Μέση Ανατολή

Tην πρώτη του επίσημη επίσκεψη στην Ευρώπη έκανε ο ηγέτης της Συρίας Αχμέτ αλ Σαράα, έπειτα από την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ μετά την επιτυχή επίθεση ανταρτών στα τέλη της περασμένης χρονιάς.

Ο αλ Σαράα έχει προγραμματισμένη συνάντηση με τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι. Στο επίκεντρο των συνομιλιών τους αναμένεται να βρεθεί το μέλλον της ταλαιπωρημένης από τον πόλεμο Συρίας, η ασφάλεια και κυριαρχία της χώρας, καθώς και η προστασία των μειονοτήτων που έχουν βρεθεί τελευταία στο στόχαστρο ένοπλων επιθέσεων.

Επιπλέον, οι δύο ηγέτες αναμένεται να εξετάσουν τη συνεργασία ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος (ISIS), όπως και τη δυτική οικονομική στήριξη προς το νέο καθεστώς μετά τον Άσαντ.

Υπενθυμίζεται ότι ο Μπασάρ αλ Άσαντ ανετράπη τον περασμένο Δεκέμβριο από αντάρτικη επίθεση με τη στήριξη της Τουρκίας, υπό την καθοδήγηση της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), οργάνωσης που ξεπήδησε από το δίκτυο της αλ Κάιντα.

Η HTS, που θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση διεθνώς, ηγείται πλέον της προσωρινής κυβέρνησης της Συρίας. Ο επικεφαλής της, αλ Σαράα, διατελεί μεταβατικός ηγέτης της χώρας.

Παρά το παρελθόν του με την αλ Κάιντα, ο αλ Σαράα εξακολουθεί να βρίσκεται υπό καθεστώς κυρώσεων, όμως για τις ανάγκες της επίσκεψής του στο Παρίσι εξασφάλισε εξαίρεση από τα Ηνωμένα Έθνη.

Η επίσκεψη θεωρείται κομβικής σημασίας, καθώς η προσωρινή κυβέρνηση του αλ Σαράα αναζητά διεθνή κύρος. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, η Ουάσιγκτον δεν έχει προχωρήσει σε επίσημη αναγνώριση της νέας ηγεσίας στη Δαμασκό.

Οι ΗΠΑ, επιπλέον, διατηρούν σε ισχύ τις κυρώσεις που είχαν επιβάλει από την εποχή Άσαντ, χωρίς μέχρι τώρα να δείχνουν διάθεση άρσης τους.

Λίγο πριν την άφιξη του αλ Σαράα, ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ζαν Νοέλ Μπαρό, ξεκαθάρισε πως το Παρίσι θα κρίνει τη νέα κυβέρνηση της Συρίας από τις πράξεις της. «Δεν δίνουμε λευκή επιταγή», τόνισε χαρακτηριστικά σε τηλεοπτική του τοποθέτηση, θέτοντας ως βασικές προϋποθέσεις την προστασία των μειονοτήτων και την ενεργή συμπόρευση στον αγώνα κατά του ISIS. «Αν η Συρία κατέρρεε σήμερα, θα στρώναμε ουσιαστικά το κόκκινο χαλί στο Ισλαμικό Κράτος», υπογράμμισε ο Μπαρό.

Κυρώσεις, ανοίγματα και η στάση των ΗΠΑ

Η Γαλλία είχε καλωσορίσει την ανατροπή Άσαντ τον περασμένο Δεκέμβριο και από τότε επιχειρεί να αποκαταστήσει τις διπλωματικές σχέσεις με τη νέα, μεταβατική κυβέρνηση. Τον προηγούμενο μήνα, μάλιστα, το Παρίσι διόρισε επιτετραμμένο και μικρή διπλωματική ομάδα στη Δαμασκό, σε μια κίνηση που σηματοδοτεί ένα πρώτο βήμα για πιθανό άνοιγμα της πρεσβείας.

Το 2012, έπειτα από την κλιμάκωση της βίας στη Συρία, το Παρίσι και άλλες δυτικές πρωτεύουσες είχαν διακόψει τις σχέσεις με τη Δαμασκό, καθώς αρκετές αντάρτικες ομάδες τότε λάμβαναν διεθνή υποστήριξη.

