Ελλάδα

Τη δυνατότητα να ενημερωθούν για τη συμβολή των φάρων στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, στην αξιοποίηση του φαρικού δικτύου ως πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και τη συνεισφορά των φαροφυλάκων στη λειτουργία του εν λόγω δικτύου, θα έχουν οι πολίτες στο πλαίσιο της επίσκεψής τους σε 29 φάρους της χώρας, την Κυριακή 20 Αυγούστου, με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Φάρων.

Συγκεκριμένα, την Κυριακή 20 Αυγούστου το κοινό θα μπορεί να επισκεφθεί, από τις 10:00 έως τις 14:00 και από τις 17:00 έως τις 20:00, τους φάρους σε:

1. Αγ. Νικόλαο Κέας
2. Ακρωτήρι Θήρας
3. Αρκίτσα Φθιώτιδας
4. Μουδάρι Κυθήρων
5. Βρυσάκι Λαυρίου
6. Γερόγομπο Κεφαλονιάς
7. Γουρούνι Σκοπέλου
8. Δρέπανο Χανίων
9. Κασσάνδρα Χαλκιδικής
10. Καστρί Οθωνών
11. Σχινάρι Ζακύνθου
12. Κρανάη Γυθείου
13. Μεγάλο Έμβολο Θεσσαλονίκης
14. Μελαγκάβι Λουτρακίου
15. Πλάκα Λήμνου
16. Κόρακα Πάρου
17. Κοκκινόπουλο Ψαρών
18. Αλεξανδρούπολη
19. Ταίναρο Λακωνίας
20. Κόπραινα Άρτας
21. Κακή Κεφαλή Χαλκίδας
22. Μονεμβασιά Λακωνίας
23. Λάκκα Παξών
24. Βασιλίνα Εύβοιας
25. Πάππα Ικαρίας
26. Σπαθί Σερίφου
27. Δουκάτο Λευκάδας
28. Κατάκολο Ηλείας
29. Κόγχη Σαλαμίνας

Στην επίσημη ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Φάρων, μπορείτε μεταξύ άλλων να  διαβάσετε για την  ιστορία των φάρων, να πληροφορηθείτε για το φαρικό δίκτυο, να μάθετε για τις γυναίκες φαροφύλακες, αλλά και να δείτε πολλές όμορφες φωτογραφίες των φάρων της χώρας.

Ένα λαμπερό ανάκτορο, στην κυριολεξία, φαίνεται ότι ήταν το μινωικό ανάκτορο των Αρχανών, όπως αποκάλυψε η φετινή ανασκαφή τής Αρχαιολογικής Εταιρείας υπό τη διεύθυνση της δρος Έφης Σαπουνά-Σακελλαράκη. Όπως ενημερώνει ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, η ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε στο βορειότερο, μέχρι στιγμής, τμήμα του ανακτόρου προσέθεσε πολλά νέα στοιχεία για το κτίριο και συμπλήρωσε τις γνώσεις μας για την αρχιτεκτονική και την κατασκευή του. Συγκεκριμένα, ανασκάφηκαν ο ισόγειος χώρος και ο πρώτος όροφος, ενώ πλήθος λίθων είχαν καταπέσει από τον δεύτερο ή τρίτο όροφο, συμπαρασύροντας τμήματα των δαπέδων.

Όπως σημειώνει η ίδια ανακοίνωση, το πιο ενδιαφέρον στοιχείο των φετινών ανασκαφών ήταν η αποκάλυψη της χρήσης για την κατασκευή του ενός λαμπερού υλικού, του γυψόλιθου, γνωστού από τη Φαιστό και την Κνωσό. Στις Αρχάνες χρησιμοποιήθηκε καθ’ υπερβολήν σε παραστάδες, πολύθυρα κ. ά. δημιουργώντας την εντύπωση του «λαμπερού» κτιρίου. Σημαντική ήταν και η αποκάλυψη του πολύθυρου του ανακτόρου, το οποίο μαζί με το δίθυρο -που επίσης αποκαλύφθηκε- από γυψόλιθο και έναν κεντρικό κίονα συγκροτούν το τμήμα ενός «Minoan Hall», σημαντικού στοιχείου της πολυτελούς  μινωικής αρχιτεκτονικής.

Ένα ακόμη νέο στοιχείο είναι ο εντοπισμός του σημείου από όπου είχε αρχίσει η πυρκαγιά με αποτέλεσμα την καταστροφή αυτού του τμήματος του ανακτόρου. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, όπως είχε διαπιστωθεί στις ανασκαφές του 1999/2000 όλο το βόρειο ανασκαμμένο τμήμα (δωμάτια 30-33) είχε καταστραφεί από ισχυρή πυρκαγιά, αντίθετα με το λοιπό προς νότια και δυτικά τμήμα, το οποίο και ανεσκάφη τότε. Η πυρκαγιά είχε φθάσει στους 1.000 βαθμούς, όπως είχε γνωμοδοτήσει τότε η Πυροσβεστική Υπηρεσία, η οποία είχε κληθεί. Στον χώρο 33, εξάλλου, που δεν ήταν αποθηκευτικός, είχαν βρεθεί συγκεντρωμένα περί τα 20 μεγάλα πιθάρια, που περιείχαν κρασί, λάδι, ακόμη και υφάσματα, όπως επίσης ιδιαίτερα αγγεία για άρωμα και ένας αιγυπτιακός σκαραβαίος.

