Η αρμόδια ανεξάρτητη επιτροπή αξιολόγησης στη Νέα Ζηλανδία απέρριψε τα σχέδια για την κατασκευή ενός μεγάλου αιολικού πάρκου στη νότια περιοχή της χώρας, επικαλούμενη σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Η απόφαση αφορά έργο κατασκευής 55 αιολικών ανεμογεννητριών συνολικής ισχύος 330 μεγαβάτ στην περιοχή Σάουθλαντ, στο νότιο τμήμα του Νότιου Νησιού της Νέας Ζηλανδίας. Η πρωτοβουλία αυτή, που προωθούνταν από την ενεργειακή εταιρεία Contact Energy στο πλαίσιο του Νόμου για την Επιτάχυνση της Ανάκαμψης COVID-19 του 2020, υπολόγιζε ότι θα κάλυπτε περίπου το 3,07% των ενεργειακών αναγκών της χώρας, αντιστοιχώντας στην παραγωγή 1.200 γιγαβατώρων ετησίως και παρέχοντας ηλεκτρική ενέργεια σε περίπου 150.000 νοικοκυριά.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Contact Energy, Μάικ Φιουτζ, σε δήλωσή του προς το χρηματιστήριο της Νέας Ζηλανδίας (NZX), εξέφρασε την απογοήτευσή του, χαρακτηρίζοντας την απόφαση ως «σοβαρό πλήγμα» στα σχέδια αποδέσμευσης της οικονομίας από τον άνθρακα και βελτίωσης της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας.
«Η υλοποίηση έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως το προτεινόμενο αιολικό πάρκο στο Σάουθλαντ, είναι εθνικής σημασίας και ζωτικής σημασίας για τη σταδιακή απεξάρτηση από το φθίνον φυσικό αέριο και τη διασφάλιση καθαρής και προσιτής ηλεκτρικής ενέργειας για όλους τους Νεοζηλανδούς», δήλωσε ο κος Φιουτζ.
Περιβαλλοντικές επιπτώσεις εμπόδιο στο έργο
Η αρμόδια επιτροπή αξιολόγησης, παρότι αναγνώρισε τη δυναμική του έργου για σημαντική συμβολή στην εθνική ενεργειακή αυτονομία και την επίτευξη των στόχων ανανεώσιμης ενέργειας έως το 2050, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το περιβαλλοντικό κόστος είναι απαγορευτικά υψηλό.
Η επιτροπή ανέφερε χαρακτηριστικά πως «δεν πείστηκε ότι οι δυσμενείς επιπτώσεις στην τοπική βλάστηση σημαντικών υγροτόπων και στο περιβάλλον διαβίωσης ιθαγενών ειδών πανίδας μπορούν να αντισταθμιστούν με οποιοδήποτε τρόπο που θα εξυπηρετούσε τους στόχους του νόμου ταχείας έγκρισης έργων».
Από την έκταση που επρόκειτο να δεσμευτεί, τα 58,5 εκτάρια περιλαμβάνουν κυρίως γηγενείς υγρότοπους και τούνδρες, καθώς και 3,18 εκτάρια δασών. Η περιοχή αποτελεί βιότοπο για τουλάχιστον 16 είδη αυτόχθονων πτηνών, πολλά από τα οποία θεωρούνται είτε απειλούμενα είτε ευαίσθητα.
Πολιτικές αντιδράσεις και κυβερνητικό ενδιαφέρον
Η απόφαση της επιτροπής προκάλεσε ήδη αντιδράσεις εκ μέρους ορισμένων υπουργών. Συγκεκριμένα, ο υπουργός Υποδομών Κρις Μπίσοπ και ο υπουργός Πόρων Σέιν Τζόουνς εξέφρασαν αμφιβολίες σχετικά με την ορθότητα της απόφασης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο είχε αρχικά υποστηριχθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση των Εργατικών. Τόσο η τότε υπουργός Ενέργειας, Μέγκαν Γουντς, όσο και ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ντέηβιντ Πάρκερ, είχαν εκφράσει ανοικτά την υποστήριξή τους από το 2023.
Η απόρριψη αυτή μπορεί να εφεσιβληθεί εντός 15 ημερών στο Ανώτατο Δικαστήριο της Νέας Ζηλανδίας, αλλά μόνο σε σημεία νομικής ερμηνείας. Η Contact Energy γνωστοποίησε πως εξετάζει προσεκτικά την απόφαση και θα καθορίσει σύντομα τα επόμενα βήματά της.
Αναλυτές επισημαίνουν πως τέτοιες αποφάσεις αντανακλούν τις αυξανόμενες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις και οι ιδιώτες επενδυτές στην εξισορρόπηση της επείγουσας ανάγκης για καθαρές πηγές ενέργειας με την προστασία της βιοποικιλότητας και των τοπικών οικοσυστημάτων.
Έχω δύο παρατηρήσεις σχετικά με την αποστράγγιση του βάλτου που συμβαίνει στην Ουάσιγκτον αυτή τη στιγμή.
Πρώτον, περιμένω κάποιον από τα αριστερά να υπερασπιστεί τα στοιχεία που έρχονται στο φως. Γιατί κανένας αριστερίζων δεν υπερασπίζεται την πληρωμή 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε SNAP (Συμπληρωματικό Πρόγραμμα Βοήθειας Διατροφής – τα πρώην κουπόνια φαγητού) σε εταιρείες αναψυκτικών; Γιατί κανείς δεν θα υπερασπιστεί τη δαπάνη του ενός τρίτου των επιδομάτων του Medicare [κρατική ασφάλιση υγείας] σε αρτιμελείς ανθρώπους που τους είναι πολύ αδιάφορο να βρουν δουλειά; Ποιος θα μου πει γιατί τα 50 εκατομμύρια δολάρια για προφυλακτικά στη Χαμάς ήταν καλή εξωτερική πολιτική;
Οι αποκαλύψεις είναι συγκλονιστικές, αλλά κανείς στην αντιπολίτευση δεν τολμά να τις υπερασπιστεί. Αυτοί οι άνθρωποι ψήφιζαν αυτά τα πράγματα για δεκαετίες και τώρα το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να επιτεθούν στον Τραμπ. Η υπεράσπιση του ανυπεράσπιστου είναι πολιτική αυτοκτονία και το ξέρουν. Έτσι, αντί να υπερασπιστούν το σχέδιο παιχνιδιού τους, επιτίθενται στον διαιτητή.
Όταν ξοδεύω χρήματα σε κάτι, είμαι περήφανος που το κατέχω. Είμαι στην ευχάριστη θέση να εξηγήσω γιατί αγόρασα ένα αντικείμενο, γιατί το έδωσα σε έναν οργανισμό, ή γιατί επένδυσα σε κάτι. Γιατί αυτοί οι αριστερίζοντες δεν υπερασπίζονται αυτές τις δαπάνες; Όλοι δειλοί, δεν θα υπερασπιστούν τίποτα συγκεκριμένο. Απλώς δολοφονούν τον χαρακτήρα ενός διαιτητή που τολμά να αποκαλύψει παραβιάσεις της δημόσιας εμπιστοσύνης.
Δεύτερον, είμαι τρομοκρατημένος από τους συντηρητικούς που αρνούνται να παραδεχτούν τη δική τους ευθύνη στην καταστροφή των δαπανών. Όλοι τους εξεπλάγησαν από αυτές τις αποκαλύψεις, σαν να είναι όλα αυτά νέες πληροφορίες και σαν να ήταν εντελώς ανίδεοι. Πού είναι ο συντηρητικός που λέει, «Συγγνώμη, παιδιά. Μετανιώνω πραγματικά, ρίχνοντας στάχτες στο κεφάλι, που κοιμάμαι στο τιμόνι. Ψήφισα για αυτό το θέμα επειδή ήταν ευκολότερο και επειδή αυτές οι διεφθαρμένες οντότητες χρηματοδότησαν την προεκλογική εκστρατεία μου. Συγχωρέστε με. Θα βρω την αποχέτευση [της δεξαμενής], θα τραβήξω την τάπα, και θα αδειάσω τον βάλτο.»
