Μέση Ανατολή

Το Ιράν επιβεβαίωσε το Σάββατο ότι κατέσχεσε δεξαμενόπλοιο με σημαία των Νήσων Μάρσαλ, το οποίο διέσχιζε τα στενά του Ορμούζ, επικαλούμενο παραβιάσεις που περιλαμβάνουν τη μεταφορά «παράνομου φορτίου», όπως μετέδωσαν κρατικά μέσα ενημέρωσης.

Σύμφωνα με το επίσημο πρακτορείο Irna, η ανακοίνωση των Φρουρών της Επανάστασης ανέφερε ότι το δεξαμενόπλοιο οδηγήθηκε σε ιρανικά χωρικά ύδατα. Η ανακοίνωση δεν διευκρίνιζε σε τι συνίστατο το «παράνομο φορτίο» ούτε παρείχε πληροφορίες για το πλήρωμα ή τον τρέχοντα προορισμό του πλοίου.

Οι ιρανικές αρχές υποστήριξαν ότι η κατάσχεση πραγματοποιήθηκε κατόπιν δικαστικής εντολής και ότι η επιχείρηση στόχευε στην «προστασία των εθνικών συμφερόντων και πόρων» της χώρας. Το δεξαμενόπλοιο ταυτοποιήθηκε ως το Talara, το οποίο, σύμφωνα με την ίδια πηγή, μετέφερε 30.000 τόνους πετροχημικών προϊόντων.

Η κατάσχεση έγινε προχθές, Παρασκευή 14  Νοεμβρίου, ενώ η Τεχεράνη έχει εντείνει τις προειδοποιήσεις τελευταία για την πιθανότητα χρήσης στρατιωτικών μέσων.

Οι ιρανικές δυνάμεις ανέφεραν ότι το πλοίο κατευθυνόταν προς τη Σιγκαπούρη όταν αναχαιτίστηκε. Ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας, η Ambrey, περιέγραψε την επίθεση ως ενέργεια που πραγματοποιήθηκε από τρία μικρά σκάφη.

Σύμφωνα με δεδομένα πτήσης που αναλύθηκαν από το Associated Press, μη επανδρωμένο αεροσκάφος τύπου MQ-4C Triton του Αμερικανικού Ναυτικού πετούσε επί ώρες πάνω από την περιοχή όπου βρισκόταν το Talara, παρακολουθώντας την κατάσχεση.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, μέσω του κέντρου United Kingdom Maritime Trade Operations, επιβεβαίωσε επίσης το περιστατικό, αναφέροντας ότι ενδεχόμενη «κρατική ενέργεια» ανάγκασε το Talara να εισέλθει στα ιρανικά χωρικά ύδατα.

Η εταιρεία Columbia Ship Management, με έδρα την Κύπρο, ανέφερε αργότερα ότι «έχασε την επαφή» με το δεξαμενόπλοιο, το οποίο μετέφερε αέριο πετρελαίου υψηλής περιεκτικότητας σε θείο. Η εταιρεία δεν είχε άμεση νεότερη ενημέρωση το Σάββατο.

Το Ιράν είχε κατηγορηθεί και για σειρά επιθέσεων με μαγνητικές νάρκες το 2019, που προκάλεσαν ζημιές σε δεξαμενόπλοια, καθώς και για επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος σε δεξαμενόπλοιο με σχέσεις με το Ισραήλ το 2021, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο δύο Ευρωπαίων μελών του πληρώματος. Οι επιθέσεις ξεκίνησαν μετά την απόφαση του τότε προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει μονομερώς τη χώρα του από την πυρηνική συμφωνία του 2015.

Το 2022, το Ιράν κατέσχεσε δύο ελληνικά δεξαμενόπλοια και τα κράτησε έως τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς. Τον Απρίλιο του 2024, κατέσχεσε επίσης το φορτηγό πλοίο MSC Aries, με πορτογαλική σημαία.

Οι πολυετείς εντάσεις ανάμεσα στο Ιράν και τη Δύση, επιβεβαρυμένες από τις εξελίξεις στη Λωρίδα της Γάζας, κορυφώθηκαν τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, με τον δωδεκαήμερο πόλεμο με το Ισραήλ, ο οποίος έληξε με την παρέμβαση των ΗΠΑ, που έπληξαν ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Η Τεχεράνη έχει επανειλημμένα απειλήσει ότι θα κλείσει τα Στενά του Ορμούζ — το στενό πέρασμα του Περσικού Κόλπου από όπου διέρχεται το 20% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου. Το αμερικανικό ναυτικό, μέσω του 5ου Στόλου που εδρεύει στο Μπαχρέιν, περιπολεί εδώ και χρόνια στην περιοχή για να διατηρεί ανοιχτές τις θαλάσσιες οδούς.