Από την ανασκαφή του 2023 φάνηκε ότι η φωτιά προήλθε από έναν χώρο ανωτέρου ορόφου. Παχύ στρώμα στάχτης και καμένου ξύλου βρέθηκε κυρίως στο ΒΑ τμήμα και έφθασε μέχρι το δάπεδο. Από το σημείο αυτό ίσως εξαπλώθηκε η φωτιά. Στη γωνία αυτή του ανασκαφέντος χώρου θα υπήρχε ιερό, όπως δείχνουν τα λίγα διασωθέντα θραύσματα από λίθινα αγγεία: ένα από ορεία κρύσταλλο, ένα από γκρίζο/λευκόλιθο, ένα από εγχάρακτο στεατίτη, καθώς και τμήματα οψιανού. Πρέπει να σημειωθεί, ότι ο οψιανός δεν είναι σύνηθες εργαλείο στην εποχή αυτή (ΥΜΙ περίοδο, περί το 1600 π. Χ.). Το πλήθος των οψιανών, επομένως, που βρίσκεται εδώ έχει μάλλον τελετουργικό/μαγικό χαρακτήρα.

Στο ιερό έχουν βρεθεί ακόμη τμήματα από μικροσκοπικά δείγματα μεγάλων αγγείων, όπως π.χ. από χύτρες, που είναι αφιερωματικά. Ένα ακόμη τελετουργικό εύρημα ήταν ένας θαλάσσιος τρίτωνας, που αποτελούσε όργανο επίκλησης της θεότητας, όπως γνωρίζουμε από σφραγίδα που έχει βρεθεί στο Ιδαίον Άντρο. Θαλάσσια βότσαλα μεγαλύτερου μεγέθους, που συμβολίζουν τη θαλάσσια υπόσταση της θεότητας και τη χρήση τους γνωρίζουμε από την Κνωσό, βρέθηκαν λίγο μακρύτερα (χώρος 37). Τα βότσαλα αυτά συλλέχθηκαν διασπαρμένα κοντά σε έναν εξαίρετο σφραγιδόλιθο από αχάτη με παράσταση ψαριού, που βρέθηκε στον διπλανό χώρο (34). Το ιερό, όπως συμβαίνει συχνά, δεν χρησιμοποιήθηκε ξανά στα μινωικά χρόνια, σημειώνει, μεταξύ άλλων, η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ που αναφέρει πολλά σημαντικά στοιχεία από τις νέες έρευνες.

Το ανάκτορο των Αρχανών βρίσκεται 15 χλμ από αυτό της Κνωσού, με το οποίο, όπως υπολογίσθηκε από τον Γιάννη Σακελλαράκη (Ανακοίνωση σε Κρητολογικό Συνέδριο) έχει το ίδιο μέγεθος. Για την ιστορία του εντοπισμού του, ο σερ Άρθουρ Έβανς, προφανώς έχοντας επισημάνει κάποια στοιχεία, πίστεψε, σύμφωνα με τις βικτωριανές αντιλήψεις της εποχής, ότι εκεί θα βρισκόταν το «θερινό ανάκτορο» της Κνωσού. Το ανάκτορο στη συνέχεια αναζήτησαν οι Μαρινάτος και Πλάτων αλλά σε λάθος θέσεις.

Έτσι, τη δεκαετία του΄60, ο νεαρός τότε αρχαιολόγος Γιάννης Σακελλαράκης, ψάχνοντας στα υπόγεια των σπιτιών αλλά και αποτυπώνοντας ορατά ερείπια βυθισμένα στους δρόμους, είχε την καλή τύχη να βρεθεί στην είσοδο του ανακτόρου, το οποίο αποδείχθηκε μεγαλοπρεπές: Τριώροφο, κατασκευασμένο από λαξευτούς πωρόλιθους, με τοιχογραφίες που εικονίζουν φυτικά και θαλάσσια μοτίβα και γυναικεία μορφή, δάπεδα από χρωματιστούς σχιστόλιθους, βωμούς και πλήθος κινητών, πολύτιμων αντικειμένων, όπως: χρυσελεφάντινα ειδώλια, ανάγλυφους λίθινους λύχνους, ποικίλα αγγεία, ειδώλια κ.ά. Όλα αυτά δεν άφηναν αμφιβολία για την αποκάλυψη του περιζήτητου ανακτόρου από το οποίο ήρθαν στο φως ο θεατρικός του χώρος και το Αρχείο. Ακόμη, ένα από τα ευρήματα, ο περίφημος «οικίσκος των Αρχανών» αποτελεί το μοντέλο για τη μορφή, που θα είχε ένα μινωικό σπίτι, βάζοντας έτσι, τον σύγχρονο άνθρωπο μέσα σ’ αυτό.

Ε.Μ.

Η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ), την οποία υπέγραψαν ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Βασίλης Σπανάκης, η υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χριστίνα Αλεξοπούλου και ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Οικονόμου, ενισχύει σημαντικά το πλέγμα προστασίας των εργαζομένων στη διανομή (delivery).