Οι συντηρητικοί κρύβονται πίσω από τη δικαιολογία: «Δεν είχαμε χρόνο να το διαβάσουμε». Αυτό είναι αμέλεια. Η Ουάσιγκτον είναι γεμάτη από κρίσεις όπου έγγραφα 1.200 σελίδων, βραδινής ώρας, απαιτούν ψηφοφορία. Εάν κανείς δεν ψήφιζε κάτι που δεν έχει διαβάσει, αυτό θα μπορούσε να συντομεύσει το Ομοσπονδιακό Μητρώο κατά 50 τοις εκατό. Και αν τα κυρίαρχα μέσα μαζικής ενημέρωσης χειροκροτούσαν και τιμούσαν έναν πολιτικό που αρνήθηκε να ψηφίσει μέχρι να διαβάσει το νομοσχέδιο αντί να ουρλιάζουν «ταραχοποιός» και «συνήγορος παραπληροφόρησης», ίσως οι άνθρωποι να ένιωθαν περισσότερη ελευθερία να διαβάσουν τα νομοσχέδια.
Συγγνώμη, συντηρητικοί, δεν είναι εντάξει που είστε σε ύπνο και οκνηρία.
Όλη αυτή η κατάσταση μου θυμίζει την ένταση μεταξύ των πρασίνων και των εκκλησιαζόμενων. Η έλλειψη ελέγχου σε νερό και βιομάζα στην Καλιφόρνια, που διευκόλυνε τις καταστροφικές πυρκαγιές, είναι άμεσο αποτέλεσμα των ανόητων πολιτικών των οικολογικών περιβαλλοντιστών. Το να μην δέχεστε ως δικές σας τώρα αυτές τις πολιτικές υποδηλώνει μια αλαζονεία πέρα από κατανόηση. Αλλά οι εκκλησιαζόμενοι που δεν νοιάζονται για χαρούμενα γουρούνια ή ζουμερές τομάτες, που δικαιώνουν την πολιτιστική και οικολογική καταστροφή στο όνομα της κυριαρχίας [επί της γης], είναι εξίσου ένοχοι.
Ακριβώς επειδή οι πράσινοι λατρεύουν τη δημιουργία και όχι τον Δημιουργό, αυτό δεν δίνει άδεια στην κοινότητα της πίστης να καταχραστεί τα πράγματα (δημιουργία) του Θεού. Πού είναι λοιπόν οι πράσινοι που μετανοούν για τις ανόητες πολιτικές γης και νερού που διευκόλυναν τις καταστροφικές πυρκαγιές; Και πού είναι οι συντηρητικοί εκκλησιαζόμενοι που μετανοούν για όλες τις φρικαλεότητες που έγιναν «στο όνομα του Θεού;» Σταυροφορίες και Κονκισταδόρ. Χμμμ;
Οι παρατηρήσεις μου υποδεικνύουν ότι όλοι μπορούμε να μοιραζόμαστε κάποιες ευθύνες για τα προβλήματα που έχουμε. Είμαι ένοχος, είσαι ένοχος. Αλλά το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση είναι η μετάνοια. Να παραδεχτούμε και να αναλάβουμε ευθύνη για τα ελαττώματά μας και τη δυσλειτουργική μας σκέψη. Μετά μπορούμε να σηκώσουμε τα μανίκια και να φτιάξουμε πράγματα.
Χθες, ρώτησα σε τι ξοδεύουν άσκοπα χρήματα οι άνθρωποι. Σήμερα, θα ρωτήσω σε τι ξοδεύει η κυβέρνηση άσκοπα χρήματα;
Μια δυνητικά θανατηφόρα σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη εντοπίστηκε στον τελευταίο πληθυσμό κοάλα που ήταν απαλλαγμένος από την ασθένεια, σε μία μεγάλη πόλη της Αυστραλίας, εντείνοντας τους φόβους για εξαφάνιση του απειλούμενου αυτόχθονος μαρσιποφόρου.
Όπως ανακοίνωσε στις 21 Μαρτίου το υπουργείο Περιβάλλοντος της Νέας Νότιας Ουαλίας (NSW), δύο κοάλα, μέλη ενός πληθυσμού στα νοτιοδυτικά του Σίδνεϊ που ήδη απειλείται από την οικιστική ανάπτυξη, βρέθηκαν μολυσμένα με χλαμύδια τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους. Τα κοάλα που διασώθηκαν στο προάστιο Άπιν, αφού χτυπήθηκαν από αυτοκίνητα, διαγνώστηκαν θετικά για τη νόσο.
Η χλαμύδια, ένα εξαιρετικά μεταδοτικό βακτήριο που προκαλεί στειρότητα στα κοάλα, έχει αποδεκατίσει τους πληθυσμούς τους στη Νέα Νότια Ουαλία, το Κουήνσλαντ και την αυστραλιανή πρωτεύουσα, όπου τα κοάλα έχουν χαρακτηριστεί ως είδος υπό εξαφάνιση.
Στη Νέα Νότια Ουαλία, το Εργατικό κόμμα είχε υποσχεθεί προεκλογικά το 2023 τη δημιουργία ενός νέου εθνικού πάρκου, σε μία προσπάθεια διάσωσης των κοάλα της πολιτείας, αλλά η κυβέρνηση Μινς δεν έχει ακόμη εκπληρώσει την υπόσχεσή της, προκαλώντας επικρίσεις από τους Πράσινους και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Σύμφωνα με το υπουργείο, οι επακόλουθες εξετάσεις δεν εντόπισαν περαιτέρω στοιχεία για την παρουσία της νόσου στον πληθυσμό των νοτιοδυτικών προαστίων του Σύδνεϋ. Ωστόσο, οι αρμόδιες αρχές δήλωσαν ότι θα «συνεχίσουν να παρακολουθούν και να επεκτείνουν τις δοκιμές τους επόμενους μήνες, χρησιμοποιώντας drone ανατολικά του Άπιν για να εντοπίσουν κοάλα και να συλλέξουν τα περιττώματά τους για εξετάσεις για χλαμύδια».
Η βουλευτής των Πρασίνων Σου Χίγκινσον ανέφερε ότι είναι εξαιρετικά ανησυχητικό το γεγονός ότι τα χλαμύδια έχουν εισέλθει σε έναν από τους λίγους πληθυσμούς κοάλα της πολιτείας που ήταν απαλλαγμένοι από ασθένειες, ενώ το πάρκο-καταφύγιο εξακολουθεί να καθυστερεί.
«Είμαι συντετριμμένη, αλλά όχι έκπληκτη, από αυτή την τραγική ανακάλυψη στον πληθυσμό των κοάλα των νοτιοδυτικών προαστίων του Σύδνεϋ. Αυτό σηματοδοτεί μια φρικτή και σημαντική επιπλέον πρόκληση για τη συνεχιζόμενη επιβίωση των κοάλα στην άγρια φύση της Νέας Νότιας Ουαλίας», δήλωσε.
«Είναι σαφές ότι τα κοάλα στη Νέα Νότια Ουαλία εξακολουθούν να βρίσκονται στον δρόμο προς την εξαφάνιση», πρόσθεσε, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση αποτυγχάνει να υλοποιήσει την «υπόσχεσή της να κάνει περισσότερα για να σταματήσει τα κοάλα να πλησιάζουν ακόμη πιο κοντά στην εξαφάνιση».
Η υπουργός Περιβάλλοντος της Νέας Νότιας Ουαλίας, Πέννυ Σαρπ, δεν ανταποκρίθηκε άμεσα σε αίτημα για σχολιασμό.
Το προτεινόμενο καταφύγιο κοάλα, που θα ονομαστεί Great Koala National Park (Μεγάλο Εθνικό Πάρκο Κοάλα), θα μπορούσε να καλύπτει έως και 176.000 εκτάρια στην κεντρο-βόρεια ακτή, σύμφωνα με την κυβέρνηση. Στις αρχές Μαρτίου, η κυβέρνηση δήλωσε ότι παραμένει προσηλωμένη στη δημιουργία του πάρκου, αλλά δεν έχει ακόμη καθορίσει το μέγεθός του.
Εκτός από τα χλαμύδια, ο πληθυσμός των κοάλα της χώρας – που εκτιμάται στα 524.000 άτομα – απειλείται από την αποψίλωση των δασών, τα εισαγόμενα αρπακτικά και την κλιματική αλλαγή που πυροδοτεί όλο και πιο σοβαρές πυρκαγιές.
Ένορκοι στη Βόρεια Ντακότα αποφάσισαν ότι η Greenpeace πρέπει να καταβάλει αποζημιώσεις άνω των 660 εκατομμυρίων δολαρίων στην πετρελαϊκή και ενεργειακή εταιρεία Energy Transfer, κρίνοντάς την υπεύθυνη για δυσφήμηση και άλλες κατηγορίες που σχετίζονται με τις διαμαρτυρίες κατά του αγωγού Dakota Access.
