Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε την επιβολή πρόσθετου δασμού 100% στα κινεζικά προϊόντα και περιορισμούς στις εξαγωγές κρίσιμου λογισμικού, με ισχύ από την 1η Νοεμβρίου, ως άμεση απάντηση σε αυτό που αποκάλεσε «εχθρική κίνηση» του Πεκίνου μέσω της εργαλειοποίησης των εξαγωγών σπανίων γαιών.
Παρατηρητές της Κίνας εκτιμούν ότι η κίνηση αυτή είχε σκοπό να αυξήσει τη διαπραγματευτική δύναμη του Πεκίνου και να πιέσει τον Τραμπ να προβεί σε παραχωρήσεις. Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι η Κίνα υπερεκτίμησε τη θέση της, υποτιμώντας την ένταση της αμερικανικής αντίδρασης.
Η κίνηση του Πεκίνου
Στις 9 Οκτωβρίου 2025, το κινεζικό Υπουργείο Εμπορίου ανακοίνωσε νέους εκτεταμένους κανονισμούς που διευρύνουν σημαντικά τους ελέγχους εξαγωγών — όχι μόνο για τις ακατέργαστες σπάνιες γαίες, αλλά και για μαγνήτες, κράματα, μπαταρίες, υλικά ημιαγωγών, συναφή μηχανήματα και οποιοδήποτε προϊόν περιέχει έστω και 0,1% σπάνιες γαίες κινεζικής προέλευσης.
Οι νέοι κανόνες ισχύουν και για ξένα προϊόντα που ενσωματώνουν κινεζικές σπάνιες γαίες ή τεχνολογίες. Οι εξαγωγείς πρέπει να λάβουν ειδικές άδειες, να δηλώνουν την προέλευση των υλικών και να αποδεικνύουν πλήρη ιχνηλασιμότητα στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού.
Άδειες εξαγωγής θα απορρίπτονται αυτόματα για προϊόντα ή εξαρτήματα με στρατιωτική χρήση ή για υψηλού κινδύνου τελικούς χρήστες.
Ο Τραμπ απάντησε στις 10 Οκτωβρίου με δύο αναρτήσεις στο Truth Social, καταδικάζοντας τις κινήσεις της Κίνας ως απόπειρα να κρατήσει «τον κόσμο αιχμάλωτο».
«Είναι αδύνατον να πιστέψει κανείς ότι η Κίνα θα έκανε κάτι τέτοιο, κι όμως το έκανε — και τα υπόλοιπα είναι Ιστορία», έγραψε.
Ο Αμερικανός πρόεδρος υπαινίχθηκε επίσης ότι μπορεί να ακυρώσει την επικείμενη συνάντησή του με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, που είχε προγραμματιστεί στο περιθώριο της συνόδου APEC στη Νότια Κορέα αργότερα αυτόν τον μήνα.
Η Κίνα ελέγχει περίπου το 70% της εξόρυξης σπανίων γαιών, πάνω από το 90% της ικανότητας επεξεργασίας και το 90% της παγκόσμιας παραγωγής μαγνητών σπανίων γαιών.
Παραβίαση εμπιστοσύνης
«Η σχέση μας με την Κίνα τους τελευταίους έξι μήνες ήταν πολύ καλή, πράγμα που κάνει αυτή την κίνηση ακόμα πιο απροσδόκητη», έγραψε ο Τραμπ.
Ειδικοί όπως ο Σεν Μινγκ-Σι και ο Γιε Γιαο-Γιουάν δήλωσαν στην Epoch Times ότι ο Τραμπ αισθάνθηκε προδομένος από την αιφνίδια μεταστροφή της Κίνας μετά τις θετικές ενδείξεις αποκλιμάκωσης.
«Η τρέχουσα αντίδραση της Κίνας θυμίζει την αρχική φάση του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ–Κίνας», είπε ο Σεν.
«Τότε η προσέγγιση ήταν ανταποδοτική: αν οι ΗΠΑ επέβαλλαν δασμούς, η Κίνα απαντούσε με τον ίδιο τρόπο».
Στις συνομιλίες του Λονδίνου (9–10 Ιουνίου 2025), οι δύο πλευρές είχαν δείξει διάθεση συμβιβασμού. Η απόφαση του Πεκίνου, λίγους μήνες μετά, θεωρείται από την Ουάσιγκτον «υπονόμευση της προόδου» και «σκόπιμη πρόκληση».
«Φυσικά ο Τραμπ εξοργίστηκε», είπε ο Σεν. «Διαχειρίζεται ήδη κρίσιμα ζητήματα – όπως την εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς – και τώρα η Κίνα προσθέτει νέα ένταση».
Ο Τραμπ χαρακτήρισε την κίνηση «επιθετική» και «εξαιρετικά εχθρική», προσθέτοντας:
«Είναι κάτι άνευ προηγουμένου στο διεθνές εμπόριο και ηθικά απαράδεκτο».
Αλαζονεία ή υπερεκτίμηση του Πεκίνου
Κατά τον καθηγητή Γιε, η κίνηση της Κίνας είναι «περίπτωση υπερβολικής αυτοπεποίθησης» — ή, όπως είπε πιο ωμά, «αλαζονείας».
«Η Κίνα έχει μια διογκωμένη αυτοεικόνα που την τυφλώνει ως προς το πώς αντιδρούν οι άλλες χώρες», είπε.
Ο Σεν πρόσθεσε ότι το Πεκίνο θεωρεί πλέον πως οι αμερικανικοί δασμοί ήρθαν για να μείνουν και ότι οι ΗΠΑ εφαρμόζουν μια μακροπρόθεσμη στρατηγική περιορισμού της Κίνας.
Εσωτερικοί παράγοντες του ΚΚΚ
Ο Σεν υπέδειξε ότι η κίνηση ίσως σχετίζεται και με εσωτερικές εντάσεις στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας.
«Μπορεί να πρόκειται για εσωκομματικό αγώνα εξουσίας ή για μια πιο επιθετική στάση του ίδιου του Σι Τζινπίνγκ,» είπε.
Λίγο πριν την 4η Ολομέλεια του κόμματος, οι ΗΠΑ δημοσίευσαν έκθεση για διαφθορά ανώτερων Κινέζων αξιωματούχων, πιθανώς για να επηρεάσουν το εσωτερικό πολιτικό κλίμα.
«Η έκθεση αυτή μπορεί να προσφέρει “πολεμοφόδια” σε εσωτερικούς αντιπάλους του Σι ή να δημιουργήσει πίεση στο στρατόπεδό του», εξήγησε.
«Γι’ αυτό ο Τραμπ πιθανότατα θα περιμένει μέχρι το επόμενο έτος πριν επισκεφθεί επίσημα την Κίνα».
Προβλέπεται παρατεταμένη αντιπαράθεση
Ο Ντέιβι Τζουν Χουάνγκ, οικονομολόγος και πρώην σχολιαστής της κρατικής CNTV, εκτίμησε ότι το πιθανότερο σενάριο είναι οι δύο χώρες να διατηρήσουν σκληρές στάσεις, επιτρέποντας παράλληλα εξαιρέσεις για ορισμένες εταιρείες.
«Οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν υπό πίεση», είπε.
Ο Χουάνγκ προειδοποίησε για αύξηση του κόστους σε τομείς όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, ο στρατιωτικός εξοπλισμός και οι ημιαγωγοί, καθώς οι πολυεθνικές θα πρέπει να λειτουργούν με διπλά συστήματα παραγωγής για να συμμορφώνονται με διαφορετικούς κανονισμούς.
Εάν οι χρηματαγορές υποστούν αστάθεια ή αυξηθεί ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ, ενδέχεται να υπάρξει προσωρινή χαλάρωση των περιορισμών.
Ο Σεν καταλήγει ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να αναζητήσουν νέες πηγές σπανίων γαιών:
«Αυτός είναι ο λόγος που το Πεκίνο διατηρεί αυστηρούς ελέγχους στις τεχνολογίες επεξεργασίας σπανίων γαιών — για να κρατήσει το στρατηγικό του πλεονέκτημα», είπε.
«Θα χρειαστεί χρόνος για να δημιουργηθούν νέες αλυσίδες εφοδιασμού».
Τζιχαντιστές αντάρτες σκότωσαν τρεις ανθρώπους κι απήγαγαν 11 παιδιά σε αλλεπάλληλες εφόδους που εξαπέλυσαν στη βόρεια Μοζαμβίκη χθες Παρασκευή, ιδιαίτερα στην Πάλμα, πόλη-κλειδί για μεγάλο διεθνές έργο υγροποιημένου φυσικού αερίου, σύμφωνα με κατοίκους.
Πρόκειται για την πρώτη επίθεση ανταρτών στην Πάλμα, κοντά στην κύρια εγκατάσταση μεγάλου έργου ΥΦΑ του γαλλικού κολοσσού της ενέργειας TotalEnergies, από τον Μάρτιο του 2021, όταν στην πόλη σκοτώθηκαν πάνω από 800 άνθρωποι, σημείωσε ειδικός.
Η επίθεση εκείνη είχε αναγκάσει την TotalEnergies να διακόψει το έργο, που ελπίζει να ξαναρχίσει φέτος.
Τη νύχτα της Πέμπτης προς Παρασκευή, περίπου δεκαπέντε αντάρτες μπήκαν στην Πάλμα, περίπου 30 χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Τανζανία, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο στρατιωτική πηγή στην περιοχή που εκφράστηκε υπό τον όρο να μην κατονομαστεί.
