ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ — Η άνοδος των υδάτων οδήγησε στην εκκένωση εκατοντάδων σπιτιών, αναγκάζοντας τις αρχές να κλείσουν τους δρόμους και να ακυρώσουν τη λειτουργία σχολείων, προτρέποντας τον κόσμο να τηρήσει τις προειδοποιήσεις ασφαλείας. Ένα παντρεμένο ζευγάρι αγνοείται, καθώς το όχημα στο οποίο επέβαιναν παρασύρθηκε από το νερό.
Για την εύρεση τους έχουν κινητοποιηθεί οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης στη νότια Ισπανία. Ο περιφερειακός πρόεδρος της Ανδαλουσίας Χουάνμα Μορένο Μπονίγια είπε ότι το τζιπ του ζευγαριού παρασύρθηκε την ώρα που διέσχιζε ένα ρέμα, στον δήμο Κωνσταντίνα.
«Το όχημα ανατράπηκε ενώ διέσχιζε το ρέμα και το νερό το παρέσυρε», είπε ο Μορένο. «Ζητάμε από όλους να είναι προσεκτικοί. Πολλές φορές οι άνθρωποι δεν βλέπουν τον κίνδυνο.»
Περιφερειακοί αξιωματούχοι διέταξαν την εκκένωση 365 σπιτιών στο χωριό Καμπανίγιας κοντά στην πόλη της Μάλαγα αργά τη Δευτέρα, μετά την πλημμύρα ενός γειτονικού ποταμού. Οι εκτοπισμένοι διανυκτέρευσαν σε δημοτικό αθλητικό κέντρο.
Ο αρχηγός Εσωτερικών της Ανδαλουσίας Αντόνιο Σανθ δήλωσε ότι 19 ποτάμια στην Ανδαλουσία έχουν τεθεί σε κόκκινο συναγερμό λόγω πλημμύρας την Τρίτη, καθώς η κακοκαιρία εξαπλώθηκε από τη Μάλαγα στη νότια ακτή σε ηπειρωτικές περιοχές κοντά στη Σεβίλλη και την Κόρδοβα. Συνολικά 40 αυτοκινητόδρομοι σε όλη την Ανδαλουσία, καθώς και ορισμένες σιδηροδρομικές γραμμές έπρεπε να κλείσουν λόγω της ανόδου των υδάτων.
Οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης ανταποκρίθηκαν σε εκατοντάδες κλήσεις για βοήθεια. Η Πολιτική Αστυνομία βοήθησε ακόμη και στη διάσωση σκύλων που κινδύνευαν να πνιγούν σε λασπωμένα νερά, σύμφωνα με βίντεο που δημοσίευσε η αστυνομία.
Η ίδια περιοχή στη Μάλαγα επλήγη τον Νοέμβριο όταν οι έντονες βροχοπτώσεις σε μια μεγάλη περιοχή της Ισπανίας οδήγησαν σε καταστροφικές πλημμύρες στα ανατολικά της χώρας, στοιχίζοντας 233 ζωές κυρίως στη Βαλένθια.
Η Ισπανία, η οποία έχει υποφέρει από παρατεταμένη ξηρασία τα τελευταία χρόνια, δέχεται σταθερές βροχοπτώσεις τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ειδικά στα νότια. Η τελευταία καταιγίδα ξεπέρασε τις δυνατότητες των δεξαμενών και τη χωρητικότητα των ποταμών.
Ο απεσταλμένος της Μόσχας για τη διεθνή οικονομική συνεργασία έκανε κινήσεις προσέγγισης προς τις αμερικανικές επιχειρήσεις ενόψει της τηλεφωνικής επικοινωνίας του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.
Ωστόσο, η διάθεση συνεργασίας συνοδεύτηκε από προειδοποίηση του Πούτιν ότι το Κρεμλίνο δεν πρόκειται να επιτρέψει στις επιχειρήσεις που αποχώρησαν από τη Ρωσία μετά την έναρξη του πολέμου να επιστρέψουν χωρίς συνέπειες.
Ο Κιρίλ Ντμίτριεφ, διευθύνων σύμβουλος του Ρωσικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων (Russian Direct Investment Fund-RDIF), έθεσε το ενδεχόμενο οικονομικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ για την από κοινού εκμετάλλευση των μεγάλων ρωσικών κοιτασμάτων σπάνιων γαιών. Παράλληλα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο συνεργασίας με την SpaceX του Έλον Μασκ για την ενίσχυση του ρωσικού διαστημικού προγράμματος.
Οι σπάνιες γαίες και άλλα μέταλλα, κρίσιμα για τον τεχνολογικό τομέα, έχουν προσελκύσει διεθνές ενδιαφέρον από την έναρξη της προεδρίας Τραμπ, ο οποίος επιχείρησε να περιορίσει την κυριαρχία της Κίνας στον τομέα. Το κρατικό RDIF ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη ρωσικών κοιτασμάτων σπάνιων γαιών και επιδιώκει συνεργασία με αμερικανικές επιχειρήσεις, δήλωσε ο Ντμίτριεφ.
Επεσήμανε ότι τα ρωσικά αποθέματα σπάνιων γαιών είναι πολλαπλάσια σε σχέση με εκείνα της Ουκρανίας και ότι υπάρχουν αρκετά κοιτάσματα υπό εξέταση. Σύμφωνα με στοιχεία της Γεωλογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ (U.S. Geological Survey-USGS), η Ρωσία διαθέτει τα πέμπτα μεγαλύτερα αποθέματα παγκοσμίως, με 3,8 εκατομμύρια μετρικούς τόνους.
Όσον αφορά τη διαστημική συνεργασία, ο Ντμίτριεφ ανέφερε ότι η Ρωσία βλέπει προοπτικές συνεργασίας με τις ΗΠΑ και αναμένει συνομιλίες με τον Μασκ για πτήσεις προς τον Άρη. Τόνισε ότι η Μόσχα επιθυμεί να συνεργαστεί μαζί του στο πλαίσιο των προσπαθειών ενίσχυσης της Roscosmos και της κρατικής εταιρείας πυρηνικής ενέργειας Rosatom. Όπως δήλωσε στο επιχειρηματικό φόρουμ της Μόσχας, οι συνομιλίες με τον Μασκ αναμένονται σύντομα, χαρακτηρίζοντάς τον «μοναδικό ηγέτη» με όραμα για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Ο Ντμίτριεφ ανέφερε ότι βρίσκεται σε επαφή με τη Roscosmos, ρωσικές επιχειρήσεις και το Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στη Ρωσία. Ο ίδιος, απόφοιτος του Χάρβαρντ, είχε επίσης συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις με Αμερικανούς αξιωματούχους στη Σαουδική Αραβία τον Φεβρουάριο, εστιάζοντας σε οικονομικά ζητήματα.
