Αν έχετε την πολυτέλεια να έχετε πολλές ντομάτες στην εποχή τους, τις οποίες δεν προλαβαίνετε να καταναλώσετε πριν χαλάσουν, η κομποστοποίηση είναι μια ιδανική λύση για να μην τις πετάξετε, αν δεν έχετε κάπου να τις δώσετε.
Η κομποστοποίηση είναι μια αρχαία μορφή συντήρησης κατά την οποία τα ευπαθή τρόφιμα μαγειρεύονται αργά σε χαμηλή θερμοκρασία με λίπος και στη συνέχεια αποθηκεύονται σε λίπος. Ήταν (και είναι) μια αποτελεσματική και ασφαλής μέθοδος για το μαγείρεμα και την αποθήκευση κρέατος και ψαριών που διαφορετικά θα χάνονταν. Η κομποστοποίηση εφαρμόζεται επίσης για τη συντήρηση φρούτων και λαχανικών, τα οποία μπορούν να μαγειρευτούν αργά σε λάδι ή σε σιρόπι ζάχαρης, για να έχουμε μαρμελάδες, τσάτνεϊ και πελτέδες τον χειμώνα.
Αυτή η συνταγή για τοματοπελτέ δίνει ένα πλούσιο, φωτεινό και βουτυρένιο μείγμα ντομάτας και σκόρδου. Το κλειδί της είναι η απλότητα των συστατικών και ο αργός χρόνος μαγειρέματος, που επιτρέπει στις ντομάτες να αποβάλλουν τα υγρά τους σταδιακά και να μετατραπούν σε μια παχύρρευστη σάλτσα, στην οποία ενσωματώνεται το σκόρδο που επίσης λιώνει . Το αποτέλεσμα είναι ένας πικάντικος πελτές για ποικίλες χρήσεις.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ντιπ για νόστιμα κριτσίνια, ως έτοιμη σάλτσα για τα ζυμαρικά σας, ως σάλτσα για πίτσα ή μπορείτε ακόμα να τον αραιώσετε με κρέμα γάλακτος για μια μεταξένια, πλούσια σούπα. Όποια κι αν είναι η χρήση του, θα είναι μια ζεστή και ηλιόλουστη ανάμνηση της καλοκαιρινής γενναιοδωρίας της ντομάτας.
2 κιλά ντοματίνια ή πομοντόρια ή οποιοδήποτε άλλο είδος ντομάτας
2 κλωνάρια φρέσκο θυμάρι ή μαντζουράνα
1 κ. γλ. αλάτι
1/2 κ. γλ. φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι
Εκτέλεση
Ζεστάνετε το φούρνο στους 200 βαθμούς Κελσίου.
Για να ψήσετε το σκόρδο, κόψτε την κορυφή του κεφαλιού, τοποθετήστε το σε ένα κομμάτι αλουμινόχαρτο, με την κομμένη πλευρά προς τα πάνω, και περιχύστε το με περίπου 1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο. Τυλίξτε το αλουμινόχαρτο πάνω από το σκόρδο και σφίξτε το για να το σφραγίσετε. Τοποθετήστε το σε ένα μικρό ταψί ή σε ένα ταψί ψησίματος. Ψήστε στο φούρνο μέχρι οι σκελίδες να μαλακώσουν πολύ, 45 λεπτά έως 1 ώρα, ανάλογα με το μέγεθος του βολβού. Αφαιρέστε το σκόρδο και αφήστε το να κρυώσει. Λιώστε τις ψημένες σκελίδες σκόρδου, για να δημιουργήσετε μια πάστα.
Ενώ το σκόρδο ψήνεται, μαγειρέψτε τις ντομάτες. Βάλτε τις μαζί με 1/3 του φλιτζανιού λάδι σε ένα φαρδύ τηγάνι, σε μέτρια φωτιά, μέχρι οι ντομάτες να αρχίσουν να διαλύονται, για 8 έως 10 λεπτά περίπου, ανακατεύοντας περιστασιακά με μια ξύλινη κουτάλα.
Προσθέστε τα κλαδάκια των μυρωδικών και συνεχίστε το μαγείρεμα σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά μέχρι να διαλυθούν όλες οι ντομάτες και να δέσει η σάλτσα, για 30 έως 40 λεπτά ακόμη, ανακατεύοντας περιστασιακά, ενώ διαλύετε τις ντομάτες με την ξύλινη κουτάλα.
Ανακατέψτε το σκόρδο, το αλάτι και το πιπέρι και σιγοβράστε για 2 έως 3 λεπτά για να συγχωνευτούν οι γεύσεις. Δοκιμάστε και διορθώστε τη γεύση αλατοπιπερώνοντας αναλόγως.
Αποσύρετε από τη φωτιά και αφήστε τον πελτέ να κρυώσει σε θερμοκρασία δωματίου. Ο πελτές μπορεί να διατηρηθεί σε αεροστεγές δοχείο στο ψυγείο για 1 εβδομάδα ή στην κατάψυξη για 6 μήνες.
Animation ή «τέχνη της εμψύχωσης»: μια τέχνη με πλούσια ιστορία, που συνδυάζει τις εικαστικές τέχνες με τον κινηματογράφο και τη μουσική, αλλά και την τεχνολογία, παρέχοντας μοναδική ποικιλία εκφραστικών μέσων στους δημιουργούς, που μπορούν να συνδυάζουν το παιχνίδι και τη διασκέδαση με την τέχνη, την ποίηση και τα βαθιά μηνύματα.
Το Φεστιβάλ Animation Animasyros επιστρέφει στη Σύρο και φέτος, από τις 26 Σεπτεμβρίου έως την 1η Οκτωβρίου, για 16η συνεχή χρονιά, με ένα πλούσιο πρόγραμμα προβολών, συζητήσεων και παράλληλων εκδηλώσεων. Έναν από τους βασικούς πυλώνες του Φεστιβάλ αποτελούν, ακόμη μία χρονιά, τα εκπαιδευτικά εργαστήρια που φέτος αντλούν έμπνευση από την κεντρική θεματική του Φεστιβάλ «Animation και Αρχαία Ελλάδα».
Προβολές με έμφαση στο λατινικό και το πολωνικό animation
Αναγνωρίζοντας τη σημαντική θέση της δημιουργικής βιομηχανίας animation στην Ιβηρική χερσόνησο και της άνθησης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια και στη Λατινική Αμερική, το ANIMASYROS παρουσιάζει ένα ευρύ αφιέρωμα στις χώρες αυτές, με τίτλο La Animaciόn Iberoamericana, με 5 ταινίες μεγάλου μήκους και προγράμματα ταινιών μικρού μήκους που επιμελούνται τα συνεργαζόμενα φεστιβάλ Animac Lleida από την Ισπανία και Cinanima από την Πορτογαλία. Τα προγράμματα αυτά θα παρουσιαστούν πριν από το ANIMASYROS στο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας. Το αφιέρωμα La Animaciόn Iberoamericana, ολοκληρώνεται με ένα σύγχρονο και αντιπροσωπευτικό πρόγραμμα ταινιών μικρού μήκους επιμέλειας του ANIMASYROS καλλιτεχνών από τη Λατινική Αμερική.
Έτσι, στο πλαίσιο του αφιερώματος, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε την βραβευμένη με Goya γαλλο-ισπανική ταινία Unicorn Wars του Alberto Vázquez σε πανελλαδική πρεμιέρα, το Mironins, μία ταινία που ζωντανεύει έργα του διάσημου Ισπανού ζωγράφου Joan Miró και που θα αγαπήσουν σίγουρα οι μικροί – αλλά και όχι μόνο! – φίλοι του Φεστιβάλ παρουσία του σκηνοθέτη Mikel Mas Bilbao, τη σουρεαλιστική La Otra Forma του Diego Felipe Guzman από την Κολομβία και τη νέα ταινία του προτεινόμενου για Όσκαρ Alê Abreu, Perlimps, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Αρχαίας Ολυμπίας για παιδιά και νέους.
Το ANIMASYROS 2023 παρουσιάζει, ακόμη, ένα αφιέρωμα στην πολωνική σκηνή animation, στο οποίο θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε τις 17 καλύτερες σπουδαστικές ταινίες των τελευταίων ετών, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Etiuda & Anima της Κρακοβίας.
Εκπαιδευτικά προγράμματα για όλους
Με την καθοδήγηση έμπειρων εκπαιδευτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό, παιδιά, έφηβοι, ενήλικες, ΑμεΑ, αλλά και οι αγαπημένοι μας «βετεράνοι» ζωντανεύουν κυκλαδικά ειδώλια, γίνονται αρχαιολόγοι, αποδομούν και φέρνουν στο σήμερα αρχαίους μύθους.
Πιο αναλυτικά, ο ταλαντούχος animator Ρέμκο Πόλμαν και η αναγνωρισμένη παραγωγός Γιαντιένε ντε Κρόον (Ολλανδία) παρουσιάζουν το εργαστήριο «Cutting up the Myths» για ενήλικες. Για τρία πρωινά, οι συμμετέχοντες – άτομα με ή και χωρίς εμπειρία στα κινούμενα σχέδια – παίζουν, κόβουν, συνθέτουν και χρησιμοποιώντας την τεχνική του cut-out animation εκσυγχρονίζουν και ζωντανεύουν με τον δικό τους τρόπο τους αρχαίους μύθους.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον προβλέπεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Animasyros 2023, όμως, και για τους μικρούς φίλους του Φεστιβάλ. Στο διήμερο εργαστήριο «Ξεθάβοντας την αρχαιότητα» με εισηγητή τον animator Αγησίλαο Ρόμπολα, τα παιδιά εξοικειώνονται με τις τεχνικές του stop-motion και του sand animation, γίνονται για λίγο αρχαιολόγοι και δίνοντας ζωή στην άμμο αποκαλύπτουν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα της αρχαίας Ελλάδας.
Στο εργαστήριο «Sands of Time» για εφήβους, μαζί με τον ανερχόμενο και πολλά υποσχόμενο animator Νικολά Φατούχ (Λίβανος), οι συμμετέχοντες περιπλανώνται στον κόσμο των κινουμένων σχεδίων για μια αξέχαστη περιπέτεια. Αντλώντας έμπνευση από την Οδύσσεια και με βασικό υλικό τους την άμμο, εξερευνούν την ελληνική μυθολογία, απελευθερώνουν τη δημιουργικότητά τους και αφηγούνται με τη δική τους ματιά το ταξίδι του θρυλικού ήρωα Οδυσσέα.
Ακόμη, στην αυλή του εμβληματικού θεάτρου Απόλλων της Ερμούπολης θα πραγματοποιηθεί το ξεχωριστό εργαστήριο κεραμικής «Εξερευνώντας τα μυστήρια των κυκλαδίτικων τηγανόσχημων» για οικογένειες με παιδιά, σε συνεργασία με το Εργαστήρι Κεραμικής ΑΜΚΕ Χίμαιρα, υπό την καθοδήγηση του Μάνου Μαστοράκη. Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να φτιάξουν το δικό τους σκεύος και να το διακοσμήσουν είτε με αυθεντικά μοτίβα από ευρήματα είτε με παραστάσεις δικής τους έμπνευσης.
Η συμμετοχή σε όλα τα εργαστήρια είναι δωρεάν, ενώ οι αιτήσεις συμμετοχής είναι ανοιχτές έως και τις 20 Σεπτεμβρίου στην ιστοσελίδα του Φεστιβάλ: animasyros.gr. Περισσότερες πληροφορίες στο education2@animasyros.gr.
Πέραν αυτών, διοργανώνεται σε συνεργασία με το ΚΔΑΠ-ΜεΑ Δήμου Σύρου-Ερμούπολης και με την υποστήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση το εκπαιδευτικό εργαστήριο «Ζωντανές Αγγειογραφίες» για ΑμεΑ με εκπαιδεύτρια την Έλενα Παυλάκη, ενώ οι βετεράνοι του δραστήριου ΚΑΠΗ Δήμου Σύρου-Ερμούπολης με σκανταλιές και κόλπα θα περιπλανηθούν πάνω σε κυκλαδίτικα ίχνη για να μας διηγηθούν ιστορίες, μεγάλες και μικρές, αστείες και λυπητερές στο εργαστήριο «Κυκλαδίτικα Ίχνη» υπό την καθοδήγηση της animator, γραφίστριας και εκπαιδεύτριας Μαργαρίτας Σιμοπούλου.