Η τρομοκρατική οργάνωση των Χούθι άφησε να εννοηθεί πως σταματά τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις κατά του Ισραήλ αλλά και της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα, έναν μήνα μετά την έναρξη της εκεχειρίας στη Γάζα που διαμεσολαβήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Σε επιστολή αδιευκρίνιστης ημερομηνίας προς την ηγεσία των Ταξιαρχιών Αλ Κασάμ, που δημοσιεύθηκε στις 9 Νοεμβρίου από τον τηλεοπτικό σταθμό Αλ Άκσα μέσω Telegram, ο στρατηγός Γιούσεφ Χασάν αλ Μαντανί, αρχηγός του γενικού επιτελείου του στρατού των Χούθι στην Υεμένη, επανέλαβε τη στήριξη της ομάδας του στη Χαμάς.

Ο Αλ Μαντανί τόνισε: «Παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις και δηλώνουμε ότι σε περίπτωση νέων επιθετικών κινήσεων του εχθρός στη Γάζα, θα επανέλθουμε στις στρατιωτικές μας επιχειρήσεις στα βάθη της σιωνιστικής οντότητας. Θα επαναφέρουμε, επίσης, την απαγόρευση της ισραηλινής ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα και τη Θάλασσα της Αραβίας».

Οι Χούθι δεν έχουν επιβεβαιώσει επισήμως το τέλος της εκστρατείας τους στην περιοχή. Η Epoch Times επικοινώνησε με τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις για σχόλιο, χωρίς όμως να λάβει απάντηση μέχρι τη δημοσίευση. Τόσο το Ισραήλ όσο και η Χαμάς τηρούν τη συμφωνία εκεχειρίας της 10ης Οκτωβρίου, με το Ισραήλ ωστόσο να διαμηνύει πως διατηρεί το δικαίωμα αυτοάμυνας απέναντι σε οτιδήποτε απειλεί την εθνική του ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων των Χούθι.

Ισραήλ και οι φιλοϊρανοί Χούθι, που έχουν την έδρα τους στην Υεμένη, αντάλλαξαν πολλαπλά πλήγματα μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα, το 2023. Οι Χούθι επικαλούνται αλληλεγγύη προς τους Παλαιστινίους της Γάζας και δηλώνουν πως οι επιθέσεις τους από τον Νοέμβριο του 2024 κατά πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα – μία ζωτική εμπορική οδό που συνδέει τη Διώρυγα του Σουέζ με τη Θάλασσα της Αραβίας – αποτελούν απάντηση στην ισραηλινή επιχείρηση στη Γάζα.

Εντούτοις, οι στρατιωτικές τους ενέργειες έχουν επηρεάσει και πλοία δίχως προφανή σύνδεση με το Ισραήλ, προκαλώντας διαταραχές στις μεταφορές εμπορευμάτων και ενέργειας σε έναν καίριο παγκόσμιο δίαυλο. Αυτό οδήγησε τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να δώσει εντολή τον Μάρτιο για ευρείας κλίμακας πλήγματα κατά των Χούθι, δεσμευόμενος για τη χρήση συντριπτικής φονικής ισχύος προκειμένου να διασφαλιστεί η ελευθερία της ναυσιπλοΐας στην περιοχή.

Σειρά επιθέσεων

Σε πρόσφατο αεροπορικό πλήγμα κατά ανώτερων στελεχών των Χούθι, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) ανακοίνωσαν στις 16 Οκτωβρίου την εξουδετέρωση του αρχηγού του γενικού επιτελείου των Χούθι, Μοχάμεντ αλ Γκαμαρί. Όπως ανέφερε η ανακοίνωση των IDF, «Η εξόντωσή του συνιστά βαρύ πλήγμα για την ηγεσία των Χούθι, υπεύθυνη για εκατοντάδες επιθέσεις κατά του Ισραήλ στη διάρκεια του πολέμου».

Στην επιστολή του, ο Αλ Μαντανί κάνει λόγο για συλλυπητήρια που έλαβαν οι Χούθι από τις Ταξιαρχίες Αλ Κασάμ, το στρατιωτικό σκέλος της Χαμάς, μετά τον θάνατο του Αλ Γκαμαρί, προσθέτοντας πως οι δύο οργανώσεις είναι ενωμένες στην αντιπαράθεσή τους με το Ισραήλ.

Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Γιοάβ Γκαλάντ, έχει απειλήσει τους Χούθι με σκληρά αντίποινα για τις επιθέσεις τους στο Ισραήλ: «Οι τρομοκράτες Χούθι αρνούνται να διδαχθούν από το Ιράν, τον Λίβανο και τη Γάζα, και θα μάθουν με τον δύσκολο τρόπο. Όποιος πλήττει το Ισραήλ, θα πληγωθεί επταπλάσια».

Είχε προηγηθεί επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος κατά της ισραηλινής πόλης Εϊλάτ, στις 24 Σεπτεμβρίου, κατά την οποία τραυματίστηκαν άμαχοι, ενώ στις 28 Αυγούστου ισραηλινό πλήγμα στην ελεγχόμενη από τους Χούθι πρωτεύουσα της Υεμένης, Σαναά, κόστισε τη ζωή στον Αχμέντ Γαλίμπ αλ Ρουχάουι, πρωθυπουργό της κυβέρνησης των Χούθι, καθώς και σε άλλους ανώτερους αξιωματούχους του τρομοκρατικού καθεστώτος.

Στις 4 Μαΐου, οι Χούθι είχαν εκτοξεύσει πύραυλο που έπληξε την περιοχή κοντά στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν.

Η Τουρκία διοργανώνει σήμερα στην Κωνσταντινούπολη σύνοδο υπουργών Εξωτερικών μουσουλμανικών χωρών, με στόχο τη διαμόρφωση κοινής θέσης για το μέλλον της Λωρίδας της Γάζας, όπου η κατάσταση παραμένει επισφαλής τόσο σε επίπεδο ασφάλειας όσο και από ανθρωπιστική σκοπιά, παρά την κατάπαυση του πυρός που βρίσκεται σε ισχύ.

Οι επικεφαλής της διπλωματίας των επτά χωρών (Τουρκίας, Σαουδικής Αραβίας, Κατάρ, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Ιορδανίας, Πακιστάν και Ινδονησίας) είχαν γίνει δεκτοί από τον Ντόναλντ Τραμπ στα τέλη Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.

Έξι ημέρες αργότερα, o Aμερικανός πρόεδρος παρουσίασε το σχέδιό του για τον τερματισμό της ένοπλης σύρραξης στη Γάζα. Η εύθραυστη κατάπαυση του πυρός τέθηκε σε ισχύ στις 10 Οκτωβρίου, ύστερα από δύο χρόνια πολέμου που εξαπέλυσε ο ισραηλινός στρατός μετά την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Εν όψει της συνόδου, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν υποδέχθηκε το Σάββατο στην Κωνσταντινούπολη αντιπροσωπεία της Χαμάς, με τον Χαλίλ αλ Χάγια ως επικεφαλής  διαπραγματευτή της οργάνωσης.

Ο κος Φιντάν δήλωσε ότι «πρέπει να τεθεί τέλος στη σφαγή στη Γάζα» και επανέλαβε τη στήριξή του στη λύση των δύο κρατών. «Η Γάζα πρέπει να κυβερνηθεί από τους Παλαιστινίους, και οφείλουμε να ενεργήσουμε με σύνεση», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με πηγές του τουρκικού ΥΠΕΞ, ο Τούρκος υπουργός θα ζητήσει τη δημιουργία μηχανισμών που θα επιτρέψουν στους Παλαιστινίους να αναλάβουν την ασφάλεια και τη διακυβέρνηση της περιοχής, ενώ θα επιμείνει στην ανάγκη αύξησης της ανθρωπιστικής βοήθειας.

Ωστόσο, οι προσπάθειες της Άγκυρας – που εντείνει τις διπλωματικές επαφές και επιδιώκει να επηρεάσει τη στάση των ΗΠΑ, του στενότερου συμμάχου του Ισραήλ – προκαλούν δυσπιστία στην κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου, η οποία θεωρεί ότι η Τουρκία διατηρεί στενές σχέσεις με τη Χαμάς.

Σύμφωνα με τον Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών Γεδεών Σάαρ, μόνο «αμερόληπτες» χώρες θα επιτραπεί να συμμετάσχουν στη δύναμη σταθεροποίησης που προβλέπει το σχέδιο Τραμπ – μια δύναμη η οποία θα αναπτυχθεί στη Γάζα καθώς αποσύρονται οι ισραηλινές δυνάμεις.

Παράλληλα, σύμφωνα με την Άγκυρα, ομάδα Τούρκων διασωστών που έχει σταλεί για να βοηθήσει στις έρευνες εντοπισμού πτωμάτων – συμπεριλαμβανομένων αυτών των Ισραηλινών ομήρων – εξακολουθεί να αναμένει για άδεια εισόδου στη Γάζα από τις ισραηλινές αρχές.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