Ο Απρίλιος είναι ο τελευταίος μήνας κατά τον οποίο έχουμε την ευκαιρία να δούμε την παράσταση «Σκιές στο πεντάγραμμο» από τον θίασο σκιών του Ηλία Καρελλά. Συμπληρωματικά, γίνονται και δύο εργαστήρια σχετικά με την παράσταση: το πρώτο μας προσκαλεί να γίνουμε «μάστορες του Καραγκιόζη» και να κατασκευάσουμε τη φιγούρα του αγαπημένου μας ήρωα όπως τη φανταζόμαστε, ενώ στο δεύτερο τα παιδιά ξεναγούνται στα μυστικά των οργάνων της ελληνικής παράδοσης και της Ανατολής.
Ο καταξιωμένος σκιοπαίκτης και οι συνεργάτες του ετοίμασαν και παρουσίασαν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τον χειμώνα που μας πέρασε, μια διαφορετική παράσταση, στην οποία ο Καραγκιόζης ζει μια μουσική περιπέτεια! Για να βγει σώος και να γλιτώσει μια όμορφη, μαγεμένη υψίφωνο πρέπει να κάνει μια βουτιά μέσα στην ιστορία της μουσικής, διαπερνώντας είδη όπως η κλασική μουσική, άγνωστα δημοτικά, το ρεμπέτικο, το μπαρόκ, η όπερα, αλλά και τραγούδια της ξενιτιάς ακόμα… Και όλα αυτά ερμηνευμένα από μία ορχήστρα παραδοσιακών οργάνων, με το σαντούρι και την υπέροχη φωνή της Αρετής Κετιμέ, με λάφτα, σάζι, αλλά και σαξόφωνο, κιθάρα και ακορντεόν.
Στιγμιότυπο από την παράσταση «Σκιές στο πεντάγραμμο».
Παρακολουθώντας τις προσπάθειες του Καραγκιόζη, οι μικροί του φίλοι και οι συνοδοί τους θα ανακαλύψουν πώς μια άρια μετατρέπεται σε αμανέ στο μουσικό σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής, όπου οι πιο απροσδόκητοι συνδυασμοί μπορούν να συμβούν – αρκεί να έχεις την τόλμη να τους φανταστείς! Οι «Σκιές στο πεντάγραμμο» μας δείχνουν έμπρακτα ότι η μουσική ενώνει, με το χιούμορ και την έλλειψη προκαταλήψεων να δρουν ως ισχυρές συγκολλητικές ουσίες.
Το χιούμορ του Καραγκιόζη του Ηλία Καρελλά κρατά την παράσταση στο ύψος των περιστάσεων: πνευματώδες και παιγνιώδες πάντα, αρνείται να ξεπέσει στην χυδαιότητα και τον άσκοπο θόρυβο, προσφέροντας χίλιες δυο αφορμές στα παιδιά να ανακαλύψουν και να γελάσουν με τα τερτίπια της γλώσσας μας.
Καθώς η παράσταση είναι πολυεπίπεδη, περιλαμβάνει και μία ξενάγηση στην ιστορία του θεάτρου σκιών, όπως αυτό ξεκίνησε στις χώρες της Ανατολής μέχρι να έρθει και στη χώρα μας με τον Καραγκιόζη. Η γνωριμία αυτή ξεκινά πριν αρχίσει η παράσταση, αφού για να φτάσουμε στη σκηνή, πρέπει να περάσουμε από έναν μαγικό κόσμο, γεμάτο φώτα και σκιές, όπου μας περιμένουν και μας υποδέχονται φιγούρες από διάφορες εποχές και σημεία του κόσμου: μια πλούσια συλλογή που προσφέρεται στο κοινό των «Σκιών» και διευκολύνει τη μεταφορά του στον τόπο όπου οι νόμοι του θεάτρου αντικαθιστούν αυτούς της καθημερινότητας.
Οι τελευταίες παραστάσεις των «Σκιών στο πεντάγραμμο» είναι στις 13, 20 και 27 Απριλίου, ημέρα Σάββατο, στις 18:00.
Το εργαστήριο κατασκευής Καραγκιόζη θα λάβει χώρα το Σάββατο20 Απριλίου, στις 16:00-17:00, λίγο πριν από την παράσταση.
Η γνωριμία με τα μουσικά όργανα της Ανατολής και της ελληνικής παράδοσης θα λάβει χώρα το Σάββατο 27 Απριλίου, στις 16:00-17:00.
Το χταπόδι είναι ένα αγαπημένο θαλασσινό, που το έχουμε συνδέσει κυρίως με το καλοκαίρι, σε ένα ταβερνάκι πάνω στη θάλασσα, να συνοδεύει το ούζο ή το τσίπουρο. Εκτός αυτού, αποτελεί ιδανικό έδεσμα για όσους έχουν αποφασίσει να νηστέψουν. Οι τρόποι μαγειρέματός του ποικίλλουν. Ψητό στα κάρβουνα είναι εξαιρετικό, αλλά και μαγειρευτό ως στιφάδο ή γιουβέτσι είναι εξίσου νόστιμο.
Μια ενδιαφέρουσα παραλλαγή είναι ως ανοιξιάτικο λαδερό κατσαρόλας με αγκινάρες.
Χταπόδι με αγκινάρες
Υλικά
1 μεγάλο χταπόδι, 1½ κιλό περίπου
12 αγκινάρες φρέσκες και καθαρισμένες, κομμένες στη μέση (ή από βάζο)
1 μάτσο φρέσκα κρεμμυδάκια μαζί με το πράσινο, κομμένα σε ροδέλες
1 μέτριο κρεμμύδι χοντροκομμένο
1 σκελίδα σκόρδο ψιλοκομμένη
1 μεγάλο σφηνάκι ούζο
1 κ. γλ. μαραθόσπορο ξερό, κοπανισμένο στο γουδί
1 φλιτζάνι έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
1 μικρό ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο
1 ματσάκι άνηθο (ή μάραθο) ψιλοκομμένο
1 κ. σ. κορνφλάουρ
χυμό και ξύσμα από 1 λεμόνι
αλάτι & πιπέρι φρεσκοτριμμένο
Εκτέλεση
1. Σε κατσαρόλα βάζετε το χταπόδι να βράσει σκέτο, χωρίς νερό, με λίγο αλάτι, σε χαμηλή φωτιά. Μόλις μαλακώσει, το κόβετε σε χοντρά κομμάτια.
2. Σε χαμηλή, φαρδιά κατσαρόλα ζεσταίνετε το ελαιόλαδο και σοτάρετε το κρεμμύδι, τα κρεμμυδάκια και το σκόρδο μαζί με το μαραθόσπορο, μέχρι να μαραθούν. Αν έχετε φρέσκες αγκινάρες, θα τις ρίξετε σε αυτήν τη φάση.
3. Προσθέτετε και το χταπόδι και ανακατεύετε. Σβήνετε με το ούζο, αλατίζετε και χαμηλώνετε τη φωτιά. Αν έχετε αγκινάρες σε βαζάκι, θα τις ρίξετε τώρα. Μαγειρεύετε σε χαμηλή φωτιά, το φαγητό σκεπασμένο, μέχρι να μαλακώσουν τα λαχανικά. Ρίχνετε τον άνηθο και τον μαϊντανό.
4. Διαλύετε το κορνφλάουρ σε 4 κουτ. σούπας νερό μαζί με το χυμό του λεμονιού και το ξύσμα. Ρίχνετε το μίγμα στην κατσαρόλα, κουνάτε να πάει παντού και συνεχίζετε για 1 λεπτό το μαγείρεμα. Σερβίρετε το φαγητό ζεστό.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου στις 2 Απριλίου, η Σοφία Μαντουβάλου, πεζογράφος αλλά και παιζωγράφος, είχε την καλοσύνη να παραχωρήσει στους Epoch Times μία συνέντευξη και να μιλήσει για τη δική της ιδιαίτερη σχέση με αυτό το αχανές, πλούσιο, γεμάτο εικόνες και χρώματα σύμπαν, για αυτά που την εμπνέουν και την παρακινούν και για όσα θέλει να προσφέρει γράφοντας βιβλία για παιδιά.
Πρόκειται για μία μακρά και γόνιμη σχέση, που ξεκίνησε το 1994 με το βιβλίο «Ντορεμιφασολλασι», που έγραψε για να μιλήσει στον γιο της για τη μουσική. Από τότε συνέχισε να του μιλά, όπως και σε χιλιάδες άλλα παιδιά, για ένα σωρό άλλα θέματα, ξεπερνώντας τους 90 τίτλους και αποσπώντας πολλές διακρίσεις, με αποκορύφωμα την υποψηφιότητά της για το Διεθνές Βραβείο Άντερσεν το 2014, το Βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (ΙΒΒΥ) το 2014 για το «Φουστάνι με τις πεταλούδες» και το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου το 2019 για το βιβλίο της «Το αγόρι που διάβαζε στις κότες».
Τα βιβλία της Σοφίας χαρακτηρίζονται από το παιχνίδι, το χιούμορ, τη φαντασία (δύο πολύ καλοί της φίλοι, όπως λέει και η ίδια), την ανατρεπτικότητα, την προσφορά και την αγάπη, μεταξύ άλλων. Είναι μικροί φωτεινοί πυρήνες γεμάτοι ζωηρές ιδέες, που στέλνει η συγγραφέας στα παιδιά για να τα προσκαλέσει σε μία «εκδρομή στη ζωή, χέρι-χέρι με τη φαντασία».
Με σπουδές στην Εξελικτική Ψυχολογία, την Εκπαιδευτική Τεχνολογία και τη Σκηνοθεσία, δημιουργεί σύγχρονα παραμύθια με βάθος και πολλά επίπεδα, πάντα στη γλώσσα που μπορούν να καταλάβουν και να απολαύσουν τα παιδιά.
Με σεβασμό στα παιδιά, τους προσφέρει πλήθος πολύχρωμων, χαρούμενων κόσμων και ιδεών για να τα βοηθήσει να αναπτύξουν τη δική τους σκέψη και προσωπικότητα και να γίνουν ώριμα και δημιουργικά μέλη ενός καλύτερου κόσμου.
Με αγάπη για όλους, δεν σταματά ποτέ να συνομιλεί με τη φιλενάδα της τη Φαντασία.
Η Σοφία Μαντουβάλου είναι πολυτάλαντος άνθρωπος και η δημιουργικότητά της δεν εξαντλείται στη συγγραφή παιδικών βιβλίων. Έχει γράψει αρκετά σενάρια με εκπαιδευτικό περιεχόμενο και δεν έχει πάψει να επισκέπτεται σχολεία για να διασκεδάζει μαζί με τα παιδιά. Ωστόσο εδώ θα μιλήσουμε για τα παραμύθια, αρχίζοντας… από την αρχή:
ΕΡ.: Τι είναι αυτό που σας τράβηξε στη συγγραφή παιδικών βιβλίων;
Σ.Μ.: Βασικά, ξεκίνησα να γράφω για παιδιά γιατί μέσα μου είμαι ένα μεγάλο παιδί: «Από έξω γριούλα κι από μέσα εγγονούλα». Οτιδήποτε θα έκανα στη ζωή μου θα έχει πάντα σχέση με τα παιδιά. Σπούδασα Ψυχολογία του Παιδιού, σπούδασα Παιδαγωγικά, σπούδασα Σκηνοθεσία κι έγραφα σενάρια για την εκπαίδευση – πάλι για παιδιά – δηλαδή, νομίζω ότι ο προσανατολισμός μου ήταν η διαμόρφωση του μυαλού και της ψυχής των παιδιών.
Δεν το σκέφτηκα επί τούτου, αλλά φαίνεται ότι εκεί με οδηγούσε. Η ψυχή μου, τα ενδιαφέροντά μου, τα όνειρά μου… Ναι, πιστεύω ότι εκείνο που ονειρευόμουνα πάντα ήταν ένας καλύτερος κόσμος. Ήθελα να πηγαίνω τα παιδιά μια εκδρομή στη ζωή χέρι-χέρι με τη φαντασία, και μέσα από αυτή την εκδρομή – γιατί κάθε βιβλίο μου κρύβει ένα μικρό μου όνειρο για έναν καλύτερο κόσμο και πιστεύω ότι αυτό είναι αλήθεια για όλους τους συγγραφείς – πιστεύω ότι τα παιδιά μπορούν να διαμορφώσουν τη σκέψη τους και το συναίσθημά τους, τον εαυτό τους και τη δράση τους σε αυτόν τον κόσμο. Να αποκτήσουν ατομική ευθύνη, συλλογική ευθύνη, κάπως έτσι τα σκέφτομαι στην πορεία…
ΕΡ.: Οπότε έχετε πάντα στον νου σας το τι μπορείτε να προσφέρετε στα παιδιά.
Σ.Μ.: Α, κοίταξε, η προσφορά είναι ένα χαρακτηριστικό έτσι κι αλλιώς δικό μου. Δηλαδή, νομίζω ότι ο κάθε άνθρωπος σε αυτή τη ζωή αξίζει να ζει αν προσφέρει – ανάλογα με το όνειρό του, με τη δυνατότητά του, με την προσωπικότητά του, σε όλους τους χώρους. Γενικά πιστεύω στην αγάπη – η αγάπη είναι πράξη. Είναι πράξη προς τον εαυτό μας, να γίνουμε όσο καλύτεροι μπορούμε, είναι πράξη προς τους άλλους, είναι πράξη ατομική και συλλογική, επομένως εκεί είναι όλο. Πιστεύω ότι όλα τα βιβλία για παιδιά ουσιαστικά για την αγάπη γράφουν, με άλλο τρόπο το κάθε ένα.
Ένας καλύτερος κόσμος για να γίνει, πρέπει να υπάρχει ενσυναίσθηση. Πρέπει να σέβεσαι τον άλλον. Όταν σέβεσαι τον άλλον, σημαίνει ότι σέβεσαι και τον εαυτό σου. Όταν σκέπτεσαι τον άλλον, μπορείς και να του προσφέρεις. Είναι μία αλυσίδα όλα αυτά τα πράγματα.
ΕΡ.: Ναι, πραγματικά. Συμφωνώ.
Σ.Μ.: Δεν είναι; Δεν ξέρω αν όλοι όσοι γράφουν σκέπτονται με τον ίδιο τρόπο. Δεν θα σου πω ότι για μένα δεν είναι ένα παιχνίδι το γράψιμο. Υπάρχει η τέχνη της λογοτεχνίας, που για μένα είναι ένα παιχνίδι εξαιρετικό με τις έννοιες και τις λέξεις, δύσκολα θέματα που μου αρέσει να τα κατεβάζω στο επίπεδο του παιδιού και μέσα από έναν μύθο να πω την αλήθεια, γιατί μέσα από το ψέμα λες την αλήθεια. Μέσα από το ψέμα καλλιεργείς την αγάπη για τη ζωή και αγάπη για τη ζωή σημαίνει κάνω πράγματα, ώστε όλα γύρω μας να γίνονται καλύτερα.
ΕΡ.: Νομίζω ότι το ψέμα στα παιδικά βιβλία είναι ένα πολύ επιφανειακό ψέμα.
