Μήνας: Σεπτέμβριος 2025

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε στις 23 Σεπτεμβρίου ότι η Ουκρανία πρέπει να περάσει στην αντεπίθεση κατά της Ρωσίας και να ανακτήσει όλα τα κατεχόμενα εδάφη.

«Αφού μελέτησα και κατανόησα πλήρως τη στρατιωτική και οικονομική κατάσταση μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας και αφού διαπίστωσα τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ρωσία, πιστεύω ότι η Ουκρανία, με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρίσκεται σε θέση να πολεμήσει και να ΑΝΑΚΤΗΣΕΙ όλη την Ουκρανία στην αρχική της μορφή», έγραψε ο Τραμπ σε ανάρτησή του στο Truth Social.

Ο πρόεδρος ανέφερε ότι με τη στήριξη της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ, και με επαρκή χρόνο και υπομονή, είναι «πολύ πιθανό» η Ουκρανία να εκδιώξει τις ρωσικές δυνάμεις και να αποκαταστήσει τα σύνορά της.

«Γιατί όχι;» έγραψε ο Τραμπ. «Η Ρωσία πολεμά άσκοπα για τρεισήμισι χρόνια σε έναν πόλεμο που μια πραγματική στρατιωτική δύναμη θα είχε κερδίσει σε λιγότερο από μία εβδομάδα. Αυτό δεν τιμά τη Ρωσία. Αντιθέτως, τους κάνει να μοιάζουν με ‘χάρτινη τίγρη’».

Ο Τραμπ επεσήμανε ότι η κλονισμένη ρωσική οικονομία, οι ελλείψεις στο εσωτερικό και η αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια θα μπορούσαν να γείρουν ακόμη περισσότερο την πλάστιγγα υπέρ της Ουκρανίας. Περιέγραψε την Ουκρανία ως χώρα με «μεγάλο σθένος» που ισχυροποιείται όσο ο πόλεμος συνεχίζεται, ενώ προειδοποίησε ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αντιμετωπίζει «ΤΕΡΑΣΤΙΑ οικονομικά προβλήματα».

«Τώρα είναι η ώρα για την Ουκρανία να δράσει», γράφει ο Τραμπ, τονίζοντας ότι εύχεται και στις δύο χώρες το καλύτερο και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν να προμηθεύουν όπλα στο ΝΑΤΟ «για να τα χρησιμοποιήσει κατά την κρίση του».

Το Κρεμλίνο δεν ανταποκρίθηκε σε αίτημα για σχολιασμό μέχρι την ώρα της δημοσίευσης.

Για μήνες, ο Τραμπ επιχειρούσε να μεσολαβήσει για ειρήνη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, καλώντας τους ηγέτες των δύο εμπόλεμων χωρών να καταλήξουν σε διπλωματική λύση και να τερματίσουν την αιματοχυσία. Ωστόσο, οι προσπάθειες αυτές απέδωσαν ελάχιστα, και οι τελευταίες του δηλώσεις φανερώνουν ότι αναγνωρίζει πλέον ότι οι συνομιλίες με τον Πούτιν δεν οδηγούν πουθενά και ότι μόνο η πίεση στο πεδίο της μάχης θα κρίνει την έκβαση του πολέμου.

Το μήνυμα του Τραμπ ακολούθησε τη συνάντησή του με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Αντιδρώντας στην ανάρτηση, ο Ζελένσκι δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο Τραμπ είναι «καταλύτης αλλαγών» για την Ουκρανία.

Νωρίτερα, ο Τραμπ απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων καθισμένος δίπλα στον Ζελένσκι. Ένας δημοσιογράφος ρώτησε τον Αμερικανό πρόεδρο αν πιστεύει ότι ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ θα έπρεπε να καταρρίψει ρωσικό αεροσκάφος που παραβιάζει τον εναέριο χώρο του, στον οποίο ο Τραμπ απάντησε: «Ναι, το πιστεύω».

Την ίδια ημέρα, το ΝΑΤΟ προειδοποίησε τη Ρωσία ότι η συμμαχία θα χρησιμοποιήσει «όλα τα απαραίτητα στρατιωτικά και μη στρατιωτικά μέσα» για να αμυνθεί, καθώς κατήγγειλε τις ρωσικές δυνάμεις για παραβίαση του εναέριου χώρου της Εσθονίας, χαρακτηρίζοντας τις ενέργειες ως «μοτίβο μιας ολοένα και πιο ανεύθυνης συμπεριφοράς».

