Η Ιαπωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με αυξανόμενη ένταση στις σχέσεις της με την Κίνα, μετά από καταγγελίες για στοχοποίηση ραντάρ μεταξύ μαχητικών αεροσκαφών το περασμένο Σαββατοκύριακο. Σύμφωνα με πληροφορίες, δύο κινεζικά μαχητικά J-15 φέρονται να στόχευσαν με τα ραντάρ τους ιαπωνικά F-15 κοντά στην Οκινάουα, γεγονός που οδήγησε σε επίσημη διαμαρτυρία του Τόκιο προς το Πεκίνο, με τη στήριξη και της Καμπέρας.
Το ιαπωνικό Υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι τα περιστατικά σημειώθηκαν το Σάββατο, σε διεθνή εναέριο χώρο νοτιοανατολικά της Οκινάουα. Επιβεβαίωσε ότι δεν υπήρξε ζημιά σε ιαπωνικά αεροσκάφη και ότι τα κινεζικά μαχητικά δεν παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Ιαπωνίας.
Ο Υπουργός Άμυνας της Ιαπωνίας, Σιντζίρο Κοϊζούμι, δήλωσε: «Η στοχοποίηση με ραντάρ αποτέλεσε μια επικίνδυνη ενέργεια, που υπερέβη τα όρια της ασφαλούς πτήσης των αεροσκαφών». Τόνισε την έντονη διαμαρτυρία της Ιαπωνίας και κάλεσε την Κίνα να αποτρέψει την επανάληψη ανάλογων περιστατικών, κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Αυστραλό αναπληρωτή υπουργό Άμυνας, Ρίτσαρντ Μέρλις.
Παράλληλα, ο Ιάπωνας υφυπουργός Εξωτερικών, Τακαχίρο Φουνακόσι, κάλεσε τον Κινέζο πρέσβη Γου Τζιανγκχάο προκειμένου να του εκφράσει επίσημα τη «σθεναρή διαμαρτυρία» για τα συμβάντα. Σύμφωνα με τον Κοϊζούμι, και τα δύο περιστατικά αφορούσαν μαχητικά J-15 που είχαν απονηωθεί από το κινεζικό αεροπλανοφόρο Λιαονίνγκ.
Το πρώτο συνέβη μεταξύ 16:32 και 16:35, όταν ένα J-15 στόχευσε διακεκομμένα με το ραντάρ του ένα F-15 της Ιαπωνικής Αεροπορίας Αυτοάμυνας. Το δεύτερο επεισόδιο σημειώθηκε μεταξύ 18:37 και 19:08, με άλλο J-15 να στοχοποιεί επανειλημμένα ένα ακόμη ιαπωνικό F-15.
Ο Ρίτσαρντ Μέρλις σχολίασε μετά τη συνάντησή του με τον Κοϊζούμι ότι οι ενέργειες του κινεζικού καθεστώτος στην περιοχή συχνά δεν συνάδουν με μια τάξη βασισμένη σε κανόνες. Υπογράμμισε: «Το εθνικό συμφέρον της Αυστραλίας επικεντρώνεται στη διαφύλαξη της ελευθερίας ναυσιπλοΐας και στην προάσπιση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Έχουμε σοβαρές ανησυχίες για τις τελευταίες ενέργειες της Κίνας».
Και οι δύο χώρες επιμένουν στη διατήρηση ενός ελεύθερου και ανοιχτού Ινδο-Ειρηνικού. Ως απάντηση στις κατηγορίες, εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών αρνήθηκε τη στοχοποίηση με ραντάρ και χαρακτήρισε αβάσιμη τη διαμαρτυρία της Ιαπωνίας, προσθέτοντας ότι το Πεκίνο έχει καταθέσει αντίστοιχη διαμαρτυρία τόσο στο Πεκίνο όσο και στο Τόκιο.
Το περιστατικό με τα ραντάρ έχει οξύνει περαιτέρω τις ανησυχίες στο Τόκιο για τη στάση των κινεζικών ενόπλων δυνάμεων γύρω από την Ταϊβάν και την Ανατολική Σινική Θάλασσα. Η Ιαπωνίδα πρωθυπουργός Σαναέ Τακαΐτσι δήλωσε τον προηγούμενο μήνα ότι ενδεχόμενη κινεζική επίθεση στην Ταϊβάν θα μπορούσε να θέσει την Ιαπωνία αντιμέτωπη με μια «κατάσταση απειλής για την εθνική επιβίωση», κάτι που θα νομιμοποιούσε στρατιωτική κινητοποίηση υπέρ της Ταϊβάν και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η αντίδραση του Πεκίνου στις δηλώσεις Τακαΐτσι ήταν άμεση, επιβάλλοντας οικονομικά αντίμετρα. Παρά τις πιέσεις από το Πεκίνο, η Ιαπωνίδα πρωθυπουργός εμμένει στις θέσεις της, ενώ Ιάπωνες βουλευτές διαφόρων πολιτικών αποχρώσεων καταδίκασαν τις απειλές του κινεζικού καθεστώτος κατά της Ιαπωνίας.
Στις 5 Δεκεμβρίου, Ιάπωνες και Ταϊβανέζοι αξιωματούχοι έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για την αύξηση των επιχειρήσεων του κινεζικού στρατού και της ακτοφυλακής στα γειτονικά ύδατα.
Τόσο ο Κοϊζούμι όσο και η εκπρόσωπος της προεδρίας της Ταϊβάν, Κάρεν Κούα, επεσήμαναν την εντατικοποίηση των κινεζικών αναπτύξεων μεγάλης κλίμακας στην Ανατολική Σινική Θάλασσα ως ανησυχητική εξέλιξη που απαιτεί αυξημένη επαγρύπνηση.
Η Συρία γιόρτασε την πρώτη επέτειο από την ανατροπή του πρώην προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ στις 8 Δεκεμβρίου, βάζοντας τέλος σε δεκαετίες μπααθικής κυριαρχίας και έτη εμφυλίου πολέμου.
Ο Σύρος πρόεδρος Άχμεντ αλ Σαρά απευθυνόμενος σε πιστούς αμέσως μετά την πρωινή προσευχή στο τέμενος των Ομεϋαδών στη Δαμασκό τόνισε πως η κυβέρνησή του θα συνεχίσει τις προσπάθειες για την ανοικοδόμηση της χώρας μετά τον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης των κρατικών θεσμών σε ολόκληρη τη Συρία. Σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων SANA, ο Σαρά δήλωσε πως «οι Σύροι θα αντιμετωπίσουν ενωμένοι τις προκλήσεις του μέλλοντος» και κάλεσε για εθνική ενότητα.
Ο ίδιος μαζί με υπουργούς της κυβέρνησής του παρέστησαν σε στρατιωτική παρέλαση στη λεωφόρο Μεζζά της Δαμασκού τιμώντας την επέτειο, όπως μετέδωσε το SANA. Το πρακτορείο ανέφερε επίσης πως χιλιάδες Σύροι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ομεϋαδών, στο κέντρο της πρωτεύουσας, για να γιορτάσουν.
Πέρυσι, οι αντάρτες υπό την ηγεσία της ισλαμιστικής οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, με επικεφαλής τον Σαρά, κατέλαβαν τη Δαμασκό και κήρυξαν το τέλος μια κυριαρχίας άνω των 50 ετών του καθεστώτος Άσαντ και του Μπααθικού Κόμματος στη Συρία.
Η ανατροπή σημειώθηκε έπειτα από δεκατρία χρόνια εμφυλίου, που πυροδοτήθηκε από την Αραβική Άνοιξη του 2011 και το κύμα δημοκρατικών διαδηλώσεων και εξεγέρσεων. Ο Άσαντ διέφυγε στη Μόσχα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είχε τότε χαιρετίσει την πτώση του καθεστώτος, δηλώνοντας: «Αυτό το καθεστώς βασάνισε, κακοποίησε και σκότωσε κυριολεκτικά εκατοντάδες χιλιάδες αθώους Σύρους. Η πτώση του αποτελεί πράξη στοιχειώδους δικαιοσύνης». Ο τότε πρόεδρος είχε δεσμευθεί για ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Συρία.
Στους μήνες που ακολούθησαν, οι ΗΠΑ αλλά και άλλοι διεθνείς ηγέτες ήραν κυρώσεις, δεσμεύτηκαν για επενδύσεις και συζήτησαν προγράμματα ανοικοδόμησης της χώρας. Η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS) είχε ξεκινήσει ως Μέτωπο αλ-Νάσρ, θυγατρική της Αλ Κάιντα του Οσάμα μπιν Λάντεν. Η οργάνωση χαρακτηρίστηκε ξένη τρομοκρατική οργάνωση από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ το 2018, αλλά αφαιρέθηκε από τη σχετική λίστα φέτος.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, οι ΗΠΑ απέσυραν αμοιβή ύψους 10 εκατ. δολαρίων για πληροφορίες σχετικά με τη σύλληψη του Σαρά, ο οποίος ήταν γνωστός ως Αμπού Μοχάμεντ αλ-Γκουλάνι και Μοχάμεντ αλ-Τζιλάνι.
Η απόφαση συνέπεσε με αμερικανική διπλωματική επίσκεψη στη Συρία στις 20 Δεκεμβρίου 2024. Η διαγραμμένη πλέον ανακοίνωση για τη σύλληψη του Σαρά ανέφερε τον ρόλο του στην ίδρυση του Μετώπου αλ-Νάσρ και τη μετέπειτα μετεξέλιξή του σε HTS, σημειώνοντας ότι η οργάνωση εμπλέκεται σε απαγωγές και δολοφονίες – μεταξύ άλλων, και τον φόνο 20 Δρούζων στο Ιντλίμπ το 2015.
Αναλαμβάνοντας την προεδρία, ο Σαρά επισκέφθηκε και απέσπασε τη στήριξη διαφόρων χωρών της περιοχής, μεταξύ των οποίων Τουρκία, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Μπαχρέιν και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Τον Μάιο, αναγνωρίστηκε και από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ έπειτα από συνάντηση των δύο ηγετών στη Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας.
Ως πρόεδρος, ο Σαρά έχει επανειλημμένως δεσμευτεί να προστατέψει τις εθνοθρησκευτικές μειονότητες της Συρίας και να προωθήσει δημοκρατική, συμπεριληπτική διακυβέρνηση.
Συνάντηση Τραμπ – Σαρά
Στις 10 Νοεμβρίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υποδέχθηκε τον Σαρά στον Λευκό Οίκο. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε λίγες ημέρες αφότου οι ΗΠΑ και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ήραν τις κυρώσεις για τρομοκρατία κατά του Σύρου ηγέτη.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ δήλωσε στις 4 Νοεμβρίου πως η συνάντηση εντάσσεται στις πρωτοβουλίες του Τραμπ να προσεγγίζει ηγέτες απ’ όλο τον κόσμο με σκοπό την ειρήνη. Λίγο πριν, ο Τραμπ είχε δηλώσει: «Η Συρία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο. Πιστεύω ότι τα καταφέρνει πολύ καλά. Είναι δύσκολη γειτονιά κι αυτός είναι σκληρός ηγέτης, αλλά τα πήγα πολύ καλά μαζί του».
Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ο Πρόεδρος της Συρίας Αχμέντ αλ-Σαράα (αριστερά) στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου στις 10 Νοεμβρίου 2025. @realDonaldTrump μέσω Truth Social
Μετά τη συνάντηση, η Συρία συμφώνησε να ενταχθεί στη συμμαχία υπό αμερικανική ηγεσία για την καταπολέμηση του ISIS. Ο υπουργός Πληροφοριών της Συρίας, Χάμζα αλ Μουστάφα, ανακοίνωσε τη 10η Νοεμβρίου πως η χώρα υπέγραψε πολιτική διακήρυξη συνεργασίας με την Παγκόσμια Συμμαχία για την Καταπολέμηση του ISIS, μια συμμαχία στην οποία συμμετέχουν 89 εταίροι για την αντιμετώπιση του ISIS στο Ιράκ, στη Συρία και διεθνώς, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευση της Συρίας στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας και στη στήριξη της περιφερειακής σταθερότητας.
Ο Μουστάφα διευκρίνισε σε ανάρτησή του στο X ότι «η συμφωνία είναι πολιτική και έως τώρα δεν περιλαμβάνει στρατιωτική διάσταση». Υψηλόβαθμος αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης επιβεβαίωσε επίσης στην Epoch Times τη συμμετοχή της Συρίας στον διεθνή συνασπισμό.
Ο Αχμέτ αλ-Σαρά, γνωστός και με το ψευδώνυμο Αμπού Μοχάμεντ αλ-Γκολάνι, μιλάει στο τζαμί Ουμαγιάδ στη Δαμασκό της Συρίας, στις 8 Δεκεμβρίου 2024. Ομάρ Αλμπάμ/The Canadian Press/AP
Σε συνέντευξή του στο Fox News, που μεταδόθηκε στις 10 Νοεμβρίου, ο αλ Σαρά τόνισε: «Η Συρία εισέρχεται σε μια νέα εποχή στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ», υπογραμμίζοντας τη βούληση της Δαμασκού να καθιερωθεί ως γεωπολιτικός εταίρος.
«Στόχος είναι η Συρία να μην θεωρείται πλέον απειλή στην ασφάλεια, αλλά να αποτελεί γεωπολιτικό σύμμαχο και πεδίο για μεγάλες αμερικανικές επενδύσεις, ιδίως στον τομέα της εξόρυξης φυσικού αερίου», είπε, σύμφωνα με μετάφραση του πρακτορείου SANA.
Με τη συμβολή των Εμέλ Ακάν, Ευγενία Φιλιμίνοβα, Αλ Γκραφρέντι και Άνταμ Μόροου
Ξεκίνησε στις 7 Δεκεμβρίου η κοινή ναυτική άσκηση μεταξύ του Πολεμικού Ναυτικού του Ισραήλ και του Πέμπτου Στόλου των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως ανακοίνωσε ο ισραηλινός στρατός. Η άσκηση, με την ονομασία Intrinsic Defender, έχει στόχο την ενίσχυση της στρατηγικής και επιχειρησιακής συνεργασίας ανάμεσα στις δύο ναυτικές δυνάμεις, καθώς και την εξάσκηση σε αντιμετώπιση περιφερειακών απειλών, όπως ανέφεραν οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις (IDF) σε ανάρτησή τους στην πλατφόρμα Χ στις 8 Δεκεμβρίου.
Σύμφωνα με τις IDF, η άσκηση, στην οποία συμμετέχουν δεκάδες στρατιωτικοί από αμφότερες τις χώρες, θα διαρκέσει όλη την εβδομάδα.
Η διμερής εκπαίδευση ξεκίνησε μόλις δύο ημέρες μετά την εκτόξευση βαλλιστικών και πυραύλων cruise σε εικονικούς στόχους στον Κόλπο του Ομάν από το ναυτικό των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν, κατά τη διάρκεια διήμερης άσκησης που, σύμφωνα με τα ιρανικά κρατικά μέσα στις 5 Δεκεμβρίου, είχε στόχο την αντιμετώπιση «ξένων απειλών». Η εν λόγω άσκηση στην οποία μετείχαν επανδρωμένα και μη επανδρωμένα θαλάσσια μέσα, ξεκίνησε στις 4 Δεκεμβρίου στα Στενά του Ορμούζ και στον Κόλπο του Ομάν.
Η συγκυρία των ασκήσεων αντικατοπτρίζει το αυξημένο κλίμα έντασης μεταξύ Ιράν αφενός και Ισραήλ και Ηνωμένων Πολιτειών αφετέρου. Οι σχέσεις παραμένουν τεταμένες μετά τις συγκρούσεις του Ιουνίου, όπου ισραηλινές και αμερικανικές δυνάμεις έπληξαν τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Η αντίδραση του Ιράν ήρθε με πυραυλικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ, προκαλώντας ανησυχία στη Δύση ως προς την πιθανότητα ευρύτερης ανάφλεξης στην περιοχή.
Ενίσχυση της ναυτικής συνεργασίας
Αμερικανικά στελέχη περιγράφουν την Intrinsic Defender ως ακρογωνιαίο λίθο για τη διαρκή ναυτική συνεργασία με το Ισραήλ. Η άσκηση παραδοσιακά εστιάζει σε θέματα θαλάσσιας ασφάλειας, εξουδετέρωσης εκρηκτικών, αλλά και στη χρήση μη επανδρωμένων συστημάτων.
Τα τελευταία χρόνια, Αμερικανοί αξιωματούχοι επισημαίνουν τη σημαντική εμπειρία του Ισραήλ σε επιχειρησιακό επίπεδο και την προοδευτική ενσωμάτωσή του στα περιφερειακά δίκτυα ασφαλείας, με ορόσημο τη μεταφορά του το 2021 στην Περιοχή Ευθύνης της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ (CENTCOM).
Κατά την τελετή έναρξης που πραγματοποιήθηκε στη Χάιφα στις 30 Ιουλίου 2023, ο τότε επικεφαλής των Ναυτικών Δυνάμεων της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, αντιναύαρχος Μπραντ Κούπερ, επεσήμανε: «Το Ισραήλ αποτελεί έναν από τους ικανότερους ναυτικούς μας εταίρους και οι ασκήσεις αυτές αναδεικνύουν τη διαχρονική στρατιωτική συνεργασία των τελευταίων ετών». Πρόσθεσε δε ότι «η κοινή εκπαίδευση και επιχειρησιακή δράση συμβάλλουν καθοριστικά στην ασφάλεια και σταθερότητα των θαλασσίων οδών της περιοχής».
Στη φετινή άσκηση, περισσότεροι από 50 Αμερικανοί στρατιωτικοί συμμετείχαν μαζί με Ισραηλινούς συναδέλφους τους σε αντικείμενα όπως αντιμετώπιση ναρκών, υποθαλάσσιες κατασκευές, διαχείριση παγκόσμιας υγείας και διαδικασίες νηοψίας.
Το εύρος της συνεργασίας
Το μέγεθος της άσκησης διαφέρει κάθε χρόνο. Τον Μάρτιο του 2022, η Intrinsic Defender συγκέντρωσε πάνω από 300 Αμερικανούς στρατιωτικούς και ευρύ σύνολο μέσων, συμπεριλαμβανομένης μονάδας εξουδετέρωσης εκρηκτικών του Ναυτικού ΗΠΑ, ομάδας επιχειρησιακής δράσης της Ακτοφυλακής και του αντιτορπιλικού USS Cole.
Το Cole επιχειρούσε ήδη στην περιοχή του Πέμπτου Στόλου από τις 4 Ιανουαρίου εκείνου του έτους, ως μέρος ευρύτερων επιχειρήσεων θαλάσσιας ασφάλειας σε έκταση 6,5 εκατ. τετρ. χιλιομέτρων που περιλαμβάνει τον Περσικό Κόλπο, τον Κόλπο του Ομάν, την Ερυθρά Θάλασσα και περιοχές του Ινδικού Ωκεανού. Η ζώνη καλύπτει παράλληλα τρία καίρια περάσματα: τα Στενά του Ορμούζ, τη Διώρυγα του Σουέζ και το Μπάμπ αλ-Μαντέμπ.
Με την ένταξη του Ισραήλ στη CENTCOM, τα δύο ναυτικά ενίσχυσαν τις κοινές περιπολίες στον Κόλπο της Άκαμπα, την Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν, ολοκληρώνοντας συνολικά 18 διμερείς ή πολυμερείς ασκήσεις στη διετία έως τα μέσα του 2023.
Χρειάζονται περαιτέρω βήματα για να πειστεί το Πεκίνο να χορηγήσει άδειες σπανίων γαιών σε Γερμανούς κατασκευαστές, δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών στις 8 Δεκεμβρίου, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Κίνα. «Έχουμε λάβει κάποια ενθαρρυντικά μηνύματα, αλλά απαιτείται ακόμη σημαντική δουλειά», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ στο γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο ZDF.
Ο Βάντεφουλ σημείωσε: «Σε όλους αυτούς τους τομείς έχει υπάρξει ανασφάλεια, που πρέπει να εξαλειφθεί», αναφερόμενος στις συνομιλίες που είχε με τον Κινέζο υπουργό Εμπορίου για τις διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού σπανίων γαιών και ημιαγωγών.
Η Κίνα ελέγχει την προσφορά 17 σπάνιων γαιών, κρίσιμων για πολλούς κλάδους, ανάμεσά τους τα ηλεκτρικά οχήματα, η καταναλωτική ηλεκτρονική και η αμυντική τεχνολογία. Λίγο πριν το ταξίδι του, ο Βάντεφουλ δήλωσε στις 7 Δεκεμβρίου: «Οι εμπορικοί περιορισμοί της Κίνας αποτελούν μείζον ζήτημα για τη γερμανική οικονομία και θα συζητηθούν με υπουργούς στο Πεκίνο».
Τόνισε επίσης: «Οι εμπορικοί περιορισμοί ειδικά στις σπάνιες γαίες αποτελούν ιδιαίτερη ανησυχία για τις επιχειρήσεις μας, όπως και οι υπερβολικές παραγωγικές δυνατότητες στην ηλεκτροκίνηση και τον χάλυβα». Ο Βάντεφουλ πρόσθεσε ακόμη: «Η ασφάλεια και η ευημερία της Γερμανίας και της Ευρώπης είναι στενά συνδεδεμένες με την Κίνα. Συνεπώς, είναι προς το συμφέρον μας να συμμετέχουμε σε αυτόν τον διάλογο, με άμεσες και δίκαιες συζητήσεις».
Οι δηλώσεις του υπουργού έρχονται σε μια περίοδο που η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει τρόπους να μειώσει την εξάρτησή της από την Κίνα σχετικά με τις σπάνιες γαίες και τα ορυκτά για μπαταρίες. Στις 14 Οκτωβρίου, οι υπουργοί Εμπορίου της Ε.Ε. ανακοίνωσαν ότι θα συνεργαστούν με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες της G7 προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη σκλήρυνση των κινεζικών ελέγχων στις εξαγωγές σπανίων γαιών, λίγο αφότου το Πεκίνο γνωστοποίησε νέα περιοριστικά μέτρα. Οι υπουργοί εμπορίου της Ένωσης έχουν χαρακτηρίσει τους περιορισμούς της Κίνας ως «αδικαιολόγητους και ιδιαίτερα προβληματικούς για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τη βιομηχανία».
Σύμφωνα με έρευνα του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Ε.Ε. που δημοσιεύτηκε την 1η Δεκεμβρίου, οι κινεζικοί περιορισμοί στις εξαγωγές ωθούν τις επιχειρήσεις να εξετάσουν τη μεταφορά της εφοδιαστικής τους αλυσίδας εκτός Κίνας. Από τα 131 μέλη που απάντησαν, οι 75 δήλωσαν ότι αναμένουν να επηρεαστούν ή έχουν ήδη επηρεαστεί από τους κινεζικούς ελέγχους. Περισσότερες από μία στις τρεις εταιρείες σκοπεύουν να συνεργαστούν με προμηθευτές για την ανάπτυξη δυνατοτήτων εκτός κινεζικής επικράτειας.
