Ένα ντοκιμαντέρ που αποκαλύπτει τη σκοτεινή πραγματικότητα της εξαναγκαστικής αφαίρεσης οργάνων στην Κίνα απέσπασε πρόσφατα διεθνή διάκριση για τον ρόλο του στην ανάδειξη των άνευ προηγουμένου παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ).
Το έργο με τίτλο «State Organs: Unmasking Transplant Abuse in China», σε σκηνοθεσία του βραβευμένου με Peabody Ρέιμοντ Ζανγκ, αναδεικνύει τη δραματική εικοσαετή αναζήτηση δύο οικογενειών για αγαπημένα τους πρόσωπα που εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς στην Κίνα των αρχών της δεκαετίας του 2000. Καθ’ οδόν αποκαλύπτουν την ύπαρξη ενός κρατικά ενορχηστρωμένου κυκλώματος αφαίρεσης οργάνων, που στοχοποιεί αθώους πολίτες στο πλαίσιο ευρείας καταστολής.
Η ταινία τιμήθηκε πρόσφατα με το βραβείο «Outstanding Achievement» για το 2024 Humanitarian Award στον παγκόσμιο διαγωνισμό Accolade Global Film Competition, που απονέμεται κάθε χρόνο από το 2003 σε δημιουργούς που με το έργο τους έχουν δεσμευτεί στη θετική αλλαγή της κοινωνίας και ξεχωρίζουν για την κινηματογραφική τους ποιότητα.
«Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο λέγαμε “ποτέ ξανά, ποτέ ξανά”. Τώρα, αυτό επαναλαμβάνεται και συμβαίνει ακόμη σήμερα», δήλωσε ο σκηνοθέτης Ρέιμοντ Ζανγκ σε ανακοίνωσή του στις 7 Ιουνίου για την τρέχουσα τιμητική διάκριση. «Η διαφορά είναι πως σήμερα, όσο έχουμε ακόμη χρόνο, μπορούμε να αποτρέψουμε αυτή τη νέα μορφή γενοκτονίας, έχουμε την ευκαιρία να αλλάξουμε την ιστορία που παίζεται μπροστά στα μάτια μας».
Η επιτροπή της Accolade χαρακτήρισε το «State Organs» «ισχυρό ντοκιμαντέρ» και «συγκλονιστική μαρτυρία για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης αυτής της δεινής θηριωδίας». Στην ανακοίνωση των φετινών βραβείων τονίζεται: «Μέσα από προσωπικές μαρτυρίες, σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό και δυνατή αφήγηση, το ντοκιμαντέρ δίνει φωνή σε όσους έχουν φιμωθεί και αγνοηθεί, καταγράφοντας τον απροσποίητο πόνο, την ανθεκτικότητα και το θάρρος των οικογενειών που αγωνίζονται για δικαιοσύνη».
Το θέμα της εξαναγκασμένης αφαίρεσης οργάνων στην Κίνα, δηλαδή της απόσπασης οργάνων χωρίς συναίνεση των θυμάτων, είχε αναδειχθεί το 2019 από το ανεξάρτητο China Tribunal στο Λονδίνο, το οποίο κατέληξε, μετά από πολυετή έρευνα, ότι το καθεστώς της Κίνας έχει διαπράξει συστηματικά την πρακτική αυτή «σε μαζική κλίμακα», με κύριους στόχους μέλη της πνευματικής ομάδας Φάλουν Γκονγκ.
Το Φάλουν Γκονγκ (ή Φάλουν Ντάφα) είναι πνευματική άσκηση που στηρίζεται σε διαλογιστικές πρακτικές και στις αρχές της αλήθειας, συμπόνιας και ανεκτικότητας. Προτού το ΚΚΚ εξαπολύσει εκστρατεία καταστολής εναντίον του το 1999, εκατομμύρια άνθρωποι στην Κίνα (τουλάχιστον 70 εκατ., σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις) ασκούσαν συστηματικά τη Φάλουν Γκονγκ, το οποία εισήχθη στη δημόσια ζωή το 1992 από τον Λι Χονγκτζί.