Η ΚΥΑ αφορά στην ορθή συντήρηση των οχημάτων και ορίζει τις αυστηρές τεχνικές προδιαγραφές των μέσων ατομικής προστασίας που οφείλει να παρέχει ο εκάστοτε εργοδότης στους διανομείς που απασχολεί, συμπεριλαμβανομένων και των εργαζομένων στις ψηφιακές πλατφόρμες.

Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης ‘Αδωνις Γεωργιάδης δήλωσε σχετικά: «Η προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων αποτελεί κύριο μέλημά μας. Όταν μάλιστα πρόκειται για εργαζόμενους που εκτίθενται σε αυξημένου βαθμού κινδύνους ως προς την υγεία και την ασφάλειά τους, όπως είναι οι διανομείς/μεταφορείς, τότε πρέπει να δρούμε άμεσα. Για τον λόγο αυτό, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και τα συναρμόδια υπουργεία υπέγραψαν Κοινή Υπουργική Απόφαση, η οποία θεσπίζει συγκεκριμένους κανόνες για τους εργαζόμενους στη διανομή για τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια για τη ζωή τους και την ευζωία τους. Είμαι πολύ ευτυχής που μπορούμε να βοηθήσουμε τους σκληρά εργαζόμενους σε αυτόν τον κλάδο να αποκτήσουν ένα πέπλο προστασίας και καλύτερες συνθήκες εργασίας».

Από την πλευρά του, ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Βασίλης Σπανάκης, υπογράμμισε: «Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν σημαντικές διαχρονικές προκλήσεις στα ζητήματα των συνθηκών εργασίας. Είμαστε αποφασισμένοι να θωρακίσουμε ακόμη περισσότερο την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων – όλων ανεξαιρέτως – και ιδίως αυτών που απασχολούνται σε εργασίες υψηλής επικινδυνότητας, όπως η διανομή. Σε αυτό το πλαίσιο, υπέγραψα σχετική υπουργική απόφαση για την προστασία των διανομέων είτε αυτοί είναι μισθωτοί είτε πάροχοι υπηρεσιών σε ψηφιακές πλατφόρμες. Θα ακολουθήσουν σύντομα και άλλες δράσεις σχετικές με τον οδικό χάρτη, τις οποίες διαμορφώσαμε με την Εθνική Στρατηγική για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία κατά το χρονικό διάστημα 2022-2027. Θα συνεχίσουμε με σχέδιο, αποφασιστικότητα και ταχύτητα. Στο ζήτημα της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων δεν χωρούν αναβολές και παρελκυστικές λογικές. Ταυτόχρονα, συνεργαζόμαστε με την Επιθεώρηση Εργασίας, προκειμένου να διασφαλίσουμε την ουσιαστική και συνεπή εφαρμογή όσων προβλέπει η εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων».

«Οι Βενζίνες του Βόλου» παραπέμπουν σε άλλες εποχές. Πρόκειται για τα μικρά ξύλινα ναυτικά σκαριά που δραστηριοποιούνταν τις καλοκαιρινές περιόδους, όργωναν τον Παγασητικό και μετέφεραν χιλιάδες Βολιώτες τον περασμένο αιώνα, στις πανέμορφες και χιλιοτραγουδισμένες ακτές της περιοχής.

Ήταν ξύλινα καΐκια που εξυπηρετούσαν τις τοπικές θαλάσσιες συγκοινωνίες από τις αρχές της δεκαετίας του ΄20 μέχρι και πριν από περίπου 40 χρόνια όταν ακόμη οι δρόμοι ήταν υποτυπώδεις και η ανάπτυξη των οδικών μεταφορών έκανε τα πρώτα δειλά βήματα στην πατρίδα μας.

Τα ολόλευκα ως επί το πλείστον καΐκια ήταν τύπου βαρκαλά με καθρέφτη στην πρύμη, δηλαδή «παπαδιά» στη ναυτική γλώσσα, και μετατρέπονταν από εμπορικά και αλιευτικά σε επιβατικά με την τοποθέτηση ξύλινων πάγκων, διέθεταν ελαφρύ σκέπαστρο για την προστασία από τον καυτό ήλιο, το μήκος τους κυμαινόταν από 10 μέχρι και 20 μέτρα τα μεγαλύτερα και μπορούσαν να μεταφέρουν 25 ως και 40 επιβάτες τα πιο μεγάλα, που τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 ξεπέρασαν και τους 100 επιβάτες. Ήταν οι αρχές της δεκαετίας του ’20 που ο Βόλος είχε δεχθεί και χιλιάδες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.

Αμέσως μετά τον Πόλεμο και τον Εμφύλιο και ιδίως στις αρχές του ’60, εμφανίστηκαν καινούρια και μεγαλύτερα σκαριά, πάντα ξύλινα, φτιαγμένα στους ταρσανάδες της περιοχής και μάλιστα με ίσιο κατάστρωμα, τα σκάφη αυτά ήταν πλέον μηχανοκίνητα με πετρελαιοκινητήρες ή βενζινοκινητήρες και ήταν τόσο πρωτοποριακά που χρόνο με τον χρόνο, η πελατεία αυξανόταν και τα σκάφη πολλαπλασιάζονταν αφού η επιβατική κίνηση ήταν μεγάλη.

