Με μάτια θολά και γεμάτοι σύγχυση, ξυπνήσαμε με το λάλημα του κόκορα στις 4:30 το πρωί, αν θυμάμαι καλά. Μου φαινόταν σαν να ήταν ακόμα νύχτα. Είναι άλλο να ξυπνάς νωρίς για να προλάβεις μια πτήση, κι άλλο να ξεκινήσεις μια μέρα σκληρής σωματικής εργασίας.
Ήταν η μοναδική φορά στη ζωή μου που πέρασα δύο μέρες σε ένα αγρόκτημα, ζώντας με μια πραγματική αγροτική οικογένεια, κάνοντας αγροτικές εργασίες. Η ανάμνηση αυτών των δύο ημερών—ο αγώνας, η εξάντληση, το φαγητό, και κυρίως η αίσθηση του χρόνου που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της αγροτικής ζωής—έχει μείνει χαραγμένη μέσα μου από τότε.
Όλοι μπορούμε να μάθουμε από τον τρόπο με τον οποίο οι αγρότες διαχειρίζονται τον χρόνο και τη ζωή τους.
Στην προκειμένη περίπτωση, η δουλειά ξεκίνησε αμέσως, μόλις άρχιζε να χαράζει. Θυμάμαι να ταΐζω τις κότες, να ασχολούμαι με τα γουρούνια και να φτιάχνω δέματα από σανό, διασχίζοντας πρώτα τεράστιες ποσότητες αγελαδινών ακαθαρσιών για να φτάσω εκεί. Στη συνέχεια, πήγαμε στα άλογα για να τα ποτίσουμε και να τα βουρτσίσουμε. Έπειτα, βγήκαμε στα λιβάδια, ανεβήκαμε σε μεγάλα φορτηγά για να κάνουμε κάτι που δεν μπορώ να θυμηθώ.
Όλα αυτά έγιναν πριν τις 8 το πρωί, ώρα που ήμουν πιο πεινασμένος από ποτέ. Το πρωινό ήταν τεράστιο—τηγανίτες, μπισκότα, μπέικον, ζαμπόν, αυγά, περίεργα πικρά χόρτα, καφές και χυμοί—και πρώτη φορά έβλεπα ανθρώπους να τρώνε έτσι. Κι εγώ έκανα το ίδιο.
Σηκωθήκαμε από το τραπέζι και ξαναβγήκαμε έξω για να συνεχίσουμε από εκεί που είχαμε μείνει—στα φορτηγά, φροντίζοντας τη γη, κυνηγώντας ζώα εδώ κι εκεί, φροντίζοντας τις καλλιέργειες, ελέγχοντας φράχτες, ασφαλίζοντας και επισκευάζοντας πράγματα.
Ύστερα ήρθε το μεσημεριανό, που ήταν μικρό. Κάπου στη μέση, εμφανίστηκε ένα ζωάκι έξω. Ο πατέρας άρπαξε το όπλο του και το πυροβόλησε από το παράθυρο του σαλονιού, δημιουργώντας μια τεράστια έκρηξη, στην οποία κανείς δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία.
Αυτό που με εντυπωσίασε τότε ήταν η υπομονή, η σύνεση, η απουσία απογοήτευσης, η αίσθηση καθήκοντος, η συγκέντρωση στην ολοκλήρωση μιας δουλειάς και ο τρόπος με τον οποίο η θέση του ήλιου, περισσότερο από το ρολόι, καθόριζε το πότε γινόταν τι.
Για παράδειγμα, ο φράχτης ήταν σπασμένος. Έπρεπε να επισκευαστεί. Το καρφί λύγισε και έσπασε. Έπρεπε να αφαιρεθεί. Χρειαζόταν μια καινούργια βίδα. Βρήκαμε μία στον αχυρώνα. Το ξύλο ήταν παραμορφωμένο και φθαρμένο. Κόψαμε ένα νέο, το διαμορφώσαμε, το καρφώσαμε στη θέση του.
Βλέποντας αυτή τη διαδικασία να ξετυλίγεται, όπως και χίλια άλλα πράγματα εκείνη την ημέρα που φαινόταν να πηγαίνουν στραβά, συνειδητοποίησα κάτι. Αυτό το αγρόκτημα, αυτή η περιουσία, αυτή η οικογένεια δεν θεωρούσαν τις βλάβες και τις ζημιές ως κάτι ασυνήθιστο. Τις έβλεπαν ως τον κύριο κινητήριο μοχλό της ζωής, κάτι που απαιτεί τη συνεχή προσπάθειά μας.
Το να φτιάχνουμε τα χαλασμένα, να προσαρμοζόμαστε όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν ακριβώς όπως τα σχεδιάσαμε, δεν είναι απλά κάτι που κάνουμε· είναι η ουσία της ίδιας της ζωής. Αυτό είναι όλο κι όλο που κάνουμε: επιδιορθώνουμε πράγματα. Προσαρμοζόμαστε. Συνεχίζουμε να προχωράμε μπροστά, ξεπερνώντας κάθε εμπόδιο και δυσκολία.