Σ.Μ.: Δεν είναι ψέμα. Είναι αλληγορία, είναι η φανταστική γλώσσα των παιδιών μέσα από την οποία ανακαλύπτουν την αλήθεια. Για τα παιδιά, παραδείγματος χάριν, ο ανιμισμός είναι κάτι το πολύ φυσιολογικό, το να μιλάει ένας σκύλος ή ένα ποντίκι είναι κάτι που το δέχονται πολύ εύκολα. Για αυτά είναι ένας εύκολος τρόπος να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις. Στο βάθος υπάρχει πάντα η αλήθεια και είναι αυτό άλλωστε που κάνει ένα βιβλίο περισσότερο επιτυχημένο ή όχι, διαχρονικό ή όχι.
ΕΡ.: Δηλαδή η φαντασία μάς οδηγεί στην πραγματικότητα.
Σ.Μ.: Η φαντασία είναι η πραγματικότητα! Για εμένα έτσι ήταν τα πράγματα από μικρή: η φαντασία είναι πραγματικότητα. Παίρνω ένα κομματάκι από την πραγματικότητα, το ντύνω με όνειρο και φαντασία και φτιάχνω μια άλλη πραγματικότητα. Όταν η φαντασία συνεργάζεται με τη λογική αλλά και το παράλογο μαζί, μπορούμε να διευρύνουμε την πραγματικότητα και να φτάσουμε στα όριά της: την υπερπραγματικότητα.
Αν δεν ονειρευτείς μια άλλη πραγματικότητα δεν μπορεί να υπάρξει .Η πραγματικότητα είναι πρώτα φαντασία. Η φαντασία, η δύναμη της σκέψης να ανοίγει πολλά καινούργια μονοπάτια από και προς την πραγματικότητα. Η φαντασία σού δίνει την ευκαιρία να σκεφτείς τι άνθρωπος θέλεις να είσαι. Να επαναπροσδιορίσεις τις αξίες σου. Να εργαστείς προς την επιθυμητή πραγματικότητα. Να σπάσεις τα στερεότυπα. Να τα βάλεις με το κακό και να κερδίσει το καλό…
ΕΡ.: Το καλό και γενικότερα οι αξίες που χρειαζόμαστε ως άνθρωποι αποτελούν για εσάς σημαντικό μέρος ενός βιβλίου – ιδίως ενός παιδικού βιβλίου;
Σ.Μ.: Εκείνο που έχει σημασία είναι οι αξίες να περνάνε στα παιδιά. Να περνάνε οι αξίες του καλού, της τρυφερότητας, της αγάπης, της ενσυναίσθησης, της ομάδας… Αυτά είναι. Που θα έπρεπε να περνάνε στο σχολείο. Κάνουν τις προσπάθειές τους οι δάσκαλοι, τις κάνουν και οι γονείς.
Η κατάκτηση της ανάγνωσης είναι το πρώτο βήμα για την κατάκτηση της γνώσης. «Μορφώνω» σημαίνει δίνω μορφή, «μορφώνομαι» παίρνω μορφή. Η γνώση δίνει μορφή στη σκέψη και στα συναισθήματα των παιδιών, ώστε να πάρουν μορφή τα ίδια. Να αντιληφθούν ποια είναι και τι μπορούν να κάνουν και έτσι να αμφισβητήσουν και να ανατρέψουν τα στερεότυπα. Για να διεκδικήσουν και να κερδίσουν τις μάχες τους προς την ελευθερία, την ισότητα και τη δικαιοσύνη χρειάζεται να επιδείξουν συμπεριφορές που μόνο μέσα από την εκπαίδευση μπορούν να κατακτηθούν.
ΕΡ.: Κατ’ επέκταση, θα πιστεύετε και στην κοινωνική ευθύνη ενός συγγραφέα – ή, γενικότερα, καλλιτέχνη;
Σ.Μ.: Για μένα η συγγραφή δεν θα είχε νόημα αν δεν ήταν πολιτική πράξη. Ως συγγραφέας, δε θα μπορούσα παρά να έχω διεισδυτική ματιά πάνω σε ό,τι διαδραματίζεται στην κοινωνία και προσωπική θέση για τα πράγματα. Ως συγγραφέας που γράφει για παιδιά θα ήθελα με το έργο μου να ενεργοποιήσω τη σκέψη και το συναίσθημά τους με τρόπο απελευθερωτικό από την ακινησία της στερεότυπης σκέψης, που θα τα βοηθάει να αισθάνονται, να εκφράζονται και να δρουν με ατομική και συλλογική ευθύνη για έναν καλύτερο κόσμο.
Τα κείμενα μου έχουν πάντα ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης. Ακόμα κι όταν δεν πεζογραφώ αλλά παίζω-γράφω για πιο μικρά παιδιά, σπάω το στερεότυπο. Στοιχεία με πολιτικοποιημένες «αταξίες», συνοδεία χιούμορ, υπάρχουν ακόμα και στις πιο απλές ιστορίες μου. Μια πολιτικοποιημένη ματιά θα έπρεπε να είναι η πλέον αναμενόμενη από τη λογοτεχνία. Με κείμενα-μαρμελάδα, που αναπτύσσουν κοινωνικά θέματα επιδερμικά, δε διαμορφώνεται η προσωπικότητα του ανήλικου αναγνώστη. Τα παιδιά πρέπει να κατανοήσουν γιατί ο ήρωας κάνει κάτι και γιατί το υποστηρίζει και αντιλαμβάνονται και αντέχουν τα πάντα αν τους δοθούν με κατάλληλο τρόπο. Δεν είναι εξωγήινοι, ζουν μέσα σε μια οικογένεια, σε ένα κοινωνικό σύνολο, σε ένα σχολείο, βιώνουν βία, αδικία, ανισότητα. Χρειάζονται συναισθηματική και νοητική στήριξη, για να μάθουν γιατί γίνεται κάτι και γιατί πρέπει να το υποστηρίξουν ή να το απορρίψουν. Η πολιτικοποιημένη ματιά σε ένα βιβλίο χτίζει στην ψυχή και στο μυαλό των παιδιών μία στέρεη βάση, όπου οι πράξεις αντιστοιχούν σε ιδέες.
Ευτυχώς, στην πορεία της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας υπήρξαν και υπάρχουν σημαντικοί συγγραφείς με πολιτικοποιημένη ματιά. Εγώ μεγάλωσα με τα βιβλία της Πηνελόπης Δέλτα και της Άλκης Ζέη. Τα σημερινά παιδιά έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε παλιούς και νεότερους σημαντικούς συγγραφείς που δε μασάνε τα λόγια τους.
ΕΡ.: Ποιο θα λέγατε ότι είναι το αγαπημένο σας βιβλίο, από αυτά που έχετε γράψει;
Σ.Μ.: Τα αγαπώ όλα, αλλά το κάθε ένα έχει ένα χαρακτηριστικό για το οποίο το λατρεύω επίσης. Το πρώτο μου βιβλίο μπορώ να μην το αγαπώ, που μ’ έκανε συγγραφέα; Όχι, βέβαια. Ή η «Κότα που έγινε αυγό», που από τότε άρχισα να γράφω χωρίς να σκέφτομαι πώς θα είναι η εικόνα; Γιατί μέχρι τότε ψιλοζωγράφιζα την εικόνα και μετά έγραφα τα λόγια. Γιατί στο «Σκέφτομαι και γράφω» ήμουνα πάτος. Με εικόνες έβλεπα τη ζωή. Τώρα, πώς δεν έγινα ζωγράφος…
Με αποσπάσματα από τις συνεντεύξεις της στη Μαρία Παναγιώτου (Φιλελεύθερος, 20/3/2019) και στην Πελιώ Παπαδιά (Ταλκ, 22/7/2020)
Ο Πολυχώρος Μεταίχμιο στην Αθήνα (Ιπποκράτους 118) ανοίγει τις πόρτες του σε φίλους νέους και παλιούς, για να γιορτάσουμε όλοι μαζί με τον πιο βιβλιοφιλικό τρόπο την άνοιξη και τον Μήνα Βιβλίου!
* * * * *
Σας προσκαλούμε το τελευταίο Σάββατο του Μαρτίου και τα δύο πρώτα του Απριλίου να παρακολουθήσετε μαζί με τα παιδιά σας διαδραστικές εκδηλώσεις και ένα πολύ ενδιαφέρον εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Τα παιδιά θα γίνουν οι πιο ζεν Μαχητές του Ντάο που προστατεύουν τον πλανήτη, θα ασχοληθούν με 1001 δραστηριότητες που θα τα κάνουν να αγαπήσουν τα βιβλία και θα γνωρίσουν τη Μονοκερούπολη, ένα μέρος που θα τους προσφέρει την ευκαιρία να βελτιώσουν την εικόνα και την πίστη που έχουν στον εαυτό τους, και να ξεδιπλώσουν τις εκπληκτικές τους δυνατότητες.
* * * * *
Στον Πολυχώρο Μεταίχμιο θα έχετε, επίσης, την ευκαιρία να περιηγηθείτε στην έκθεση «Ένα βιβλίο, μια ανάμνηση», που διοργανώνουν οι εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Εικονογράφησης illustradays. Τριάντα ξεχωριστές δημιουργίες αγαπημένων και πολυβραβευμένων εικονογράφων που αντλούν έμπνευση από κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μεμονωμένα διηγήματα, ποιήματα ή ακόμα και λογοτεχνικά σπαράγματα σας περιμένουν να τα θαυμάσετε και, αν επιθυμείτε, να τα κάνετε δικά σας, για να στολίσετε το σπίτι σας, το παιδικό δωμάτιο, το γραφείο ή να τα χαρίσετε σε αγαπημένα σας πρόσωπα.
Έχει έρθει η ώρα να προστατεύσουν και τα παιδιά τον πλανήτη μας. Για να το πετύχουν, θα πρέπει πρώτα να εκπαιδευτούν σωστά. Θα γίνουν, λοιπόν, μαθητευόμενοι Μαχητές του Ντάο και με την καθοδήγηση του παππού Σίφου και τη βοήθεια της συγγραφέα Ελένης Ανδρεάδη θα λύσουν τις πιο δύσκολες υποθέσεις και θα μάθουν γιατί ο πλανήτης μας έχει πυρετό.
Ο μαγικός κόσμος των βιβλίων και της ανάγνωσης: Διαδραστική εκδήλωση για παιδιά με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου
Είτε τα παιδιά αγαπούν τα βιβλία είτε όχι, αυτή η εκδήλωση θα τα κάνει να τα αγαπήσουν ακόμα περισσότερο! Γιατί θα παίξουν, θα δημιουργήσουν και θα ανακαλύψουν τους αμύθητους θησαυρούς που κρύβει ο μαγικός κόσμος των βιβλίων. Εμψυχώνει η παιδαγωγός Κούλα Πανάγου. Για παιδιά από 5 ετών Διαβάστε περισσότερα
* * * * *
Σάββατο 13 Απριλίου 2024, στις 12 το μεσημέρι Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά με αφορμή τη νέα σειρά βιβλίων της Άννα Πουνσέτ«Μονοκερούπολη»
Ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που συνδυάζει την ενεργή, διαδραστική αφήγηση και το παιχνίδι με τις βασικές αρχές του Νευρογλωσσικού Προγραμματισμού. Με στόχο να φωτίσουμε τη δύναμη του «μπορώ» και την πίστη στις ικανότητές μας, ενεργοποιούμε όλες τις αισθήσεις και δημιουργούμε μια ολοκληρωμένη εμπειρία αγάπης, χαράς, φιλίας και προσωπικής ενδυνάμωσης. Εμψυχώνει η Αντωνία Βέλλιου, αφηγήτρια, μουσειοπαιδαγωγός, NLP σύμβουλος. Για παιδιά από 5 ετών Διαβάστε περισσότερα
* * * * *
Η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις είναι ελεύθερη, με απαραίτητη δήλωση συμμετοχής στο 211 3003580 ή στο polychoros@metaixmio.gr, σημειώνοντας το ονοματεπώνυμο του παιδιού και του κηδεμόνα, την ηλικία του παιδιού και ένα τηλέφωνο επικοινωνίας. Ο αριθμός των θέσεων είναι περιορισμένος. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Υπάρχει κάποιος που δεν είναι εξοικειωμένος με τη φύση της τσουκνίδας; «Φύγε τσουκνίδα, έλα μολόχα» τραγουδούσαν όσοι τσιμπιόνταν παλιά, τρίβοντας το πονεμένο σημείο με τα φύλλα της αγριομολόχας, που με άφατη σοφία ο Δημιουργός έκανε να φύεται δίπλα στις τσουκνίδες! Κι όμως, αυτό το φυτό αξίζει και τον σεβασμό και την αγάπη μας: δεν είναι τόσο κακό όσο φαίνεται με την πρώτη ματιά.
Κρίνετε μόνοι σας: η τσουκνίδα είναι πλούσια σε βιταμίνες, όπως A, PP, B1, B2, C, κάλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο, νάτριο, σίδηρο, ιώδιο, φώσφορο, καροτίνη, μικροστοιχεία και πολλά αμινοξέα· χρησιμοποιείται στην κοσμετολογία (ποιο κορίτσι δεν ξέρει για τα οφέλη των λοσιόν και βαλσάμων τσουκνίδας για τη δύναμη των μαλλιών;), αλλά και ως λίπασμα, κάνοντας τις ντομάτες και το λάχανο να αναπτύσσονται αλματωδώς!
Όλα αυτά τα θαυμάσια συστατικά της τσουκνίδας μπορούν να ωφελήσουν και τον άνθρωπο, αφού η τσουκνίδα είναι βρώσιμη· η κατανάλωσή της έχει ευεργετική επίδραση σε ολόκληρο το σώμα.
Υπάρχουν πολλές συνταγές όχι μόνο στην ελληνική κουζίνα, αλλά και σε βιβλία μαγειρικής της Ρωσίας, της Σκανδιναβίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Βουλγαρίας και της Τσεχίας, ενώ στην Αγγλία παρασκευάζουν ακόμη και μπύρα από τσουκνίδα.
Πόσα διαφορετικά πιάτα, νόστιμα και υγιεινά, μπορούν να παρασκευαστούν από τσουκνίδες! Για καλύτερα αποτελέσματα, σημειώστε αυτά τα «μυστικά τσουκνίδας»:
Όταν πιάνετε φρέσκες τσουκνίδες, πρέπει να χρησιμοποιείτε γάντια.
Εάν τα φρέσκα φύλλα ζεματιστούν και ξεπλυθούν με τρεχούμενο κρύο νερό, τότε η τσουκνίδα δεν θα σας καίει πλέον.
Τα νεαρά φύλλα που συλλέγονται από τον Μάιο έως τον Ιούλιο είναι τα καλύτερα κατάλληλα για μαγείρεμα.
Κατά την παρασκευή ζεστών πιάτων, η τσουκνίδα προστίθεται τελευταία, αφού οι υψηλές θερμοκρασίες καταστρέφουν τις ευεργετικές της ιδιότητες.