Οι περίφημες «βενζίνες του Βόλου» ξεκινούσαν τα δρομολόγιά τους από τον Μάιο και όσο το επέτρεπε ο καιρός και ο Παγασητικός διατηρούσε τις μπουνάτσες του, τα δρομολόγια συνεχίζονταν και ως τα τέλη Σεπτεμβρίου ή τις αρχές Οκτωβρίου.

Οι πιο κύριες και σημαντικές γραμμές ήταν δύο και συνέδεαν τον Βόλο με τα Πευκάκια και τις Αλυκές, αλλά κατά καιρούς δεν υπήρχε παραλία που να μη συνδέεται με το λιμάνι του Βόλου και έτσι τα πανέμορφα αυτά σκαριά έφταναν στον Άναυρο, στην Αγριά, στο Σουτραλί και στα Πλατανίδια ακολουθώντας τη γραμμή του αστικού τραμ και του τρένου του Πηλίου που τα μεταπολεμικά χρόνια αποτελούσαν το κύριο μεταφορικό μέσο στην πόλη του Βόλου.

Οι «βενζίνες» όπως τις αποκαλούσαν όλοι, άρχισαν τα κινούνται το καλοκαίρι του 1920 προς τα Πευκάκια, απέναντι δηλαδή από το λιμάνι επειδή την προηγούμενη χρονιά, δηλαδή το 1919 άρχισε να λειτουργεί στον πευκόφυτο λόφο το εξοχικό κέντρο «Τα ωραία Πευκάκια» του Κυρίτση, όπου οι Βολιώτες έσπευδαν να απολαύσουν τη δροσιά της θάλασσας και των πεύκων. Προς τα Πευκάκια πήγαιναν τα μικρότερα σκάφη και τα συνεχή δρομολόγια διατηρήθηκαν μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’80, όταν στήθηκε στην περιοχή το εμβληματικό μέχρι και σήμερα «Μπούρτζι», αγαπημένο στέκι των νεολαίων της εποχής.

Η ακόμη πιο σημαντική σύνδεση ήταν εκείνη με τις Αλυκές, προάστιο του Βόλου που εκείνη την εποχή φάνταζε μακρινό και δυσπρόσιτο. Το 1928 όμως, που ο επιχειρηματίας Δημήτρης Θεοδώρου νοίκιασε από το Δημόσιο μία παραλία και την μετέτρεψε σε κοσμική πλαζ υπό την ονομασία «Πλαζ Λουτρών Αλυκών» η κίνηση της γραμμής εκτοξεύθηκε στα ύψη και από το 1930 η ανάπτυξη της περιοχής ήταν ραγδαία. Από το 1930 ως τα μέσα του ’80, λειτούργησαν 50 «βενζίνες» στον Βόλο.

Η διαδρομή μέχρι τα Πευκάκια, δηλαδή ο διάπλους του λιμανιού, διαρκούσε γύρω στα 15-20 λεπτά ανάλογα με την αποβάθρα προσέγγισης, αφού υπήρχαν σκάλες κάτω από το εξοχικό κέντρο «Πευκάκια» που σώζεται ως σήμερα ως «Μπούρτζι» όσο και κάτω από το κέντρο «Αμπελάκια» που δεν υπάρχει πια, ενώ από το 1970 και μετά, προτιμούνταν η πέτρινη σκάλα των παλιών πυριτιδαποθηκών, κάτω από το άλσος Σέφελ.

Για τις Αλυκές η διάρκεια του ταξιδιού ήταν μια ώρα, αν και οι «βενζίνες» ήταν μεγαλύτερες και ταχύτερες, αφού η διαδρομή ήταν υπερδιπλάσια από εκείνη για τα Πευκάκια. Οι «βενζίνες» φτάνοντας στις Αλυκές, «έπιαναν» σε σκάλες που είχαν δημιουργηθεί σε αρκετά σημεία της μεγάλης ακτής των Αλυκών, όπως στου Θεοδώρου, στου Αλμπάνη, στου Βακιρλή, στου Μπακονικόλα και κατέληγαν στου Φουντούλη και το εξοχικό κέντρο «Κυανή Ακτή» που λειτουργούσε εκεί. Το 1964 «Τα Λουτρά Αλυκών» πέρασαν στον ΕΟΤ που μετέτρεψε την παραλία σε κορυφαίο χώρο και έγινε σημείο αναφοράς και συνάντησης όλων των νέων της εποχής.

Η κίνηση πλέον ήταν τόσο μεγάλη που άρχισαν να εκτελούνται και νυχτερινά δρομολόγια από το 1955 ως το 1965, όταν τα κέντρα των Αλυκών εμφανίζονταν κορυφαία ονόματα του λαϊκού τραγουδιού, που έρχονταν στον Βόλο από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και το γλέντι συνεχιζόταν «μέχρι πρωίας».