Έχοντας παρασυρθεί από τα γραπτά και το έργο ζωής του Έρικ Σλόαν, συλλέκτη και εικονογράφου, σκέφτομαι συχνά τις προοπτικές του. Μια από τις συναρπαστικές του ιδέες αφορά τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε τον χρόνο.
Έχει αυτό το απόσπασμα στο οποίο εξυμνεί τον ρυθμό του αγρότη, του πιο έμπειρου εργάτη με το μεγαλύτερο φάσμα δεξιοτήτων και τις μεγαλύτερες αδιάλειπτες παραδόσεις. Ο αγρότης προσεγγίζει τον χρόνο ως δώρο και τη χρήση του ως κάτι που πρέπει να διαφυλάξει και να αντιμετωπίσει με προσοχή.
Ποτέ δεν πρόκειται για βιασύνη, πανικό, θυμό με τα πράγματα ή με άλλον τρόπο να λυπάται για την ύπαρξη του μόχθου. Έχει να κάνει με το να αγκαλιάζει τα όρια και τις ευκαιρίες του κόσμου γύρω του, όπως αυτός υπάρχει, και να βλέπει τη δουλειά του ως μια υπομονετική, σκόπιμη και με σεβασμό ανάληψη των καθηκόντων του. Απλώς κάνεις αυτό που πρέπει να κάνεις, πλήρως και ολοκληρωτικά, ένα βήμα τη φορά.
Αυτό είναι λίγο πολύ το αντίθετο από το πώς η εποχή μας έχει εκπαιδεύσει τον εγκέφαλό μας. Μας λένε να μετανιώνουμε για οτιδήποτε πρέπει να κάνουμε και να αναζητούμε πάντα κάποια συντόμευση ή τεχνολογία που θα το κάνει για εμάς. Ψοφάμε για ηλίθια πράγματα, όπως εφαρμογές που ανάβουν τα φώτα και μηχανές που κάνουν τη σκέψη μας για εμάς. Οτιδήποτε για να μειώσουμε τον κόπο και την κούραση, να κάνει τα καθήκοντα και να είναι «έξυπνο» ώστε να μην χρειάζεται να είμαστε εμείς.
Πρόκειται για μια στάση ζωής απέναντι στη ζωή. Γκρινιάζουμε και διαμαρτυρόμαστε για οτιδήποτε απαιτεί χρόνο ή προσπάθεια. Τι είναι αυτό που επιδιώκουμε να κάνουμε αντ’ αυτού; Αυτό δεν είναι ποτέ ξεκάθαρο. Μόλις βρεθούμε να κάνουμε αυτό που νομίζουμε ότι θα προτιμούσαμε να κάνουμε, αποδεικνύεται ότι και αυτό γίνεται ένα επίπονο έργο και μας τρώει και μας οδηγεί στο να γκρινιάζουμε περισσότερο.
Αυτό δεν τελειώνει ποτέ, έτσι ώστε ολόκληρη η ζωή μας να μην αποτελείται από τίποτα άλλο παρά από παράπονα. Πιστεύετε ότι αυτό προκαλεί ζημιά στο μυαλό, το σώμα και την ψυχή μας; Σίγουρα. Οδηγεί σε αδυσώπητη φθορά, σε αποστράγγιση κάθε χαράς από την πορεία της κανονικής ζωής.
Τότε οι άνθρωποι στρέφονται σε ουσίες και ναρκωτικά για να κάνουν τον πόνο να φύγει, μόνο που αυτό τον κάνει μόνο χειρότερο. Τότε προσθέτουμε όλο και περισσότερα, μέχρι που ολόκληρη η ζωή είναι εντελώς μίζερη. Καταλήγουμε να μετανιώνουμε και να καταριόμαστε την ίδια την υλική υπόσταση, γεγονός που οδηγεί σε άλλες παθολογίες.
Η θεωρία μου είναι ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όλες οι τεχνολογίες που υποτίθεται ότι θα μας έκαναν πιο ευτυχισμένους έχουν κάνει το αντίθετο. Είναι επειδή η ζήτησή τους έχει τις ρίζες της στην προώθηση της δυσαρέσκειας. Μόλις αυτή η στάση της καθολικής δυσαρέσκειας για τη θέση του καθενός υπερκεράσει την όποια χαρά μπορεί να παίρνουμε από τα επιτεύγματα, κανένα προϊόν και καμία ουσία δεν μπορεί να αποκαταστήσει τη ζημιά.
Ας δούμε ένα πρακτικό παράδειγμα. Σε κάθε κουζίνα, θα έρθει κάποια στιγμή που εσείς ή κάποιος άλλος θα ρίξει ένα ποτήρι στο πάτωμα. Σπάει και θρυμματίζεται. Αυτό που συμβαίνει στη συνέχεια είναι ενδεικτικό.
Σε ένα προαστιακό σπίτι όπου όλες οι εργασίες είναι ενοχλητικές και κάθε σπάσιμο είναι μια υπαρξιακή διαταραχή, το σπάσιμο ενός ποτηριού στην κουζίνα μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλο δράμα, θυμό, εκφοβισμό του υπαίτιου και μια αίσθηση τραυματισμού σε όλους, ακολουθούμενη από ένα εκνευριστικό καθάρισμα που διακόπτεται από κατάρες και μεγάλη απογοήτευση.
