family

Animation ή «τέχνη της εμψύχωσης»: μια τέχνη με πλούσια ιστορία, που συνδυάζει τις εικαστικές τέχνες με τον κινηματογράφο και τη μουσική, αλλά και την τεχνολογία, παρέχοντας μοναδική ποικιλία εκφραστικών μέσων στους δημιουργούς, που μπορούν να συνδυάζουν το παιχνίδι και τη διασκέδαση με την τέχνη, την ποίηση και τα βαθιά μηνύματα.

Το Φεστιβάλ Animation Animasyros επιστρέφει στη Σύρο και φέτος, από τις 26 Σεπτεμβρίου έως την 1η Οκτωβρίου, για 16η συνεχή χρονιά, με ένα πλούσιο πρόγραμμα προβολών, συζητήσεων και παράλληλων εκδηλώσεων. Έναν από τους βασικούς πυλώνες του Φεστιβάλ αποτελούν, ακόμη μία χρονιά, τα εκπαιδευτικά εργαστήρια που φέτος αντλούν έμπνευση από την κεντρική θεματική του Φεστιβάλ «Animation και Αρχαία Ελλάδα».

Προβολές με έμφαση στο λατινικό και το πολωνικό animation

Αναγνωρίζοντας τη σημαντική θέση της δημιουργικής βιομηχανίας animation στην Ιβηρική χερσόνησο και της άνθησης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια και στη Λατινική Αμερική, το ANIMASYROS παρουσιάζει ένα ευρύ αφιέρωμα στις χώρες αυτές, με τίτλο La Animaciόn Iberoamericana, με 5 ταινίες μεγάλου μήκους και προγράμματα ταινιών μικρού μήκους που επιμελούνται τα συνεργαζόμενα φεστιβάλ Animac Lleida από την Ισπανία και Cinanima από την Πορτογαλία. Τα προγράμματα αυτά θα παρουσιαστούν πριν από το ANIMASYROS στο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας. Το αφιέρωμα La Animaciόn Iberoamericana, ολοκληρώνεται με ένα σύγχρονο και αντιπροσωπευτικό πρόγραμμα ταινιών μικρού μήκους επιμέλειας του ANIMASYROS καλλιτεχνών από τη Λατινική Αμερική.

Έτσι, στο πλαίσιο του αφιερώματος, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε την βραβευμένη με Goya γαλλο-ισπανική ταινία  Unicorn Wars του Alberto Vázquez σε πανελλαδική πρεμιέρα, το Mironins, μία ταινία που ζωντανεύει έργα του διάσημου Ισπανού ζωγράφου Joan Miró και που θα αγαπήσουν σίγουρα οι μικροί – αλλά και όχι μόνο! – φίλοι του Φεστιβάλ παρουσία του σκηνοθέτη Mikel Mas Bilbao, τη σουρεαλιστική La Otra Forma του Diego Felipe Guzman από την Κολομβία και τη νέα ταινία του προτεινόμενου για Όσκαρ Alê Abreu, Perlimps, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Αρχαίας Ολυμπίας για παιδιά και νέους.

Το ANIMASYROS 2023 παρουσιάζει, ακόμη, ένα αφιέρωμα στην πολωνική σκηνή animation, στο οποίο θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε τις 17 καλύτερες σπουδαστικές ταινίες των τελευταίων ετών, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Etiuda & Anima της Κρακοβίας.

Εκπαιδευτικά προγράμματα για όλους

Με την καθοδήγηση έμπειρων εκπαιδευτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό, παιδιά, έφηβοι, ενήλικες, ΑμεΑ, αλλά και οι αγαπημένοι μας «βετεράνοι» ζωντανεύουν κυκλαδικά ειδώλια, γίνονται αρχαιολόγοι, αποδομούν και φέρνουν στο σήμερα αρχαίους μύθους.

Πιο αναλυτικά, ο ταλαντούχος animator Ρέμκο Πόλμαν και η αναγνωρισμένη παραγωγός Γιαντιένε ντε Κρόον (Ολλανδία) παρουσιάζουν το εργαστήριο «Cutting up the Myths» για ενήλικες. Για τρία πρωινά, οι συμμετέχοντες – άτομα με ή και χωρίς εμπειρία στα κινούμενα σχέδια – παίζουν, κόβουν, συνθέτουν και χρησιμοποιώντας την τεχνική του cut-out animation εκσυγχρονίζουν και ζωντανεύουν με τον δικό τους τρόπο τους αρχαίους μύθους.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον προβλέπεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Animasyros 2023, όμως, και για τους μικρούς φίλους του Φεστιβάλ. Στο διήμερο εργαστήριο «Ξεθάβοντας την αρχαιότητα» με εισηγητή τον animator Αγησίλαο Ρόμπολα, τα παιδιά εξοικειώνονται με τις τεχνικές του stop-motion και του sand animation, γίνονται για λίγο αρχαιολόγοι και δίνοντας ζωή στην άμμο αποκαλύπτουν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα της αρχαίας Ελλάδας.

Στο εργαστήριο «Sands of Time» για εφήβους, μαζί με τον ανερχόμενο και πολλά υποσχόμενο animator Νικολά Φατούχ (Λίβανος), οι συμμετέχοντες περιπλανώνται στον κόσμο των κινουμένων σχεδίων για μια αξέχαστη περιπέτεια. Αντλώντας έμπνευση από την Οδύσσεια και με βασικό υλικό τους την άμμο, εξερευνούν την ελληνική μυθολογία, απελευθερώνουν τη δημιουργικότητά τους και αφηγούνται με τη δική τους ματιά το ταξίδι του θρυλικού ήρωα Οδυσσέα.

Ακόμη, στην αυλή του εμβληματικού θεάτρου Απόλλων της Ερμούπολης θα πραγματοποιηθεί το ξεχωριστό εργαστήριο κεραμικής «Εξερευνώντας τα μυστήρια των κυκλαδίτικων τηγανόσχημων» για οικογένειες με παιδιά, σε συνεργασία με το Εργαστήρι Κεραμικής ΑΜΚΕ Χίμαιρα, υπό την καθοδήγηση του Μάνου Μαστοράκη. Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να φτιάξουν το δικό τους σκεύος και να το διακοσμήσουν είτε με αυθεντικά μοτίβα από ευρήματα είτε με παραστάσεις δικής τους έμπνευσης.

Η συμμετοχή σε όλα τα εργαστήρια είναι δωρεάν, ενώ οι αιτήσεις συμμετοχής είναι ανοιχτές έως και τις 20 Σεπτεμβρίου στην ιστοσελίδα του Φεστιβάλ: animasyros.gr. Περισσότερες πληροφορίες στο education2@animasyros.gr.

Πέραν αυτών, διοργανώνεται σε συνεργασία με το ΚΔΑΠ-ΜεΑ Δήμου Σύρου-Ερμούπολης και με την υποστήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση το εκπαιδευτικό εργαστήριο «Ζωντανές Αγγειογραφίες» για ΑμεΑ με εκπαιδεύτρια την Έλενα Παυλάκη, ενώ οι βετεράνοι του δραστήριου ΚΑΠΗ Δήμου Σύρου-Ερμούπολης με σκανταλιές και κόλπα θα περιπλανηθούν πάνω σε κυκλαδίτικα ίχνη για να μας διηγηθούν ιστορίες, μεγάλες και μικρές, αστείες και λυπητερές στο εργαστήριο «Κυκλαδίτικα Ίχνη» υπό την καθοδήγηση της animator, γραφίστριας και εκπαιδεύτριας Μαργαρίτας Σιμοπούλου.

Επιπλέον, στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών δράσεων του ΕΚΟΜΕ και σε συνεργασία με το ΚΕΠΕΑ Σύρου – Ερμούπολης, στην εμβληματική έπαυλη Τσιροπινά στην Ποσειδωνία θα πραγματοποιηθεί εκπαιδευτικό εργαστήριο για παιδιά βασισμένο σε ταινία από το διεθνές φεστιβάλ Takorama για παιδιά και εφήβους, με εκπαιδευτές τους Δημήτρη Παπαχαραλάμπους και Ματούλα Παπαδημητρίου. Το εργαστήριο θα εξερευνήσει τα βασικά θεματικά, αισθητικά και αφηγηματικά χαρακτηριστικά της ταινίας και συνδυάζει τις δραστηριότητες οπτικοακουστικού γραμματισμού με την εκπαιδευτική επεξεργασία ζητημάτων που αφορούν τις σχέσεις με τους ανθρώπους και το περιβάλλον σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.