Προειδοποίηση Πούτιν προς τις δυτικές επιχειρήσεις
Παρά τις πρωτοβουλίες οικονομικής συνεργασίας, ο Πούτιν προειδοποίησε την Τρίτη τις δυτικές εταιρείες που, όπως είπε, αποχώρησαν «με προκλητικό τρόπο» από τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Διευκρίνισε ότι δεν θα τους επιτραπεί να επαναγοράσουν τις δραστηριότητές τους σε χαμηλές τιμές ή να ανακτήσουν τις θέσεις που έχουν ήδη καταλάβει ρωσικές επιχειρήσεις.
Εκατοντάδες δυτικές εταιρείες εγκατέλειψαν τη ρωσική αγορά μετά την εισβολή, ακολουθώντας διαφορετικές στρατηγικές. Ορισμένες πούλησαν τις δραστηριότητές τους, άλλες ανέθεσαν τη διοίκηση σε τοπικά στελέχη, ενώ κάποιες εγκατέλειψαν εντελώς τα περιουσιακά τους στοιχεία. Ορισμένες, όπως η Renault, τα McDonald’s και η Henkel, είχαν προβλέψει δυνατότητα επαναγοράς, αν και οι ακριβείς όροι των συμφωνιών παραμένουν άγνωστοι.
Μιλώντας σε επιχειρηματικό φόρουμ στη Μόσχα, ο Πούτιν ανέφερε ότι έχει ζητήσει από την κυβέρνησή του να παρακολουθεί τις δυτικές επιχειρήσεις με συμφωνίες επαναγοράς, ώστε κάθε περίπτωση να εξετάζεται προσεκτικά αναφέρει το Tass. Υπογράμμισε ότι η Ρωσία δεν απέβαλε καμία εταιρεία, αλλά εκείνες που αποχώρησαν το έκαναν αυτοβούλως, ανεξάρτητα από το αν υπέστησαν πιέσεις από τις κυβερνήσεις τους. Τόνισε ότι οι επιχειρηματίες που πήραν αυτές τις αποφάσεις ήταν έμπειροι και γνώριζαν τους κινδύνους.
Επανέλαβε ότι αν οι θέσεις των δυτικών εταιρειών έχουν ήδη καλυφθεί από ρωσικές, τότε «το τρένο έχει φύγει» και δεν θα υπάρξουν προνόμια για όσους επιθυμούν να επιστρέψουν. Πρόσθεσε ότι όσοι πούλησαν τις επιχειρήσεις τους στη Ρωσία σε χαμηλές τιμές, ουσιαστικά εγκαταλείποντάς τες, δεν θα πρέπει να περιμένουν να τις επαναγοράσουν σε εξευτελιστικά ποσά.
Μετά την πολύωρη τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ Τραμπ και Πούτιν, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι ο Ρώσος πρόεδρος θα αποδεχθεί μερική κατάπαυση του πυρός που αφορά ενεργειακές και υποδομικές εγκαταστάσεις στην Ουκρανία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποίησαν αεροπορικές επιδρομές στην Υεμένη στις 15 Μαρτίου, στο πλαίσιο επιχείρησης αποτροπής των επιθέσεων των Χούθι σε πλοία που διέρχονται από την περιοχή. Αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη απογειώθηκαν από το αεροπλανοφόρο USS Harry S. Truman και έπληξαν στόχους των Χούθι στη δυτική Υεμένη. Ήταν η πρώτη αμερικανική επίθεση κατά της οργάνωσης εδώ και δύο μήνες.
Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις συνεχίστηκαν τις επόμενες ημέρες. Ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Μάικ Γουόλτς, δήλωσε στο Fox News Sunday ότι οι αεροπορικές επιδρομές προκάλεσαν τον θάνατο ηγετικών στελεχών των Χούθι και την καταστροφή πυραύλων και κρίσιμων στρατιωτικών υποδομών.
Ο εκπρόσωπος των Χούθι, Γιαχιά Σαρέε, ανακοίνωσε ότι 47 αμερικανικές επιθέσεις έπληξαν τις επαρχίες Σαναά, Σααντά, Αλ Μπάιντα, Χάτζα, Ντάμαρ, Μαρίμπ και Αλ Τζαούφ. Το υπουργείο Υγείας, που ελέγχεται από τους Χούθι, ανέφερε ότι 31 άμαχοι σκοτώθηκαν και 101 τραυματίστηκαν.
Οι απολογισμοί αυτοί δεν έχουν επιβεβαιωθεί ανεξάρτητα.
Ο αντιπτέραρχος των ΗΠΑ Αλέξους Γκρύνκεβιτς δήλωσε ότι, σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, τα πλήγματα προκάλεσαν δεκάδες απώλειες μεταξύ των μαχητών των Χούθι, χωρίς επιβεβαιωμένες αναφορές για θύματα αμάχων.
Επαναφορά των Χούθι στη λίστα τρομοκρατικών οργανώσεων
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θεωρεί τους Χούθι περιφερειακό σύμμαχο του Ιράν και αποφάσισε την εκ νέου καταχώρησή τους στη λίστα των ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων, επικαλούμενη τις επιθέσεις τους με drone και πυραύλους κατά του Ισραήλ και πλοίων στη Μέση Ανατολή, από τον Οκτώβριο του 2023.
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την επανέναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων με ανάρτησή του στις 15 Μαρτίου, απαιτώντας την άμεση διακοπή των επιθέσεων των Χούθι και προειδοποιώντας για περαιτέρω αντίποινα.
Οι Χούθι δήλωσαν ότι εξαπέλυσαν αντίποινα κατά των αμερικανικών δυνάμεων στη βόρεια Ερυθρά Θάλασσα, εκτοξεύοντας 18 βαλλιστικούς και πυραύλους κρουζ και ένα drone έως τις 16 Μαρτίου, καθώς και δύο ακόμη πυραύλους κρουζ και δύο drone έως τις 18 Μαρτίου.
Χούθι και Χαμάς
Οι Χούθι άρχισαν να επιτίθενται σε πλοία στη Μέση Ανατολή μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου 2023. Δηλώνουν ότι στηρίζουν τη Χαμάς και ότι οι ενέργειές τους στοχεύουν στην άσκηση πίεσης στο Ισραήλ για τη διακοπή των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Λωρίδα της Γάζας.
