REUTERS

ΑΡΜΠΑΑΤ, Σουδάν-Τα ορμητικά νερά έσπασαν ένα φράγμα, εξαφάνισαν τουλάχιστον 20 χωριά και άφησαν πίσω τους τουλάχιστον 30 νεκρούς, αλλά πιθανότατα πολύ περισσότερους, στο ανατολικό Σουδάν, ανακοίνωσαν τη Δευτέρα τα Ηνωμένα Έθνη, καταστρέφοντας μια περιοχή που ήδη ταλανίζεται από τον πολύμηνο εμφύλιο πόλεμο.

Οι καταρρακτώδεις βροχές προκάλεσαν πλημμύρες που κατέκλυσαν το φράγμα Αρμπάατ την Κυριακή, μόλις 40 χιλιόμετρα βόρεια του Πορτ Σουδάν, της de facto εθνικής πρωτεύουσας και βάσης για την κυβέρνηση, τους διπλωμάτες, τις υπηρεσίες βοήθειας και εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους.

«Η περιοχή είναι αγνώριστη. Οι αγωγοί ηλεκτρικού ρεύματος και νερού έχουν καταστραφεί», δήλωσε ο Ομάρ Άισα Χαρούν, επικεφαλής της αρχής υδάτων για την πολιτεία της Ερυθράς Θάλασσας, σε μήνυμα στο WhatsApp προς το προσωπικό.

Ένας πρώτος ανταποκριτής δήλωσε ότι 150 έως 200 άνθρωποι αγνοούνται.

Είπε ότι είχε δει πτώματα χρυσοθήρων και κομμάτια του εξοπλισμού τους να καταστρέφονται από τον κατακλυσμό και παρομοίασε την καταστροφή με την καταστροφή στην πόλη Ντέρνα της ανατολικής Λιβύης τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν τα νερά της καταιγίδας έσπασαν φράγματα, παρέσυραν κτίρια και σκότωσαν χιλιάδες ανθρώπους.

Στο δρόμο προς το Αρμπαάτ τη Δευτέρα, ένας δημοσιογράφος του Reuters είδε ανθρώπους να θάβουν έναν άνδρα και να καλύπτουν τον τάφο του με ξύλα για να προσπαθήσουν να αποτρέψουν το ενδεχόμενο να παρασυρθεί από τις κατολισθήσεις.

Τα σπίτια περίπου 50.000 ανθρώπων επηρεάστηκαν από τις πλημμύρες, ανέφεραν τα Ηνωμένα Έθνη, επικαλούμενα τις τοπικές αρχές, προσθέτοντας ότι ο αριθμός αυτός αφορά μόνο την περιοχή δυτικά του φράγματος, καθώς η περιοχή ανατολικά είναι απροσπέλαστη.

Το φράγμα αποτελούσε την κύρια πηγή νερού για το Πορτ Σουδάν, όπου βρίσκεται το κύριο λιμάνι της χώρας στην Ερυθρά Θάλασσα και το αεροδρόμιο που λειτουργεί, και το οποίο δέχεται τις περισσότερες από τις πολυπόθητες παραδόσεις βοήθειας της χώρας.

«Η πόλη απειλείται με δίψα τις επόμενες ημέρες», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Ένωση Περιβαλλοντολόγων του Σουδάν.

 

Καταρρέουσες υποδομές

Οι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το φράγμα είχε αρχίσει να καταρρέει και η λάσπη είχε συσσωρευτεί κατά τη διάρκεια των ημερών με έντονες βροχοπτώσεις που είχαν έρθει πολύ νωρίτερα από το συνηθισμένο.

Τα φράγματα, οι δρόμοι και οι γέφυρες του Σουδάν βρίσκονταν ήδη σε κακή κατάσταση πριν ξεκινήσει ο πόλεμος μεταξύ του σουδανικού στρατού και των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (Rapid Support Forces-RSF) τον Απρίλιο του 2023.

Και οι δύο πλευρές διοχέτευσαν έκτοτε το μεγαλύτερο μέρος των πόρων τους στη σύγκρουση, αφήνοντας τις υποδομές σε κακή κατάσταση παραμελημένες.

Ορισμένοι άνθρωποι είχαν εγκαταλείψει τα πλημμυρισμένα σπίτια τους και κατευθύνθηκαν προς τα βουνά, όπου τώρα βρίσκονται εγκλωβισμένοι, ανέφερε το υπουργείο Υγείας.