«Εισέβαλαν σε τουλάχιστον τέσσερα σπίτια, απήγαγαν επτά κορίτσια και σκότωσαν έναν άνθρωπο. Άλλα τέσσερα αγόρια απήχθησαν καθώς επέστρεφαν στα σπίτια τους», σύμφωνα με την ίδια πηγή.
Σύμφωνα με την ACLED, μη κυβερνητική οργάνωση που παρακολουθεί ένοπλες συρράξεις, τουλάχιστον ένας άνδρας σκοτώθηκε και μια γυναίκα απήχθη.
Η τζιχαντιστική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) ανέλαβε την ευθύνη με ανακοίνωσή της για τον θάνατο ενός ανθρώπου.
Ο στρατός της Μοζαμβίκης, που υποστηρίζεται από αυτόν της Ρουάντας στον αγώνα εναντίον του ΙΚ από το 2017, όταν ξέσπασε τζιχαντιστική εξέγερση στην επαρχία Κάμπου Ντελγκάντου, όπου βρίσκεται η Πάλμα, σπανίως σχολιάζει επίσημα τέτοιες επιθέσεις.
Αντάρτες επιτέθηκαν επίσης στη Νανγκάτζε, περίπου 100 χιλιόμετρα δυτικά από την Πάλμα, τις πρώτες πρωινές ώρες χθες, ανέφερε κάτοικος που μίλησε επίσης υπό τον όρο να μην κατονομαστεί.
«Σκότωσαν δυο ανθρώπους και πυρπόλησαν εκκλησία και σπίτια. Εισέβαλαν σε σπίτια και (…) έκλεψαν επίσης εμπορεύματα. Δεν έμειναν πολύ», διευκρίνισε.
Οι επιθέσεις τζιχαντιστών που ορκίζονται πίστη στο ΙΚ έχουν πολλαπλασιαστεί στην επαρχία Κάμπου Ντελγκάντου και στη γειτονική Ναμπούλα, σύμφωνα με την ACLED.
Η επαρχία Κάμπου Ντελγκάντου, με κατά πλειονότητα μουσουλμανικό πληθυσμό, είναι από τις φτωχότερες στη Μοζαμβίκη. Τα σχέδια για την εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων αερίου στο υπέδαφός της έχουν προσελκύσει μεγάλες επενδύσεις, ανάμεσά τους αυτήν της TotalEnergies, ύψους 17,2 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η χθεσινή επίθεση στην Πάλμα ήταν η πρώτη στην πόλη από το 2021 μεν, αλλά έχουν γίνει πρόσφατα αρκετές άλλες όχι μακριά από αυτή, είπε ειδικός σε ζητήματα ασφαλείας που εργάζεται για λογαριασμό ΜΚΟ υπό τον όρο να μην κατονομαστεί.
«Υπάρχει σχέση ανάμεσα στην επανέναρξη (του έργου) της Total και την επίθεση», εκτίμησε. Οι δράστες ήθελαν «να δείξουν ότι η κατάσταση δεν είναι τόσο ασφαλής όσο λέγεται», εξήγησε.
Ανάμεσα στους 800 ανθρώπους που είχαν σκοτωθεί το 2021 ήταν υπεργολάβοι της TotalEnergies, θυμίζει η ACLED, που υπολογίζει πως η εξέγερση έχει στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από 6.200 ανθρώπους σε οκτώ χρόνια.
Την περασμένη εβδομάδα, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) τόνισε πως φέτος οι ταραχές έχουν αναγκάσει πάνω από 110.000 ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, από τους οποίους 22.000 τράπηκαν σε φυγή μέσα σε μόλις μια εβδομάδα, στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Η βία έχει κλιμακωθεί ραγδαία μέσα στο 2025, με πάνω από 500 επιθέσεις που είχαν θύματα αμάχους, πολύ περισσότερες από τα προηγούμενα χρόνια, κι εφόδους σε χωριά, απαγωγές, φόνους και λεηλασίες, σύμφωνα με τον Σαβιέρ Κριτς, αντιπρόσωπο της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στη Μοζαμβίκη.
Η Αίγυπτος σχεδιάζει να φιλοξενήσει μια διεθνή Σύνοδο για τη Γάζα, μετά την εφαρμογή της εκεχειρίας μεταξύ του Ισραήλ και της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης Χαμάς, βάσει ενός αμερικανικού ειρηνευτικού σχεδίου.
Της Συνόδου, που θα διεξαχθεί στο αιγυπτιακό θέρετρο στην Ερυθρά Θάλασσα, Σαρμ ελ Σέιχ, θα συμπροεδρεύσουν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και ο πρόεδρος της Αιγύπτου Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι, ανακοίνωσε σήμερα το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών.
Ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Μπαντρ Αμπντέλ-Άτι και ο Αμερικανός ομόλογός του Μάρκο Ρούμπιο συζήτησαν σε μια τηλεφωνική συνδιάλεξη τα σχέδια για τη Σύνοδο και τη συμμετοχή άλλων χωρών, πρόσθεσε το υπουργείο στην ανακοίνωση. Δεν δόθηκαν καμία συγκεκριμένη ημερομηνία της συνάντησης ή επιπλέον λεπτομέρειες σχετικά με αυτήν.
Ευρωπαίοι και Άραβες ηγέτες αναμένεται να παραστούν στη Σύνοδο, σύμφωνα με δημοσιεύματα.
Ο αφοπλισμός της Χαμάς, που προβλέπεται στο πλαίσιο του σχεδίου του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με στόχο το τέλος του πολέμου στη Γάζα, είναι «εκτός συζήτησης», δήλωσε σήμερα στο Γαλλικό Πρακτορείο ηγετικό στέλεχος του παλαιστινιακού ισλαμιστικού κινήματος.
«Η προτεινόμενη παράδοση των όπλων είναι εκτός συζήτησης και δεν είναι διαπραγματεύσιμη», δήλωσε το ηγετικό στέλεχος που ζήτησε να μην κατονομαστεί.
Το Ισραήλ και η Χαμάς σύναψαν την Πέμπτη στην Αίγυπτο συμφωνία εκεχειρίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ την Παρασκευή και προβλέπει την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται στη Γάζα εντός των επόμενων 72 ωρών με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση Παλαιστινίων κρατουμένων στο Ισραήλ.
Η συμφωνία βασίζεται σε σχέδιο που ανακοίνωσε στα τέλη Σεπτεμβρίου ο Ντόναλντ Τραμπ για να τεθεί τέλος σε δύο χρόνια καταστροφικού πολέμου στον παλαιστινιακό θύλακα.
Η δεύτερη φάση αυτού του σχεδίου των είκοσι σημείων, στο επίκεντρο διαφωνιών μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, αφορά τον αφοπλισμό του ισλαμιστικού κινήματος, την εξορία των μαχητών του και τη συνέχιση της σταδιακής αποχώρησης του Ισραήλ από τη Γάζα.
Παλαιστίνιοι άρχισαν να επιστρέφουν στα σπίτια τους στις 11 Οκτωβρίου, καθώς τέθηκε σε ισχύ η κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και της οργάνωσης Χαμάς.
Ύστερα από περισσότερα από δύο χρόνια πολέμου, διέσχισαν τους δρόμους που καλύπτονταν από σκόνη, περιβαλλόμενοι από τα ερείπια που άφησε πίσω της η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ με στόχο την εξάλειψη των μαχητών της Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας.
«Η Γάζα είναι εντελώς κατεστραμμένη. Δεν έχω ιδέα πού θα πρέπει να ζήσουμε ή πού να πάμε», ανέφερε ο Μαχμούντ αλ-Σιντάγλι περπατώντας στην Πόλη της Γάζας.
Το ακριβές μέγεθος της καταστροφής παραμένει άγνωστο, ωστόσο ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ανέφερε τον Σεπτέμβριο ότι σχεδόν τρία στα τέσσερα κτήρια είχαν καταστραφεί και ο συνολικός όγκος των ερειπίων αντιστοιχούσε σε 25 Πύργους του Άιφελ. Τα περισσότερα από αυτά τα ερείπια εκτιμάται πως είναι τοξικά.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Παγκόσμια Τράπεζα υπολόγισαν τον Φεβρουάριο ότι η ζημιά στη Γάζα άγγιξε τα 49 δισ. δολάρια, εκ των οποίων τα 16 δισ. αφορούν αποκλειστικά κατοικίες.
Παρά την έκταση της καταστροφής, η άμεση επιστροφή των κατοίκων της Γάζας στα σπίτια τους φάνηκε να αποτελεί βασικό όρο της συμφωνίας για κατάπαυση πυρός.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επανέλαβε επανειλημμένα ότι όχι μόνο οι κάτοικοι θα μπορέσουν να επιστρέψουν και να παραμείνουν εκεί, αλλά και ότι η περιοχή θα ανοικοδομηθεί με τη συνδρομή άλλων κρατών.
«Θα δημιουργήσουμε κάτι όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να ζουν», δήλωσε ο Τραμπ στη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου στις 9 Οκτωβρίου. «Αυτή τη στιγμή, δεν μπορείς να ζήσεις στη Γάζα, ξέρετε, η κατάσταση είναι φρικτή. Κανείς δεν έχει ξαναδεί τέτοιο πράγμα. Επομένως, ναι, θα δημιουργήσουμε καλύτερες συνθήκες για τους ανθρώπους».