Σχολικές προβολές στο Θέατρο Απόλλων

Το Animasyros καλεί μαθητές, δασκάλους και καθηγητές να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που προσφέρει η τέχνη της εμψύχωσης στην εκπαίδευση μέσα από ένα ειδικά διαμορφωμένο πρόγραμμα προβολών για σχολικές ομάδες. Παράλληλα, θέλοντας να αναδείξει τη δουλειά που πραγματοποιείται στα σχολεία πανελλαδικά, αλλά και σε όλο τον κόσμο, πάνω στο animation, επέλεξε να εντάξει στο πρόγραμμα των σχολικών προβολών και μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα σειρά μαθητικών ταινιών μικρού μήκους.

Οι σχολικές προβολές πραγματοποιούνται στο Θέατρο Απόλλων στην Ερμούπολη της Σύρου, είναι δωρεάν και απαιτείται κράτηση θέσεων στο education2@animasyros.gr. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Για τα σχολεία εκτός Ερμούπολης προβλέπεται μεταφορά. Περισσότερες πληροφορίες: www.animasyros.gr

Ν.Μπ.

 

Τόπος παρθένος και άνυδρος, πλούσιος σε ιστορία και παραδόσεις, ο Ζάρακας Λακωνίας είναι μια περιοχή ιδιαίτερης φυσιογνωμίας και ομορφιάς. Από το Γεράκι μέχρι το Κυπαρίσσι και από τη Μονεμβασιά μέχρι τον Άγιο Δημήτριο Ζάρακος, το κομμάτι της λακωνικής αυτής γης με τα καθάρια νερά, τα ανέγγιχτα τοπία και τις πανοραμικές θέες, υπόσχεται ξεχωριστές εμπειρίες. Όπως η βιωματική διαδρομή στην παραδοσιακή ζωή και στην ιδιαίτερη γαστρονομία της περιοχής, η οποία παρουσιάζεται στο μοναδικό στο είδος του «Μουσείο Ζαρακίτικης Ζωής και Γαστρονομίας», που βρίσκεται στο χωριό Άγιος Δημήτριος Ζάρακος.

 

«Ο Ζάρακας είναι κάτι σαν τη Μάνη, δηλαδή είναι μια περιοχή άγονη και άνυδρη. Νερό δεν υπήρχε, μόνο στις στέρνες, οπότε κατακτητές όπως οι οθωμανοί δεν είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εγκατασταθούν εδώ. Και επειδή έμεινε απομονωμένη και δυσπρόσιτη από την υπόλοιπη Ελλάδα διατήρησε τις παραδόσεις της, μεταξύ των οποίων και τις διατροφικές, οι οποίες παραμένουν ζωντανές στα σπίτια, στις ταβέρνες και στους φούρνους της περιοχής», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δήμητρα Καμαρινού, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών, αρχαιολόγος, συγγραφέας, η οποία μαζί με άλλους κατοίκους του χωριού δημιούργησε το «Μουσείο Ζαρακίτικης Ζωής και Γατρονομίας». Πλούσιο σε αντικείμενα, θεματικές, εκπαιδευτικές και βιωματικές δράσεις, το Μουσείο καταγράφει την ιδιαίτερη αγρογαστρονομία του Ζάρακα, από την αρχαιότητα έως και τις μέρες μας, αλλά και την παραδοσιακή αγροτική κοινωνία μιας άνυδρης περιοχής.

 

«Στον τόπο αυτό έχουμε μια δίαιτα που κατάγεται κατευθείαν από την αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο, εμπλουτισμένη με διατροφικά στοιχεία από τους κατακτητές που πέρασαν από εδώ. Καταρχάς, το μενού είναι πάρα πολύ απλό – πιάτα όπως ο μουσακάς ή τα ντολμαδάκια δεν περιλαμβάνονται στο παραδοσιακό τραπέζι. Τα λιτά υλικά της ελληνικής γης δημιούργησαν συνταγές που είναι κι αυτές πολύ απλές», συμπλήρωσε η συνομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ, που μας εισήγαγε στη γαστρονομική ιστορία της περιοχής.

«Θα ξεκινήσω από την αρχαία Ελλάδα. Γνωρίζουμε από τα ομηρικά έπη τα πλούσια γεύματα με κρέας, ψωμί και κρασί, για παράδειγμα, στο παλάτι του Νέστορα στην Πύλο και του Μενελάου στη Σπάρτη, τα οποία επισκέφτηκε ο Τηλέμαχος. Αυτή, όμως, δεν ήταν η καθημερινή δίαιτα των ανθρώπων. Αυτή την γνωρίζουμε από τον Αθήναιο, που έγραψε τους ‘Δειπνοσοφιστές’, κύρια πηγή της αρχαίας ελληνικής γαστρονομίας. Λέει, λοιπόν, ο Αθήναιος, ‘μια φέτα ψωμί είχε ο καθένας δυο φορές την ημέρα και λίγα σύκα. Κανένα μανιτάρι ή σαλιγκάρι όταν έπεφτε βροχούλα, λίγες ελιές και χόρτα και καλούτσικο κρασάκι’. Ψωμί, λοιπόν, χόρτα, λάδι και ελιές ήταν η δίαιτα και των ανθρώπων εδώ, η οποία διατηρήθηκε έως και την παραδοσιακή κοινωνία, την εποχή δηλαδή της γιαγιάς μου. Ήταν, δηλαδή, μια πολύ λιτή ζωή. Αλλά και στο Βυζάντιο η ζωή εξακολουθούσε να είναι λιτή, το να φάει κανείς κρέας ήταν κάτι πολύ σπάνιο. Γενικά δεν είχαν τι να φάνε. Για παράδειγμα, οι εργάτες έπαιρναν ως αμοιβή λίγα σύκα ή λάδι, κάτι που συνέβαινε μέχρι πριν από έναν αιώνα», εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κα Καμαρινού, η οποία έχει κληρονομήσει από την οικογένειά της ένα παραδοσιακό πέτρινο αρχοντικό του 18ου αι. (τον σημερινό ξενώνα “Sparta Gaia”) στον Άγιο Δημήτριο Ζάρακος.

 

«Είναι ένα αυθεντικό χωριό, στο οποίο οι κάτοικοι έχουν ακόμα την αυτάρκεια που είχαν και τα παλιότερα χρόνια. Δηλαδή, βάζουν κηπευτικά, τυροκομούν, έχουν μια κατσικούλα για το γάλα, ένα-δυο κυψέλες για το μέλι, λίγες κότες για τα αυγά, λάδι από τις ελιές που έχουν φυτέψει. Αυτό το μέρος έχει μείνει ακόμα αυθεντική Ελλάδα. Και η έννοια της κοινότητας είναι εδώ ζωντανή. Όλοι μαζί στα γλέντια και στις κηδείες. Κάτι ιδιαίτερο έχει ο τόπος αυτός», λέει χαρακτηριστικά.

Η βυζαντινή εποχή έχει επίσης συνεισφέρει στη ζαρακίτικη γαστρονομία, με τα παξιμάδια να κατέχουν μια ιδιαίτερη θέση στο τραπέζι. «Η λέξη, εξάλλου, προέρχεται από τον βυζαντινό στρατηγό Πάξιμο. Στην περιοχή έχουμε μεγάλη παράδοση παξιμαδιών, καμιά δεκαριά ποικιλίες, η οποία διατηρείται έως τις μέρες μας: Με κριθάρι, με ζέα, με στάρι, ολικής, λαδοπαξίμαδα, με ζάχαρη, χωρίς, του καφέ… Έχουμε επίσης διατροφικές παραδόσεις που προέρχονται από άλλους λαούς. Για παράδειγμα, από τους Σλάβους, που κατέβηκαν στην Ελλάδα μεταξύ 6ου και 8ου αιώνα, έχουμε τον ‘σανό’. Ο σανός είναι χόρτα που τα μάζευαν τον χειμώνα, τα περνούσαν σε αρμαθιές και τα ξέραιναν. Επειδή είχαν νερό μόνο από τις στέρνες, δεν μπορούσαν να καλλιεργήσουν λαχανικά το καλοκαίρι. Έτσι ξέραιναν τα χόρτα όπως το τσάι και τους θερινούς μήνες τα έβραζαν και τα έκαναν σαλάτα. Με τον ίδιο τρόπο συντηρούνται και σερβίρονται ακόμα και σήμερα», σημειώνει η αρχαιολόγος.