Επιπλέον, στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών δράσεων του ΕΚΟΜΕ και σε συνεργασία με το ΚΕΠΕΑ Σύρου – Ερμούπολης, στην εμβληματική έπαυλη Τσιροπινά στην Ποσειδωνία θα πραγματοποιηθεί εκπαιδευτικό εργαστήριο για παιδιά βασισμένο σε ταινία από το διεθνές φεστιβάλ Takorama για παιδιά και εφήβους, με εκπαιδευτές τους Δημήτρη Παπαχαραλάμπους και Ματούλα Παπαδημητρίου. Το εργαστήριο θα εξερευνήσει τα βασικά θεματικά, αισθητικά και αφηγηματικά χαρακτηριστικά της ταινίας και συνδυάζει τις δραστηριότητες οπτικοακουστικού γραμματισμού με την εκπαιδευτική επεξεργασία ζητημάτων που αφορούν τις σχέσεις με τους ανθρώπους και το περιβάλλον σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.
Σχολικές προβολές στο Θέατρο Απόλλων
Το Animasyros καλεί μαθητές, δασκάλους και καθηγητές να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που προσφέρει η τέχνη της εμψύχωσης στην εκπαίδευση μέσα από ένα ειδικά διαμορφωμένο πρόγραμμα προβολών για σχολικές ομάδες. Παράλληλα, θέλοντας να αναδείξει τη δουλειά που πραγματοποιείται στα σχολεία πανελλαδικά, αλλά και σε όλο τον κόσμο, πάνω στο animation, επέλεξε να εντάξει στο πρόγραμμα των σχολικών προβολών και μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα σειρά μαθητικών ταινιών μικρού μήκους.
Οι σχολικές προβολές πραγματοποιούνται στο Θέατρο Απόλλων στην Ερμούπολη της Σύρου, είναι δωρεάν και απαιτείται κράτηση θέσεων στο education2@animasyros.gr. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Για τα σχολεία εκτός Ερμούπολης προβλέπεται μεταφορά. Περισσότερες πληροφορίες: www.animasyros.gr
Τόπος παρθένος και άνυδρος, πλούσιος σε ιστορία και παραδόσεις, ο Ζάρακας Λακωνίας είναι μια περιοχή ιδιαίτερης φυσιογνωμίας και ομορφιάς. Από το Γεράκι μέχρι το Κυπαρίσσι και από τη Μονεμβασιά μέχρι τον Άγιο Δημήτριο Ζάρακος, το κομμάτι της λακωνικής αυτής γης με τα καθάρια νερά, τα ανέγγιχτα τοπία και τις πανοραμικές θέες, υπόσχεται ξεχωριστές εμπειρίες. Όπως η βιωματική διαδρομή στην παραδοσιακή ζωή και στην ιδιαίτερη γαστρονομία της περιοχής, η οποία παρουσιάζεται στο μοναδικό στο είδος του «Μουσείο Ζαρακίτικης Ζωής και Γαστρονομίας», που βρίσκεται στο χωριό Άγιος Δημήτριος Ζάρακος.
«Ο Ζάρακας είναι κάτι σαν τη Μάνη, δηλαδή είναι μια περιοχή άγονη και άνυδρη. Νερό δεν υπήρχε, μόνο στις στέρνες, οπότε κατακτητές όπως οι οθωμανοί δεν είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εγκατασταθούν εδώ. Και επειδή έμεινε απομονωμένη και δυσπρόσιτη από την υπόλοιπη Ελλάδα διατήρησε τις παραδόσεις της, μεταξύ των οποίων και τις διατροφικές, οι οποίες παραμένουν ζωντανές στα σπίτια, στις ταβέρνες και στους φούρνους της περιοχής», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δήμητρα Καμαρινού, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών, αρχαιολόγος, συγγραφέας, η οποία μαζί με άλλους κατοίκους του χωριού δημιούργησε το «Μουσείο Ζαρακίτικης Ζωής και Γατρονομίας». Πλούσιο σε αντικείμενα, θεματικές, εκπαιδευτικές και βιωματικές δράσεις, το Μουσείο καταγράφει την ιδιαίτερη αγρογαστρονομία του Ζάρακα, από την αρχαιότητα έως και τις μέρες μας, αλλά και την παραδοσιακή αγροτική κοινωνία μιας άνυδρης περιοχής.
«Στον τόπο αυτό έχουμε μια δίαιτα που κατάγεται κατευθείαν από την αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο, εμπλουτισμένη με διατροφικά στοιχεία από τους κατακτητές που πέρασαν από εδώ. Καταρχάς, το μενού είναι πάρα πολύ απλό – πιάτα όπως ο μουσακάς ή τα ντολμαδάκια δεν περιλαμβάνονται στο παραδοσιακό τραπέζι. Τα λιτά υλικά της ελληνικής γης δημιούργησαν συνταγές που είναι κι αυτές πολύ απλές», συμπλήρωσε η συνομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ, που μας εισήγαγε στη γαστρονομική ιστορία της περιοχής.
«Θα ξεκινήσω από την αρχαία Ελλάδα. Γνωρίζουμε από τα ομηρικά έπη τα πλούσια γεύματα με κρέας, ψωμί και κρασί, για παράδειγμα, στο παλάτι του Νέστορα στην Πύλο και του Μενελάου στη Σπάρτη, τα οποία επισκέφτηκε ο Τηλέμαχος. Αυτή, όμως, δεν ήταν η καθημερινή δίαιτα των ανθρώπων. Αυτή την γνωρίζουμε από τον Αθήναιο, που έγραψε τους ‘Δειπνοσοφιστές’, κύρια πηγή της αρχαίας ελληνικής γαστρονομίας. Λέει, λοιπόν, ο Αθήναιος, ‘μια φέτα ψωμί είχε ο καθένας δυο φορές την ημέρα και λίγα σύκα. Κανένα μανιτάρι ή σαλιγκάρι όταν έπεφτε βροχούλα, λίγες ελιές και χόρτα και καλούτσικο κρασάκι’. Ψωμί, λοιπόν, χόρτα, λάδι και ελιές ήταν η δίαιτα και των ανθρώπων εδώ, η οποία διατηρήθηκε έως και την παραδοσιακή κοινωνία, την εποχή δηλαδή της γιαγιάς μου. Ήταν, δηλαδή, μια πολύ λιτή ζωή. Αλλά και στο Βυζάντιο η ζωή εξακολουθούσε να είναι λιτή, το να φάει κανείς κρέας ήταν κάτι πολύ σπάνιο. Γενικά δεν είχαν τι να φάνε. Για παράδειγμα, οι εργάτες έπαιρναν ως αμοιβή λίγα σύκα ή λάδι, κάτι που συνέβαινε μέχρι πριν από έναν αιώνα», εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κα Καμαρινού, η οποία έχει κληρονομήσει από την οικογένειά της ένα παραδοσιακό πέτρινο αρχοντικό του 18ου αι. (τον σημερινό ξενώνα “Sparta Gaia”) στον Άγιο Δημήτριο Ζάρακος.
«Είναι ένα αυθεντικό χωριό, στο οποίο οι κάτοικοι έχουν ακόμα την αυτάρκεια που είχαν και τα παλιότερα χρόνια. Δηλαδή, βάζουν κηπευτικά, τυροκομούν, έχουν μια κατσικούλα για το γάλα, ένα-δυο κυψέλες για το μέλι, λίγες κότες για τα αυγά, λάδι από τις ελιές που έχουν φυτέψει. Αυτό το μέρος έχει μείνει ακόμα αυθεντική Ελλάδα. Και η έννοια της κοινότητας είναι εδώ ζωντανή. Όλοι μαζί στα γλέντια και στις κηδείες. Κάτι ιδιαίτερο έχει ο τόπος αυτός», λέει χαρακτηριστικά.
Η βυζαντινή εποχή έχει επίσης συνεισφέρει στη ζαρακίτικη γαστρονομία, με τα παξιμάδια να κατέχουν μια ιδιαίτερη θέση στο τραπέζι. «Η λέξη, εξάλλου, προέρχεται από τον βυζαντινό στρατηγό Πάξιμο. Στην περιοχή έχουμε μεγάλη παράδοση παξιμαδιών, καμιά δεκαριά ποικιλίες, η οποία διατηρείται έως τις μέρες μας: Με κριθάρι, με ζέα, με στάρι, ολικής, λαδοπαξίμαδα, με ζάχαρη, χωρίς, του καφέ… Έχουμε επίσης διατροφικές παραδόσεις που προέρχονται από άλλους λαούς. Για παράδειγμα, από τους Σλάβους, που κατέβηκαν στην Ελλάδα μεταξύ 6ου και 8ου αιώνα, έχουμε τον ‘σανό’. Ο σανός είναι χόρτα που τα μάζευαν τον χειμώνα, τα περνούσαν σε αρμαθιές και τα ξέραιναν. Επειδή είχαν νερό μόνο από τις στέρνες, δεν μπορούσαν να καλλιεργήσουν λαχανικά το καλοκαίρι. Έτσι ξέραιναν τα χόρτα όπως το τσάι και τους θερινούς μήνες τα έβραζαν και τα έκαναν σαλάτα. Με τον ίδιο τρόπο συντηρούνται και σερβίρονται ακόμα και σήμερα», σημειώνει η αρχαιολόγος.
Άλλες συνταγές προέρχονται από τους Βενετούς. «Έχουμε το σαΐτι, από τη λατινική λέξη sagitta που σημαίνει βέλος. Βέλος είναι αυτό που εισέρχεται μέσα σε κάτι άλλο. Σαΐτι, λοιπόν, είναι τα χόρτα που εισέρχονται μέσα σε ‘φακελάκια’ ζύμης, σαν ατομικά πιτάκια. Παλιότερα τα έψηναν πάνω σε πλάκες στον ήλιο και αργότερα σε μια σιδερένια μεταλλική πλάκα. Τέτοια πιτάκια ετοιμάζονται ακόμα στα σπίτια και στις ταβέρνες της περιοχής», πληροφορεί το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Από τον 15ο αιώνα περίπου και μετά, στην Ελλάδα και στην περιοχή του Ζάρακα έρχονται Αρβανίτες. «Από τους Αρβανίτες έχουμε τη λέξη γκόγκες, φρέσκα ζυμαρικά που φτιάχνονται εκείνη την ώρα και σερβίρονται με μυζήθρα. Ο τρόπος κατασκευής τους είναι ο εξής: Παίρνουμε ένα μικρό μασούρι ζύμης, την κόβουμε σε μικρά κομμάτια, όσο περίπου οι μύτες δυο δαχτύλων μας, και μετά την περνάμε πάνω σε ξύλινο τραπέζι. Με αυτό τον τρόπο γίνονται κουφωτά από μέσα, σαν σαλιγκάρια, ενώ απέξω μένουν τα ‘νερά’ του ξύλου. Όλες αυτές οι συνταγές κρατάνε από πολύ παλιά. Όπως το τουλουμοτύρι που, όπως και ο ‘σανός’, έχει γίνει αίτηση να ενταχθούν στη λίστα της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Είναι πολύ απλή η διατροφή εδώ, αλλά είναι προσαρμοσμένη στο περιβάλλον», τονίζει η Δ. Καμαρινού.