Τη Δευτέρα, η ειδική ομάδα της κυβέρνησης για την περίοδο των βροχών δήλωσε ότι 132 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τις πλημμύρες σε ολόκληρη τη χώρα, από 68 που ήταν πριν από δύο εβδομάδες. Τουλάχιστον 118.000 άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί από τις βροχές φέτος, σύμφωνα με τις υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών.

Η σύγκρουση στο Σουδάν ξεκίνησε όταν ο ανταγωνισμός μεταξύ του στρατού και των RSF, οι οποίοι είχαν προηγουμένως μοιραστεί την εξουσία μετά από πραξικόπημα, εξελίχθηκε σε ανοιχτό πόλεμο.

Οι δύο πλευρές προσπαθούσαν να προστατεύσουν την εξουσία τους και τα εκτεταμένα οικονομικά τους συμφέροντα, καθώς η διεθνής κοινότητα προωθούσε ένα σχέδιο για τη μετάβαση προς την πολιτική διακυβέρνηση.

Οι προσπάθειες για την επίτευξη εκεχειρίας, συμπεριλαμβανομένων των συνομιλιών υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΠΑ στην Τζέντα, δεν έχουν αμβλύνει τις μάχες και το ήμισυ των 50 εκατομμυρίων κατοίκων δεν έχει επαρκή τρόφιμα.

Του Eltayeb Siddig

ΡΩΜΗ-Αρχαιολόγοι στην αρχαία ρωμαϊκή πόλη της Πομπηίας ανακάλυψαν τα λείψανα δύο ακόμη θυμάτων της ηφαιστειακής έκρηξης που έγινε πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια, όπως ανακοινώθηκε τη Δευτέρα.

Ο σκελετός ενός άνδρα και μιας γυναίκας βρέθηκαν σε μια μικρή, πρόχειρη κρεβατοκάμαρα σε μια βίλα που ανακατασκευαζόταν όταν σημειώθηκε η έκρηξη, ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο αρχαιολογικός χώρος της Πομπηίας.

Η γυναίκα ήταν ξαπλωμένη σε ένα κρεβάτι με χρυσά, ασημένια και χάλκινα νομίσματα γύρω της καθώς και με κοσμήματα, όπως χρυσά και μαργαριταρένια σκουλαρίκια. Ο άνδρας βρισκόταν στα πόδια του κρεβατιού.

Η άλλοτε ακμάζουσα πόλη της Πομπηίας, κοντά στη Νάπολη, και η γύρω περιοχή βυθίστηκε από την ηφαιστειακή τέφρα όταν εξερράγη ο Βεζούβιος το 79 μ.Χ..

Η έκρηξη σκότωσε χιλιάδες Ρωμαίους που δεν είχαν ιδέα ότι ζούσαν δίπλα σε ένα από τα μεγαλύτερα ηφαίστεια της Ευρώπης, το οποίο έθαψε την πόλη σε ένα παχύ στρώμα τέφρας, διατηρώντας πολλούς από τους κατοίκους και τα κτίριά της.

Τα τελευταία θύματα που ανακαλύφθηκαν είχαν επιλέξει το μικρό δωμάτιο ως καταφύγιο, περιμένοντας το τέλος της «βροχής» από θραύσματα βράχων που είχαν μπλοκάρει την πόρτα και τους εμπόδιζαν να διαφύγουν.

Τελικά θάφτηκαν κάτω από τη ροή της λάβας και άλλων καυτών υλικών από το ηφαίστειο, αναφέρεται στην ανακοίνωση.

«Η ευκαιρία να αναλύσουμε τα ανεκτίμητα ανθρωπολογικά δεδομένα για τα δύο θύματα […] μας επιτρέπει να ανακτήσουμε ένα σημαντικό αριθμό δεδομένων για την καθημερινή ζωή των αρχαίων Πομπηίων», δήλωσε ο διευθυντής του χώρου Γκάμπριελ Ζουχτρίγκελ (Gabriel Zuchtriegel).

Η αρχαία Πομπηία, που ανακαλύφθηκε ξανά μόλις τον 16ο αιώνα, γνώρισε τα τελευταία χρόνια μια «έκρηξη» αρχαιολογικής δραστηριότητας με στόχο να σταματήσει η επί δεκαετίες παρακμή και παραμέληση.

 

Της Marta Di Donfrancesco

ΜΟΣΧΑ-Οι ρωσικές δυνάμεις δίνουν μάχη με τα ουκρανικά στρατεύματα για τρίτη ημέρα, μετά την εισβολή τους στα ρωσικά σύνορα στην περιοχή του Κουρσκ, μια επίθεση στη μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη του κόσμου που ανάγκασε τη Μόσχα να επιστρατεύσει εφεδρείες.