Η καταστολή συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με στοιχεία του Falun Dafa Information Center, εκατομμύρια ασκούμενοι έχουν κρατηθεί σε φυλακές, στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας και λοιπές εγκαταστάσεις, πάνω από 100.000 έχουν βασανιστεί ή κακοποιηθεί, ενώ χιλιάδες έχουν πεθάνει από κακομεταχείριση κατά την κράτηση.
Το «State Organs» έχει ήδη λάβει διεθνείς διακρίσεις, όπως το βραβείο Σκηνοθεσίας και Μουσικής στην κατηγορία μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ στα Leo Awards 2023, καθώς και τον τίτλο του Καλύτερου Ντοκιμαντέρ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Manhattan Film Festival 2024. Τον Μάρτιο 2024 το Accolade είχε απονείμει στην ταινία και το Award of Excellence.
Από το 2023, το ντοκιμαντέρ έχει γνωρίσει θετικές αντιδράσεις από το κοινό μετά από προβολές σε Ταϊβάν, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Σαν Φρανσίσκο και Νέα Υόρκη. Η βουλευτής της Νέας Πόλης της Ταϊπέι, Έβαλιν Τσεν, μετά την παρακολούθηση της ταινίας στην Ταϊπέι δήλωσε: «Η εξαναγκαστική αφαίρεση οργάνων του κινεζικού καθεστώτος αποτελεί δολοφονία και πρόκληση για όλη την ανθρωπότητα». Παράλληλα, κάλεσε τους Ταϊβανέζους να μην ταξιδεύουν στην Κίνα για μεταμοσχεύσεις, υπογραμμίζοντας: «Η δημοκρατία και οι ελευθερίες της Ταϊβάν δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για να ‘ξεπλύνουν’ τα εγκλήματα ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος, ούτε το νησί να γίνει πύλη του παράνομου εμπορίου οργάνων».
Η διεθνής αναγνώριση του «State Organs» αναδεικνύει τη σημασία της τεκμηριωμένης κινηματογραφικής μαρτυρίας σε υποθέσεις σοβαρών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ ενισχύει τις πιέσεις για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και δράση σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Η βράβευση της ταινίας ενδέχεται να ενθαρρύνει τις συζητήσεις γύρω από το ρυθμιστικό πλαίσιο των μεταμοσχεύσεων διεθνώς και να συμβάλει στην άσκηση πίεσης προς την Κίνα για τη λογοδοσία και την προστασία των θυμάτων.
Η καταγγελλόμενη πρακτική, εάν συνεχιστεί απρόσκοπτα, αποτελεί σοβαρή πρόκληση στη διεθνή κοινότητα, ιδίως στους τομείς της ιατρικής ηθικής, του δικαίου και της πολιτικής προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η αναγνώριση της ταινίας από σημαντικούς θεσμούς και φεστιβάλ μπορεί να συμβάλει στην κινητοποίηση πολιτικών, κοινωνικών φορέων και διεθνών οργανισμών προς την κατεύθυνση της διαφάνειας και της θεσμικής καταδίκης τέτοιων φαινομένων.
Καθώς το «State Organs» προετοιμάζεται για επερχόμενες πρεμιέρες σε Ολλανδία, Σουηδία και Γαλλία, το κύμα αντήχησης που προκαλεί η ταινία αναμένεται να πυροδοτήσει έναν νέο γύρο προβληματισμού γύρω από το κρίσιμο ζήτημα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα. Η κινηματογραφική αυτή μαρτυρία υπενθυμίζει πόσο απαραίτητη είναι η διεθνής επαγρύπνηση, η υπεύθυνη ενημέρωση και η διοχέτευση κοινωνικής και πολιτικής βούλησης προς την πραγμάτωση των αξιών της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της δικαιοσύνης.