Η προειδοποίηση ακολούθησε την ανακοίνωση της Εσθονίας την περασμένη εβδομάδα ότι τρία ρωσικά μαχητικά MiG-31 παραβίασαν τον εναέριο χώρο της για 12 λεπτά, προτού απογειωθούν αεροσκάφη του ΝΑΤΟ για να τα αναχαιτίσουν και να τα συνοδεύσουν εκτός.

«Η δέσμευσή μας στο Άρθρο 5 είναι αδιαπραγμάτευτη», ανέφερε το ΝΑΤΟ σε ανακοίνωσή του, αναφερόμενο στη συνθήκη που προβλέπει ότι ένοπλη επίθεση σε ένα ή περισσότερα μέλη θεωρείται επίθεση εναντίον όλων.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούττε δήλωσε ότι τα ρωσικά μαχητικά δεν κρίθηκαν ως άμεση απειλή και γι’ αυτό δεν καταρρίφθηκαν. Ωστόσο, προσέθεσε ότι οι διοικητές του ΝΑΤΟ μπορούν «να λάβουν την τελική απόφαση» να δράσουν, αν κρίνουν ότι τα εισερχόμενα αεροσκάφη αποτελούν πραγματική απειλή.

Η παραβίαση του εναέριου χώρου της Εσθονίας από τη Μόσχα έγινε μετά από μια σειρά ρωσικών εισβολών στον εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ. Η Πολωνία ανακοίνωσε πρόσφατα ότι κατέρριψε αρκετά ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη που διέσχισαν τα σύνορά της, ενώ η Ρουμανία ανέφερε ότι εντόπισε άλλο ένα κατά τη διάρκεια ρωσικών επιθέσεων στην Ουκρανία, κοντά στον ποταμό Δούναβη. Πολωνοί αξιωματούχοι κατήγγειλαν επίσης ότι δύο ρωσικά μαχητικά πλησίασαν επικίνδυνα την πλατφόρμα πετρελαίου Petrobaltic στη Βαλτική Θάλασσα, στις 19 Σεπτεμβρίου.

Πιο πρόσφατα, η Δανία ανέστειλε τις πτήσεις στο αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης για σχεδόν τέσσερις ώρες στις 22 Σεπτεμβρίου, αφού εντοπίστηκαν αρκετά μεγάλα μη επανδρωμένα αεροσκάφη κοντά στον αερολιμένα. Η πρωθυπουργός της Δανίας Μέττε Φρεντέρικσεν τη χαρακτήρισε ως «τη σοβαρότερη επίθεση κατά των κρίσιμων υποδομών της Δανίας μέχρι σήμερα» και ανέφερε ότι δεν μπορούσε να αποκλείσει ρωσική εμπλοκή. Η Νορβηγία έκλεισε επίσης προσωρινά τον εναέριο χώρο πάνω από το αεροδρόμιο του Όσλο μετά την εμφάνιση μη επανδρωμένου αεροσκάφους εκεί.

Το Κρεμλίνο απέρριψε τις κατηγορίες ως «αβάσιμες», με τον εκπρόσωπο Ντμίτρι Πεσκόφ να δηλώνει ότι η Μόσχα δεν λαμβάνει πλέον στα σοβαρά τέτοιους ισχυρισμούς, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε σήμερα πως χώρες του ΝΑΤΟ θα έπρεπε να καταρρίπτουν ρωσικά αεροσκάφη, εφόσον εισέρχονταν στον εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ, λίγο αφού κράτη μέλη του ΝΑΤΟ καταδίκασαν τη Μόσχα επειδή παραβίασε τον εναέριο χώρο της Εσθονίας.

«Ναι, το στηρίζω», απάντησε ο Αμερικανός πρόεδρος σε δημοσιογράφους σε ερώτηση εάν θα στήριζε την κίνηση αυτή.

Ο Τραμπ έκανε τις δηλώσεις αυτές σε δημοσιογράφους πριν από μία συνάντηση με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.

Επιπλέον, όπως ο ίδιος σημείωσε, σχεδιάζει να τηλεφωνήσει στον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν προκειμένου να τον προτρέψει να σταματήσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας να πιέσει συμμάχους του ΝΑΤΟ να διακόψουν τους ενεργειακούς δεσμούς τους με τη Μόσχα.

«Είναι φίλος μου. Δεν του έχω μιλήσει, όμως νιώθω πως εάν το έκανα, ενδεχομένως θα σταματούσε και νομίζω πως θα το κάνω αυτό», σημείωσε ο Τραμπ.