 

Άλλες συνταγές προέρχονται από τους Βενετούς. «Έχουμε το σαΐτι, από τη λατινική λέξη sagitta που σημαίνει βέλος. Βέλος είναι αυτό που εισέρχεται μέσα σε κάτι άλλο. Σαΐτι, λοιπόν, είναι τα χόρτα που εισέρχονται μέσα σε ‘φακελάκια’ ζύμης, σαν ατομικά πιτάκια. Παλιότερα τα έψηναν πάνω σε πλάκες στον ήλιο και αργότερα σε μια σιδερένια μεταλλική πλάκα. Τέτοια πιτάκια ετοιμάζονται ακόμα στα σπίτια και στις ταβέρνες της περιοχής», πληροφορεί το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

 

Από τον 15ο αιώνα περίπου και μετά, στην Ελλάδα και στην περιοχή του Ζάρακα έρχονται Αρβανίτες. «Από τους Αρβανίτες έχουμε τη λέξη γκόγκες, φρέσκα ζυμαρικά που φτιάχνονται εκείνη την ώρα και σερβίρονται με μυζήθρα. Ο τρόπος κατασκευής τους είναι ο εξής: Παίρνουμε ένα μικρό μασούρι ζύμης, την κόβουμε σε μικρά κομμάτια, όσο περίπου οι μύτες δυο δαχτύλων μας, και μετά την περνάμε πάνω σε ξύλινο τραπέζι. Με αυτό τον τρόπο γίνονται κουφωτά από μέσα, σαν σαλιγκάρια, ενώ απέξω μένουν τα ‘νερά’ του ξύλου. Όλες αυτές οι συνταγές κρατάνε από πολύ παλιά. Όπως το τουλουμοτύρι που, όπως και ο ‘σανός’, έχει γίνει αίτηση να ενταχθούν στη λίστα της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Είναι πολύ απλή η διατροφή εδώ, αλλά είναι προσαρμοσμένη στο περιβάλλον», τονίζει η Δ. Καμαρινού.

Φυσικά δεν θα μπορούσαν να λείπουν και κάποια γλυκά, όπως οι σαμουσάδες, δηλαδή αμύγδαλα και άλλοι ξηροί καρποί τυλιγμένοι μέσα σε χειροποίητο φύλλο που μελώνεται από πάνω. «Έχουμε επίσης τις λαλαγγίδες, τις τηγανίτες που εδώ διατηρούν το βυζαντινό τους όνομα, και το οξύμελο (ξύδι με μέλι), βυζαντινής προέλευσης κι αυτό, που βάζουμε στις σαλάτες. Να σας πω και κάτι πολύ ωραίο. Εδώ έχουμε και την παράδοση της προπύρας, που είναι η αρχαία ‘πίτσα’. Δηλαδή, πριν ρίξουν το ψωμί μέσα στον φούρνο, με τα δάχτυλα έκαναν τρύπες στη ζύμη, όπως στη λαγάνα, και πάνω έβαζαν λάδι, ρίγανη, λίγο τυρί τριμμένο. Είναι η αρχαία ‘πίτσα’», επεσήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Στοιχεία όπως τα παραπάνω μπορεί να παρακολουθήσει κανείς στις εκπαιδευτικές και βιωματικές δράσεις που διοργανώνονται κατά περιόδους, αλλά και μέσα από τις θεματικές ενότητες (π.χ. δημητριακά) του «Μουσείου Ζαρακίτικης Ζωής και Γαστρονομίας», το οποίο στεγάζεται σε ένα παλιό λιοτρίβι του 1900. Ο επισκέπτης του θα δει την τεχνολογία, τα εργαλεία και τα σκεύη που οδηγούσαν από τον σπόρο στην αρχαία πίτσα, στα βυζαντινά παξιμάδια και στα σύγχρονα ζυμαρικά, από τον αγρό στον φούρνο και στο πιθάρι του λαδιού, από το άρμεγμα στο τουλουμοτύρι. Θα ανακαλύψει αρχαίες τοπικές συνταγές αλλά και δυο στρωμένα τραπέζια, ένα αγροτικό κι ένα αστικό, που δείχνουν τις διαφορές των κοινωνικών τάξεων.

Ο αργαλειός, τα προικιά και τα υφαντά έχουν κι αυτά τη θέση τους, όπως και ο πάγκος του παλιού μπακάλικου, ενώ μία πλήρης συλλογή σχολικών βιβλίων και εκπαιδευτικού υλικού από το 1900 έως το 1960 μαρτυρεί την εξέλιξη της εκπαίδευσης. Φωτογραφίες από τη ζωή στο χωριό στις αρχές του 1900 και από τη ζωή των μεταναστών στην Αμερική μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή. Τέλος, μία πλήρης μοναδική συλλογή ιστορικών καρτ ποστάλ και φωτογραφιών από τους απελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων, του Σωτηρίου Καμαρινού, οπτικοποιεί την πολεμική ιστορία της Ελλάδας (1906-1922).

Οι επισκέψεις προς το παρόν γίνονται κατόπιν συνεννόησης με τη Δ. Καμαρινού στο τηλέφωνο 6978352293.

Της Ελένης Μάρκου

 

Για περισσότερα από 31 χρόνια που δουλεύω ως εργοθεραπευτής, είχα το προνόμιο να συνεργαστώ με χιλιάδες ασθενείς και τα μέλη των οικογενειών τους. Έχω εργαστεί με άτομα που γεννήθηκαν σε όλο το διάστημα της πιο πρόσφατης εποχής, συμπεριλαμβανομένου του τέλους του 19ου αιώνα. Τότε, εγώ βρισκόμουν στην αρχή της καριέρας μου, εκείνοι ήταν κοντά στο τέλος της ζωής τους.

Η φυσική αποκατάσταση μπορεί να είναι αρκετά επίπονη για τους ασθενείς. Ορισμένες διαγνώσεις είναι πολύπλοκες και ιδιαίτερα εξουθενωτικές. Άλλες μπορεί να είναι επώδυνες, ιδίως κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αποκατάστασης. Ως επαγγελματίας, γνωρίζω εδώ και καιρό ότι η συζήτηση βοηθά τους ασθενείς και αποσπά για λίγο την προσοχή τους από τον πόνο, το άγχος και τους φόβους τους.

Όσον αφορά τα θέματα συζήτησης, είχα πάντα μερικές ερωτήσεις για όσους ήταν παντρεμένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι ένας εξαιρετικός αντιπερισπασμός και επιπλέον ιδιαίτερα διδακτικός για εμένα.

Η πρώτη μου ερώτηση είναι: «Πόσο καιρό είστε παντρεμένοι;». Κάθε φορά που παίρνω μια απάντηση που είναι σημαντικά μεγαλύτερη από το διάστημα που είμαι εγώ παντρεμένος, συνεχίζω με το: «Τι πρέπει να κάνω για να κρατήσει ο γάμος μου όσο και ο δικός σας;»

Ακολουθούν μερικές από τις απαντήσεις που έχω συλλέξει όλα αυτά τα χρόνια, όλες από ανθρώπους παντρεμένους εδώ και δεκαετίες. Πολλοί, μάλιστα, είναι (ή ήταν) παντρεμένοι για περισσότερο από από μισό αιώνα:

«Μάθετε τον σύζυγό σας. Όταν παρατηρείτε τις λεπτομέρειες, νιώθει ότι τον αγαπάτε. Μάθετε ποιο είναι το αγαπημένο του φλιτζάνι, ποιες είναι οι συνήθειες που αγαπά.»