Η απόφαση, που εκδόθηκε στις 19 Μαρτίου, αφορά αγωγή της Energy Transfer Partners, η οποία διεκδικούσε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε αποζημιώσεις από τη Greenpeace. Η υπόθεση συνδέεται με τις διαδηλώσεις του 2016–2017 για τη διέλευση του αγωγού από τον ποταμό Μιζούρι, σε περιοχή πάνω από τον καταυλισμό της φυλής των Σιου ‘Πέτρα που Στέκεται’ (Standing Rock), η οποία αντιτίθεται εδώ και χρόνια στο έργο επικαλούμενη κινδύνους για την υδροδότηση και τους ιερούς τόπους ταφής.
Η αγωγή βασίστηκε σε ισχυρισμούς της Greenpeace ότι η Energy Transfer κατέστρεψε ταφικά μνημεία και πολιτιστικά σημαντικές τοποθεσίες κατά την κατασκευή του αγωγού, καθώς και σε δηλώσεις ότι το έργο θα είχε καταστροφικές επιπτώσεις στο κλίμα. Ο δικηγόρος της εταιρείας, Τρέυ Κοξ, υποστήριξε ότι είχαν γίνει 140 τροποποιήσεις στη διαδρομή του αγωγού ώστε να προστατευθούν ιεροί χώροι, ενώ τόνισε ότι η Energy Transfer επιδιώκει να λειτουργεί ως «υπεύθυνος εταιρικός πολίτης» στη Βόρεια Ντακότα.
Η εταιρεία κατηγόρησε τη Greenpeace International και τη Greenpeace USA για δυσφήμhση, καταπάτηση, όχληση και πολιτική συνωμοσία. Κατά τη διάρκεια της δίκης, που ξεκίνησε στα τέλη Φεβρουαρίου 2025, η υπεράσπιση της Energy Transfer υποστήριξε ότι η Greenpeace χρηματοδότησε και οργάνωσε διαδηλωτές, προμήθευσε υλικά για κλείσιμο δρόμων, πραγματοποίησε εκπαιδευτικές συνεδρίες και διέδωσε ψευδείς πληροφορίες για να εμποδίσει την κατασκευή του αγωγού.
Οι δικηγόροι της Greenpeace αρνήθηκαν τις κατηγορίες, δηλώνοντας ότι δεν υπήρχαν αποδείξεις που να συνδέουν την οργάνωση με τις διαταραχές που προκάλεσαν οι διαδηλωτές. Υποστήριξαν, επίσης, ότι η αγωγή αποτελεί προσπάθεια φίμωσης της ακτιβιστικής δράσης μέσω οικονομικής και νομικής πίεσης. Η νομική σύμβουλος της Greenpeace USA Ντήπα Παντμανάμπα ανέφερε σε δήλωσή της στις 24 Φεβρουαρίου ότι η υπόθεση θα μπορούσε να δημιουργήσει επικίνδυνα νομικά προηγούμενα, καθώς κάθε συμμετέχων σε διαμαρτυρίες θα μπορούσε να θεωρηθεί υπεύθυνος για τις πράξεις άλλων διαδηλωτών. Εξέφρασε την ανησυχία ότι αυτό θα μπορούσε να αποτρέψει τη συμμετοχή των πολιτών σε διαδηλώσεις.
Το δικαστήριο έκρινε τη Greenpeace USA ένοχη για όλες τις κατηγορίες, ενώ οι άλλες οντότητες του οργανισμού κρίθηκαν υπεύθυνες για ορισμένες από αυτές. Η συνολική αποζημίωση ανέρχεται σε περίπου 667 εκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων η Greenpeace USA καλείται να καταβάλει το μεγαλύτερο ποσό, σχεδόν 404 εκατομμύρια δολάρια. Οι Greenpeace Fund Inc. και Greenpeace International θα πρέπει να καταβάλουν περίπου 131 εκατομμύρια δολάρια έκαστη.
Η Energy Transfer χαρακτήρισε την ετυμηγορία νίκη για τους κατοίκους της Βόρειας Ντακότα που επηρεάστηκαν από τις διαμαρτυρίες. Εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε σε ηλεκτρονικό μήνυμα προς την Epoch Times ότι, πέρα από τη δικαίωση της εταιρείας, η απόφαση αφορά κυρίως τους πολίτες του Μάνταν και της Βόρειας Ντακότα, οι οποίοι υπέφεραν από τις καθημερινές παρενοχλήσεις και διαταραχές που, σύμφωνα με την εταιρεία, προκάλεσαν διαδηλωτές χρηματοδοτημένοι και εκπαιδευμένοι από τη Greenpeace. Ο ίδιος εκπρόσωπος πρόσθεσε ότι η απόφαση αποτελεί νίκη για όλους τους Αμερικανούς που αναγνωρίζουν τη διαφορά μεταξύ ελευθερίας του λόγου και παραβίασης του νόμου, καθώς η απόδοση ευθυνών στους υπαίτιους αυτών των γεγονότων είναι προς όφελος όλης της κοινωνίας.
Η Greenpeace δεν έχει σχολιάσει δημόσια την απόφαση και δεν απάντησε σε σχετικό αίτημα της Epoch Times. Ωστόσο, η περιβαλλοντική οργάνωση EarthRights International ανέφερε σε ανακοίνωσή της στις 19 Μαρτίου ότι η Greenpeace σκοπεύει να ασκήσει έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο της Βόρειας Ντακότα. Η EarthRights εξέφρασε, επίσης, ανησυχίες για διαδικαστικές ανωμαλίες στη δίκη, επισημαίνοντας πιθανές διασυνδέσεις ενόρκων με τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, καθώς και το γεγονός ότι η Energy Transfer είχε δωρίσει 3 εκατομμύρια δολάρια στην πόλη όπου διεξήχθη η δίκη. Τόνισε, επίσης, ότι απορρίφθηκαν αιτήματα της Greenpeace για αλλαγή τόπου εκδίκασης.
Η οργάνωση υποστήριξε ότι οι συγκεκριμένες παρατυπίες ενδέχεται να συνιστούν παραβίαση του δικαιώματος της Greenpeace σε δίκαιη δίκη και πιθανώς επηρέασαν την ετυμηγορία, αποτελώντας πιθανό λόγο έφεσης. Τέλος, διαμήνυσε ότι στέκεται στο πλευρό της Greenpeace USA ενάντια στις «κατάφωρες νομικές επιθέσεις» και ότι το περιβαλλοντικό κίνημα θα συνεχίσει να ενισχύεται, παρά το αποτέλεσμα στη Βόρεια Ντακότα.
Ο φωτογράφος μεταφέρει τη στεγανή βαλίτσα του, γεμάτη εξοπλισμό, επάνω στο ανοιχτού τύπου σκάφος και, φορώντας τη στολή κατάδυσης, ξεκινά για να βραχεί μαζί με τον καπετάνιο και τους συνεπιβάτες του στα γαλάζια νερά ανοιχτά του Μάουι, αναζητώντας το περιβόητο κύμα, γνωστό με το χαρακτηριστικό όνομα Jaws («Σαγόνια»).
Το ταξίδι μέχρι το σημείο όπου σχηματίζεται το Jaws μόνο χαλαρωτικό δεν είναι. Ο Άντριου Σουμέικερ (Andrew Shoemaker), 42 ετών, ένιωσε άγχος την πρώτη φορά που πήγε, καθώς η προοπτική των 12 έως 21 μέτρων κυμάτων φαινόταν «εξαιρετικά επικίνδυνη», όπως δήλωσε στην Epoch Times. Ωστόσο, ο Σουμέικερ, πρώην ιδιοκτήτης γκαλερί φωτογραφίας στο Λαχάινα, το οποίο κάηκε ολοσχερώς πριν από έναν χρόνο, είναι πλέον έμπειρος και επικεντρώνεται αποκλειστικά στη λήψη της τέλειας εικόνας του τεράστιου κύματος.
Το Jaws είναι το μεγαλύτερο κύμα στη Χαβάη. «Το χαβανέζικο όνομά του είναι pi΄ahi» (πι’ άχι σημαίνει «χαιρετισμός» ή «νεύμα»), ανέφερε. «Μπορείς να το φωτογραφίσεις και από έναν γκρεμό, αλλά εμείς επιλέγουμε να πάμε με σκάφος, ώστε να βρισκόμαστε ακριβώς δίπλα στο κύμα, μαζί με τους σέρφερ και τους αναβάτες των τζετ σκι.»