Ο Ζελένσκι επιδιώκει άσκηση μεγαλύτερης πίεσης, κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας πριν από τη συνάντηση με τον Τραμπ

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε σήμερα πως θα ενημερώσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για τις εξελίξεις στο μέτωπο και είπε ότι θα συζητήσουν το θέμα των εγγυήσεων ασφαλείας.

Ο ίδιος επισήμανε πως επιζητά την άσκηση μεγαλύτερης πίεσης εκ μέρους της Δύσης σε βάρος της Ρωσίας και ότι θα συζητήσει πώς θα αποτρέψει Ευρωπαίους από το να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο και αέριο.

Ο Εδουάρδο Μπολσονάρο, γιος του πρώην προέδρου της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρο, κατηγορείται για εκβιασμό, σύμφωνα με ανακοίνωση του Γενικού Εισαγγελέα της χώρας, Πάουλο Γκονσάλβες Μπράνκου, στις 22 Σεπτεμβρίου.

Η υπόθεση συνδέεται με τη δίκη που οδήγησε στην καταδίκη του πρώην προέδρου για απόπειρα πραξικοπήματος και στην επιβολή ποινής κάθειρξης 27 ετών νωρίτερα αυτόν τον μήνα.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της Εισαγγελίας, ο Εδουάρδο Μπολσονάρο, εν ενεργεία βουλευτής στη Βουλή των Αντιπροσώπων, «επανειλημμένα επιχείρησε να υποτάξει τα συμφέροντα της Βραζιλίας και ολόκληρης της κοινωνίας στη δική του προσωπική και οικογενειακή ατζέντα».

Με το ίδιο αδίκημα κατηγορείται και ο δημοσιογράφος και σχολιαστής Πάουλο Φιγκεϊρέδο, γιος του επίσης πρώην προέδρου της χώρας Ζοάο Φιγκεϊρέδο. Τόσο ο Εδουάρδο Μπολσονάρο όσο και ο Πάουλο Φιγκεϊρέδο διαμένουν στις Ηνωμένες Πολιτείες· ο πρώτος μετακόμισε εκεί νωρίτερα φέτος, αναζητώντας τη στήριξη του Ντόναλντ Τραμπ, στενού συμμάχου του πλέον φυλακισμένου Μπολσονάρο, ώστε να σταματήσουν οι ποινικές διώξεις σε βάρος του πατέρα του.

Ο Εδουάρδο Μπολσονάρο έχει, μάλιστα διεκδικεί αναγνώριση για την πίεση προς τον Λευκό Οίκο όσον αναφορά την επιβολή δασμών 50% στα περισσότερα βραζιλιάνικα προϊόντα.

Οι ίδιοι συνδέουν τις διώξεις εναντίον τους με τις νέες κυρώσεις που επέβαλαν πρόσφατα οι ΗΠΑ στη σύζυγο του δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου, Αλεξάντρ ντε Μοράες, ο οποίος προέδρευσε στη δίκη Μπολσονάρο.

«Ζούμε στις Ηνωμένες Πολιτείες και, συνεπώς, υπό καθεστώς του Αμερικανικού Συντάγματος, το οποίο με την Πρώτη Τροπολογία του διασφαλίζει το δικαίωμα να ζητούμε επανόρθωση από την κυβέρνηση για αδικίες», ανέφεραν σε κοινή ανακοίνωση που ανάρτησαν στην πλατφόρμα X, προσθέτοντας: «Αυτό ακριβώς κάνουμε και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε».

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε στις 22 Σεπτεμβρίου ότι το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων επέβαλε κυρώσεις στη Βίβιαν Μπαρσί ντε Μοράες, σύζυγο του δικαστή, καθώς και στην εταιρεία τους Lex Institute, επειδή, όπως υποστηρίζει, διευκόλυναν τον Μοράες να χρησιμοποιεί τη θέση του για να εργαλειοποιεί τα δικαστήρια, να εγκρίνει αυθαίρετες προσωρινές κρατήσεις και να καταστέλλει την ελευθερία έκφρασης.