Από τον Οκτώβριο του 2023 έως τον Ιανουάριο του 2025, οι Χούθι εξαπέλυσαν επιθέσεις με drone και πυραύλους κατά του Ισραήλ, καθώς και εναντίον περισσότερων από 100 εμπορικών πλοίων στην περιοχή. Δύο πλοία βυθίστηκαν. Τον Νοέμβριο του 2023, οι Χούθι πραγματοποίησαν αεροπορική επιδρομή με ελικόπτερα και κατέλαβαν το πλοίο Galaxy Leader, κρατώντας 25 μέλη του πληρώματος ως ομήρους.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν ανέπτυξε πολεμικά πλοία για την προστασία της ναυσιπλοΐας και αργότερα προχώρησε σε άμεσα στρατιωτικά πλήγματα στην Υεμένη.
Αεροσκάφος εκτοξεύεται από το USS Dwight D. Eisenhower (CVN 69) κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων στην Ερυθρά Θάλασσα, στις 22 Ιανουαρίου 2024. (Kaitlin Watt/Ναυτικό των ΗΠΑ μέσω AP)
Οι επιθέσεις των Χούθι συνεχίστηκαν έως τον Ιανουάριο του 2025, όταν Ισραήλ και Χαμάς κατέληξαν σε προσωρινή εκεχειρία. Οι Χούθι σταμάτησαν τις επιχειρήσεις τους και απελευθέρωσαν το πλήρωμα του Galaxy Leader μετά από 459 ημέρες κράτησης.
Η εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς κλονίστηκε, καθώς οι δύο πλευρές διαφωνούν για τα επόμενα βήματα. Στις 2 Μαρτίου, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αποφάσισε τη διακοπή της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Στις 11 Μαρτίου, οι Χούθι ανακοίνωσαν ότι θα ξαναρχίσουν τις επιθέσεις εναντίον ισραηλινών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα.
Ο αναλυτής Μάικλ Χόρτον, από το Jamestown Foundation, δήλωσε ότι οι Χούθι χρησιμοποιούν τη σύγκρουση στη Γάζα για να ενισχύσουν την υποστήριξή τους στην Υεμένη. Ο Ντάνιελ Φλες, αναλυτής του Heritage Foundation, ανέφερε ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να αφήσουν τις ενέργειες των Χούθι χωρίς απάντηση.
Δορυφορική εικόνα που δείχνει το πλοίο Rubymar με σημαία Μπελίζ να γεμίζει νερό μετά από ζημιά που υπέστη από επίθεση των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, την 1η Μαρτίου 2024. (Maxar Technologies μέσω AP)
Ο Τραμπ αυξάνει το τίμημα για το Ιράν
Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε ότι εφ’ εξής η κυβέρνησή του θα θεωρεί τις ενέργειες των Χούθι συνδεδεμένες με το Ιράν. Σε ανάρτησή του στις 17 Μαρτίου ανέφερε ότι κάθε πυροβολισμός των Χούθι θα αποδίδεται στο Ιράν, το οποίο θα θεωρείται υπεύθυνο και θα υποστεί συνέπειες.
Ο Ντάνιελ Φλες δήλωσε ότι η προειδοποίηση προς το Ιράν αποτελεί αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής, υπογραμμίζοντας ότι η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει να καταστήσει σαφή τη στάση της απέναντι στους Χούθι και το Ιράν.
Οι Χούθι, ένα κυρίως σιιτικό ισλαμιστικό κίνημα των Ζαΐντι, εμφανίστηκαν για πρώτη φορά αντιτιθέμενοι στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης. Το 2014, η αντάρτικη φράξια των Χούθι κατέλαβε τη Σαναά, οδηγώντας τον τότε πρόεδρο της Υεμένης Αμπντραμπούχ Μανσούρ Χάντι να παραιτηθεί και να εγκαταλείψει την πρωτεύουσα της Υεμένης. Αργότερα ο Χάντι ανακάλεσε την παραίτησή του και σχημάτισε εξόριστη κυβέρνηση στην πόλη-λιμάνι της Υεμένης, το Άντεν.
Η Υεμένη παραμένει σε κατάσταση εμφυλίου από το 2014. Αυτή η εσωτερική σύγκρουση έχει επίσης γίνει μια μάχη δι’ αντιπροσώπων σε μια ευρύτερη διαμάχη για περιφερειακή επιρροή μεταξύ του αραβικού συνασπισμού υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, ο οποίος έχει επικεντρωθεί στην αποτροπή της εξάπλωσης των εξτρεμιστικών ιδεολογιών, και του αντιδυτικού ισλαμιστικού καθεστώτος του Ιράν.
Λίγο αφότου ο Χάντι ανασύστησε την κυβέρνησή του στο Άντεν, η Σαουδική Αραβία σχημάτισε έναν συνασπισμό αραβικών κρατών του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Αιγύπτου, του Μαρόκου, της Ιορδανίας, του Μπαχρέιν, του Σουδάν και του Κουβέιτ, για να υποστηρίξει στρατιωτικά την κυβέρνηση του Χάντι. Μέχρι το 2015, οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν επίσης να παρέχουν όπλα, πληροφορίες και υλικοτεχνική υποστήριξη στον υπό σαουδαραβική ηγεσία στρατιωτικό συνασπισμό στην Υεμένη.
Από το 2015, οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν επανειλημμένα κατασχέσει πλοία που μετέφεραν όπλα στα ανοικτά των ακτών της Υεμένης, τα οποία, σύμφωνα με την εκτίμησή τους, κατευθύνονται από την Τεχεράνη σε περιοχές που ελέγχουν οι Χούθι, ωστόσο η Τεχεράνη έχει διαψεύσει την αποστολή τέτοιας στρατιωτικής βοήθειας προς την αντάρτικη παράταξη της Υεμένης.
Πλήρωμα της αμερικανικής ακτοφυλακής κατάσχει φορτίο ύποπτων ιρανικών εξαρτημάτων όπλων μετά από θαλάσσια επιδρομή στην Αραβική Θάλασσα, στις 28 Ιανουαρίου 2024. (Φωτογραφία της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ).
Στις 18 Μαρτίου, ο Ιρανός πρεσβευτής στον ΟΗΕ, Αμίρ Σαΐντ Ιραβανί, δήλωσε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι το Ιράν δεν έχει εξοπλίσει τους Χούθι ούτε καθοδηγεί τις ενέργειές τους. Ο αναλυτής Χόρτον ανέφερε ότι το Ιράν παρέχει πληροφορίες και πιθανώς συμβουλές για την επιλογή στόχων, αλλά οι Υεμενίτες διοικητές λαμβάνουν τις περισσότερες αποφάσεις.