Στα επόμενα χρόνια, η Συρία βυθίστηκε στη δίνη του εμφυλίου και των ξένων επεμβάσεων, με την Ουάσιγκτον, τις Βρυξέλλες και το Λονδίνο να επιβάλουν σκληρές οικονομικές κυρώσεις κατά του καθεστώτος.

Μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης Άσαντ και του στρατού πριν από έξι μήνες, η ΕΕ έχει ήδη άρει μέρος αυτών των κυρώσεων — ενώ άλλες αναμένεται να λήξουν την 1η Ιουνίου.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά το κόστος της ανοικοδόμησης της Συρίας να ξεπεράσει τα 250 δισεκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας την άρση των κυρώσεων ζήτημα ζωτικής σημασίας για το νέο καθεστώς.

Ωστόσο, η μετα-Άσαντ Συρία είναι αντιμέτωπη με σοβαρές προκλήσεις: οι διαρκείς εδαφικές πιέσεις από το Ισραήλ και οι επαναλαμβανόμενοι ισραηλινοί βομβαρδισμοί σε θέσεις της παλιάς στρατιωτικής δομής, δημιουργούν κλίμα ανασφάλειας και στρατηγικής αβεβαιότητας.

Παράλληλα, εκατοντάδες Αμερικανοί στρατιώτες παραμένουν ανεπτυγμένοι στη βορειοανατολική Συρία, συνεργαζόμενοι με κουρδικές δυνάμεις ως μέρος της διεθνούς συμμαχίας κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Πρόσφατες δηλώσεις Αμερικανών αξιωματούχων άφησαν να εννοηθεί πως η κυβέρνηση Τραμπ εξετάζει το ενδεχόμενο μερικής αποχώρησης αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία μέσα στους επόμενους μήνες. «Ακολουθούμε μια προσεκτική, σταδιακή διαδικασία προσαρμογής, που θα μειώσει τον αριθμό των Αμερικανών στρατιωτών στη Συρία σε κάτω από χίλιους τους επόμενους μήνες», ανέφερε σε ανακοίνωσή του στις 18 Απριλίου ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου Σον Παρνέλ.

Με πληροφορίες από το Reuters

Με αεροπορικά πλήγματα που πραγματοποιήθηκαν σε μικρή απόσταση από το προεδρικό μέγαρο της Δαμασκού, το Ισραήλ προχώρησε αυτή την εβδομάδα σε μία σαφή επίδειξη ισχύος με την αιτιολογία της προστασίας της θρησκευτικής μειονότητας των Δρούζων. Η επιδρομή πραγματοποιήθηκε στις 2 Μαΐου, με τις ισραηλινές Αρχές να διευκρινίζουν ότι στόχος ήταν η αποτροπή περαιτέρω επιθέσεων εναντίον των Δρούζων από τη νέα συριακή ηγεσία.

Η Δαμασκός χαρακτήρισε τον βομβαρδισμό «επικίνδυνη κλιμάκωση», σε μια ατμόσφαιρα όπου οι εντάσεις μεταξύ Συρίας και Ισραήλ βρίσκονται σε διαρκή άνοδο. Από την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ τον περασμένο Δεκέμβριο από δυνάμεις ανταρτών, το Ισραήλ έχει εντείνει τη στρατιωτική του δράση επί συριακού εδάφους, χτυπώντας στόχους σε πολλά σημεία της χώρας και στέλνοντας στρατό για να διασφαλίσει βάσεις κοντά στα σύνορα, αποτρέποντας έτσι την κατάληψή τους από εχθρικές παρατάξεις.

Το νέο συριακό καθεστώς συγκροτείται από μέλη της Χαγιάτ Ταχρίρ Αλ-Σαμ (HTS), μια σουνιτική ισλαμιστική οργάνωση που χαρακτηρίζεται τρομοκρατική στη Δύση. Από τότε που ανέλαβαν την εξουσία, πασχίζουν να εμφανιστούν ως ενωτικοί έναντι των εθνοθρησκευτικών μειονοτήτων, την ώρα που επιδιώκουν μεγαλύτερο έλεγχο σε όλα τα εδάφη της χώρας.