Πρώτα, ωστόσο, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις έπρεπε να πραγματοποιήσουν μερική απόσυρση πίσω από γραμμή που είχε συμφωνηθεί, αφήνοντας πάντως το μεγαλύτερο μέρος της Λωρίδας της Γάζας υπό ισραηλινό έλεγχο.
Η διαδικασία αυτή ολοκληρώθηκε στις 10 Οκτωβρίου. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ανήρτησε στον λογαριασμό του στο X ότι επισκέφθηκε τραυματίες στρατιώτες που επέστρεφαν στα σπίτια τους, στο πλαίσιο της επιχείρησης επιστροφής στα σύνορα.
«Τους είπα: “Σώσατε το κράτος του Ισραήλ και υψώσατε το ανάστημά μας. Εντυπωσιάζομαι από τη δύναμη ψυχής που επιδεικνύετε, τόσο για την προσωπική σας ανάρρωση όσο και για την εθνική ανάταση. Όταν σας βλέπω, γεμίζω δύναμη και απεριόριστο θαυμασμό”», δήλωσε.
«Το κράτος του Ισραήλ είναι έτοιμο να υποδεχθεί τα αγαπημένα μας πρόσωπα με ανοιχτές αγκάλες. Όλος ο λαός του Ισραήλ στέκεται ενωμένος στο πλευρό τους. Φέρνουμε όλους πίσω στα σπίτια τους».
Το επόμενο βήμα περιλαμβάνει ανταλλαγή κρατουμένων και ομήρων ανάμεσα σε Ισραήλ και Χαμάς, στο πλαίσιο της οποίας όλοι οι όμηροι που είχαν απαχθεί κατά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ θα απελευθερωθούν με αντάλλαγμα περισσότερους από 2.000 Παλαιστίνιους κρατουμένους. Εκτιμάται ότι ζωντανοί παραμένουν μόνον 20 από τους ομήρους.
Στο μεταξύ, περίπου 200 Αμερικανοί στρατιώτες έφθασαν στο Ισραήλ προκειμένου να εποπτεύσουν την κατάπαυση πυρός, να συστήσουν κέντρο συντονισμού για την ροή ανθρωπιστικής βοήθειας και να προσφέρουν υλικοτεχνική και επιχειρησιακή υποστήριξη.
Κανείς από αυτούς δεν προορίζεται να εισέλθει στη Γάζα, σύμφωνα με αξιωματούχο της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ. «Ο στόχος είναι να δημιουργηθεί το Κοινό Κέντρο Ελέγχου, να ενταχθούν επιτόπου οι υπόλοιπες δυνάμεις ασφαλείας για αποφυγή συγκρούσεων, και να οικοδομηθεί μια κατάλληλα δομημένη δύναμη, ικανή να αναλάβει τις καθορισμένες αποστολές», διευκρίνισε ο ίδιος.
Η Υπηρεσία Συντονισμού Κυβερνητικών Δραστηριοτήτων στα Εδάφη, η οποία έχει αναλάβει τη διαχείριση της ανθρωπιστικής βοήθειας, ανακοίνωσε σε ανάρτηση στο X ότι πάνω από 500 φορτηγά εισήλθαν στη Γάζα στις 10 Οκτωβρίου. Περίπου 170.000 μετρικοί τόνοι επισιτιστικής βοήθειας βρίσκονται σε γειτονικές χώρες, αναμένοντας την άδεια του Ισραήλ για να εισέλθουν στην περιοχή.
Με την συμβολή των Τζάκσον Ρίτσμοντ, Τζέικομπ Μπεργκ και Associated Press
Το κομμουνιστικό καθεστώς της Κίνας ανακοίνωσε σχέδιο επιβολής τελών στα αμερικανικά πλοία που προσεγγίζουν κινεζικά λιμάνια, ως απάντηση στις επικείμενες χρεώσεις των ΗΠΑ για πλοία που έχουν κατασκευαστεί στην Κίνα.
Σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε το Υπουργείο Μεταφορών της Κίνας στις 10 Οκτωβρίου, τα νέα τέλη θα αφορούν πλοία που ανήκουν ή διαχειρίζονται από αμερικανικούς φορείς και ιδιώτες, καθώς και πλοία που έχουν κατασκευαστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και φέρουν την αμερικανική σημαία.
Σε κάθε αμερικανικό πλοίο θα επιβάλλεται τέλος 400 γιουάν ανά μικτό τόνο φορτίου, το οποίο θα αυξάνεται κάθε έτος, φθάνοντας τα 880 γιουάν ανά μικτό τόνο από τις 17 Απριλίου 2027.
Τα πρόσθετα τέλη θα τεθούν σε ισχύ στις 14 Οκτωβρίου, διευκρίνισε το Υπουργείο, χαρακτηρίζοντάς τα ως άμεση απάντηση στα αμερικανικά σχέδια για νέα τέλη λιμένων σε κινεζικά πλοία.
Η απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να επιβάλει τέλη σε πλοία κινεζικής κατασκευής αποτελεί τμήμα μιας ευρύτερης προσπάθειας για εξισορρόπηση των συνθηκών ανταγωνισμού στη διεθνή ναυπηγοκατασκευαστική βιομηχανία και ενίσχυση των αμερικανικών δυνατοτήτων ναυπήγησης.
Η αμερικανική πρωτοβουλία βασίστηκε σε πολύμηνη έρευνα του Γραφείου του Εμπορικού Αντιπροσώπου των ΗΠΑ (USTR), η οποία κατέληξε –σύμφωνα με σχετική έκθεση που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο– ότι οι εμπορικές πολιτικές και τακτικές του κινεζικού καθεστώτος είναι παράλογες και επιζήμιες για τις αμερικανικές επιχειρήσεις, τους εργαζομένους και συνολικά την οικονομία των ΗΠΑ.
Το USTR ανέδειξε στην έκθεση διακρίσεις και μηχανισμούς εκτός της ελεύθερης αγοράς εκ μέρους του Πεκίνου, όπως τον κρατικό έλεγχο τόσο σε δημόσιες όσο και σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, μεγάλης κλίμακας επιδοτήσεις και αθέμιτες εργασιακές πρακτικές.
Επιπλέον, τόνισε τη στήριξη της κυβέρνησης στην υπερπαραγωγή χάλυβα και την κρατικά κατευθυνόμενη συγκέντρωση της βιομηχανίας, με στόχο τη δημιουργία εμποδίων πρόσβασης για ξένες εταιρείες στην κινεζική αγορά.
Σύμφωνα με την έκθεση, αυτές οι πολιτικές έχουν προκαλέσει δραστική μείωση του ανταγωνισμού και ανακατανομή του μεριδίου της αγοράς υπέρ των κινεζικών ναυπηγείων, τα οποία αύξησαν το μερίδιό τους στη διεθνή παραγωγή πλοίων από λιγότερο από 5% το 1999 σε πάνω από 50% το 2023.
Το επίπεδο αυτό κυριαρχίας προσφέρει στην Κίνα σημαντική επιρροή στον καθορισμό των τιμών και της διαθεσιμότητας πλοίων που χρησιμοποιούνται στο διεθνές εμπόριο.
Με βάση την πρόταση που ανακοίνωσε το USTR τον Απρίλιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιβάλλουν τέλος 50 δολαρίων ανά μικτό τόνο φορτίου για πλοία που έχουν κατασκευαστεί, ανήκουν ή λειτουργούν από κινεζικούς φορείς.
Το τέλος αυτό, που θα εφαρμοστεί από τις 14 Οκτωβρίου, θα αυξάνεται κάθε χρόνο έως το 2028, οπότε και θα αγγίξει τα 140 δολάρια ανά μικτό τόνο.
Σε ξεχωριστή ανακοίνωση, επίσης στις 10 Οκτωβρίου, το κινεζικό Υπουργείο Εμπορίου επανέλαβε την αντίθεσή του στα αμερικανικά σχέδια για τα τέλη λιμένων, υποστηρίζοντας πως τα εν λόγω μέτρα βλάπτουν τα συμφέροντα των κινεζικών επιχειρήσεων.
Κλιμάκωση της έντασης ΗΠΑ–Κίνας
Οι εντάσεις μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών στον κόσμο κλιμακώθηκαν περαιτέρω αυτήν την εβδομάδα, καθώς το κινεζικό καθεστώς ανακοίνωσε σειρά εμπορικών μέτρων με στόχο τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις 9 Οκτωβρίου, το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας εξέδωσε έξι ανακοινώσεις που διευρύνουν τους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών και άλλων κρίσιμων υλικών για την κατασκευή ημιαγωγών και στρατιωτικού εξοπλισμού.
Την ίδια μέρα, σχεδόν δέκα εταιρείες αμυντικών συστημάτων που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ προστέθηκαν στην κινεζική μαύρη λίστα εμπορίου.
Στις 10 Οκτωβρίου, η κινεζική ρυθμιστική αρχή αγοράς ξεκίνησε έρευνα σε βάρος της αμερικανικής εταιρείας μικροκυκλωμάτων Qualcomm, με αφορμή την εξαγορά της ισραηλινής Autotox, συμφωνία που ανακοινώθηκε πριν τέσσερις μήνες.
Επιπροσθέτως, η Κίνα –ο μεγαλύτερος αγοραστής σόγιας παγκοσμίως– δεν έχει πραγματοποιήσει καμία αγορά αμερικανικής σόγιας από τον Μάιο, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ.