Οι κυρώσεις αυτές, όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, εντάσσονται σε μια σειρά μέτρων με τα οποία η αμερικανική κυβέρνηση επιδιώκει να λογοδοτήσει ο Μοράες για κατάχρηση εξουσίας, δημιουργία λογοκριτικού πλέγματος, στοχοποίηση πολιτικών αντιπάλων και σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ο δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου είχε τεθεί ήδη υπό αμερικανικές κυρώσεις από τις 30 Ιουλίου. Στις 11 Σεπτεμβρίου, πενταμελές σώμα του Ανώτατου Δικαστηρίου Βραζιλίας, με τη συμμετοχή του Μοράες, καταδίκασε τον Ζαΐρ Μπολσονάρο σε 27 χρόνια φυλάκιση για απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης μετά την ήττα του στις εκλογές του 2022.

Το ίδιο δικαστήριο επικύρωσε την ίδια ημέρα την ενοχή του σε πέντε κατηγορίες: απόπειρα πραξικοπήματος, συμμετοχή σε ένοπλη εγκληματική οργάνωση, απόπειρα βίαιης κατάλυσης του δημοκρατικού πολιτεύματος, πρόκληση ζημιών με βίαια μέσα και σοβαρές απειλές κατά κρατικών περιουσιακών στοιχείων και προστατευόμενων χώρων.

Ακολούθως, προχώρησε στη φάση της επιμέτρησης ποινής, επιβάλλοντας στον πρώην πρόεδρο συνολική κάθειρξη 27 ετών και τριών μηνών. Ο Μπολσονάρο είναι έτσι ο πρώτος πρώην πρόεδρος στη Βραζιλία που καταδικάζεται για απόπειρα πραξικοπήματος.

Η καταδίκη σχετίζεται με όσα ακολούθησαν μετά τις προεδρικές εκλογές του 2022, όταν υποστηρικτές του Μπολσονάρο φέρονται να επιτέθηκαν σε κρατικά κτίρια. Ο ίδιος αρνείται κάθε ανάμειξη και δηλώνει πως είναι θύμα πολιτικής δίωξης από την κυβέρνηση του πρώην αντιπάλου του, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, γνωστού ως Λούλα.

Την περίοδο εκείνη, ο Τραμπ είχε χαρακτηρίσει την καταδίκη «πολύ κακή για τη Βραζιλία».

Με την συμβολή του Τζόζεφ Λορντ

Η «εκτός αγοράς» ρευστότητα που έχουν τοποθετήσει επενδυτές σε μέσα άμεσης ρευστοποίησης —κυρίως money market funds και βραχυπρόθεσμους κρατικούς τίτλους— έφτασε πρόσφατα σε ιστορικό υψηλό των 7,7 τρισ. δολαρίων. Η συγκέντρωση αυτού του κεφαλαίου εκτός μετοχικών και ομολογιακών αγορών αποτελεί σήμα επιφύλαξης έναντι της τρέχουσας αβεβαιότητας, αλλά ταυτόχρονα κρύβει και «εκρηκτική» δυνατότητα επιστροφής του στην αγορά, εφόσον αλλάξουν οι συνθήκες.

Ιστορική αναδρομή της «ρευστότητας εκτός αγοράς»

Από τα πρώτα money market funds τη δεκαετία του 1970 μέχρι σήμερα, η πορεία των υπό διαχείριση περιουσιακών στοιχείων αυτών των κεφαλαίων έχει ακολουθήσει ανοδική τροχιά με σταθερή επιτάχυνση σε περιόδους κρίσης:

• 2000: Περίπου 1,7 τρισ. δολάρια, μετά το «σκάσιμο» της φούσκας dot-com
• 2009: Άνοδος στα 3,8 τρισ. δολάρια εν μέσω παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης
• 2020: Άλμα στα 4,2 τρισ. δολάρια με την πανδημία να πυροδοτεί φυγή σε βραχυπρόθεσμες τοποθετήσεις
• 2025: Επίτευξη ρεκόρ 7,7 τρισ. δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία της Crane Data

Παρά το γεγονός ότι η συνήθης ερμηνεία είναι πως αυτά τα κεφάλαια «περιμένουν» να επανεπενδυθούν σε μετοχές και ομόλογα μόλις πέσουν τα επιτόκια, η πραγματικότητα είναι πιο πολύπλοκη: μεγάλο μέρος αυτής της ρευστότητας αντικαθιστά επενδύσεις σε ομόλογα, όπου τα πραγματικά επιτόκια έχουν καταστεί λιγότερο ελκυστικά εξαιτίας της καμπύλης αποδόσεων.