Φυσικά δεν θα μπορούσαν να λείπουν και κάποια γλυκά, όπως οι σαμουσάδες, δηλαδή αμύγδαλα και άλλοι ξηροί καρποί τυλιγμένοι μέσα σε χειροποίητο φύλλο που μελώνεται από πάνω. «Έχουμε επίσης τις λαλαγγίδες, τις τηγανίτες που εδώ διατηρούν το βυζαντινό τους όνομα, και το οξύμελο (ξύδι με μέλι), βυζαντινής προέλευσης κι αυτό, που βάζουμε στις σαλάτες. Να σας πω και κάτι πολύ ωραίο. Εδώ έχουμε και την παράδοση της προπύρας, που είναι η αρχαία ‘πίτσα’. Δηλαδή, πριν ρίξουν το ψωμί μέσα στον φούρνο, με τα δάχτυλα έκαναν τρύπες στη ζύμη, όπως στη λαγάνα, και πάνω έβαζαν λάδι, ρίγανη, λίγο τυρί τριμμένο. Είναι η αρχαία ‘πίτσα’», επεσήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Στοιχεία όπως τα παραπάνω μπορεί να παρακολουθήσει κανείς στις εκπαιδευτικές και βιωματικές δράσεις που διοργανώνονται κατά περιόδους, αλλά και μέσα από τις θεματικές ενότητες (π.χ. δημητριακά) του «Μουσείου Ζαρακίτικης Ζωής και Γαστρονομίας», το οποίο στεγάζεται σε ένα παλιό λιοτρίβι του 1900. Ο επισκέπτης του θα δει την τεχνολογία, τα εργαλεία και τα σκεύη που οδηγούσαν από τον σπόρο στην αρχαία πίτσα, στα βυζαντινά παξιμάδια και στα σύγχρονα ζυμαρικά, από τον αγρό στον φούρνο και στο πιθάρι του λαδιού, από το άρμεγμα στο τουλουμοτύρι. Θα ανακαλύψει αρχαίες τοπικές συνταγές αλλά και δυο στρωμένα τραπέζια, ένα αγροτικό κι ένα αστικό, που δείχνουν τις διαφορές των κοινωνικών τάξεων.
Ο αργαλειός, τα προικιά και τα υφαντά έχουν κι αυτά τη θέση τους, όπως και ο πάγκος του παλιού μπακάλικου, ενώ μία πλήρης συλλογή σχολικών βιβλίων και εκπαιδευτικού υλικού από το 1900 έως το 1960 μαρτυρεί την εξέλιξη της εκπαίδευσης. Φωτογραφίες από τη ζωή στο χωριό στις αρχές του 1900 και από τη ζωή των μεταναστών στην Αμερική μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή. Τέλος, μία πλήρης μοναδική συλλογή ιστορικών καρτ ποστάλ και φωτογραφιών από τους απελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων, του Σωτηρίου Καμαρινού, οπτικοποιεί την πολεμική ιστορία της Ελλάδας (1906-1922).
Οι επισκέψεις προς το παρόν γίνονται κατόπιν συνεννόησης με τη Δ. Καμαρινού στο τηλέφωνο 6978352293.
Μου αρέσουν τα όσπρια. Και οι ωραίοι, υγιεινοί και γευστικοί συνδυασμοί, που συνήθως είναι και ωραίοι στην όψη. Και σε πείσμα του τραγικού και απαισιόδοξου σκεπτικού πως ό,τι είναι ωραίο είναι ή ανήθικο ή παχυντικό, ιδού, φίλοι μου, το αντίδοτο: Για όσους αγαπάνε τα όσπρια ένα απλό, ωραιότατο θρεπτικό φαγάκι, υγιεινό και διατροφικά ισορροπημένο, ευχάριστο στο μάτι και απολαυστικό στη γεύση: Φασόλια μαυρομάτικα με σέσκουλα.
Μπορείτε να αντικαταστήσετε τα μαυρομάτικα φασόλια με απλά φασόλια, με γίγαντες ή με ρεβύθια, που μου έρχονται στο νου πρόχειρα, ενώ τα σέσκουλα εννοείται ότι μπορείτε να τα αντικαταστήσετε με σπανάκι, λάπατα ή άλλα χορταρικά που θα βρείτε στον πάγκο του μανάβη σας ή, για τους πιο μερακλήδες, ό,τι μαζέψετε μόνοι σας στο βουνό. Επ΄αυτού ενημερωθείτε από τους επαΐοντες, γιατί ομολογώ ανερυθρίαστα ότι δεν έχω ιδέα.
1/2 κιλό σέσκουλα (που όπως είπαμε μπορούν είτε να αντικατασταθούν είτε να εμπλουτιστούν με σπανάκι και άλλα παρόμοια χόρτα)
8-10 φρέσκα κρεμμυδάκια
μυρώνι, καυκαλήθρα, άνηθο, μαϊντανό (από ένα ματσάκι)
λίγη ντομάτα ψιλοκομμένη ή σάλτσα ντομάτας
λάδι, αλάτι, πιπέρι
Εκτέλεση
Μουλιάζουμε τα όσπρια για 8 ώρες περίπου. Μην πτοείστε από τον χρόνο που χρειάζονται τα όσπρια να μουλιάσουν. Απλώς οργανώστε τον χρόνο σας, προκειμένου να είναι έτοιμα όταν είναι ώρα να τα μαγειρέψετε.
Ξεπλένουμε τα όσπρια και τα βάζουμε σε μια κατσαρόλα με νερό ίσα-ίσα να τα σκεπάζει και τα βάζουμε σε δυνατή φωτιά. Όταν αρχίσουν να βράζουν για τα καλά, ξαφρίζουμε και μετά από 5 λεπτά τα σουρώνουμε και τα ξεπλένουμε με κρύο νερό.
Πλένουμε και ψιλοκόβουμε τα κρεμμυδάκια.
Πλένουμε και χοντροκόβουμε τα σέσκουλα, σπανάκια ή όποιο φυλλώδες λαχανικό βάλουμε.
Πλένουμε και ψιλοκόβουμε τον μαϊντανό, τον άνηθο, τα μυρώνια και τις καυκαλήθρες.
Ετοιμάζουμε στον βραστήρα καυτό νερό.
Βάζουμε σε μια πλατιά κατσαρόλα (αν δεν έχουμε πλατιά δεν πειράζει, βάζουμε όποια μεγάλη κατσαρόλα έχουμε) λάδι, ίσα-ίσα να καλυφθεί ο πυθμένας.
Βάζουμε τα κρεμμυδάκια και το ανακατεύουμε για 1-2 λεπτά. Προσθέτουμε τα φασόλια.
Ανακατεύουμε για άλλα 2-3 λεπτά. Προσθέτουμε τη σάλτσα.
Αλατοπιπερώνουμε -με φειδώ- και προσθέτουμε καυτό νερό μέχρι να σκεπαστούν τα όσπρια, όπως φαίνεται στη φωτογραφία. (Εδώ συνήθως κλείνω τη χύτρα. Επειδή όμως χρησιμοποίησα μαυρομάτικα που βράζουν πιο γρήγορα από τα φασόλια, προτίμησα να βλέπω την εξέλιξη του βρασμού και τα μαγείρεψα σε συμβατική κατσαρόλα. Αν επιλέξετε χύτρα, μαγειρέψτε σύμφωνα με τις οδηγίες, σταματώντας όμως το μαγείρεμα 5 λεπτά πριν από το χρόνο που λένε οι οδηγίες της χύτρας σας. Μετά θα ακολουθήσετε το συμβατικό μαγείρεμα, γιατί δεν θέλετε να μαλακώσουν πάρα πολύ τα όσπρια.) Μόλις αρχίσει να βράζει, χαμηλώνουμε τη φωτιά, βάζουμε το καπάκι και αφήνουμε το φαγητό να μαγειρευτεί. Πού και πού ρίχνουμε μια ματιά, ανακατεύουμε και, αν χρειάζεται νερό, προσθέτουμε από λίγο.
‘Οταν τα φασόλια είναι σχεδόν έτοιμα, προσθέτουμε τα υπόλοιπα λαχανικά λίγα-λίγα, κλείνοντας το καπάκι ξανά κάθε φορά, για να επιταχύνουμε τη συρρίκνωση των λαχανικών και να χωρέσουν και τα υπόλοιπα, που εκ πρώτης όψεως δεν χωράνε στην κατσαρόλα.
Προσθέτουμε λίγο ακόμη αλατοπίπερο. Ανακατεύουμε απαλά, ξανασκεπάζουμε την κατσαρόλα και μαγειρεύουμε για άλλο ένα τέταρτο περίπου. Το φαγάκι μας μοσχοβολάει ήδη, αλλά εμείς, βράχοι. Κλείνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε να ξεκουραστεί, ενώ οι σιελογόνοι αδένες μας επαναστατούν.
Σερβίρουμε με ωραίο ψωμάκι με προζύμι ή λαγάνα, συνοδεύουμε με ξυνοτύρι ή άλλο τυρί της αρεσκείας μας και απολαμβάνουμε υπεύθυνα!
Την επόμενη Παρασκευή, θα σας δείξουμε τη γεωργιανή adjika classic.
Για περισσότερα από 31 χρόνια που δουλεύω ως εργοθεραπευτής, είχα το προνόμιο να συνεργαστώ με χιλιάδες ασθενείς και τα μέλη των οικογενειών τους. Έχω εργαστεί με άτομα που γεννήθηκαν σε όλο το διάστημα της πιο πρόσφατης εποχής, συμπεριλαμβανομένου του τέλους του 19ου αιώνα. Τότε, εγώ βρισκόμουν στην αρχή της καριέρας μου, εκείνοι ήταν κοντά στο τέλος της ζωής τους.
Η φυσική αποκατάσταση μπορεί να είναι αρκετά επίπονη για τους ασθενείς. Ορισμένες διαγνώσεις είναι πολύπλοκες και ιδιαίτερα εξουθενωτικές. Άλλες μπορεί να είναι επώδυνες, ιδίως κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αποκατάστασης. Ως επαγγελματίας, γνωρίζω εδώ και καιρό ότι η συζήτηση βοηθά τους ασθενείς και αποσπά για λίγο την προσοχή τους από τον πόνο, το άγχος και τους φόβους τους.
Όσον αφορά τα θέματα συζήτησης, είχα πάντα μερικές ερωτήσεις για όσους ήταν παντρεμένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι ένας εξαιρετικός αντιπερισπασμός και επιπλέον ιδιαίτερα διδακτικός για εμένα.
Η πρώτη μου ερώτηση είναι: «Πόσο καιρό είστε παντρεμένοι;». Κάθε φορά που παίρνω μια απάντηση που είναι σημαντικά μεγαλύτερη από το διάστημα που είμαι εγώ παντρεμένος, συνεχίζω με το: «Τι πρέπει να κάνω για να κρατήσει ο γάμος μου όσο και ο δικός σας;»
Ακολουθούν μερικές από τις απαντήσεις που έχω συλλέξει όλα αυτά τα χρόνια, όλες από ανθρώπους παντρεμένους εδώ και δεκαετίες. Πολλοί, μάλιστα, είναι (ή ήταν) παντρεμένοι για περισσότερο από από μισό αιώνα:
«Μάθετε τον σύζυγό σας. Όταν παρατηρείτε τις λεπτομέρειες, νιώθει ότι τον αγαπάτε. Μάθετε ποιο είναι το αγαπημένο του φλιτζάνι, ποιες είναι οι συνήθειες που αγαπά.»
Μια διορατική σύζυγος μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, που περιέγραψε τον σύζυγό της με χαρούμενους όρους. Έτη γάμου: 42
* * * * *
«Αν έψαχνες την καλύτερη γυναίκα που θα μπορούσες να παντρευτείς, να θυμάσαι ότι παντρεύτηκες την καλύτερη γυναίκα που θα μπορούσες να βρεις. Τα χρόνια μπορεί να περνούν και ο χρόνος κυλά, αλλά αυτή η γυναίκα είναι ακόμα εκεί.»
Πορτορικάνος σύζυγος με κάταγμα ισχίου. Έτη γάμου: 52
* * * * *
«Γιε μου, από εδώ και στο εξής, ανεξάρτητα από το τι μαγειρεύει η γυναίκα σου -όσο καλό ή κακό κι αν είναι- να το τρως. Δούλεψε για να το φτιάξει. Εσύ δουλεύεις για να σου αρέσει.»