Στις 4 Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σχέδιο για τη μείωση της εξάρτησης από την Κίνα όσον αφορά τα υλικά μπαταριών και τις σπάνιες γαίες. «Για την ενίσχυση της οικονομικής της ασφάλειας, η Ε.Ε. θα αξιοποιήσει τα υπάρχοντα εργαλεία της, ανεξαρτήτως του αρχικού τους σκοπού, και θα τα χρησιμοποιεί πιο προληπτικά όπου χρειάζεται», ανέφερε η Κομισιόν.
Επιπλέον, θα ενισχυθεί η συλλογή πληροφοριών και η αναλυτική ικανότητα για τη στήριξη των ευρωπαϊκών αποφάσεων και θα βελτιωθεί ο συντονισμός με τα κράτη μέλη και τις επιχειρήσεις. Το νέο δόγμα οικονομικής ασφάλειας της Ε.Ε. περιλαμβάνει οδηγίες για τον έλεγχο άμεσων ξένων επενδύσεων, την ενσωμάτωση της οικονομικής ασφάλειας στις εμπορικές έρευνες και τη χρηματοδότηση έργων που μειώνουν την εξάρτηση της Ε.Ε. από επιμέρους τρίτες χώρες.
Σύμφωνα με το ενημερωτικό σημείωμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ε.Ε. εξαρτάται σήμερα από την Κίνα για το 90% των μόνιμων μαγνητών, το 95% της εξόρυξης σπανίων γαιών και το 100% της επεξεργασίας και ανακύκλωσης αυτών των ορυκτών. Με την υλοποίηση των υφιστάμενων έργων, η Κομισιόν προβλέπει ότι ως το 2030 τα ποσοστά εξάρτησης θα υποχωρήσουν σε 80%, 42% και 60% αντίστοιχα.
Με τη συμβολή των Λίλι Ζου, Νίκολας Σίφτσακ και Reuters
Σε έναν κόσμο που δίνει έμφαση στη γρήγορη επιτυχία και το προσωπικό κέρδος, φανταστείτε ένα βιβλίο ηλικίας άνω των 800 ετών που επιμένει ότι η καλοσύνη είναι το αναφαίρετο δικαίωμά μας και ότι η ηθική ανάπτυξη είναι η αποστολή της ζωής μας. Το «Κλασικό των τριών χαρακτήρων» («San Zi Jing»), ένα διαμάντι της παραδοσιακής κινεζικής κουλτούρας, κάνει ακριβώς αυτό.
Πιθανότατα γραμμένο από τον μελετητή της δυναστείας Σονγκ, Γουάνγκ Γινγκλίν, τον 13ο αιώνα, αυτό το σύντομο εγχειρίδιο, χρησιμοποιεί απλούς στίχους τριών λέξεων για να διδάξει στα παιδιά όχι μόνο γεγονότα, αλλά και πώς να είναι καλοί άνθρωποι. Οι ρυθμικοί του στίχοι συγκεντρώνουν τις διδασκαλίες του Κομφούκιου — καλοσύνη, δικαιοσύνη, ευπρέπεια, σοφία, αξιοπιστία — έτσι ώστε τα παιδιά να τους απορροφήσουν πιο εύκολα και να μπορέσουν να γίνουν ενάρετοι και λογικοί ενήλικες.
Ας εξερευνήσουμε πώς το «Κλασικό των τριών χαρακτήρων» αναδεικνύει τα ηθικά πλεονεκτήματα που στήριξαν τον κινεζικό πολιτισμό επί χιλιετίες και γιατί έχει απήχηση ακόμα και στις μέρες μας.
Η δύναμη της πρώιμης ηθικής εκπαίδευσης
Το «Κλασικό» ξεκινά με μια τολμηρή δήλωση: «Στην αρχή, οι άνθρωποι είναι καλοί». Βασισμένη στη φιλοσοφία του Μένσιου, ο οποίος φέρεται να ήταν μαθητής του Ζισί, εγγονού του Κομφούκιου, και ένας από τους ερμηνευτές του Κομφουκιανισμού, αυτή η γραμμή υποστηρίζει ότι η καλοσύνη είναι έμφυτη, ένας σπόρος που περιμένει να ανθίσει.
Ωστόσο, οι επόμενες γραμμές προειδοποιούν: «Οι φύσεις είναι παρόμοιες, οι χαρακτήρες απομακρύνονται. Χωρίς σωστή διδασκαλία, η καλοσύνη σταδιακά εξασθενεί. Ο τρόπος διδασκαλίας, η πληρότητα είναι ο πυρήνας».
Το περιβάλλον και η ανατροφή μας καθορίζουν αν αυτός ο σπόρος θα αναπτυχθεί ή θα ξεραθεί. Η έμφαση του Κομφουκιανισμού στην πρώιμη εκπαίδευση υπογραμμίζει μια βασική ηθική αξία: η καλλιέργεια της φυσικής καλοσύνης ενός παιδιού είναι ιερό καθήκον των γονέων, που απαιτεί συνεπή καθοδήγηση για να το κρατήσει στον δρόμο της αρετής.
Η σημασία του περιβάλλοντος
Ο τόπος όπου ζει ένα παιδί έχει αντίκτυπο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του και στο μέλλον του.
Υπάρχει μια ιστορία για τη μητέρα του Μένσιου, μια χήρα υφάντρα που μετακόμισε τρεις φορές για να βρει τη σωστή γειτονιά για τον γιο της, που αργότερα έγινε γνωστός ως ένας μεγάλος σοφός. Οι στίχοι που αφηγούνται την ιστορία έχουν ως εξής: «Στο παρελθόν, η μητέρα του Μένσιου διάλεγε τη γειτονιά. Όταν ο γιος της δεν μάθαινε [καλά πράγματα], [εκείνη] έκοβε το νήμα στον αργαλειό».
Η ιστορία λέει ότι ζώντας κοντά σε ένα νεκροταφείο, ο νεαρός Μένσιος μιμούνταν τις κηδείες και έκανε παιχνίδι το πένθος. Αυτό ανησύχησε τη μητέρα του, που τον μετέφερε σε μια πολυσύχναστη αγορά. Εκεί, όμως, ο γιος της μιμούνταν τους χασάπηδες και τους πωλητές. Τελικά, εγκαταστάθηκαν κοντά σε ένα σχολείο, όπου ο Μένσιος παρατηρούσε σεβαστά τελετουργικά, τα οποία και άρχισε να μιμείται.
Ο Μένσιος μεγάλωσε άρχισε να πηγαίνει κι αυτός στο σχολείο. Μια μέρα έκανε κοπάνα. Η μητέρα του έκοψε το ύφασμα που ύφαινε, λέγοντας: «Η μάθηση είναι σαν το ύφασμα — αν σταματήσεις στη μέση, καταστρέφεις όλο το έργο».
Ντροπιασμένος, ο Μένσιος αφιερώθηκε στη μελέτη και έγινε ένας γίγαντας του Κομφουκιανισμού, γνωστός ως «ο δεύτερος σοφός» μετά τον Κομφούκιο, χάρη στην αδιάκοπη προσήλωση της μητέρας του στην ηθική και πνευματική του ανάπτυξη.
Οι γονείς ως πρότυπα
Στη συνέχεια, υπάρχει ο Ντου Γιανσάν, ένας λόγιος και αξιωματούχος της δυναστείας των Τανγκ, ο οποίος δεν είχε παιδιά στα 30 του. Οι άνθρωποι στην αρχαιότητα παντρεύονταν σε νεαρή ηλικία και ο Ντου άρχισε να ανησυχεί για τον οίκο του. Μια νύχτα, σε ένα όνειρο, ο αποθανών παππούς του τον προειδοποίησε ότι το κάρμα της προηγούμενης ζωής του ήταν πολύ βαρύ και ότι θα τον άφηνε χωρίς γιο και με σύντομη ζωή, εκτός κι αν άλλαζε.
Ο Ντου το πήρε στα σοβαρά και άρχισε να δανείζει χρήματα σε οικογένειες που αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες. Ίδρυσε ιδιωτικά σχολεία για παιδιά από φτωχές οικογένειες και χρηματοδοτούσε κηδείες και γάμους για τους φτωχούς. Οι καλές του πράξεις τού χάρισαν τελικά πέντε γιους, τους οποίους μεγάλωσε με ηθική. Και οι πέντε γιοι πέρασαν τις αυστηρές αυτοκρατορικές εξετάσεις και έγιναν σεβαστοί αξιωματούχοι, καθιστώντας την οικογένειά τους πρότυπο αρετής.
Οι γραμμές για την ιστορία του Ντου έχουν ως εξής: «Ο Ντου Γιανσάν, με δίκαιες μεθόδους, δίδαξε τους πέντε γιους του, οι οποίοι έγιναν όλοι γνωστοί». Αυτές οι ιστορίες υπογραμμίζουν ένα βασικό πλεονέκτημα: οι γονείς πρέπει να δίνουν το παράδειγμα και να διδάσκουν τη δικαιοσύνη, διαμορφώνοντας όχι μόνο το σώμα, αλλά και το μυαλό και την ψυχή των παιδιών τους.
Αυτές οι ιστορίες υπογραμμίζουν ένα καίριο ζήτημα: οι γονείς πρέπει να δίνουν το παράδειγμα και να διδάσκουν στα παιδιά τους το καλό και το ορθό, διαμορφώνοντας όχι μόνο εκείνα, αλλά και το μέλλον της κοινωνίας.
Οδηγός συμπεριφοράς σε διάφορες σχέσεις
Το «Κλασικό» περιγράφει λεπτομερώς πώς πρέπει να συμπεριφέρονται οι άνθρωποι σε διάφορους ρόλους στη ζωή και σε διαφορετικές σχέσεις. Τα παιδιά απαγγέλλουν και απομνημονεύουν αυτές τις γραμμές, οι οποίες χαράσσονται στη μνήμη τους για όλη τους τη ζωή. Μαθαίνουν ποια τελετουργικά και κανόνες πρέπει να ακολουθούν σε διαφορετικούς ρόλους στην οικογένεια, στον χώρο εργασίας και στην κοινωνία.
«Μεταξύ πατέρα και γιου πρέπει να υπάρχει αγάπη. Μεταξύ συζύγων, αρμονία. Ο μεγαλύτερος αδελφός πρέπει να είναι ευγενικός και ο μικρότερος να δείχνει σεβασμό. Οι γέροι και οι νέοι πρέπει να τηρούν τη σωστή τάξη, που είναι η αρχή για τους φίλους. Ένας ηγεμόνας πρέπει να δείχνει σεβασμό και ένας υπουργός πρέπει να είναι πιστός. Αυτές οι δέκα αρετές είναι τα ηθικά καθήκοντα που μοιράζονται όλοι. Ακολουθήστε τα πιστά και μην παραβαίνετε ποτέ τη σειρά τους».
Με τίτλο «Δέκα Αρχές της Δικαιοσύνης», στο «Κλασικό», αυτές οι αρετές είναι εκφράσεις των βασικών διδασκαλιών του Κομφούκιου για το Ren (καλοσύνη), το Yi (δικαιοσύνη), το Li (τελετουργικά), το Zhi (σοφία) και το Xin (αξιοπιστία) και ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να συμπεριφερόμαστε στην κοινωνία.