Ο Ντόναλντ Τραμπ υποστήριξε ότι η άρνηση του κινεζικού καθεστώτος να αγοράσει αμερικανική σόγια αποτελεί διαπραγματευτικό χαρτί.
Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις 10 Οκτωβρίου, ο Τραμπ έγραψε: «Η Κίνα γίνεται εξαιρετικά επιθετική στα εμπορικά ζητήματα». Ο πρόεδρος δήλωσε επίσης ότι επιθυμεί να ακυρώσει προγραμματισμένη συνάντηση με τον Σι Τζινπίνγκ στο επικείμενο Οικονομικό Φόρουμ Ασίας–Ειρηνικού, στη Νότια Κορέα.
«Ήταν να δω τον πρόεδρο Σι σε δύο εβδομάδες, στο APEC, στη Νότια Κορέα, αλλά πλέον δεν φαίνεται να υπάρχει λόγος να το πράξω», δήλωσε ο Τραμπ με ανάρτηση στο Truth Social. Σε άλλη ανάρτηση επεσήμανε: «Από 1η Νοεμβρίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιβάλουν επιπλέον δασμό 100% στην Κίνα και άλλους περιορισμούς στις εξαγωγές κάθε κρίσιμου λογισμικού».
Η εφημερίδα TheEpoch Times αποκάλυψε στις 7 Οκτωβρίου ότι έλαβε φάκελο που περιείχε λευκή σκόνη, προφανώς με σκοπό τον εκφοβισμό της εφημερίδας.
Ο κίτρινος φάκελος περιείχε φύλλο της εφημερίδας και ένα μικρό, διάφανο σακουλάκι Ziploc με λευκή σκόνη.
Η εφημερίδα ειδοποίησε το Αστυνομικό Τμήμα της Νέας Υόρκης, το οποίο παρέλαβε τα αντικείμενα για εξέταση, με τα αποτελέσματα της έρευνας να εκκρεμούν. Ενημερώθηκαν και οι τοπικές αρχές.
Ο φάκελος έφερε επίσημα ταχυδρομικά στοιχεία της Κίνας, γεγονός που υποδηλώνει πως είτε εστάλη απευθείας από την Κίνα είτε επεστράφη από εκεί, τη στιγμή που φιλοκινεζικοί παράγοντες εντείνουν την εκστρατεία στοχοποίησης και απειλών κατά της Epoch Times.
Τους τελευταίους μήνες, Κινέζοι στέλνουν μαζικά απειλητικά μηνύματα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email) σε κυβερνητικούς και κοινωνικούς φορείς εντός ΗΠΑ και παγκοσμίως, χρησιμοποιώντας πλασματικές διευθύνσεις αποστολέα και ονόματα εργαζομένων της εφημερίδας.
Την τελευταία εβδομάδα, Κινέζοι δημιούργησαν και ψεύτικους λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσποιούμενοι ανώτερα στελέχη της Epoch Times, σε μια σαφή διεύρυνση της εκστρατείας στον κυβερνοχώρο.
Ένας τέτοιος λογαριασμός βομβάρδισε κανάλι του YouTube με μηνύματα βίας. Η Τσεν Γουέιγιου, σχολιάστρια πολιτικών θεμάτων και ιδιοκτήτρια καναλιού στο YouTube, ανέφερε: «Τα σχόλια μου τράβηξαν αμέσως την προσοχή γιατί ήξερα το άτομο που υποτίθεται ότι τα έγραψε. Ήταν προφανές πως επρόκειτο για ψεύτικη ανάρτηση».
Η Τσεν απάντησε στα σχόλια, καλώντας τους συνδρομητές της να αναφέρουν τον λογαριασμό-μαϊμού. «Γίνονται ολοένα και πιο επιθετικοί», σημείωσε. «Πιστεύουν ότι είναι απρόσβλητοι, σαν να βρίσκονται υπεράνω του νόμου».
Αυτήν ακριβώς την αίσθηση φαίνεται πως επιχειρούν να μεταδώσουν οι ψηφιακοί δράστες. Τις τελευταίες εβδομάδες, έστειλαν και στιγμιότυπα οθόνης στην Epoch Times με απειλητικά μηνύματα. Μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στις 5 Οκτωβρίου, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Τι μπορείτε να μου κάνετε;», με συνημμένο στιγμιότυπο που δείχνει τη φόρμα επικοινωνίας του Λευκού Οίκου συμπληρωμένη με το email και το τηλέφωνο της Epoch Times.
Λοιποί αποδέκτες είναι η CIA, το υπουργείο Δικαιοσύνης, το FBI, η Εθνική Υπηρεσία Πάρκων, το Κέντρο Κέννεντυ, καθώς και κρατικές και δημόσιες υπηρεσίες στην Ταϊβάν, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Τσεχία και αλλού.
Μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της 7ης Οκτωβρίου επισυνάπτει φωτογραφία με το σήμα της νίκης μπροστά από κινεζική σημαία. Σε επόμενο μήνυμα, γράφει: «Αν και με βάση τα τρέχοντα δεδομένα το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας έχει σχεδόν μηδενικές πιθανότητες επιτυχίας, συνεχίζουν να στοιχηματίζουν υπέρ του. Σε κάθε εποχή υπάρχουν άτομα σαν εμένα, και σε αυτήν την ιστορική φάση εγώ παίζω αυτόν τον ρόλο», τονίζοντας πως «παίζουν τα ρέστα τους». Το μήνυμα καταλήγει: «Η τύχη κερδίζεται με ρίσκο».
Η Epoch Times απέρριψε κατηγορηματικά την εκστρατεία εκφοβισμού. Ο Τζάσπερ Φάκερτ, διευθυντής της κινεζόφωνης έκδοσης της εφημερίδας, δήλωσε: «Η Epoch Times καταδικάζει απερίφραστα την εκστρατεία εκφοβισμού που έχει εξαπολύσει το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας. Δεν θα φοβηθούμε και θα συνεχίσουμε την αποστολή μας να παρέχουμε αληθινή και ελεύθερη ενημέρωση στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας».
Ο Κέισι Φλέμμινγκ της Black Ops Partners, εταιρείας κυβερνοασφάλειας με έδρα την Ουάσιγκτον, εξηγεί πως στόχος της επιχείρησης εκφοβισμού είναι η άσκηση ψυχολογικής πίεσης. «Όλα αυτά αποσκοπούν στον εκφοβισμό», ανέφερε στην Epoch Times, περιγράφοντας τις πράξεις ως μέρος ενός ‘πολέμου χωρίς κανόνες’ που διεξάγει χρόνια τώρα το κινεζικό καθεστώς για να προκαλεί εσωτερική φθορά στους εχθρούς του.
«Η ύπαρξη μιας οργάνωσης που αμφισβητεί την κυριαρχία του ΚΚΚ, αποτελεί προσβολή και αποδυναμώνει την εξουσία του τόσο μέσα στην Κίνα όσο και διεθνώς. Πρέπει άμεσα να εξαλείψουν αυτή την προσβολή», συμπλήρωσε.
Στο παρασκήνιο αυτής της επιχείρησης βρίσκεται μία εντεινόμενη προσπάθεια του κινεζικού καθεστώτος να καταπνίξει μια συγκεκριμένη πνευματική ομάδα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στα τέλη του 2022, ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έδωσε εντολή σε κλειστή σύσκεψη για στοχευμένες ενέργειες εναντίον εταιρειών που ίδρυσαν ασκούμενοι του Φάλουν Γκονγκ.
Η πνευματική αυτή άσκηση προσέλκυσε 70 έως 100 εκατομμύρια Κινέζους τη δεκαετία του ’90, ενώ πλέον υφίσταται βάναυση κρατική καταστολή.
Από το 1999, αναρίθμητοι ασκούμενοι έχουν υποστεί αυθαίρετες συλλήψεις, καταναγκαστική εργασία, βασανιστήρια και, σύμφωνα με πλήθος μαρτυριών, μέχρι και θανάτους μέσω εξαναγκαστικών αφαιρέσεων οργάνων. Η Epoch Times ιδρύθηκε το 2000 στην Ατλάντα από ασκούμενους που διέφυγαν των διώξεων στην Κίνα, με στόχο την αποκάλυψη των εγκλημάτων του ΚΚΚ που πλήττουν δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους και παραμένουν υπό αυστηρή λογοκρισία.
Οι κινεζικές αρχές συνέλαβαν δεκάδες από τους πρώτους συνεργάτες της εφημερίδας, καταδικάζοντας αρκετούς έως και σε δεκαετή κάθειρξη.
Σύμφωνα με πολιτικό αναλυτή, ο Σι Τζινπίνγκ εμφανίζεται απογοητευμένος από την αδυναμία των αξιωματούχων του κόμματος να αποτρέψουν τη ραγδαία ανάπτυξη της Epoch Times και του αδελφού μέσου NTD ως πλατφόρμες ενημέρωσης για τα εγκλήματα του ΚΚΚ.
Το 2025, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ επιβεβαίωσε πολλαπλές κυβερνοεπιθέσεις υπό την καθοδήγηση του Πεκίνου εναντίον της εφημερίδας.