Στο στόχαστρο βρίσκεται ιδιαίτερα η κοινότητα των Δρούζων, που ακολουθεί δική της θρησκευτική παράδοση με ρίζες στον ισλαμικό κόσμο, αν και οι πιστοί της δεν αυτοπροσδιορίζονται ως μουσουλμάνοι. Η νέα ηγεσία στη Συρία επιχειρεί να ενισχύσει τον έλεγχό της επί των Δρούζων, εντάσσοντας τις δικές τους δυνάμεις ασφάλειας υπό άμεση κρατική εποπτεία και τοποθετώντας μη-Δρούζους αξιωματούχους στην περιοχή τους, νότια της Δαμασκού.

Τις τελευταίες εβδομάδες, βίντεο που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καταγράφουν επιθέσεις των συριακών δυνάμεων ασφαλείας εναντίον μελών της μειονότητας των Αλαουιτών, με την οποία οι Δρούζοι διατηρούσαν χαλαρές συμμαχίες επί εποχής Άσαντ. Τα επεισόδια αυτά έχουν οδηγήσει σε εκατοντάδες νεκρούς και έχουν εντείνει τους φόβους ότι οι κυρίαρχες ισλαμιστικές δυνάμεις θα επιχειρήσουν να καταστείλουν τις μειονότητές τους.

Ανησυχία προκάλεσε και το πρόσφατο αιματηρό επεισόδιο στην επαρχία Σουέιντα, περιοχή όπου ζει η πλειονότητα των Δρούζων της Συρίας, με τις συγκρούσεις να αφήνουν πίσω τους αρκετούς νεκρούς. Το γραφείο του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, είχε ήδη από τον Μάρτιο επισημάνει πως το Ισραήλ θα πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να προστατεύσει τους Δρούζους από διώξεις, ενώ έχει ήδη πραγματοποιήσει επιχειρήσεις και αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας προς αυτή την κατεύθυνση.

Μετά τα χτυπήματα της Παρασκευής, ο Νετανιάχου μαζί με τον υπουργό Άμυνας, Ισραέλ Κατζ, δήλωσαν ότι η ενέργεια αυτή «στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα προς το συριακό καθεστώς: Δεν θα επιτρέψουμε την ανάπτυξη συριακών δυνάμεων νότια της Δαμασκού, ούτε να απειληθεί η κοινότητα των Δρούζων». Από την πλευρά της αντιπολίτευσης, ο ηγέτης Γιαΐρ Λαπίντ υπογράμμισε ότι το Ισραήλ δεν μπορεί να εγκαταλείψει τους Δρούζους, τους οποίους θεωρεί συμμάχους.

Παράλληλα, μέλη της δρουζικής κοινότητας στο Ισραήλ που υπηρετούν στις Ένοπλες Δυνάμεις εξέφρασαν την επιθυμία τους να συνδράμουν ενεργά τους ομοθρήσκους τους στη νότια Συρία, δηλώνοντας έτοιμοι να λάβουν μέρος σε αποστολές προστασίας. Ωστόσο, παραμένει ασαφές πώς αντιλαμβάνεται η ίδια η δρουζική μειονότητα τις ισραηλινές παρεμβάσεις. Ο γνωστός δρουζικός ηγέτης, Λαΐθ αλ-Μπαλούους, δήλωσε στην κρατική συριακή τηλεόραση: «Η Συρία είναι η μητέρα πατρίδα μας, δεν έχουμε εναλλακτική χώρα», απορρίπτοντας εμμέσως την ιδέα ότι η κοινότητά του χρειάζεται προστασία από εξωτερικές δυνάμεις.

Με πληροφορίες από το Reuters

Ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς ονόμασε σήμερα τον έμπιστο συνεργάτη του Χουσέιν αλ Σέιχ αναπληρωτή και πιθανό διάδοχό του, όπως ανακοίνωσε η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ), ένα βήμα που θεωρείται ευρέως πως ήταν απαραίτητο προκειμένου να αμβλύνει τις διεθνείς ανησυχίες για την παλαιστινιακή ηγεσία.

Ο 89χρονος Αμπάς ηγείται της ΟΑΠ και της Παλαιστινιακής Αρχής (ΠΑ) μετά τον θάνατο του βετεράνου ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ το 2004 αλλά αντιστεκόταν επί χρόνια σε εσωτερικές αλλαγές περιλαμβανομένου του ορισμού ενός διαδόχου.