Εκείνα τα χρόνια γράφτηκαν πολλά τραγούδια για τα γλέντια που γίνονταν στις Αλυκές, με αποκορύφωμα το τραγούδι «Στου Βόλου τις ακρογιαλιές» που έγραψε ο Χαράλαμπος Βασιλειάδης, συνέθεσε ο Βαγγέλης Μπαλλής, ερμήνευσε η σπουδαία τραγουδίστρια Ανθούλα Αλιφραγκή και αποτέλεσε πραγματικό ύμνο για τους γλεντζέδες της εποχής.

«Στου Βόλου τις ακρογιαλιές, σε μαγεμένα βράδια

κοντά σου πρωτογνώρισα του έρωτα τα χάδια

Βολιώτισσα τα μάτια σου λάμπανε σαν πετράδια

Νύχτες γλυκές στις Αλυκές και στου Μπακονικόλα

μέσ’ στα στολίδια έλαμπες σαν να ‘σουνα Σπανιόλα

κι ενώ ακούγαμε πενιές με φίλαγες μαργιόλα.

Πολλές φορές στο Σουτραλί και άλλες στα Πευκάκια

πότε στου Σώτου ή στου Θωμά σειρά τα ποτηράκια,

μαζί μας έβρισκε η αυγή, στου Βόλου τα σοκάκια.

Στα Πλατανίδια εκδρομές, στην Αγριά γλεντάκια

Βολιώτισσα δε χόρτασα, τα δυο σου τα χειλάκια.»

Η εξέλιξη στο πέρασμα των χρόνων

Οι «βενζίνες του Βόλου» τη δεκαετία του ’60 εξελίχθηκαν και εμφανίσθηκαν ακόμη και διώροφα σκαριά, πιο γρήγορα και πιο άνετα, με μαλακά καθίσματα, με μεγάφωνα και μουσικές, τα οποία άρχισαν περιστασιακά να φτάνουν και στα Καλά Νερά, στη Μηλίνα, αλλά και στο Νησί του Τρίκερι για το μεγάλο πανηγύρι της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο και στις 9 και 10 Σεπτεμβρίου που γιόρταζε το τοπικό μοναστήρι.

Οι «καραβοκύρηδες» σε οικονομικό επίπεδο είχαν συνεταιρισθεί σε κοινοπραξία και μόνο σε μεμονωμένες περιπτώσεις λειτούργησε κάποιος αυτόνομα, έτσι όλοι ήταν ευχαριστημένοι.

Ο Γρηγόρης Καρταπάνης, μέλος της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών που έχει ασχοληθεί αναλυτικά με τις «βενζίνες του Βόλου» και έχει συλλέξει σπουδαίες πληροφορίες για τη διαδρομή τους, αφού σημάδεψαν την ιστορία του τόπου, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ δήλωσε ότι «από την δεκαετία του ΄30 που έχουμε στη διάθεσή μας αρκετά στοιχεία, ως το 1970, ο αριθμός των σκαφών αυτών ήταν πάντοτε πάνω από δέκα, με αποκορύφωμα τα μέσα της δεκαετίας του ’60 όπου οι βενζίνες έφτασαν συνολικά τις 17. Πολλές “βενζίνες” κατέγραψαν πολύχρονη παρουσία έως και δυόμιση ή τριών δεκαετιών στις βολιώτικες συγκοινωνίες. Άλλες δραστηριοποιήθηκαν για κάποια, περισσότερα ή λιγότερα καλοκαίρια, ενώ υπήρξαν και ορισμένες που εμφανίστηκαν περιστασιακά για μια μόνο σεζόν. Έχουν καταγραφεί τα ονόματα των σκαφών αυτών από το 1930 ως το 1980, μέσα από προφορικές μαρτυρίες, δημοσιεύματα του Τύπου (ανακοινώσεις δρομολογίων κ.ά.), τους πίνακες του λαϊκού ζωγράφου Νίκου Χριστόπουλου, φωτογραφίες και άλλες πηγές. Μπορούμε με βεβαιότητα να υποθέσουμε ότι ο συνολικός τους αριθμός υπερβαίνει τα 50 σκάφη, δίχως να προσδιορίζεται το ακριβές νούμερο, για προφανείς λόγους (κυρίως τα σκάφη με παρουσία μιας σεζόν)».

Τα χρόνια όμως πέρασαν, οι συνθήκες άλλαξαν, οι Έλληνες βελτίωσαν το βιοτικό τους επίπεδο, απέκτησαν αυτοκίνητα και οι οδικές συνδέσεις έγιναν βελτιώθηκαν θεαματικά και ο κόσμος επιζητούσε την ευκολία.

Οι Βολιώτες προτιμούσαν πλέον είτε τα αστικά λεωφορεία είτε τα ιδιωτικά τους αυτοκίνητα για να μετακινηθούν και η σταδιακή μείωση του επιβατικού κοινού οδήγησε ώστε το 1980 να έχουν απομείνει μόνο 4 «βενζίνες» και τελικά, στην οριστική διακοπή των δρομολογίων το καλοκαίρι του 1987, μόνο δύο. Ο Δήμος Βόλου το 1993 μερίμνησε και αγόρασε την τελευταία «βενζίνα», την «Έλλη», που είχε απομείνει στο λιμάνι και προσπάθησε για ψυχαγωγικούς κυρίως λόγους, αλλά και για τις αναμνήσεις, την αναβίωση της γραμμής των Βόλου-Αλυκών, Εντούτοις, η προσπάθεια αυτή δεν βρήκε ανταπόκριση και η ιστορία έμεινε μόνο ως ανάμνηση για τους παλιούς και ως φωτογραφίες για τους νεότερους.