Ιταλοαμερικάνος σύζυγος με έντονη προφορά, μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου (καρδιακή προσβολή). Έτη γάμου: 68
* * * * *
«Αν προσευχηθήκατε για αυτό το άτομο και πιστεύετε ότι ο Θεός έφερε αυτό το άτομο σε εσάς, πρέπει να το θυμάστε πάντα αυτό. Αν ο Θεός θεώρησε ότι αυτό ήταν το καλύτερο άτομο για εσάς, αυτό λέει κάτι”.
Μια τρυφερή σύζυγος, που εισήχθη μετά από μια άσχημη πνευμονία. Έτη γάμου: 38
* * * * *
«Μην κοιτάζεις νεαρές γυναίκες. Η γριά σου δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτές και δεν χρειάζεται να συγκριθεί. Έχει κερδίσει τη θέση της στο γάμο. Εσύ πρέπει να κρατήσεις τη δική σου.»
Αγρότης που αναρρώνει από κάταγμα ισχίου. Έτη γάμου: 54.
* * * * *
«Ποτέ μην παραμελείτε τον/την σύζυγό σας. Ξέρετε τι εννοώ.»
Η πιο χαριτωμένη, η πιο αρχοντική μικροσκοπική γυναίκα με την οποία έχω δουλέψει ποτέ, μετά από τροχαίο ατύχημα. Έτη γάμου: 66
* * * * *
«Βεβαιωθείτε ότι είστε πραγματικά ερωτευμένοι πριν παντρευτείτε. Περιμένετε μέχρι να είστε σίγουροι. Αυτό τα κάνει όλα πολύ πιο εύκολα”.
Ένας εξαιρετικά εσωστρεφής σύζυγος, με ακραία απορρύθμιση μετά από COVID. Έτη γάμου: 51
* * * * *
«Πολλές γυναίκες έχουν μια ρομαντική ιδέα για τον γάμο. Αλλά αν το κάνετε σωστά, θα αποκτήσετε μια ρομαντική ιδέα για τον έγγαμο βίο.»
Σύζυγος 88 ετών, εισήχθη μετά από πτώση και κάταγμα στο δεξί χέρι. Έτη γάμου: 58
* * * * *
«Ποτέ μην πηγαίνετε για ύπνο θυμωμένοι. Είναι πολύ καλύτερο να μείνετε ξύπνιοι και να το παλέψετε! Σοβαρά, μείνετε ξύπνιοι και λύστε το πρόβλημα αντί να καυγαδίζετε.»
Ένας δύστροπος 78χρονος σύζυγος που έπεσε από τη σκάλα καθαρίζοντας υδρορροές. Έτη γάμου: 54
* * * * *
«Έπρεπε να μεγαλώσουμε μαζί. Αν παντρευτείς σήμερα, πρέπει να είσαι ήδη ενήλικας.»
Ασθενής με πνευμονική νόσο, 82 ετών, που εξακολουθεί να προσπαθεί να περιποιείται τον σύζυγό της. Έτη γάμου: 67
* * * * *
«Ποτέ μην λες ότι κάποιος σε ολοκληρώνει. Πρέπει να είσαι πλήρης άνθρωπος για να είσαι καλός σύζυγος. Εργάζεστε για έναν νέο γάμο και κανείς από τους δύο δεν έχει χρόνο να φτιάξει την προσωπικότητά του. Μην τους το φορτώνετε αυτό.»
Σύζυγος με κατάγματα συμπίεσης στην οσφυϊκή μοίρα, μετά από “φιλικό” χτύπημα από τον μεγάλο της σκύλο. Έτη γάμου: 61
* * * * *
«Απλά μην τον σκοτώσετε στον ύπνο του, ακόμα κι αν το θέλετε.»
Μια αυθάδης σύζυγος (και μανιώδης καπνίστρια), που νοσηλεύτηκε μετά από μια άσχημη αντίδραση σε φάρμακα. Έτη γάμου: 62
* * * * *
«Απλά προσευχήσου σαν [το διάολο] και [δώσε της] λουλούδια όταν είναι θυμωμένη.»
Ένας ηλικιωμένος γόης, που διατηρούσε ακόμη το χάρισμά του. Έτη γάμου: 66
* * * * *
«Οι άνδρες μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα, αλλά δεν μπορούν να διαβάσουν το μυαλό. Το λέω σε όλες τις φίλες μου και τα μέλη της οικογένειάς μου: Οφείλετε να επικοινωνείτε μαζί του με ειλικρίνεια. Στους άνδρες δεν αρέσουν οι ίντριγκες από τις συζύγους τους.»
Μια γλυκιά, αξιαγάπητη γυναίκα με ένα υπέροχο σπιτικό. Έτη γάμου: 54
* * * * *
«Μάθετε ποια είναι η γλώσσα αγάπης του συζύγου σας. Αν εσείς φέρνετε δώρα και εκείνος αποζητά ποιοτικό χρόνο, θα απογοητευτείτε και οι δύο. Μόλις μάθετε τη γλώσσα αγάπης του συζύγου σας, θα μπορείτε να μιλήσετε στην καρδιά του.»
Ο πιο γλυκός συνταξιούχος πάστορας, με τον οποίο θα μπορούσα να μιλάω για ώρες αν είχα αρκετό χρόνο. Έτη γάμου: 65
* * * * *
«Δεν βρίζουμε ποτέ ο ένας τον άλλον. Μπορεί να είστε θυμωμένοι, αλλά ποτέ μην βρίζετε ο ένας τον άλλον. Να λύνετε τις διαφορές σας με σεβασμό. Αυτός είναι ο άνθρωπος που παντρεύτηκες.»
Μια γλυκιά γυναίκα, που προσπαθεί να αναρρώσει από το δεύτερο κάταγμα ισχίου της. Έτη γάμου: 43
* * * * *
«Ο γάμος είναι μια δέσμευση, όχι ένα αξεσουάρ του τρόπου ζωής. Μην παντρευτείτε ποτέ αν δεν ξέρετε τι χρειάζεται να κάνετε για να παραμείνετε παντρεμένοι. Σε πάρα πολλούς ανθρώπους αρέσει η ιδέα του γάμου, αλλά όχι η πραγματική δουλειά, έτσι μετά απλά εγκαταλείπουν την προσπάθεια χωρίς σοβαρό λόγο.»
Ένας κάποτε επιτυχημένος άνδρας, που ζούσε σε ακριβό πολυώροφο κτίριο με τη σύζυγό του, ο οποίος αν και αρχικά ήταν απόμακρος, τελικά με συμπάθησε. Έτη γάμου: 57
* * * * *
«Αναρωτηθείτε αν σας αρέσει να είστε παντρεμένοι με έναν ηλικιωμένο άνδρα ή μια ηλικιωμένη γυναίκα. Αυτό το όμορφο πρόσωπο ή αυτοί οι νεανικοί μύες και τα τέλεια μαλλιά δεν θα διαρκέσουν. Είναι αυτός ο άνθρωπος κάποιος που θα θέλατε να έχετε δίπλα σας όταν χαθεί το άνθος της νιότης; Τα σημαντικά πράγματα είναι αυτά που θα υπάρχουν ακόμα όταν το άτομο δίπλα σας γεράσει.»
Ένας πανέξυπνος σύζυγος, με διδακτορικό στη μηχανική και δύο μεταπτυχιακά. Έτη γάμου: 53
* * * * *
«Πρέπει να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς. Αλλά φτάνει για μένα. Ήμουν παντρεμένη για 70 χρόνια. Έχω κάνει αρκετό ντάντεμα!»
Μια μικροσκοπική 98χρονη, αλλά εκπληκτικά ενεργητική χήρα, που ζύγιζε λιγότερο από 45 κιλά. Έτη γάμου: 70
* * * * *
«Λοιπόν, αν τρέχει προς το μέρος σας με τα χέρια της ανοιχτά, σκεφτείτε ότι αυτό είναι αγκαλιά και τρέξτε προς το μέρος της. Αλλά αν τρέχει προς το μέρος σου και κουβαλάει ένα τηγάνι, αυτό μάλλον δεν είναι αγκαλιά και τρέξτε προς την άλλη κατεύθυνση.»
Ένας γεροδεμένος άντρας, με βαθύ γέλιο και χαρούμενα μάτια. Έτη γάμου: 66
* * * * *
Παρόλο που αυτές ήταν μόνο λίγες από τις χιλιάδες απαντήσεις που έχω λάβει όλα αυτά τα χρόνια, αντανακλούν τις απαντήσεις και των υπόλοιπων ζευγαριών. Οι γάμοι μπορεί να απαιτούν πολλή δουλειά για να διατηρηθούν, αλλά η φόρμουλα για τη μακροβιότητα είναι πλέον γνωστή. Ένας καλός, μακροχρόνιος γάμος μπορεί να είναι ένα από τα πιο όμορφα πράγματα στη Γη.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο αποτελούν απόψεις του συγγραφέα και δεν αντανακλούν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times. Σε κάθε περίπτωση, τα σχόλιά σας είναι ευπρόσδεκτα.
Ό,τι φτιάχνουμε με τα χέρια μας, ακόμα και όταν προορίζεται μόνο για εμάς, είναι σίγουρα καλύτερο και πιο γευστικό από οτιδήποτε μπορεί να δημιουργηθεί στο εμπόριο, γιατί εμπεριέχει ένα συστατικό που δεν θα βρούμε πουθενά στην αγορά και αυτό δεν είναι άλλο από τη στοργή, την αγάπη και το μεράκι. Ποιος έχει γευτεί ωραιότερο μοσχάρι κατσαρόλας από εκείνο της γιαγιάς ή πίτα με μυρωδικά και τυρί με φύλλο ανοιγμένο στο χέρι; Ποιο πιάτο μπορεί να συγκριθεί με τα φαγητά της μητέρας ή τα ψητά του πατέρα μας;
Ποια γεύση ορίζεται από τη μοναδικότητα; Εκείνη που έχει φτιαχτεί από τα χέρια όσων αγαπάμε και κουβαλά μέσα της τις μνήμες από το σπίτι και την οικογένειά μας.
Για τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, σας προτείνουμε μία ωραία τάρτα, που μπορείτε να τη φτιάξετε με τα παιδιά σας, είναι εύκολη και έχει ανάλαφρη γεύση.
Ανακατεύουμε σε μία λεκάνη όλα τα υλικά της βάσης και δουλεύουμε το μείγμα με τα χέρια μέχρι να αποκτήσουμε μία αφράτη και λεία ζύμη.
Τη μεταφέρουμε σε μπολ, τη σκεπάζουμε και την αφήνουμε στην άκρη μέχρι να ετοιμάσουμε τη γέμιση.
Ζεσταίνουμε σε ένα τηγάνι το ελαιόλαδο και σοτάρουμε τα κρεμμύδια για δύο δευτερόλεπτα, μέχρι να γυαλίσουν. Προσθέτουμε το σπανάκι και το σοτάρουμε για 2 δευτερόλεπτα, να μαραθεί και να εξατμιστούν τα υγρά του. Ρίχνουμε τα υπόλοιπα υλικά, ανακατεύουμε και αφήνουμε τη γέμιση να κρυώσει ελαφρώς.
Ανοίγουμε τη ζύμη και την απλώνουμε σε καλά λαδωμένο αντικολλητικό ταψί διαμέτρου 28 εκατοστά, φροντίζοντας να εξέχει από τα τοιχώματα.
Απλώνουμε από πάνω τη γέμιση και γυρίζουμε προς τα μέσα τη ζύμη που περισσεύει, σχηματίζοντας ένα λεπτό κόθρο. Αλείφουμε με λίγο ελαιόλαδο και ψήνουμε στους 200 βαθμούς Κελσίου, σε προθερμασμένο φούρνο, στην κάτω θέση, στις αντιστάσεις, για 20-25΄.
Πριν σερβίρουμε, πασπαλίζουμε με φρεσκοτριμμένο πιπέρι.
* * * * *
Την επόμενη Παρασκευή, θα δοκιμάσουμε να ταιριάξουμε το χταπόδι με τις μελιτζάνες.