Άντριου Σουμέικερ, «Impact Zone». (Ευγενική παραχώρηση του Αντριου Σουμέικερ)
Το να φτάσεις εκεί με βάρκα είναι πιο επικίνδυνο, αλλά «αξίζει τον κόπο», είπε. «Το κακό είναι ότι σχεδόν κάθε φορά κάποιος παθαίνει ναυτία, γιατί η θάλασσα είναι εξαιρετικά ταραγμένη.»
Ο Σουμέικερ έχει αναπτύξει φιλική σχέση με τον καπετάνιο Λόρεν, ο οποίος κάποτε έσωσε τους επιβάτες του κατευθύνοντας το σκάφος του καταπάνω σε ένα κύμα που διαφορετικά θα το είχε αναποδογυρίσει. Σε αυτή τη διαδρομή, ο Λόρεν υπήρξε ο καταλύτης για μια πανοραμική λήψη του Jaws τη στιγμή που έσπαγε, σχηματίζοντας μια τέλεια καμπύλη που έμοιαζε με… σαγόνια. Η δίνη του φαίνεται έτοιμη να καταπιεί τους απόμακρους γκρεμούς της διάσημης βόρειας ακτής του Μάουι.
Άντριου Σουμέικερ, «Tsunami». (Ευγενική παραχώρηση του Αντριου Σουμέικερ)
Ο Σουμέικερ την ονόμασε «Τσουνάμι».
Είναι, φυσικά, ένα παιχνίδι προοπτικής. Τα νησιά μοιάζουν μικροσκοπικά — έτοιμα να χαθούν στα ‘σαγόνια’ των γιγάντιων κυμάτων. Η αναλογία αντικατοπτρίζει την πραγματική σχέση ανάμεσα σε αυτά τα «μοναχικά» ηφαιστειακά νησιά, στη μέση του Ειρηνικού Ωκεανού, και στα ογκώδη κύματα που τα χτυπούν ανελέητα εδώ και εκατομμύρια χρόνια.
Οι χειμερινές καταιγίδες νότια της Αλάσκας θέτουν τον ωκεανό σε κίνηση, δημιουργώντας τεράστια κύματα που διασχίζουν ανεμπόδιστα τη θάλασσα, πριν πλήξουν απροειδοποίητα τη Χαβάη. Το σύμπλεγμα των νησιών της είναι στην πραγματικότητα πανύψηλα βουνά που υψώνονται από τον πυθμένα του ωκεανού, σχηματίζοντας κατακόρυφους τοίχους, οι οποίοι αναγκάζουν τα κύματα να διαλυθούν απότομα. Το βόρειο τμήμα της Χαβάης δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα — και έγινε διάσημο όταν, τη δεκαετία του 1980, οι σέρφερ συνειδητοποίησαν ότι μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τζετ σκι για να φτάσουν στα κύματα και να σερφάρουν μέσα σε υδάτινες σήραγγες.
Άντριου Σουμέικερ, «Super Kai». (Ευγενική παραχώρηση του Αντριου Σουμέικερ)
Ένας από τους πιο γνωστούς σέρφερ είναι ο Κάι Λένι. «Αυτός ο τύπος είναι απλά σε άλλο επίπεδο», λέει ο Σουμέικερ, προσθέτοντας ότι τον έχει φωτογραφίσει να κατεβαίνει το Jaws «λες και σερφάρει στον καταρράκτη του Νιαγάρα. Είναι τρελό.»
Ο μέσος σέρφερ απλά «προσπαθεί να επιβιώσει» πάνω σε αυτό το τεράστιο κύμα, αλλά όχι ο Κάι Λένι, αναφέρει ο φωτογράφος. «Το να τον βλέπεις να σερφάρει είναι σαν να βλέπεις τέχνη.»
Σε αυτή τη συγκεκριμένη αποστολή, γεννήθηκε μία από τις αγαπημένες φωτογραφίες του Σουμέικερ, η «Super Kai».
Ένας λόγος που προτιμά να συμπεριλαμβάνει σέρφερ στις φωτογραφίες του είναι ότι αυτό αποδίδει καλύτερα την κλίμακα του κύματος, η οποία αλλιώς μπορεί να είναι παραπλανητική. «Αυτό το κύμα έχει ύψος 21 μέτρα», εξηγεί. «Χωρίς έναν σέρφερ στη φωτογραφία, δεν μπορείς να το καταλάβεις. Όταν όμως υπάρχει, τότε αντιλαμβάνεσαι πραγματικά το τεράστιο μέγεθος του κύματος.»
Άντριου Σουμέικερ, «The Wave Rider». (Ευγενική παραχώρηση του Αντριου Σουμέικερ)
Η φωτογραφία «Wave Rider» τονίζει ακριβώς αυτό. «Μόνο όταν υπάρχει ένας σέρφερ στη φωτογραφία, συνειδητοποιείς το μέγεθος του κύματος», επισημαίνει ο Σουμέικερ, προσθέτοντας ότι έτσι λειτουργεί και το «Adrenaline Rush».
Άντριου Σουμέικερ, «Adrenaline Rush». (Ευγενική παραχώρηση του Αντριου Σουμέικερ)
Η ομορφιά του νερού καθεαυτή είναι επίσης εμφανής στις εικόνες του. Το «περίεργο» με τα κύματα και το νερό, λέει, είναι ότι μπορεί να είναι βίαια, αλλά η όψη τους τον ηρεμεί. Η χαρακτηριστική καμπύλη του κύματος αποτυπώνεται στην φωτογραφία «Blue Crush», η οποία είναι από τις πιο επιτυχημένες εμπορικά. Η φωτογραφία «Firebird» απαθανατίζει ένα «φλεγόμενο» κύμα την ανατολή, που αντανακλά εντυπωσιακά χρώματα: φλογερά ώχρα, ροζ και τυρκουάζ. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των κυμάτων στη Χαβάη, προσθέτει, είναι ότι είναι πανέμορφα όποια ώρα της ημέρας και αν τα φωτογραφίσεις.
Άντριου Σουμέικερ, «Firebird». (Ευγενική παραχώρηση του Αντριου Σουμέικερ)
Η ηρεμιστική επίδραση του νερού έρχεται σε αντίθεση με την αρχική «πολύ επικίνδυνη» διαδρομή με τον Λόρεν για τη φωτογράφηση του Jaws, η οποία, όπως είπε, είναι καλύτερη κατά τους θερμούς χειμώνες της Χαβάης, όταν οι βόρειες καταιγίδες δημιουργούν τα τεράστια αυτά κύματα που πλήττουν το πιο απομακρυσμένο νησιωτικό σύμπλεγμα στον κόσμο. Μόλις αποθηκευτούν με ασφάλεια αρκετές χιλιάδες φωτογραφίες στην κάρτα μνήμης του, κλείνει την κάμερα στη στεγανή θήκη της, και τότε μπορούν να χαλαρώσουν και να πιουν μια μπύρα, επιστρέφοντας στο λιμάνι.
«Στην επιστροφή αναλογίζομαι πόσο απίστευτη ήταν η ημέρα», λέει.
Παρά τις προθέσεις μας, οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε τον χώρο να δημιουργήσουμε τον κήπο που θα θέλαμε. Αλλά αν χρησιμοποιήσετε τη φαντασία σας, ακόμη και η πιο μικρή αυλή ή αίθριο μπορεί να φιλοξενήσει πολλά λουλούδια και λαχανικά που καλλιεργούνται στο σπίτι.
Όλοι έχουμε ακούσει τη φράση «οὐκ ἐν τῷ πολλῷ το εὖ» – σε αυτή την περίπτωση, αληθεύει. Το να μάθετε πώς να φυτεύετε σε ένα μικρό χώρο είναι το κλειδί για την αστική κηπουρική. Ακόμα και η πιο μικρή βεράντα ή δωμάτιο μπορεί να πρασινίσει.
Ένας ζωντανός τοίχος
Αν δεν μπορείτε να απλώσετε το πράσινο οριζόντια, αναπτύξτε το κάθετα, με αναρριχητικά φυτά. Οι ‘ζωντανοί τοίχοι’ είναι κάθετες επιφάνειες στις οποίες τα φυτά είναι αγκυρωμένα σε μια δομή τοίχου, δημιουργώντας έναν καταπράσινο τοίχο από φύλλα και άνθη.