Μια διορατική σύζυγος μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, που περιέγραψε τον σύζυγό της με χαρούμενους όρους. Έτη γάμου: 42

* * * * *

«Αν έψαχνες την καλύτερη γυναίκα που θα μπορούσες να παντρευτείς, να θυμάσαι ότι παντρεύτηκες την καλύτερη γυναίκα που θα μπορούσες να βρεις. Τα χρόνια μπορεί να περνούν και ο χρόνος κυλά, αλλά αυτή η γυναίκα είναι ακόμα εκεί.»

Πορτορικάνος σύζυγος με κάταγμα ισχίου. Έτη γάμου: 52

* * * * *

«Γιε μου, από εδώ και στο εξής, ανεξάρτητα από το τι μαγειρεύει η γυναίκα σου -όσο καλό ή κακό κι αν είναι- να το τρως. Δούλεψε για να το φτιάξει. Εσύ δουλεύεις για να σου αρέσει.»

Ιταλοαμερικάνος σύζυγος με έντονη προφορά, μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου (καρδιακή προσβολή). Έτη γάμου: 68

* * * * *

«Αν προσευχηθήκατε για αυτό το άτομο και πιστεύετε ότι ο Θεός έφερε αυτό το άτομο σε εσάς, πρέπει να το θυμάστε πάντα αυτό. Αν ο Θεός θεώρησε ότι αυτό ήταν το καλύτερο άτομο για εσάς, αυτό λέει κάτι”.

Μια τρυφερή σύζυγος, που εισήχθη μετά από μια άσχημη πνευμονία. Έτη γάμου: 38

* * * * *

«Μην κοιτάζεις νεαρές γυναίκες. Η γριά σου δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτές και δεν χρειάζεται να συγκριθεί. Έχει κερδίσει τη θέση της στο γάμο. Εσύ πρέπει να κρατήσεις τη δική σου.»

Αγρότης που αναρρώνει από κάταγμα ισχίου. Έτη γάμου: 54.

* * * * *

«Ποτέ μην παραμελείτε τον/την σύζυγό σας. Ξέρετε τι εννοώ.»

Η πιο χαριτωμένη, η πιο αρχοντική μικροσκοπική γυναίκα με την οποία έχω δουλέψει ποτέ, μετά από τροχαίο ατύχημα. Έτη γάμου: 66

* * * * *

«Βεβαιωθείτε ότι είστε πραγματικά ερωτευμένοι πριν παντρευτείτε. Περιμένετε μέχρι να είστε σίγουροι. Αυτό τα κάνει όλα πολύ πιο εύκολα”.

Ένας εξαιρετικά εσωστρεφής σύζυγος, με ακραία απορρύθμιση μετά από COVID. Έτη γάμου: 51

* * * * *

«Πολλές γυναίκες έχουν μια ρομαντική ιδέα για τον γάμο. Αλλά αν το κάνετε σωστά, θα αποκτήσετε μια ρομαντική ιδέα για τον έγγαμο βίο.»

Σύζυγος 88 ετών, εισήχθη μετά από πτώση και κάταγμα στο δεξί χέρι. Έτη γάμου: 58

* * * * *

«Ποτέ μην πηγαίνετε για ύπνο θυμωμένοι. Είναι πολύ καλύτερο να μείνετε ξύπνιοι και να το παλέψετε! Σοβαρά, μείνετε ξύπνιοι και λύστε το πρόβλημα αντί να καυγαδίζετε.»

Ένας δύστροπος 78χρονος σύζυγος που έπεσε από τη σκάλα καθαρίζοντας υδρορροές. Έτη γάμου: 54

* * * * *

«Έπρεπε να μεγαλώσουμε μαζί. Αν παντρευτείς σήμερα, πρέπει να είσαι ήδη ενήλικας.»

Ασθενής με πνευμονική νόσο, 82 ετών, που εξακολουθεί να προσπαθεί να περιποιείται τον σύζυγό της. Έτη γάμου: 67

* * * * *

«Ποτέ μην λες ότι κάποιος σε ολοκληρώνει. Πρέπει να είσαι πλήρης άνθρωπος για να είσαι καλός σύζυγος. Εργάζεστε για έναν νέο γάμο και κανείς από τους δύο δεν έχει χρόνο να φτιάξει την προσωπικότητά του. Μην τους το φορτώνετε αυτό.»

Σύζυγος με κατάγματα συμπίεσης στην οσφυϊκή μοίρα, μετά από “φιλικό” χτύπημα από τον μεγάλο της σκύλο. Έτη γάμου: 61

* * * * *

«Απλά μην τον σκοτώσετε στον ύπνο του, ακόμα κι αν το θέλετε.»

Μια αυθάδης σύζυγος (και μανιώδης καπνίστρια), που νοσηλεύτηκε μετά από μια άσχημη αντίδραση σε φάρμακα. Έτη γάμου: 62

* * * * *

«Απλά προσευχήσου σαν [το διάολο] και [δώσε της] λουλούδια όταν είναι θυμωμένη.»

Ένας ηλικιωμένος γόης, που διατηρούσε ακόμη το χάρισμά του. Έτη γάμου: 66

* * * * *

«Οι άνδρες μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα, αλλά δεν μπορούν να διαβάσουν το μυαλό. Το λέω σε όλες τις φίλες μου και τα μέλη της οικογένειάς μου: Οφείλετε να επικοινωνείτε μαζί του με ειλικρίνεια. Στους άνδρες δεν αρέσουν οι ίντριγκες από τις συζύγους τους.»

Μια γλυκιά, αξιαγάπητη γυναίκα με ένα υπέροχο σπιτικό. Έτη γάμου: 54

* * * * *

«Μάθετε ποια είναι η γλώσσα αγάπης του συζύγου σας. Αν εσείς φέρνετε δώρα και εκείνος αποζητά ποιοτικό χρόνο, θα απογοητευτείτε και οι δύο. Μόλις μάθετε τη γλώσσα αγάπης του συζύγου σας, θα μπορείτε να μιλήσετε στην καρδιά του.»

Ο πιο γλυκός συνταξιούχος πάστορας, με τον οποίο θα μπορούσα να μιλάω για ώρες αν είχα αρκετό χρόνο. Έτη γάμου: 65

* * * * *

«Δεν βρίζουμε ποτέ ο ένας τον άλλον. Μπορεί να είστε θυμωμένοι, αλλά ποτέ μην βρίζετε ο ένας τον άλλον. Να λύνετε τις διαφορές σας με σεβασμό. Αυτός είναι ο άνθρωπος που παντρεύτηκες.»

Μια γλυκιά γυναίκα, που προσπαθεί να αναρρώσει από το δεύτερο κάταγμα ισχίου της. Έτη γάμου: 43

* * * * *

«Ο γάμος είναι μια δέσμευση, όχι ένα αξεσουάρ του τρόπου ζωής. Μην παντρευτείτε ποτέ αν δεν ξέρετε τι χρειάζεται να κάνετε για να παραμείνετε παντρεμένοι. Σε πάρα πολλούς ανθρώπους αρέσει η ιδέα του γάμου, αλλά όχι η πραγματική δουλειά, έτσι μετά απλά εγκαταλείπουν την προσπάθεια χωρίς σοβαρό λόγο.»

Ένας κάποτε επιτυχημένος άνδρας, που ζούσε σε ακριβό πολυώροφο κτίριο με τη σύζυγό του, ο οποίος αν και αρχικά ήταν απόμακρος, τελικά με συμπάθησε. Έτη γάμου: 57

* * * * *

«Αναρωτηθείτε αν σας αρέσει να είστε παντρεμένοι με έναν ηλικιωμένο άνδρα ή μια ηλικιωμένη γυναίκα. Αυτό το όμορφο πρόσωπο ή αυτοί οι νεανικοί μύες και τα τέλεια μαλλιά δεν θα διαρκέσουν. Είναι αυτός ο άνθρωπος κάποιος που θα θέλατε να έχετε δίπλα σας όταν χαθεί το άνθος της νιότης; Τα σημαντικά πράγματα είναι αυτά που θα υπάρχουν ακόμα όταν το άτομο δίπλα σας γεράσει.»