Ο καθένας από εμάς έχει πολλούς ρόλους στη ζωή — μπορεί να είμαστε γονείς, σύζυγοι, παιδιά, αδέλφια, φίλοι, αφεντικά ή υπάλληλοι. Στο επίκεντρο αυτών των σχέσεων βρίσκεται ένα κοινό αίσθημα σεβασμού και ευπρέπειας, ευσέβειας προς τους γονείς, αγάπης, αρμονίας και πίστης.
Όλα ξεκινούν από εμάς τους ίδιους: όταν ενεργούμε με ακεραιότητα και καλοσύνη, το παράδειγμά μας επηρεάζει φυσικά την οικογένειά μας, τους φίλους μας και τους ανθρώπους γύρω μας. Αυτή η αλυσιδωτή αντίδραση της καλοσύνης είναι ισχυρή και διαρκής.
Μια ιστορία παιδικής ευσέβειας και φροντίδας
Μια συγκινητική ιστορία παιδικής ευσέβειας στο «Κλασικό» ενισχύει τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι αρχές συμβάλλουν στη διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός παιδιού.
Ο Χουάνγκ Σιανγκ, ένα αγόρι της Ανατολικής Δυναστείας των Χαν, ήταν μόλις 9 ετών όταν πέθανε η μητέρα του. Αν και του έλειπε η μητέρα του, φρόντιζε πολύ καλά τον πατέρα του: το καλοκαίρι, αέριζε το μαξιλάρι του πατέρα του για να το δροσίσει και τον χειμώνα ξάπλωνε στο κρεβάτι του πατέρα του για να το ζεστάνει πριν εκείνος πξαπλώσει.
Οι μικρές του πράξεις δείχνουν πώς ακόμη και τα παιδιά μπορούν να ενσωματώσουν αυτές τις αρετές, και να προσφέρουν φροντίδα στα κοντινά τους πρόσωπα. Όλοι οι γείτονές του τον επαινούσαν και τον θεωρούσαν πρότυπο για τα δικά τους παιδιά.
Διδάσκοντας κοινές γνώσεις
Πέρα από την ηθική, το «Κλασικό» χρησιμεύει επίσης ως εισαγωγικό βιβλίο βασικών γνώσεων, παρόμοιο με ένα σχολικό βιβλίο δημοτικού. Διδάσκει το μέτρημα από το ένα έως το 10.000, τις τέσσερις εποχές και τις βασικές κατευθύνσεις, τον ήλιο, το φεγγάρι και τα αστέρια, καθώς και τη φυσική τάξη του ουρανού, της γης και της ανθρωπότητας.
Εισάγει τη θεωρία των πέντε στοιχείων (μέταλλο, ξύλο, νερό, φωτιά και γη), καθώς και γνώσεις γεωγραφίας, γεωργίας και εμπορίου, μαζί με τα παραδοσιακά έξι σιτηρά και έξι κατοικίδια ζώα. Καθώς όλες οι γραμμές σε όλο το εγχειρίδιο αποτελούνται από τρεις λέξεις με ρίμα, τα παιδιά απομνημόνευαν εύκολα τις γνώσεις, κατανοώντας τη δημιουργία, τη Γη και το σύμπαν.
Στη συνέχεια, το βιβλίο τα καθοδηγεί προς τα Τέσσερα Βιβλία και τα Πέντε Κλασικά του Κομφουκιανισμού και τη μελέτη της ιστορίας. Η ηθική και η πρακτική μάθηση ήταν αδιαχώριστες: ήταν και οι δύο απαραίτητες για να γίνει κανείς ολοκληρωμένος άνθρωπος.
Το βιβλίο κλείνει με μια προειδοποίηση και μια ενθάρρυνση: «Η επιμέλεια φέρνει επιτυχία, η τεμπελιά δεν φέρνει τίποτα. Να είστε σε εγρήγορση, να αγωνίζεστε πάντα».
Η ηθική και η πνευματική ανάπτυξη δεν είναι μια φάση της νεότητας, αλλά μια δια βίου δέσμευση.
Ένα μήνυμα για το σήμερα
Αφότου το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας κατέλαβε την εξουσία στην Κίνα το 1949, η παραδοσιακή κουλτούρα επικρίθηκε, ειδικά κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης. Οι ηθικές διδασκαλίες του Κομφουκιανισμού και κείμενα όπως «Το Κλασικό» χαρακτηρίστηκαν «φεουδαρχικές δεισιδαιμονίες», με αποτέλεσμα την κατάρρευση τους. Η επακόλουθη διάβρωση της ηθικής στην κινεζική κοινωνία υπήρξε ένα οδυνηρό μάθημα.
Το μήνυμα του βιβλίου παραμένει διαχρονικό: στον πυρήνα της ανθρώπινης φύσης υπάρχει η καλοσύνη, αλλά αυτή πρέπει να καλλιεργηθεί μέσω της εκπαίδευσης, της αυτοπειθαρχίας και του ηθικού παραδείγματος για να αναπτυχθεί και να ανθίσει. Όταν τα άτομα καλλιεργούν την αρετή, οι οικογένειες ευημερούν και οι κοινωνίες γίνονται σταθερές και δίκαιες.
Ίσως αυτό είναι το βαθύτερο μάθημα που προσφέρει αυτό το μικρό βιβλίο στον σύγχρονο κόσμο: η καλοσύνη είναι στη φύση μας, αλλά αναπτύσσεται μόνο όταν επιλέγουμε να την ασκούμε.
Αντί για την κλασική κοτόπιτα, δοκιμάστε να φτιάξετε ατομικά πιτάκια — τρώγονται πιο εύκολα σαν μεζές, κολατσιό, σνακ.
Ξεκινήστε από το μηδέν, φτιάχνοντας πρώτα τη ζύμη της πίτας και ανοίγοντας το φύλλο. Εδώ, προτείνουμε μία συνταγή της Μάρθας Στιούαρτ, επειδή η αφράτη και βουτυρένια υφή της ταιριάζει τόσο με γλυκές όσο και με αλμυρές γέμισεις. Επίσης, είναι εύκολη στην εκτέλεση και απαιτεί λίγα υλικά.
Για τη γέμιση, χρησιμοποιήστε στήθος κοτόπουλου το οποίο μπορείτε να αναμείξετε με μια χούφτα πατάτες σε κύβους, αρακά (κατεψυγμένο τέτοια εποχή) και καρότα. Για πιο πλούσια, γήινη γεύση προσθέστε μανιτάρια ή μια κούπα μήλα σε κύβους αν θέλετε να κάνετε τη γέμιση λίγο πιο γλυκιά.
Για το ψήσιμο, βάλτε τα πιτάκια σας σε ένα ταψί για μάφιν, φροντίζοντας να κόψετε τη ζύμη σε κύκλους τόσο μεγάλους ώστε το κάθε κομμάτι να καλύπτει μία θήκη.
Αν θέλετε να τα φυλάξετε για μελλοντική χρήση, τυλίξτε το ταψί με τα άψητα κοτοπιτάκια με αλουμινόχαρτο και καταψύξτε το μέχρι να σκληρύνουν (περίπου 2 ώρες). Κατόπιν, βγάλτε τα πιτάκια από τις φόρμες, τυλίξτε τα σε πλαστική μεμβράνη μεμονωμένα, τοποθετήστε τα σε μια μεγάλη πλαστική σακούλα κατάψυξης και καταψύξτε τα για έως και 3 μήνες.
Έτσι, είναι διαθέσιμα για απόψυξη και ψήσιμο όποτε θέλετε και σε όσες ποσότητες θέλετε
Ατομικά κοτοπιτάκια
Για 12 κομμάτια
Υλικά
Για τη ζύμη
2 1/2 φλιτζάνια αλεύρι για όλες τις χρήσεις, συν επιπλέον για την επιφάνεια εργασίας
1 κ.γλ. ζάχαρη
1 κ.γλ. αλάτι
1 φλιτζάνι κρύο αλατισμένο βούτυρο, κομμένο σε κομμάτια
1/4 έως 1/2 φλιτζάνι παγωμένο νερό
Για τη γέμιση
4 κ.σ. βούτυρο
2 καρότα, καθαρισμένα και κομμένα σε κύβους
2 κοτσάνια σέλινο, κομμένα σε κομμάτια
1 μεσαίο κρεμμύδι, κομμένο σε κύβους
1/2 φλιτζάνι ψιλοκομμένα μανιτάρια (προαιρετικά)
1/2 φλιτζάνι αλεύρι για όλες τις χρήσεις ή αλεύρι χωρίς λευκαντικά
1 1/2 φλιτζάνι ζωμό κοτόπουλου
3/4 φλιτζανιού γάλα
1 κ.γλ. μαϊντανό, ψιλοκομμένο
1 κ.γλ. θυμάρι
Αλάτι και πιπέρι
3 φλιτζάνια στήθος κοτόπουλου, βρασμένο και ψιλοκομμένο
1/4 φλιτζανιού τριμμένη παρμεζάνα, συν λίγο παραπάνω για γαρνιτούρα
Παρασκευή
Ανακατέψτε το αλεύρι, τη ζάχαρη και το αλάτι. Προσθέστε το βούτυρο και ανακατέψτε με μίξερ ξανά μέχρι το μείγμα να μοιάζει με χοντρό αλεύρι, με μερικά κομμάτια βουτύρου σε μέγεθος μπιζελιού να παραμένουν.
Ραντίστε με 1/4 φλιτζανιού παγωμένο νερό και ανακατέψτε μέχρι η ζύμη να κολλάει όταν την πιέζετε με τα δάχτυλά σας, αλλά να φαίνεται ακόμα λίγο θρυμματισμένη. Εάν είναι απαραίτητο, προσθέστε περισσότερο νερό, μια κουταλιά της σούπας τη φορά. Προσέξτε να μην ανακατέψετε υπερβολικά, γιατί θα σκληρύνει η ζύμη.
Χωρίστε τη ζύμη στη μέση, βάλτε κάθε κομμάτι σε ένα κομμάτι πλαστικό περιτύλιγμα και πιέστε απαλά σε σχήμα δίσκου. Τυλίξτε τα σφιχτά στο πλαστικό και βάλτε τα στο ψυγείο να κρυώσουν για τουλάχιστον 20-30 λεπτά, ενώ ετοιμάζετε τη γέμιση.
Προθερμάνετε το φούρνο στους 190° C.
Σε μια μεγάλη κατσαρόλα, λιώστε το βούτυρο σε μέτρια-υψηλή φωτιά. Προσθέστε τα καρότα, το σέλινο και το κρεμμύδι και μαγειρέψτε μέχρι να μαλακώσουν, περίπου 5 λεπτά. Στη συνέχεια, προσθέστε τα ψιλοκομμένα μανιτάρια. Συνεχίστε το μαγείρεμα για άλλα 2 λεπτά.
Προσθέστε το αλεύρι και ανακατέψτε καλά για να καλύψετε τα λαχανικά και μαγειρέψτε για 1-2 λεπτά για να εξαφανιστεί η γεύση του αλευριού. Ρίξτε σιγά-σιγά τον ζωμό κοτόπουλου και το γάλα, και ανακατεύετε περιστασιακά μέχρι να σχηματιστεί μια ομαλή σάλτσα. Αφήστε τη σάλτσα να σιγοβράσει μέχρι να πήξει, περίπου 5 λεπτά, και στη συνέχεια προσθέστε τα μυρωδικά. Ανακατέψτε καλά και προσθέστε αλάτι και πιπέρι κατά βούληση.
Προσθέστε το κοτόπουλο και την παρμεζάνα και ανακατέψτε. Αφήστε τη γέμιση στην άκρη και ανοίξτε τη ζύμη.