Γιατί φτάσαμε στα 7,7 τρισ. δολάρια;

Τρεις κύριοι παράγοντες συνδέονται με αυτή την επιλογή των επενδυτών:

1. Υψηλά βραχυπρόθεσμα επιτόκια: Οι τράπεζες και τα money market funds προσφέρουν αποδόσεις υψηλότερες από τις μεσομακροπρόθεσμες εκδόσεις ομολόγων, καθιστώντας το «κρατημένο» μετρητό πιο ελκυστικό από τις εναλλακτικές υψηλού κινδύνου.
2. Αβεβαιότητα για τον πληθωρισμό και τις γεωπολιτικές εντάσεις: Η παγκόσμια ανησυχία ότι απρόβλεπτες εξελίξεις – από εμπορικές διαμάχες μέχρι ενεργειακά σοκ – θα μπορούσαν να πλήξουν μετοχές και ομόλογα, οδήγησε πολλούς επενδυτές στο καταφύγιο της βραχυπρόθεσμης ρευστότητας.
3. Περιβάλλον «καθαρού χρήματος» στις αγορές: Η Fed ξεκίνησε να μειώνει τα επιτόκια στα τέλη του 2024, όμως πολλοί προέβλεψαν ότι οι όποιες περικοπές θα ήταν επιφυλακτικές, καθυστερώντας τη μαζική επιστροφή κεφαλαίων στις αγορές μετοχών.

Τι σημαίνει για τις αγορές;

Όταν η Fed υλοποιήσει περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων, θεωρητικά τα 7,7 τρισ. δολάρια «στον πάγκο» θα μπορούσαν να κατευθυνθούν σε μετοχές, προκαλώντας ράλι. Ωστόσο:

• Ιστορικά, οι μεγάλες εισροές σε μετοχές δεν ακολουθούν αυτόματα κάθε μείωση επιτοκίων, καθώς οι επενδυτές αξιολογούν και άλλους παράγοντες όπως οι αποτιμήσεις και οι προβλέψεις εταιρικών κερδών.
• Η αναλογία των περιουσιακών στοιχείων των money market funds προς τη συνολική χρηματιστηριακή αξία των νοικοκυριών παραμένει κοντά σε μακροπρόθεσμα μέσα επίπεδα (~20%), παρά το απόλυτο μέγεθος της ρευστότητας.
• Τα ίδια τα θεσμικά χαρτοφυλάκια διατηρούν πλέον χαμηλά ποσοστά σε καθαρό χρήμα, ενώ αναζητούν ευκαιρίες σε μετοχές και εναλλακτικές στρατηγικές, μειώνοντας την πιθανότητα μαζικής επιστροφής σε μετοχές από τη στιγμή της πρώτης πτώσης επιτοκίων.

Προοπτικές για επενδυτές

Ενώ πολλοί θεωρούν τα 7,7 τρισ. δολάρια ως «βαρύ πυροβολικό» για ένα μελλοντικό bull market, η παραμονή ρευστότητας σε τόσο υψηλά επίπεδα υποδηλώνει και τη δυσαρέσκεια για τις τρέχουσες αποτιμήσεις σε όλες τις κύριες κατηγορίες επενδυτικών στοιχείων:

• Οι μετοχές των ΗΠΑ έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλά, αλλά με αυξημένες πολλαπλασιαστικές αποτιμήσεις
• Τα ομόλογα δεν προσφέρουν πλέον ικανοποιητικό yield για τον κίνδυνο διάρκειας
• Τα εναλλακτικά περιουσιακά στοιχεία (real estate, ιδιωτικές αγορές) παραμένουν δυσεύρετα και με περιορισμένη ρευστότητα

Επομένως, οι επενδυτές θα πρέπει να εξετάσουν:

• Στοχευμένη μετάθεση σε μετοχές αξίας και τεχνολογίας με χαμηλότερα P/E και υψηλό cash flow
• Παράταση ωριμότητας ομολόγων με σταδιακή αύξηση duration, αξιοποιώντας πιθανές αναταράξεις
• Εναλλακτικές στρατηγικές (hedged equity, multi-asset income), που μπορούν να «γεφυρώσουν» την απόσταση μεταξύ των αποδόσεων των ταμειακών διαθεσίμων και των μετοχικών αποδόσεων

Αν και τα 7,7 τρισ. δολάρια αντιπροσωπεύουν τεράστια δυνητική αγοραστική δύναμη, η ενεργοποίησή τους προϋποθέτει όχι μόνο μειώσεις επιτοκίων, αλλά και βελτίωση της μακροοικονομικής εικόνας και αισιοδοξία για τα εταιρικά κέρδη. Μέχρι τότε, η ρευστότητα θα παραμένει «ασφαλής όαση» – και κρυφή απειλή για όσους την αγνοούν.