Ένας πανέξυπνος σύζυγος, με διδακτορικό στη μηχανική και δύο μεταπτυχιακά. Έτη γάμου: 53

* * * * *

«Πρέπει να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς. Αλλά φτάνει για μένα. Ήμουν παντρεμένη για 70 χρόνια. Έχω κάνει αρκετό ντάντεμα!»

Μια μικροσκοπική 98χρονη, αλλά εκπληκτικά ενεργητική χήρα, που ζύγιζε λιγότερο από 45 κιλά. Έτη γάμου: 70

* * * * *

«Λοιπόν, αν τρέχει προς το μέρος σας με τα χέρια της ανοιχτά, σκεφτείτε ότι αυτό είναι αγκαλιά και τρέξτε προς το μέρος της. Αλλά αν τρέχει προς το μέρος σου και κουβαλάει ένα τηγάνι, αυτό μάλλον δεν είναι αγκαλιά και τρέξτε προς την άλλη κατεύθυνση.»

Ένας γεροδεμένος άντρας, με βαθύ γέλιο και χαρούμενα μάτια. Έτη γάμου: 66

* * * * *

Παρόλο που αυτές ήταν μόνο λίγες από τις χιλιάδες απαντήσεις που έχω λάβει όλα αυτά τα χρόνια, αντανακλούν τις απαντήσεις και των υπόλοιπων ζευγαριών. Οι γάμοι μπορεί να απαιτούν πολλή δουλειά για να διατηρηθούν, αλλά η φόρμουλα για τη μακροβιότητα είναι πλέον γνωστή. Ένας καλός, μακροχρόνιος γάμος μπορεί να είναι ένα από τα πιο όμορφα πράγματα στη Γη.

Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο αποτελούν απόψεις του συγγραφέα και δεν αντανακλούν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times. Σε κάθε περίπτωση, τα σχόλιά σας είναι ευπρόσδεκτα.

Του Kevin Shelley

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο προσκαλεί τους μικρούς επισκέπτες να πάρουν μέρος στις ειδικά σχεδιασμένες εκπαιδευτικές δράσεις του για τις καλοκαιρινές διακοπές, αξιοποιώντας τον ελεύθερο χρόνο τους, ενεργοποιώντας τη φαντασία και αναπτύσσοντας τη δημιουργικότητά τους.

Τον Ιούλιο θα πραγματοποιηθούν οι εξής εκπαιδευτικές δράσεις:

Πέμπτη 13 και Παρασκευή 14 Ιουλίου 2023

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Ένα μικρό αγγείο με λάδι αρωματικό που έζησε κάποτε στο παλάτι το μυκηναϊκό», συνοδευόμενο από εικαστικό εργαστήρι.

Οι μικροί μας φίλοι θα περιηγηθούν στη Συλλογή Μυκηναϊκών Αρχαιοτήτων του Μουσείου υπό την καθοδήγηση των υπεύθυνων αρχαιολόγων, εστιάζοντας περισσότερο στις Πινακίδες Γραμμικής Β, στα κοσμήματα, στο οδοντόφρακτο κράνος και σε έναν ψευδόστομο αμφορέα που διηγείται μία ημέρα από τη ζωή του στο μυκηναϊκό ανάκτορο. Τα παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα απτικής επαφής με αντίγραφα αρχαίων αντικειμένων και, τέλος, με τη βοήθεια της ζωγράφου του Μουσείου, εμπνευσμένα από τα εκθέματα, θα φτιάξουν τα δικά τους έργα τέχνης που θα πάρουν μαζί τους.

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας από 5 έως 8 ετών.

Ώρα διεξαγωγής: 11:00 – 13:00. Αριθμός παιδιών ανά πρόγραμμα: 20

Τετάρτη 19 και Πέμπτη 20 Ιουλίου 2023

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Ένας κόσμος νεολιθικός…», συνοδευόμενο από εικαστικό εργαστήρι.

Οι μικροί μας φίλοι θα έχουν τη δυνατότητα να αντλήσουν πληροφορίες για τον νεολιθικό πολιτισμό, πραγματοποιώντας έρευνα (σε αγγεία, εργαλεία, ειδώλια και κοσμήματα) στη Νεολιθική Συλλογή Αρχαιοτήτων υπό την καθοδήγηση των υπευθύνων αρχαιολόγων του Μουσείου, αγγίζοντας αντίγραφα αρχαίων αντικειμένων και με την αναπαράσταση μίας πραγματικής ανασκαφής με νεολιθικά ευρήματα. Τέλος, με τη βοήθεια της ζωγράφου του Μουσείου, τα παιδιά θα δημιουργήσουν το δικό τους έργο τέχνης εμπνευσμένο από τα εκθέματα που ανακάλυψαν στο Μουσείο.

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας από 9 έως 11 ετών.

Ώρα διεξαγωγής: 11:00 – 13:00. Αριθμός παιδιών ανά πρόγραμμα: 20

* * *

Όλες οι εκπαιδευτικές δράσεις παρέχονται δωρεάν για τα παιδιά.

Απαραίτητες είναι οι δηλώσεις συμμετοχής, κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης, ενώ είναι περιορισμένος ο αριθμός των θέσεων λόγω του εικαστικού εργαστηρίου.

Έναρξη δηλώσεων: Τρίτη 11 Ιουλίου 2023.

Τηλ. επικοινωνίας: 213 214 4856-4889

E.M.

Πριν από μερικά χρόνια, βρήκα μια παλιά φωτογραφία της προγιαγιάς μου. Στέκεται στην ξεχαρβαλωμένη, ξύλινη βεράντα ενός σπιτιού που θα μπορούσε να περιγραφεί μόνο ως ετοιμόρροπη παράγκα, κρατώντας έναν κουβά γάλα και ρίχνοντάς το σε μια συσκευή που διαχωρίζει το γάλα από την κρέμα γάλακτος. Στη βεράντα μαζί της βρίσκονται δύο νεαρά αγόρια και πρέπει να ξέρετε ότι ο χρόνος που περνούσαν με τη γιαγιά περιελάμβανε μαθήματα για το πώς να αρμέγουν μια αγελάδα και στη συνέχεια να το επεξεργάζονται μέσω ενός διαχωριστή κρέμας.

Ο μπαμπάς μου και τα αδέλφια του είχαν μια πλούσια παιδική ηλικία, αποκομίζοντας πανάρχαιες σοφίες και δεξιότητες από τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, που ήταν έτοιμοι και πρόθυμοι να τους διδάξουν. Σε έναν κόσμο με έξυπνα smartphones και εθιστικά βιντεοπαιχνίδια, αυτή η σοφία και αυτές οι δεξιότητες μπορεί να χαθούν για πάντα αν οι παππούδες και οι γιαγιάδες και άλλοι ενήλικες δεν αναλάβουν να τα διδάξουν ενεργά.

Σκεφτείτε τη ζωή σας και απαριθμήστε τις πρακτικές δεξιότητες που μάθατε στην πορεία. Ακόμα και αν σας χωρίζουν πολλά χιλιόμετρα από τα εγγόνια, τα ανίψια και τα ανίψια σας, θα μπορούσατε να τους διδάξετε εξ αποστάσεως κάποιες βασικές δεξιότητες μέσω βίντεο. Ο πατέρας μου στέλνει τακτικά μικρά βίντεο που δείχνουν πώς καταφέρνει να αναπαράγει τη συκιά του!

Αναρωτιέστε από πού να ξεκινήσετε; Ακολουθούν μερικές προτάσεις.

Μαγειρική και ζαχαροπλαστική

Ποιες οικογενειακές συνταγές θα μπορούσατε να μοιραστείτε με τα εγγόνια σας; Μια από τις πιο πολύτιμες συνταγές μου είναι η συνταγή “Shlumgum” γραμμένη με τον καλλιγραφικό γραφικό χαρακτήρα της γιαγιάς μου. Ξέρει η νεότερη γενιά της οικογένειάς σας πώς να μαγειρεύει από το μηδέν και να ψήνει μια φρατζόλα ψωμί; Το φαγητό συνδέεται συχνά με την οικογενειακή ιστορία και τις πολιτιστικές παραδόσεις. Ίσως είναι ευκαιρία να τις θυμηθείτε, να τις ξεσκονίσετε (μεταφορικά μιλώντας!) και να καλέσετε μερικούς νέους να μαγειρέψουν μαζί.