Τα επόμενα βήματα
Κατά το τελευταίο έτος της θητείας του προέδρου Τζο Μπάιντεν, ο αμερικανικός στρατός τοποθέτησε τέσσερεις διαφορετικές ομάδες κρούσης αεροπλανοφόρων για να αναχαιτίσουν τις επιθέσεις των Χούτι και να πλήξουν στόχους στην Υεμένη. Ο αμερικανικός στρατός ανέπτυξε επίσης βομβαρδιστικά stealth B-2 Spirit για την καταστροφή υπόγειων χώρων αποθήκευσης όπλων.
Στην ενημέρωση Τύπου του Πενταγώνου στις 17 Μαρτίου, σχετικά με τα τελευταία αμερικανικά πλήγματα, ο Γκρύνκεβιτς αντιμετώπισε ερωτήσεις σχετικά με το πώς αυτές οι νέες επιχειρήσεις διαφέρουν από εκείνες που έγιναν επί Μπάιντεν. Ο στρατηγός της Πολεμικής Αεροπορίας είπε ότι δεν θα υπεισέλθει σε πολλές λεπτομέρειες λόγω επιχειρησιακών ανησυχιών για την ασφάλεια, αλλά δήλωσε ότι οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν πλέον ένα ευρύτερο σύνολο στόχων στην Υεμένη.
Δήλωσε επίσης ότι ο Τραμπ έχει μεταβιβάσει εξουσίες προς τα κάτω στους επιχειρησιακούς διοικητές που βρίσκονται επί τόπου, μειώνοντας τις απαιτήσεις για την έγκριση διαταγής νέων επιθέσεων. «Αυτό μας επιτρέπει να έχουμε έναν ρυθμό επιχειρήσεων ανάλογο με τις ευκαιρίες που βλέπουμε στο πεδίο της μάχης, προκειμένου να συνεχίσουμε να ασκούμε πίεση στους Χούθι», είπε.
Οι Χούθι ελέγχουν μεγάλο μέρος της βορειοδυτικής Υεμένης, όπου κατοικεί σχεδόν το 80% του πληθυσμού της χώρας των 32 εκατομμυρίων κατοίκων.
Μαχητές των Χούθι πραγματοποιούν συγκέντρωση κατά των αμερικανικών και βρετανικών επιδρομών, σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Χούθι κοντά στη Σαναά της Υεμένης, στις 14 Ιανουαρίου 2024. (AP Photo)
Ο Χόρτον προειδοποίησε ότι οι απώλειες αμάχων από την εντατικοποίηση των αμερικανικών επιδρομών θα μπορούσαν να οδηγήσουν περισσότερους Υεμενίτες να υποστηρίξουν τους Χούθι. Υποστήριξε ότι οποιοδήποτε βιώσιμο σχέδιο για την αντιμετώπιση, τον περιορισμό και την ήττα των Χούτι θα πρέπει να καθοδηγείται από τους ίδιους τους Υεμενίτες.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ που ενημέρωσε ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας Ανθρωπιστικών Υποθέσεων, Τομ Φλέτσερ, που συνεδρίασε εκτάκτως για την κατάσταση στην Λωρίδα της Γάζας, τονίζοντας ότι οι χειρότεροι φόβοι επιβεβαιώθηκαν με την επανέναρξη των αεροπορικών επιδρομών, ενώ «ανεπιβεβαίωτες αναφορές κάνουν λόγο για εκατοντάδες νεκρούς».
Ο κ. Φλέτσερ ανέφερε ότι η αναστολή της βοήθειας και των εμπορικών υλικών αντιστρέφει την πρόοδο που επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας.
«Αυτός ο πλήρης αποκλεισμός της σωτήριας βοήθειας, των βασικών αγαθών και των εμπορικών αγαθών θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους στη Γάζα, οι οποίοι εξακολουθούν να εξαρτώνται από μια σταθερή ροή βοήθειας» προειδοποίησε. Η εκεχειρία των 42 ημερών, ανέφερε, απέδειξε τι είναι δυνατό.
«Η παράδοση βοήθειας έγινε δυνατή και αυξήσαμε την κλίμακα γρήγορα και αποτελεσματικά. Πάνω από 4.000 φορτηγά με βοήθεια κάθε εβδομάδα εισέρχονταν στη Γάζα. Φτάσαμε σε πάνω από δύο εκατομμύρια ανθρώπους. Και οι στόχοι μας για τον εμβολιασμό κατά της πολιομυελίτιδας ξεπεράστηκαν, φτάνοντας στον εμβολιασμό πάνω από 600.000 παιδιών» σημείωσε.
Ο κ. Φλέτσερ ανέφερε ότι «δεν μπορούμε και δεν πρέπει να δεχθούμε την επιστροφή σε συνθήκες προ της κατάπαυσης του πυρός ή στην πλήρη άρνηση της ανθρωπιστικής βοήθειας» και ότι «πρέπει να επιτραπεί η είσοδος της ανθρωπιστικής βοήθειας και των εμπορικών ειδών πρώτης ανάγκης στη Γάζα».
Η κατάσταση έχει οδηγήσει σε αύξηση τιμών στα βασικά αγαθά, ανέφερε, με «τις τιμές λαχανικών στον βορρά της Γάζας να έχουν ήδη τριπλασιαστεί». Μάλιστα, έξι αρτοποιεία που επιδοτούνταν από το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα έχουν κλείσει λόγω ελλείψεων.
Παρά τις δυσκολίες, τόνισε ότι οι ομάδες του ΟΗΕ συνεχίζουν να παρέχουν ελάχιστες υπηρεσίες, αλλά «δεν μπορούμε να το στηρίξουμε για πολύ ακόμα εκτός αν τα περάσματα ανοίξουν ξανά».
«Οι άμαχοι πρέπει να προστατεύονται και οι βασικές τους ανάγκες πρέπει να ικανοποιούνται. Το διεθνές δίκαιο πρέπει να γίνει σεβαστό» τόνισε.
Αναφερόμενος στη Δυτική Όχθη, εξέφρασε «σοβαρές ανησυχίες» για την προστασία των αμάχων, σημειώνοντας την ανανέωση ευρείας κλίμακας επιχειρήσεων του ισραηλινού στρατού και την εκτόπιση περίπου 40.000 Παλαιστινίων.