Κρατικά κατευθυνόμενοι κυβερνοπειρατές (χάκερ) υπέκλεψαν τους λογαριασμούς ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του διευθυντή και αντιπροέδρου της εφημερίδας τον Μάιο του 2017. Οι κυβερνοεπιτιθέμενοι έχουν αναλάβει την ευθύνη για σειρά άλλων δράσεων, ανάμεσά τους ψευδείς απειλές για βόμβες σε βιβλιοθήκες της Νέας Υόρκης τον Απρίλιο, που οδήγησαν ακόμα και σε εκκένωση βιβλιοθήκης.
Στόχος αποτελεί και το Shen Yun Performing Arts, καλλιτεχνική ομάδα με έδρα τη Νέα Υόρκη που ιδρύθηκε από ασκούμενους του Φάλουν Γκονγκ και πραγματοποιεί ετήσιες παγκόσμιες περιοδείες παρουσιάζοντας την πολιτιστική κληρονομιά της Κίνας πριν τον κομμουνισμό – συμπεριλαμβάνοντας χορογραφίες που αναπαριστούν τις διώξεις του ΚΚΚ.
Κορυφαία θέατρα ανά τον κόσμο έχουν δεχθεί απειλητικά μηνύματα, με αποτέλεσμα την ακύρωση παραστάσεων υπό την απειλή βίαιων ενεργειών. Έρευνα έχει εντοπίσει την προέλευση κάποιων εκ των μηνυμάτων στη επαρχία Σαανσί, στη βορειοδυτική Κίνα.
Οι αρχές της Ταϊβάν, διερευνώντας τις απειλές εναντίον του Shen Yun, έχουν κατά το παρελθόν ταυτοποιήσει τη Χσιαν, πρωτεύουσα της επαρχίας, ως πιθανή πηγή αποστολής των μηνυμάτων.
Ο Χουάνγκ, διευθυντής της κινεζόφωνης έκδοσης της Epoch Times, υποστηρίζει πως οι κινήσεις φέρουν τα χαρακτηριστικά μίας συντονισμένης εκστρατείας: «Πρόκειται για διακρατική καταστολή του ΚΚΚ. Είναι επιχείρηση συστηματικής υποκλοπής ταυτότητας, με στόχο την πρόκληση τρόμου και χάους».
Η Τουρκία έχει διεξάγει και διατηρεί στρατιωτικές κατοχές σε τρεις κρίσιμες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής για περισσότερο από πέντε δεκαετίες. Από την εισβολή στην Κύπρο το 1974 έως τις σύγχρονες επιχειρήσεις στη Συρία και το Ιράκ, οι τουρκικές ενέργειες έχουν προκαλέσει εκτεταμένες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, μαζικούς εκτοπισμούς πληθυσμών και διαρκείς ανθρωπιστικές κρίσεις. Η διεθνής κοινότητα έχει καταδικάσει επανειλημμένα αυτές τις ενέργειες ως παράνομες κατοχές που παραβιάζουν την κυριαρχία των κρατών και τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών.
Η εισβολή και κατοχή της Κύπρου (1974–σήμερα)
Χάρτης της Κύπρου που αποτυπώνει τη διαίρεση του νησιού. Με σκούρο χρώμα εικονίζονται τα κατεχόμενα εδάφη. (Golbez/Public Domain)
Στις 20 Ιουλίου 1974, η Τουρκία εξαπέλυσε μια ευρείας κλίμακας στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο, η οποία διεξήχθη σε δύο φάσεις και οδήγησε στην κατάληψη και κατοχή του βόρειου τμήματος του νησιού.
Η πρώτη φάση της εισβολής ξεκίνησε στις 20 Ιουλίου, όταν τουρκικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στην Κερύνεια, καταλαμβάνοντας το 3% της κυπριακής επικράτειας πριν από την κήρυξη κατάπαυσης του πυρός στις 22 Ιουλίου. Παρά την κατάρρευση της ελληνικής χούντας και την αποκατάσταση της δημοκρατικής κυβέρνησης στην Κύπρο, η Τουρκία προχώρησε στη δεύτερη φάση της εισβολής στις 14 Αυγούστου 1974, επεκτείνοντας την κατοχή στο 36% του νησιού.
Οι ανθρωπιστικές συνέπειες της τουρκικής εισβολής ήταν καταστροφικές: γύρω στους 6.000 νεκρούς και 2.000 αγνοούμενους, ενώ περίπου 150.000 Ελληνοκύπριοι—πάνω από το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού της Κύπρου—εκτοπίστηκαν από το βόρειο τμήμα του νησιού, όπου αποτελούσαν το 80% του πληθυσμού. Στη συνέχεια, περίπου 60.000 Τουρκοκύπριοι μετακινήθηκαν από το νότο προς το βόρειο τμήμα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατέδειξε την Τουρκία ένοχη για εκτεταμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων εκτοπισμών, στέρησης ελευθερίας, κακομεταχείρισης και στέρησης της ζωής. Η τουρκική πολιτική βίαιου εκτοπισμού του ενός τρίτου του ελληνικού πληθυσμού του νησιού και της εγκατάστασης Τούρκων από την ηπειρωτική Τουρκία χαρακτηρίστηκε ως παράδειγμα εθνοκάθαρσης.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εξέδωσε μια σειρά ψηφισμάτων καταδικάζοντας την τουρκική εισβολή. Το Ψήφισμα 353 (1974) ζήτησε την άμεση απόσυρση όλου του ξένου στρατιωτικού προσωπικού, ενώ τα Ψηφίσματα 541 (1983) και 550 (1984) χαράκτηρισαν την ανακήρυξη της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» (ΤΔΒΚ) ως άκυρη και παράνομη.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην απόφασή του για την υπόθεση Κύπρος κατά Τουρκίας (2001), βρήκε την Τουρκία ένοχη για 14 παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της επέβαλε αποζημίωση 90 εκατομμυρίων ευρώ το 2014.
Πενήντα ένα χρόνια μετά την εισβολή, η Κύπρος παραμένει διαιρεμένη κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής. Η «ΤΔΒΚ» αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία, ενώ η διεθνής κοινότητα θεωρεί την περιοχή ως κατεχόμενο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στα κατεχόμενα εξακολουθούν να σταθμεύουν 40.000 τουρκικά στρατεύματα, παρά τα ψηφίσματα του ΟΗΕ που ζητούν την απόσυρσή τους.
Η Τουρκία έχει εγκαταστήσει περισσότερους από 120.000 εποίκους από την ηπειρωτική Τουρκία στα κατεχόμενα, παραβιάζοντας το Άρθρο 49 της Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης που απαγορεύει τη μεταφορά πολιτικού πληθυσμού σε κατεχόμενα εδάφη. Αυτή η πολιτική έχει καταδικαστεί ως μορφή αποικισμού που στοχεύει στην παράνομη αλλαγή της δημογραφικής δομής της Κύπρου.
Οι τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία (2016–σήμερα)
Χάρτης της τουρκικής παρέμβασης στη Συρία. Πράσινο: Εδάφη που αποκτήθηκαν από το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) με την «Επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη». Μπλε: Εδάφη που αποκτήθηκαν από τις κουρδικές δυνάμεις (YPG) με την «Επιχείρηση Κλαδί Ελιάς». Καφέ: Εδάφη που αποκτήθηκαν από τις συριακές δυνάμεις (SDF) με την «Επιχείρηση Πηγή Ειρήνης». (Randam/Public Domain)
Στις 24 Αυγούστου 2016, η Τουρκία ξεκίνησε την πρώτη απευθείας στρατιωτική παρέμβασή της στη Συρία με την «Επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη». Αν και επισήμως στόχευε το Ισλαμικό Κράτος, η επιχείρηση είχε επίσης ως στόχο να εμποδίσει τις κουρδικές δυνάμεις YPG από την επέκταση δυτικά του ποταμού Ευφράτη.
Η επιχείρηση οδήγησε στην τουρκική κατάληψη μιας περιοχής μεταξύ των πόλεων Τζαραμπουλούς και Αζάζ, δημιουργώντας την πρώτη τουρκική «ζώνη ασφαλείας» στη βόρεια Συρία. Οι τουρκικές δυνάμεις, σε συνεργασία με συμμαχικούς συριακούς αντάρτες, κατέλαβαν σημαντικό έδαφος από το ISIS και εμπόδισαν τη σύνδεση των κουρδικών καντονιών.
Στις 20 Ιανουαρίου 2018, η Τουρκία εξαπέλυσε την «Επιχείρηση Κλαδί Ελιάς» εναντίον της κουρδικής περιοχής Αφρίν στη βορειοδυτική Συρία. Η επιχείρηση στόχευε τις κουρδικές δυνάμεις YPG, τις οποίες η Τουρκία θεωρεί ως προέκταση του PKK.
Η επιχείρηση διήρκεσε από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο 2018 και οδήγησε στον εκτοπισμό περίπου 300.000 Κούρδων πολιτών από την περιοχή. Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, 395–510 άμαχοι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της επιχείρησης. Οι τουρκικές δυνάμεις κατηγορήθηκαν για εγκλήματα πολέμου, συμπεριλαμβανομένων αδιάκριτων βομβαρδισμών και κακομεταχείρισης αμάχων.
Στις 9 Οκτωβρίου 2019, η Τουρκία εκκίνησε την «Επιχείρηση Πηγή Ειρήνης» στη βορειοανατολική Συρία, μετά την απόφαση του Αμερικανού προέδρου Τραμπ να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από την περιοχή. Η επιχείρηση στόχευε τη δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» βάθους 30 χιλιομέτρων κατά μήκος των συνόρων.