Δουλέψτε σε αλευρωμένη επιφάνεια. Ανοίξτε τα κομμάτια ζύμης που έχετε και κόψτε 24 κύκλους με ένα κουπά ή ποτήρι διαμέτρου 11-12 εκ.. Τους μισούς κύκλους κόψτε τους ελαφρώς μικρότερους: είναι αυτοί που θα τοποθετηθούν ως καπάκια.
Βουτυρώστε ή λαδώστε ένα ταψί για δώδεκα μάφιν. Τοποθετήστε από ένα στρογγυλό κομμάτι ζύμης σε κάθε θήκη του ταψιού, με τις άκρες να περισσεύουν.
Μοιράστε τη γέμιση, σκεπάστε με τους μικρότερους κύκλους ζύμης και διπλώστε την περίσσεια ζύμη προς τα μέσα. Πιέστε τα άκρα με ένα αλευρωμένο πιρούνι.
Κάντε μερικές τρύπες στην κορυφή της ζύμης για να βγαίνει ο ατμός και να μην φουσκώσουν, αλείψατε με κρόκο αυγού και τοποθετήστε στο φούρνο. Ψήστε για 25-30 λεπτά ή μέχρι να ροδίσει το πάνω μέρος και να βράζει η γέμιση στα άκρα.
Για να βγάλετε τα πιτάκια από τις θήκες του ταψιού, αφήστε τα να κρυώσουν λίγο πρώτα. Στη συνέχεια, περάστε απαλά ένα πλαστικό μαχαίρι κατά μήκος των άκρων για να σηκώσετε κάθε σπιτάκι χωρίς να σπάσετε την ευαίσθητη κρούστα.
Ο κορυφαίος θίασος κλασικού κινεζικού χορού Shen Yun επιστρέφει στην Ευρώπη με ολοκαίνουριες χορογραφίες και συνθέσεις, για να μας εισάγει σε έναν από τους αρχαιότερους πολιτισμούς του κόσμου.
Μύθοι, θρύλοι και παραδόσεις που διαμόρφωσαν την κινεζική κουλτούρα ανά τους αιώνες θα ζωντανέψουν για το ευρωπαϊκό κοινό από τους χορευτές του Shen Yun, με όλη τη λάμψη και την τελειότητα που τους αρμόζει. Το χιούμορ, ο ηρωισμός, τα διαχρονικά ανθρώπινα πάθη και τα σοφά διδάγματα, όλα έχουν τη θέση τους στο πρόγραμμα του θιάσου, διατηρώντας το ενδιαφέρον των θεατών ζωντανό καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης.
Το πνεύμα και το περιεχόμενο των ιστοριών μεταφέρονται από τους δύο αφηγητές που συνοδεύουν κάθε παράσταση, προλογίζοντας και εξηγώντας κάθε χορογραφία, βοηθώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο το κοινό να εμβαθύνει και να απολαύσει πληρέστερα το θέαμα.
Η τεχνική αρτιότητα, το υψηλό ήθος, η τεχνολογία, τα κοστούμια και κάθε λεπτομέρεια της παράστασης προάγει και ανυψώνει την εμπειρία, η οποία κατά γενική ομολογία ξεπερνά το συνηθισμένο και το αναμενόμενο, αφήνοντας τους θεατές με μια αίσθηση αναζωογόνησης, ελπίδας και χαράς.
Το σύνολο συμπληρώνεται από την ορχήστρα του Shen Yun, η οποία ενσωματώνει με επιτυχημένο τρόπο παραδοσιακά κινεζικά όργανα στο κλασικό δυτικό συμφωνικό σχήμα, ερμηνεύοντας πρωτότυπες αλλά και γνωστές συνθέσεις. Τέλος, το πρόγραμμα περιλαμβάνει και άριες, που αναβιώνουν την καθαρή τεχνική του bel canto.
Η περιοδεία, φέτος, θα κινηθεί κυρίως σε Ιταλία, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο, με παραστάσεις και σε Ισπανία, Γερμανία, Δανία, Ελβετία, Αυστρία, Τσεχία, Πολωνία και Λετονία, από τον Δεκέμβριο του 2025 μέχρι τον Μάιο του 2026.
Για να κλείσετε εισιτήρια και να δείτε το πλήρες πρόγραμμα και τα θέατρα, μεταβείτε εδώ.
Η επίθεση του 2018 με τη χρήση του νευροπαραλυτικού παράγοντα Νοβιτσόκ, η οποία είχε στόχο τον πρώην Ρώσο πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ, αλλά επέφερε κατά λάθος τον θάνατο της 44χρονης Βρετανίας Ντον Στέρτζες, πραγματοποιήθηκε κατ’ εντολή του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε με την ολοκλήρωση δημόσιας έρευνας διάρκειας 14 μηνών.
Η Δημόσια Έρευνα για τη Ντον Στέρτζες, με επικεφαλής τον λόρδο Άντονυ Χιουζ, δημοσιεύτηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2025 και αποκλείει τόσο το ενδεχόμενο «σκηνοθετημένης επίθεσης» από τη Βρετανία όσο και το σενάριο να έδρασαν αυτόνομα Ρώσοι πράκτορες.
Η Στέρτζες πέθανε τον Ιούλιο του 2018, έχοντας χρησιμοποιήσει ένα υγρό που βρισκόταν μέσα σε μπουκάλι αρώματος, το οποίο της είχε χαρίσει ο σύντροφός της, Τσάρλι Ρόουλυ, χρήστης ναρκωτικών, ο οποίος είχε βρει το αντικείμενο σε κάδο απορριμμάτων στο Σόλσμπερι.
Σύμφωνα με την έκθεση, όσοι επιχείρησαν να δολοφονήσουν τον Σκριπάλ ήταν «ηθικά υπεύθυνοι» για τον θάνατο της Στέρτζες.
Δημόσια έρευνα για τη Ντον Στέρτζες
Την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2018, η πόλη του Σόλσμπερι στη δυτική Αγγλία βρέθηκε στο επίκεντρο μιας παγκόσμιας ειδησεογραφικής ιστορίας, όταν διαπιστώθηκε ότι ο ρωσικός νευροπαραλυτικός παράγοντας Νοβιτσόκ είχε σκοτώσει τη Στέρτζες και είχε δηλητηριάσει τον Σκριπάλ, 66 ετών, πρώην πράκτορα της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας (FSB), καθώς και την κόρη του, Γιούλια, 33 ετών, οι οποίοι αμφότεροι ανάρρωσαν.
Η Δημόσια Έρευνα για τη Ντον Στέρτζες συστάθηκε για να διερευνήσει τον θάνατο της Στέρτζες, μιας αλκοολικής μητέρας τριών παιδιών, η οποία πέθανε στις 8 Ιουλίου 2018.
Αρχικά επρόκειτο να διενεργηθεί ιατροδικαστική έρευνα, ωστόσο η βρετανική κυβέρνηση αποφάσισε τον Νοέμβριο του 2021 να τη μετατρέψει σε δημόσια έρευνα, απόφαση που υποστηρίχθηκε από την οικογένεια της Στέρτζες.
Παρότι η έρευνα, υπό την προεδρία του λόρδου Χιουζ (δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου), διεξήχθη σε μεγάλο βαθμό δημόσια, ορισμένες συνεδριάσεις πραγματοποιήθηκαν κεκλεισμένων των θυρών και δεν δημοσιοποιήθηκαν ζητήματα, κατόπιν απόφασης του 2022.
Το κόστος της έρευνας ανήλθε σε 8,3 εκατ. λίρες (9,8 εκατ. ευρώ).
Ποιος είναι ο Σεργκέι Σκριπάλ;
Στις 4 Μαρτίου 2018, ο Σκριπάλ, πρώην πράκτορας της GRU, ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών, εντοπίστηκε άρρωστος σε παγκάκι στο Σόλσμπερι μαζί με την κόρη του Γιούλια, η οποία είχε έρθει να τον επισκεφθεί από τη Μόσχα.
Αρχικά θεωρήθηκε ότι ενδεχομένως είχαν λάβει υπερβολική δόση φαιντανύλης ή, πιθανόν, καρφαιντανύλης, η οποία είναι ακόμη ισχυρότερη.
Μετά τη διενέργεια εξετάσεων, ταυτοποιήθηκε ως υπεύθυνο το Νοβιτσόκ.
Ο Σκριπάλ είχε κατηγορηθεί ότι κατασκόπευε υπέρ της Βρετανίας στη Ρωσία και το 2004 καταδικάστηκε για κατασκοπεία, με ποινή κάθειρξης 13 ετών. Το 2010 συμμετείχε σε ανταλλαγή κατασκόπων ψυχροπολεμικού τύπου, έλαβε προεδρική χάρη από τη Ρωσία και εγκαταστάθηκε σε καθεστώς εξορίας στη Βρετανία.
Ο πρώην κατάσκοπος και η κόρη του, οι οποίοι είχαν δώσει κατάθεση στην αστυνομία το 2018, απαλλάχθηκαν από την υποχρέωση να καταθέσουν στη δημόσια έρευνα.
Ο ντετέκτιβ-λοχίας Νικ Μπέιλυ αρρώστησε επίσης στις 8 Μαρτίου 2018, αφού επισκέφθηκε το σπίτι του Σκριπάλ στο Σόλσμπερι φορώντας ολόσωμη προστατευτική φόρμα (για εγκληματολογική έρευνα), ωστόσο ανάρρωσε πλήρως.
Ο λόρδος Χιουζ δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη ότι η επιχείρηση δολοφονίας του Σεργκέι Σκριπάλ πρέπει να είχε εγκριθεί στο ανώτατο επίπεδο, από τον πρόεδρο Πούτιν.
Σύμφωνα με την έκθεση, στον Σκριπάλ προτάθηκαν μέτρα ασφαλείας, μεταξύ των οποίων και νέα ταυτότητα, όμως τα απέρριψε επειδή είχε λάβει προεδρική χάρη και, κατά την έκθεση, ήθελε να ζήσει «όσο το δυνατόν πιο φυσιολογική ζωή».
Μία από τις πιο θανατηφόρες τοξίνες στον κόσμο
Το Νοβιτσόκ, που στα ρωσικά σημαίνει «νεοφερμένος», είναι τεχνητή τοξίνη, η οποία, σύμφωνα με την Εθνική Ιατρική Βιβλιοθήκη των ΗΠΑ, δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στη Σοβιετική Ένωση στο πλαίσιο ενός μυστικού προγράμματος χημικών όπλων.
Ο επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος, από το Εργαστήριο Αμυντικής Επιστήμης και Τεχνολογίας (DSTL) του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος αναφέρθηκε μόνο με το ψευδώνυμο MK26, κατέθεσε ότι πρώτα ελέγχθηκαν δύο άλλοι νευροπαραλυτικοί παράγοντες, το σαρίν και το VX, με αρνητικά αποτελέσματα, προτού εντοπιστούν ίχνη Νοβιτσόκ-βουτυρυλοχολινεστεράσης, ενός «χαρακτηριστικού δείκτη έκθεσης» σε Νοβιτσόκ.
Αχρονολόγητη φωτογραφία της Ντον Στέρτζες, η οποία πέθανε από έκθεση στον νευροπαραλυτικό παράγοντα Νοβιτσόκ στο Έιμσμπερι της Αγγλίας, στις 8 Ιουλίου 2018. (Metropolitan Police)
Η Στέρτζες είχε λάβει ένα μπουκάλι που πίστευε ότι ήταν άρωμα, καθώς βρισκόταν σε ροζ κουτί με την επωνυμία Premier Jour της εταιρείας Nina Ricci.