Στο νοικοκυριό του αγρότη, αντίθετα, δεν λέγονται πολλά. Κάποιος παίρνει τη σκούπα και το φαράσι και τα σκουπίζει. Δεν υπάρχουν αλληλοκατηγορίες, κατάρες στον ουρανό, θυμός για να πάρουν καινούργιο και ούτω καθεξής. Υπάρχει απλώς η επίγνωση ότι η θραύση είναι μέρος της ζωής.
Ποια είναι η καλύτερη προσέγγιση; Από τη στιγμή που το ποτήρι χτυπήσει στο πάτωμα και σπάσει, τίποτα δεν μπορεί να γίνει για να αντιστραφεί αυτή η ιστορία. Έχει γίνει, έχει ήδη περάσει στο παρελθόν. Αυτό που έχει σημασία τώρα είναι το πώς ανταποκρίνεται κανείς σε αυτό.
Εδώ είναι η δοκιμασία. Ένα άτομο που μπορεί να προσεγγίσει αυτή τη σκηνή με μια στάση ήρεμης αξιοπρέπειας, χρησιμοποιώντας χρόνο και εργαλεία για να αναλάβει τον απαραίτητο καθαρισμό, είναι πιθανό να είναι συνολικά πιο ευτυχισμένο άτομο.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το σπάσιμο του γυαλιού είναι μια μεταφορά για τη πορεία της ζωής. Η ίδια η πορεία του χρόνου δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια αδυσώπητη εναλλαγή μεταξύ οικοδόμησης και θραύσης, προόδου και οπισθοδρόμησης, δημιουργικότητας και συντριβής. Το ένα πηγαίνει μαζί με το άλλο και οι πτώσεις δεν χρειάζεται να αντιμετωπίζονται ως φρικτές διακοπές. Αντίθετα, αποτελούν ευκαιρίες να αναπτύξουμε τις δεξιότητες με διαφορετικό τρόπο, να αξιοποιήσουμε σωστά τα χέρια, τα πόδια, το σώμα και το μυαλό μας.
Όλα αυτά έχουν να κάνουν με τον σχηματισμό συνήθειας. Πίσω στην κουζίνα για καθοδήγηση. Παρατηρήστε ότι πολλοί άνθρωποι αγαπούν να μαγειρεύουν, αλλά λίγοι αγαπούν να καθαρίζουν. Στην κουζίνα του αγρότη, σχετικά λιτή με λίγα μηχανήματα εκτός από μια τοστιέρα και ένα μπλέντερ, το μαγείρεμα και το καθάρισμα πάνε μαζί σε μια κίνηση. Κάποιος καθαρίζει πάντα ενώ μαγειρεύει, σε σημείο που όταν σερβίρεται το γεύμα, η κουζίνα είναι ήδη τακτοποιημένη.
Είναι στην αστική κουζίνα των μονίμως δυσαρεστημένων -μια μεγάλη κουζίνα γεμάτη με συνδεδεμένα στην πρίζα μαραφέτια και ακριβά μηχανήματα- που βρίσκεις τις στοίβες από τηγάνια, τους νεροχύτες γεμάτους εργαλεία και τη βρωμιά παντού. Όλα είναι βρώμικα. Αυτό οφείλεται στη διανοητική συνήθεια να θεωρούμε πάντα την επίπονη εργασία ως την εξαίρεση, τη διακοπή, το λυπηρό πράγμα που θα έπρεπε να γίνει από μια εφαρμογή ή έναν υπηρέτη, αλλά σίγουρα όχι από εμάς τους ίδιους.
Κατά την άποψη του Σλόαν, το κλειδί για μια ευτυχισμένη ζωή είναι απλά να μιμηθείς τον αγρότη. Κάντε αυτό που πρέπει να γίνει, χωρίς απογοήτευση, λύπη, βιασύνη, παράπονο ή παιδαριώδη διαμαρτυρία, αλλά αντίθετα με υπομονή και επίγνωση. Αν μπορέσουμε με κάποιο τρόπο να μάθουμε να αγαπάμε το δώρο του χρόνου και να το χρησιμοποιούμε με επιμέλεια και πειθαρχία, μπορούμε σταδιακά να αναδιαμορφώσουμε τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε για τον σκοπό της ζωής μας.
Η μέρα μου στο αγρόκτημα με εισήγαγε σε έναν διαφορετικό ρυθμό και δρόμο ζωής, έναν ρυθμό που νόμιζα ότι θα άφηνα πίσω μου όταν μετακόμισα μακριά. Τώρα είναι πιο εύκολο να το δω: Η ζωή και οι αξίες του αγρότη είναι άξιες μίμησης σε κάθε επάγγελμα και πορεία ζωής.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι γνώμες του συγγραφέα και δεν αντανακλούν απαραίτητα τις απόψεις της εφημερίδας The Epoch Times.