 Ιστορίες από τα παλιά

 

Έχετε έναν ολόκληρο θησαυρό από ιστορίες της παιδική σας ηλικίας και ιστορίες που σας έχουν αφηγηθεί οι δικοί σας παππούδες και γιαγιάδες σας και άλλοι ενήλικες. Αυτές είναι πολύτιμες όχι μόνο για εσάς αλλά και για τα εγγόνια σας. Αντί να τις αφήσετε να χαθούν στην ομίχλη του χρόνου, μοιραστείτε τις με τα παιδιά όλων των ηλικιών και αυτά όχι μόνο θα αγαπήσουν αυτές τις ιστορίες, αλλά μπορείτε να είστε σίγουροι ότι θα τις διηγηθούν και στα δικά τους παιδιά κάποια μέρα. Ακόμα καλύτερα, γράψτε αυτές τις ιστορίες και εκδώστε τις μόνοι σας. Ακόμη και ένα απλό PDF που μπορεί να μοιραστεί μεταξύ των μελών της οικογένειας θα είναι μια μέρα ανεκτίμητο.

Μαστορέματα και κατασκευές

 

Αν μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας την απόφραξη του νεροχύτη σας, να βάψετε ένα δωμάτιο, να αλλάξετε ένα λάστιχο ή να επισκευάσετε μια αλυσίδα ποδηλάτου, πρέπει να ευχαριστείτε αυτόν που σας το δίδαξε. Τα σχολεία δεν διδάσκουν πλέον αυτές τις πρακτικές δεξιότητες – αν δεν διδάξουμε εμείς τη νέα γενιά, ποιος θα το κάνει; Πρόκειται για δεξιότητες που όχι μόνο μας είναι χρήσιμες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας, αλλά μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και σε μια καριέρα.

Ο επιδέξιος χειρισμός ενός κατσαβιδιού, ενός σφυριού ή άλλων εργαλείων είναι μια επίκτητη δεξιότητα. Στην αρχή, αισθάνεστε άβολα. Δεν είστε σίγουροι για το πόση πίεση ή δύναμη πρέπει να χρησιμοποιήσετε. Το εργαλείο γλιστράει ή χάνει το στόχο του ξανά και ξανά. Τα εργαλεία είναι απλά, αλλά η κατάκτησή τους όχι και τόσο.

Κάντε έναν κατάλογο με όλα όσα ξέρετε να επισκευάζετε, τα συνήθη έργα βελτίωσης του σπιτιού και τη συντήρηση του αυτοκινήτου. Πιθανότατα θα καταλήξετε με έναν εντυπωσιακό κατάλογο και τώρα χρειάζεστε απλώς έναν ή δύο μαθητές για να περάσετε μαζί δημιουργικές και ευχάριστες στιγμές!

Κηπουρική

Η κηπουρική απαιτεί χρόνο, υπομονή και γνώσεις που αποκτώνται με την πάροδο πολλών ετών. Όπως απολαμβάνει ένας κηπουρός την ύπαιθρο, τον ήλιο, τον καθαρό αέρα, την καλλιέργεια των φυτών και την παρακολούθηση της ανάπτυξής τους, το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά. Αρκεί να τα καλέσετε στον κήπο και να τους μάθετε πώς να καλλιεργούν λουλούδια και λαχανικά.

Χειροτεχνίες

Είναι τυχερό το παιδί του οποίου η γιαγιά ή ο παππούς ασχολούνται με χειροτεχνίες και κατασκευές. Το πλέξιμο, το βελονάκι, το κέντημα, το ράψιμο και άλλες χειροτεχνίες όχι μόνο παράγουν πρακτικά και όμορφα αποτελέσματα, αλλά βοηθούν επίσης στη βελτίωση του συντονισμού των ματιών-χεριών και των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων.

Τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν επίσης για την παρασκευή σαπουνιού, τα θεραπευτικά βότανα και την ξυλουργική, εμπλουτίζοντας την προσωπικότητα και τις γνώσεις τους, αποκτώντας ωριμότητα και εμπιστοσύνη στις ικανότητες τους και ενισχύοντας τους δεσμούς με τον παππού και τη γιαγιά.

Καλοί τρόποι και ετικέτα

“Δεν βάζουμε τους αγκώνες μας πάνω στο τραπέζι! Δεν μιλάμε με το στόμα γεμάτο φαγητό! Ανοίγουμε τις πόρτες για τις κυρίες!” Οι καλοί τρόποι δεν φεύγουν ποτέ από τη μόδα και το άτομο που τους εφαρμόζει δείχνει σεβασμό και εκτίμηση για τους άλλους. Η εθιμοτυπία περιλαμβάνει τη γνώση του πιρουνιού που πρέπει να χρησιμοποιήσετε σε ένα επίσημο περιβάλλον και πώς να συστηθείτε κατάλληλα. Αυτές οι δεξιότητες είναι διακριτικές, ωστόσο κάνουν ισχυρή εντύπωση τόσο στο εργασιακό όσο και στο φιλικό περιβάλλον μας. Η έλλειψή τους δε είναι ακόμα εντυπωσιακότερη.

Ζωή στην ύπαιθρο

Κατασκήνωση, ψάρεμα, ταξίδι με σακίδιο, μαγείρεμα σε φωτιά – αυτές τις τόσο περιπετειώδεις και συναρπαστικές δραστηριότητες όλο και λιγότερα παιδιά έχουν την ευκαιρία να τις ζήσουν και να μάθουν όσα σχετίζονται με αυτές. Παρόλα αυτά, είναι εξαιρετικά σημαντικές για μάθουμε να εκτιμούμε και να αγαπάμε τη φύση. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλά παιδιά σήμερα φοβούνται να βρεθούν στη φύση – την απεραντοσύνη, την ησυχία, τις κατάμαυρες νύχτες. Και πάλι, αν δεν μεταδώσετε εσείς αυτές τις δεξιότητες και αυτές τις γνώσεις, ποιος θα το κάνει;

Κτηνοτροφία

Κοτόπουλα, κατσίκες, μέλισσες, πάπιες – όποια κι αν είναι η εμπειρία σας στη φροντίδα ζώων, μην την κρατάτε για τον εαυτό σας. Τα παιδιά έλκονται από τη φύση τους από τα ζώα και το να μαθαίνουν πώς να φροντίζουν ένα άλλο ζωντανό πλάσμα τους εμφυσά μια αίσθηση ευθύνης και συμπόνιας. Μαθαίνουν τη σημασία της ικανοποίησης των αναγκών ενός άλλου όντος και ευαισθητοποιούνται απέναντι στις ανάγκες και τα συναισθήματά του.

Μουσικές δεξιότητες

 

Αν έχετε μουσικές δεξιότητες είτε παίζετε κάποιο όργανο ή τραγουδάτε είτε απλά αγαπάτε τη μουσική γενικά, αυτό είναι υπέροχο για παιδιά κάθε ηλικίας. Σας αρέσει η τζαζ ή κάποιο άλλο είδος μουσικής; Μεταδώστε το στην επόμενη γενιά. Αφήστε τα να ακούσουν τους αγαπημένους σας συνθέτες και ερμηνευτές. Ξέρετε να παίζετε κάποιο όργανο; Τα μαθήματα μουσικής μπορεί να είναι ακριβά και απρόσιτα για πολλές οικογένειες, αλλά τα μαθήματα που διδάσκονται από έναν στενό φίλο ή μέλος της οικογένειας όχι μόνο μεταδίδουν τις γνώσεις αλλά συσφίγγουν και τις σχέσεις.

Εξερεύνηση της φύσης

Οι περίπατοι στη φύση, η παρατήρηση πουλιών, οι γνώσεις για τα διάφορα δέντρα και βότανα, τα ονόματα τους και οι ιδιότητες τους, ο κόσμος των εντόμων και των άλλων κατοίκων του δάσους, όλα αυτά διδάσκουν δεξιότητες παρατήρησης καθώς και εκτίμηση για τη φύση και το περιβάλλον. Επίσης, η απόλαυση της ομορφιάς της φύσης και η αποσύνδεση από την τεχνολογία κεντρίζει τη δημιουργικότητα και την περιέργεια.

