Μετά από περισσότερο από δύο μήνες σχετικής ηρεμίας, οι ελλείψεις καυσίμων στη Βολιβία επανήλθαν ακριβώς την ώρα που η χώρα ετοιμάζεται για τον ιστορικό δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στις 19 Οκτωβρίου. Πολίτες σε ολόκληρη τη χώρα περνούν ώρες στις ουρές πρατηρίων για βενζίνη και πετρέλαιο ντίζελ, με αποτέλεσμα ολόκληρες κοινότητες να παραλύουν και να εντείνεται η ανησυχία των ψηφοφόρων που θέλουν να μπορέσουν να φτάσουν εγκαίρως στα εκλογικά τμήματα.
Παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι, μέσω συμφωνίας με την κρατική εταιρεία ενέργειας YPFB, οι προμήθειες καυσίμων για τις εκλογικές διαδικασίες είναι «εγγυημένες», οι μεγάλες ουρές στα πρατήρια των μεγάλων πόλεων παραμένουν. Ο υποψήφιος για την προεδρία Ροδρίγο Παθ κατηγόρησε την κυβέρνηση του προέδρου Λουίς Άρσε και το Κίνημα για το Σοσιαλισμό (MAS) -το οποίο κυβερνά τη χώρα σχεδόν είκοσι χρόνια- ότι αποκρύπτει καύσιμα με σκοπό να προκαλέσει «αναστάτωση» πριν τις εκλογές.
Ο Παθ, μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου στην Κοτσαμπάμπα, δήλωσε -σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο UNITEL– ότι διατάζει τον πρόεδρο Άρσε να απελευθερώσει τα αποθέματα υδρογονανθράκων που, όπως είπε, αποθηκεύονται για να προκληθεί κοινωνική αναταραχή.
Ο έτερος υποψήφιος του δεύτερου γύρου, Χόρχε «Τούτο» Κιρόγα, κάλεσε -σύμφωνα με την εφημερίδα El Deber– να τερματιστεί η «αγωνία» του πληθυσμού σχετικά με τις ελλείψεις καυσίμων.
Ο Αλεχάντρο Κιρόγα, εθελοντής στην εκστρατεία του Κιρόγα, δήλωσε στην εφημερίδα The Epoch Times ότι ο υποψήφιος είχε προειδοποιήσει «εδώ και χρόνια» πως η χώρα όδευε προς την τωρινή κρίση, ιδιαίτερα στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Όπως ανέφερε, η Βολιβία μετατράπηκε από χώρα παραγωγής και πώλησης φυσικού αερίου σε χώρα που απλώς το μεταφέρει.
Ο πρόεδρος Άρσε αρνήθηκε οποιαδήποτε ευθύνη, αποδίδοντας την κρίση καυσίμων στη συνεχιζόμενη έλλειψη ξένου συναλλάγματος και στις καθυστερήσεις της νομοθετικής εξουσίας να εγκρίνει νέα δάνεια για εισαγωγές καυσίμων. Μιλώντας σε δημοσιογράφους στις 13 Οκτωβρίου, απέδωσε το πρόβλημα σε μια «οικονομική πολιορκία» που, όπως είπε, έχει επιβάλει το κοινοβούλιο μη εγκρίνοντας νέα δάνεια για εισαγωγή καυσίμων. Επισήμανε ότι η έλλειψη δολαρίων οφείλεται στην απουσία νέων δανείων.
Η Epoch Times ανέφερε ότι δεν είχε λάβει απάντηση σε αίτημά της για σχολιασμό από τον υφυπουργό Επικοινωνίας και την YPFB μέχρι τη στιγμή της δημοσίευσης.
Ο υποψήφιος του MAS είχε ηττηθεί στον πρώτο γύρο των εκλογών τον Αύγουστο. Το κόμμα είχε ανέλθει στην εξουσία το 2006 με τον πρώην πρόεδρο Έβο Μοράλες. Τα τελευταία δύο χρόνια, το MAS έχει διασπαστεί εσωτερικά υπό την ηγεσία του Άρσε, εξαιτίας διαφορών πολιτικών απόψεων και της επιμονής του Μοράλες -ο οποίος έχει αποκλειστεί από τη συμμετοχή- να επιδιώξει μια αντισυνταγματική τέταρτη θητεία.