Ο Σέιχ, που γεννήθηκε το 1960, είναι βετεράνος της Φάταχ, της κυριότερης παράταξης της ΟΑΠ, η οποία ιδρύθηκε από τον Αραφάτ και της οποίας ηγείται τώρα ο Αμπάς. Θεωρείται ευρέως ρεαλιστής με πολύ στενές σχέσεις με το Ισραήλ.

Ονομάστηκε αντιπρόεδρος της ΟΑΠ μετά την έγκριση του διορισμού του από τον Αμπάς, από την εκτελεστική επιτροπή της οργάνωσης, ανέφερε σε μια ανακοίνωση η ΟΑΠ.

Η μεταρρύθμιση της ΠΑ, η οποία ασκεί περιορισμένη αυτονομία στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη, είναι προτεραιότητα για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις μοναρχίες του Κόλπου με την ελπίδα ότι μπορεί να παίξει κεντρικό ρόλο στην επίλυση της ισραηλινοπαλαιστινιακής σύγκρουσης.

Η πίεση για αλλαγή εντάθηκε αφότου ξεκίνησε ο πόλεμος στη Γάζα, όπου η κύρια αντίπαλος της ΟΑΠ, η Χαμάς, πολεμά το Ισραήλ για περισσότερους από 18 μήνες.

Οι ΗΠΑ προωθούν την ιδέα μιας μεταρρυθμισμένης ΠΑ που θα κυβερνά τη Γάζα μετά τον πόλεμο. Οι μοναρχίες του Κόλπου, που θεωρούνται η πιο πιθανή πηγή χρηματοδότησης της ανοικοδόμησης της Γάζας μετά τον πόλεμο, θέλουν επίσης μεγάλες μεταρρυθμίσεις στην ΠΑ.

Έκκληση στη Χαμάς να αφοπλιστεί

Διακηρυγμένος στόχος του Ισραήλ στη Γάζα είναι η καταστροφή της Χαμάς, όμως έχει επίσης αποκλείσει το ενδεχόμενο να δώσει στην ΠΑ οποιοδήποτε ρόλο στην κυβέρνηση εκεί. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει πει πως αντιτίθεται στην ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.

Η Χαμάς, που ακολουθεί μια μαχητική ισλαμιστική ιδεολογία, ελέγχει τη Γάζα από το 2007 όταν νίκησε την ΠΑ σε έναν σύντομο εμφύλιο πόλεμο μετά τη νίκη της στις εκλογές την προηγούμενη χρονιά. Διαθέτει επίσης μεγάλη παρουσία στη Δυτική Όχθη.

Σε συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου της ΟΑΠ την Τετάρτη και την Πέμπτη, που ενέκρινε τη θέση του αντιπροέδρου χωρίς να ορίζει κάποιον για τον θώκο, ο Αμπάς έκανε την πιο σαφή μέχρι σήμερα έκκληση στη Χαμάς να αφοπλιστεί εντελώς και να παραδώσει τα όπλα της –και την ευθύνη για τη διακυβέρνηση στη Γάζα– στην ΠΑ.

Η εκτεταμένη διαφθορά, η έλλειψη προόδου προς ένα ανεξάρτητο κράτος και οι αυξανόμενες ισραηλινές έφοδοι στη Δυτική Όχθη υπονόμευσαν τη δημοφιλία της ΠΑ μεταξύ των Παλαιστινίων.

Η ΠΑ ελέγχεται από τη Φάταχ αφότου σχηματίστηκε στις Συμφωνίες του Όσλο με το Ισραήλ το 1993 και διεξήγαγε για τελευταία φορά βουλευτικές εκλογές το 2005.

Ο Σέιχ, που φυλακίστηκε από το Ισραήλ για τις δραστηριότητές του εναντίον της κατοχής την περίοδο 1978-89, εργάστηκε ως ο κύριος σύνδεσμος της ΠΑ με την ισραηλινή κυβέρνηση υπό τον Αμπάς.

Το 2022 ορίστηκε γενικός γραμματέας της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΟΑΠ. Είναι επίσης επικεφαλής του τμήματος διαπραγματεύσεων της οργάνωσης, ένα ευαίσθητο χαρτοφυλάκιο που δείχνει την εγγύτητά του με τον Αμπάς.