Η Puig, η εταιρεία που κατέχει τη Nina Ricci, ανέφερε αργότερα στην αστυνομία ότι δεν κατασκεύαζε συσκευασία μεγέθους 5,5 χιλιοστόλιτρων και επεσήμανε ότι ο γραμμωτός κώδικας στο κουτί ήταν πλαστός.
Ο MK26 είπε στη δημόσια έρευνα ότι το Νοβιτσόκ που βρέθηκε στο μπουκάλι αρώματος στο σπίτι του Ρόουλυ είχε «υψηλό βαθμό καθαρότητας» και, όταν εξετάστηκε, περιείχε αρκετό υλικό ώστε, εάν διοχετευόταν αποτελεσματικά, είχε τη δυνατότητα «να σκοτώσει πολλές χιλιάδες αθώους ανθρώπους».
Ο διοικητής Ντόμινικ Μέρφυ, επικεφαλής της αντιτρομοκρατικής διοίκησης της Μητροπολιτικής Αστυνομίας, κατέθεσε ότι πίστευε πως πράκτορες της GRU είχαν ψεκάσει με Νοβιτσόκ το πόμολο της εξώπορτας του σπιτιού του Σκριπάλ και ότι υπήρχε «ισχυρή εκτίμηση» πως το μπουκάλι αρώματος ήταν το πραγματικό όπλο που χρησιμοποιήθηκε κατά των Σκριπάλ.
Σύμφωνα με την έκθεση, δεν είναι «πιθανό» το μπουκάλι αρώματος να μην ήταν η ίδια πηγή Νοβιτσόκ που δηλητηρίασε τους Σκριπάλ. Επίσης, αναφέρει ότι η αφήγηση του Ρόουλυ για το πώς βρέθηκε στην κατοχή του ήταν «γεμάτη ασυνέπειες», ωστόσο έκρινε ως εύλογο το ενδεχόμενο να το είχε βρει σε κάδο απορριμμάτων τον Μάρτιο του 2018.
Ρώσοι πράκτορες ή τουρίστες;
Τον Σεπτέμβριο του 2018, έγινε γνωστό ότι δύο Ρώσοι υπήκοοι, που είχαν φτάσει στη Βρετανία στις 2 Μαρτίου, με τα ονόματα Αλεξάντερ Πετρόφ και Ρουσλάν Μποσίροφ, επισκέφθηκαν το Σόλσμπερι στις 3 και στις 4 Μαρτίου.
Οι δύο άνδρες, επιστρέφοντας στη Μόσχα, έδωσαν συνέντευξη στο ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο RT, στην οποία ισχυρίστηκαν ότι ήταν πραγματικοί τουρίστες.
Ο Πετρόφ ανέφερε ότι φίλοι τους τους πρότειναν επί μακρόν να επισκεφθούν «αυτή την υπέροχη πόλη», ενώ ο Μποσίροφ δήλωσε ότι ήθελαν να δουν τον Καθεδρικό Ναό του Σόλσμπερι, τον οποίο χαρακτήρισε «διάσημο όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο», προσθέτοντας ότι ήταν γνωστός για το κωδωνοστάσιό του, ύψους 123 μέτρων, για το ρολόι του και για το ότι ήταν «το πρώτο που δημιουργήθηκε ποτέ στον κόσμο» και συνεχίζει να λειτουργεί.
Ο Αλεξάντερ Πετρόφ (αριστερά) και ο Ρούσλαν Μποσίροφ (δεξιά) στη διάρκεια τηλεοπτικής συνέντευξης, σε άγνωστη τοποθεσία στη Ρωσία, στις 13 Σεπτεμβρίου 2018. (RT/Δωρεά μέσω Reuters TV)
Τον Ιανουάριο του 2019, η Βρετανία επέβαλε κυρώσεις στους δύο άνδρες, καθώς και στον επικεφαλής της GRU, Ίγκορ Κοστιούκοφ.
Η έκθεση αναφέρει ότι αποδέχθηκε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία το πραγματικό όνομα του Πετρόφ είναι Αλεξάντρ Μίσκιν και του Μποσίροφ είναι Ανατόλι Τσεπίγκα, οι οποίοι έχουν αμφότεροι τεθεί υπό κυρώσεις από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Σημειώνει επίσης ότι στη συνέντευξη στο RT ισχυρίστηκαν πως δεν είχαν ακούσει ποτέ για τον Σεργκέι Σκριπάλ και δεν γνώριζαν εάν είχαν βρεθεί κοντά στο σπίτι του.
Ο λόρδος Χιουζ δήλωσε ότι ο ισχυρισμός τους στο RT ήταν «ψευδής, για να μην πούμε γελοίος». Κατά τον ίδιο, αυτό που φαινόταν πιο συνεπές ήταν ότι επρόκειτο για μια επίσημη διάψευση «για δημόσιους λόγους», την οποία μόνον οι πιο εύπιστοι θα έπαιρναν στα σοβαρά. Όπως υπογράμμισε, τα στοιχεία «δείχνουν ξεκάθαρα» πως δεν επρόκειτο για «ιδιωτική πρωτοβουλία» ανυπάκουων πρακτόρων της GRU.
Σύμφωνα με την έκθεση, σε ένα κράτος όπου η εκτελεστική εξουσία είναι σε μεγάλο βαθμό συγκεντρωμένη στο πρόσωπο του προέδρου, μια απόπειρα κατά της ζωής του Σεργκέι Σκριπάλ δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς την έγκριση του Ρώσου προέδρου [Πούτιν].
Ο λόρδος Χιουζ απέρριψε επίσης το ενδεχόμενο επιχείρησης «ψευδούς σημαίας», με σκοπό να αποδοθεί η ευθύνη σε άλλον, από τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, σημειώνοντας ότι αν είχε υπάρξει οποιαδήποτε σκηνοθεσία, θα σήμαινε ότι εκείνοι που τη σκηνοθέτησαν θα έπρεπε να είχαν εκμεταλλευτεί τη συμπτωματική άφιξη δύο Ρώσων ταξιδιωτών στο Ηνωμένο Βασίλειο ώστε να αποδώσουν σε ρωσικά χέρια την επίθεση.
Πολιτικές αντιδράσεις
Η Τερέζα Μέι ήταν πρωθυπουργός της Βρετανίας τότε και στις 12 Μαρτίου 2018 δήλωσε στο Κοινοβούλιο ότι επρόκειτο για μια «απερίσκεπτη και απεχθή πράξη».
Η Μέι δήλωσε ότι η κυβέρνηση κατέληξε στο συμπέρασμα πως ήταν «πολύ πιθανό» η Ρωσία να ευθύνεται για την επίθεση κατά του Σεργκέι και της Γιούλια Σκριπάλ, προσθέτοντας ότι είτε επρόκειτο για «άμεση ενέργεια του ρωσικού κράτους κατά της χώρας μας» είτε η ρωσική κυβέρνηση είχε «χάσει τον έλεγχο» του νευροπαραλυτικού παράγοντα, με δυνητικά καταστροφικές συνέπειες, επιτρέποντας να περάσει στα χέρια άλλων.
Πέντε ημέρες αργότερα, το Κρεμλίνο αντέδρασε απελαύνοντας 23 Βρετανούς διπλωμάτες.
Τον Απρίλιο του 2018, ο αριστερός ηγέτης της αντιπολίτευσης, του Εργατικού Κόμματος, Τζέρεμυ Κόρμπυν, δήλωσε ότι δεν είχε αποδειχθεί πως η Ρωσία βρισκόταν πίσω από το περιστατικό.
Στις 5 Σεπτεμβρίου 2018, η Μέι ανέφερε στο Κοινοβούλιο ότι υπήρχαν αρκετά στοιχεία ώστε ο Διευθυντής Δημόσιων Διώξεων να ασκήσει διώξεις κατά των Πετρόφ και Μποσίροφ.
Η ρωσική πρεσβεία στο Λονδίνο ανέφερε σε ανακοίνωσή της στις 4 Μαρτίου 2019 ότι, «παρά τις τεράστιες προσπάθειες», η αστυνομία δεν μπόρεσε να υποστηρίξει την επίσημη πολιτική εκδοχή του περιστατικού με «γεγονότα και αποδείξεις».
Η ανακοίνωση προσέθετε ότι η τεράστια δουλειά της αστυνομίας αποδείχθηκε χωρίς νόημα, όταν αναμενόταν όχι να διαπιστώσει την αλήθεια, αλλά να ακολουθήσει το «τεχνητό σενάριο» που, κατά την πρεσβεία, είχε γραφτεί από τη Συντηρητική κυβέρνηση λίγες ημέρες μετά την επίθεση.
Τον Αύγουστο του 2019, ο τότε και νυν πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε πρόσθετες κυρώσεις στη Ρωσία ως άμεσο αποτέλεσμα της υπόθεσης Σκριπάλ.
Τον Σεπτέμβριο του 2021, η Εισαγγελία του Στέμματος της Βρετανίας απήγγειλε κατηγορία σε τρίτο άνδρα, τον Ντένις Σεργκέεφ, γνωστό και ως Σεργκέι Φεντότοφ, για συνωμοσία με σκοπό τη δολοφονία του Σεργκέι Σκριπάλ και για κατοχή και χρήση χημικού όπλου.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κηρ Στάρμερ δήλωσε στις 4 Δεκεμβρίου 2025 ότι οι δηλητηριάσεις στο Σόλσμπερι «σόκαραν το έθνος» και ότι τα σημερινά ευρήματα αποτελούν μια σοβαρή υπενθύμιση της περιφρόνησης του Κρεμλίνου για αθώες ζωές.
Προσέθεσε ότι ο «άσκοπος» θάνατος της Ντον ήταν τραγωδία και ότι θα αποτελεί για πάντα υπενθύμιση της «απερίσκεπτης επιθετικότητας» της Ρωσίας, και παράλληλα, ανακοίνωσε κυρώσεις κατά της GRU και 11 κατονομαζόμενων ατόμων, τα οποία περιγράφηκαν ως «πρόσωπα που βρίσκονται πίσω από εχθρική δραστηριότητα με ρωσική κρατική υποστήριξη».
Η οικογένεια της Στέρτζες εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία επέκρινε τον λόρδο Χιουζ επειδή δεν διατύπωσε δημόσιες συστάσεις για τη δημόσια υγεία.
Η οικογένεια ανέφερε ότι, μετά τον θάνατο της Ντον, το κοινό έλαβε σαφή οδηγία να μην σηκώνει αντικείμενα που δεν έχει ρίξει το ίδιο, προσθέτοντας ότι πάντα πίστευαν πως αυτή η οδηγία θα έπρεπε να είχε εκδοθεί μετά την επίθεση στο Σόλσμπερι και πριν σκοτωθεί η Ντον.
Αναπάντητα ερωτήματα
Στις 5 Σεπτεμβρίου 2018, η Μέι είπε στο Κοινοβούλιο ότι οι δύο Ρώσοι ύποπτοι είχαν βρεθεί κοντά στο σπίτι των Σκριπάλ στις 11:58 π.μ. της 4ης Μαρτίου 2018.
Στη συνέχεια επέστρεψαν με τρένο στο Λονδίνο, φτάνοντας στις 4:45 μ.μ., και πήραν πτήση για Μόσχα στις 22:30, ωστόσο η δημόσια έρευνα δεν μπόρεσε να εξηγήσει πού ξεφορτώθηκαν το κουτί του αρώματος ούτε πώς είχαν σφραγίσει τη συσκευασία.
Ο Ρόουλυ είχε πει στο ITV News ότι θυμόταν πως το άρωμα βρισκόταν ακόμη μέσα στο σελοφάν του και ότι το ακροφύσιο ήταν χωριστά από το μπουκάλι, και έπρεπε να το τοποθετήσει πριν το δώσει στη Στέρτζες στις 30 Ιουνίου 2018.