Σε μια από τις μεγαλύτερες ουκρανικές επιθέσεις κατά της Ρωσίας στον διετή πόλεμο, περίπου 1.000 ουκρανοί στρατιώτες διέρρηξαν τα ρωσικά σύνορα τις πρώτες πρωινές ώρες της 6ης Αυγούστου με άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα, καλυπτόμενοι από αέρος από σμήνη μη επανδρωμένων αεροσκαφών και σφυροκοπήματα πυροβολικού, σύμφωνα με Ρώσους αξιωματούχους.

Οι ουκρανικές δυνάμεις σάρωσαν μέσα από τα χωράφια και τα δάση των συνόρων προς τα βόρεια της συνοριακής πόλης Σούντζα, το τελευταίο λειτουργικό σημείο μεταφόρτωσης ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Ουκρανίας.

Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν χαρακτήρισε την επίθεση ως «μεγάλη πρόκληση». Ο Λευκός Οίκος υποστήριξε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες – ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της Ουκρανίας – δεν είχαν καμία προηγούμενη γνώση της επίθεσης και θα αναζητούσαν περισσότερες λεπτομέρειες από το Κίεβο.

Ο ανώτερος στρατηγός της Ρωσίας, αρχηγός του γενικού επιτελείου, Βαλέρι Γερασίμοφ, δήλωσε στον Πούτιν την Τετάρτη ότι η ουκρανική επίθεση είχε σταματήσει στη συνοριακή περιοχή.

Το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας δήλωσε την Πέμπτη ότι ο στρατός και η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB) σταμάτησαν την ουκρανική προέλαση και μάχονται με ουκρανικές μονάδες στην περιοχή του Κουρσκ.

«Μονάδες της βόρειας ομάδας δυνάμεων, μαζί με την FSB της Ρωσίας, συνεχίζουν να καταστρέφουν σχηματισμούς των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας στις περιοχές Σουντζένσκι και Κορένεφσκι της περιοχής Κουρσκ, που γειτνιάζουν άμεσα με τα ρωσο-ουκρανικά σύνορα», ανέφερε το υπουργείο.

Είπε ότι η Ουκρανία έχασε 82 τεθωρακισμένα οχήματα, συμπεριλαμβανομένων οκτώ αρμάτων μάχης, στην επίθεση.

Ο ουκρανικός στρατός παρέμεινε σιωπηλός σχετικά με την επίθεση στο Κουρσκ.

Ορισμένοι Ρώσοι μπλόγκερ άσκησαν κριτική στην κατάσταση της άμυνας των συνόρων στην περιοχή του Κουρσκ, λέγοντας ότι ήταν πολύ εύκολο για τις ουκρανικές δυνάμεις να τις διασχίσουν.

«Ο εχθρός πέρασε μέσα από την αμυντική μας γραμμή αρκετά εύκολα», δήλωσε ο Γιούρι Ποντολιάκα, ένας δημοφιλής ουκρανικής καταγωγής, φιλορώσος στρατιωτικός μπλόγκερ, προσθέτοντας ότι κανένα πλήρες αμυντικό έργο δεν είχε προετοιμαστεί στην περιοχή του Κουρσκ παρά τη συνεχιζόμενη σύγκρουση.

Οι μάχες γύρω από τη Σούντζα έρχονται σε μια κρίσιμη καμπή της σύγκρουσης, του μεγαλύτερου χερσαίου πολέμου στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Ουκρανία θέλει να καθηλώσει τις ρωσικές δυνάμεις, οι οποίες ελέγχουν το 18% του εδάφους της, αν και η στρατηγική σημασία της επίθεσης στα σύνορα δεν ήταν άμεσα σαφής.

Αρκετές χιλιάδες άνθρωποι απομακρύνονται από την περιοχή του Κουρσκ, σύμφωνα με τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης.

Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ δήλωσε ότι η ουκρανική επίθεση ήταν μια προσπάθεια να αναγκαστεί η Ρωσία να εκτρέψει πόρους από το μέτωπο και να δείξει στη Δύση ότι η Ουκρανία μπορεί ακόμη να πολεμήσει.

Ως αποτέλεσμα της επίθεσης στο Κουρσκ, είπε ο Μεντβέντεφ, η Ρωσία θα πρέπει να επεκτείνει τους πολεμικούς της στόχους ώστε να συμπεριλάβει την κατάληψη ολόκληρης της Ουκρανίας.