Ο τελευταίος τον διόρισε επίσης πρόσφατα επικεφαλής μιας επιτροπής για τις παλαιστινιακές διπλωματικές αποστολές στο εξωτερικό.

Μια τεράστια έκρηξη σε λιμάνι του Ιράν προκάλεσε τον θάνατο τουλάχιστον πέντε ανθρώπων και τον τραυματισμό περισσότερων από 700.

Η έκρηξη σημειώθηκε στις 26 Απριλίου στο λιμάνι Σαχίντ Ρατζαεΐ, στα Στενά του Ορμούζ, συγκλονίζοντας τη βιομηχανική ζώνη γύρω από την εγκατάσταση και στέλνοντας πυκνές στήλες καπνού με κόκκινες και μαύρες αποχρώσεις στον ουρανό.

Η ισχύς του ωστικού κύματος ήταν τόσο μεγάλη που έσπασε τζάμια σε μεγάλη ακτίνα και η έκρηξη ακούστηκε ακόμη και σε νησί που βρίσκεται 16 μίλια νότια του λιμανιού, όπως μετέδωσαν τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης.

Η ηγεσία στην Τεχεράνη δεν έχει ακόμη δώσει επίσημη εξήγηση για τα αίτια της έκρηξης στο λιμάνι, το οποίο βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη Μπαντάρ Αμπάς, διευκρινίζοντας πάντως ότι το περιστατικό δεν σχετίζεται με τη βιομηχανία πετρελαίου της χώρας.

Ο Μεχντάντ Χασανζαντέχ, τοπικός αξιωματούχος διαχείρισης καταστροφών, δήλωσε στα κρατικά μέσα ενημέρωσης ότι τα σωστικά συνεργεία προσπαθούσαν να προσεγγίσουν την περιοχή, ενώ άλλες ομάδες επιχειρούσαν την εκκένωση του χώρου.

Ο Χοσεΐν Ζαφαρί, εκπρόσωπος του ιρανικού οργανισμού διαχείρισης κρίσεων, συνέδεσε την έκρηξη με κακές συνθήκες αποθήκευσης χημικών ουσιών που βρίσκονταν σε κοντέινερ του λιμανιού.

Παραμένει ασαφές τι ακριβώς προκάλεσε την έκρηξη. Ωστόσο, το λιμάνι είχε προγραμματιστεί να παραλάβει δύο φορτία με υλικό που χρησιμοποιείται στην κατασκευή καυσίμων για ρουκέτες από την Κίνα τους τελευταίους μήνες, σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times τον Ιανουάριο.

Τα φορτία αυτά μετέφεραν περίπου 1.000 τόνους υπερχλωρικού νατρίου το καθένα, ενός βασικού συστατικού για την παραγωγή καυσίμου βαλλιστικών πυραύλων, σύμφωνα με ανάλυση του Ιδρύματος για την Άμυνα των Δημοκρατιών, δεξαμενής σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον, η οποία δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο.

Ένα από τα πλοία που μετέφεραν το υλικό είχε σταθμεύσει στο Μπαντάρ Αμπάς τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με διαθέσιμα δεδομένα παρακολούθησης ναυσιπλοΐας, αν και το Ιράν δεν έχει παραδεχτεί επισήμως την παραλαβή των φορτίων.

Τα δεδομένα έδειχναν ότι και τα δύο πλοία βρίσκονταν ανοιχτά του Μπανγκλαντές τη στιγμή της έκρηξης του Σαββάτου.

Τα φορτία αυτά εκτιμάται ότι προορίζονταν για την αναπλήρωση των ιρανικών αποθεμάτων πυραύλων, τα οποία είχαν μειωθεί μετά τις απευθείας επιθέσεις της Τεχεράνης κατά του Ισραήλ πέρυσι, σε υποστήριξη της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς.

Η κομμουνιστική Κίνα έχει μακροχρόνια συνεργασία με το ισλαμιστικό καθεστώς της Τεχεράνης, βοηθώντας το Ιράν να παρακάμπτει τις διεθνείς κυρώσεις μέσω ανταλλαγής επενδύσεων σε υποδομές με ιρανικό πετρέλαιο.

Επιπλέον, Κινέζοι πολίτες έχουν κατηγορηθεί τα τελευταία χρόνια από το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης για λαθρεμπόριο εξαρτημάτων που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή όπλων μαζικής καταστροφής προς το Ιράν.