Πολιτιστικές παραδόσεις

Κάθε παιδί έχει μια πλούσια κληρονομιά πολιτισμικών παραδόσεων, αλλά λίγα από αυτά μαθαίνουν κάτι σχετικά. Μοιραστείτε αυτές τις παραδόσεις και τις ιστορίες και μεταδώστε τες όπως ακριβώς μεταβιβάστηκαν σε εσάς. Οι οικογενειακές ρίζες, η γλώσσα, τα έθιμα και οι γιορτές αξίζει να διατηρηθούν και να περάσουν στην επόμενη γενιά.

Πολύ συχνά, απορρίπτουμε την αξία όσων γνωρίζουμε και έχουμε βιώσει, αλλά ο καθένας από εμάς είναι μια εγκυκλοπαίδεια μοναδικών αναμνήσεων, εντυπώσεων και μαθημάτων που μπορούν να εμπλουτίσουν τους αγαπημένους μας, ιδίως τους νεότερους.

 

Της Lisa Bedford

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Τι σημαίνει επιστροφή; Τι σημαίνει να γυρίζεις σπίτι; Το σπίτι μας βρίσκεται εκεί όπου ανήκουμε, οι άνθρωποι και οι τόποι που είναι δικοί μας ενώ κι εμείς είμαστε δικοί τους. Ωστόσο, αυτό το ανήκειν φτάνει στην πληρότητά του μόνο μέσω της ενεργής επιλογής μας και της συμμόρφωσής μας με τους περιορισμούς που μας θέτει η αφοσίωσή μας σε έναν λαό και έναν τόπο. Μια τέτοια αφοσίωση απαιτεί συνεχή επιλογή, επαναβεβαίωση και επιστροφή.

Η “Οδύσσεια” του Ομήρου διερευνά σε μεγάλο βάθος αυτές τις έννοιες της επιστροφής και του ανήκειν. Ο “νόστος” – η “επιστροφή”- ξεχωρίζει ως η σημαίνουσα λέξη και έννοια στο ποίημα, όπως λέει η Εύα Μπραν στο βιβλίο της “Ομηρικές Στιγμές”. Υπάρχουν, ωστόσο, διαφορετικά είδη επιστροφής. Γράφει: “Φαίνεται ότι το “γυρίζω σπίτι”, η επιστροφή, δεν είναι τόσο απλό όσο το να επιβιώσεις από τη θάλασσα και να ξαναπάρεις ένα παλάτι- μπορεί να γυρίσεις σπίτι αλλά να μην είσαι εκεί, μπορεί να επιστρέψεις αλλά να μην είσαι εσύ”. Στην “Οδύσσεια”, ο Όμηρος μας τραγουδά για ένα βαθύτερο είδος νόστου – τον αέναο νόστο της αληθινής πίστης και αφοσίωσης.

Πίστη στον άνθρωπο

 

Αν και το θέμα της πίστης διατρέχει όλο το ποίημα, βρίσκει τη βαθύτερη και σημαντικότερη έκφρασή του στο γάμο του Οδυσσέα και της Πηνελόπης.

Στη δυτική λογοτεχνία, η Πηνελόπη αποτελεί υπόδειγμα πίστης. Περιμένει 20 χρόνια να επιστρέψει ο σύζυγός της, αποκρούοντας τους μνηστήρες που προσπαθούν να σφετεριστούν το στέμμα και το κρεβάτι του βασιλιά, γαντζωμένη στην ελπίδα και τους γαμήλιους όρκους της, όταν πολλές κατώτερες γυναίκες θα εγκατέλειπαν τον Οδυσσέα και θα υπέκυπταν στην τεράστια πίεση να ξαναπαντρευτούν.

Η ακλόνητη καρδιά της δεν παύει ποτέ να νοσταλγεί τον σύζυγό της. Ο χρόνος δεν φαίνεται να επουλώνει την πληγή της απώλειάς της, αλλά ούτε και να πνίγει εντελώς την ελπίδα. “Όλη μέρα επιδίδομαι σε αναστεναγμούς και δάκρυα”, θρηνεί, σαν να είχε φύγει ο Οδυσσέας μόλις την προηγούμενη μέρα.

Αλλά και ο Οδυσσέας θρηνεί για τη σύζυγό του. Και παρόλο που η πίστη του δεν φτάνει την πίστη της Πηνελόπης, είναι ωστόσο αξιοσημείωτη. Στην πρώτη μας συνάντηση στο έπος με τον “πολυτλα” Οδυσσέα -για να χρησιμοποιήσουμε το σημαντικότερο ομηρικό επίθετο- αυτός μαραζώνει από νοσταλγία για την Πηνελόπη και την πατρίδα του, ενώ είναι παγιδευμένος στο νησί της νύμφη Καλυψούς, η οποία τον θέλει για σύζυγο. Ο Όμηρος λέει ότι η καρδιά του είναι “προσηλωμένη στη γυναίκα του και στην επιστροφή του”. Σε μια οδυνηρή εικόνα, ο Όμηρος απεικονίζει τον Οδυσσέα στο νησί ως εξής:

“ἀλλ᾿ ὅ γ᾿ ἐπ᾿ ἀκτῆς κλαῖε καθήμενος, ἔνθα πάρος περ,
δάκρυσι καὶ στοναχῇσι καὶ ἄλγεσι θυμὸν ἐρέχθων.
πόντον ἐπ᾿ ἀτρύγετον δερκέσκετο δάκρυα λείβων.”

“…εκείνος στο γιαλό καθούμενος, ως πάντα που, θρηνούσε,
με πίκρες, στεναγμούς και κλάματα σπαράζοντας τα στήθη,
την άκαρπη θωρώντας θάλασσα με βουρκωμένα μάτια.” [1]

Αν και ο Οδυσσέας δεν παραμένει πιστός στην Πηνελόπη με το σώμα του, ωστόσο, αποδεικνύει την απόλυτη αφοσίωσή του σε αυτήν όταν παίρνει την καίρια απόφαση να εγκαταλείψει όχι μόνο την Καλυψώ, μια δευτερεύουσα θεά, αλλά και την ίδια την αθανασία που εκείνη του υπόσχεται αν παραμείνει κοντά της, για χάρη της Πηνελόπης.

 

Αλλά ακόμη και όταν ο Δίας την έχει διατάξει να αφήσει τον Οδυσσέα να φύγει, η Καλυψώ δεν μπορεί να μην κάνει μια τελευταία προσπάθεια να τον πείσει να μείνει κοντά της:

“σὺ δὲ χαῖρε καὶ ἔμπης.
εἴ γε μὲν εἰδείης σῇσι φρεσὶν ὅσσα τοι αἶσα
κήδε᾿ ἀναπλῆσαι, πρὶν πατρίδα γαῖαν ἱκέσθαι,
ἐνθάδε κ᾿ αὖθι μένων σὺν ἐμοὶ τόδε δῶμα φυλάσσοις
ἀθάνατός τ᾿ εἴης, ἱμειρόμενός περ ἰδέσθαι

σὴν ἄλοχον, τῆς τ᾿ αἰὲν ἐέλδεαι ἤματα πάντα.
οὐ μέν θην κείνης γε χερείων εὔχομαι εἶναι,
οὐ δέμας οὐδὲ φυήν, ἐπεὶ οὔ πως οὐδὲ ἔοικεν
θνητὰς ἀθανάτῃσι δέμας καὶ εἶδος ἐρίζειν.»