(Pixabay.com)
Για να δημιουργήσετε έναν ζωντανό τοίχο, μπορείτε να φτιάξετε ένα απλό ξύλινο σκελετό στον οποίο θα κρεμάσετε μια σχάρα παπουτσιών ή μερικές θήκες. Φυτέψτε κρεμαστά ή αναρριχητικά φυτά και δείτε τα να μεταμορφώνουν τον τοίχο σας, προσφέροντας παράλληλα ηχομόνωση και θερμομόνωση. Επιπλέον, ο κάθετος σχεδιασμός τους αποτρέπει τη σήψη των ριζών από το υπερβολικό πότισμα.
Φυτά εσωτερικού χώρου
Αν το σπίτι σας δεν έχει βεράντες, μπορείτε να στραφείτε στα φυτά εσωτερικού χώρου. Εάν είστε αρκετά τυχεροί και έχετε πολύ φυσικό φως στο διαμέρισμα ή το σπίτι σας, τα φυτά θα ευδοκιμήσουν.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ζαρντινιέρες είτε γλάστρες που θα τοποθετήσετε κοντά σε σημεία με άφθονο φως. Σκεφθείτε ακόμη να βάλετε και στα ράφια σας γλάστρες, εκτός από βιβλία. Τα φυτά θα τραβούν το μάτι προς τα πάνω, δημιουργώντας την εντύπωση ενός μεγαλύτερου χώρου.
Πολλά φυτά εσωτερικού έχουν την ικανότητα να καθαρίζουν τον αέρα του σπιτιού από τις τοξικές και ρυπογόνες ουσίες, ενώ με τα μονοετή θα έχετε το πλεονέκτημα της ανανεωμένης διακόσμησης κάθε χρόνο.
Για τον καθαρισμό του αέρα, ενδείκνυνται οι ‘αράχνες’, οι φύκοι, το σπαθίφυλλο και ο αγγλικός κισσός. Οι πετούνιες, οι μπιγκόνιες και οι μαργαρίτες θα δώσουν χρώμα και ομορφιά στον χώρο σας.
(Pexels.com)
Βότανα
Μια άλλη εξαιρετική επιλογή αστικής κηπουρικής για μπαλκόνι ή κουζίνα με περιορισμένο χώρο είναι ένας κήπος με βότανα. Μπορούν να χρησιμεύσουν ως πηγή διατροφής, καθώς και ως μια νόστιμη πράσινη επιλογή. Το θυμάρι, το δεντρολίβανο, ο βασιλικός και το φασκόμηλο είναι όλα εξαιρετικές επιλογές. Εάν έχετε έξι έως οκτώ ώρες άμεσο ηλιακό φως, μπορείτε να καλλιεργήσετε όλα τα αρωματικά βότανα που σας αρέσουν.
Ο μαϊντανός, η μέντα και ο άνηθος καλλιεργούνται εύκολα και αναπτύσσονται καλά στη σκιά. Μπορείτε να τα ξαναφυτέψετε σε πήλινα ή κεραμικά δοχεία ή, ακόμα καλύτερα, να χρησιμοποιήσετε άδεια βάζα, σπασμένα κύπελλα ή μεταλλικές φόρμες κέικ ως γλάστρες για την κουζίνα σας.
(Pexels.com)
Πέργκολες και κρεβατίνες
Η στήριξη των φυτών ώστε να αναπτυχθούν σε ύψος μπορεί να αυξήσουν την παραγωγή σας έως και δέκα φορές στον ίδιο χώρο. Ως πρόσθετα οφέλη, οι κρεβατίνες εμποδίζουν την απορροή του νερού και τη συμπίεση του εδάφους, ενώ σας επιτρέπουν να εστιάσετε τις προσπάθειές σας σε μια μικρότερη περιοχή, χρησιμοποιώντας λιγότερο νερό και λίπασμα.
Μια πέργκολα στην ταράτσα όχι μόνο θα σας προσφέρει ίσκιο το καλοκαίρι ώστε να μπορείτε να απολαμβάνετε την παραμονή σας εκεί, αλλά θα βοηθήσει και στη μείωση της θερμοκρασίας του σπιτιού σας.
Στην ταράτσα μπορείτε επίσης να δημιουργήσετε έναν κοινόχρηστο κήπο, σε συνεννόηση με τους γείτονές σας ή τη διαχείριση της πολυκατοικίας σας, όπου μπορείτε να καλλιεργήσετε ακόμη και βρώσιμα είδη. Η πράσινη στέγη σας θα συμβάλλει τόσο στη βελτίωση του αέρα όσο και της αισθητικής της κοινότητάς σας – πολλές κοινότητες εισάγουν τώρα νόμους που απαιτούν όλα τα νέα κτήρια να έχουν πράσινη στέγη.
Συμπερασματικά, ένας καταπράσινος κήπος δεν απαιτεί μεγάλο χώρο και μπορείτε να καλλιεργήσετε ό,τι θέλετε σε έναν αστικό κήπο, συμπεριλαμβανομένων λαχανικών, φρούτων, λουλουδιών και αρωματικών βοτάνων. Με λιγότερη προσπάθεια από όσο νομίζετε, μπορείτε να φτιάξετε τον αστικό σας κήπο με όποιον τρόπο θέλετε και να μεταμορφώσετε ένα μικρό κομμάτι σκυροδέματος σε έναν καταπράσινο παράδεισο.
Η ταινία που κάνει τη διαφορά φέτος στον χώρο του animation είναι το «Flow», η ιστορία μιας γάτας «που δεν φοβόταν το νερό», όπως αποδίδεται στα ελληνικά ο τίτλος, του Λετονού Γκιντς Ζιλμπαλόντις.
Flow σημαίνει ροή – η ροή των πραγμάτων, των καταστάσεων, του νερού. Αυτά είναι τα βασικά συστατικά της ταινίας, η οποία απευθύνεται και στο ενήλικο κοινό, αφού θα μπορούσε να την περιγράψει κανείς ως ποιητικό σχολιασμό πάνω στη ζωή.
Πρόκειται για μία ανεξάρτητη συμπαραγωγή από τη Λετονία, τη Γαλλία και το Βέλγιο, η οποία έχει κερδίσει πλήθος βραβείων μέχρι τώρα, περιλαμβανομένου και του Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων 2025, ενώ ήταν και η υποψηφιότητα της Λετονίας για Όσκαρ Καλύτερης Ξένης Ταινίας. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις Κάννες τον Μάιο του 2024 και στις αίθουσες της Λετονίας τον Αύγουστο του ίδιου έτους, όπου και σημείωσε τεράστια επιτυχία, ξεπερνώντας ακόμα και ξένα, σημαντικά φιλμ.
Αυτές τις ημέρες προβάλλεται και στους ελληνικούς κινηματογράφους. Αξίζει να τη δει κανείς στη μεγάλη οθόνη, αφού το εικαστικό μέρος είναι ιδιαίτερα προσεγμένο. Είναι επίσης ιδανική για συζήτηση με τα παιδιά σας, αφού χρησιμοποιεί πολλά σύμβολα και υπάρχουν κενά στην αφήγηση τα οποία καλείται ο θεατής να συμπληρώσει με τις γνώσεις και τη φαντασία του.
Πλοκή
Η ταινία παρακολουθεί μία γάτα και τα όσα της συμβαίνουν όταν το μέρος όπου ζει καλύπτεται από νερό. Λίγα μαθαίνουμε για αυτήν την πλημμυρίδα, αφού η ιστορία δίνεται από την «οπτική γωνία της γάτας, η οποία δεν έχει ιδέα για αυτά τα πράγματα», όπως λέει ο σκηνοθέτης σε ανάρτησή του στο Instagram. Ωστόσο, μάς δίνει ορισμένα στοιχεία για να μαντέψουμε.
Πριν έρθει το νερό, βλέπουμε τη γάτα να περιδιαβαίνει σε ένα απροσδιόριστο μέρος, χαρακτηριστικό του οποίου είναι η πλούσια βλάστηση, δίπλα σε έναν ποταμό. Εκεί συναντά μία αγέλη σκύλων, που αρχίζουν να την κυνηγούν όταν τους κλέβει ένα από τα ψάρια που έπιασαν. Το κυνήγι διακόπτεται απότομα από το φουσκωμένο ποτάμι που έρχεται με ορμή, παρασύροντας τα ζώα στο πέρασμα του.