Δέσμευση της Ελλάδας για στήριξη της λύσης δύο κρατών στο Μεσανατολικό
Ο Έλληνας Μόνιμος Αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ, πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης υπογράμμισε ότι η πρόσφατη «συμφωνία εκεχειρίας και απελευθέρωσης ομήρων στη Γάζα ήταν ένα εξαιρετικό παράδειγμα του τι μπορεί να επιτευχθεί με πολιτική βούληση». Παρ’ όλα αυτά, εξέφρασε σοβαρή ανησυχία για τη «συνέχιση των εχθροπραξιών στη Γάζα» και τον αυξανόμενο αριθμό θυμάτων, καλώντας όλες τις πλευρές να «επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να επανεκκινήσουν τις συνομιλίες για εκεχειρία».
Η Ελλάδα επαναβεβαίωσε την καταδίκη της για την «τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς» στις 7 Οκτωβρίου 2023 και ζήτησε την «άμεση και χωρίς όρους απελευθέρωση» των ομήρων. Ο κ. Σέκερης τόνισε ότι οι Παλαιστίνιοι της Γάζας περνούν δεύτερο σκληρό χειμώνα, με τις συνθήκες να περιγράφονται από τον κ. Φλέτσερ ως «σχεδόν πέρα από την κατανόηση μας».
Η Ελλάδα καλεί το Ισραήλ να «επιτρέψει και να διευκολύνει την ασφαλή, χωρίς όρους, μαζική και απρόσκοπτη παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας» και να αποκαταστήσει «την πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα και νερό», σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.
Τονίστηκε ότι «ο ρόλος της UNRWA παραμένει καθοριστικός και αναντικατάστατος», ενώ έγινε ειδική αναφορά στη στήριξη του θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου “Αμάλθεια” της Κύπρου και στην υποδοχή «δέκα παιδιών και των οικογενειών τους από τη Γάζα» για ιατρική περίθαλψη στην Ελλάδα.
Ο κ. Σέκερης εξέφρασε επίσης την ανησυχία για «αύξηση της βίας εποίκων στη Δυτική Όχθη» και την έκρυθμη κατάσταση στην Τζενίν.
Η Ελλάδα, ανέφερε, ζητεί «μόνιμη εκεχειρία» για την ανοικοδόμηση της Γάζας και την απελευθέρωση όλων των ομήρων.
Ο κ. Σέκερης δήλωσε την υποστήριξη της Ελλάδας στην «αραβική πρόταση που παρουσίασε η Αίγυπτος» και επισημαίνει ότι οποιοδήποτε σχέδιο δεν πρέπει να περιλαμβάνει ρόλο για τη Χαμάς, ότι η Χαμάς δεν θα αποτελέσει ποτέ απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ και θα πρέπει να «διασφαλίζει την ασφάλεια του Ισραήλ» και να «μην προβλέπει τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων από τη Γάζα».
«Για να συμβεί όμως αυτό, η Παλαιστινιακή Αρχή πρέπει να στηριχθεί οικονομικά και θεσμικά και η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στην παροχή βοήθειας προς αυτή την κατεύθυνση» τόνισε.
Ο εκτοπισμός, ανέφερε, θα «υπονόμευε τη σταθερότητα της περιοχής» και θα έθετε σε κίνδυνο τη λύση των δύο κρατών.
Η Ελλάδα δεσμεύθηκε να στηρίξει την Παλαιστινιακή Αρχή και επανέλαβε τη στήριξη της για τη «δημιουργία ενός κυρίαρχου Παλαιστινιακού Κράτους» βάσει της λύσης των δύο κρατών σύμφωνα με τα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Οι συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία θα ξεκινήσουν την Κυριακή στην πόλη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, σύμφωνα με δήλωση του ειδικού απεσταλμένου της αμερικανικής προεδρίας, Στιβ Γουίτκοφ, την Τρίτη. Η ανακοίνωση αυτή ακολούθησε τηλεφωνική συνδιάλεξη μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν.
Όσον αφορά μια περιορισμένη κατάπαυση του πυρός που θα εστιάζει στις ενεργειακές υποδομές και τη διακοπή των εχθροπραξιών στη Μαύρη Θάλασσα, ο κ. Γουίτκοφ ανέφερε ότι οι Ρώσοι έχουν αποδεχτεί τα δύο αυτά σημεία. Εξέφρασε μάλιστα την πεποίθηση ότι και οι Ουκρανοί θα τα αποδεχτούν. Όπως δήλωσε στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News, η κατάπαυση του πυρός αφορά τόσο την ενέργεια όσο και τις υποδομές γενικότερα.
Ο κ. Γουίτκοφ διευκρίνισε ότι η αμερικανική αντιπροσωπεία στη Σαουδική Αραβία θα επικεφαλής από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, και τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου, Μάικ Γουόλτς, χωρίς ωστόσο να αποκαλύψει ποιοι άλλοι θα συμμετέχουν στις συνομιλίες.
Η Ρωσία πραγματοποίησε χθες, Τρίτη, νέες αεροπορικές επιδρομές στην Ουκρανία, πλήττοντας «πολιτικές υποδομές», περιλαμβανομένου ενός νοσοκομείου, σύμφωνα με δήλωση του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο ίδιος ανέφερε μέσω Telegram ότι τα πλήγματα περιλάμβαναν επιθέσεις με drones τύπου Σαχέντ, ιρανικής κατασκευής, εναντίον νοσοκομείου στη Σούμι, στα βόρεια της χώρας, καθώς και άλλες επιδρομές, μεταξύ των οποίων και στην πρωτεύουσα, το Κίεβο.
Ο Ζελένσκι σημείωσε ότι οι επιθέσεις αυτές καταστρέφουν τις υποδομές και τη ζωή των Ουκρανών πολιτών, και τόνισε πως οι συνεχιζόμενες ρωσικές επιδρομές δείχνουν την ανάγκη για περαιτέρω πίεση προς τη Ρωσία προκειμένου να επιτευχθεί μια πραγματική ειρηνική λύση στην περιοχή. Παράλληλα, δήλωσε ότι ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, απέρριψε την πρόταση για πλήρη κατάπαυση του πυρός, την οποία συζήτησε με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνδιάλεξης.
Η πρόταση για 30ήμερη κατάπαυση του πυρός, η οποία περιλάμβανε και συμφωνία για την προστασία ενεργειακών υποδομών, δεν είχε ανταπόκριση από τη Ρωσία, όπως ανέφερε ο Ουκρανός πρόεδρος.