Η Δημόσια Έρευνα άκουσε ότι υπήρχε μόνο ένα διάστημα 33 λεπτών, μεταξύ 12:17 μ.μ. και 12:50 μ.μ. στις 4 Μαρτίου 2018, κατά το οποίο οι δύο άνδρες δεν καταγράφηκαν από κάμερες κλειστού κυκλώματος (CCTV).
Ο Άντριου Ο’Κόννορ, επικεφαλής νομικός εκπρόσωπος της έρευνας, ρώτησε τον Μέρφυ, επικεφαλής της αντιτρομοκρατικής διοίκησης της Μητροπολιτικής Αστυνομίας, εάν ήταν δυνατό, στο διάστημα αυτό, οι δύο άνδρες να περπατήσουν ως μια δημόσια τουαλέτα, να το ξεπακετάρουν, να το θερμοσφραγίσουν σε πλαστική συσκευασία, να το ξαναβάλουν στο κουτί, να επιστρέψουν στον χώρο στάθμευσης της οδού Μπράουν, να αφήσουν το κουτί σε κάδο και στη συνέχεια να εμφανιστούν ξανά στις κάμερες στην κεντρική οδό.
Ο Μέρφυ απάντησε ότι αυτό, αν και δύσκολο, ήταν «απολύτως κατορθωτό» μέσα σε 33 λεπτά.
Ο Ρόουλυ, για τον οποίο αναφέρεται ότι έχει «κακή ψυχική και σωματική υγεία», δεν ήταν σε θέση να θυμηθεί πού ή πότε είχε βρει το κουτί του αρώματος. Απαλλάχθηκε επίσης από την υποχρέωση να καταθέσει στη δημόσια έρευνα, με απόφαση του Νοεμβρίου του 2024.
Ένα ακόμη ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί πλήρως είναι γιατί το Νοβιτσόκ δεν σκότωσε περισσότερους ανθρώπους και πώς η Γιούλια Σκριπάλ ανάρρωσε τόσο εντυπωσιακά.
Ο Δρ Στήβεν Κόκροφτ, αναφερόμενος στη στιγμή που η Γιούλια ανέκτησε τις αισθήσεις της τέσσερις ημέρες μετά την κατάρρευσή της, είπε δεν πίστευε πως θα την έβλεπε ξανά να κινείται και ότι ήταν πεπεισμένος πως είχε υποστεί οριστική εγκεφαλική βλάβη, γι’ αυτό και δεν μπορούσε να πιστέψει ότι μπορούσε να είναι τόσο νευρολογικά ακέραιη όσο αποδείχθηκε.
Ο ίδιος είπε στη δημόσια έρευνα ότι εκείνη τον κοιτούσε, έγνεφε, έκλαιγε, ήταν τρομοκρατημένη.
Αργότερα την ίδια ημέρα, η Γιούλια Σκριπάλ, που ήταν υπερβολικά άρρωστη για να μιλήσει, φέρεται να υποβλήθηκε σε μια διαδικασία «συνέντευξης», κατά την οποία της έγιναν ερωτήσεις από επαγγελματία υγείας· απαντώντας «ναι» ή «όχι» με ανοιγοκλείσιμο των ματιών, ‘είπε’ ότι είχε ψεκαστεί στο εστιατόριο Zizzi’s.
Ωστόσο, όταν μίλησε στα μέσα ενημέρωσης στις 23 Μαΐου 2018, η Γιούλια δεν ανέφερε ότι είχε ξυπνήσει στις 8 Μαρτίου ούτε έκανε οποιαδήποτε μνεία στη «συνέντευξη με τους βλεφαρισμούς». Δήλωσε ότι μετά από 20 ημέρες σε κώμα, ξύπνησε μαθαίνοντας πως ενδέχεται να είχαν δηλητηριαστεί και ότι δυσκολευόταν να αποδεχθεί ότι εκείνη και ο πατέρας της είχαν δεχθεί επίθεση.
Η έκθεση δεν αναφέρθηκε στη συσκευασία που υποτίθεται ότι είχε επανασφραγιστεί, αλλά σημείωσε ότι η μνήμη του Ρόουλυ ήταν «επισφαλής».
Επίσης, ανέφερε ότι υπήρξε μεγάλος όγκος ανενημέρωτων σχολίων και «ενίοτε ευφάνταστων θεωριών» σε διάφορες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Παραλληλισμοί με την υπόθεση Λιτβινένκο
Το περιστατικό στο Σόλσμπερι σημειώθηκε 12 χρόνια μετά τον Αλεξάντερ Λιτβινένκο, πρώην πράκτορα της ρωσικής ομοσπονδιακής υπηρεσίας ασφαλείας (FSB), ο οποίος αυτομόλησε στη Βρετανία και στράφηκε κατά του Πούτιν, και ο οποίος σκοτώθηκε στο Λονδίνο.
Ο Λιτβινένκο, 44 ετών, πέθανε στο νοσοκομείο στις 23 Νοεμβρίου 2006.
Δημόσια έρευνα στο Ηνωμένο Βασίλειο κατέληξε το 2016 ότι δύο Ρώσοι άνδρες, ο Αντρέι Λουγκοβόι και ο Ντμίτρι Κόβτουν, δηλητηρίασαν εσκεμμένα τον Λιτβινένκο βάζοντας πολώνιο-210 στο τσάι του, κατά τη διάρκεια συνάντησης σε ξενοδοχείο του Λονδίνου, την 1η Νοεμβρίου 2006.
Τον Σεπτέμβριο του 2021, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ότι η Ρωσία έφερε ευθύνη για τον θάνατο του Λιτβινένκο, κάτι που η Ρωσία συνέχιζει να αρνείται.
Ένας Ρώσος δικαστής στο πάνελ του ΕΔΔΑ, ο Ντμίτρι Νέντοφ, διαφώνησε με την απόφαση και δήλωσε ότι εντόπισε πολλές ελλείψεις στην ανάλυση της βρετανικής δημόσιας έρευνας και του δικαστηρίου, οι οποίες, κατά τον ίδιο, εγείρουν εύλογες αμφιβολίες ως προς την εμπλοκή των υπόπτων στη δηλητηρίαση και ως προς το εάν ενεργούσαν ως πράκτορες του κράτους.
Σε ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο του 2021, μετά την ανακοίνωση της δημόσιας έρευνας, η ρωσική πρεσβεία στο Λονδίνο ανέφερε ότι αυτό επιβεβαιώνει την προηγούμενη εκτίμησή της πως η κατάσταση γύρω από τις «δηλητηριάσεις» στο Σόλσμπερι και το Έιμσμπερυ, καθώς και ο τραγικός θάνατος της Ντον Στέρτζες, θα εξελίσσονταν σύμφωνα με το «οικείο μοτίβο» της υπόθεσης Λιτβινένκο.
Η έκθεση της Δημόσιας Έρευνας για τη Ντον Στέρτζες αναφέρει ότι τόσο ο Λιτβινένκο όσο και ο Σκριπάλ θεωρήθηκαν προδότες από το ρωσικό κράτος, ωστόσο επισημαίνει ότι οι υποθέσεις τους δεν είναι πλήρως ανάλογες, καθώς ο Λιτβινένκο ήταν ένας αποστάτης που είχε αναπτύξει έντονη δημόσια δράση εναντίον του ρωσικού κράτους γενικά, αλλά και συγκεκριμένα εναντίον του Πούτιν.
Οι επιστολές άνθρακα στις ΗΠΑ
Οι δηλητηριάσεις στο Σόλσμπερι έχουν ορισμένες ομοιότητες με το διαβόητο περιστατικό των επιστολών με άνθρακα το 2001, που συχνά αποκαλείται Amerithrax.
Το φθινόπωρο του 2001, πέντε άνθρωποι – δύο δημοσιογράφοι, δύο ταχυδρομικοί υπάλληλοι και μια 94χρονη γυναίκα – έχασαν τη ζωή τους και 17 αρρώστησαν, όταν επιστολές που περιείχαν δείγματα άνθρακα, μιας θανατηφόρας τοξίνης, εστάλησαν σε μέσα ενημέρωσης στη Φλόριντα, τη Νέα Υόρκη και το Νιου Τζέρσεϋ.
Οι επιστολές, οι οποίες περιείχαν φράσεις όπως «θάνατος στην Αμερική, θάνατος στο Ισραήλ», εστάλησαν λίγες εβδομάδες μετά την 11η Σεπτεμβρίου και προκάλεσαν εκτεταμένο συναγερμό, καθώς εκλήφθηκαν ευρέως ως τρομοκρατική επίθεση.
Το FBI ταυτοποίησε ως βασικό ύποπτο τον Μπρους Άιβινς, μικροβιολόγο που εργαζόταν για την κυβέρνηση, ο οποίος αυτοκτόνησε τον Αύγουστο του 2008 λαμβάνοντας υπερβολική δόση φαρμάκων, σύμφωνα με τις αναφορές.
Όταν, τον Φεβρουάριο του 2010, το FBI και το υπουργείο Δικαιοσύνης έκλεισαν επίσημα την υπόθεση, εξέδωσαν ανακοίνωση στην οποία ανέφεραν ότι, όπως είχε ήδη αποκαλυφθεί, η έρευνα Amerithrax κατέληξε ότι ο εκλιπών Δρ Μπρους Άιβινς έδρασε μόνος στον σχεδιασμό και την εκτέλεση των επιθέσεων.
Η Ταϊβάν προχώρησε επισήμως στην απαγόρευση της κινεζικής εφαρμογής κοινωνικής δικτύωσης RedNote, επικαλούμενη σοβαρές ελλείψεις στην κυβερνοασφάλεια και εκτεταμένα περιστατικά απάτης μέσω της πλατφόρμας.
Η εφαρμογή, γνωστή στην Κίνα ως Xiaohongshu ή «Μικρό Κόκκινο Βιβλίο», αριθμεί πάνω από 3 εκατομμύρια χρήστες στην Ταϊβάν, δηλαδή περίπου το ένα όγδοο του πληθυσμού της νήσου. Το RedNote προσέλκυσε το ενδιαφέρον και στις ΗΠΑ νωρίτερα φέτος, εν μέσω προειδοποιήσεων από την Ουάσιγκτον σχετικά με ενδεχόμενο αποκλεισμό του TikTok.
Αποκλεισμός πρόσβασης από τις 4 Δεκεμβρίου
Από τις 4 Δεκεμβρίου, οι ταϊβανέζικες διαδικτυακές πλατφόρμες υποχρεώθηκαν να μπλοκάρουν την πρόσβαση στο RedNote. Παρότι η εφαρμογή παραμένει διαθέσιμη για λήψη, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Focus Taiwan σημειώνει ότι στην πράξη είναι πλέον μη λειτουργική.
Το μέτρο, που θα ισχύσει για έναν χρόνο, ελήφθη αμέσως αφότου το Υπουργείο Ψηφιακών Υποθέσεων διαπίστωσε πως το RedNote απέτυχε να καλύψει και τους 15 δείκτες υποχρεωτικών ελέγχων κυβερνοασφάλειας. Το Υπουργείο Εσωτερικών δημοσιοποίησε ότι η εφαρμογή έχει συσχετιστεί με 1.706 περιστατικά απάτης από τις αρχές του 2024, προκαλώντας οικονομικές ζημιές ύψους περίπου 248 εκατ. Δολαρίων Ταϊβάν.