Υποψίες για απόκρυψη καυσίμων από την κυβέρνηση
Οι Βολιβιανοί περιμένουν και πάλι ώρες στα πρατήρια για λίγη βενζίνη, ενώ η κατάσταση με το πετρέλαιο ντίζελ είναι ακόμη χειρότερη -οι ουρές μετρώνται σε ημέρες αντί για ώρες. Πολλοί από όσους βρίσκονται στο τέλος των ουρών διαπιστώνουν ότι τα πρατήρια εξαντλούν τα αποθέματα πριν προλάβουν να εξυπηρετήσουν τους μισούς οδηγούς.
Μετά από εβδομάδες ομαλής τροφοδοσίας, αρκετοί πολίτες συμφωνούν με τις καταγγελίες του Παθ και θεωρούν ότι το χρονικό σημείο της νέας κρίσης καυσίμων δεν είναι τυχαίο. Ο Αλεχάντρο Μπουσέ από τη Σάντα Κρους δήλωσε στην Epoch Times ότι, παρόλο που η χώρα αντιμετωπίζει έλλειψη ξένου συναλλάγματος εδώ και χρόνια και περιοδικές ελλείψεις καυσίμων εδώ και μήνες, η κυβέρνηση γνώριζε από τον Αύγουστο πως θα διεξαγόταν ο δεύτερος γύρος και είχε χρόνο να προγραμματίσει. Τόνισε ότι οι προμήθειες ήταν κανονικές και εξέφρασε την απορία του για το γεγονός ότι τα καύσιμα εξαφανίστηκαν ακριβώς πριν από τις εκλογές.
Καθισμένος κάτω από λίγη σκιά για να αποφύγει τον καυτό ήλιο, ο Μπουσέ είπε ότι σκοπεύει να περιμένει «όσο χρειαστεί» για να γεμίσει το ρεζερβουάρ του, ενώ η αδελφή του πήγε με το άλλο οικογενειακό αυτοκίνητο σε διαφορετικό πρατήριο. Επικοινωνούν μέσω WhatsApp, ανταλλάσσοντας πληροφορίες για την πορεία των ουρών. Όπως εξήγησε, πολλοί δημιουργούν ομάδες στο WhatsApp για να ενημερώνουν συγγενείς και φίλους πού υπάρχουν διαθέσιμα καύσιμα, καθώς κάποιες φορές φτάνουν απροσδόκητα φορτηγά ανεφοδιασμού και αυξάνονται οι πιθανότητες να βρουν γεμάτη αντλία.
Στον δήμο Πορόνγκο, ένας υπάλληλος πρατηρίου με το μικρό όνομα Μάρκο ανέφερε στην The Epoch Times ότι αυτός και άλλοι εργαζόμενοι υποπτεύονταν εδώ και μήνες πως κάτι δεν πήγαινε καλά με το πρόγραμμα παραδόσεων καυσίμων. Όπως είπε, όταν η κυβέρνηση ανακοινώνει ότι στέλνει φορτηγά με, για παράδειγμα, 50.000 λίτρα βενζίνης ή πετρελαίου ντίζελ, συχνά φτάνουν μικρότερες ποσότητες. Δεν είναι η πρώτη φορά που το παρατηρεί, είπε, προσθέτοντας ότι κανείς δεν γνωρίζει τον λόγο, αλλά «οι αριθμοί δεν βγαίνουν».
Ο Μάρκο ανέφερε επίσης ότι προσπαθεί να ενημερώνει την οικογένειά του για τις παραδόσεις, αν και αυτό είναι δύσκολο, αφού οι πληροφορίες συχνά αλλάζουν. «Μπορεί να μας πουν ότι ένα φορτηγό θα φτάσει στις 4 το πρωί και τελικά να έρθει ώρες αργότερα. Πλέον δεν μπορείς να ξέρεις τίποτα σίγουρα», είπε, προσθέτοντας ότι οι τελευταίες παραδόσεις σπάνια γεμίζουν τις υπόγειες δεξαμενές των πρατηρίων.