Εάν θέλετε να φυλάξετε τσουκνίδες για το χειμώνα, συνίσταται να στεγνώνετε τα φύλλα σε σκοτεινό, αεριζόμενο μέρος, αποφεύγοντας το άμεσο ηλιακό φως.
Όπως και κάθε άλλο χόρτο, οι τσουκνίδες δίνουν νόστιμα αρτοσκευάσματα. Οι τσουκνιδόπιτες και τα τσουκνιδοπιτάκια είναι ιδιαίτερα καλά! Αλλά για να απογειώσετε το αποτέλεσμα, χρειάζεται η σωστή ‘παρέα’: η τσουκνίδα ταιριάζει με ρύζι, κεχρί, πλιγούρι, αυγά, φρέσκα και ξερά κρεμμύδια, σπανάκι, πατάτες, μανιτάρια και τυριά όπως σουλουγκούνι, φέτα και άλλα. Ανακατεύοντας αυτά τα υλικά, θα έχετε μία υπέροχη γέμιση για τις πίτες σας.
Οι αναλογίες ρυθμίζονται σύμφωνα με τις προσωπικές προτιμήσεις σας. Για παράδειγμα:
Για 1 κιλό τσουκνίδες, μπορούμε να βάλουμε 100 γραμμάρια ρύζι και 5 αυγά. Ζεματίζουμε και ψιλοκόβουμε τις τσουκνίδες, ανακατεύουμε με βρασμένο ρύζι και ψιλοκομμένα βραστά αυγά, αλατοπιπερώνουμε και προσθέτουμε μπαχαρικά κατά βούληση. Μπορείτε, όμως, να βάλετε και ωμές τις τσουκνίδες στη γέμιση, όπως και όλα τα άλλα χόρτα.
Αφράτη Τσουκνιδόπιτα (Βλάχικη Πίτα-Βινίτα)
Λιακρούαρ τάρδουρ με φύλλο με πατάτα – μία πολύ ιδιαίτερη συνταγή για αφράτη χορτόπιτα. (ixomageiremata.gr)
Η τσουκνιδόπιτα που θα φτιάξουμε σήμερα είναι λίγο διαφορετική, αλλά πολύ νόστιμη και πολύ εύκολη.
Την έφτιαχνε η γιαγιά Αθηνά, συνήθως όταν ζύμωνε το ψωμί της εβδομάδας. Κρατούσε μια ποσότητα ζύμης και πριν προλάβει να βγάλει τα καρβέλια από τον φούρνο, η «πίτα βινίτα» (ή «λιακρούαρ τάρδουρ» στα αρβανίτικα) ήταν έτοιμη στο τραπέζι.
Υλικά
Για τη ζύμη
4 μέτριες πατάτες
3 ποτήρια νερό (χλιαρό)
1 κ. σ. αλάτι (κατά προτίμηση χοντρό)
2 κύβους μπυρομαγιά
Αλεύρι (όσο πάρει)
Για τη γέμιση
2 γεμάτες χούφτες ξερές ή χλωρές τσουκνίδες
250 γρ. μυζήθρα ή τυρί
4 αυγά
1 κ. σ. αλεύρι
4-5 κ. σ. ελαιόλαδο
Αλάτι
Εκτέλεση
Ξεκινήστε με τη γέμιση. Βάλτε λίγο νερό σε μια κατσαρόλα και όταν αρχίσει να κοχλάζει, ρίξτε τις τσουκνίδες ανακατεμένες με μια κουταλιά αλεύρι, για να βράσουν για 15 λεπτά.
Στραγγίξτε τις, ρίξτε μια κουταλιά λάδι, δυο-τρεις κουταλιές από το ζουμί τους, τη μυζήθρα και τα αυγά και ανακατέψτε καλά. Δοκιμάστε και αλατίστε τες.
Ψήστε στον φούρνο (ή στη σόμπα) τις πατάτες.
Διαφορετικά βράστε τες και πατήστε τες με πηρούνι ή κουτάλι να γίνουν πουρές. Διαλύστε σε λίγο χλιαρό νερό την μπυρομαγιά
Σε μια λεκανίτσα ή ταψάκι, κοσκινίστε το αλεύρι. Κάντε μια λακουβίτσα στη μέση και ρίξτε μέσα τον πουρέ της πατάτας ζεστό, τη διαλυμένη μπυρομαγιά, προσθέτοντας λίγο αλάτι. Αρχίστε σιγά-σιγά το ζύμωμα με το χέρι, προσθέτοντας λίγο-λίγο το χλιαρό νερό. Συνεχίστε το ζύμωμα, ώσπου να πετύχετε μια ζύμη απαλή και ελαστική.
Χωρίστε τη σε δύο κομμάτια. Ένα μεγάλο για το κάτω μέρος της πίτας (⅔ της ζύμης) και ένα μικρότερο για το επάνω.
Κάντε το μεγάλο κομμάτι μια μπάλα και ανοίξτε φύλλο.
Αφού βουτυρώσετε καλά το ταψί, απλώστε το φύλλο στο ταψί και αδειάστε πάνω τη γέμιση. Ανοίξτε ένα φύλλο με την υπόλοιπη ζύμη και απλώστε το σουρωτά πάνω από τη γέμιση. Φτιάξτε το κόθορνο (το γύρω-γύρω κλείσιμο των φύλλων).
Σκεπάστε την πίτα και αφήστε την εκεί να καθίσει ήρεμα-ήρεμα μέχρι να φουσκώσει.
Η γιαγιά Αθηνά, όταν βιαζόταν, γέμιζε μια λεκάνη με καυτό νερό και έβαζε από απάνω το ταψί. Οι καυτοί ατμοί βοηθούσαν το ζυμάρι να φουσκώσει γρηγορότερα. Εναλλακτικά, μπορείτε να σκεπάσετε το ταψί με κουβέρτες ή να το αφήσετε στον ήλιο ή στον φούρνο στους 30 βαθμούς Κελσίου.
Βάλτε να ψηθεί σε προθερμασμένο φούρνο στους 200 βαθμούς για 45-60 λεπτά.
Μπορείτε αν θέλετε να την κάνετε νηστίσιμη, αντικαθιστώντας τα αυγά και το γάλα με μια χούφτα ρύζι. Επίσης μπορείτε να αντικαταστήσετε τις τσουκνίδες με οποιοδήποτε άλλη γέμιση χορταρικών ή να φτιάξετε ένα μείγμα χορταρικών με τσουκνίδες και σπανάκι, λάπατα, σέσκουλα κλπ.
Είναι μια πίτα απλή, όπως η αγάπη, μόνο που – όπως έλεγε η γιαγιά Αθηνά – η αγάπη δουλεύει με διαφορετικό τρόπο σε διαφορετικά μυαλά: «…τον ανόητο τον φωτίζει, τον σοφό τον τυφλώνει…»
Το φρικασέ ή fricassée, διαχρονικό και αγαπημένο στη χώρα μας, είναι κατά την Βικιπαίδεια «ένα είδος φαγητού μαγειρευτού στο τηγάνι ή στην κατσαρόλα, που γίνεται από κρέας, κομμάτια κοτόπουλου ή λαγού και διάφορα λαχανικά με άσπρη σάλτσα».
Σύμφωνα με το λεξικό Linternaute το φρικασέ είναι κρέας, συνήθως λευκό (κοτόπουλο ή λαγός κυρίως) ραγού (ή ραγκού) κομμένο σε κομμάτια και μαγειρεμένο στο τηγάνι ή στην κατσαρόλα, συνοδευόμενο από λαχανικά και σάλτσα άσπρη από βούτυρο, γάλα ή κρέμα γάλακτος.
Η ονομασία του είναι γαλλική, αλλά καθιερώθηκε σαν όρος και στην αγγλική γλώσσα και αργότερα και σε άλλες γλώσσες. Πρόκειται για το αποτέλεσμα του συνδυασμού δύο άλλων λέξεων, του frire που σημαίνει ‘τηγανίζω’ και του casser που σημαίνει ‘σπάζω/κόβω σε κομμάτια’. Η λέξη αφορά περισσότερο την τεχνική παρά τα υλικά, τα οποία ποικίλουν κατά περίσταση. Η τεχνική πρωτοεμφανίστηκε στα μέσα του 16ου αιώνα σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές.
Όμως, η μαγειρική αυτή μέθοδος εμφανίζεται πριν καθιερωθεί η επίσημη ονομασία της, καθώς περιγραφές μιας πανομοιότυπης μα ανώνυμης μεθόδου έχουν ανακαλυφθεί στο μεσαιωνικό γαλλικό βιβλίο μαγειρικής Le Viandier,που χρονολογείται από το 1300 μ.Χ. Οι υποψίες επιβεβαιώνονται όταν, το 1490 μ.Χ., η έντυπη εκδοχή του ίδιου βιβλίου ονομάζει την ίδια μέθοδο «fricassée», οδηγώντας την ένα βήμα πιο κοντά στην οριστική της ονομασία.
Σύμφωνα με την Τζούλια Τσάιλντ, η οποία σύστησε τη γαλλική κουζίνα στο ευρύ κοινό παγκοσμίως με το διάσημο βιβλίο της Mastering the Art of French Cooking («Κατακτώντας την τέχνη της γαλλικής μαγειρικής»), το φρικασέ είναι κάτι ανάμεσα σε τηγάνισμα και σε βράσιμο. Η διαφορά των δύο αυτών μεθόδων βρίσκεται στην προσθήκη υγρών κατά τη διάρκεια εκτέλεσης τους.
Όταν το μαγείρεμα γίνεται στο τηγάνι δεν προστίθεται υγρό σε κανένα στάδιο της διαδικασίας. Αντιθέτως, κατά το μαγείρεμα με βράσιμο απαιτείται προσθήκη υγρών από την αρχή της διαδικασίας.
Το φρικασέ, ωστόσο, είναι μια ενδιάμεση διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει σοτάρισμα των κομματιών του κρέατος για λίγο στην αρχή μέχρι να ροδίσουν ελαφρώς και στη συνέχεια να προσθήκη κάποιου υγρού, μέσα στο οποίο θα σιγοβράσει το κρέας μέχρι να είναι έτοιμο.
Ο όρος φρικασέ υπάρχει και σε άλλες κουζίνες, αλλά αφορά εντελώς διαφορετικές γαστρονομικές προτάσεις. Στην Τυνησία, παραδείγματος χάριν, fricassé ή frit cassé είναι ένα είδος λουκουμά από τηγανητή ζύμη την οποία γεμίζουν με διάφορα υλικά όπως μήλο, τόνο, ελιές, αυγά, σαλάτα και είναι ένα από τα πολύ γνωστά φαγητά ‘του δρόμου’.
Αλλά και στην ίδια τη Γαλλία, το φρικασέ διαφοροποιείται. Κλασικό παράδειγμα η περιοχή της Limoux όπου το φρικασέ είναι, ουσιαστικά, ένα κοκκινιστό χοιρινό με φασόλια.
Εξάλλου, πάντα οι συνταγές της κάθε κουζίνας όταν ταξιδεύουν και αλλάζουν πατρίδες σιγά σιγά επαναπροσδιορίζονται, τροποποιούνται και υιοθετούν τοπικά προϊόντα, καθώς νέες και διαφορετικές κουλτούρες, πολιτισμικά στοιχεία αλλά και αγροτικά προϊόντα ενσωματώνονται σ’ αυτές. Αυτή είναι μια αρχαιότατη εξελικτική διαδικασία που ακολουθεί πάντα τον δικό της δρόμο και είναι και ο λόγος που, πολλές φορές, ακούμε το όνομα ενός φαγητού και βλέπουμε μια διαφοροποιημένη συνταγή… κάτι που δεν πρέπει να μας ξενίζει, κατά την άποψή μου.
Έτσι και εδώ, το φρικασέ έγινε πιο ελληνικό, διατηρώντας τη βασική τεχνική. Ωστόσο, υιοθέτησε ελληνικά χόρτα και λαχανικά, που υπήρχαν άφθονα ακόμα και σε περιόδους δύσκολες για τη χώρα, καθώς και τα ενδημικά είδη κρέατος. Βρίσκουμε, λοιπόν, φρικασέ με κοτόπουλο, κατσίκι, χοιρινό, αλλά και αρνάκι. Όσον αφορά τα λαχανικά, αυτά μπορεί να είναι χόρτα καλλιεργημένα ή άγρια, όπως σπανάκι, σέσκουλα, αντίδια, πράσα, κρεμμυδάκια, κολοκυθάκια, σέλινο, σταμναγκάθι ή γογγύλια. Επίσης, υπάρχει η διαφοροποίηση της σάλτσας λόγω της γαστρονομικής πολιτισμικής διαφοράς κι έτσι η άσπρη, γαλακτώδης σάλτσα της Γαλλίας μετατράπηκε στο γνωστό μας αυγολέμονο.
Κατσικάκι φρικασέ με πολλά μυρωδικά και εποχιακά χόρτα
Υλικά
Μερίδες: 6-8
50 ml ελαιόλαδο
1.800 γρ. σπάλα από κατσίκι, χωρίς κόκαλο, σε μέτρια κομμάτια
1 ξερό κρεμμύδι τριμμένο
5 φρέσκα κρεμμυδάκια, χωριστά το λευκό από το πράσινο μέρος, ψιλοκομμένα
2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες
500 γρ. σπανάκι (καθαρό βάρος), καθαρισμένο και ψιλοκομμένο
1 μάτσο σέσκουλα καθαρισμένα και ψιλοκομμένα (αφαιρούμε τα κοτσάνια και τα ψιλοκόβουμε κι αυτά, ξεχωριστά) ή γογγύλια ή ρέβες μαζί με το πράσινό τους
Ξεκινάμε ζεσταίνοντας το ελαιόλαδο σε μια μεγάλη κατσαρόλα και σοτάρουμε το μισό κρέας σε δυνατή φωτιά για 4-5 λεπτά, μέχρι να ροδίσει από όλες τις πλευρές.
Το βγάζουμε, το αφήνουμε σε ένα μπολ και σοτάρουμε το υπόλοιπο. Το βάζουμε κι αυτό στο μπολ. Σοτάρουμε στο λάδι που έμεινε στην κατσαρόλα το ξερό κρεμμύδι και το λευκό μέρος από τα φρέσκα κρεμμυδάκια για 2-3 λεπτά.
Ρίχνουμε το σκόρδο, σοτάρουμε για 1/2 λεπτό και βάζουμε ξανά στην κατσαρόλα το κρέας με το ζουμί που άφησε στο μπολ, τις ρίζες σπανακιού, τα κοτσάνια σέσκουλου, τον μάραθο, τον άνηθο και το σχοινόπρασο και ανακατεύουμε.
Προσθέτουμε νερό τόσο ώστε να φτάσει το πολύ μέχρι τη μέση των υλικών. Χαμηλώνουμε καλά τη φωτιά, κλείνουμε την κατσαρόλα και μαγειρεύουμε για 1 ώρα.
Προσθέτουμε τα χόρτα, το ρύζι, αλατοπίπερο και άλλα 200 ml νερό και μαγειρεύουμε για 20-25 λεπτά.