Μετά την πολυαναμενόμενη τηλεφωνική επικοινωνία του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν την Τρίτη, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι η Ρωσία αποδέχθηκε μια μερική εκεχειρία, η οποία θα καλύπτει ενεργειακούς στόχους και στόχους υποδομής. Οι δύο ηγέτες ξεκίνησαν τη συνομιλία τους στις 10 το πρωί (ώρα ανατολικής ακτής ΗΠΑ) από το Οβάλ Γραφείο, με τον Τραμπ να επιδιώκει τη μεσολάβηση για μια εκεχειρία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Σε ανάρτησή του στο Truth Social, ο Τραμπ επανέλαβε την πεποίθησή του ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν θα είχε ξεκινήσει εάν εκείνος ήταν στην προεδρία των ΗΠΑ και εξέφρασε την ελπίδα ότι οι διαπραγματεύσεις θα ολοκληρωθούν σύντομα, προς όφελος της ανθρωπότητας.
Αν και οι ανακοινώσεις των ηγετών διαφέρουν, το κοινό στοιχείο σε όλες τις δηλώσεις είναι η ανάγκη για μία συμφωνία που να τερματίσει τις εχθροπραξίες και να επιτρέψει την αποκατάσταση της ειρήνης στην περιοχή. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη ρωσική επιθετικότητα και οι αεροπορικές επιθέσεις στην Ουκρανία δείχνουν ότι ο δρόμος προς την ειρηνική λύση παραμένει αβέβαιος και γεμάτος προκλήσεις.
Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις εξαπέλυσαν αεροπορικούς βομβαρδισμούς στη Λωρίδα της Γάζας τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης, με αποτέλεσμα εκατοντάδες θύματα. Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς, τουλάχιστον 413 άνθρωποι σκοτώθηκαν, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά, ενώ εκατοντάδες τραυματίστηκαν. Οι επιθέσεις σηματοδότησαν την πρώτη μεγάλης κλίμακας στρατιωτική δράση μετά την εφαρμογή της συμφωνίας κατάπαυσης πυρός, στις 19 Ιανουαρίου.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, δήλωσε ότι οι επιχειρήσεις αυτές είναι «μόνο η αρχή» και τόνισε ότι η στρατιωτική πίεση είναι απαραίτητη για την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς. Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Ισραέλ Κατς, υπογράμμισε ότι αν οι όμηροι δεν επιστρέψουν, «θα ανοίξουν οι πύλες της κόλασης», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών, Γεδεών Σάαρ, έκανε λόγο για πιθανή συνέχιση των στρατιωτικών επιχειρήσεων τις επόμενες ημέρες.
Η Χαμάς, από την πλευρά της, κατηγόρησε το Ισραήλ για μονομερή διακοπή της εκεχειρίας και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα, και ειδικότερα τις Ηνωμένες Πολιτείες, να ασκήσουν πιέσεις για τον τερματισμό των επιθέσεων. Παράλληλα, ανέφερε ότι μεταξύ των θυμάτων συγκαταλέγονται και στελέχη της, καθώς και μέλη του Παλαιστινιακού Ισλαμικού Τζιχάντ.
Η επανέναρξη των εχθροπραξιών προκαλεί ανησυχίες για κλιμάκωση της σύγκρουσης, με αραβικές και ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και τη Ρωσία, την Τουρκία και το Ιράν, να καταδικάζουν τις ισραηλινές επιθέσεις. Η Αίγυπτος χαρακτήρισε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις ως προσπάθεια εξαναγκασμού του παλαιστινιακού πληθυσμού σε έξοδο από τη Λωρίδα της Γάζας, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αποκάλεσε το Ισραήλ «κράτος τρομοκράτη».
Το Ισραήλ υποστηρίζει ότι οι επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν σε συντονισμό με τις ΗΠΑ, οι οποίες θεωρούν πως η Χαμάς «επέλεξε τον πόλεμο» αρνούμενη να απελευθερώσει τους ομήρους. Σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, από τους 251 ομήρους που απήχθησαν κατά την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, εξακολουθούν να κρατούνται 58, εκ των οποίων οι 34 έχουν κηρυχθεί νεκροί.
Οι νέες επιθέσεις ενδέχεται να επηρεάσουν τις διαπραγματεύσεις για την παράταση της κατάπαυσης του πυρός. Το Ισραήλ φέρεται να έχει αποδεχθεί τις προτάσεις των ΗΠΑ για συνέχιση της εκεχειρίας, ενώ η Χαμάς έχει απορρίψει δύο φορές τις σχετικές προτάσεις. Το παλαιστινιακό κίνημα ζητά μόνιμη κατάπαυση του πυρός, απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα και άνοιγμα των συνοριακών περασμάτων για ανθρωπιστική βοήθεια.
Η κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας επιδεινώνεται, με τον πληθυσμό να εκφράζει την απόγνωσή του για τη συνεχιζόμενη βία. Οι επιθέσεις έχουν αναζωπυρώσει τις ανησυχίες για έναν νέο γύρο πολέμου, καθώς οι δύο πλευρές παραμένουν αμετακίνητες στις θέσεις τους.
Μετά από ένα εξαιρετικά παρατεταμένο ταξίδι, διάρκειας περίπου δέκα μηνών, δύο αστροναύτες της NASA επέστρεψαν ασφαλώς στη Γη το βράδυ της 18ης Μαρτίου. Η κάψουλα Freedom της SpaceX προσθαλασσώθηκε στα ήρεμα νερά του Κόλπου του Μεξικού, πλησίον των ακτών της πολιτείας της Φλόριντα, σε μία ιδιαίτερα θεαματική προσγείωση που έκλεισε έναν κύκλο σχεδόν ενός έτους παραμονής στο διάστημα.
Η επιστροφή ξεκίνησε λίγο μετά τη 1 τα ξημερώματα της ίδιας ημέρας από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), ενώ λίγο μετά τις 5 το απόγευμα η κάψουλα ενεργοποίησε τους κινητήρες επανεισόδου, βγαίνοντας από την τροχιά. Ακολούθησε η χαρακτηριστική στιγμή πλήρους σιγής στις επικοινωνίες, όταν στις 5:44 μ.μ. οι αστροναύτες εισήλθαν στη φάση της επανεισόδου στην ατμόσφαιρα της Γης.
Η εντυπωσιακή προσθαλάσσωση που έκοψε την ανάσα
Η εικόνα ήταν εντυπωσιακή από κάθε πλευρά: λίγα λεπτά πριν τις 6, οι πρώτες εικόνες της Freedom, που «έσκιζε» την ατμόσφαιρα με φωτεινή ουρά πλάσματος, καταγράφηκαν από αεροσκάφος που πετούσε σε μεγάλο ύψος. Λίγο αργότερα, τα αλεξίπτωτα άνοιξαν, επιβραδύνοντας την ταχύτητα της κάψουλας από τα 600 χλμ./ώρα σε περίπου 25 χλμ./ώρα, προκαλώντας ενθουσιασμό στο κέντρο ελέγχου της SpaceX.