«Από αυτή τη στιγμή, η Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση (Special Military Operation-SMO ) θα πρέπει να αποκτήσει έναν ανοιχτά εξωεδαφικό χαρακτήρα», δήλωσε ο Μεντβέντεφ, προσθέτοντας ότι οι ρωσικές δυνάμεις θα πρέπει να πάνε στην Οδησσό, το Χάρκοβο, το Ντνίπρο, το Μυκολάγιο, το Κίεβο «και πέρα από αυτό».

«Θα σταματήσουμε μόνο όταν το θεωρήσουμε αποδεκτό και κερδοφόρο για εμάς.»

Το φυσικό αέριο εξακολουθούσε να ρέει μέσω της Σούντζα. Η Εθνική Φρουρά της Ρωσίας δήλωσε ότι ενίσχυσε την ασφάλεια γύρω από τον πυρηνικό σταθμό του Κουρσκ, ο οποίος βρίσκεται περίπου 60 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης.

Ουάσιγκτον – Στο κέντρο του γαλαξία μας βρίσκεται μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα τέσσερα εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του ήλιου μας, η οποία ονομάζεται Τοξότης Α* (Sagittarius A*) και την οποία κάποιοι επιστήμονες έχουν αποκαλέσει ήρεμο γίγαντα λόγω της αδράνειάς της. Κάποιο μέρα, όμως, ίσως γίνει θηρίο.

Ερευνητές είπαν την Τρίτη πως παρατήρησαν σε ζωντανό χρόνο μια δραματική έκλαμψη στην καρδιά ενός άλλου γαλαξία που, από ό,τι φαίνεται, προκλήθηκε από το ξύπνημα μιας αδρανούς υπερμεγέθους μαύρης τρύπας, η οποία ξεκίνησε να καταβροχθίζει την ύλη που υπήρχε τριγύρω της. Αυτή είναι η πρώτη φορά που παρατηρείται μια διαδικασία αφύπνισης.

Με τηλεσκόπια που βρίσκονται στη Γη αλλά και σε τροχιά γύρω από αυτήν, οι επιστήμονες παρακολουθούν τα γεγονότα που ξεδιπλώνονται στον πυρήνα του γαλαξία με το όνομα SDSS1335+0728, ο οποίος βρίσκεται στον αστερισμό του Παρθένου, περίπου 360 εκατομμύρια έτη φωτός μακρυά από τη Γη  Ένα έτος φωτός είναι η απόσταση που διασχίζει το φως σε ένα έτος, δηλαδή 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

Οι μαύρες τρύπες είναι εξαιρετικά πυκνά αντικείμενα με βαρύτητα τόσο ισχυρή που ούτε το φως δεν μπορεί να δραπετεύσει. Κυμαίνονται σε μέγεθος από τη μάζα ενός αστεριού έως και τα μεγαθήρια που υπάρχουν στους πυρήνες αρκετών γαλαξιών, εκατομμύρια ή ακόμα και δισεκατομμύρια φορές πιο ογκώδη. Η υπερμεγέθης μαύρη τρύπα του γαλαξία SDSS1335+0728 έχει μάζα περίπου ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του ήλιου.

Το περιβάλλον γύρω από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα μπορεί να είναι εξαιρετικά βίαιο, καθώς σκίζει τα άστρα και καταπίνει οποιοδήποτε υλικό βρίσκεται εντός της βαρυτικής της έλξης. Οι ερευνητές είπαν πως φαίνεται να έχει σχηματιστεί ένας περιστρεφόμενος δίσκος διάχυτων υλικών γύρω από την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα του SDSS1335+0728, με ορισμένα από τα υλικά να ‘καταβροχθίζονται’. Ένας τέτοιος δίσκος – που αποκαλείται δίσκος προσαύξησης (accretion disk) – εκπέμπει ενέργεια σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, γινόμενος μερικές φορές πιο λαμπρός και από ολόκληρους γαλαξίες.

Μια φωτεινή και συμπαγής περιοχή όπως αυτή, τροφοδοτούμενη από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία, ονομάζεται «ενεργός γαλαξιακός πυρήνας» (active galactic nucleus).

«Αυτοί οι πυρήνες χαρακτηρίζονται από την εκπομπή τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας σε διαφορετικά μήκη κύματος, από ραδιοκύματα έως ακτίνες γάμμα. Θεωρούνται από τα πιο φωτεινά αντικείμενα στο σύμπαν», είπε η αστροφυσικός Πάουλα Σάντσες Σάες του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου στη Γερμανία, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Αστρονομία και Αστροφυσική (Astronomy & Astrophysics).

«Η μελέτη ενεργών γαλαξιακών πυρήνων είναι κρίσιμη στην κατανόηση της εξέλιξης των γαλαξιών και της φυσικής των υπερμεγεθών μαύρων τρυπών», πρόσθεσε η κα Σάντσες.