Η γάτα γλιτώνει και καταφέρνει να φτάσει στο σπίτι όπου μένει. Αυτό είναι ένα ανθρώπινο σπίτι, το πρώτο σημάδι ανθρώπινης παρουσίας που μας δείχνει η ταινία. Αλλά είναι εγκαταλελειμμένο, με έναν σπασμένο φεγγίτη και σχέδια αφημένα πάνω στο τραπέζι, σαν να έφυγε για λίγο ο ένοικός του. Στην αυλή υπάρχουν στημένα αγάλματα γάτων, σε διάφορα μεγέθη και πόζες.
Στιγμιότυπο από το «Flow» του Γκιντς Ζιλμπαλόντις.
Ούτε αυτό είναι ένα ασφαλές καταφύγιο. Το νερό ανεβαίνει και το σπίτι κάποια στιγμή καλύπτεται από νερό. Η γάτα βρίσκει προσωρινό καταφύγιο στην κορυφή ενός υψώματος, όπου είναι σκαλισμένο ένα υπερμεγέθες γλυπτό γάτας, αλλά το νερό το καλύπτει και αυτό. Τελικά, η γάτα σώζεται χάρη σε μία βάρκα με πορτοκαλί πανί που φέρνει το ρεύμα προς το μέρος της.
Η βάρκα δεν είναι άδεια. Μέσα βρίσκεται ένα καπιβάρα – ζώο της Λατινικής Αμερικής – που δέχεται τη γάτα. Στην παρέα τους θα προστεθούν σταδιακά ένας λεμούριος, ένας σκύλος και ένα πουλί τοξότης, που θα αναλάβει να οδηγήσει τη βάρκα προς τα ψηλά, εμβληματικά βράχια που υψώνονται στον ορίζοντα, σαν υπόσχεση ασφαλούς καταφυγίου.
Αισθητική
Δημιουργημένο εξ ολοκλήρου στον υπολογιστή, το «Flow» έχει μία αρκετά ρεαλιστική σχεδιαστικά και κινησιολογικά αισθητική, με τα ζώα να αποδίδονται χωρίς ανθρωπομορφικά στοιχεία, όπως περίπου είναι και στην πραγματικότητα. Οι φωνές τους και οι διάφοροι ήχοι ακολουθούν επίσης αυτήν τη λογική.
Στυλιστικά όσο και ηχητικά, υπάρχει μία οικονομία, όπου το «λιγότερο είναι περισσότερο». Ο θεατής καλείται να συμπληρώσει με τη φαντασία του πολλά από τα κενά της αφήγησης – η οποία είναι επίτηδες ελλιπής – και να ταυτιστεί μέχρι ένα βαθμό με τη γάτα.
Σημαίνοντα ρόλο παίζει η μουσική, η οποία δημιουργήθηκε παράλληλα με το σενάριο, από τον ίδιο τον σκηνοθέτη και τον Ρίχαρντς Ζάλουπε, για να καθοδηγήσει και να εμπνεύσει την εξέλιξη της αφήγησης. Όπως λέει ο Ζιλμπαλόντις, την τελική μορφή ορισμένων σκηνών την υπέβαλε η μουσική που είχε ήδη γραφτεί. Ο οργανικός ρόλος της μουσικής στην εξέλιξη της ιστορίας είναι πράγματι εμφανής, καθώς η μουσική ρέει και αλλάζει μαζί με την ταινία, χρωματίζοντας και φορτίζοντας κάθε σκηνή. Οι εναλλαγές μεταξύ των κομματιών και των παύσεων ανάμεσά τους είναι αρμονικές και επιτρέπουν στον θεατή να ξεκουράζεται και να χαλαρώνει πριν περάσει στην επόμενη περιπέτεια.
Στιγμιότυπο από το «Flow» του Γκιντς Ζιλμπαλόντις.
Ήχος και εικόνα δημιουργούν μαζί ένα ζωντανό και λυρικό αποτέλεσμα, με πιο έντονο χαρακτηριστικό το φως. Πράγματι, οι περισσότερες σκηνές είναι λουσμένες σε ένα υπέροχο φως, το οποίο μας βοηθά να διατηρήσουμε μια χαρούμενη και ανάλαφρη διάθεση παρά το καταστροφολογικό θέμα που παρακολουθούμε. Μετά από κάθε σκοτάδι, από κάθε κίνδυνο που περνά, το φως επανέρχεται, επιβεβαιώνοντάς μας ότι ‘θα περάσει και αυτό’ και διατηρώντας την ελπίδα ζωντανή.
Αντιθέσεις, μυστήρια και συμβολισμοί
Το «Flow» είναι μία ταινία γεμάτη αντιθέσεις, με πιο φανερή τη σχέση των δύο πρωταγωνιστών: της γάτας και του νερού. Η απέχθεια του ζώου αυτού για το υγρό στοιχείο είναι παροιμιώδης, ωστόσο εδώ αναγκάζονται να συνυπάρξουν, και ακόμα περισσότερο, η γάτα αναγκάζεται να λειτουργήσει μέσα σε αυτό, κάτι που τελικά καταφέρνει αρκετά καλά.
Η γάτα και οι άλλοι: οι γάτες φημίζονται επίσης για τη μοναχικότητά τους, και η γάτα του Flow δεν διαφέρει από τις υπόλοιπες στην αρχή της ταινίας. Οι περιστάσεις, όμως, την αλλάζουν και σε αυτό το σημείο. Χαρακτηριστικές οι σκηνές της αρχής και του τέλους, που είναι ίδιες… σχεδόν. Η ταινία ανοίγει με την αντανάκλαση της γάτας σε μία νερολακκούβα. Η ίδια εικόνα εμφανίζεται και στο τέλος, με μία διαφορά – δίπλα στη γάτα στέκονται ο σκύλος, το καπιβάρα και ο λεμούριος. Τέσσερεις φίλοι. Έχει ενδιαφέρον η σταδιακή μεταμόρφωση της γάτας, με αποκορύφωμα την προσπάθεια που κάνει να σώσει τη ζωή του καπιβάρα.
Στιγμιότυπο από το «Flow» του Γκιντς Ζιλμπαλόντις.
Η καταστροφή παρουσιάζεται ως φαντασμαγορία σχεδόν, με υπέροχα πλάνα και εικόνες. Το φως, όπως προείπαμε, επιτείνει την αίσθηση του θαυμαστού, κρατώντας μακριά τα ζοφερά συναισθήματα, προσδίδοντας μία φυσικότητα σε αυτό που συμβαίνει. Όλα είναι μέρος της ζωής, μοιάζει να λέει το «Flow», όλα μέρος ενός αγαθού σχεδίου.
Και ο άνθρωπος; Είναι παρών μόνο μέσα από τα έργα του, τα οποία είναι εγκαταλελειμμένα, μνημεία μίας άλλης εποχής. Ακόμα και το απλό σπιτάκι όπου μένει η γάτα έχει την αίσθηση του μνημειώδους, με τα έργα του καλλιτέχνη που κάποτε το κατοικούσε και ίσως τάιζε τη γάτα. Περαιτέρω πληροφορίες δεν δίνονται, το ζήτημα αφήνεται στη φαντασία μας.
Συνοψίζοντας, το «Flow» είναι μία ταινία από αυτές που δεν παίζονται συχνά στις αίθουσες. Αν είχατε δει την «Κόκκινη χελώνα» του Μάικλ Ντούντοκ ντε Βιτ πριν από μερικά χρόνια, θα νιώσετε ίσως μεγαλύτερη οικειότητα με την προσπάθεια του Ζιλμπαλόντις να μας θυμίσει με έναν ποιητικό τρόπο την ομορφιά, τη δύναμη και το μεγαλείο της φύσης, καθώς και τις ανατροπές και τις απώλειες που είναι μέρος της ζωής και θα παραμείνουν τέτοια, όσο κι αν προσπαθούμε να τα εξοβελίσουμε.
Στιγμιότυπο από το «Flow» του Γκιντς Ζιλμπαλόντις.
Έγκριση έδωσαν τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για τη χρηματοδότηση μελέτης που αφορά τη συντήρηση, σήμανση και ανάδειξη των πεζοπορικών διαδρομών του δήμου Βέροιας με το ποσό των 368.000 ευρώ περίπου.
Το έργο θα χρηματοδοτηθεί μέσω του προγράμματος «Ελλάδα 2.0 Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» και αφορά ένα δίκτυο πεζοπορικών και ποδηλατικών διαδρομών, συνολικού μήκους 334,5 χλμ, που περιλαμβάνει μονοπάτια αναψυχής, εκπαιδευτικά – θεματικά μονοπάτια, μονοπάτια προσβάσιμα σε ΑμΕΑ και μονοπάτια διαβίωσης.