Αυγολέμονο
Χτυπάμε με το μίξερ τα ασπράδια μέχρι να γίνουν αφράτη μαρέγκα.
Σε άλλο μπολ χτυπάμε τους κρόκους με το λεμόνι μέχρι να αφρατέψουν. Τους ρίχνουμε σταδιακά στη μαρέγκα, ανακατεύοντας για να ενωθούν.
Με μια κουτάλα ρίχνουμε σταδιακά και σε αργή ροή όσο περισσότερο καυτό ζωμό από την κατσαρόλα μπορούμε, μέχρι το αυγολέμονο να ζεσταθεί.
Αποσύρουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και ρίχνουμε αργά τα χτυπημένα αυγά στο φαγητό, σείοντας την κατσαρόλα για να απλωθεί ομοιόμορφα.
ΛΙΤΣΦΗΛΝΤ – Η Χέδερ Ιντόνι (Heather Idoni) σήκωσε το ακουστικό του τηλεφώνου και πληκτρολόγησε τον αριθμό της για να ενεργοποιήσει τη σύνδεσή της στο παράθυρο επίσκεψης στο Κέντρο Κράτησης της κομητείας Γκρέισον.
Είχε 15 λεπτά για να μιλήσει πριν ο ήχος διακοπεί χωρίς προειδοποίηση και οι επισκέπτες της κληθούν να αποχωρήσουν.
Στη φυλακή, κάθε κίνηση που κάνει ένας κρατούμενος ελέγχεται. Η κα Ιντόνι, 59 ετών, έχει αρχίσει να το συνηθίζει αυτό. Πρέπει, διότι αντιμετωπίζει περισσότερα από 41 χρόνια φυλάκισης – το υπόλοιπο της φυσικής της ζωής.
Η ποινή της αναμένεται να είναι η μεγαλύτερη στις Ηνωμένες Πολιτείες για κάποιον που κατηγορείται για παραβίαση του νόμου περί ελεύθερης πρόσβασης στις εισόδους των κλινικών (Freedom of Access to Clinic Entrances / FACE), ενός νόμου του 1994 που απαγορεύει την παρέμβαση σε οποιονδήποτε αποκτά ή παρέχει «υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας». Χρησιμοποιήθηκε σπάνια, μέχρις ότου η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στην υπόθεση Ντομπς κατά Κέντρο Υγείας των Γυναικών Τζάκσον (Dobbs vs Jackson Women’s Health Organization, 2022) ακύρωσε την ιστορική απόφαση Ρόου κατά Γουέιντ του 1973 (Roe vs Wade ή 410 U.S. 113) τον Ιούνιο του 2022, επαναφέροντας τις ρυθμίσεις για τις αμβλώσεις στις πολιτείες.
Το έγκλημά της; Να κάθεται κοντά ή μπροστά από τις πόρτες των κλινικών αμβλώσεων, για να δώσει στους ‘συμβούλους του δρόμου’ λίγα λεπτά για να μιλήσουν στις γυναίκες πριν από τα ραντεβού τους για την άμβλωση και ενδεχομένως να τους αλλάξουν γνώμη. «Εννέα στις δέκα γυναίκες μάς δείχνουν το μεσαίο δάχτυλο και συνεχίζουν να περπατούν», λέει η κα Ιντόνι. Ωστόσο, μερικές γυναίκες αλλάζουν γνώμη και οι σύμβουλοι του δρόμου τονίζουν ότι κάθε ζωή μωρού που σώζεται αξίζει τον κίνδυνο.
Αλλά μια δεκαετία ή και περισσότερο στη φυλακή είναι ένα αποτέλεσμα που η κα Ιντόνι και άλλοι ‘διασώστες αμβλώσεων’ δεν περίμεναν. Στις ΗΠΑ, στη μετά την απόφαση Ρόου εποχή, οι πολέμιοι των αμβλώσεων τιμωρούνται με σκληρές ποινές που αλλάζουν τη ζωή τους.
«Έχω μικρά εγγόνια», είπε η κα Ιντόνι στους Epoch Times. «Δεν θα έχουν καμία ανάμνηση από εμένα. Με πονάει να το σκέφτομαι. Είναι το πιο οδυνηρό πράγμα, να αποχωρίζομαι τα μικρά εγγόνια μου, που μεγαλώνουν τόσο γρήγορα. Ουσιαστικά χάνω τη ζωή τους.»
Πριν από τη φυλακή, η κα Ιντόνι διατηρούσε βιβλιοπωλείο στο Λίντεν του Μίσιγκαν. Είναι μητέρα 16 παιδιών, περιλαμβανομένων 10 ορφανών αγοριών από την Ουκρανία που υιοθέτησε.
Το 2022, τουλάχιστον 26 ακτιβιστές κατά των αμβλώσεων κατηγορήθηκαν βάσει του νόμου FACE και πολλοί από αυτούς βρίσκονται τώρα στη φυλακή ή αναμένουν την καταδίκη τους. Οι περισσότεροι κατηγορήθηκαν μετά τον Ιούνιο του 2022, όταν ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν συγκρότησε την Ομάδα Εργασίας για τα Αναπαραγωγικά Δικαιώματα, μια ομάδα υπό την ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης που επικεντρώθηκε, εν μέρει, στην επιβολή του νόμου. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Οι πολιτικοί παρατηρητές προβλέπουν ότι το συναισθηματικό ζήτημα των αμβλώσεων θα αποτελέσει κορυφαίο θέμα των εκλογών του 2024 στις περισσότερες εκλογικές αναμετρήσεις.
Πολιτική ανυπακοή
Η κα Ιντόνι καταδικάστηκε το 2023, μαζί με άλλους τέσσερεις κατηγορούμενους, στην Ουάσιγκτον, για αδίκημα κατά του νόμου FACE και για κακουργηματική συνωμοσία κατά των δικαιωμάτων. Η ομάδα μπλόκαρε την είσοδο σε επιχείρηση αμβλώσεων σε προχωρημένο στάδιο εγκυμοσύνης το 2020. Το υπουργείο Δικαιοσύνης δήλωσε ότι η ομάδα εισήλθε στην εγκατάσταση και εμπόδισε την πρόσβαση χρησιμοποιώντας τα σώματά της, έπιπλα, αλυσίδες και σχοινιά, και στη συνέχεια μετέδωσε τη δραστηριότητά της ζωντανά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης θεώρησε τη ζωντανή μετάδοση ως κακούργημα συνωμοσίας, το οποίο επισύρει ποινή 10 ετών. Η παραβίαση του FACE προσθέτει άλλο ένα έτος. Η καταδίκη θα γίνει τον Μάιο.
«[Η υπόθεση], αν τη δούμε ψυχρά, δεν διαφέρει από μια καθιστική διαμαρτυρία για τα πολιτικά δικαιώματα.»
Στήβεν Κράμπτον, ανώτερος σύμβουλος του Thomas Moore Society
Αλλά μετά τη δίκη της στην Ουάσιγκτον, η κα Ιντόνι και άλλα πέντε άτομα καταδικάστηκαν επειδή προσεύχονταν και τραγουδούσαν ύμνους στο διάδρομο μιας επιχείρησης αμβλώσεων, που έχει πλέον κλείσει, στο Μάουντ Τζούλιετ του Τενεσί. Αυτό θα θεωρηθεί ως πρότερη καταδίκη και θα μπορούσε να προσθέσει χρόνια στην ποινή της Ουάσιγκτον. Η κα Ιντόνι αναμένει μια ακόμα δίκη, για δύο παραβάσεις του FACE στο Μίσιγκαν.
Η Χέδερ Ιντόνι (2η από δεξιά) και άλλοι ακτιβιστές κατά των αμβλώσεων κάθονται μπροστά από την πόρτα μιας εγκατάστασης αμβλώσεων στο Στέρλινγκ Χάιτς του Μίσιγκαν, στις 27 Αυγούστου 2020. (Ευγενική παραχώρηση του Cal Zastrow)
«Η υπόθεση του Τενεσί αναδεικνύει πόσο παράλογη έχει γίνει η κατάσταση, χρησιμοποιώντας το FACE με αυτόν τον τρόπο εναντίον των πολέμιων των αμβλώσεων, που προφανώς είναι πολιτικοί αντίπαλοι αυτής της κυβέρνησης», δήλωσε στους Epoch Times ο Στήβεν Κράμπτον, ανώτερος σύμβουλος της Thomas More Society. «Απαγγέλουν μια κατηγορία ομοσπονδιακής συνωμοσίας [που επισύρει 10ετή ποινή] σε μια υπόθεση που, αν την κοιτάξει κανείς ψυχρά, δεν διαφέρει από μια καθιστική διαμαρτυρία για τα πολιτικά δικαιώματα.»
Ο κος Κράμπτον είναι δικηγόρος στην υπόθεση του Τενεσί, η οποία εκδικάστηκε στο Νάσβιλ, όπου το 1960, μαύροι πολίτες προέβησαν σε πολιτική ανυπακοή, καταλαμβάνοντας τις θέσεις των σημείων μεσημεριανής εστίασης, ως διαμαρτυρία για τους φυλετικούς διαχωρισμούς.
«Υπάρχει ένα Μουσείο Πολιτικών Δικαιωμάτων στη μέση της δημόσιας βιβλιοθήκης, ακριβώς απέναντι από το δικαστήριο – μια μεγάλη έκθεση, που τιμά ως ήρωες εκείνους τους ανθρώπους που συμμετείχαν σε καθιστικές διαμαρτυρίες στο Νάσβιλ και βοήθησαν να αλλάξει ολόκληρη η κουλτούρα του έθνους», δήλωσε ο κος Κράμπτον.
«Ταυτόχρονα, κάνουν τους [πελάτες μας] μάρτυρες επειδή συμμετείχαν σε καθιστική διαμαρτυρία, όχι για την προώθηση της φυλετικής ισότητας, αλλά σε μία προσπάθεια να σώσουν τη ζωή ενός αγέννητου παιδιού…. Αν αυτό δεν είναι πολιτικό, δεν ξέρω πώς αλλιώς να το περιγράψω.»
Η επιχείρηση αμβλώσεων που συνδέεται με τις κατηγορίες για παράβαση του νόμου FACE του Τενεσί έκλεισε πριν το Υπουργείο Δικαιοσύνης επιδώσει κατηγορητήριο, επειδή οι αμβλώσεις δεν είναι πλέον νόμιμες στο Τενεσί.
«Ανεξάρτητα από το πώς αισθάνεται κανείς για τις αμβλώσεις, οι Αμερικανοί θα πρέπει να ενδιαφέρονται για το τι συμβαίνει με τον νόμο FACE», τόνισε ο κος Κράμπτον.
Μια ομάδα Αφροαμερικανών κάθεται σε πάγκο εστίασης κατά τη διάρκεια καθιστικής διαμαρτυρίας στο Νάσβιλ του Τενεσί, το 1960. (Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου)
«Το γεγονός ότι η κυβέρνηση επιλέγει […] ποιες υποθέσεις θα καταστήσει ομοσπονδιακές, μεγιστοποιώντας τις ποινές φυλάκισης για αυτές – σήμερα, είναι οι πολέμιοι των αμβλώσεων, αλλά αύριο, ε, ίσως είναι η Greenpeace, σωστά; Ίσως είναι οι άνθρωποι της PETA και τα δικαιώματα των ζώων – ξαφνικά αντιμετωπίζετε 11 χρόνια φυλάκισης, επειδή δεν τους αρέσει ο σκοπός σας», δήλωσε ο κος Κράμπτον.
«Είναι αυτό κάτι που πραγματικά θέλουμε να κάνει η ομοσπονδιακή μας κυβέρνηση;»
Κατάργηση του νόμου FACE
Ο νόμος FACE έχει χρησιμοποιηθεί 130 φορές εναντίον ατόμων που τάσσονται υπέρ της ζωής (pro-lifers), αλλά έχει χρησιμοποιηθεί μόνο τρεις φορές εναντίον υπέρμαχους των αμβλώσεων, ανέφερε ανεπίσημα ένας σύμβουλος της αμερικανικής Γερουσίας στους Epoch Times.
«Υπάρχει σίγουρα μια ανισότητα στον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται», δήλωσε ο σύμβουλος. «Στον απόηχο της διαρροής της απόφασης Ντομπς, υπάρχουν τουλάχιστον 108 καθολικές εκκλησίες και τουλάχιστον 78 κέντρα υποστήριξης της εγκυμοσύνης που δέχθηκαν επιθέσεις από υπέρμαχους των αμβλώσεων. Αλλά υπήρξαν μόνο τρεις υποθέσεις του νόμου FACE, που άνοιξαν ως απάντηση σε αυτό. Έτσι είναι πολύ σαφές, από τους αριθμούς και μόνο, ότι αυτό εφαρμόζεται με σαφώς πολιτικό τρόπο και ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης τον χρησιμοποιεί ως όπλο εναντίον εκείνων που τάσσονται υπέρ της ζωής, ενώ τον αγνοεί όταν πρόκειται για άτομα που τάσσονται υπέρ του τερματισμού της.»
Ο γερουσιαστής Μάικ Λη (R-Utah), ο οποίος υποστηρίζει μία νομοθεσία που θα καταργούσε τον νόμο FACE, επεσήμανε το γεγονός ότι οι νομικοί επιστήμονες αμφισβητούν εδώ και καιρό τη συνταγματικότητα του εν λόγω νόμου. Είπε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν τον χρησιμοποίησε πρόσφατα ως εργαλείο για την παρενόχληση και τη δίωξη ακτιβιστών κατά των αμβλώσεων. Το νομοσχέδιό του στη Βουλή των Αντιπροσώπων ονομάζεται Νόμος για την αποκατάσταση της Πρώτης Τροποποίησης και του δικαιώματος στην ειρηνική πολιτική ανυπακοή.
Η εξτρεμιστική ομάδα υπέρ των αμβλώσεων Jane’s Revenge (Η εκδίκηση της Τζέην) αφήνει απειλές στην εκκλησία Harbor Church στην Ολυμπία της Ουάσιγκτον, στις 22 Μαΐου 2022 (Ευγενική παραχώρηση της εκκλησίας Harbor Church).
Ο βουλευτής Τσιπ Ρόυ (R-Texas) προωθεί ένα αντίστοιχο νομοσχέδιο στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Ενώ υπήρξε ενδιαφέρον όταν το νομοσχέδιο της Γερουσίας παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2023, δεν απέκτησε μεγάλη δυναμική έκτοτε. Ο σύμβουλος δεν είναι αισιόδοξος για την ψήφιση του μέτρου στη Γερουσία.
«Χωρίς ρεπουμπλικανική πλειοψηφία, απλά δεν υπάρχει περίπτωση να περάσει», πράγμα που σημαίνει ότι όσοι φυλακίζονται βάσει του νόμου FACE μπορεί να αντιμετωπίσουν μεγάλες ποινές, δήλωσε ο σύμβουλος.