Αυτός ο γαλαξίας, με διάμετρο περίπου 52.000 έτη φωτός και μάζα ίση με περίπου 10 δισεκατομμύρια αστέρια μεγέθους σαν τον ήλιο, ήταν αντικείμενο παρατήρησης για δεκαετίες προτού εντοπιστούν ξαφνικές αλλαγές σε αυτόν το 2019. Έκτοτε, παρατηρείται αύξηση της φωτεινότητας στην καρδιά του γαλαξία.

Οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες μερικές φορές εκτινάσσουν τεράστιους πίδακες από σωματίδια υψηλής ενέργειας στο διάστημα, αλλά δεν παρατηρήθηκε κάτι τέτοιο σε αυτή την περίπτωση, σύμφωνα με την αστροφυσικό και συν-συγγραφέα της μελέτης Λορένα Χερνάντες Γκαρσία του Πανεπιστημίου Βαλπαραΐσο της Χιλής.

Τι θα μπορούσε τότε να έχει ενεργοποιήσει αυτή την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα;

«Αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε», είπε η κα Σάντσες.

«Θα μπορούσε να είναι μια φυσική διαδικασία του γαλαξία», πρόσθεσε η κα Χερνάντες. «Γνωρίζουμε πως ένας γαλαξίας περνάει από διαφορετικές φάσεις δραστηριότητας και μη-δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της ζωής του. Κάτι μπορεί να συνέβη που ενεργοποίησε τον γαλαξία, όπως για παράδειγμα, ένα άστρο να έπεσε μέσα στη μαύρη τρύπα.»

Αν οι παρατηρήσεις αντιπροσωπεύουν κάτι άλλο από την έναρξη ενός ενεργού γαλαξιακού πυρήνα, τότε αυτό θα πρέπει να είναι ένα αστροφυσικό φαινόμενο που δεν έχει παρατηρηθεί ξανά, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Ο Τοξότης Α*, βρίσκεται περίπου 26.000 έτη φωτός από τη Γη. Θα μπορούσε μήπως και αυτός να επανέλθει στη ζωή;

«Παρόμοια διαδικασία θα μπορούσε εν τέλη να συμβεί στον Τοξότη Α*, ο οποίος στην ουσία είναι αδρανής. Αλλά προς το παρόν δεν βρισκόμαστε σε κίνδυνο, και είναι πολύ πιθανό εάν ενεργοποιηθεί να μην το παρατηρήσουμε καν, διότι βρισκόμαστε πολύ μακριά από το κέντρο», είπε η κα Χερνάντες.

Του Will Dunham/Reuters

Μετάφραση: Βλαδίμηρος Αλεξάντρωφ

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

 

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – Η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε το πρωί της Τρίτης ένα πρωτόγνωρο πακέτο κυρώσεων κατά της Intellexa, εταιρεία-προμηθευτή κατασκοπευτικού λογισμικού, με έδρα την Ελλάδα, και της ηγεσίας του, μετά την εμπλοκή της εταιρείας στη στοχοποίηση αξιωματούχων της αμερικανικής κυβέρνησης.

Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έθεσε στο στόχαστρο δύο φυσικά πρόσωπα και πέντε οντότητες που συνδέονται με την κοινοπραξία Intellexa για τον ρόλο τους στην «ανάπτυξη, λειτουργία και διανομή εμπορικής τεχνολογίας κατασκοπευτικού λογισμικού», η οποία, σύμφωνα με την αμερικανική κυβέρνηση, χρησιμοποιήθηκε εναντίον δημοσιογράφων, αντιφρονούντων, εμπειρογνωμόνων πολιτικής και αξιωματούχων των ΗΠΑ.

Οι κυρώσεις ουσιαστικά παγώνουν τυχόν αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία αυτών που στοχοποιούνται και γενικά απαγορεύουν στους Αμερικανούς να συναλλάσσονται μαζί τους. Όσοι πραγματοποιούν ορισμένες συναλλαγές μαζί τους κινδυνεύουν επίσης να υποστούν κυρώσεις. Η εταιρεία είχε ήδη υπαχθεί σε εμπορικούς περιορισμούς βάσει μέτρων που επιβλήθηκαν από το Υπουργείο Εμπορίου τον Ιούλιο του 2023.

Η ανακοίνωση της Τρίτης αποτελεί την πρώτη περίπτωση που η κυβέρνηση επιβάλλει κυρώσεις σε εμπορική οντότητα κατασκοπευτικού λογισμικού.