Μέχρι στιγμής, παραμένει ασαφές τι ακριβώς προκάλεσε την ανάφλεξη του καυσίμου. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί είχε δηλώσει νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα ότι οι ιρανικές υπηρεσίες ασφαλείας βρίσκονται σε κατάσταση ύψιστου συναγερμού για ενδεχόμενες ενέργειες σαμποτάζ και δολοφονίες.

Η έκρηξη του Σαββάτου σημειώθηκε ενώ ειδικοί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν συναντιούνταν στο Ομάν για να διαπραγματευτούν τις λεπτομέρειες νέας συμφωνίας που θα περιορίζει την ικανότητα του Ιράν να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα.

Το υπουργείο Εσωτερικών του Ιράν έχει αναλάβει τη διερεύνηση της υπόθεσης.

Με την συμβολή των Associated Press και Reuters.

Ειδικοί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν πραγματοποίησαν τις πρώτες τους τεχνικές συνομιλίες σχετικά με το μέλλον του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Οι συζητήσεις, που διεξήχθησαν στην πρωτεύουσα του Ομάν, Μουσκάτ, ακολούθησαν δύο υψηλού προφίλ συναντήσεις μεταξύ του Αμερικανού προεδρικού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ και του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί τις προηγούμενες εβδομάδες.

Ο υπουργός Εξωτερικών του Ομάν, Μπάντρ αλ-Μπουσαΐντι, ο οποίος είχε μεσολαβήσει στους δύο προηγούμενους γύρους συνομιλιών στη Μουσκάτ και τη Ρώμη, δήλωσε ότι το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες «εντόπισαν μια κοινή φιλοδοξία να επιτύχουν συμφωνία βασισμένη στον αμοιβαίο σεβασμό και σε διαρκείς δεσμεύσεις».

«Βασικές αρχές, στόχοι και τεχνικά ζητήματα συζητήθηκαν όλα», έγραψε ο αλ-Μπουσαΐντι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσθέτοντας ότι ένας επόμενος γύρος υψηλόβαθμων συνομιλιών έχει προγραμματιστεί προκαταρκτικά για τις 3 Μαΐου.

Σε αντίθεση με προηγούμενες διαπραγματεύσεις, όπου ο Γουίτκοφ και ο Αραγτσί διαπραγματεύονταν έμμεσα με στόχο να καθορίσουν το γενικό περίγραμμα των θέσεών τους, οι συνομιλίες της 26ης Απριλίου περιελάμβαναν και τεχνικό σκέλος, επικεντρωμένο στις πραγματικότητες περιορισμού του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Πέραν του Γουίτκοφ και του Αραγτσί, στην ομάδα της Τεχεράνης συμμετείχε και ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Ματζίντ Ταχτ-ε Ραβαντσί, ενώ την αμερικανική πλευρά εκπροσώπησε ο διευθυντής πολιτικής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάικλ Άντον.

Ο Αραγτσί δήλωσε σε συνέντευξή του στη ιρανική κρατική τηλεόραση ότι οι δύο πλευρές αντάλλαξαν γραπτά σημεία κατά τη διάρκεια της ημέρας και χαρακτήρισε τις συνομιλίες «πολύ σοβαρές και επικεντρωμένες στην ουσία».

«Αυτή τη φορά, οι διαπραγματεύσεις ήταν πολύ πιο σοβαρές σε σχέση με το παρελθόν και σταδιακά προχωρήσαμε σε πιο εις βάθος και λεπτομερείς συζητήσεις», είπε.

«Διαφορές εξακολουθούν να υφίστανται τόσο σε βασικά ζητήματα όσο και σε λεπτομέρειες», πρόσθεσε.

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει θέσει ως προτεραιότητα της εξωτερικής του πολιτικής την αποτροπή απόκτησης πυρηνικών όπλων από την Τεχεράνη, ενώ η κυβέρνησή του έχει εκφράσει προθυμία να επιτρέψει στο Ιράν να διατηρήσει εγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας, υπό την προϋπόθεση ότι θα σταματήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου και δεν θα επιδιώξει την κατασκευή πυρηνικών όπλων.