Ο Γρηγόρης Καρταπάνης θυμάται ότι μέσα στα 60 χρόνια που μεσουράνησαν «οι βενζίνες του Βόλου» δεν συνέβη κάποιο σοβαρό ναυτικό ατύχημα, αλλά τα μικροατυχήματα μεταξύ των μικρών πλοίων δεν έλειψαν και ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει στην εφημερίδα «Ταχυδρόμος» στις 4/8/1953 ότι «περί το μεσονύκτιον της Κυριακής συνεκρούσθησαν εντός του λιμένος οι βενζινάκατοι της γραμμής Πευκακίων, “Λέων” και “Σπύρος”. Εκ των επιβατών ουδείς έπαθε τι. Ζημίας τινάς υπέστη η βενζινάκατος Σπύρος. Ανακρίσεων επελήφθη η αστυνομία λιμένος».

Στην εφημερίδα «Ταχυδρόμος» δημοσιεύονταν και διαφημίσεις των πλοίων, αλλά και ανακοινώσεις από το Λιμεναρχείο της εποχής για τα δρομολόγια που θα εκτελούσαν οι «βενζίνες». Χαρακτηριστικά έγραφε η εφημερίδα το καλοκαίρι του 1954, υπό τον τίτλο «Νέα δρομολόγια των πετρελαιάκατων: Δια διαταγής του Λιμεναρχείου καθωρίσθησαν ως εξής τα δρομολόγια μεταξύ Βόλου- Αλυκών και Βόλου-Πευκακίων: καθ’ εκάστην ανά ημίσειαν ώραν και από 9.30 π.μ. μέχρι της 12ης μεσημβρινής. Το τελευταίον δρομολόγιον εξ Αλυκών θα πραγματοποιείται την 2.30 μ.μ. Βόλου-Πευκακίων: καθ’ εκάστην ανά ημίσειαν ώραν και από 9 πμ μέχρι 2 μ.μ. Το τελευταίον δρομολόγιον εκ Πευκακίων ωρίσθη την 2.30 μ.μ. τα απογευματινά δρομολόγια θα πραγματοποιούνται από 6 μμ μέχρι 12 μ.μ. η δε τελευταία πετρελαιάκατος θα αναχωρή προς Βόλον την 12.30 νυκτερινήν.»

Σε αρθρογραφία του στον «Ταχυδρόμο» ο Γρηγόρης Καρταπάνης επισημαίνει επίσης ότι «οι βενζίνες, πέρα από την δρομολογιακή εξυπηρέτηση, συμμετείχαν και σε διάφορες εκδηλώσεις που διοργανώνονταν από τοπικούς φορείς. Μια τέτοια ήταν η Ναυτική Βραδιά, η τελετή λήξης δηλαδή των εκδηλώσεων τής τότε Ναυτικής Εβδομάδας, όπως τουλάχιστον θυμάμαι στη δεκαετία του ’70. Βράδυ Κυριακής και όλα τα σκάφη φωταγωγημένα, με αφή βεγγαλικών και συριγμούς, περνούσαν το ένα πίσω από το άλλο μπροστά από την παραλία και εξέρχονταν από το αγεφύρωτο τότε “μπουγαζάκι” στο κτήριο Παπαστράτου, για να επιστρέψουν από την είσοδο του λιμανιού. Ανάλογες φιέστες φαίνεται πώς πραγματοποιούνταν και παλιότερα με αφορμή διάφορες άλλες εκδηλώσεις και γεγονότα.

Όπως το 1953, που διοργανώθηκε στο Βόλο η 2η Πανθεσσαλική Εμποροβιομηχανική Έκθεση, στην οποία εξέθεταν τα προϊόντα και τις δραστηριότητές τους τοπικές (θεσσαλικές) επιχειρήσεις και σημειώθηκε αξιοπρόσεχτη επιτυχία. Πραγματοποιήθηκε ταυτόχρονα με την ετήσια εμποροπανήγυρη (παζάρι), αλλά διήρκεσε 10 ημέρες, έως μετά το Δεκαπενταύγουστο, και εκτός από τις αμιγώς εμπορικές πράξεις οργανώθηκαν πολλές αθλητικές και πολιτιστικές- καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Το βράδυ της τελευταίας ημέρας της έκθεσης, υπήρξε η τελετή λήξης της, η λεγόμενη “ενετική εορτή” ή “φαντασμαγορική θαλασσινή εορτή”, με πυροτεχνήματα στη παραλία και παρέλαση φωταγωγημένων σκαφών, όπου συμμετείχαν και οι βενζίνες, ενώ η μπάντα του δήμου παιάνιζε πάνω σε ρυμουλκούμενη φορτηγίδα».

Όλα αυτά αποτελούν τη ζωντανή ιστορία σε μια πόλη που αναπτύχθηκε ραγδαία τον περασμένο αιώνα, που πάντα πρωτοπορούσε και είχε ανοιχτούς ορίζοντες προς τη μεριά της θάλασσας και ήταν το όνειρο κάθε νέου να κατοικήσει και να ζήσει στην πατρίδα του Ιάσονα και να προχωρήσει προς το μέλλον.