Η Intellexa είναι μια γνωστή εταιρεία πληροφοριών στον κυβερνοχώρο, η οποία έχει τραβήξει την προσοχή των μέσων ενημέρωσης τα τελευταία χρόνια, όταν η πλατφόρμα λογισμικού της, γνωστή ως Predator, η οποία επιτρέπει την παρακολούθηση κινητών τηλεφώνων και διαδικτύου, φέρεται να καταγράφηκε σε συσκευές θυμάτων στη Μέση Ανατολή, την Αφρική, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Σύμφωνα με αναλυτές, εκτός από το να ενεργεί ως μεμονωμένη εταιρεία, η Intellexa κατέχει, επενδύει και συνεργάζεται επίσης με άλλες εταιρείες κατασκοπευτικού λογισμικού στο πλαίσιο ενός μοντέλου κοινοπραξίας.

«Μόλις μια συσκευή μολυνθεί από το κατασκοπευτικό λογισμικό Predator, το κατασκοπευτικό λογισμικό μπορεί να αξιοποιηθεί για μια ποικιλία δυνατοτήτων κλοπής πληροφοριών και παρακολούθησης – αυτό περιλαμβάνει τη μη εξουσιοδοτημένη εξαγωγή δεδομένων, τον εντοπισμό γεωγραφικής θέσης και την πρόσβαση σε μια ποικιλία εφαρμογών και προσωπικών πληροφοριών της μολυσμένης συσκευής», περιγράφουν σε ανακοίνωσή τους αξιωματούχοι του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ.

Ο ιδρυτής της Intellexa, Ταλ Ντίλλιαν (Tal Dillian), ο οποίος συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων που αποτελούν στόχο των κυρώσεων, δεν ανταποκρίθηκε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.

Ο κος Ντίλλιαν, πρώην αξιωματικός των ισραηλινών κυβερνητικών υπηρεσιών πληροφοριών, ξεκίνησε την εταιρεία στο Ισραήλ, αλλά αργότερα τη μετέφερε, ιδρύοντας επιχειρήσεις στην Κύπρο και την Ελλάδα, όπου οι νόμοι περί ελέγχου των εξαγωγών για τις τεχνολογίες παρακολούθησης είναι λιγότερο ανεπτυγμένοι. Τα τελευταία χρόνια, η εταιρεία κατηγορήθηκε ότι εξυπηρετούσε την αιγυπτιακή κυβέρνηση, καθώς και το Βιετνάμ, σύμφωνα με ερευνητές ασφαλείας και δημοσιεύματα του Τύπου.

Το 2023, μια ομάδα ερευνητικών ειδησεογραφικών πρακτορείων ανέφερε ότι το καθεστώς του Βιετνάμ προσπάθησε να εμφυτεύσει κατασκοπευτικό λογισμικό στα τηλέφωνα μελών του Κογκρέσου χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της Intellexa. Η στοχοποίηση έγινε ακριβώς τη στιγμή που διπλωμάτες των ΗΠΑ και του Βιετνάμ διαπραγματεύονταν μια συμφωνία συνεργασίας με σκοπό την αντιμετώπιση της κινεζικής επιρροής στη Νοτιοανατολική Ασία, σύμφωνα με την Washington Post.

Μετά από χρόνια εκκλήσεων για δράσεις από ομάδες της κοινωνίας των πολιτών σε διάφορες προεδρικές διοικήσεις, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του προέδρου Μπάιντεν ήταν το πρώτο που ασχολήθηκε με το θέμα της ρύθμισης των εμπορικών εργαλείων πειρατείας, θεσπίζοντας εκτελεστικό διάταγμα το 2023 που επεδίωκε την εισαγωγή νέων ελέγχων.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν επικεντρωμένες στη θέσπιση σαφών προστατευτικών γραμμών για την υπεύθυνη ανάπτυξη και χρήση αυτών των τεχνολογιών, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών των ατόμων σε όλο τον κόσμο», δήλωσε σε δήλωσή του ο υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ για την τρομοκρατία και τις χρηματοοικονομικές πληροφορίες Μπράιαν Νέλσον.

Του Christopher Bing

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ / ΒΑΡΣΟΒΙΑ – Η Πολωνία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία ανακοίνωσαν τους δικούς τους περιορισμούς στις εισαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία την Παρασκευή, μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μην επεκτείνει την απαγόρευση των εισαγωγών στις πέντε γειτονικές χώρες της ΕΕ.