Το Ιράν διατεινόταν στο παρελθόν ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα είχε αποκλειστικά ειρηνικούς σκοπούς, ωστόσο τα τελευταία χρόνια άφησε να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, χωρίς να έχει ακόμη λάβει σχετική απόφαση.

Από το 2018, όταν ο Τραμπ αποχώρησε μονομερώς από μια διμερή πυρηνική συμφωνία που επέβαλλε περιορισμούς στις πυρηνικές του δραστηριότητες, η Τεχεράνη έχει αυξήσει σημαντικά τον εμπλουτισμό ουρανίου σε επίπεδα κοντά σε αυτά που απαιτούνται για την κατασκευή όπλων. Τότε, ο Τραμπ είχε επικρίνει τη συμφωνία ως «μία από τις χειρότερες και πιο μονόπλευρες συμφωνίες στις οποίες έχουν εμπλακεί ποτέ οι Ηνωμένες Πολιτείες», λέγοντας ότι «έδωσε στο ιρανικό καθεστώς υπερβολικά πολλά σε αντάλλαγμα για πολύ λίγα».

Οι ηγέτες των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών έχουν δηλώσει εδώ και χρόνια ότι το Ιράν θα μπορούσε να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο μέσα σε λίγες εβδομάδες, αν το αποφάσιζε.

Έκθεση του πυρηνικού παρατηρητηρίου του ΟΗΕ που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2025 υποστήριξε ότι το Ιράν είχε επιταχύνει την παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου σε τέτοιο βαθμό, ώστε θα μπορούσε να κατασκευάσει περίπου έξι πυρηνικές κεφαλές εφόσον το αποφάσιζε.

Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις με την Τεχεράνη είναι μια ύστατη προσπάθεια αποτροπής ολοκληρωτικής σύγκρουσης μεταξύ των δύο χωρών, προειδοποιώντας ότι θα βομβαρδίσει το Ιράν αν δεν περιορίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα.

«Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία, θα υπάρξει βομβαρδισμός, και μάλιστα βομβαρδισμός όπως δεν έχουν ξαναδεί ποτέ», έγραψε σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 30 Μαρτίου.

Δεν είναι σαφές πόσο θα διαρκέσουν οι συνομιλίες. Ένα από τα κύρια σημεία συζήτησης αναμένεται να είναι ο Ερευνητικός Πυρηνικός Αντιδραστήρας της Τεχεράνης.

Οι ιρανικές αρχές ξεκίνησαν τον εμπλουτισμό ουρανίου το 2010 για την τροφοδοσία του αντιδραστήρα αυτού, ο οποίος είχε δοθεί στο Ιράν από τις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1960 για ερευνητικούς σκοπούς.

Ο αντιδραστήρας είχε σχεδιαστεί για να λειτουργεί για 25 χρόνια, ωστόσο η Τεχεράνη κατάφερε, με τη βοήθεια διεθνών εταίρων, να τον μετατρέψει ώστε να λειτουργεί με χαμηλού εμπλουτισμού ουράνιο. Όταν, στα τέλη της δεκαετίας του 2000, το Ιράν εξάντλησε τα αποθέματα χαμηλού εμπλουτισμού ουρανίου, αποφάσισε να παράγει δικό του υψηλού εμπλουτισμού ουράνιο για καύσιμο και δεν εγκατέλειψε ποτέ αυτή την πορεία.

Το Ιράν υπήρξε κάποτε ένας από τους στενότερους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή. Η ιρανική μοναρχία αγόραζε αμερικανικά όπλα και θεωρούνταν από τους Αμερικανούς ηγέτες ως μια αυταρχική αλλά εκσυγχρονιστική δύναμη, που λειτουργούσε ως ανάχωμα στην εξάπλωση του κομμουνισμού.

Η σχέση αυτή τερματίστηκε το 1979, όταν ο Ιρανός μονάρχης διέφυγε και οι ισλαμιστικές δυνάμεις κατέλαβαν την εξουσία. Έκτοτε, η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν αντιτάσσεται στον κοσμικό μοντερνισμό που συνδέεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες και καλεί ανοιχτά στην καταστροφή του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Οι εντάσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης έχουν κλιμακωθεί στα πρόθυρα ρήξης τα τελευταία χρόνια, εν μέρει λόγω της οικονομικής και στρατιωτικής υποστήριξης του Ιράν σε τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και οι Χούθι στην Υεμένη.