Οι «βενζίνες του Βόλου» πέρασαν στην ιστορία, όπως και τόσα άλλα στον ευλογημένο τόπο υπό τη σκιά του Βουνού των Κενταύρων.

Τη δυνατότητα πλήρους χρηματοδότησης σε όσους κτηνοτρόφους επλήγησαν στις καταστροφικές πλημμύρες της Θεσσαλίας και επιθυμούν να επιστρέψουν στο επάγγελμα δίνει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Συγκεκριμένα, όπως είχε ανακοινώσει από τη Λάρισα ο αρμόδιος υπουργός Λευτέρης Αυγενάκης, «δεν θα υπάρξει λεπτό καθυστέρηση στην εφαρμογή του προγράμματος ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας».

Προς αυτή την κατεύθυνση, μέσω του Μέτρου 5.2. του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, οι κτηνοτρόφοι θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν το ζωικό τους κεφάλαιο, αλλά και να χτίσουν από την αρχή τις σταβλικές τους εγκαταστάσεις χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψουν ούτε ένα ευρώ οι ίδιοι μιας και θα χρηματοδοτηθούν 100%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, από τις πλημμύρες χάθηκαν περισσότερα από 115 χιλιάδες αιγοπρόβατα, βοοειδή και χοίροι ενώ καταστράφηκαν και σταβλικές εγκαταστάσεις.

Σύμφωνα με αυτοψία που διενεργούν οι αρμόδιοι φορείς, αλλά και με όσα έχουν δηλώσει οι παραγωγοί που επλήγησαν, εκτός από το ζωικό κεφάλαιο καταστροφές έχουν υποστεί σταβλικές εγκαταστάσεις, παγολεκάνες, σιλό όπου αποθηκεύονται ζωοτροφές, καθώς και άλλες υποστηρικτικές εγκαταστάσεις που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία ενός στάβλου.

«Όσον αφορά την απώλεια του ζωικού κεφαλαίου, αυτή θα αποζημιωθεί όπως προβλέπεται από τον ΕΛΓΑ και θα αφορά όσους έχουν κάνει τη δήλωσή τους, ενώ οι καταστροφές στις εγκαταστάσεις αυτές θα αποζημιωθούν από την κρατική αρωγή», δήλωσαν στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Επιπλέον, έχει προβλεφθεί η δημιουργία κτηνοτροφικών πάρκων στις περιοχές που επλήγησαν, όπου οι κτηνοτρόφοι μέσω της οικονομίας κλίμακας θα μπορέσουν να μειώσουν τα έξοδα τους, ενώ θα τους παρασχεθεί και δωρεάν συμβουλευτική για όσους μπουν στο Μέτρο 5.2. από κτηνιατρικές σχολές της χώρας για διάστημα τριών ετών, ώστε να γίνουν βιώσιμοι και παραγωγικοί.

Όμως, όπως υπογραμμίζουν τα στελέχη του ΥΠΑΑΤ, «το εν λόγω μέτρο δεν είναι αποζημιωτικού χαρακτήρα. Απευθύνεται σε όσους πραγματικά επιθυμούν να παραμείνουν στο επάγγελμα, να δημιουργήσουν κοπάδια και να παράξουν ξανά».

Το ζωικό κεφάλαιο

Το ζωικό κεφάλαιο της Θεσσαλίας αναμφίβολα υπέστη σοβαρές απώλειες από τις πλημμύρες της θεομηνίας. Μεταξύ άλλων έχασαν τη ζωή τους 84.528 αιγοπρόβατα, 7.963 βοοειδή και 23.131 χοίροι.

Όπως είχε αναφέρει και ο κος Αυγενάκης, οι κτηνοτρόφοι θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν τις απώλειες που έχουν υποστεί στο ζωικό τους κεφάλαιο με 100% χρηματοδότηση, χωρίς να χρειαστεί να βάλουν ούτε ένα ευρώ οι ίδιοι.

Τη δεδομένη στιγμή, όπως ανέφεραν τα στελέχη του ΥΠΑΑΤ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «τα μοναδικά ζώα που είναι προς διάθεση αυτή τη χρονική περίοδο είναι τα έγκυα θηλυκά, τα οποία και λόγω της υψηλής τιμής γάλακτος, καθιστούν δύσκολη τη διάθεσή τους, καθώς οι κτηνοτρόφοι τα κρατάνε για να εκμεταλλευτούν το γάλα, όταν αυτά γεννήσουν. Ίδια είναι και η εικόνα που εντοπίζεται στις αγορές του εξωτερικού».

Έτσι, ο σχεδιασμός έχει στραφεί κατά κύριο λόγο στην απόκτηση μικρών και όχι ενήλικων θηλυκών, την περίοδο του Φεβρουαρίου – Μαρτίου του 2024. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να υπάρξει απώλεια εισοδήματος για τους κτηνοτρόφους και αυτό γιατί θα αρχίσουν να γίνονται παραγωγικά το Δεκέμβριο του 2024.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος 5.2 φτάνει τα 45 εκατ. ευρώ. Χρήματα υπεραρκετά μιας και ο αριθμός των ζώων πολλαπλασιαζόμενος με τις τιμές αγοράς απόκτησης είναι μικρότερος του ποσού αυτού.