Η αδράνεια της Xingyin και οι προσπάθειες περιορισμού της απάτης
Το Υπουργείο Εσωτερικών τόνισε ότι το RedNote εντοπίστηκε ειδικά λόγω της στάσης της εταιρείας-κατόχου στην Σαγκάη, Xingyin Information Technology Limited, η οποία αγνόησε επιστολή της 14ης Οκτωβρίου που ζητούσε ενίσχυση των μέτρων προστασίας των Ταϊβανών χρηστών. Πρόσθεσε μάλιστα ότι φέτος έχει μπλοκάρει πάνω από 45.000 ιστοσελίδες.
Η έλλειψη τοπικού παραρτήματος της Xingyin στην Ταϊβάν δημιουργεί περαιτέρω εμπόδια για τις αρχές να αντλήσουν τις αναγκαίες πληροφορίες σε υποθέσεις απάτης. Σε αντίθεση, πολλές άλλες πλατφόρμες—όπως το Facebook, η Google, το AppLine από την Ιαπωνία και το TikTok από την Κίνα—έχουν ιδρύσει νομικές οντότητες στην Ταϊβάν και συνεργάζονται με τις κυβερνητικές προσπάθειες καταπολέμησης της απάτης.
Η διάρκεια της απαγόρευσης και η αντίδραση των αρχών
Η διάρκεια της απαγόρευσης του RedNote ενδέχεται να αναθεωρηθεί αναλόγως της συμμόρφωσης της Xingyin με τις ρυθμίσεις ασφάλειας δεδομένων. Το Υπουργείο καλεί τους πολίτες να μην κατεβάζουν την εφαρμογή και ζητά από διεθνείς τεχνολογικές πλατφόρμες, όπως η Google, να διακόψουν τη διαφήμιση του RedNote.
Αντιδρώντας, η επικεφαλής του αντιπολιτευόμενου Kuomintang, Τσενγκ Λιγουέν, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι εφαρμόζει ιδεολογικά κίνητρα και επιλεκτική εφαρμογή του νόμου, κάνοντας λόγο για λογοκρισία. Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός Ζου Γιονγκτάι υπεραμύνθηκε της απόφασης, δηλώνοντας ότι το RedNote «αγνόησε πλήρως» τα αιτήματα της κυβέρνησης.
«Η Κίνα είναι μια χώρα όπου η ελευθερία του λόγου είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Είναι απαράδεκτο να επιτρέψουμε να τραυματίζει και τη δική μας ελευθερία μέσω τέτοιων περιορισμένων πρακτικών», τόνισε, επισημαίνοντας ότι ο ιδιοκτήτης του Douyin—της κινεζικής έκδοσης του TikTok—είναι ως τώρα περισσότερο πρόθυμος να επικοινωνήσει με τις αρχές, αν και χρειάζονται ακόμη βελτιώσεις.
Πέντε Κινέζικες εφαρμογές στο μικροσκόπιο της MODA
Στις 3 Δεκεμβρίου, το Υπουργείο Ψηφιακών Υποθέσεων προειδοποίησε σε συνέντευξη Τύπου για πέντε κινεζικές εφαρμογές αναφορικά με τις σοβαρές ελλείψεις στην κυβερνοασφάλεια—μεταξύ αυτών τα RedNote και Douyin. Σύμφωνα με την έκθεση, το RedNote προβαίνει σε ανησυχητικές πρακτικές, όπως:
– Πρόσβαση και ανάγνωση στη μνήμη της συσκευής
– Συλλογή εκτεταμένων δεδομένων, όπως τοποθεσία, επαφές, περιεχόμενο πρόχειρου, στιγμιότυπα οθόνης, χαρακτηριστικά προσώπου, λίστα εφαρμογών και ρυθμίσεις συσκευής
– Απαίτηση υπερβολικών προσωπικών στοιχείων
– Υποχρεωτική αποδοχή παράλογων όρων περί απορρήτου
– Κοινοποίηση δεδομένων χρηστών σε τρίτους
– Μεταφορά δεδομένων στην ηπειρωτική Κίνα
Ο διευθυντής κυβερνοασφάλειας του Υπουργείου, Τσάι Φουλόνγκ, παρουσίασε εξίσου ανησυχητικές διαπιστώσεις για άλλες κινεζικές πλατφόρμες: το Douyin και το Weibo απέτυχαν σε 13 από τους 15 ελέγχους, το WeChat σε 10, ενώ η υπηρεσία Baidu Cloud σε 9.
Η Epoch Times έχει απευθύνει ερωτήματα για σχόλια στις ByteDance (ιδιοκτήτρια του Douyin), Tencent (WeChat), Weibo και Baidu αναφορικά με τα παραπάνω ευρήματα.
Ο πρόεδρος του Λιβάνου, Ζοζέφ Αούν, δήλωσε: «Η φάση των διαπραγματεύσεων αυτής της εβδομάδας μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ στη νότια περιοχή του Λιβάνου επικεντρώθηκε στον τερματισμό των ισραηλινών στρατιωτικών επιχειρήσεων εντός του λιβανέζικου εδάφους», σε ομιλία του στις 5 Δεκεμβρίου.
Ο ίδιος ανέφερε ότι αξιωματούχοι του Λιβάνου, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών συναντήθηκαν στη Νακούρα, στο νότιο Λιβανό, στις 3 Δεκεμβρίου, με βασικό θέμα τη διακοπή, όπως ο ίδιος ανέφερε, «των εχθρικών ενεργειών που διαπράττει το Ισραήλ σε λιβανέζικο έδαφος, την απελευθέρωση κρατουμένων, τον προγραμματισμό της αποχώρησης των ισραηλινών δυνάμεων και την επίλυση των σημείων διαφωνίας κατά μήκος της Γαλάζιας Γραμμής».
Ο Αούν εξήγησε ότι η Γαλάζια Γραμμή αποτελεί το σύνορο που έχει οριοθετηθεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και λειτουργεί ως μεθόριος ανάμεσα στον Λίβανο και το Ισραήλ. Σχολίασε πως «η επιτυχία των συνομιλιών εξαρτάται κυρίως από την στάση του Ισραήλ, που θα κρίνει εάν οι διαπραγματεύσεις θα αποφέρουν πρακτικά αποτελέσματα ή θα αποτύχουν».
Λίγο πριν τη συνάντηση της 3ης Δεκεμβρίου, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, χαρακτήρισε τη διαδικασία ως βήμα προς τη δημιουργία βάσης για μελλοντικές σχέσεις και οικονομική συνεργασία με τον Λίβανο.
Από την άλλη, ο Λιβανέζος πρωθυπουργός, Ναουάφ Σαλάμ, επεσήμανε: «Η ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ εξακολουθεί να απέχει, αλλά ελπίζω οι συναντήσεις να βοηθήσουν στην εκτόνωση της έντασης», προσθέτοντας ότι τα πρόσφατα ισραηλινά πλήγματα έχουν δώσει μήνυμα κλιμάκωσης.
Στο πλαίσιο της εκεχειρίας του 2024 που διαμεσολάβησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γαλλία, το Ισραήλ όφειλε να αποσύρει τις δυνάμεις του από τον νότιο Λιβανό, ενώ ο λιβανέζικος στρατός είχε την ευθύνη για την απομάκρυνση οχυρώσεων της Χεζμπολάχ κοντά στα σύνορα.
Ωστόσο, η ένταση παραμένει, με το Ισραήλ να διατηρεί θέσεις εντός του Λιβάνου και να πραγματοποιεί αεροπορικές επιδρομές, όπως αναφέρει, με στόχο να εμποδίσει την ανασυγκρότηση της Χεζμπολάχ και την προετοιμασία νέων επιθέσεων.
Στις 4 Δεκεμβρίου, οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις ανακοίνωσαν ότι έπληξαν αποθήκες οπλισμού της Χεζμπολάχ στο νότιο Λιβανό, επισημαίνοντας πως «οι εγκαταστάσεις αυτές βρίσκονται στην καρδιά του άμαχου πληθυσμού» και κατηγόρησαν τη Χεζμπολάχ ότι χρησιμοποιεί αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες.
Ο ισραηλινός στρατός υποστήριξε ότι οι τοποθεσίες αυτές παραβιάζουν τις συμφωνίες με τον Λίβανο και διαβεβαίωσε ότι θα συνεχίσει τις επιχειρήσεις με στόχο την εξάλειψη κάθε απειλής προς το Ισραήλ.
Σε ό,τι αφορά τη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες έχουν χαρακτηρίσει από το 2014 τη Χεζμπολάχ ως τρομοκρατική οργάνωση, το αμερικανικό κράτος ηγείται των πρωτοβουλιών για τη μόνιμη παύση των εχθροπραξιών, αναγνωρίζοντας συνάμα τα συμφέροντα ασφαλείας του Ισραήλ.
Κατά την επίσκεψή της τον Αύγουστο, η ασκούσα χρέη πρέσβειρας των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη και πρώην πρέσβειρα στον Λίβανο, Ντόροθι Σέι, εξήρε την πρόοδο που έχει σημειώσει ο λιβανέζικος στρατός μετά την εκεχειρία του 2024 και διαβεβαίωσε ότι η Ουάσιγκτον θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τον λιβανέζικο στρατό για την ενίσχυση της επιχειρησιακής του ικανότητας.
Ο σημερινός πρέσβης των ΗΠΑ στη Βηρυτό, Μισέλ Ίσσα, εξέφρασε τη στήριξή του προς το διάλογο που ξεκίνησε ανάμεσα σε Ισραήλ και Λίβανο, δηλώνοντας: «Η συνάντηση κατέδειξε πρόθεση να αναζητηθούν ειρηνικές, υπεύθυνες λύσεις», επαναλαμβάνοντας τη δέσμευση των ΗΠΑ να συνδράμουν στην ανακούφιση των πληγεισών κοινοτήτων.
Σε ομιλία του προς τους εκπροσώπους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο Αούν εξέφρασε την αγωνία του για τις επιπτώσεις στους κατοίκους της νότιας Λιβάνου, λέγοντας: «Οι κάτοικοι της νότιας Λιβάνου έχουν εμπιστοσύνη στον στρατό και επιθυμούν να επιστρέψουν στη γη τους, να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους. Η αποκατάσταση και η επιστροφή των κατοίκων αποτελεί για εμάς προτεραιότητα», καλώντας παράλληλα τη διεθνή κοινότητα να στηρίξει τις εργασίες αποκατάστασης των πληγεισών περιοχών.
Αναφερόμενος στη Δύναμη Προσωρινής Ανάπτυξης του ΟΗΕ στον Λίβανο (UNIFIL), που επιχειρεί στη νότια Λιβανό από το 1978, ο Αούν υπογράμμισε ότι η συνεργασία της με τον λιβανέζικο στρατό παραμένει ισχυρή και υποδειγματική. Συμπλήρωσε ότι «ο Λίβανος επιθυμεί η δύναμη να παραμείνει μέχρι να μπορέσει ο στρατός να αναπτυχθεί πλήρως κατά μήκος των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων».
Ο Αούν σημείωσε πως με τη λήξη της αποστολής της UNIFIL το 2027, αρκετές χώρες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να διατηρήσουν στρατιωτική παρουσία στο Λίβανο προς ενίσχυση του στρατού του, τονίζοντας: «Ο Λίβανος καλωσορίζει τέτοιες προσφορές». Καταλήγοντας, υπογράμμισε τη σημασία της διαρκούς διεθνούς στήριξης καθώς ο Λίβανος προετοιμάζεται για την αποχώρηση της UNIFIL και στοχεύει στη διασφάλιση και σταθεροποίηση της νότιας περιοχής του.
