Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρουσίασε στις 19 Μαρτίου τη στρατηγική ασφαλείας «Ετοιμότητα 2030», η οποία επιτρέπει στα κράτη-μέλη να υπερβούν τα όρια δαπανών και να αυξήσουν τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους έως και κατά 1,5% του ΑΕΠ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
«Η εποχή του μερίσματος της ειρήνης έχει τελειώσει προ πολλού. Η αρχιτεκτονική ασφαλείας στην οποία βασιζόμασταν δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη», τόνισε η φον ντερ Λάιεν. «Πρέπει να επενδύσουμε στην άμυνα, να ενισχύσουμε τις δυνατότητές μας και να υιοθετήσουμε μια προληπτική προσέγγιση στην ασφάλεια.»
Στροφή σε ευρωπαϊκό εξοπλισμό και επενδύσεις
Η ΕΕ αναμένει ότι το σχέδιο αυτό θα δημιουργήσει πάνω από 800 δισεκατομμύρια ευρώ για αμυντικές δαπάνες. Επιπλέον, προβλέπει τη διάθεση 150 δισεκατομμυρίων ευρώ σε δάνεια προς τα κράτη-μέλη για αμυντικές επενδύσεις.
Σύμφωνα με τη νέα στρατηγική, οι χώρες-μέλη θα παροτρυνθούν να αγοράζουν το μεγαλύτερο μέρος του στρατιωτικού τους εξοπλισμού στην Ευρώπη, συνεργαζόμενες κυρίως με ευρωπαίους προμηθευτές. Τουλάχιστον το 65% του συνολικού κόστους του εξοπλισμού που θα αγοράζεται με τα δάνεια αυτά θα πρέπει να προέρχεται από εξαρτήματα που κατασκευάζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, την Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών ή την Ουκρανία.
«Πρέπει να αγοράζουμε περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα. Γιατί αυτό σημαίνει ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης. Σημαίνει τόνωση της καινοτομίας. Και σημαίνει δημιουργία μιας αγοράς αμυντικού εξοπλισμού σε επίπεδο ΕΕ», υπογράμμισε η φον ντερ Λάιεν.
Η ρωσική απειλή και η υποστήριξη στην Ουκρανία
Η ΕΕ εγκαινιάζει αυτό το μεγάλο έργο με στόχο την ανάπτυξη της αμυντικής της βιομηχανίας για την αποτροπή της Ρωσίας. Στη Λευκή Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Άμυνα – Ετοιμότητα 2030 αναφέρεται: «Αν επιτραπεί στη Ρωσία να επιτύχει τους στόχους της στην Ουκρανία, οι εδαφικές της φιλοδοξίες θα επεκταθούν και πέραν αυτής. Η Ρωσία θα παραμείνει θεμελιώδης απειλή για την ασφάλεια της Ευρώπης στο προβλέψιμο μέλλον, συμπεριλαμβανομένης της πιο επιθετικής πυρηνικής της στάσης και της τοποθέτησης πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία.»
Το σχέδιο προβλέπει επίσης περισσότερη υποστήριξη για την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της παροχής τουλάχιστον 2 εκατομμυρίων πυρομαχικών ετησίως, καθώς και περισσότερων συστημάτων αεράμυνας, πυραύλων και drones. Επιπλέον, η ΕΕ σκοπεύει να συνεχίσει να εκπαιδεύει δεκάδες χιλιάδες Ουκρανούς στρατιώτες κάθε χρόνο.
Η παρέμβαση Τραμπ και οι σχέσεις με τη Ρωσία
Η ανακοίνωση του ευρωπαϊκού αμυντικού σχεδίου έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή. Την προηγούμενη ημέρα, στις 18 Μαρτίου, μετά από τηλεφωνική συνομιλία με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν συμφώνησε σε περιορισμένη κατάπαυση του πυρός, σύμφωνα με την οποία η Ρωσία και η Ουκρανία θα σταματήσουν να στοχεύουν τις ενεργειακές υποδομές η μία της άλλης για 30 ημέρες.
«Η τηλεφωνική συνομιλία μου σήμερα με τον πρόεδρο Πούτιν της Ρωσίας ήταν πολύ καλή και παραγωγική», δήλωσε ο Τραμπ σε ανάρτησή του στο Truth Social μετά την κλήση. «Συμφωνήσαμε σε άμεση κατάπαυση του πυρός στον τομέα της ενέργειας και των υποδομών, με την κατανόηση ότι θα εργαστούμε γρήγορα για μια πλήρη κατάπαυση του πυρός και, τελικά, για ένα ΤΕΛΟΣ σε αυτόν τον φρικτό πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.»
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η χώρα του θα υποστηρίξει την πρόταση για παύση των επιθέσεων στις ρωσικές ενεργειακές υποδομές. Ωστόσο, τόνισε σε δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια διαδικτυακής ενημέρωσης ότι δεν εμπιστεύεται τους Ρώσους και, ως εκ τούτου, χρειάζεται να κατανοήσει πώς θα λειτουργήσει τεχνικά η κατάπαυση του πυρός.
Πριν από την κλήση, ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Αντρίι Σιμπίχα δήλωσε ότι το Κίεβο δεν αποτελεί «εμπόδιο» σε μια ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία και εξέφρασε αισιοδοξία ότι και οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να επιτύχουν ειρήνη υπό την ηγεσία του Τραμπ.
«Πιστεύουμε πραγματικά ότι με την ηγεσία του προέδρου Τραμπ, θα μπορούσαμε να επιτύχουμε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη», σημείωσε ο Σιμπίχα στις 18 Μαρτίου κατά τη διάρκεια γεωπολιτικής διάσκεψης στην Ινδία.