Η Ουκρανία ήταν ένας από τους κορυφαίους εξαγωγείς σιτηρών παγκοσμίως πριν η εισβολή της Ρωσίας το 2022 μειώσει την ικανότητά της να στέλνει αγροτικά προϊόντα στις αγορές. Οι Ουκρανοί αγρότες βασίζονται στις εξαγωγές σιτηρών μέσω γειτονικών χωρών από την έναρξη της σύγκρουσης, καθώς δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τις επικρατέστερες διαδρομές μέσω των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας.

Ωστόσο, η υπερπληθώρα σιτηρών και ελαιούχων σπόρων στις γειτονικές χώρες μείωσε τις τιμές εκεί, επηρεάζοντας το εισόδημα των ντόπιων αγροτών, με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να απαγορεύσουν τις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων από την Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρενέβη τον Μάιο για να αποτρέψει την επιβολή μονομερών απαγορεύσεων από μεμονωμένες χώρες και επέβαλε τη δική της απαγόρευση εισαγωγών σε γειτονικές χώρες. Σύμφωνα με την απαγόρευση της ΕΕ, η Ουκρανία είχε τη δυνατότητα να εξάγει μέσω των χωρών αυτών υπό τον όρο ότι τα προϊόντα θα πωλούνταν αλλού.

Η ΕΕ επέτρεψε τη λήξη αυτής της απαγόρευσης την Παρασκευή, αφού η Ουκρανία δεσμεύτηκε να λάβει μέτρα για την αυστηροποίηση του ελέγχου των εξαγωγών προς τις γειτονικές χώρες. Το θέμα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο τώρα που οι αγρότες συγκομίζουν τις σοδειές τους και ετοιμάζονται να τις πουλήσουν.

Ο επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ Βάλντις Ντομπρόβσκις ανέφερε την Παρασκευή ότι οι χώρες θα πρέπει να απέχουν από μονομερή μέτρα κατά των εισαγωγών ουκρανικών σιτηρών, αλλά η Πολωνία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία αντέδρασαν αμέσως επιβάλλοντας εκ νέου τους δικούς τους περιορισμούς στις ουκρανικές εισαγωγές σιτηρών. Θα συνεχίσουν να επιτρέπουν τη διαμετακόμιση των ουκρανικών προϊόντων.

«Εφόσον η Ουκρανία είναι σε θέση να βεβαιώσει ότι το σιτάρι θα φτάσει στη χώρα προορισμού, μέσω φορτηγών και τρένων, η απαγόρευση της εγχώριας χρήσης δεν πρόκειται να επηρεάσει την ικανότητα της Ουκρανίας να εξάγει εξαγωγές», δήλωσε ο Τέρι Ράιλι, ανώτερος στρατηγικός εμπειρογνώμονας της Marex για τη γεωργία. Σημείωσε ότι οι διαταραχές στις εξαγωγές της Μαύρης Θάλασσας αποτελούν μεγαλύτερη ανησυχία.

Δεν είναι σαφές πόσο έχει δεσμευτεί η Ουκρανία να περιορίσει τις εξαγωγές ή πώς οι νέες απαγορεύσεις θα επηρεάσουν τη ροή των προϊόντων από την Ουκρανία. Το θέμα ανέδειξε τη διαίρεση εντός της ΕΕ σχετικά με τον αντίκτυπο του πολέμου στην Ουκρανία στις οικονομίες των χωρών-μελών, όπου υπάρχουν ισχυρά γεωργικά και κτηνοτροφικά λόμπι.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξέφρασε την ικανοποίησή του για την απόφαση της ΕΕ να μην παρατείνει περαιτέρω την απαγόρευση των εξαγωγών σιτηρών του Κιέβου, αλλά δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα αντιδράσει «με πολιτισμένο τρόπο» εάν τα κράτη-μέλη της ΕΕ παραβιάσουν τους κανόνες της ΕΕ.

Ωστόσο, οι τρεις χώρες υποστηρίζουν ότι οι ενέργειές τους είναι προς το συμφέρον των οικονομιών τους.

«Η απαγόρευση καλύπτει τέσσερα δημητριακά, αλλά κατόπιν αιτήματός μου και αιτήματος των αγροτών, η απαγόρευση επεκτάθηκε ώστε να συμπεριλάβει και γεύματα από αυτά τα δημητριακά (καλαμπόκι, σιτάρι, ελαιοκράμβη), έτσι ώστε ούτε αυτά τα προϊόντα να επηρεάσουν την πολωνική αγορά», ανέφερε ο Πολωνός υπουργός Γεωργίας Ρόμπερτ Τέλους σε δήλωση που αναρτήθηκε στο Facebook.