Οι ανθρωπιστικές συνέπειες της επιχείρησης ήταν σοβαρές. Πάνω από 300.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν από τις πόλεις Τελ Αμπυάντ, Ρας αλ Αΐν και άλλες περιοχές. Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, 146 άμαχοι σκοτώθηκαν, ενώ 510 μαχητές των SDF έχασαν τη ζωή τους.
Μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, τον Δεκέμβριο 2024, η Τουρκία επεκτείνει περαιτέρω την επιρροή της στη Συρία. Τούρκοι αξιωματούχοι συζητούν τη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων και την εκπαίδευση του νέου συριακού στρατού, ενισχύοντας την παρουσία της Τουρκίας στη χώρα. Η Τουρκία εξακολουθεί να απειλεί με νέες στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των κουρδικών δυνάμεων, με τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν να προειδοποιεί για «αναγκαία μέτρα» εάν οι YPG δεν συμμορφωθούν με τις τουρκικές απαιτήσεις.
Οι τουρκικές επιχειρήσεις στο Ιράκ και την περιοχή του Κουρδιστάν
Χάρτης που αποτυπώνει την παρουσία των Κούρδων στο Ιράκ, τον Οκτώβριο του 2017. Με κόκκινο χρώμα εικονίζονται αυτές που είναι αναγνωρισμένες ως μέρη του κουρδικού λαού, ενώ με ροζ οι διαφιλονικούμενες. (Rob984/Public Domain)
Η τουρκική στρατιωτική παρουσία στο βόρειο Ιράκ χρονολογείται από τη δεκαετία του 1990, αλλά έχει επιταχυνθεί σημαντικά από το 2015, μετά την κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας με το PKK. Αρχικά οι τουρκικές επιχειρήσεις ήταν προσωρινές, αλλά τεχνολογικές εξελίξεις στην αμυντική βιομηχανία, ειδικά στον τομέα των μη επανδρωμένων, επέτρεψαν τη διατήρηση μόνιμης παρουσίας. Από το 2018, η Τουρκία έχει εντείνει δραματικά την επέκτασή της στην περιοχή του Κουρδιστάν του Ιράκ. Σύμφωνα με έρευνα του BBC, μέχρι τον Δεκέμβριο 2024, η Τουρκία είχε κατασκευάσει τουλάχιστον 136 μόνιμες στρατιωτικές εγκαταστάσεις στο βόρειο Ιράκ, με το 89% αυτών να έχει κατασκευαστεί από το 2018.
Η τουρκική στρατιωτική παρουσία έχει δημιουργήσει αυτό που οι ντόπιοι αποκαλούν «Απαγορευμένη Ζώνη»—μια λωρίδα 20 χιλιομέτρων κατά μήκος των συνόρων όπου η Τουρκία ασκεί πραγματικό έλεγχο. Η τουρκική στρατιωτική ανάλυση δείχνει ότι η Τουρκία ελέγχει πλέον πάνω από 2.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ιρακινού εδάφους μέσω του εκτεταμένου δικτύου στρατιωτικών βάσεών της. Οι τουρκικές δυνάμεις έχουν κατασκευάσει περίπου 660 χιλιόμετρα δρόμων που συνδέουν αυτές τις εγκαταστάσεις, προκαλώντας αποδάσωση και αφήνοντας σημαντικό αποτύπωμα στο ορεινό τοπίο της περιοχής.
Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν σοβαρές επιπτώσεις στον πολιτικό πληθυσμό. Περισσότερα από 20.000 στρέμματα γεωργικής γης έχουν καεί λόγω των τουρκικών βομβαρδισμών, κυρίως σε χωριά της περιοχής Αμεντί. Στο χωριό Σαργκάλ, περίπου το 55% της γεωργικής γης έχει καταστραφεί. Τουλάχιστον 602 χωριά βρίσκονται υπό την απειλή εκτοπισμού, με 162 να έχουν ήδη εκτοπιστεί. Αγρότες αναφέρουν ότι δεν μπορούν να πλησιάσουν τα κτήματά τους λόγω της παρουσίας τουρκικών δυνάμεων, με μη επανδρωμένα να τους παρακολουθούν και απειλές βολών.
Παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Όλες οι τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις παραβιάζουν θεμελιώδεις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, ιδίως την απαγόρευση της χρήσης βίας (Άρθρο 2(4) του Χάρτη του ΟΗΕ) και την αρχή της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών. Η Τουρκία έχει παραβιάσει επανειλημμένα την κυριαρχία της Κύπρου, της Συρίας και του Ιράκ. Το Συμβούλιο της Ευρώπης καταδίκασε την τουρκική στρατιωτική παρέμβαση στο βόρειο Ιράκ το 1995 ως αντίθετη προς το Διεθνές Δίκαιο, εκφράζοντας ανησυχία για την ασφάλεια του πολιτικού πληθυσμού.
Διεθνείς οργανισμοί όπως η Human Rights Watch έχουν τεκμηριώσει σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πιθανά εγκλήματα πολέμου από τουρκικές δυνάμεις και τις συμμαχικές τους ομάδες. Στη βόρεια Συρία, αναφέρθηκαν απαγωγές, λεηλασίες, βασανιστήρια και σεξουαλική βία.
Η πολιτική εγκατάστασης τουρκικών εποίκων στην Κύπρο και η προσπάθεια «δημογραφικής διόρθωσης» στη Συρία χαρακτηρίζονται ως μορφές εθνοκάθαρσης που στοχεύουν στην αλλαγή της εθνικής σύνθεσης των κατεχόμενων περιοχών.
Το 2024–2025 σηματοδοτεί μια νέα φάση επεκτατισμού για την Τουρκία. Στο Ιράκ, η κατασκευή νέων στρατιωτικών βάσεων συνεχίζεται, με την Τουρκία να στοχεύει στη δημιουργία μιας γραμμής ασφαλείας από το Σιλατζέ έως το Μπατίφα.
Στη Συρία, η πτώση του Άσαντ έχει ανοίξει νέες ευκαιρίες για την τουρκική επιρροή. Η Τουρκία συζητά τη δημιουργία αεροπορικής βάσης στην κεντρική Συρία και την εκπαίδευση του νέου συριακού στρατού.
Παρά τις επανειλημμένες καταδίκες, η διεθνής κοινότητα δεν έχει επιβάλει αποτελεσματικές κυρώσεις στην Τουρκία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταδίκασε πρόσφατα τη συνεχιζόμενη παράνομη κατοχή της βόρειας Κύπρου για 51 χρόνια και ζήτησε την εξέταση τιμωρητικών μέτρων.
Οι ΗΠΑ έχουν άρει σταδιακά το εμπάργκο όπλων στην Κύπρο από το 2019, μια κίνηση που επικρίθηκε από την Τουρκία ως προκλητική ενέργεια που υπονομεύει τις ειρηνευτικές προσπάθειες.
Οι παράνομες τουρκικές κατοχές στην Κύπρο, τη Συρία και το Ιράκ αντιπροσωπεύουν μια συστηματική πολιτική επεκτατισμού που έχει προκαλέσει ανυπολόγιστη ανθρώπινη δυστυχία και αστάθεια στην περιοχή.
Από το 1974 έως σήμερα, πάνω απο 14.000τμ χιλιομετρα παράνομης κατοχής,με πάνω απο 290 στρατιώτικες βάσεις και πάνω από 750.000 ανθρώπους που έχουν εκτοπιστεί από τις κατοικίες τους, ενώ χιλιάδες έχουν χάσει τη ζωή τους.
Η Τουρκία έχει μετατρέψει τμήματα τριών κυρίαρχων κρατών σε de facto προτεκτοράτα, παραβιάζοντας θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να λάβει αποτελεσματικά μέτρα για να τερματίσει αυτές τις παραβιάσεις και να εξασφαλίσει την επιστροφή των εκτοπισμένων πληθυσμών στις εστίες τους.
Η επίλυση αυτών των κρίσεων απαιτεί συντονισμένη διεθνή δράση, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών κυρώσεων, διπλωματικής πίεσης και της ενίσχυσης των διεθνών δικαστηρίων που έχουν καταδικάσει τις τουρκικές ενέργειες. Μόνο μέσω αποφασιστικής δράσης μπορεί να αποκατασταθεί η νομιμότητα και η δικαιοσύνη σε αυτές τις πολύπαθες περιοχές.
Επιβάτες σε ευρωπαϊκά αεροδρόμια, λιμάνια και χερσαία σύνορα ενδέχεται να αντιμετωπίσουν καθυστερήσεις, καθώς στις 12 Οκτωβρίου τίθεται σε εφαρμογή ένα νέο σύστημα ασφαλείας με καταγραφή δακτυλικών αποτυπωμάτων, το οποίο θα αντικαταστήσει τις παραδοσιακές σφραγίδες διαβατηρίων.