Στις 5:58 μ.μ. η καμπίνα έφτασε απαλά στα νερά του Κόλπου, με τον αστροναύτη και κυβερνήτη της αποστολής Νικ Χεγκ να δηλώνει τόσο στους συναδέλφους όσο και στο κέντρο ελέγχου: «Τι συναρπαστικό ταξίδι! Η κάψουλα είναι γεμάτη από πλατιά χαμόγελα!».
Οι προσπάθειες ανάκτησης αρχίζουν μετά την πτώση του SpaceX Crew Dragon Freedom στον Κόλπο της Αμερικής με τους αστροναύτες της NASA Butch Wilmore, Suni Williams και άλλους δύο στις 18 Μαρτίου 2025. (Στιγμιότυπο/ NASA).
Μία αποστολή που γράφει τον επίλογό της
Μαζί με τον κυβερνήτη Νικ Χεγκ και τον Ρώσο κοσμοναύτη Αλεξάντερ Γκορμπούνοφ, επέστρεψαν οι βετεράνοι αστροναύτες της NASA Μπουτς Γουίλμορ και Σούνι Γουίλιαμς, οι οποίοι είχαν επιλεγεί αρχικά για ένα οκταήμερο ταξίδι στο διάστημα με τη Starliner της Boeing. Ωστόσο, λόγω αλλαγών στο πρόγραμμα της αποστολής, παρέμειναν στο διάστημα συνολικά σχεδόν δέκα μήνες, συμμετέχοντας ενεργά στην 72η επιστημονική αποστολή του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού.
Τέλος εποχής για τις προσθαλασσώσεις στη Φλόριντα
Η επιστροφή αυτή είχε ακόμα μια ξεχωριστή σημασία, καθώς ήταν η τελευταία που διεξήχθη με προσθαλάσσωση στα νερά της Φλόριντα. Ξεκινώντας από αυτό το καλοκαίρι, όπως ανακοίνωσαν αξιωματούχοι της NASA, όλες οι επόμενες επιστροφές επανδρωμένων αποστολών με κάψουλα Crew Dragon της SpaceX θα πραγματοποιούνται αποκλειστικά στις ακτές της Νότιας Καλιφόρνιας, ανοίγοντας νέο κεφάλαιο στη διαστημική ιστορία.
Η αστροναυτική κοινότητα και οι φίλοι των διαστημικών εξερευνήσεων παρακολούθησαν συγκινημένοι αυτήν την τελευταία επανείσοδο στα ζεστά νερά της ανατολικής ακτής, περιμένοντας ήδη την επόμενη συναρπαστική εκτόξευση και επιστροφή στη Γη.
Σε μία κίνηση που αναμένεται να προκαλέσει συζητήσεις και έντονο προβληματισμό, οι κυβερνήσεις της Πολωνίας, της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους από τη διεθνή Σύμβαση της Οττάβα, η οποία απαγορεύει την παραγωγή, αποθήκευση και χρήση ναρκών κατά προσωπικού. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα, το οποίο σηματοδοτεί τη ριζική αναθεώρηση της αμυντικής τους πολιτικής εν μέσω της αυξανόμενης απειλής από τη Ρωσία.
Η απειλή στα ανατολικά σύνορα έχει πολλαπλασιαστεί
Με κοινή τους δήλωση, οι υπουργοί Άμυνας των τεσσάρων αυτών χωρών του ΝΑΤΟ τονίζουν ότι η κατάσταση ασφαλείας έχει επιδεινωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, «οι στρατιωτικές απειλές απέναντι στα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ που συνορεύουν με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία έχουν αυξηθεί σημαντικά» και συνεπώς «είναι αναγκαίο να επανεκτιμηθούν όλα τα διαθέσιμα μέσα για την ενίσχυση της αποτρεπτικής και αμυντικής μας ικανότητας».
Οι υπουργοί υπογραμμίζουν ότι η απόφαση αυτή δίνει μεγαλύτερη ευελιξία στις στρατιωτικές δυνάμεις τους, επιτρέποντάς τους «να επιλέξουν και να εφαρμόσουν νέες στρατηγικές και οπλικά συστήματα». Πιο συγκεκριμένα, η απόφαση σχετίζεται άμεσα με την ανάγκη ενίσχυσης της άμυνας των συνόρων τους και την αποτελεσματική αντιμετώπιση ενδεχόμενης επιθετικότητας από τη Ρωσία.
Διεθνείς αντιδράσεις και ανησυχία για τους αμάχους
Η σύμβαση της Οττάβα, που υπογράφηκε το 1997 και τέθηκε σε ισχύ το 1999, έχει επικυρωθεί από 164 κράτη, αποτελώντας ένα από τα πλέον σημαντικά διεθνή κείμενα για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον πόλεμο. Ωστόσο, σημαντικά κράτη όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα δεν έχουν ενταχθεί σε αυτή τη σύμβαση.
Η ανακοίνωση της αποχώρησης προκάλεσε έντονη κριτική από διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η International Campaign to Ban Landmines δήλωσε ότι η απόφαση των τεσσάρων κρατών αποτελεί «καταστροφική είδηση», κατηγορώντας τις κυβερνήσεις ότι έτσι «διακινδυνεύουν τη ζωή αμάχων».
Από την πλευρά τους, η Πολωνία και οι Βαλτικές χώρες ξεκαθάρισαν ότι εξακολουθούν να τηρούν το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο και δεσμεύονται για την προστασία των αμάχων σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης.
Το παράδειγμα της Φινλανδίας και η εμπειρία της Ουκρανίας
Η Φινλανδία, η οποία επίσης συνορεύει με τη Ρωσία, εξέφρασε τον Δεκέμβριο παρόμοιες σκέψεις, δηλώνοντας ότι θα αξιολογήσει έως τις αρχές του 2025 τη θέση της στη Σύμβαση της Οττάβα, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες προκλήσεις ασφαλείας αλλά και την εμπειρία του πολέμου στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, η Ουκρανία αναδεικνύεται αυτή τη στιγμή στην πλέον ναρκοθετημένη χώρα στον κόσμο, με το 23% των εδαφών της να είναι πιθανώς επηρεασμένο από νάρκες και εκρηκτικά υπολείμματα πολέμου. Το κόστος για την εκκαθάριση από τις νάρκες υπολογίζεται στα 34,6 δισεκατομμύρια δολάρια, γεγονός που αναδεικνύει την τεράστια πρόκληση και το βάρος που αποτελούν αυτά τα όπλα.