Εν μέσω αυξανόμενων υποψιών για πιθανή απόκρυψη καυσίμων από την κυβέρνηση, εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης εναντίον του πρώην αντιπροέδρου της κρατικής YPFB, Μιγκέλ Άνχελ Κόλκε, καθώς δεν παρουσιάστηκε στο δικαστήριο στο πλαίσιο έρευνας για «παρατυπίες» στις εισαγωγές καυσίμων, σύμφωνα με το El Deber. Ο Κόλκε ανήκει σε ομάδα δέκα αξιωματούχων και πρώην στελεχών της εταιρείας που ερευνώνται για τις πρακτικές τους στον τομέα των εισαγωγών, με εκτιμώμενη οικονομική ζημία ύψους 355 εκατομμυρίων δολαρίων από «μη κανονικές» συμβάσεις προμήθειας.
Δυσκολίες πρόσβασης στις κάλπες
Ερωτηθείς εάν οι ελλείψεις καυσίμων θα επηρεάσουν την ικανότητα των πολιτών να ψηφίσουν την Κυριακή, ο Μάρκο απάντησε καταφατικά, λέγοντας ότι «όλα και όλοι επηρεάζονται».
Ο Μπουσέ εξέφρασε παρόμοια ανησυχία, σημειώνοντας ότι ακόμη και όσοι ζουν μέσα στις πόλεις μπορεί να έχουν μεγάλη απόσταση από το εκλογικό τους κέντρο, καθώς η Σάντα Κρους δεν είναι μικρή κοινότητα. Υπογράμμισε ότι το πραγματικό πρόβλημα είναι πως πολλοί ταξιδεύουν αυτή την περίοδο για να φτάσουν στους τόπους όπου είναι εγγεγραμμένοι να ψηφίσουν -κάτι αδύνατο αν βρίσκονται κολλημένοι στις ουρές για καύσιμα.
Επειδή μόνο τα εξουσιοδοτημένα οχήματα επιτρέπεται να κυκλοφορούν την ημέρα των εκλογών, οι κάτοικοι συνήθως διανυκτερεύουν σε συγγενείς ή μετακινούνται εκ των προτέρων προς τα εκλογικά τμήματα των περιφερειών τους. Ο Μπουσέ και ο Μάρκο συμφωνούν ότι η μετακίνηση πριν τις εκλογές είναι κρίσιμη, αφού οι πολίτες πρέπει να ψηφίσουν υποχρεωτικά στον τόπο όπου είναι εγγεγραμμένοι.
Ο Βολιβιανός δικηγόρος Μπενχαμίν Τόρρες δήλωσε στην The Epoch Times ότι όσοι ζουν σε αγροτικές περιοχές ή ταξιδεύουν θα είναι οι περισσότερο πληττόμενοι. Ο ίδιος στάθηκε τυχερός, καθώς κατάφερε να εξασφαλίσει αεροπορικό εισιτήριο από την Κοτσαμπάμπα προς τη Σάντα Κρους, όπου είναι εγγεγραμμένος, πριν εξαντληθούν τα εισιτήρια των εσωτερικών πτήσεων και των λεωφορείων. Επεσήμανε ότι πολλοί πολίτες που βρίσκονται σε άλλες πόλεις για εργασία ή οικογενειακές επισκέψεις είχαν προγραμματίσει να επιστρέψουν εγκαίρως, όμως μόλις ξεκίνησαν οι ουρές στα πρατήρια, τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν αμέσως.
Τοπικά μέσα ενημέρωσης από την πόλη Ελ Άλτο ανέφεραν στις 13 Οκτωβρίου ότι τα διαπεριφερειακά δρομολόγια λεωφορείων —το πιο συνηθισμένο μέσο μετακίνησης— μειώθηκαν από δεκαπέντε την ημέρα σε μόλις τρία, προκαλώντας πανικό για την αγορά αεροπορικών εισιτηρίων.
Ο Τόρρες χαρακτήρισε «εγκληματική» την αποτυχία της κυβέρνησης να εξασφαλίσει επαρκή προμήθεια καυσίμων ενόψει των εκλογών και υπογράμμισε ότι όποιος κι αν επικρατήσει την Κυριακή, πρέπει άμεσα να «καθαρίσει τον κρατικό μηχανισμό» από τη διαφθορά. Κατά τον ίδιο, ο κυβερνητικός έλεγχος των φυσικών πόρων της χώρας έχει φέρει «μόνο δυστυχία στον λαό».