Τα ίδια στελέχη, απαντώντας σε όσα έχουν ακουστεί το προηγούμενο διάστημα για το ότι δεν υπάρχουν ζώα και πού θα βρεθούν αυτά, σημειώνουν ότι «μόνο στη περιοχή της Θεσσαλίας, στις κτηνιατρικές βάσεις είναι εγγεγραμμένα περισσότερα από 1 εκατομμύριο ζώα και το επόμενο διάστημα αναμένεται να γεννηθούν 1,5 εκατομμύρια μικρά».

Θα πρέπει να τονιστεί, πάντως, ότι θα υπάρχουν επιτροπές που θα ελέγχουν ότι τα ζώα είναι κατάλληλα για αγορά, θα είναι υπεύθυνες για τυχόν υπερχρεώσεις ενώ θα δίνουν και το τελικό «ΟΚ» για το αν μια σταβλική εγκατάσταση είναι έτοιμη να υποδεχθεί τα ζώα.

Η προμήθεια των ζώων θα γίνει από συνεταιρισμούς και παραγωγικές μονάδες που θα υποδείξει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ώστε να πληρούνται οι απαιτήσεις και να καλύπτουν κάθε κτηνοτροφική εγκατάσταση που έχει η κάθε περιοχή.

Οι κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις

Στο ίδιο καθεστώς θα υπαχθεί και η επαναδημιουργία των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων που καταστράφηκαν στη Θεσσαλία. Οι ενταγμένοι κτηνοτρόφοι του Μέτρου 5.2 θα μπορέσουν να φτιάξουν από τη αρχή τους στάβλους τους με χρηματοδότηση 100%, μιας και στις επιλέξιμες δαπάνες περιλαμβάνονται και οι δαπάνες υποδομών.

Εντός των επόμενων ημερών, ίσως και μέσα στην επόμενη εβδομάδα, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θα δώσει στη δημοσιότητα τα πρότυπα σχέδια στάβλων.

Προβλέπονται να είναι κατασκευασμένοι με τέτοιο τρόπο, ώστε τα σταβλισμένα ζώα να μπορούν να αποδίδουν 100% της παραγωγής τους.

Επιπλέον, θα τηρούν πλήρως τους κανόνες υγιεινής και βιοασφάλειας, ενώ θα προβλέπεται και η δημιουργία εγκαταστάσεων, διαθέσιμων στους κτηνοτρόφους, προκειμένου να μπορούν απεγκλωβίζουν τα ζώα τους σε περίπτωση πλημμυρών. «Γενικότερα θα είναι υπερσύγχρονες μονάδες που θα μπορούν να αξιοποιήσουν όλες τις τελευταίες τεχνολογίες γύρω από τη ζωική παραγωγή» επισήμαναν.

Τα κτηνοτροφικά πάρκα

Στο νομοσχέδιο που ετοιμάζει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων υπάρχει μέριμνα για την απλοποίηση ίδρυσης και λειτουργίας κτηνοτροφικών πάρκων, τα οποία θα λειτουργούν με συγκεκριμένους κανόνες που πληρούν την ευζωία, και την υγιεινή των ζώων.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, με τη δημιουργία τους θα υπάρξουν οικονομίες κλίμακας και βελτιστοποίηση της παραγωγής και της οικονομικής βιωσιμότητας των κτηνοτρόφων.

Το ΥΠΑΑΤ βρίσκεται σε συνεννόηση με την τοπική αυτοδιοίκηση η οποία θα πρέπει να υποδείξει τους κατάλληλους χώρους, που θα πρέπει να πληρούν κάποιους βασικούς όρους, όχι μόνο ως προς τη χρήση αλλά και ως προς τη δυνατότητα διαφυγής των ζώων σε περίπτωση επανάληψης των πλημμυρών.

«Θα είναι εύκολα προσβάσιμα από τα χωριά, αλλά σε τέτοια σημεία που, σε περίπτωση μιας πιθανής πλημμύρας, να υπάρξει ασφαλής διαφυγή του ζωικού κεφαλαίου», σημείωσαν τα στελέχη του ΥΠΑΑΤ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η δημιουργία των κτηνοτροφικών πάρκων, σύμφωνα με τα ίδια στελέχη, θα έχει μεταξύ άλλων και ως αποτέλεσμα τη μείωση των εξόδων των κτηνοτρόφων, ενώ θα τους προσφέρεται και δωρεάν συμβουλευτική για τρία χρόνια.

«Το έχουμε προβλέψει αυτό σε συνεργασία με καθηγητές από την Κτηνιατρική Σχολή του ΑΠΘ, της Κτηνιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και συγκεκριμένα με το τμήμα Ζωικής Παραγωγής. Θα δημιουργηθούν ομάδες οι οποίες θα παρακολουθούν και θα συμβουλεύουν τους κτηνοτρόφους, ώστε να είναι βιώσιμοι και παραγωγικοί», κατέληξαν.

Του  Θ. Παπακώστα