Οι τελευταίες εξελίξεις καταδεικνύουν ότι η αστάθεια στην Ανατολική Ευρώπη επηρεάζει βαθιά την αμυντική στρατηγική των κρατών της περιοχής, καθιστώντας αβέβαιο το μέλλον των ανθρωπιστικών συμβάσεων που ισχύουν εδώ και δεκαετίες. Οι τέσσερις αυτές χώρες, καθώς και πιθανώς και άλλοι γείτονες της Ρωσίας, φαίνεται να προσανατολίζονται όλο και περισσότερο προς αυστηρότερα μέτρα άμυνας, αντανακλώντας μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα στην καρδιά της Ευρώπης.
Σημαντική συζήτηση έχει ανοίξει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από έκθεση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα και αποκαλύπτει ότι περισσότερα από 221 εκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν την τελευταία δεκαετία σε μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) για την προώθηση μίας ριζοσπαστικής ατζέντας σχετικής με την ιδεολογία φύλου.
Η έρευνα, που εκπονήθηκε από τη συντηρητική δεξαμενή σκέψης MCC Brussels, καταγγέλλει ότι τα κονδύλια της ΕΕ έχουν χρησιμοποιηθεί με στόχο να ενσωματωθούν οι θέσεις συγκεκριμένων ακτιβιστικών ομάδων στις πολιτικές της Ένωσης, παρακάμπτοντας τον δημοκρατικό διάλογο και αγνοώντας την αρχή της εθνικής κυριαρχίας και της επικουρικότητας.
Αλλαγή προτεραιοτήτων ως προς τον αυτοπροσδιορισμό φύλου
Σύμφωνα με τη συγγραφέα της έκθεσης και κοινωνιολόγο Άσλεϋ Φράουλεϋ, οι πολιτικές της ΕΕ που αρχικά θεσμοθετήθηκαν με σκοπό την προστασία γυναικών και κοριτσιών, μετασχηματίστηκαν στην πορεία για να θέσουν σε προτεραιότητα ζητήματα αυτοπροσδιορισμού του φύλου. «Αυτή η μετατόπιση δεν προέκυψε ως δημόσιο αίτημα ή μέσω δημοκρατικού διαλόγου, αλλά επιβλήθηκε από ένα ισχυρό δίκτυο ΜΚΟ που χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους και έχει ενσωματώσει τις προτεραιότητές του στις ευρωπαϊκές πολιτικές», τονίζει η έκθεση.
Στην κορυφή των οργανώσεων που ωφελήθηκαν βρίσκεται η ILGA Worldwide με χρηματοδότηση σχεδόν 65 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ σημαντικά ποσά έλαβαν επίσης η ILGA-Europe, η IGLYO, η Transgender Europe (TGEU) και άλλες οργανώσεις. Ταυτόχρονα, τεράστια ποσά κατευθύνθηκαν σε έρευνες που προωθούν την ίδια ιδεολογική αντίληψη περί φύλου.
Κριτική προς την Ευρωπαϊκή Ένωση
Η δεξαμενή σκέψης MCC Brussels ασκεί έντονη κριτική απέναντι στην ΕΕ, κατηγορώντας τη για «ήπια διακυβέρνηση», υποστηρίζοντας ότι ουσιαστικά η Ένωση χρηματοδοτεί οργανώσεις για να ασκήσουν πίεση στην ίδια και σε κράτη-μέλη των οποίων οι αξίες δεν συμφωνούν με την εν λόγω πολιτική ατζέντα. Η Άσλεϋ Φράουλεϋ υπογραμμίζει χαρακτηριστικά ότι η ΕΕ καταλήγει να πληρώνει ομάδες ακτιβιστών ώστε «να ασκούν πίεση στην ίδια και να στοχοποιούν χώρες που δεν συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις».
Μία ακόμα κατηγορία της έκθεσης επισημαίνει ότι οι αυτές οι ΜΚΟ έχουν επιτύχει να επαναπροσδιορίσουν πλήρως την έννοια του φύλου, αποσυνδέοντάς τη από το βιολογικό φύλο και θέτοντας ως σημαντικότερο παράγοντα την αυτοδιάθεση.
Αμφιλεγόμενες πολιτικές χωρίς ηλικιακούς περιορισμούς
Ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα σημεία είναι η πολιτική της ΕΕ για τον αυτοπροσδιορισμού φύλου σε οποιαδήποτε ηλικία. Συγκεκριμένα, η στρατηγική της ΕΕ για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ 2020-2025 προωθεί ανοιχτά τον αυτοπροσδιορισμού φύλου χωρίς περιορισμό ηλικίας, παρέχοντας στις χώρες-μέλη κατευθύνσεις και βέλτιστες πρακτικές σχετικά με τη νομοθεσία για νομική αναγνώριση φύλου.
Ουσιαστικά, όπως επισημαίνει η κα Φράουλεϋ, η συγκεκριμένη στρατηγική μεταφέρει αυτούσιες τις επιθυμίες των ομάδων πίεσης σε επίσημα έγγραφα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η «ντροπή» ως πολιτικό εργαλείο
Ενδεικτικό παράδειγμα του τρόπου δράσης αυτών των ΜΚΟ είναι και ο λεγόμενος «Χάρτης του Ουράνιου Τόξου» (Rainbow Map), που υποστηρίζει η ILGA-Europe, όπου καταγράφεται κατά πόσο κάθε ευρωπαϊκή χώρα συμμορφώνεται με τα πρότυπα της ομάδας στα ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία χρησιμοποιεί τον μηχανισμό της «ντροπής» για να ασκεί έμμεση πίεση στους πολίτες και τις κυβερνήσεις των χωρών που, σύμφωνα με την ομάδα, υστερούν σε ζητήματα ταυτότητας φύλου και ενσωμάτωσής τους στην εκπαίδευση.
Ανησυχίες για τη δημοκρατία και την κυριαρχία εθνών
Παρότι είναι αναγνωρισμένο ότι οργανώσεις όπως η ILGA έχουν βοηθήσει στη μείωση των διακρίσεων και έχουν βελτιώσει τη ζωή μειονοτήτων σε πολλές περιπτώσεις, οι επικριτές των πολιτικών αυτών ανησυχούν για την έλλειψη διαφάνειας στη διαμόρφωση πολιτικών από μη αιρετά σώματα, καθώς και για τις επιπτώσεις αυτής της απουσίας δημοκρατικού ελέγχου στην εθνική κυριαρχία.
Το θέμα παραμένει ανοιχτό και αναμένεται να πυροδοτήσει περαιτέρω συζητήσεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, με στόχο την εύρεση ισορροπίας ανάμεσα στην προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και στον σεβασμό της λαϊκής βούλησης και της δημοκρατίας.