Το δίκτυο συνδέει οικισμούς με σημεία ενδιαφέροντος όπως καταρράκτες, κορυφές, αρχαιολογικούς χώρους και μοναστήρια, ενώ το 25% των διαδρομών αυτών αναπτύσσεται σε ειδικές ζώνες διατήρησης που ονομάζονται «Όρος Βέρμιο» και «Στενά Αλιάκμονα».
Σύμφωνα με σχετικό δελτίο Τύπου του δήμου Βέροιας, το Βέρμιο προσφέρεται για πεζοπορία και για ποδηλασία βουνού τόσο για αρχάριους όσο και για οικογένειες. Οι περισσότερες διαδρομές αναπτύσσονται γύρω από το χιονοδρομικό κέντρο Σελίου και από τους ορεινούς οικισμούς Κουμαριά, Κάτω Βέρμιο, Ξηρολίβαδο κ.ά. Σε χαμηλότερο υψόμετρο, υπάρχουν διαδρομές κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας και στον ποταμό Αλιάκμονα. Κατά την υλοποίηση του έργου, θα εγκατασταθούν πινακίδες κατεύθυνσης και επιβεβαιωτικά σήματα, ενώ στις αφετηρίες των μονοπατιών θα τοποθετηθούν κεντρικές πινακίδες με χάρτη και πληροφορίες για τις προτεινόμενες διαδρομές.
«Τα προτεινόμενα πεζοπορικά και δασικά μονοπάτια διέρχονται από Καταφύγια Άγριας Ζωής, προστατευόμενες περιοχές και τόπους ιδιαίτερου φυσικού κάλλους με επίκεντρο τα μοναδικά βουνά μας, το Βέρμιο και τα Πιέρια, καθώς και ιστορικούς και λατρευτικούς τόπους εξαιρετικού ενδιαφέροντος» δηλώνει ο δήμαρχος Βέροιας, Κωνσταντίνος Βοργιαζίδης.
Στο πλαίσιο του προγράμματος θα σχεδιαστούν χάρτες για κινητά τηλέφωνα, ιστοσελίδα που θα φιλοξενεί πληροφορίες για το δίκτυο των διαδρομών και τα σημεία ενδιαφέροντος, ενώ θα δημιουργηθούν προωθητικά βίντεο και φωτογραφικό υλικό, παράλληλα με μία ολοκληρωμένη εκστρατεία προβολής.
Αυστηρότερο πλαίσιο για τους πλοιοκτήτες που θα θελήσουν να διαλύσουν παλιά πλοία θέτει ο Διεθνής Κανονισμός για την ορθή περιβαλλοντικά ανακύκλωση πλοίων (σύμβαση του Χονγκ Κονγκ), ενώ την ίδια ώρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επικαιροποιεί τον ευρωπαϊκό κατάλογο μονάδων ανακύκλωσης.
Επισημαίνεται ότι όλα τα μεγάλα ποντοπόρα πλοία που πλέουν υπό σημαία κράτους-μέλους της ΕΕ υποχρεούνται να χρησιμοποιούν τον ευρωπαϊκό κατάλογο μονάδων ανακύκλωσης πλοίων, καθώς και να πληρούν ορισμένες απαιτήσεις ασφάλειας και περιβαλλοντικής προστασίας.
Ο κατάλογος περιλαμβάνει 43 μονάδες ανακύκλωσης πλοίων, μεταξύ των οποίων 21 ναυπηγεία στην ΕΕ, επτά στη Νορβηγία, 11 στην Τουρκία, τρία στο Ηνωμένο Βασίλειο και ένα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο ευρωπαϊκός κατάλογος καταρτίστηκε για πρώτη φορά στις 19 Δεκεμβρίου 2016 και συνήθως επικαιροποιείται δύο φορές τον χρόνο.
Τα πλοία που δεν φέρουν σημαία κράτους της ΕΕ θα μπορούν να ανακυκλώνονται μόνο σε εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πλοίων που έχει εγκριθεί από τις εθνικές αρχές της σημαίας κράτους που φέρουν. Επίσης, πλοία που πλέουν υπό σημαία κράτους που δεν έχει επικυρώσει τη διεθνή σύμβαση ορθής ανακύκλωσης HKC, πρέπει να διαθέτουν δήλωση ετοιμότητας πριν από την ανακύκλωση σε εγκατάσταση μέρους της σύμβασης.
Σημειώνεται ότι τη Διεθνή Σύμβαση του Χονγκ Κονγκ έχουν επικυρώσει, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024, είκοσι τέσσερεις (24) χώρες.
Ο κανονισμός
Η Διεθνής Σύμβαση του Χονγκ Κονγκ (HKC) είναι παγκόσμιος κανονισμός που εκπονήθηκε από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό ΙΜΟ. Ωστόσο η ΕΕ, εν όψει της εφαρμογής του κανονισμού, δημοσιοποίησε τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του.
Στόχος του κανονισμού είναι η πρόληψη, η μείωση, η ελαχιστοποίηση και, στο μέτρο του εφικτού, η εξάλειψη ατυχημάτων, τραυματισμών και άλλων δυσμενών επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον που οφείλονται στην ανακύκλωση πλοίων.
Με τον συγκεκριμένο κανονισμό επιδιώκεται επίσης η ενίσχυση της ασφάλειας και η προστασία της ανθρώπινης υγείας και του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Ένωσης, κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός πλοίου, και τίθενται κανόνες ώστε τα επικίνδυνα υλικά από την ανακύκλωση του πλοίου να υπόκεινται σε διαχείριση φιλική προς το περιβάλλον.
Κάθε πλοίο θα πρέπει να φέρει κατάλογο επικίνδυνων υλικών, στον οποίο θα πρέπει να προσδιορίζεται και το πώς περιλαμβάνονται στη δομική κατασκευή ή στον εξοπλισμό του πλοίου, το σημείο στο οποίο βρίσκονται και, κατά προσέγγιση, οι ποσότητές τους.
Ο κατάλογος θα πρέπει να περιλαμβάνει τις επικίνδυνες ουσίες που υπάρχουν στη δομική κατασκευή ή τον εξοπλισμό του πλοίου, συνοδευόμενες από ένδειξη του σημείου στο οποίο βρίσκονται και, κατά προσέγγιση, των ποσοτήτων τους, καθώς επίσης τα απόβλητα που υπάρχουν στο σκάφος, τα οποία προέκυψαν κατά τη δραστηριότητά του, και τον κατάλογο των εφοδίων που υπάρχουν στο πλοίο.
Κατά την προετοιμασία ενός πλοίου για ανακύκλωση, οι πλοιοκτήτες παρέχουν στον φορέα εκμετάλλευσης της μονάδας ανακύκλωσης όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με το πλοίο και την κατάρτιση του σχεδίου ανακύκλωσης, ενώ κοινοποιούν εγγράφως στην αρμόδια υπηρεσία, εμπρόθεσμα, την πρόθεσή τους για ‘κατεδάφιση’ του πλοίου σε συγκεκριμένη μονάδα που περιλαμβάνεται στον ευρωπαϊκό κατάλογο.
Στην περίπτωση πλοίων που θεωρούνται επικίνδυνα απόβλητα και βρίσκονται σε περιοχή υπό την εθνική δικαιοδοσία κράτους-μέλους, εξάγονται μόνο στις μονάδες που περιλαμβάνονται στον ευρωπαϊκό κατάλογο .
Ο συγκεκριμένος κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε πλοία που φέρουν σημαία τρίτης χώρας, πολεμικά πλοία, βοηθητικά πλοία ή άλλα πλοία των οποίων ιδιοκτήτης ή φορέας εκμετάλλευσης είναι ένα κράτος και τα οποία σήμερα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την παροχή μη εμπορικών, δημόσιων υπηρεσιών, και σε πλοία χωρητικότητας κάτω των 500 τόνων (gross tonnage -GΤ)
Ατυχήματα
Η διαδικασία ανακύκλωσης πλοίων έχει θεωρηθεί ως βασικός συντελεστής της κυκλικής οικονομίας, ωστόσο ένα από τα πιο φλέγοντα ζητήματα επικεντρώνεται στην ασφάλεια στον χώρο εργασίας.