«Θα επεκτείνουμε την απαγόρευση αυτή παρά τη διαφωνία τους, παρά τη διαφωνία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», πρόσθεσε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι. «Θα το κάνουμε γιατί είναι προς το συμφέρον του Πολωνού αγρότη.»

Η Ουγγαρία επέβαλε εθνική απαγόρευση εισαγωγών σε 24 ουκρανικά γεωργικά προϊόντα, περιλαμβανομένων σιτηρών, λαχανικών και πολλών προϊόντων κρέατος και μελιού, σύμφωνα με κυβερνητικό διάταγμα που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή.

Το παράδειγμα τους ακολούθησε και ο υπουργός Γεωργίας της Σλοβακίας, ανακοινώνοντας τη δική του απαγόρευση εισαγωγής σιτηρών. Οι απαγορεύσεις και των τριών χωρών ισχύουν μόνο για τις εγχώριες εισαγωγές και δεν επηρεάζουν τη διαμετακόμιση προς άλλες αγορές.

 

Διαδρομές αλληλεγγύης

Η ΕΕ δημιούργησε εναλλακτικές χερσαίες διαδρομές, τις λεγόμενες «Διαδρομές Αλληλεγγύης», τις οποίες η Ουκρανία μπορεί να χρησιμοποιεί για να εξάγει τα σιτηρά και τους ελαιούχους σπόρους της, αφότου η Ρωσία υπαναχώρησε από τη συμφωνία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα, η οποία είχε συναφθεί με τη διαμεσολάβηση του ΟΗΕ τον Ιούλιο και η οποία επέτρεπε την ασφαλή διέλευση των φορτηγών πλοίων.

Η Επιτροπή της ΕΕ δήλωσε ότι τα υφιστάμενα μέτρα θα λήξουν όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί την Παρασκευή, καθώς η Ουκρανία συμφώνησε να εισαγάγει μέτρα όπως ένα σύστημα αδειοδότησης εξαγωγών εντός 30 ημερών.

Η ΕΕ δήλωσε ότι δεν υπάρχει λόγος παράτασης της απαγόρευσης, διότι οι στρεβλώσεις στην προσφορά που οδήγησαν στην απαγόρευση τον Μάιο έχουν εξαφανιστεί από την αγορά.

Δήλωσε επίσης ότι δεν θα επιβάλει περιορισμούς όσο η Ουκρανία ασκεί αποτελεσματικούς ελέγχους των εξαγωγών.

Οι αγρότες στις πέντε χώρες που γειτνιάζουν με την Ουκρανία έχουν επανειλημμένα διαμαρτυρηθεί για την υπερπληθώρα προϊόντων που πλήττει τις εγχώριες τιμές τους και τους ωθεί στη χρεοκοπία.

Οι εν λόγω χώρες, πλην της Βουλγαρίας, πίεζαν για την παράταση της απαγόρευσης της ΕΕ. Η Βουλγαρία ψήφισε την Πέμπτη υπέρ της κατάργησης των περιορισμών.

Η κυβέρνηση της Ρουμανίας, η οποία, σε αντίθεση με τις ομολόγους της, δεν είχε εκδόσει μονομερή απαγόρευση πριν από τον Μάιο, δήλωσε την Παρασκευή ότι «λυπάται που δεν μπόρεσε να βρεθεί ευρωπαϊκή λύση για την παράταση της απαγόρευσης».

Η Ρουμανία δήλωσε ότι θα περιμένει να παρουσιάσει η Ουκρανία το σχέδιό της για την αποτροπή ενός κύματος εξαγωγών, προτού αποφασίσει πώς θα προστατεύσει τους Ρουμάνους αγρότες.

Πάνω από το 60% των εναλλακτικών ροών να περνούν από το έδαφος της Ρουμανίας, κυρίως μέσω του Δούναβη, και οι αγρότες της έχουν απειλήσει με διαμαρτυρίες αν δεν παραταθεί η απαγόρευση.

Τον τελευταίο χρόνο, η Ουκρανία διακινούσε το 60% των εξαγωγών της μέσω των Διαδρομών Αλληλεγγύης και το 40% μέσω της Μαύρης Θάλασσας, χάρη στη συμφωνία για τα σιτηρά, η οποία όμως κατέρρευσε τον Ιούλιο.

Τον Αύγουστο, περίπου 4 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών της Ουκρανίας πέρασαν από τις λωρίδες αλληλεγγύης, εκ των οποίων σχεδόν 2,7 εκατομμύρια τόνοι διακινήθηκαν μέσω του Δούναβη.

Επιμέλεια: Αλία Ζάε