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο προσκαλεί τους μικρούς επισκέπτες να πάρουν μέρος στις ειδικά σχεδιασμένες εκπαιδευτικές δράσεις του για τις καλοκαιρινές διακοπές, αξιοποιώντας τον ελεύθερο χρόνο τους, ενεργοποιώντας τη φαντασία και αναπτύσσοντας τη δημιουργικότητά τους.
Τον Ιούλιο θα πραγματοποιηθούν οι εξής εκπαιδευτικές δράσεις:
Πέμπτη 13 και Παρασκευή 14 Ιουλίου 2023
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Ένα μικρό αγγείο με λάδι αρωματικό που έζησε κάποτε στο παλάτι το μυκηναϊκό», συνοδευόμενο από εικαστικό εργαστήρι.
Οι μικροί μας φίλοι θα περιηγηθούν στη Συλλογή Μυκηναϊκών Αρχαιοτήτων του Μουσείου υπό την καθοδήγηση των υπεύθυνων αρχαιολόγων, εστιάζοντας περισσότερο στις Πινακίδες Γραμμικής Β, στα κοσμήματα, στο οδοντόφρακτο κράνος και σε έναν ψευδόστομο αμφορέα που διηγείται μία ημέρα από τη ζωή του στο μυκηναϊκό ανάκτορο. Τα παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα απτικής επαφής με αντίγραφα αρχαίων αντικειμένων και, τέλος, με τη βοήθεια της ζωγράφου του Μουσείου, εμπνευσμένα από τα εκθέματα, θα φτιάξουν τα δικά τους έργα τέχνης που θα πάρουν μαζί τους.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας από 5 έως 8 ετών.
Ώρα διεξαγωγής: 11:00 – 13:00. Αριθμός παιδιών ανά πρόγραμμα: 20
Τετάρτη 19 και Πέμπτη 20 Ιουλίου 2023
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Ένας κόσμος νεολιθικός…», συνοδευόμενο από εικαστικό εργαστήρι.
Οι μικροί μας φίλοι θα έχουν τη δυνατότητα να αντλήσουν πληροφορίες για τον νεολιθικό πολιτισμό, πραγματοποιώντας έρευνα (σε αγγεία, εργαλεία, ειδώλια και κοσμήματα) στη Νεολιθική Συλλογή Αρχαιοτήτων υπό την καθοδήγηση των υπευθύνων αρχαιολόγων του Μουσείου, αγγίζοντας αντίγραφα αρχαίων αντικειμένων και με την αναπαράσταση μίας πραγματικής ανασκαφής με νεολιθικά ευρήματα. Τέλος, με τη βοήθεια της ζωγράφου του Μουσείου, τα παιδιά θα δημιουργήσουν το δικό τους έργο τέχνης εμπνευσμένο από τα εκθέματα που ανακάλυψαν στο Μουσείο.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας από 9 έως 11 ετών.
Ώρα διεξαγωγής: 11:00 – 13:00. Αριθμός παιδιών ανά πρόγραμμα: 20
* * *
Όλες οι εκπαιδευτικές δράσεις παρέχονται δωρεάν για τα παιδιά.
Απαραίτητες είναι οι δηλώσεις συμμετοχής, κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης, ενώ είναι περιορισμένος ο αριθμός των θέσεων λόγω του εικαστικού εργαστηρίου.
Πριν από μερικά χρόνια, βρήκα μια παλιά φωτογραφία της προγιαγιάς μου. Στέκεται στην ξεχαρβαλωμένη, ξύλινη βεράντα ενός σπιτιού που θα μπορούσε να περιγραφεί μόνο ως ετοιμόρροπη παράγκα, κρατώντας έναν κουβά γάλα και ρίχνοντάς το σε μια συσκευή που διαχωρίζει το γάλα από την κρέμα γάλακτος. Στη βεράντα μαζί της βρίσκονται δύο νεαρά αγόρια και πρέπει να ξέρετε ότι ο χρόνος που περνούσαν με τη γιαγιά περιελάμβανε μαθήματα για το πώς να αρμέγουν μια αγελάδα και στη συνέχεια να το επεξεργάζονται μέσω ενός διαχωριστή κρέμας.
Ο μπαμπάς μου και τα αδέλφια του είχαν μια πλούσια παιδική ηλικία, αποκομίζοντας πανάρχαιες σοφίες και δεξιότητες από τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, που ήταν έτοιμοι και πρόθυμοι να τους διδάξουν. Σε έναν κόσμο με έξυπνα smartphones και εθιστικά βιντεοπαιχνίδια, αυτή η σοφία και αυτές οι δεξιότητες μπορεί να χαθούν για πάντα αν οι παππούδες και οι γιαγιάδες και άλλοι ενήλικες δεν αναλάβουν να τα διδάξουν ενεργά.
Σκεφτείτε τη ζωή σας και απαριθμήστε τις πρακτικές δεξιότητες που μάθατε στην πορεία. Ακόμα και αν σας χωρίζουν πολλά χιλιόμετρα από τα εγγόνια, τα ανίψια και τα ανίψια σας, θα μπορούσατε να τους διδάξετε εξ αποστάσεως κάποιες βασικές δεξιότητες μέσω βίντεο. Ο πατέρας μου στέλνει τακτικά μικρά βίντεο που δείχνουν πώς καταφέρνει να αναπαράγει τη συκιά του!
Αναρωτιέστε από πού να ξεκινήσετε; Ακολουθούν μερικές προτάσεις.
Μαγειρική και ζαχαροπλαστική
Ποιες οικογενειακές συνταγές θα μπορούσατε να μοιραστείτε με τα εγγόνια σας; Μια από τις πιο πολύτιμες συνταγές μου είναι η συνταγή “Shlumgum” γραμμένη με τον καλλιγραφικό γραφικό χαρακτήρα της γιαγιάς μου. Ξέρει η νεότερη γενιά της οικογένειάς σας πώς να μαγειρεύει από το μηδέν και να ψήνει μια φρατζόλα ψωμί; Το φαγητό συνδέεται συχνά με την οικογενειακή ιστορία και τις πολιτιστικές παραδόσεις. Ίσως είναι ευκαιρία να τις θυμηθείτε, να τις ξεσκονίσετε (μεταφορικά μιλώντας!) και να καλέσετε μερικούς νέους να μαγειρέψουν μαζί.
Ιστορίες από τα παλιά
Διηγούμενοι ιστορίες από το παρελθόν, συντηρούμε και μεταδίδουμε παράλληλα στη νεότερη γενιά τις οικογενειακές ρίζες μας, τη γλώσσα, τα έθιμα και τις γιορτές. (StockLite/Shutterstock)
Έχετε έναν ολόκληρο θησαυρό από ιστορίες της παιδική σας ηλικίας και ιστορίες που σας έχουν αφηγηθεί οι δικοί σας παππούδες και γιαγιάδες σας και άλλοι ενήλικες. Αυτές είναι πολύτιμες όχι μόνο για εσάς αλλά και για τα εγγόνια σας. Αντί να τις αφήσετε να χαθούν στην ομίχλη του χρόνου, μοιραστείτε τις με τα παιδιά όλων των ηλικιών και αυτά όχι μόνο θα αγαπήσουν αυτές τις ιστορίες, αλλά μπορείτε να είστε σίγουροι ότι θα τις διηγηθούν και στα δικά τους παιδιά κάποια μέρα. Ακόμα καλύτερα, γράψτε αυτές τις ιστορίες και εκδώστε τις μόνοι σας. Ακόμη και ένα απλό PDF που μπορεί να μοιραστεί μεταξύ των μελών της οικογένειας θα είναι μια μέρα ανεκτίμητο.
Μαστορέματα και κατασκευές
Η ξυλουργική, η σαπωνοποιεία, η ενασχόληση με τα θεραπευτικά βότανα όχι μόνο προσφέρουν πλούσιες γνώσεις, αλλά και ισχυροποιούν τους δεσμούς μεταξύ της παλαιότερης και της νεότερης γενιάς.(Studio Romantic/Shutterstock)
Αν μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας την απόφραξη του νεροχύτη σας, να βάψετε ένα δωμάτιο, να αλλάξετε ένα λάστιχο ή να επισκευάσετε μια αλυσίδα ποδηλάτου, πρέπει να ευχαριστείτε αυτόν που σας το δίδαξε. Τα σχολεία δεν διδάσκουν πλέον αυτές τις πρακτικές δεξιότητες – αν δεν διδάξουμε εμείς τη νέα γενιά, ποιος θα το κάνει; Πρόκειται για δεξιότητες που όχι μόνο μας είναι χρήσιμες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας, αλλά μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και σε μια καριέρα.
Ο επιδέξιος χειρισμός ενός κατσαβιδιού, ενός σφυριού ή άλλων εργαλείων είναι μια επίκτητη δεξιότητα. Στην αρχή, αισθάνεστε άβολα. Δεν είστε σίγουροι για το πόση πίεση ή δύναμη πρέπει να χρησιμοποιήσετε. Το εργαλείο γλιστράει ή χάνει το στόχο του ξανά και ξανά. Τα εργαλεία είναι απλά, αλλά η κατάκτησή τους όχι και τόσο.
Κάντε έναν κατάλογο με όλα όσα ξέρετε να επισκευάζετε, τα συνήθη έργα βελτίωσης του σπιτιού και τη συντήρηση του αυτοκινήτου. Πιθανότατα θα καταλήξετε με έναν εντυπωσιακό κατάλογο και τώρα χρειάζεστε απλώς έναν ή δύο μαθητές για να περάσετε μαζί δημιουργικές και ευχάριστες στιγμές!
Κηπουρική
Η κηπουρική απαιτεί χρόνο, υπομονή και γνώσεις που αποκτώνται με την πάροδο πολλών ετών. Όπως απολαμβάνει ένας κηπουρός την ύπαιθρο, τον ήλιο, τον καθαρό αέρα, την καλλιέργεια των φυτών και την παρακολούθηση της ανάπτυξής τους, το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά. Αρκεί να τα καλέσετε στον κήπο και να τους μάθετε πώς να καλλιεργούν λουλούδια και λαχανικά.
Χειροτεχνίες
Είναι τυχερό το παιδί του οποίου η γιαγιά ή ο παππούς ασχολούνται με χειροτεχνίες και κατασκευές. Το πλέξιμο, το βελονάκι, το κέντημα, το ράψιμο και άλλες χειροτεχνίες όχι μόνο παράγουν πρακτικά και όμορφα αποτελέσματα, αλλά βοηθούν επίσης στη βελτίωση του συντονισμού των ματιών-χεριών και των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων.
Τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν επίσης για την παρασκευή σαπουνιού, τα θεραπευτικά βότανα και την ξυλουργική, εμπλουτίζοντας την προσωπικότητα και τις γνώσεις τους, αποκτώντας ωριμότητα και εμπιστοσύνη στις ικανότητες τους και ενισχύοντας τους δεσμούς με τον παππού και τη γιαγιά.
Καλοί τρόποι και ετικέτα
“Δεν βάζουμε τους αγκώνες μας πάνω στο τραπέζι! Δεν μιλάμε με το στόμα γεμάτο φαγητό! Ανοίγουμε τις πόρτες για τις κυρίες!” Οι καλοί τρόποι δεν φεύγουν ποτέ από τη μόδα και το άτομο που τους εφαρμόζει δείχνει σεβασμό και εκτίμηση για τους άλλους. Η εθιμοτυπία περιλαμβάνει τη γνώση του πιρουνιού που πρέπει να χρησιμοποιήσετε σε ένα επίσημο περιβάλλον και πώς να συστηθείτε κατάλληλα. Αυτές οι δεξιότητες είναι διακριτικές, ωστόσο κάνουν ισχυρή εντύπωση τόσο στο εργασιακό όσο και στο φιλικό περιβάλλον μας. Η έλλειψή τους δε είναι ακόμα εντυπωσιακότερη.