Σύμφωνα με τη βελγική ΜΚΟ Shipbreaking Platform, παρά τις συνεχιζόμενες ανησυχίες για τις μη ασφαλείς και περιβαλλοντικά επιβλαβείς πρακτικές διάλυσης πλοίων, το 2024 το 80% της παγκόσμιας χωρητικότητας πλοίων διαλύθηκαν σε υποβαθμισμένες συνθήκες, στις παραλίες της Νότιας Ασίας.
Συγκεκριμένα, από τα 409 πλοία που διαλύθηκαν παγκοσμίως το 2024, τα 255 κατέληξαν σε ναυπηγεία της Νότιας Ασίας.
Παρά τις σοβαρές συνέπειες για τους εργαζόμενους, με εννέα ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους και άλλους 45 να τραυματίζονται, για τις τοπικές κοινότητες και τα ευάλωτα παράκτια οικοσυστήματα, το Μπαγκλαντές παραμένει η πρώτη επιλογή της ναυτιλιακής βιομηχανίας για τη διάλυση, ακολουθούμενη από την Ινδία και το Πακιστάν, επισημαίνει η ΜΚΟ.
Σοβαρές καταγγελίες για την ποιότητα κατασκευής του νέου λιμανιού κρουαζιέρας στην Πειραϊκή θα παρουσιάσει στις 19 Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες ο ομότιμος καθηγητής θαλάσσιου περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Πειραιά και εκπρόσωπος του Παρατηρητηρίου Πειραϊκής Βασίλης Τσελέντης, ενώπιον της Επιτροπής Αναφορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Την ώρα που το έργο χρηματοδοτείται κατά 95% από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με το συνολικό ποσό να φτάνει τα 135 εκατομμύρια ευρώ, αυτοψία που πραγματοποίησαν δύτες του Παρατηρητηρίου Πειραϊκής τον Οκτώβριο αποκάλυψε εκτεταμένες φθορές στην κατασκευή. Το βιντεοληπτικό υλικό που θα παρουσιαστεί στην Επιτροπή καταγράφει σοβαρές διαβρώσεις και ρηγματώσεις στα κυψελωτά τσιμεντοκιβώτια (κεσόν) της νέας προβλήτας, μόλις 2,5 χρόνια μετά την πόντισή τους.
Στιγμιότυπο από το βίντεο που κατέγραψαν οι δύτες του Παρατηρητηρίου Πειραϊκής τον Οκτώβριο. (Ευγενική παραχώρηση του καθηγητή Βασίλη Τσελέντη)
«Οι ζημιές θέτουν σε κίνδυνο την επάρκεια του δομικού στοιχείου, το οποίο πρέπει να ανταποκρίνεται σε ισχυρές καταπονήσεις από την κυματική ενέργεια της θάλασσας», τονίζει στην αναφορά του (υπ’ αριθμ. 1260/2024) ο καθηγητής Τσελέντης. Δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για την περαιτέρω διάβρωση και του υπόλοιπου οπλισμού. Πολλά από τα κεσόν έχουν αδειάσει εντελώς με αποτέλεσμα τα τοξικά υλικά που περιείχαν να διοχετευθούν στη θάλασσα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει συγκεκριμένες δεσμεύσεις για τη χρηματοδότηση του έργου, που περιλαμβάνουν την επέκταση του επιβατικού σταθμού κρουαζιέρας σε νέα προβλήτα και τη δημιουργία υποδομών για την ηλεκτροδότηση των ελλιμενισμένων πλοίων από την ξηρά. Ωστόσο, η αποκάλυψη των κατασκευαστικών αστοχιών εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την τήρηση των προδιαγραφών και τη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Η υπόθεση προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς τα προβλήματα εμφανίστηκαν σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα μετά την κατασκευή, θέτοντας ζητήματα για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια και βιωσιμότητα του έργου. Η παρουσίαση του καθηγητή Τσελέντη στις Βρυξέλλες αναμένεται να προκαλέσει σημαντικές εξελίξεις στην πορεία του έργου και τον έλεγχο της διαχείρισης των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Σύμφωνα με την αναφορά που κατατέθηκε στην Επιτροπή, έχουν εντοπιστεί εκτεταμένες φθορές στα κρηπιδώματα του νέου επιβατικού σταθμού κρουαζιέρας, με το σκυρόδεμα να παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα αποκόλλησης, ιδιαίτερα στο υποθαλάσσιο τμήμα του προσήνεμου μόλου. «Η διάβρωση του μεταλλικού οπλισμού προκαλεί σημαντικές επιζήμιες επιδράσεις στο σκυρόδεμα των επηρεαζόμενων δομών», επισημαίνει χαρακτηριστικά ο καθηγητής.
Το έργο, με αρχικό προϋπολογισμό 139 εκατ. ευρώ από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία της περιόδου 2014-2020, έχει ήδη παρουσιάσει σημαντικές καθυστερήσεις λόγω προσφυγών στο ΣτΕ. Μάλιστα, αναγκάστηκε να επανυποβληθεί στο νέο πρόγραμμα 2021-2027 με τροποποιημένο προϋπολογισμό 114,3 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 86,92 εκατ. θα καλυφθούν από ευρωπαϊκά κονδύλια και τα 27,3 εκατ. από τον ΟΛΠ.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι, σύμφωνα με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του 2023, το σκυρόδεμα που επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί θα ήταν «υψηλής ποιότητας που δεν επιτρέπει τη διείσδυση υγρασίας». Ωστόσο, μόλις δύο χρόνια μετά την εγκατάσταση, τα κρηπιδώματα παρουσιάζουν σημαντικές αστοχίες και ζημιές.
Ο καθηγητής θέτει καίρια ερωτήματα σχετικά με το ποιος πιστοποίησε ότι η κατασκευαστική διαδικασία είναι σύμφωνη με τις αυστηρές προδιαγραφές, καθώς και τον ρόλο του ανεξάρτητου φορέα HILL INTERNATIONAL, ο οποίος, σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης του λιμανιού, έχει τη συνολική ευθύνη διασφάλισης των τεχνικών και νομικών απαιτήσεων.
Επιπλέον, εγείρονται σοβαρά ερωτήματα για την ανθεκτικότητα των κατασκευών στις επερχόμενες κλιματικές αλλαγές, με τον καθηγητή να υπενθυμίζει την καταστροφή του προσήνεμου μόλου στη Μαρίνα Ζέας το 2005.
Παράλληλα, ζητείται διευκρίνιση για τον τρόπο κατανομής των νέων κονδυλίων που θα καλύψουν το κόστος των επισκευών και την επιβολή προστίμων για τη μη τήρηση των κατασκευαστικών προδιαγραφών. Επίσης, ζητείται από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) να διασφαλίσει την αξιοπιστία των δειγματοληψιών και των εργαστηριακών αναλύσεων.
Τις αστοχίες της κατασκευαστικής εταιρείας καλούνται να πληρώσουν οι Έλληνες φορολογούμενοι, μιας και η χρηματοδότηση γίνεται πλέον κατά το ήμισυ από την Περιφέρεια Αττικής, η οποία έχει εντάξει το έργο στο Επιχειρησιακό της πρόγραμμα, ενώ μεταθέτει τον έλεγχο της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης στη λιμενική αρχή και στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ήδη έχει καταβληθεί από την περιφέρεια Αττικής προς την ΟΛΠ-COSCO το ποσόν 19.578.373,27 ευρώ μέσω ΣΑΕΠ 0851 και η πρώτη περίοδος του ΕΣΠΑ έληξε τον Ιούνιο του 2023. .
H EE ενέκρινε τη συνέχιση του έργου το καλοκαίρι του 2024 αρκούμενη σε υποσχέσεις της Ελληνικής πλευράς περί προγραμματισμού ηλεκτροδότησης των δύο νέων θέσεων κρουαζιέρας χωρίς να υπάρχουν μελέτες μέσα στο master plan ( REGIO.G.3/KN), μη γνωρίζοντας για τις κατασκευαστικές αστοχίες και τους συνεπαγόμενους κινδύνους που αντιμετωπίζει το έργο, και που αναδεικνύονται μέσω αυτής της αναφοράς.
Εν κατακλείδι, αναφέρεται πως είναι προφανές ότι ΠΡΕΠΕΙ να διακοπεί κάθε χρηματοδότηση προς την COSCO και να μην προχωρήσει το αχρείαστο και περιβαλλοντικά επικίνδυνο λιμάνι της Πειραϊκής.