“Ας είναι, γεια χαρά σου!
Μονάχα αν κάτεχες στα φρένα σου τα βάσανα που η μοίρα
να σύρεις γράφει, πριν τα χώματα τα πατρικά πατήσεις,
εδώ θ᾿ απόμενες, κοιτάζοντας το σπήλιο αυτό μαζί μου,
και θα ‘σουν από πάνω αθάνατος, κι ας έχεις τόσο πόθο

να ιδείς το ταίρι σου, που ατέλειωτα σε τυραννά ο καημός του.
Θαρρώ από κείνη εγώ χειρότερη στην ελικιά δεν είμαι
κι ουδέ στο ανάριμμα᾿ κι αταίριαστο να παραβγαίνουν θα ‘ταν
έτσι κι αλλιώς θνητές με αθάνατες στην ελικιά, στην όψη.» [2]

Ο Οδυσσέας απαντά θαυμάσια σε αυτά τα λόγια της νύμφης:

«πότνα θεά, μή μοι τόδε χώεο: οἶδα καὶ αὐτὸς
πάντα μάλ᾿, οὕνεκα σεῖο περίφρων Πηνελόπεια
εἶδος ἀκιδνοτέρη μέγεθός τ᾿ εἰσάντα ἰδέσθαι:
ἡ μὲν γὰρ βροτός ἐστι, σὺ δ᾿ ἀθάνατος καὶ ἀγήρως.
ἀλλὰ καὶ ὣς ἐθέλω καὶ ἐέλδομαι ἤματα πάντα

οἴκαδέ τ᾿ ἐλθέμεναι καὶ νόστιμον ἦμαρ ἰδέσθαι.»

«Θεά σεβάσμια, μη μου οργίζεσαι᾿ κι εγώ καλά το ξέρω᾿
αλήθεια, η Πηνελόπη η φρόνιμη δε δύνεται ποτέ της
στην ομορφιά και στο παράστημα να παραβγεί μαζί σου᾿
τι είναι θνητή, μα εσύ κι αθάνατη κι αγέραστη λογιέσαι.
Μα κι έτσι θέλω κι ακατάπαυτα με δέρνει ο πόθος, πίσω

να στρέψω, την ημέρα κάποτε να ιδώ του γυρισμού μου.» [3]

Αυτό που κάνει την απάντησή  του τόσο υπέροχη είναι ότι ο Οδυσσέας δεν αρνείται την άποψη της θεάς, ότι είναι ωραιότερη και ανώτερη από την Πηνελόπη. Και είναι αθάνατη, σε αντίθεση με τη σύζυγο του Οδυσσέα, η οποία είναι προορισμένη να γεράσει και να πεθάνει. Ο Οδυσσέας τα αναγνωρίζει όλα αυτά, αλλά επιλέγει την Πηνελόπη ούτως ή άλλως.

Ακόμα και με όλα τα ελαττώματά της, κανείς δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη μοναδική ψυχή που επέλεξε ο Οδυσσέας για σύντροφο της ζωής του πριν από τόσα χρόνια. Και εδώ έχουμε μια βαθιά αλήθεια για τον γάμο και την πίστη. Όπως το θέτει ο Γουέντελ Μπέρι στο δοκίμιό του “Το σώμα και η γη” (“The Body and the Earth”) από το βιβλίο του “The Unsettling of America”: “Πρόκειται, στην πραγματικότητα, για ένα γαμήλιο τελετουργικό που μοιάζει πολύ με το δικό μας, κατά το οποίο ο Οδυσσέας απαρνιέται τους άλλους, αρχίζοντας από την αθάνατη θηλυκότητα της θεάς, και ανανεώνει την υπόσχεσή του στους γήινους όρους του γάμου του”.

 

Πράγματι, κάτι πρέπει να θυσιάσουμε όταν παντρευόμαστε. Πριν από το γάμο, όλοι μας έχουμε ένα πρότυπο, ένα ιδεώδες του ατόμου που ελπίζουμε να παντρευτούμε. Κατά κάποιον τρόπο, οι άνδρες αγαπούν τη γυναικεία φύση και οι γυναίκες αγαπούν την ανδρική φύση αφηρημένα, ως ιδανικά. Αλλά όταν ερωτευόμαστε και παντρευόμαστε, αυτό το αφηρημένο ιδανικό πρέπει να γίνει συγκεκριμένο και χειροπιαστό. Δεν αγαπάμε πλέον τη γυναικεία ή την ανδρική φύση ή κάποιο αθάνατο, τέλειο δείγμα αυτών, αλλά ένα συγκεκριμένο, υπέροχο, ατελές ον και μόνον αυτό.

Ο Όμηρος μας δείχνει ότι αληθινή πίστη σημαίνει να εγκαταλείπεις όλους τους άλλους πιθανούς συντρόφους -ακόμα και το “ιδανικό” που υπάρχει αφηρημένα, κάπου “εκεί έξω”, αυτήν τη θεά ή τον θεό που οι άνθρωποι περιμένουν μερικές φορές κοροϊδεύοντας τον εαυτό τους- υπέρ ενός πραγματικού, θνητού όντος. Το ιδανικό πρέπει να θυσιαστεί για τον πραγματικό άνθρωπο, τον άνθρωπο που έχει κανείς πραγματικά.

 

Και αυτό το πρόσωπο, αν και δεν είναι θεός ή θεά, είναι κατά έναν μυστηριώδη τρόπο πολύ ανώτερο από την εξιδανικευμένη εκδοχή του συντρόφου μας. Η ιστορία του Οδυσσέα τα δραματοποιεί όλα αυτά.

Ο γάμος, ένας ριζωμένος θεσμός

Η τελική δοκιμασία στην οποία υποβάλλει η Πηνελόπη τον Οδυσσέα με το γαμήλιο κρεβάτι τους αφορά το αν έχει επιστρέψει μόνο στο σώμα ή και στην καρδιά. Είναι ο ίδιος άνθρωπος; Είναι πιστός σε εκείνη και στο σπίτι τους; Γνωρίζοντας το αμετακίνητο του κρεβατιού τους (το οποίο είναι κυριολεκτικά ριζωμένο στη γη), ο Οδυσσέας δείχνει να παραμένει αναλλοίωτος. “Η δοκιμασία που έχει περάσει τώρα είναι αυτή της ταυτότητας με την κυριολεκτική της έννοια, της αυτο-ομοιότητας”, γράφει η Μπραν. “Εξακολουθεί να είναι ο άνθρωπος που ήταν πριν πάει στην Τροία, ο σύζυγός της που επέστρεψε με ακλόνητη και φορτισμένη με μνήμες αγάπη του για τη γυναίκα του και με ακατάλυτη πίστη στον φυσικά ριζωμένο θεσμό του γάμου”.

 

Η πίστη απαιτεί μια συνεχή επιστροφή, μια συνεχή επιλογή, παρ’ όλες τις δυσκολίες της ξηράς και της θάλασσας. Και αν κάποιος είναι πιστός, η χαρά θα επιστρέψει επίσης. Ο Μπέρι σχολιάζει: “Αυτό που προσφέρει ο γάμος -και αυτό που η πίστη έχει σκοπό να προστατεύσει- είναι η δυνατότητα στιγμών όπου αυτό που έχουμε επιλέξει και αυτό που επιθυμούμε ταυτίζονται”.

Αυτές οι στιγμές δεν μπορούν να είναι συνεχείς, μας υπενθυμίζει. Ο Οδυσσέας και η Πηνελόπη χωρίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα -συμβολικά, η αγάπη τους είναι στεγνή, επώδυνη, μη ανταποδοτική. Αλλά η πίστη τους ανταμείβεται όταν βιώνουν, κατά κάποιον τρόπο, μια δεύτερη γαμήλια νύχτα μετά την περίφημη επανένωσή τους στο τέλος του ποιήματος. Στη μέση ηλικία τους, η αγάπη τους γίνεται φρέσκια, καινούργια και πάλι. Η χαρά αναβλύζει με μεγαλύτερη ένταση, ακόμη και από ό,τι όταν παντρεύτηκαν για πρώτη φορά. Μια τέτοια εμπειρία έρχεται μόνο μέσα από την πίστη και την αφοσίωση.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Ομήρου Οδύσσεια, Ραψωδία Ε΄, στίχοι 82-84. Από την ιστοσελίδα uoa.gr

2. Ομήρου Οδύσσεια, Ραψωδία Ε΄, στίχοι 205-213. Από την ιστοσελίδα uoa.gr

3. Ομήρου Οδύσσεια, Ραψωδία Ε΄, στίχοι 215-220. Από την ιστοσελίδα uoa.gr

 

Επιμέλεια: Αλία Ζάε