Ζωή στην ύπαιθρο
Κατασκήνωση, ψάρεμα, ταξίδι με σακίδιο, μαγείρεμα σε φωτιά – αυτές τις τόσο περιπετειώδεις και συναρπαστικές δραστηριότητες όλο και λιγότερα παιδιά έχουν την ευκαιρία να τις ζήσουν και να μάθουν όσα σχετίζονται με αυτές. Παρόλα αυτά, είναι εξαιρετικά σημαντικές για μάθουμε να εκτιμούμε και να αγαπάμε τη φύση. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλά παιδιά σήμερα φοβούνται να βρεθούν στη φύση – την απεραντοσύνη, την ησυχία, τις κατάμαυρες νύχτες. Και πάλι, αν δεν μεταδώσετε εσείς αυτές τις δεξιότητες και αυτές τις γνώσεις, ποιος θα το κάνει;
Κτηνοτροφία
Κοτόπουλα, κατσίκες, μέλισσες, πάπιες – όποια κι αν είναι η εμπειρία σας στη φροντίδα ζώων, μην την κρατάτε για τον εαυτό σας. Τα παιδιά έλκονται από τη φύση τους από τα ζώα και το να μαθαίνουν πώς να φροντίζουν ένα άλλο ζωντανό πλάσμα τους εμφυσά μια αίσθηση ευθύνης και συμπόνιας. Μαθαίνουν τη σημασία της ικανοποίησης των αναγκών ενός άλλου όντος και ευαισθητοποιούνται απέναντι στις ανάγκες και τα συναισθήματά του.
Μουσικές δεξιότητες
Τα παιδιά έχουν μια εγγενή αγάπη για τη μουσική. (Tonet Gandia/Shutterstock)
Αν έχετε μουσικές δεξιότητες είτε παίζετε κάποιο όργανο ή τραγουδάτε είτε απλά αγαπάτε τη μουσική γενικά, αυτό είναι υπέροχο για παιδιά κάθε ηλικίας. Σας αρέσει η τζαζ ή κάποιο άλλο είδος μουσικής; Μεταδώστε το στην επόμενη γενιά. Αφήστε τα να ακούσουν τους αγαπημένους σας συνθέτες και ερμηνευτές. Ξέρετε να παίζετε κάποιο όργανο; Τα μαθήματα μουσικής μπορεί να είναι ακριβά και απρόσιτα για πολλές οικογένειες, αλλά τα μαθήματα που διδάσκονται από έναν στενό φίλο ή μέλος της οικογένειας όχι μόνο μεταδίδουν τις γνώσεις αλλά συσφίγγουν και τις σχέσεις.
Εξερεύνηση της φύσης
Οι περίπατοι στη φύση, η παρατήρηση πουλιών, οι γνώσεις για τα διάφορα δέντρα και βότανα, τα ονόματα τους και οι ιδιότητες τους, ο κόσμος των εντόμων και των άλλων κατοίκων του δάσους, όλα αυτά διδάσκουν δεξιότητες παρατήρησης καθώς και εκτίμηση για τη φύση και το περιβάλλον. Επίσης, η απόλαυση της ομορφιάς της φύσης και η αποσύνδεση από την τεχνολογία κεντρίζει τη δημιουργικότητα και την περιέργεια.
Πολιτιστικές παραδόσεις
Κάθε παιδί έχει μια πλούσια κληρονομιά πολιτισμικών παραδόσεων, αλλά λίγα από αυτά μαθαίνουν κάτι σχετικά. Μοιραστείτε αυτές τις παραδόσεις και τις ιστορίες και μεταδώστε τες όπως ακριβώς μεταβιβάστηκαν σε εσάς. Οι οικογενειακές ρίζες, η γλώσσα, τα έθιμα και οι γιορτές αξίζει να διατηρηθούν και να περάσουν στην επόμενη γενιά.
Πολύ συχνά, απορρίπτουμε την αξία όσων γνωρίζουμε και έχουμε βιώσει, αλλά ο καθένας από εμάς είναι μια εγκυκλοπαίδεια μοναδικών αναμνήσεων, εντυπώσεων και μαθημάτων που μπορούν να εμπλουτίσουν τους αγαπημένους μας, ιδίως τους νεότερους.
Τι σημαίνει επιστροφή; Τι σημαίνει να γυρίζεις σπίτι; Το σπίτι μας βρίσκεται εκεί όπου ανήκουμε, οι άνθρωποι και οι τόποι που είναι δικοί μας ενώ κι εμείς είμαστε δικοί τους. Ωστόσο, αυτό το ανήκειν φτάνει στην πληρότητά του μόνο μέσω της ενεργής επιλογής μας και της συμμόρφωσής μας με τους περιορισμούς που μας θέτει η αφοσίωσή μας σε έναν λαό και έναν τόπο. Μια τέτοια αφοσίωση απαιτεί συνεχή επιλογή, επαναβεβαίωση και επιστροφή.
Η “Οδύσσεια” του Ομήρου διερευνά σε μεγάλο βάθος αυτές τις έννοιες της επιστροφής και του ανήκειν. Ο “νόστος” – η “επιστροφή”- ξεχωρίζει ως η σημαίνουσα λέξη και έννοια στο ποίημα, όπως λέει η Εύα Μπραν στο βιβλίο της “Ομηρικές Στιγμές”. Υπάρχουν, ωστόσο, διαφορετικά είδη επιστροφής. Γράφει: “Φαίνεται ότι το “γυρίζω σπίτι”, η επιστροφή, δεν είναι τόσο απλό όσο το να επιβιώσεις από τη θάλασσα και να ξαναπάρεις ένα παλάτι- μπορεί να γυρίσεις σπίτι αλλά να μην είσαι εκεί, μπορεί να επιστρέψεις αλλά να μην είσαι εσύ”. Στην “Οδύσσεια”, ο Όμηρος μας τραγουδά για ένα βαθύτερο είδος νόστου – τον αέναο νόστο της αληθινής πίστης και αφοσίωσης.
Πίστη στον άνθρωπο
Αταλάντευτη στην πίστη της στον Οδυσσέα, η Πηνελόπη (α) κάθεται μόνη στον αργαλειό της, ενώ μια υπηρέτρια μαζεύει μήλα, αντιπροσωπεύοντας τους πειρασμούς που την περιβάλλουν. “Πηνελόπη”, 1864, του Τζον Ρόνταμ Σπένσερ Στάνχοπ. Λάδι σε καμβά. Ιδιωτική συλλογή. (Public Domain)
Αν και το θέμα της πίστης διατρέχει όλο το ποίημα, βρίσκει τη βαθύτερη και σημαντικότερη έκφρασή του στο γάμο του Οδυσσέα και της Πηνελόπης.
Στη δυτική λογοτεχνία, η Πηνελόπη αποτελεί υπόδειγμα πίστης. Περιμένει 20 χρόνια να επιστρέψει ο σύζυγός της, αποκρούοντας τους μνηστήρες που προσπαθούν να σφετεριστούν το στέμμα και το κρεβάτι του βασιλιά, γαντζωμένη στην ελπίδα και τους γαμήλιους όρκους της, όταν πολλές κατώτερες γυναίκες θα εγκατέλειπαν τον Οδυσσέα και θα υπέκυπταν στην τεράστια πίεση να ξαναπαντρευτούν.
Η ακλόνητη καρδιά της δεν παύει ποτέ να νοσταλγεί τον σύζυγό της. Ο χρόνος δεν φαίνεται να επουλώνει την πληγή της απώλειάς της, αλλά ούτε και να πνίγει εντελώς την ελπίδα. “Όλη μέρα επιδίδομαι σε αναστεναγμούς και δάκρυα”, θρηνεί, σαν να είχε φύγει ο Οδυσσέας μόλις την προηγούμενη μέρα.
Αλλά και ο Οδυσσέας θρηνεί για τη σύζυγό του. Και παρόλο που η πίστη του δεν φτάνει την πίστη της Πηνελόπης, είναι ωστόσο αξιοσημείωτη. Στην πρώτη μας συνάντηση στο έπος με τον “πολυτλα” Οδυσσέα -για να χρησιμοποιήσουμε το σημαντικότερο ομηρικό επίθετο- αυτός μαραζώνει από νοσταλγία για την Πηνελόπη και την πατρίδα του, ενώ είναι παγιδευμένος στο νησί της νύμφη Καλυψούς, η οποία τον θέλει για σύζυγο. Ο Όμηρος λέει ότι η καρδιά του είναι “προσηλωμένη στη γυναίκα του και στην επιστροφή του”. Σε μια οδυνηρή εικόνα, ο Όμηρος απεικονίζει τον Οδυσσέα στο νησί ως εξής:
“…εκείνος στο γιαλό καθούμενος, ως πάντα που, θρηνούσε,
με πίκρες, στεναγμούς και κλάματα σπαράζοντας τα στήθη,
την άκαρπη θωρώντας θάλασσα με βουρκωμένα μάτια.” [1]
Αν και ο Οδυσσέας δεν παραμένει πιστός στην Πηνελόπη με το σώμα του, ωστόσο, αποδεικνύει την απόλυτη αφοσίωσή του σε αυτήν όταν παίρνει την καίρια απόφαση να εγκαταλείψει όχι μόνο την Καλυψώ, μια δευτερεύουσα θεά, αλλά και την ίδια την αθανασία που εκείνη του υπόσχεται αν παραμείνει κοντά της, για χάρη της Πηνελόπης.
Παρά την ομορφιά, την αθανασία και την αρχοντιά της Καλυψούς, ο Οδυσσέας λαχταρούσε τη γυναίκα του και την ελευθερία του, την οποία του απέδωσαν εν τέλει οι θεοί του Ολύμπου. “Ο Ερμής διατάζει την Καλυψώ να απελευθερώσει τον Οδυσσέα”, 1665, του Ζεράρ ντε Λαιρές. Λάδι σε καμβά. Μουσείο Τέχνης του Κλήβελαντ. (Public Domain)
Αλλά ακόμη και όταν ο Δίας την έχει διατάξει να αφήσει τον Οδυσσέα να φύγει, η Καλυψώ δεν μπορεί να μην κάνει μια τελευταία προσπάθεια να τον πείσει να μείνει κοντά της:
“Ας είναι, γεια χαρά σου!
Μονάχα αν κάτεχες στα φρένα σου τα βάσανα που η μοίρα
να σύρεις γράφει, πριν τα χώματα τα πατρικά πατήσεις,
εδώ θ᾿ απόμενες, κοιτάζοντας το σπήλιο αυτό μαζί μου,
και θα ‘σουν από πάνω αθάνατος, κι ας έχεις τόσο πόθο
να ιδείς το ταίρι σου, που ατέλειωτα σε τυραννά ο καημός του.
Θαρρώ από κείνη εγώ χειρότερη στην ελικιά δεν είμαι
κι ουδέ στο ανάριμμα᾿ κι αταίριαστο να παραβγαίνουν θα ‘ταν
έτσι κι αλλιώς θνητές με αθάνατες στην ελικιά, στην όψη.» [2]
Ο Οδυσσέας απαντά θαυμάσια σε αυτά τα λόγια της νύμφης:
«Θεά σεβάσμια, μη μου οργίζεσαι᾿ κι εγώ καλά το ξέρω᾿
αλήθεια, η Πηνελόπη η φρόνιμη δε δύνεται ποτέ της
στην ομορφιά και στο παράστημα να παραβγεί μαζί σου᾿
τι είναι θνητή, μα εσύ κι αθάνατη κι αγέραστη λογιέσαι.
Μα κι έτσι θέλω κι ακατάπαυτα με δέρνει ο πόθος, πίσω
να στρέψω, την ημέρα κάποτε να ιδώ του γυρισμού μου.» [3]
Αυτό που κάνει την απάντησή του τόσο υπέροχη είναι ότι ο Οδυσσέας δεν αρνείται την άποψη της θεάς, ότι είναι ωραιότερη και ανώτερη από την Πηνελόπη. Και είναι αθάνατη, σε αντίθεση με τη σύζυγο του Οδυσσέα, η οποία είναι προορισμένη να γεράσει και να πεθάνει. Ο Οδυσσέας τα αναγνωρίζει όλα αυτά, αλλά επιλέγει την Πηνελόπη ούτως ή άλλως.