Οι αρχές θα αρχίσουν να συλλέγουν βιομετρικές φωτογραφίες και δακτυλικά αποτυπώματα από άτομα που εισέρχονται ή εξέρχονται από τις χώρες της Ζώνης Σένγκεν, καθώς το πολυαναμενόμενο και επανειλημμένα καθυστερημένο Σύστημα Εισόδου–Εξόδου (Entry-Exit System/EES) θα τεθεί σταδιακά σε λειτουργία μέσα στους επόμενους έξι μήνες.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ), το νέο σύστημα αποσκοπεί στον εντοπισμό ατόμων που παραμένουν πέραν της προβλεπόμενης διάρκειας της βίζας τους, καθώς το υφιστάμενο σύστημα χειροκίνητης σφράγισης διαβατηρίων δεν επιτρέπει τον αυτόματο εντοπισμό όσων υπερβαίνουν το δικαίωμα παραμονής.
Το μέτρο θα εφαρμοστεί από τις 29 χώρες της Ζώνης Σένγκεν, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και τέσσερις μη μέλη της ΕΕ—η Ελβετία, η Ισλανδία, η Νορβηγία και το Λίχτενσταϊν.
Ποιες χώρες επηρεάζονται
Το Ηνωμένο Βασίλειο, αν και εκτός ΕΕ και Ζώνης Σένγκεν, θα επηρεαστεί. Οι ταξιδιώτες που χρησιμοποιούν τη Σήραγγα της Μάγχης ή τα πλοία θα υπόκεινται σε ελέγχους στα σύνορα στην Αγγλία, ενώ όσοι φθάνουν αεροπορικώς από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την ηπειρωτική Ευρώπη θα περνούν τους ελέγχους στα τοπικά αεροδρόμια.
Οι νέοι έλεγχοι δεν θα ισχύουν για άτομα που διαθέτουν διαβατήρια, άδειες παραμονής ή βίζες για παραμονή άνω των 90 ημερών σε οποιαδήποτε από τις 29 χώρες της Ζώνης Σένγκεν. Οι υπήκοοι του Μονακό, της Ανδόρας, του Αγίου Μαρίνου και του Βατικανού εξαιρούνται επίσης.
Τα παιδιά κάτω των 12 ετών θα φωτογραφίζονται, αλλά δεν θα δίνουν δακτυλικά αποτυπώματα, ενώ όσα είναι άνω των 12 θα πρέπει να παρέχουν τέσσερα δακτυλικά αποτυπώματα, τα οποία θα αποθηκεύονται για τέσσερα χρόνια σε κεντρική βάση δεδομένων της ΕΕ που διαχειρίζεται ο οργανισμός eu-LISA, υπεύθυνος για τα πληροφοριακά συστήματα στους τομείς δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων.
Η Ιρλανδία και η Κύπρος, αν και μέλη της ΕΕ, δεν ανήκουν στη Ζώνη Σένγκεν και επομένως δεν θα επηρεαστούν. Οι επιβάτες προς και από τις χώρες αυτές θα συνεχίσουν να λαμβάνουν σφραγίδες διαβατηρίων.
Σταδιακή εφαρμογή
Το νέο σύστημα είχε εγκριθεί ήδη από το 2017, αλλά η εφαρμογή του καθυστέρησε επανειλημμένα λόγω ανησυχιών ότι τα πληροφοριακά συστήματα δεν ήταν έτοιμα και ότι οι ταξιδιωτικές ροές θα διαταράσσονταν. Τα λιμάνια, τα αεροδρόμια και οι σιδηροδρομικοί σταθμοί χρειάστηκε να εγκαταστήσουν νέο εξοπλισμό για τη διενέργεια των ελέγχων.
Οι συμμετέχουσες χώρες συμφώνησαν να εφαρμόσουν το νέο σύστημα σταδιακά μέσα στους επόμενους έξι μήνες, ώστε να είναι πλήρως λειτουργικό έως τις 10 Απριλίου 2026.
Το σύστημα λειτουργεί παρόμοια με τις ηλεκτρονικές πύλες (e-gates) που υπάρχουν εδώ και χρόνια σε πολλά αεροδρόμια, ωστόσο οι αρχές αναμένουν πιθανές διαμαρτυρίες επιβατών για καθυστερήσεις, καθώς η αρχική καταχώριση των βιομετρικών δεδομένων θα απαιτεί περισσότερο χρόνο από τους επόμενους ελέγχους.
Αχρονολόγητη φωτογραφία με πινακίδες για τις πύλες διαβατηρίων σε αεροδρόμιο. (Steve Parsons/PA)
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε σε ανακοίνωση της 8ης Οκτωβρίου ότι το EES αποτελεί μέρος των δράσεων στο πλαίσιο της Ένωσης Ασφαλείας (Security Union) και συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για την Ασφάλεια και της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για τη Μετανάστευση, ιδίως όσον αφορά τη διαχείριση των συνόρων και την πρόληψη του διασυνοριακού εγκλήματος και της τρομοκρατίας.
Η ίδια ανακοίνωση πρόσθετε ότι τα νέα μέτρα θα επιτρέψουν «ευρύτερη χρήση των αυτόματων ελέγχων συνόρων και των συστημάτων αυτοεξυπηρέτησης, τα οποία είναι ταχύτερα και πιο άνετα για τους επιβάτες». Οι χώρες θα ξεκινήσουν την εφαρμογή των ελέγχων σε επιλεγμένα συνοριακά περάσματα ή για συγκεκριμένες κατηγορίες ταξιδιωτών.
Η Γερμανία θα ξεκινήσει τους βιομετρικούς ελέγχους στο αεροδρόμιο του Ντίσελντορφ στις 12 Οκτωβρίου, ακολουθούμενη από τα αεροδρόμια Φρανκφούρτης και Μονάχου, και στη συνέχεια από λιμάνια και άλλα περάσματα. Η Ολλανδία θα αρχίσει το νέο σύστημα στα λιμάνια IJmuiden και Eemshaven, ενώ στο μεγαλύτερο αεροδρόμιό της, το Σίπχολ του Άμστερνταμ, οι έλεγχοι θα ξεκινήσουν στις 3 Νοεμβρίου.
Πιθανές καθυστερήσεις
Σε σημεία όπου οι έλεγχοι διαβατηρίων πραγματοποιούνται μέσα στα οχήματα, το νέο σύστημα απαιτεί οι ταξιδιώτες να σταθμεύουν σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους και να εξέρχονται από το όχημά τους για να ολοκληρώσουν τον έλεγχο — διαδικασία που, σύμφωνα με την Eurotunnel, θα διαρκεί περίπου δύο λεπτά ανά επιβάτη.
Η Eurotunnel θα ξεκινήσει αρχικά ελέγχους μόνο για οδηγούς φορτηγών, με στόχο να επεκτείνει σταδιακά το σύστημα και στους υπόλοιπους επιβάτες γύρω στα Χριστούγεννα, ώστε να αποφευχθούν σοβαρές καθυστερήσεις από μια αιφνίδια μετάβαση στο νέο καθεστώς.
Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Getlink, Γιαν Λερρίς, ανέφερε ότι οι επιβάτες δεν θα παρατηρήσουν καθυστερήσεις, καθώς η εισαγωγή του EES θα γίνει σταδιακά, προσθέτοντας πως οι αρχές θα μπορούν να αναστέλλουν προσωρινά τους ελέγχους αν οι χρόνοι επεξεργασίας αυξηθούν υπερβολικά.
Παρά τις διαβεβαιώσεις αυτές, η βρετανική κυβέρνηση συνέστησε στους ταξιδιώτες να υπολογίζουν περισσότερο χρόνο στα ταξίδια τους καθώς το νέο σύστημα εδραιώνεται, ενώ η Ένωση Οδικών Μεταφορών της Βρετανίας (Road Haulage Association) προειδοποίησε για πιθανές καθυστερήσεις σε ώρες αιχμής.
Επιβάτες περιμένουν στην ουρά στο τερματικό της Eurostar στον σταθμό St Pancras International, στο κέντρο του Λονδίνου, στις 31 Δεκεμβρίου 2023. (Yui Mok/PA)
Στο λιμάνι του Ντόβερ, στο τερματικό της Eurotunnel στο Φόλκστοουν, καθώς και στον σιδηροδρομικό σταθμό Eurostar του Λονδίνου St Pancras, η εγγραφή στο EES θα απαιτείται κατά την αναχώρηση από το Ηνωμένο Βασίλειο, υπό την εποπτεία Γάλλων συνοριακών υπαλλήλων. Οι ταξιδιώτες που φτάνουν στον προορισμό τους δεν θα χρειάζεται να επαναλάβουν τον έλεγχο μέχρι την επόμενη αναχώρησή τους.
Οι τερματικοί σταθμοί της Eurostar θα διαθέτουν περίπτερα πριν από το check-in, όπου οι επιβάτες θα απαντούν σε ερωτήσεις όπως αν έχουν κάνει κράτηση διαμονής, αν διαθέτουν εισιτήριο επιστροφής και αν έχουν επαρκή οικονομικά μέσα για τη διαμονή τους. Όσοι απαντήσουν «όχι» σε κάποια από αυτές τις ερωτήσεις θα παραπέμπονται σε συνοριακό υπάλληλο. Το σύστημα θα ξεκινήσει αρχικά με τους επιβάτες επιχειρηματικής θέσης.
Οι ταξιδιώτες θα ερωτώνται επίσης αν διαθέτουν ταξιδιωτική ασφάλιση, αν και αυτό δεν αποτελεί νομική προϋπόθεση για την είσοδο σε χώρες της Ζώνης Σένγκεν.
Το EES αποτελεί προπομπό ενός ακόμη πιο εξελιγμένου συστήματος, του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης και Άδειας Ταξιδίου (European Travel Information and Authorisation System – ETIAS), το οποίο θα απαιτεί από πολίτες εκτός της Ζώνης Σένγκεν να καταβάλλουν τέλος πριν από το ταξίδι τους.