«Υποφέρουν από τις πολιτικές επιπτώσεις ενός νόμου, που στην πραγματικότητα δεν θα έπρεπε να υπάρχει εξ αρχής και που έχει εργαλειοποιηθεί εναντίον μιας συγκεκριμένης ομάδας και όχι μιας άλλης.»
Μία επιδρομή του FBI
Ο Μαρκ Χουκ, πατέρας επτά παιδιών, συγκλονίστηκε το πρωί της 23ης Σεπτεμβρίου 2022, όταν μια ομάδα περίπου 25 πρακτόρων του FBI χτύπησε την πόρτα του, τον σημάδεψε με όπλα και τον συνέλαβε με την κατηγορία της παραβίασης του νόμου FACE.
«Είτε υποστηρίζετε τη ζωή είτε τον Ντόναλντ Τραμπ, είστε απειλή για το καθεστώς και το Υπουργείο Δικαιοσύνης.»
Μαρκ Χουκ, ακτιβιστής κατά των αμβλώσεων
Ο κος Χουκ ήταν επί μακρόν σύμβουλος του δρόμου έξω από μία επιχείρηση αμβλώσεων στη Φιλαδέλφεια. Έσπρωξε έναν εθελοντή της επιχείρησης, όταν ο άνδρας απηύθυνε επί μακρόν χυδαία σχόλια στον γιο του κου Χουκ. Παρόλο που η τοπική αστυνομία αρνήθηκε να απαγγείλει κατηγορίες για την υπόθεση, το Υπουργείο Δικαιοσύνης δήλωσε ότι το σπρώξιμο ήταν παραβίαση του FACE. Οι ένορκοι διαφώνησαν και έκριναν τον κο Χουκ αθώο. Για μήνες πριν από την ετυμηγορία, ωστόσο, αντιμετώπιζε μια πιθανή ποινή φυλάκισης. Τώρα είναι υποψήφιος για μια θέση στο Κογκρέσο των ΗΠΑ στην Πενσυλβάνια.
«Δεν θα βάζαμε υποψηφιότητα αν δεν μου είχε συμβεί αυτό», δήλωσε ο κος Χουκ στους Epoch Times. «Δεν είχα παρόμοιες φιλοδοξίες. Αλλά μετά την επιδρομή και τις κατηγορίες της κυβέρνησης και μετά από την εργαλειοποίηση της κυβέρνησης εναντίον μου, αποφασίσαμε ότι θέλουμε να θέσουμε υποψηφιότητα για να μην συμβεί αυτό σε κανέναν άλλον.»
Ο Μαρκ Χουκ με τον γιο του Μαρκ Τζούνιορ, στην αυλή του σπιτιού τους στο Κίντνερσβιλ της Πενσυλβάνια, στις 17 Μαρτίου 2023. (Samira Bouaou/The Epoch Times)
Είναι η πρώτη φορά μέσα σε 248 χρόνια, από την υπογραφή της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, που η κυβέρνηση χρησιμοποιείται κατά του ίδιου του λαού της με αυτόν τον τρόπο, είπε, καθιστώντας την εποχή αυτή μια άνευ προηγουμένου εποχή για να ζει κανείς στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Είναι πραγματικά λυπηρό ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης μας, το οποίο δεν ιδρύθηκε για αυτούς τους σκοπούς, έχει γίνει τώρα ένα τέτοιο εργαλείο και όπλο στα χέρια του προέδρου Τζο Μπάιντεν κατά οποιουδήποτε είναι εχθρός του. Είτε είσαι υπέρ της ζωής είτε υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ, είσαι πλέον απειλή για αυτό το καθεστώς και το Υπουργείο Δικαιοσύνης», λέει ο κος Χουκ.
«[Η κυβέρνηση Μπάιντεν] κυνηγάει τους ανθρώπους της πίστης και τους ανθρώπους που αγαπούν αυτό το έθνος, με όλη τη δύναμη μίας κυβέρνησης. Είναι πολύ λυπηρό και συνάμα πρωτοφανές. Πρέπει να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Πρέπει να θέσουμε την κυβέρνηση προ των ευθυνών της.»
Ένας πνευματικός πόλεμος
Ο νόμος FACE ψηφίστηκε το 1994, υπό τον Δημοκρατικό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον. Η κοινότητα υπέρ της ζωής άσκησε πιέσεις εναντίον του.
Ο Πωλ Βων, επί μακρόν υπέρμαχος της ζωής, έχει ακόμα ένα φυλλάδιο του 1993, που προέβλεπε ότι «οι χριστιανοί πρόκειται να μπουν σε ομοσπονδιακές φυλακές». Στην άλλη πλευρά του, το φυλλάδιο έγραφε: «Αυτοί δεν είναι νόμοι που ψηφίζονται σε μια ελεύθερη χώρα που εκτιμά το δικαίωμα σε σθεναρές διαφωνίες».
Πολλοί σύμβουλοι του δρόμου (που παραμένουν κυρίως στα πεζοδρόμια) και διασώστες (που μερικές φορές κλείνουν τις πόρτες) είναι χριστιανοί που θεωρούν ότι πολλές αναφορές στη Βίβλο ορίζουν τη ζωή ως ιερή. Η πίστη τους τούς παρακινεί να στέκονται σε άβολα σημεία και να κάνουν δύσκολες συζητήσεις με γυναίκες λίγες στιγμές πριν εκείνες προβούν σε έκτρωση.
Ο Πωλ Βων στην αυλή του σπιτιού του στο Σέντερβιλ του Τενεσί, στις 20 Φεβρουαρίου 2024. (Samira Bouaou/The Epoch Times)
Πολλοί ακτιβιστές κατά των αμβλώσεων δήλωσαν στους Epoch Times ότι δεν περιμένουν να είναι πάντα εύκολο να ακολουθούν την πίστη τους. Η φυλακή δεν είναι εύκολη, και για την κα Ιντόνι και άλλους ούτε η αναμονή για τις δίκες είναι εύκολη.
Ο κος Βων, 55 ετών, είναι πατέρας 11 παιδιών από το Σέντερβιλ του Τενεσί. Καταδικάστηκε στην υπόθεση του Τενεσί μαζί με την κα Ιντόνι και περιμένει την καταδίκη του. Όπως και στην περίπτωση του κου Χουκ, μια ομάδα του FBI έφτασε νωρίς το πρωί στο σπίτι του κου Βων, με μακριά όπλα και τακτικό εξοπλισμό. Οι πράκτορες του πέρασαν χειροπέδες μπροστά στα τρομοκρατημένα παιδιά του, τα οποία ετοιμάζονταν για το σχολείο, τον έβαλαν σε ένα όχημα και τον πήραν μακριά.
«Η δίωξη δεν είναι απλώς η στιγμή της καταδικαστικής ετυμηγορίας στο δικαστήριο», δήλωσε ο κος Βων στους Epoch Times. «Είναι όλος ο χρόνος που προηγείται. Το να παρουσιάζεσαι στο γραφείο αναστολών κάθε μήνα, η εισβολή στην ιδιωτική σου ζωή, οι συζητήσεις για το εισόδημά σου, […] αν είχες κάποια κλήση για υπερβολική ταχύτητα, αν μίλησες με κάποιον αστυνομικό – όλες αυτές οι μέθοδοι που παρεμβαίνουν στη ζωή ενός ανθρώπου.»
Μετά την επιδρομή του FBI, η συζήτηση στο δείπνο με την οικογένεια είναι διαφορετική. Ενώ κανονικά θα άνοιγαν τη Βίβλο και θα μιλούσαν για τον Θεό, τώρα κάνουν ερωτήσεις όπως: «Θα πάει ο μπαμπάς στη φυλακή; Πρέπει να βάλουμε καινούργιο φράχτη; Πρέπει να αγοράσουμε έναν σκύλο φύλακα; Μήπως πρέπει να ψάξουμε για συμβούλους για τα παιδιά; Πώς τα πάνε; Τι είναι το PTSD; Ποια είναι τα σημάδια του;»
Ο Κάλβιν Ζάστροου, ιεροκήρυκας του δρόμου από το Μίσιγκαν, επίσης καταδικάστηκε στη δίκη του Τενεσί, ενώ τον περιμένει ακόμα μία δίκη στο Μίσιγκαν.
Τώρα, όταν κάποιος χτυπάει την πόρτα, όλοι σφίγγονται, ενθυμούμενοι εκείνο το πρωινό.
Αν καταδικαστεί σε 11 χρόνια φυλάκισης, ο κος Βων θα χάσει μεγάλο μέρος της παιδικής ηλικίας των παιδιών του.
«Ο Θεός ξέρει την ιστορία που θέλει να αφηγηθεί και τι θέλει να κάνει, οπότε εμείς απλώς προσπαθούμε να είμαστε πιστοί σε αυτό», δήλωσε ο κος Βων. «Ήταν πολύ σουρεαλιστικό να ακούω […] ένοχος […] να βγαίνει από το στόμα του δικαστή.»
Ο Κάλβιν Ζάστροου (Calvin Zastrow), ένας ιεροκήρυκας του δρόμου από το Μίσιγκαν, κρίθηκε επίσης ένοχος στο Τενεσί και αντιμετωπίζει άλλη μια δίκη στο Μίσιγκαν. Αναμένει την καταδίκη του.
Η διαδικασία της αναμονής για τη δίκη είναι μέρος της τιμωρίας, δήλωσε ο κος Ζάστροου στους Epoch Times.
Η Τρις και ο Κάλβιν Ζάστροου, μαζί με υποστηρικτές τους, προσεύχονται πριν μπουν στο δικαστήριο στο Γκραντ Ραπίντς του Μίσιγκαν, στις 11 Μαΐου 2023. (Ευγενική παραχώρηση του Cal Zastrow)
«Δεν πρέπει να μένουμε προσκολλημένοι στα εφήμερα. Πρέπει να κοιτάζουμε μπροστά και να εμπιστευόμαστε τον Θεό. Και όποια σχέδια κι αν κάνουμε, συνειδητοποιούμε ότι όλα μπορεί να αλλάξουν», δήλωσε ο κος Ζάστροου προσθέτοντας:
«Μπόρεσα να παραβρεθώ στον γάμο της κόρης μου στα τέλη Σεπτεμβρίου. Αυτό ήταν μια τεράστια χαρά, μια τεράστια ευλογία. Αλλά δεν ξέρεις από μέρα σε μέρα αν θα έρθουν να σε αρπάξουν. Δεν ξέρεις τι πρόκειται να συμβεί, οπότε συνεχίζεις να εμπιστεύεσαι τον Κύριο και να προχωράς μπροστά.»
«Οι υπόλοιποι κρατούμενοι, οι δεσμοφύλακες, όλοι μου λένε: ‘δεν ανήκεις εδώ’.»
Χέδερ Ιντόνι
«Δεν πρόκειται απλώς για έναν πολιτιστικό πόλεμο, αλλά και για έναν πνευματικό πόλεμο.»
Αποτελεί, επίσης, μια σωματική μάχη, το να παραμείνει κανείς υγιής όσο βρίσκεται υπό την επιτήρηση της κυβέρνησης.
Η κα Ιντόνι διστάζει να μιλήσει για τις δυσκολίες της φυλακής, αλλά λέει ότι μία από αυτές είναι να παραμείνει κανείς υγιής όταν εκτίει ποινή. Το φαγητό είναι πολύ επεξεργασμένο και οι κρατούμενοι πολύ αδρανείς. Κάθε φορά που τη μεταφέρουν, οι φύλακες της φορούν άβολες χειροπέδες και κλειδώνουν ένα κουτί ανάμεσα στους καρπούς της, ώστε τα χέρια της να μην ακουμπούν μεταξύ τους. Αυτό αφήνει σημάδια στους καρπούς της.
Φωτογραφία της Χέδερ Ιντόνι στο κέντρο κράτησης της κομητείας Γκρέισον στο Λίτσφηλντ του Κεντάκυ, στις 5 Ιανουαρίου 2024. (GCDC)
«Βρίσκομαι άδικα εδώ και όσοι με γνωρίζουν και ακούν την ιστορία μου σοκάρονται», αναφέρει. «Οι άλλοι κρατούμενοι, οι τρόφιμοι, οι φύλακες, όλοι μου λένε: “Δεν ανήκεις εδώ”.»
Η κα Ιντόνι είπε ότι προσευχήθηκε για τις γυναίκες που συνάντησε περιμένοντας πάνω από 18 μήνες για τη δίκη της και ότι θεωρεί τις σχέσεις αυτές ουσιαστικές.
«Βλέπω το θέλημα του Θεού στο ότι βρίσκομαι εδώ μέσα. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια αληθινά δύσκολα πράγματα που έπρεπε να ξεπεράσω. Και τα εκλαμβάνω ως εκπαίδευση από τον Κύριο», δήλωσε. «Πραγματικά αισθάνομαι τη φροντίδα του Κυρίου για μένα κάθε μέρα. Θεωρώ ότι, καθώς τον αφήνω να με κάνει να νιώθω άνετα υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, είναι πολύ πιο εύκολο. Στην πραγματικότητα, υπάρχει πολλή χαρά μέσα σε αυτό.»
Ζει σε ένα κελί με άλλες 11 γυναίκες και έχει ξεκινήσει τη μελέτη της Βίβλου. Κάποιες από τις συγκρατούμενές της διψούν για μελέτη. Όσες δεν κάθονται μαζί τους στο τραπέζι, ακούνε ήσυχα από τις κουκέτες τους.
Την καταδίκη του στην υπόθεση του Τενεσί αναμένει και ο Κόλμαν Μπόιντ, 52 ετών, από το Μπόλτον του Μισισιπή, πατέρας 13 παιδιών, περιλαμβανομένου ενός υιοθετημένου βρέφους 6 μηνών. Ως αποτέλεσμα της καταδίκης του, έχασε τη δουλειά του ως γιατρός στα επείγοντα περιστατικά.
Καταδικάστηκε επίσης ο Τσέστερ Γκάλαχερ, πρώην αστυνομικός στο Λας Βέγκας, ο οποίος συνελήφθη και απολύθηκε το 1989 κατά τη διάρκεια μιας καθιστικής διαμαρτυρίας υπέρ της ζωής, αφού είπε στους ανωτέρους του ότι δεν μπορούσε να αφήσει αυτό που ήταν πεπεισμένος ότι ήταν ένας φόνος σε εξέλιξη. Ο Ντένις Γκρην από τη Βιρτζίνια, πάστορας στο Life and Liberty Ministries, περιμένει και αυτός την καταδίκη του.
Τέσσερεις ακόμα κατηγορούμενοι στην υπόθεση του Τενεσί περιμένουν ακρόαση για μικρότερες κατηγορίες. Υπάρχουν και άλλες υποθέσεις του νόμου FACE σε εξέλιξη σε όλη τη χώρα.
Ο Κόλμαν Μπόυντ με τη σύζυγό του και 9 από τα 13 παιδιά τους έξω από το σπίτι τους στο Μπόλτον του Μισισιπή, στις 21 Φεβρουαρίου 2024. (Samira Bouaou/The Epoch Times)
Ζωές που σώθηκαν
Οι σύμβουλοι του δρόμου και οι διασώστες συνεχίζουν τις ολοένα και πιο επικίνδυνες δραστηριότητές τους επειδή είναι αποτελεσματικές. Οι ζωές των μωρών σώζονται και οι γυναίκες βρίσκουν εναλλακτικές λύσεις.