Ακόμα και με όλα τα ελαττώματά της, κανείς δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη μοναδική ψυχή που επέλεξε ο Οδυσσέας για σύντροφο της ζωής του πριν από τόσα χρόνια. Και εδώ έχουμε μια βαθιά αλήθεια για τον γάμο και την πίστη. Όπως το θέτει ο Γουέντελ Μπέρι στο δοκίμιό του “Το σώμα και η γη” (“The Body and the Earth”) από το βιβλίο του “The Unsettling of America”: “Πρόκειται, στην πραγματικότητα, για ένα γαμήλιο τελετουργικό που μοιάζει πολύ με το δικό μας, κατά το οποίο ο Οδυσσέας απαρνιέται τους άλλους, αρχίζοντας από την αθάνατη θηλυκότητα της θεάς, και ανανεώνει την υπόσχεσή του στους γήινους όρους του γάμου του”.
“Η συνάντηση του Οδυσσέα και της Πηνελόπης”, 1788, του Φραντσέσκο Μπαρτολότσι, από το έργο του Τζον Φράνσις Ριγκώ. Χαρακτική και διακεκομμένη χαλκογραφία σε χαρτί. Rijksmuseum, Άμστερνταμ. (Public Domain)
Πράγματι, κάτι πρέπει να θυσιάσουμε όταν παντρευόμαστε. Πριν από το γάμο, όλοι μας έχουμε ένα πρότυπο, ένα ιδεώδες του ατόμου που ελπίζουμε να παντρευτούμε. Κατά κάποιον τρόπο, οι άνδρες αγαπούν τη γυναικεία φύση και οι γυναίκες αγαπούν την ανδρική φύση αφηρημένα, ως ιδανικά. Αλλά όταν ερωτευόμαστε και παντρευόμαστε, αυτό το αφηρημένο ιδανικό πρέπει να γίνει συγκεκριμένο και χειροπιαστό. Δεν αγαπάμε πλέον τη γυναικεία ή την ανδρική φύση ή κάποιο αθάνατο, τέλειο δείγμα αυτών, αλλά ένα συγκεκριμένο, υπέροχο, ατελές ον και μόνον αυτό.
Ο Όμηρος μας δείχνει ότι αληθινή πίστη σημαίνει να εγκαταλείπεις όλους τους άλλους πιθανούς συντρόφους -ακόμα και το “ιδανικό” που υπάρχει αφηρημένα, κάπου “εκεί έξω”, αυτήν τη θεά ή τον θεό που οι άνθρωποι περιμένουν μερικές φορές κοροϊδεύοντας τον εαυτό τους- υπέρ ενός πραγματικού, θνητού όντος. Το ιδανικό πρέπει να θυσιαστεί για τον πραγματικό άνθρωπο, τον άνθρωπο που έχει κανείς πραγματικά.
“Η Ευρύκλεια ξυπνά την Πηνελόπη για να της πει για την επιστροφή του Οδυσσέα”, 18ος αιώνας, από την Αντζέλικα Κάουφμαν. Λάδι σε καμβά. Ιδιωτική συλλογή. (Public Domain)
Και αυτό το πρόσωπο, αν και δεν είναι θεός ή θεά, είναι κατά έναν μυστηριώδη τρόπο πολύ ανώτερο από την εξιδανικευμένη εκδοχή του συντρόφου μας. Η ιστορία του Οδυσσέα τα δραματοποιεί όλα αυτά.
Ο γάμος, ένας ριζωμένος θεσμός
Η τελική δοκιμασία στην οποία υποβάλλει η Πηνελόπη τον Οδυσσέα με το γαμήλιο κρεβάτι τους αφορά το αν έχει επιστρέψει μόνο στο σώμα ή και στην καρδιά. Είναι ο ίδιος άνθρωπος; Είναι πιστός σε εκείνη και στο σπίτι τους; Γνωρίζοντας το αμετακίνητο του κρεβατιού τους (το οποίο είναι κυριολεκτικά ριζωμένο στη γη), ο Οδυσσέας δείχνει να παραμένει αναλλοίωτος. “Η δοκιμασία που έχει περάσει τώρα είναι αυτή της ταυτότητας με την κυριολεκτική της έννοια, της αυτο-ομοιότητας”, γράφει η Μπραν. “Εξακολουθεί να είναι ο άνθρωπος που ήταν πριν πάει στην Τροία, ο σύζυγός της που επέστρεψε με ακλόνητη και φορτισμένη με μνήμες αγάπη του για τη γυναίκα του και με ακατάλυτη πίστη στον φυσικά ριζωμένο θεσμό του γάμου”.
“Η Αθηνά απομακρύνει τις αμφιβολίες της Πηνελόπης”, μεταξύ 1632 και 1633, από τον Θεόδωρο βαν Θούλντεν, από το έργο του Φραντσέσκο Πριματίτσο. Χαρακτικό. Rijksmuseum, Άμστερνταμ. (Public Domain)
Η πίστη απαιτεί μια συνεχή επιστροφή, μια συνεχή επιλογή, παρ’ όλες τις δυσκολίες της ξηράς και της θάλασσας. Και αν κάποιος είναι πιστός, η χαρά θα επιστρέψει επίσης. Ο Μπέρι σχολιάζει: “Αυτό που προσφέρει ο γάμος -και αυτό που η πίστη έχει σκοπό να προστατεύσει- είναι η δυνατότητα στιγμών όπου αυτό που έχουμε επιλέξει και αυτό που επιθυμούμε ταυτίζονται”.
Αυτές οι στιγμές δεν μπορούν να είναι συνεχείς, μας υπενθυμίζει. Ο Οδυσσέας και η Πηνελόπη χωρίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα -συμβολικά, η αγάπη τους είναι στεγνή, επώδυνη, μη ανταποδοτική. Αλλά η πίστη τους ανταμείβεται όταν βιώνουν, κατά κάποιον τρόπο, μια δεύτερη γαμήλια νύχτα μετά την περίφημη επανένωσή τους στο τέλος του ποιήματος. Στη μέση ηλικία τους, η αγάπη τους γίνεται φρέσκια, καινούργια και πάλι. Η χαρά αναβλύζει με μεγαλύτερη ένταση, ακόμη και από ό,τι όταν παντρεύτηκαν για πρώτη φορά. Μια τέτοια εμπειρία έρχεται μόνο μέσα από την πίστη και την αφοσίωση.
“Η επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη”, περ. 1814, του Γκασπάρε Μαρτελίνι για τον Φερδινάνδο Γ’. Φρέσκο σε οροφή, με ζωφόρο διακοσμημένη στις γωνίες με αλληγορίες της Πίστης, της Δύναμης, του Ηρακλή και του Απόλλωνα. Παλάτι Πίτι, Φλωρεντία, Ιταλία. (Diego Delso/CC BY-SA 4.0)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Ομήρου Οδύσσεια, Ραψωδία Ε΄, στίχοι 82-84. Από την ιστοσελίδα uoa.gr
2. Ομήρου Οδύσσεια, Ραψωδία Ε΄, στίχοι 205-213. Από την ιστοσελίδα uoa.gr
3. Ομήρου Οδύσσεια, Ραψωδία Ε΄, στίχοι 215-220. Από την ιστοσελίδα uoa.gr
Μια μητέρα πέντε παιδιών και νοικοκυρά πλήρους απασχόλησης διατυπώνει μια θέση για τη γυναικεία φύση φορώντας όμορφα φορέματα κάθε μέρα. Η γκαρνταρόμπα της αντικατοπτρίζει τις βασικές της αξίες της θηλυκότητας, της σεμνότητας και της αξίας της ως σύζυγος και μητέρα και επιπλέον, όπως επιμένει, είναι άνετη!
Η 32χρονη Μήγκαν Μάντεν, μητέρα, νοικοκυρά και συγγραφέας, είναι παντρεμένη με τον 34χρονο Τζος Μάντεν, λέκτορα Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στην Αγγλία, όπου και ζουν. Η Μήγκαν και ο Τζος είναι γονείς πέντε παιδιών: τεσσάρων θυγατέρων ηλικίας 10, 6, 3 και 1 έτους και ενός γιου ηλικίας 8 ετών, τα οποία διδάσκουν στο σπίτι,
«Η μητρότητα δεν σημαίνει ότι καταρρέουμε ή ότι χάνουμε την ταυτότητά μας ως γυναίκες. Στην πραγματικότητα, μέσα από αυτήν μπορούμε να βρούμε τους εαυτούς μας με έναν εντελώς νέο τρόπο», δήλωσε η Μήγκαν στην Epoch Times. «Τόσο συχνά μας λένε να σκληραγωγηθούμε, να παραμερίσουμε τα συναισθήματά μας και τις γυναικείες μας ιδιότητες για να ανταγωνιστούμε και να γίνουμε σαν τους άνδρες. Αλλά θα υποστήριζα ότι ο κόσμος χρειάζεται τις γυναίκες να είναι αυτές που είναι και ότι αυτό φέρνει μια βαθιά γαλήνη στην ταυτότητά μας.
»Η πίστη μας έχει επίσης προωθήσει την κατανόηση της ταυτότητάς μας ως παιδιά του Θεού, γιους και κόρες. Οι βιβλικές και παραδοσιακές αλήθειες για τη θηλυκότητα και τον ανδρισμό μπορούν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τα ιδιαίτερα χαρίσματά μας και αυτό που μπορούμε τόσο όμορφα να δώσουμε στον κόσμο ως άνδρες και γυναίκες.»
Το πρώτο βιβλίο της Μήγκαν, «Μαρία, δίδαξέ με πώς να γίνω κόρη Σου», αναμένεται να κυκλοφορήσει μέσα στο 2023 από την Ascension Press.
Η Μήγκαν Μάντεν, 32 ετών και κάτοικος Αγγλίας, είναι μητέρα και συγγραφέας με πλήρη απασχόληση στο σπίτι, όπου και διδάσκει τα παιδιά της. (ευγενική παραχώρηση της Megan Madden)
Η Μήγκαν με τον σύζυγό της, Τζος Μάντεν, λέκτορα Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στην Αγγλία, και τα πέντε παιδιά τους. (ευγενική παραχώρηση της Megan Madden)
Η Μήγκαν, η οποία είναι έγκυος στο έκτο παιδί τους, μοιράζεται την οικογενειακή της ζωή στο Instagram και ελπίζει ότι τα φορέματά της αποτελούν παράδειγμα της ιδέας ότι η «διαχρονική θηλυκότητα» είναι πολύ συμβατή με τη σύγχρονη μητρότητα. Λαμβάνει πολλά σχόλια, τόσο θετικά όσο και αρνητικά.
Στην αρχή του «ταξιδιού» της με τα φορέματα, η Μήγκαν έκανε εξωτερικές δουλειές με τα τρία της παιδιά, όταν ένας ηλικιωμένος άνδρας στο ταμείο σχολίασε: «Φαίνεστε τόσο ωραία, για ποιο λόγο είστε τόσο καλοντυμένη;». Η Μήγκαν απάντησε: «Ευχαριστώ, απλά ντύνομαι για την ημέρα μου ως μαμά». Ο άνδρας απάντησε ότι ήταν όμορφο αυτό που έκανε και ευχήθηκε να το έκαναν περισσότερες γυναίκες.
Η Μήγκαν αποφάσισε να αρχίσει να ντύνεται με φροντίδα, όχι μόνο για τον εαυτό της, αλλά και για να δείξει στα παιδιά της «την αξία του να φροντίζεις το σώμα σου και ότι η μητρότητα είναι όμορφη». (ευγενική παραχώρηση της Megan Madden)
Η Μήγκαν λέει ότι τα σεμνά, εμπνευσμένα από το παρελθόν φορέματά της έχουν γίνει για αυτήν η «στολή-μαμάς».(ευγενική παραχώρηση της Megan Madden)
«Τέτοιες μικρές ιστορίες συμβαίνουν συνέχεια. Είναι εκπληκτικό το τι μπορεί να πει ένα απλό φόρεμα», είπε. «Δεν είναι ότι θέλω να θεωρηθώ νοικοκυρά της δεκαετίας του 1950 ή με μη αυθεντικό τρόπο. Αντίθετα, ελπίζω να αναδείξω την ομορφιά της μητρότητας στη σύγχρονη εποχή – ότι η διαχρονική θηλυκότητα δεν χρειάζεται να χάνεται στη όψη του μοντερνισμού και της άνεσης του αθλητικού στυλ.