Σύμφωνα με αρκετά γερμανικά μέσα ενημέρωσης, το Ανώτερο Περιφερειακό Δικαστήριο της Δρέσδης καταδίκασε τον Γκουό Τζιαν—Γερμανό υπήκοο κινεζικής καταγωγής και πρώην βοηθό του πολιτικού του κόμματος AfD, Μαξιμιλιάν Κρα—σε φυλάκιση τεσσάρων ετών και εννέα μηνών για κατασκοπεία υπέρ του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ). Το AfD είναι το κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (Alternative für Deutschland).
Το δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι δραστηριότητες του Γκουό περιελάμβαναν, μεταξύ άλλων, την παρακολούθηση ασκουμένων του Φάλουν Γκονγκ στη Γερμανία καθώς και τη συλλογή πληροφοριών για τις συζητήσεις και τα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που επικρίνουν τη δίωξη του Φάλουν Γκονγκ από το ΚΚΚ.
Η σοβαρότερη γνωστή υπόθεση κινεζικής κατασκοπείας
Σύμφωνα με τα πορίσματα του δικαστηρίου, ο Γκουό είχε φτάσει αρχικά στη Γερμανία από την Κίνα ως διεθνής φοιτητής και στη συνέχεια ανέπτυξε δεσμούς με τις κινεζικές υπηρεσίες πληροφοριών. Παρά τις μυστικές αυτές σχέσεις, απέκτησε τη γερμανική υπηκοότητα το 2011.
Αμέσως μετά, εντάχθηκε στο επιτελείο του Μαξιμιλιάν Κρα, ο οποίος εκείνη την περίοδο ήταν ευρωβουλευτής του AfD, και εργάστηκε ως μακροχρόνιος κοινοβουλευτικός του βοηθός. Η θέση του αυτή του έδωσε πρόσβαση σε εσωτερικά έγγραφα και επικοινωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι ομοσπονδιακοί εισαγγελείς της Γερμανίας κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, από το 2019 έως τις αρχές του 2024, ο Γκουό παρέδωσε στις κινεζικές μυστικές υπηρεσίες περισσότερα από 500 έγγραφα, ανάμεσά τους και ορισμένα που είχαν χαρακτηριστεί «ιδιαιτέρως ευαίσθητα» από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Επιπλέον, τα έτη 2023 και 2024 κατασκόπευσε Κινέζους αντιφρονούντες και μέλη της αντιπολίτευσης που ζούσαν στη Γερμανία.
Αστυνομικοί οδηγούν τον καταδικασμένο κατάσκοπο Γκουό Τζιαν με χειροπέδες στην αυστηρά φρουρούμενη αίθουσα του δικαστηρίου. (Dirk Sukow/Bild)
Η σύλληψή του πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2024, έπειτα από πολυετή έρευνα των γερμανικών αρχών ασφαλείας. Στις 30 Σεπτεμβρίου, το Ανώτερο Περιφερειακό Δικαστήριο της Δρέσδης τον έκρινε ένοχο για «ενέργειες υπέρ ξένης υπηρεσίας πληροφοριών». Ομοσπονδιακός εισαγγελέας χαρακτήρισε την υπόθεση ως «την πιο σοβαρή γνωστή περίπτωση κινεζικής κατασκοπείας στη Γερμανία μέχρι σήμερα».
Κατασκοπεία με στόχο το Φάλουν Γκονγκ
Κατά τη διάρκεια της δίκης, παρουσιάστηκαν αποδείξεις ότι τον Ιανουάριο του 2024 ο Γκουό είχε επανειλημμένα μεταβιβάσει στον αξιωματικό σύνδεσμο των κινεζικών υπηρεσιών πληροφορίες για τις διαπραγματεύσεις και τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Μία από τις βασικές αποκαλύψεις αφορούσε τη διαρροή εγγράφων που σχετίζονταν με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Ιανουαρίου 2024 (2024/2504(RSP)), το οποίο καταδίκαζε τη δίωξη του Φάλουν Γκονγκ από το ΚΚΚ και καλούσε την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη της να επιβάλουν κυρώσεις στους υπευθύνους. Στο ψήφισμα υπήρχε ειδική αναφορά στην παράνομη φυλάκιση του ασκουμένου Ντινγκ Γιουάντε, που κρατείται στη φυλακή της επαρχίας Σαντόνγκ στην Κίνα.
Το δικαστήριο κατέγραψε επίσης συνομιλία του Γκουό με τον ανώτερό του, κατά την οποία, όπως διαπιστώθηκε, στις 11 Ιανουαρίου 2024 εκείνος ανέφερε λεπτομερώς την πρόθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να εγκρίνει το ψήφισμα καθώς και τις διαδικαστικές λεπτομέρειες που θα ακολουθούσαν. Κατά την ανακοίνωση της απόφασης, το δικαστήριο έκανε επανειλημμένες αναφορές τόσο στο εν λόγω ψήφισμα όσο και στην υπόθεση του Ντινγκ Γιουάντε.
Τα γερμανικά μέσα Welt και Bild ανέδειξαν την ιστορία της οικογένειας Ντινγκ, επισημαίνοντας ότι ο Ντινγκ Λεμπίν, γιος του Ντινγκ Γιουάντε και ακτιβιστής υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ζει στη Γερμανία, ήταν «ένα από τα θύματα του Γκουό Τζιαν». Ο Λεμπίν είχε πραγματοποιήσει διαμαρτυρία στις 30 Σεπτεμβρίου μπροστά από το δικαστήριο της Δρέσδης, ζητώντας από τη διεθνή κοινότητα «να σταματήσει τη δίωξη του Φάλουν Γκονγκ».
Η ευρωβουλευτής Μίριαμ Λέξμαν, μέλος της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου και της Αντιπροσωπείας για τις σχέσεις με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, εξέφρασε δημόσια την υποστήριξή της προς τον Ντινγκ Λεμπίν, δηλώνοντας μέσω της πλατφόρμας X ότι το ΚΚΚ «όχι μόνο καταπιέζει και τρομοκρατεί τους πολίτες του εντός της Κίνας, αλλά συνεχίζει να τους καταδιώκει και εκτός συνόρων, επεκτείνοντας τα τυραννικά του πλοκάμια στις χώρες μας». Τόνισε επίσης ότι «η διεθνής κοινότητα οφείλει να ζητήσει την απελευθέρωση όλων των καταπιεσμένων, συμπεριλαμβανομένου του Ντινγκ Γιουάντε».
Η παγκόσμια εκστρατεία του Πεκίνου
Από τις 20 Ιουλίου 1999, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας (ΚΚΚ) έχει εξαπολύσει αδιάκοπη εκστρατεία εξάλειψης του Φάλουν Γκονγκ, που χαρακτηρίζεται από μαζικές αυθαίρετες συλλήψεις, βασανιστήρια, πλύση εγκεφάλου, παρακολούθηση και ακόμη και κρατικά υποστηριζόμενες εξαναγκαστικές αφαίρεσεις οργάνων. Από την αρχή, η δίωξη αυτή επεκτάθηκε και πέρα από τα σύνορα της Κίνας, καθώς το ΚΚΚ επιδίωξε να παρακολουθεί, να εκφοβίζει και να φιμώσει τους ασκουμένους του Φάλουν Γκονγκ στο εξωτερικό.
Τα τελευταία χρόνια, αυτή η διακρατική καταστολή έχει ενταθεί, με όλο και πιο εξελιγμένες μεθόδους παρακολούθησης, εξαναγκασμού και επιχειρήσεων επιρροής, που στόχο έχουν τη φίμωση επικριτών σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η καταδίκη του Γκουό υπογραμμίζει το βάθος της διείσδυσης των επιχειρήσεων επιρροής του ΚΚΚ στα ευρωπαϊκά πολιτικά θεσμικά όργανα—φαινόμενο που έχει καταγραφεί και διεθνώς. Ήδη από το 2005, ο πρώην Κινέζος διπλωμάτης στο Σίδνεϊ, Τσεν Γιονγκλίν, είχε αποκαλύψει ότι το ΚΚΚ διατηρούσε πάνω από 1.000 κατασκόπους στην Αυστραλία, με κάθε πρεσβεία και προξενείο να διαθέτει «Ειδική Ομάδα Κατά του Φάλουν Γκονγκ». Οι ομάδες αυτές, που λειτουργούν υπό το Τμήμα Ενωμένου Μετώπου, στοχεύουν συστηματικά το Φάλουν Γκονγκ και άλλες ομάδες αντιφρονούντων παγκοσμίως.
Το 2024, δικαστήρια των Ηνωμένων Πολιτειών καταδίκασαν τουλάχιστον τρεις πράκτορες του ΚΚΚ που συμμετείχαν σε επιχειρήσεις διακρατικής καταστολής εναντίον ασκουμένων του Φάλουν Γκονγκ και των εταιρειών τους στις ΗΠΑ.
Η διεθνής κοινότητα και οι δημοκρατικές κυβερνήσεις καλούνται να παραμείνουν σε επαγρύπνηση απέναντι σε τέτοιες συγκαλυμμένες επιχειρήσεις, οι οποίες υπονομεύουν την εθνική κυριαρχία, απειλούν τις πολιτικές ελευθερίες και παραβιάζουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