Μια γυναίκα που κατέθεσε εναντίον των κατηγορουμένων του Νάσβιλ δήλωσε ότι εκείνη την ημέρα έφυγε από το κέντρο εξαιτίας των δραστηριοτήτων τους. Οι ένορκοι δεν άκουσαν ποτέ την υπόλοιπη ιστορία: Τελικά γέννησε το μωρό της και παντρεύτηκε τον πατέρα του μωρού.
«Σ’ αγαπώ […] τόσο πολύ. Με συμπληρώνεις και με κρατάς σε εγρήγορση. Ποτέ δεν ήξερα ότι η καρδιά μου θα μπορούσε να είναι τόσο μεγάλη», έγραψε για το παιδί της σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο κος Χουκ είπε ότι έχει δει τουλάχιστον 100 γυναίκες να επιλέγουν, την τελευταία στιγμή, να μην διακόψουν την κύηση των παιδιών τους.
Θυμάται ένα ζευγάρι που πήγε στο Κέντρο Οικογενειακού Προγραμματισμού της Φιλαδέλφειας την ημέρα της ορκωμοσίας του κου Μπάιντεν. Ήταν έτοιμοι να εισέλθουν, όταν ο κος Χουκ τους είπε ότι δεν χρειαζόταν να πάνε εκεί εκείνη την ημέρα. Αργότερα, του είπαν ότι είχαν ζητήσει από τον Θεό να τους δώσει ένα σημάδι αν δεν ήθελε να κάνουν έκτρωση. Το σχόλιό του ήταν για εκείνους αυτό το σημάδι.
«Τους πρότεινα να πάμε να πιούμε έναν καφέ και να τους κεράσωένα κρουασάν σοκολάτας. Όταν καθίσαμε κάτω, τους ενθάρρυνα, τους είπα ότι μπορούμε να τους βοηθήσουμε. και τους συνέστησα να επισκεφθούν ένα κέντρο βοήθειας για την εγκυμοσύνη. Τους πήγαμε εκεί και έκλεισαν ένα ραντεβού. Όταν βγήκαν έξω, τους πρότεινα να κρατήσουμε επαφή», θυμάται ο κος Χουκ.
Το μωρό τους γεννήθηκε τον Ιούλιο και ο κος Χουκ διατηρεί ακόμα επαφή μαζί τους.
Μια άλλη φορά, παρηγόρησε μια γυναίκα που έκανε έκτρωση και βγήκε από το κτίριο κλαίγοντας μετανιωμένη. Έδωσαν όνομα στο μωρό της, για να τη βοηθήσουν να αρχίσει να πενθεί.
«Ξέρουμε ότι είναι η ενδέκατη ώρα. Ξέρουμε ότι το 95% των γυναικών στις οποίες μιλάμε θα πάνε τελικά μέσα [..]. και πιθανότατα δεν θα ανταποκριθούν στις εκκλήσεις μας να χαρίσουν τη ζωή στο παιδί τους», επισημαίνει ο κος Χουκ.
Αλλά όταν οι γυναίκες ανταποκρίνονται, ακόμη και αν αυτό συμβαίνει σε λιγότερο από το 5% των περιπτώσεων, αυτό «όχι μόνο μας δίνει τη δύναμη να συνεχίσουμε, αλλά σώζεται και μια ψυχή. Είναι μια ανθρώπινη ψυχή. Αυτό είναι ζωογόνο».
Το σάμαλι είναι ένα σιροπιαστό γλυκό της Ανατολής. Πρωτοπαρασκευάστηκε στη Δαμασκό της Συρίας, εκεί όπου άνθιζαν τα αρωματικά τριαντάφυλλα στις κουζίνες.
Η Δαμασκός (Şam) ήταν γνωστή για τα αρωματικά τριαντάφυλλά της, τα ρόδα της Δαμασκού, που έδιναν το φημισμένο ροδόνερο. Στη Συρία, το σάμαλι μοσχοβολούσε ροδόνερο – αλλά δεν λεγόταν σάμαλι εκεί.
Την εποχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας, ταξιδευτές μετέφεραν το γλυκό στη Σμύρνη και την Πόλη, όπου πήρε το σημερινό του όνομα για να δηλωθεί η προέλευσή του και αρωματίστηκε με το ιδιαίτερο μυρωδικό του παλατιού, τη μαστίχα.
Όταν ήρθε στην Ελλάδα, το πολίτικο σάμαλι πωλείτο στον δρόμο, από πλανόδιους σαμαλιτζήδες, αντίστοιχους με τους χαλβατζήδες και τους σαλεπιτζήδες. Υπήρξε αγαπημένο γλυκό των παιδιών, που τα χόρταινε και τους έδινε χαρά.
Για να είναι φθηνό, φτιαχνόταν με σιμιγδάλι, νερό και ζάχαρη, αν και η κανονική συνταγή του θέλει γιαούρτι νερουλό, σιμιγδάλι και ζάχαρη.
Αν προσθέσετε αυγά, μπορείτε να μετατρέψετε το σάμαλι σε ραβανί ή, αν βάλετε αλεύρι, θα έχετε μια υπέροχη γιαουρτόπιτα .
Η συνταγή που ακολουθεί είναι από το βιβλίο Ζαχαροπλαστικής της Βέφας Αλεξιάδου.
Σε ένα μπολ βάζω τα σιμιγδάλια, τη ζάχαρη και τα μυρωδικά και σε ένα άλλο το γιαούρτι με τη σόδα.
Ενώνω όλα τα υλικά, τα ανακατεύω καλά και βουτυρώνω γενναιόδωρα ένα ταψί στρογγυλό (με διάμετρο 35 εκ.) ή ορθογώνιο. Το ύψος του ταψιού πρέπει να είναι περίπου 2 εκ.
Ρίχνω το μίγμα και το αφήνω 1-2 ώρες, να φουσκώσει καλά το σιμιγδάλι.
Το βάζω στο φούρνο για 40 λεπτά, στους 180 βαθμούς.
Συγχρόνως, κάνω το σιρόπι.
Μόλις βγει το γλυκό ροδοκόκκινο στην επιφάνεια το βουτυρώνω με το λιωμένο βούτυρο και ρίχνω το σιρόπι. Το στολίζω με τα αμύγδαλα και το κόβω σε κομματάκια.
Πριν από τέσσερεις χιλιάδες τετρακόσια χρόνια, o φαραώ της 5ης δυναστείας Τανχέρης (ή Djedkar Isesi) ζήτησε από τον σοφό σύμβουλό του Πταχοτέπ να καταγράψει τις γνώσεις του για την επόμενη γενιά, ως οδηγό που θα βοηθούσε τους νέους να γίνουν υπεύθυνοι ενήλικοι.
Το έργο που προέκυψε ήταν αρκετά μικρό – ένας κύλινδρος μόλις 16 σελίδων – και ονομάστηκε «Οδηγίες του Πταχοτέπ». Αποτελεί μέρος ενός ενιαίου πάπυρου και βρέθηκε στον τάφο ενός φαραώ της 17ης Δυναστείας στην αρχαία αιγυπτιακή πόλη Θήβα, στη δυτική όχθη του Νείλου.
Οι κάτοικοι της περιοχής που ανακάλυψαν τον πάπυρο τον έδωσαν στον Γάλλο αιγυπτιολόγο και εξερευνητή Εμίλ Πρις ντ’ Αβέν (Émile Prisse d’Avesnes, 1807-1879), προς τιμήν του οποίου ονομάστηκε το αρχαίο έγγραφο.
Τμήμα από τον Πάπυρο του Πρις. Εθνική Βιβλιοθήκη Παρισίου. (Wikimedia Commons)
Ο Πάπυρος του Πρις αποκτήθηκε και εκδόθηκε από την Εθνική Βιβλιοθήκη Παρισίου (Nationale Bibliothèque de Paris) το 1847. Πρόσφατα έγινε μια επιτυχημένη μετάφραση του αρχαίου κειμένου από τον αιγυπτιολόγο Δρα Μπιλ Μάνλεϋ [Dr Bill Manley].
Οι «Οδηγίες του Πταχοτέπ» ανήκουν στο αρχαίο αιγυπτιακό λογοτεχνικό είδος sebayt (σεμπαΐτ – που σημαίνει «οδηγία», «διδασκαλία»), αποτελώντας μια συλλογή από ηθικές αρχές για έναν ενάρετο τρόπο ζωής.
Πάντα επίκαιρη διδασκαλία
Παρά το γεγονός ότι οι «Οδηγίες του Πταχοτέπ» γράφτηκαν 4.400 χρόνια πριν, το περιεχόμενό τους παραμένει πάντα επίκαιρο. Η ταπεινοφροσύνη, ο γάμος, ο φθόνος, η επιτυχία, η ανατροφή των παιδιών, η ηγεσία, η ειλικρίνεια είναι θέματα που αφορούν τους ανθρώπους κάθε εποχής και φυλής.
Οι γνώσεις μεταλαμπαδεύονται από γενιά σε γενιά και από πολιτισμό σε πολιτισμό. Πολλές από τις γνώσεις της αρχαίας Αιγύπτου μεταφέρθηκαν στην αρχαία Ελλάδα μέσω των σχέσεων που συνέδεαν τους δύο γειτονικούς λαούς και από εκεί σε ολόκληρο τον λεγόμενο δυτικό κόσμο. Δύο χιλιάδες χρόνια πριν από τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, ο Πταχοτέπ κληροδοτούσε τις ανεκτίμητες γνώσεις του που είχε αναμφίβολα λάβει από τους προγόνους του και εκείνοι από τους δικούς τους προγόνους.
Όταν ο φαραώ Τανχέρης, κατανοώντας ότι «κανείς δεν γεννιέται σοφός», απευθύνθηκε στον Πταχοτέπ, τον πιο δίκαιο σύμβουλό του, ζητώντας του να γράψει όσα έπρεπε να γνωρίζουν οι επόμενες γενιές για την υποδειγματική συμπεριφορά, εκείνος – ο οποίος έζησε μέχρι 110 ετών – ήταν ήδη μεγάλος. Το βιβλίο περιέχει 36 διδασκαλίες, που περιγράφουν τα βασικότερα σημεία που πρέπει να προσέχει ένας άνθρωπος στη ζωή του.
1. Περί σεμνότητας
Ο Πταχοτέπ μιλάει για τη σεμνότητα, την πιο σημαντική αξία, σε πολλά κεφάλαια του βιβλίου:
«Μην είσαι αλαζονικός λόγω της ανώτερης μόρφωσής σου – να συμβουλεύεσαι τους απλούς ανθρώπους σαν να συμβουλεύεσαι μορφωμένους ανθρώπους. Δεν υπάρχει τέχνη της οποίας τα όρια να μπορούν να εξαντληθούν ούτε καλλιτέχνης που να έχει επιτύχει την πλήρη έκφραση. Αυτοί που αγαπούν τον εαυτό τους και πιστεύουν ότι έχουν κάνει σπουδαία πράγματα στη ζωή τους σφάλλουν, γιατί ο Θεός τους έδωσε το ταλέντο τους και ο Θεός τους κατεύθυνε. Μπορεί να γίνατε πλούσιος μετά από πολλά χρόνια φτώχειας. Μην αποδίδεται τα επιτεύγματά σας στον εαυτό σας· η επιτυχία σας είναι δώρο από τον Θεό.»
Τμήμα από τον Πάπυρο του Πρις. Εθνική Βιβλιοθήκη Παρισίου.
Η έλλειψη σεμνότητας εμφανίζεται ακόμα και στις απλές καθημερινές συναναστροφές μας. Παραδείγματος χάριν, πόσες φορές δεν ανυπομονούμε να μιλήσουμε, να εκφράσουμε τη σκέψη μας, μόνο και μόνο για να ανακαλύψουμε ύστερα ότι αυτό που βιαστήκαμε να μοιραστούμε, διακόπτοντας ίσως άλλους, δεν ήταν μια βαθυστόχαστη κατανόηση, αλλά κάτι το επιφανειακό και φευγαλέο. Ωστόσο, η επιθυμία να επιδείξουμε την εξυπνάδα μας μας στερεί και από το κριτήριό μας, αλλά και από την εγκράτεια, τη σεμνότητα και την ταπεινοφροσύνη, αρετές που αποτελούν τα θεμέλια ενός καλού χαρακτήρα και βίου.
2. Περί κουτσομπολιού και φθόνου
Όταν σχολιάζουμε τους άλλους ή κουτσομπολεύουμε ή κοροϊδεύουμε ή μεταφέρουμε φήμες αντί να περιοριζόμαστε στα γεγονότα στα οποία οι ίδιοι ήμαστε μάρτυρες, στην πραγματικότητα εκδηλώνουμε ζήλια.
«Αν θέλεις να μάθεις τον χαρακτήρα κάποιου, μην ζητάς τη γνώμη των άλλων. Πήγαινε να το διαπιστώσεις εσύ ο ίδιος. Αφιέρωσε λίγο χρόνο σε εκείνον τον άνθρωπο, προκειμένου να σχηματίσεις μια προσωπική γνώμη για αυτόν.»
Οι σχέσεις των ανθρώπων οφείλουν να διέπονται από αμοιβαίο σεβασμό και ειλικρίνεια. Η αγαθότητα και η καλή προαίρεση είναι επίσης ουσιώδεις. Η ευχαρίστηση που μπορεί να αντλούμε μιλώντας για άλλους είναι μια βλαβερή συνήθεια, που δεν θίγει τόσο εκείνους όσο υποβαθμίζει τον ίδιο μας τον εαυτό και την ποιότητα των σχέσεών μας.
Ο σεβασμός μας απέναντι στους άλλους πρέπει να εκφράζεται ακόμα κι όταν μας εκμυστηρεύονται κακές πράξεις – ίσως μάλιστα ιδιαίτερα τότε, αφού σε μια τέτοια στιγμή ο άλλος εκτίθεται και η αξιοπρέπειά του εξαρτάται από τις αντιδράσεις μας. Σε ανάλογες περιπτώσεις, ο Πταχοτέπ μας συμβουλεύει να μην θυμώσουμε και να μην τον ταπεινώσουμε – έχει ήδη ταπεινωθεί από την ίδια τη διάπραξη της κακής του πράξης.
3. Περί πεπρωμένου και επιτυχίας
Ο Πταχοτέπ πιστεύει ότι η ανθρώπινη ζωή ακολουθεί ένα προκαθορισμένο μονοπάτι:
«Ό,τι είναι ότι θα συμβεί, θα συμβεί. Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτό που του επιφυλάσσει η μοίρα.»
Το ζήτημα του πεπρωμένου είναι μια πολύ σημαντική πτυχή της παραδοσιακής οπτικής. Στις «Οδηγίες του Πταχοτέπ» εμφανίζεται ως καθοριστικός ρυθμιστικός παράγοντας σε πολλούς τομείς της ζωής, όπως στο θέμα της επιτυχίας ή της αποτυχίας. Ο Πταχοτέπ ορίζει την ατομική επιτυχία από μια ευρεία προοπτική – ηθική, κοσμολογική και κοινωνική.