»Πιστεύω ότι η ομορφιά και η σεμνότητα πάνε χέρι-χέρι. … Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αρχικά με τράβηξαν τόσο πολύ αυτά τα πιο vintage φορέματα που αποτυπώνουν την ομορφιά, τις θηλυκές καμπύλες με υπέροχο τρόπο και καλύπτουν ό,τι είναι σωστό να καλύπτουν. Εκτιμώ τη σεμνότητα λόγω της εγγενούς καλοσύνης του σώματος, σε αναγνώριση της δικής μου αξιοπρέπειας -καλύπτοντας ό,τι είναι ιερό για χάρη του, χωρίς να φοβάμαι την ομορφιά.»
«Η αξία της φροντίδας του σώματός σας»
Το ζευγάρι απέκτησε το πρώτο του μωρό στις 20 Οκτωβρίου 2012 και η Μήγκαν λέει ότι «απορροφήθηκε πλήρως από τη μητρότητα με τον καλύτερο τρόπο». Ωστόσο, ως νέα μητέρα, δυσκολευόταν να ντυθεί και απαρνήθηκε κάποιες από τις μέχρι πρότινος αγαπημένες της συνήθειες φροντίδας του εαυτού της, όπως το βάψιμο των νυχιών της ή το μακιγιάζ.
«Μετά από περίπου έξι μήνες, ήρθε μια στιγμή που κοίταξα στον καθρέφτη και δεν αναγνώριζα τον εαυτό μου», είπε. «Φορούσα κολάν και φαρδιά μπλουζάκια, χωρίς μακιγιάζ και με “μαμαδίστικο κότσο”. Ήταν η μαμά-επιβίωσης, κάτι που συμβαίνει κατά καιρούς και δεν είναι ντροπή, αλλά ήξερα ότι δεν αισθανόμουν ο εαυτός μου».
Η Μήγκαν αποφάσισε να αρχίσει να προσέχει το ντύσιμό της, όχι μόνο για τον εαυτό της αλλά και για να δείξει στα παιδιά της «την αξία του να φροντίζεις το σώμα σου και ότι η μητρότητα είναι όμορφη».
Φορώντας κομψά και ταυτόχρονα σεμνά φορέματα, η Μήγκαν άλλαξε τη διάθεσή της ως γυναίκα με τρόπους που δεν πίστευε ποτέ ότι ήταν δυνατοί. (ευγενική παραχώρηση της Megan Madden)
Κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών του Τζος και της πρώτης περιόδου της καριέρας του, έζησαν στην Αυστρία και την Πολωνία, όπου η Μέγκαν τελειοποίησε το προσωπικό της στυλ. Εντυπωσιασμένη από τις «υπέροχες μητέρες που ήταν όμορφα ντυμένες, αλλά και με απλότητα και άνεση», άρχισε να φτιάχνει μια μικρή, συνειδητή γκαρνταρόμπα-κάψουλα (capsule wardrobe) με φορέματα από βιώσιμα υλικά.
«Δεν έχω πλέον ούτε ένα ζευγάρι τζιν στη ντουλάπα μου. Απλώς σταμάτησα να τα αναζητώ!», δήλωσε.
«Η στολή-της-μαμάς μου»
Σήμερα, η Μήγκαν φοράει κάθε μέρα κομψά, σεμνά φορέματα, εμπνευσμένα από το παρελθόν. Κάτι τέτοιο έχει αλλάξει τη διάθεσή της ως γυναίκα με αδιανόητους για αυτήν μέχρι τώρα τρόπους
«Έχει αλλάξει τον τρόπο που κάθομαι, τον τρόπο που φέρομαι και την παραγωγικότητά μου μέσα στην ημέρα μου», είπε. «Ο λόγος για τον οποίο προτιμώ τα πιο vintage κοψίματα είναι επειδή αυτά τα στυλ φορεμάτων είναι φτιαγμένα με περισσότερο υλικό, έτσι ώστε το να παίζω στο πάτωμα με τα μικρά μου, για παράδειγμα, να είναι απολύτως εφικτό και εύκολο – η φούστα μου απλώνεται.
»Έχω ορισμένα φορέματα που είναι πιο απλά για μεγάλους περιπάτους ή περισσότερη δραστηριότητα και άλλα που είναι λίγο πιο κομψά και δεν διστάζω να τα φορέσω για δουλειές. Υπό μία έννοια, τα φορέματα έχουν γίνει ένα είδος στολής-της-μαμάς για εμένα. Είναι ένα γρήγορο ντύσιμο που με κάνει να αισθάνομαι συγκροτημένη, έτοιμη για την ημέρα και ντυμένη με τρόπο που δείχνει την αξιοπρέπεια της δουλειάς μου ως μαμά που μένει στο σπίτι.»
Το ζευγάρι είχε αποφασίσει πριν από το γάμο του ότι ο Τζος θα ήταν ο κύριος πάροχος και η Μήγκαν θα έμενε στο σπίτι και θα μεγάλωνε τα παιδιά τους. (ευγενική παραχώρηση της Megan Madden)
Η Μήγκαν πιστεύει ότι η μακραίωνη αντίληψη για «τη μητέρα που μένει στο σπίτι, πρέπει να θεωρηθεί και πάλι φυσιολογική και σίγουρα να υποστηριχθεί». (ευγενική παραχώρηση της Megan Madden)
Το ενδιαφέρον της Μήγκαν για τη γυναικεία φύση εκδηλώθηκε στα 20 της χρόνια, ενώ σπούδαζε για να πάρει πτυχίο στις πολιτικές επιστήμες. Ξεκίνησε να ερευνά τα δικαιώματα των γυναικών στη Μέση Ανατολή, καθώς έχει καταγωγή από τη Μέση Ανατολή, και, αφότου μετακόμισε στην Αυστρία το 2017, παρακολούθησε μεταπτυχιακά μαθήματα στις σπουδές γάμου και οικογένειας.
Δυστυχώς, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Μέγκαν υπέστη αποβολές, αλλά βρήκε παρηγοριά ανάμεσα στις σελίδες βιβλίων γυναικών συγγραφέων όπως η Ήντιθ Στάιν, η Γερτρούδη φον λε Φορτ και η Άλις φον Χίλντεμπραντ.
«[Αυτές] υποστήριζαν τις παραδοσιακές αξίες, ενώ παράλληλα διατύπωναν την αξιοπρέπεια και την αξία της γυναίκας: ίση σε αξιοπρέπεια με τον άνδρα, αλλά συμπληρωματική στη φύση», δήλωσε η Μήγκαν. «Υπό το πρίσμα αυτών των μελετών, πιστεύω πραγματικά ότι η καρδιά της γυναίκας είναι η μητρική της φύση.»
(ευγενική παραχώρηση της Megan Madden)
Με θεμέλια στην πίστη
Οι ερωτευμένοι από το γυμνάσιο και παντρεμένοι από το 2011 Μήγκαν και Τζος διέπονται από την καθολική τους πίστη σε ό,τι κάνουν και, στο πλαίσιο της άσκησης της μητρικής της φύσης, η Μήγκαν συμφώνησε με τον Τζος ότι θα διδάσκουν τα παιδιά τους στο σπίτι.
Η ίδια είπε: «Ήξερα ότι αν παντρευόμουν θα ήθελα να γίνω μητέρα, και αν ήμουν μητέρα θα ήθελα πολλά παιδιά, και αν είχα πολλά παιδιά θα ήθελα να είμαι μαζί τους, παρούσα στη ζωή τους, χωρίς να χάνω ούτε στιγμή. Εξαιτίας αυτού, αποφασίσαμε πριν από το γάμο ότι ο Τζος θα ήταν ο κύριος τροφοδότης … ώστε να μπορώ να μείνω στο σπίτι και να μεγαλώνω τα παιδιά μας.
»Με αυτό το δεδομένο, ο Τζος είναι το είδος του πατέρα που θέλει να είναι με την οικογένεια και τα παιδιά του όσο το δυνατόν περισσότερο. Αφιερώνεται στη δουλειά του ως θεολόγος και ταυτόχρονα βρίσκει έναν τρόπο να μας εξυπηρετεί όλους καθημερινά … είμαστε πραγματικά μια ομάδα στην ανατροφή των παιδιών και στο να είμαστε παρόντες για αυτά», πρόσθεσε η Μήγκαν.
(ευγενική παραχώρηση της Megan Madden)
Δεδομένου ότι η Μήγκαν και η οικογένειά της ταξιδεύουν συχνά, η Μήγκαν έχει ενσωματώσει τη μελέτη βιβλίων και τις πραγματικές εμπειρίες στην εκπαίδευση των παιδιών της, όπως π.χ. μια επίσκεψη σε ρωμαϊκά ερείπια στην Αγγλία μετά τη μελέτη της ρωμαϊκής ιστορίας ή μια βόλτα στην Εθνική Πινακοθήκη μετά από ένα μάθημα για την τέχνη.
Το καλύτερο απ’ όλα, η καλοντυμένη μαμά ισχυρίζεται ότι τα παιδιά της είναι οι καλύτεροι φίλοι του ενός για το άλλο.
«Ποτέ δεν έδειξαν ενδιαφέρον να φοιτήσουν σε ένα παραδοσιακό σχολείο, έχουμε ευλογηθεί με μια μεγάλη κοινότητα φίλων και κοινωνικών ευκαιριών και είμαι σε θέση να είμαι ουσιαστικά μια ιδιωτική δασκάλα για αυτά, προωθώντας όλους τους τομείς ενδιαφέροντος και επιβραδύνοντας σε τυχόν δύσκολους τομείς», λέει η Μήγκαν, η οποία λέει ότι το καλύτερο μέρος του να είσαι μαμά που μένει στο σπίτι είναι «να βλέπεις τα παιδιά να γίνονται αυτό που φτιάχτηκαν να είναι με τις ατομικές τους προσωπικότητες, σκέψεις, ταλέντα και όνειρα».
(ευγενική παραχώρηση της Megan Madden)
Ό,τι αξίζει στη ζωή περιλαμβάνει και προκλήσεις, λέει η Μήγκαν, η οποία βρίσκει παράξενο το γεγονός ότι μια γυναίκα που θέλει να μεγαλώνει παιδιά, να είναι νοικοκυρά και να φοράει φορέματα θεωρείται «παραδοσιακή σύζυγος» με τα σημερινά δεδομένα.
Η ίδια δήλωσε: «Δεν θα έλεγα ποτέ οριζόντια τι πρέπει να κάνει μια γυναίκα, γιατί υπάρχουν περιστάσεις όπου ένας άλλος δρόμος είναι καλύτερος για το κοινό καλό της οικογένειας. Αλλά πιστεύω ότι η ιδέα της μητέρας που μένει στο σπίτι θα πρέπει να ξαναγίνει φυσιολογική και σίγουρα να υποστηριχθεί.
»Αν και μπορεί να μην βλέπουμε αμέσως τους καρπούς της, η φροντίδα της ζωής, η καθοδήγηση και η ανατροφή των παιδιών είναι κομβικής σημασίας για το καλό του πολιτισμού. Δευτερευόντως, ο τρόπος που παρουσιάζουμε τους εαυτούς μας ως μητέρες κοινοποιεί στον κόσμο κάτι για το ποιες είμαστε, τις καρδιές μας και τη διάθεσή μας για τη δουλειά μας. Ναι, γέννησα όλα αυτά τα μωρά. Όχι, δεν κατέρρευσα. Βλέπεις, μπορείς να το κάνεις κι εσύ!»