«Αν μπορείς να καλλιεργήσεις λουλούδια σε ένα βάλτο, σημαίνει ότι ο Θεός κάνει κάτι υπέροχο μέσω εσού», γράφει, αναφέροντας το ανθρώπινο περιβάλλον ως βάλτο όπου η επιτυχία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της ουράνιας υποστήριξης ή εξαιτίας ενός θεϊκού σχεδίου.
Συνεπώς, δεν είναι σωστό να υπερηφανευόμαστε για όσα πετυχαίνουμε, νομίζοντας ότι πρόκειται για προσωπικά μας επιτεύγματα, αλλά να είμαστε ταπεινοί και να μην ξεχνάμε πως όλα όσα έχουμε προέρχονται από τις θείες ευλογίες.
«Μην καυχιέστε στους συγγενείς σας, είναι καλύτερα να σιωπάτε με αξιοπρέπεια. Όταν ένας πλούσιος είναι και έντιμος άνθρωπος, θα χαίρει σεβασμού από όλη την κοινωνία.»
Μόνο όταν η ευημερία βιώνεται με σεμνότητα και εντιμότητα, μπορεί να ανυψώσει τον άνθρωπο και να μην τον παρασύρει σε αλαζονικές ή αυταρχικές πράξεις, έτσι ώστε από αυτόν, τα πλούτη και το ήθος του να επωφελείται το σύνολο του ευρύτερου περιβάλλοντός του.
Τμήμα από τον Πάπυρο του Πρις. Εθνική Βιβλιοθήκη Παρισίου.
Σε άλλο κεφάλαιο, ο Πταχοτέπ προσθέτει:
«Το πόσα λαμβάνει ένας άνθρωπος εξαρτάται από το σχέδιο του Θεού και μόνο οι αμόρφωτοι παραπονιούνται.»
Γιατί ο Πταχοτέπ λέει ότι όταν ένας άνθρωπος μορφώνεται δεν παραπονιέται; Με ποια λογική συνδέονται αυτά τα δύο; Το να παραπονιόμαστε είναι αρκετά συνηθισμένο στη κοινωνία μας. Πολλοί από εμάς μιλάμε για τα προβλήματά μας για να προκαλέσουμε τη συμπάθεια των άλλων. Λίγοι όμως είναι αυτοί που σκέπτονται ότι όταν παραπονιόμαστε φέρνουμε τον συνομιλητή μας σε δύσκολη θέση, καθώς είναι στην πραγματικότητα ανήμπορος να μας βοηθήσει.
Από αυτό προκύπτει και το ζήτημα της ευθύνης. Τελικά, μορφωμένος είναι αυτός που έχει διδαχθεί τις ανώτερες αρχές, που μπορεί να ορίζει τη συμπεριφορά του αναλογιζόμενος τον αντίκτυπο που έχουν οι πράξεις και τα λόγια του στους άλλους και που μπορεί να απέχει από κάθε τι που βλάπτει τους άλλους.
Οι αρχαίοι Έλληνες, επίσης, όριζαν τον άνθρωπο σε σχέση με το επίπεδο της ηθικής του. Άνθρωπος χωρίς ηθικές αρχές δεν νοούνταν άνθρωπος αλλά μάλλον δίποδο ζώο, καθώς «η αξία της ηθικής έγκειται κυρίως στη συνειδητή επιλογή μιας ενέργειας με γνώμονα το πρέπον, το προσήκον, το ενδεδειγμένο, το δέον γενέσθαι. Ως μόνη αμοιβή της έχει την εσωτερική ικανοποίηση ότι με την πράξη αυτή ορθώνεται το καλό. Η ηθική είναι σχέση προς τον άλλο, σεβασμός των δικαιωμάτων, των αναγκών και των επιθυμιών του, που έχει σαν αποτέλεσμα την αμοιβαία εμπιστοσύνη.» [1]
4. Σχετικά με την ανατροφή των παιδιών και την εκπαίδευση
Το πεπρωμένο αφορά και το ζήτημα της τεκνοποιΐας, συνεπώς για τον Πταχοτέπ είναι ουσιώδες ότι:
«Δεν πρέπει να υποτιμάτε κάποιον που δεν έχει παιδιά, μην τον ταπεινώνετε σε αυτό το θέμα.»
Ο Πταχοτέπ εξηγεί ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο. Ένα παιδί δεν γεννιέται απλώς σε μια οικογένεια ικανή να του δώσει καλή εκπαίδευση. Υπάρχει ένας λόγος για τη γέννηση ενός παιδιού, που «καθορίστηκε στη μήτρα». Ήταν προγραμματισμένο να λάβει αυτή την εκπαίδευση και να την καταλάβει.
«Πρέπει να αφήσετε την εσωτερική τους σοφία να ρέει από μέσα τους, [τότε] η παρουσία της ψυχής τους θα σας επιτρέψει να ωφεληθείτε επίσης.»
Το αντίθετο ισχύει επίσης – δεν είναι τυχαίο όταν ένα παιδί γεννιέται σε μια οικογένεια που δεν είναι σε θέση να του δώσει καλή εκπαίδευση. Γράφει ότι αυτοί που έχουν λάβει οδηγίες δεν θα αποτύχουν και ότι όσοι δεν έχουν λάβει μία κατεύθυνση, απλά δεν αναζητούσαν πέρασμα.
Πήλινο γλυπτό που απεικονίζει έναν Αιγύπτιο αξιωματούχο με τη γυναίκα του. Στη βάση του γλυπτού αναπαρίστανται τα δύο παιδιά τους, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, που κάνουν με το δάκτυλό τους το σήμα της σιωπής. Αυτό υποδηλώνει ότι στην αρχαία Αίγυπτο τα παιδιά θα έπρεπε να κάνουν ησυχία όταν ήταν κοντά στους γονείς τους. Αρχαιολογικό Μουσείο Καΐρου. Πηγή: Μηχανή του χρόνου
Ως καλή εκπαίδευση, ο Πταχοτέπ ορίζει την καλλιέργεια της σχέσης του παιδιού με τα θεία:
«Αν είσαι σοφός άνθρωπος, θα πρέπει να μεγαλώσεις το παιδί σου να είναι πιστό και έχουν φόβο Θεού. Εάν [το παιδί] είναι αξιοπρεπές και ταπεινό, ακολουθεί το παράδειγμά σου και υποστηρίζει τις πράξεις σου, κάνε ό,τι είναι καλύτερο για αυτό. Αυτό είναι το παιδί σου, ανήκει στο ρεύμα της ψυχής σου, δεν μπορείς να το θεωρήσεις δεδομένο.»
Τι πρέπει να κάνετε, όμως, εάν ένα παιδί αντιστέκεται στις συμβουλές σας; Ο Πταχοτέπ γράφει:
«Αν ένα παιδί πάρει λάθος δρόμο, πάει ενάντια στις συμβουλές σας, αντιτίθεται σε ό,τι λέτε και οι δηλώσεις σας γίνονται άχρηστες λέξεις, τιμωρήστε το όπως χρειάζεται.»
Η ανοχή του κακού και του λάθους όχι μόνο δεν βοηθά τα παιδιά, αντιθέτως λειτουργεί καταστρεπτικά για αυτά.
Αλλά η κύρια συμβουλή του Πταχοτέπ προς τους παιδαγωγούς είναι η εξής:
«Διδάξτε σε έναν άνθρωπο αυτό που θα τον κάνει να μεταμορφωθεί.»
5. Περί ειλικρίνειας και ανθρωπίνων σχέσεων
Ο Πταχοτέπ υπογραμμίζει τη σημασία της ειλικρίνειας σε πολλά επίπεδα: προειδοποιεί τα άτομα σε ηγετικές θέσεις να μην αναλώνονται σε συγκρούσεις συμφερόντων, τους συναδέλφους να είναι ειλικρινείς μεταξύ τους, να μην επιδεικνύουν τα πλούτη τους και να μην είναι τσιγκούνηδες με τους φίλους τους, επειδή οι φίλοι είναι πιο σημαντικοί από οποιοδήποτε υλικό αγαθό.
Ο σοφός συμβουλεύει επίσης τους ανθρώπους να «μην κλέβουν τη δουλειά των συναδέλφων τους ούτε να αντιγράφουν τις ενέργειες του ατόμου που συνεργάζεται μαζί τους».
Επιπλέον, τονίζει τη σημασία του χαμόγελου και της ανοιχτής έκφρασης του προσώπου:
«Να χαμογελάς όλες τις ημέρες της ζωής σου. Όταν κάποιος βγάζει κακία, αδειάζει το στομάχι του. Οι κατηγορίες προκύπτουν φυσικά· μη δίνετε σε κανέναν λόγο να σας κατηγορήσει. Είθε να σε θυμούνται με χαρά, ακόμη και πολλά χρόνια μετά τον θάνατό σου.»
Όταν νιώθουμε μέσα μας ευγνωμοσύνη για όσα μας δίνει ο Θεός και δεν αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες με παράπονο, η προσήνειά μας και η ευδιαθεσία μας μεταδίδονται στους άλλους. Ως αποτέλεσμα, η ύπαρξή μας αποκτά θετικό πρόσημο, γίνεται ευεργετική και ωφέλιμη για τους συνανθρώπους μας και την κοινωνία.
6. Περί γάμου
«Αν είσαι σοφός και φροντίζεις το σπίτι σου, πρέπει να αγαπάς σωστά τη γυναίκα σου. Γέμισε την κοιλιά της και ντύσε την πλάτη της. Το άρωμα είναι απόλαυση για το σώμα. Κάνε την ευτυχισμένη όσο σε έχει.»
Άνω τμήμα αγαλμάτων ζευγαριού Αιγυπτίων, από τη 18η Δυναστεία. Από τη συλλογή της Amelia Edwards. Αρχαιολογικό Αιγυπτιακό Μουσείο Petrie , Λονδίνο. (Wikimedia Commons)
Στην αρχαία Αίγυπτο, τόσο τα παιδιά όσο και οι γυναίκες κατείχαν σημαντική θέση στην κοινωνία και έχαιραν σεβασμού και φροντίδας. Οι Αιγύπτιες παντρεύονταν πολύ νέες, λίγο μετά την ήβη, γι’ αυτό και συνήθως έκαναν αρκετά παιδιά. Ο γάμος τους ήταν προϊόν της ελεύθερης βούλησής τους ή ακόμη και πρωτοβουλία τους, με εξαίρεση τα μέλη των δυναστειών, όπου οι γάμοι γίνονταν υποχρεωτικά μεταξύ τους. Η ακίνητη περιουσία μεταβιβαζόταν από τη γραμμή της γυναίκας, δηλαδή από μητέρα σε κόρη. [2]
Σε αντίθεση με άλλους πολιτισμούς της αρχαιότητας, στον αιγυπτιακό πολιτισμό η γυναίκα δεν θεωρούνταν κατώτερη των αντρών ούτε υφίστατο ειδικούς περιορισμούς. Το σκεπτικό αυτό ανακλάται στην αιγυπτιακή τέχνη και στις ιστορικές περιγραφές, όπως και στις «Οδηγίες του Πταχοτέπ»:
«Δεν πρέπει να την αναγκάσετε να επιλέξει ανάμεσα σε πράγματα που είναι σημαντικά για εκείνη – αφαιρέστε τον έλεγχο που την περιορίζει. Τα μάτια της μπορεί να γεμίσουν θυμό όταν μάθει ότι την ακολουθούν. Αυτό έχει να κάνει με την ικανότητά σας να την κρατάτε και να διατηρείτε την πίστη της. Αν έχει όλα όσα ήλπιζε να πάρει, η αφοσίωσή της δεν θα έχει όρια.»
Ο αλληλοσεβασμός και οι φροντίδες του κάθε συζύγου για τον άλλον είναι τα θεμέλια ενός ευτυχισμένου και μακρόβιου γάμου. Οι ευτυχισμένοι γάμοι δημιουργούν μεγάλες και δυνατές οικογένειες, οι οποίες με τη σειρά τους συνθέτουν το ψηφιδωτό μιας υγιούς, ακμάζουσας κοινωνίας. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το γνώριζαν αυτό.
7. Περί φόβου
Ο Πταχοτέπ προειδοποιεί πολύ σοβαρά για το πρόβλημα του φόβου και τις συνέπειές του:
«Δεν πρέπει να σκορπίζετε τον φόβο στους ανθρώπους. Ο Θεός ανταποκρίνεται ανάλογα. Όταν κάποιος λέει “έχω δύναμη”, αυτό που πραγματικά λέει είναι “είμαι παγιδευμένος από τη δική μου σημασία”. Όταν κάποιος επιδιώκει να νικήσει ένα άλλο άτομο, ουσιαστικά προσπαθεί να υποτάξει αυτό που δεν μπορεί να ελέγξει.»
Τι δεν μπορεί να ελέγξει ένας άνθρωπος; Ο Πταχοτέπ εξηγεί: αυτό που δεν έχει ακόμα συμβεί.
«Αυτό που φοβούνται οι άνθρωποι είναι αυτό που δεν έχει ακόμα συμβεί. Εφόσον, όμως, συμβαίνει μόνο αυτό που θέλει ο Θεός, η λύση είναι να ζεις χαρούμενα και ό,τι είναι να σου δοθεί, θα έρθει.»
Με άλλα λόγια, ο φόβος, σύμφωνα με τον Πταχοτέπ, είναι μια παγίδα που κάνει έναν άνθρωπο να πιστεύει σε κάτι που δεν έχει συμβεί ακόμα ή μια παγίδα που στήνει ένας ηγέτης στους υπηκόους του για να τους κάνει να πιστέψουν σε κάτι που δεν έχει συμβεί ακόμα. Υπό αυτές τις συνθήκες, ωστόσο, είναι δύσκολο για ένα άτομο ή μια κοινωνία να ζήσει πραγματικά ευτυχισμένα και να ευημερήσει.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ο φόβος δείχνει έλλειψη πίστης στον Θεό, ακόμα και έλλειψη ταπεινοφροσύνης. Όταν το άτομο έχει ευλαβική καρδιά, εμπιστεύεται τη θεϊκή βούληση και πορεύεται δίχως φόβο.
Στο τέλος του βιβλίου του, ο Πταχοτέπ καλεί τον αναγνώστη να ακούσει προσεκτικά τα μαθήματά του, τα οποία, κατά τη γνώμη του, είναι το κλειδί για τη σωστή, την αληθινή ζωή:
«Αν ακούσεις αυτά που λέω, οι δυνατότητές σου θα βελτιωθούν. Η αξία των δυνατοτήτων σας βρίσκεται στην αλήθεια.»
«Σοφός είναι αυτός που τελειοποιεί την ψυχή του, συνειδητοποιώντας στη γη το ιδανικό “εγώ” που βρίσκεται μέσα του. Ο σοφός άνθρωπος είναι σοφός εξαιτίας όσων έχει μάθει.»
Ο Πταχοτέπ κλείνει το βιβλίο με ένα μήνυμα στις μελλοντικές γενιές:
«Όποιος είναι δάσκαλος, ανάλογα με το πώς ενεργεί και συμπεριφέρεται, περνάει πολλά στην επόμενη γενιά. Διορθώστε τον χαρακτήρα σας. Μην μεταδίδετε τα ελαττώματά σας. Αφήστε την αλήθεια να γίνει ορατή για να μπορέσει η επόμενη γενιά να ευδοκιμήσει.»
Έχοντας μάθει την τέχνη της χειροποίητης δαντέλας από τη μητέρα της, η 30χρονη Κάρολ Ντ’Σίλβα, μηχανικός και δαντελοποιός κι η ίδια, έφτιαξε το δικό της εντυπωσιακό νυφικό – φόρο τιμής στην παράδοση και τον πολιτισμό – χρησιμοποιώντας οβάλ δαντέλες από δαντελοποιούς από 15 διαφορετικές χώρες του κόσμου.
Η κα Ντ’Σίλβα γεννήθηκε στην ινδική πόλη Γκόα και μετακόμισε στο Γκολντ Κόουστ, στο Κουίνσλαντ της Αυστραλίας, ως έφηβη και τώρα ζει στο Μπρίσμπεϊν. Ανέκαθεν ήξερε ότι ήθελε να φτιάξει το δικό της νυφικό. Όταν γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, Μαρκ Γουίμερς, μπόρεσε να το βάλει σε εφαρμογή.
«Θέλω να διατηρήσω ζωντανή την παραδοσιακή τέχνη της δαντέλας με μασούρια (κοπανέλι). Σήμερα, τα πάντα κατασκευάζονται από μηχανήματα γρήγορα και εύκολα. Αλλά θεωρώ σημαντικό να κρατήσουμε ζωντανές αυτές τις παραδόσεις», δήλωσε στους Epoch Times.
«Το μπροστινό μέρος του νυφικού μου το επέλεξε κατά κάποιον τρόπο ο σύζυγός μου, ο Μαρκ, εν αγνοία του. Τον ρώτησα πώς με φανταζόταν την ώρα που θα πήγαινα να τον συναντήσω στην εκκλησία και του ζήτησα να μου στείλει μερικές φωτογραφίες – αλλά δεν του είπα ποια διάλεξα!»
Το νυφικό της Κάρολ Ντ’Σίλβα ζυγίζει περίπου 8,5 κιλά και αποτελείται από δαντέλες κατασκευασμένες από δαντελοποιούς από 15 διαφορετικές χώρες. Η κα Ντ’Σίλβα έχει, επίσης, ετοιμάσει ένα βιβλίο για το κομμάτι κάθε δαντελοποιού. (Ευγενική παραχώρηση της Carol D’Silva)
Η Κάρολ Ντ’Σίλβα με τον σύζυγό της, Μαρκ Γουίμερς. (Ευγενική παραχώρηση της Carol D’Silva)
(Ευγενική παραχώρηση της Carol D’Silva)
Σχεδιάζοντας το φόρεμα
Αναζητώντας τρόπους να αναδείξει τη χειροποίητη δαντέλα στο νυφικό της, ανακάλυψε ένα νυφικό στο διαδίκτυο σχεδιασμένο από τον Λιβανέζο σχεδιαστή Ζουχέιρ Μουράντ (Zuhair Murad), το οποίο την ενέπνευσε να διακοσμήσει την ουρά του φορέματός της με τη δαντέλα. Δεδομένου ότι πολλές από τις παιδικές της φίλες ζούσαν εκτός Αυστραλίας και δεν θα μπορούσαν να παρευρεθούν στο γάμο λόγω της πανδημίας και της μεγάλης απόστασης, είχε μια ιδέα: ζήτησε από μερικές από αυτές, που έφτιαχναν δαντέλα με μασούρια, να δημιουργήσουν οβάλ κομμάτια για το φόρεμα, αναπληρώνοντας τρόπον τίνα και την απουσία τους.
Μαζί με τη μητέρα της, την 65χρονη Νελίντα Ντα Σίλβα, η κα Ντ’Σίλβα ανέπτυξε την ιδέα σε ένα πιο μεγαλεπήβολο έργο, για να αποτίσει φόρο τιμής στην κοινή τους αγάπη για τη δαντελοπλεκτική. Ήρθαν σε επαφή με γνωστές σε αυτές δαντελοποιούς ανά τον κόσμο και με κυβερνητικά υποστηριζόμενες ενώσεις δαντέλας σε 15 διαφορετικές χώρες.
(Ευγενική παραχώρηση της Carol D’Silva)
(Ευγενική παραχώρηση της Carol D’Silva)
«Το νυφικό αποτελείται από δαντέλες δαντελοποιών από 15 χώρες: Αυστραλία, Ινδία, Πολωνία, Ρωσία, Ιταλία, Ισπανία, Καναδά, Σλοβακία, Αυστρία, Γαλλία, Πορτογαλία, Κροατία, Βέλγιο, Βουλγαρία και Ελβετία. Το μοτίβο της δαντέλας της Κροατίας περιλαμβάνεται στην πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO και προστατεύεται», δήλωσε η κα Ντ’Σίλβα.
«Μου πήρε περίπου ενάμιση χρόνο για να το ολοκληρώσω. Ξεκίνησα σχεδιάζοντας το φόρεμα – τη φούστα, το μπούστο, τα μανίκια, όλα – και στη συνέχεια το πίσω μέρος με τη δαντέλα, επειδή έπρεπε να ξέρω πού θα έμπαινε το κάθε τι.
»Όταν φτιάχνουμε μία δαντέλα, χρησιμοποιούμε κατ’ αρχάς καρφίτσες και στη συνέχεια ξύλινα μασούρια (ή μπομπίνες), γύρω από τα οποία τυλίγεται η κλωστή. Στριφογυρίζουμε το νήμα και όταν θέλουμε να την τοποθετήσουμε, βάζουμε μια καρφίτσα σε απόσταση ενός χιλιοστού – αυτό απαιτεί πολύ χρόνο.»
Η μητέρα της Κάρολ Ντ’Σίλβα, η Νελίντα, έφτιαξε επίσης δαντέλες για το φόρεμα, με εικόνες από τη γενέτειρά τους Γκόα, την ινδική πόλη που φημίζεται για τις ατελείωτες παραλίες της. (Ευγενική παραχώρηση της Carol D’Silva)
(Ευγενική παραχώρηση της Carol D’Silva)
Η κα Ντ’Σίλβα ήθελε 16 δαντελένια οβάλ κομμάτια, 20,3 x 30,4 εκατοστών το καθένα, που να αναπαριστούν ένα εθνικό λουλούδι ή τη φύση – κάτι μοναδικό από τη χώρα καταγωγής της κάθε δαντελοποιού. Το ίδιο το φόρεμα ήταν ραμμένο από λευκό σατέν, με 100% βαμβακερή επένδυση στο κάτω μέρος για να είναι πιο μαλακό και να αναπνέει και μεταξωτή επένδυση στο πάνω μέρος για να φοριέται εύκολα – ολόκληρο το φόρεμα ζυγίζει 8,5 κιλά, ενώ η χειροποίητη δαντελένια ουρά έχει μήκος 3,5 μέτρα και πλάτος 2,5 μέτρα.
Στο κεντρικό δαντελένιο κομμάτι του συνόλου, η κα Ντ’Σίλβα έπλεξε ενωμένα τα αρχικά «C» και «M», από τα ονόματα της ίδιας και του συζύγου της.
Ο πατέρας της Κάρολ Ντ’Σίλβα την οδηγεί στον διάδρομο της εκκλησίας. (Ευγενική παραχώρηση της Carol D’Silva)
Ένα μακρύ ταξίδι
Μετατρέποντας το σαλόνι των γονιών της σε αυτοσχέδιο εργαστήριο, η κα Ντ’Σίλβα δούλευε το νυφικό της κάθε βράδυ, επιστρέφοντας στο σπίτι από τη δουλειά. Επιπλέον, έφτιαχνε και ένα δεύτερο, πλήρως κεντημένο στο χέρι φόρεμα για τη γαμήλια δεξίωση και σχεδίαζε το πρόγραμμα της μεγάλης ημέρας. Η μεθοδική τέχνη της δαντέλας τη βοηθούσε να διατηρεί τη γαλήνη της μέσα στο χάος.
Και οι δύο γονείς της συνέβαλαν καθοριστικά στην υλοποίηση των σχεδίων της. «Η μητέρα μου ήταν πάντα παρούσα, προσφέροντας τη βοήθειά της κάθε φορά που χρειαζόμουν κάτι», είπε, «και ο μπαμπάς μου σιδέρωνε το φόρεμα. …Ήταν μια κοπιώδης δουλειά, παίρνει ώρες!»
Η περίτεχνη δαντελωτή ουρά του φορέματος χρειάστηκε περίπου πέντε μήνες για να ολοκληρωθεί, με 10 δαντελοποιούς να εργάζονται ταυτόχρονα κάποια στιγμή. Κάθε δαντελένιο οβάλ χρειάστηκε περίπου έναν μήνα για να ολοκληρωθεί.
«Με ορισμένες από τις δαντελοποιούς υπήρχαν γλωσσικά εμπόδια», δήλωσε η κα Ντ’Σίλβα, «έτσι ένα από τα οβάλ απεικονίζει δύο περιστέρια αντί για ένα λουλούδι – ήθελε έτσι να συμβολίσει τον γάμο. Στη συνέχεια, υπάρχει και ένα κομμάτι που έχει σχήμα διαμαντιού… Η κυρία που έφτιαξε το κομμάτι από την Ιταλία έχει φύγει από τη ζωή, οπότε αυτό το κομμάτι είναι αναντικατάστατο.»
Η δέκατη έβδομη οβάλ δαντέλα, που είχε ράψει η μητέρα της, δεν προστέθηκε στο φόρεμα τελικά, καθώς η νύφη έλαβε μια «έκπληξη» από μια φίλη.
(Ευγενική παραχώρηση της Carol D’Silva)
Η μεγάλη μέρα
Το χειροποίητο αριστούργημα της νύφης ολοκληρώθηκε στα μέσα Σεπτεμβρίου 2022, ένα μήνα πριν από τον γάμο της, που έγινε στις 23 Οκτωβρίου στο Gabbinbar Homestead στην Toowoomba, στο νότιο Κουήνσλαντ της Αυστραλίας. Η κα Ντ’ Σίλβα επέλεξε έναν κοντινό καθεδρικό ναό για την τελετή, φροντίζοντας η διακόσμηση, τα αξεσουάρ, ακόμη και το κοστούμι του γαμπρού να ταιριάζουν με το φόρεμά της.
«Ο σύζυγός μου δεν είχε δει το φόρεμα μέχρι την ημέρα του γάμου», δήλωσε η ίδια. «Το κράτησα μυστικό από όλους. Οι καλεσμένοι έμειναν έκθαμβοι, κυρίως λόγω του μεγέθους του. Επειδή το πλάτος του φορέματος είναι 2,5 μέτρα, ενώ το πλάτος του διαδρόμου ήταν 1,5 μέτρο, αναγκάστηκα να ζητήσω από έναν φίλο μου να περπατάει κατά μήκος των στασιδιών, για την περίπτωση που το φόρεμα πιανόταν κάπου!»
Μετά από 18 μήνες προγραμματισμού, η ημέρα του γάμου ήταν υγρή, θυμάται η κα Ντ’Σίλβα, εκτός από μια μαγική στιγμή το μεσημέρι, όταν ο ήλιος έκανε την εμφάνισή του στον ουρανό μέσα από την ασταμάτητη βροχή, όπου και παρέμεινε, σαν ένα ευοίωνο σημάδι για τους νεόνυμφους.
(Ευγενική παραχώρηση της Carol D’Silva)
Για τη γαμήλια δεξίωση, η νύφη φόρεσε το δεύτερο φόρεμα που είχε φτιάξει. Οι καλεσμένοι μπορούσαν, επίσης, να διαβάσουν το βιβλίο που είχε φτιάξει η ίδια, το οποίο περιελάμβανε όλα τα κομμάτια δαντέλας που είχαν χρησιμοποιηθεί στο νυφικό της.
Θυμάται: «Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έκανα κάτι τέτοιο. Είναι σουρεαλιστικό – υποθέτω ότι ένιωθα υπερήφανη για τον εαυτό μου. Απλώς ένιωσα τόση αγάπη και φροντίδα από όλους τους ανθρώπους που αφιέρωσαν τόσο χρόνο και προσπάθεια για να με βοηθήσουν.»
«Ανεκτίμητο»
Η μητέρα της νύφης, η κα Ντα Σίλβα, έμαθε να ράβει από τη μητέρα της όταν ήταν παιδί. Αφότου παντρεύτηκε, έπλεκε με το βελονάκι δώρα για φίλους και γνωστούς και ο σύζυγός της την παρότρυνε να αξιοποιήσει το ταλέντο της ανοίγοντας μια μικρή επιχείρηση.
Άνοιξε την εταιρεία Nel’s Creations στην Ινδία, η οποία ειδικεύτηκε σε χειροποίητα λινά παιδικά ρούχα και κεντημένα λευκά είδη, όπως τραπεζομάντηλα και πετσετάκια. Με τη βοήθεια της κόρης της, έχει μεταφέρει την επιχείρηση στην Αυστραλία και συμμετέχει σε διεθνείς εκθέσεις.
Η Κάρολ Ντ’Σίλβα, σε ηλικία 12 ετών, στην 22η Διεθνή Έκθεση Δαντέλας Κοπανέλι στο Νοβεντράτε της Ιταλίας, το 2004. (Ευγενική προσφορά της Carol D’Silva)
Η Κάρολ Ντ’Σίλβα μαζί με τον σύζυγό της, φορώντας το φόρεμα που έφτιαξε για τη γαμήλια δεξίωσή της.
Η κα Ντ’Σίλβα συνόδευε συχνά τη μητέρα της σε εκθέσεις και επιδείξεις. Σε ηλικία 12 ετών, πήγε στην πρώτη της διεθνή έκθεση και επίδειξη μόδας, στην Ιταλία.
«Ενθουσιάστηκα κυρίως με την έντονη δραστηριότητα στα παρασκήνια», δήλωσε η κα Ντ’Σίλβα. «Επίσης, βρήκα πραγματικά καταπληκτικό το να μπορείς να δείξεις αυτό που έχεις στο μυαλό σου – η δημιουργικότητά σου, επί της ουσίας, κάνει πασαρέλα. Από τότε, πάντα ήθελα να γίνω σχεδιάστρια μόδας. Παρακολούθησα την πρώτη μου διεθνή επίδειξη με τη μαμά στην Ιταλία το 2004.»
Μετά από την ολοκλήρωση του νυφικού της, η κα Ντ’Σίλβα ξεκίνησε μια περιοδεία στις χώρες των δαντελοποιών που συνέβαλαν στη δημιουργία του νυφικού της. Ενώ βρισκόταν στη Γαλλία, τα στολίδια του κεφαλιού εκλάπησαν από την έκθεση, αλλά ελπίζει ότι κάποια στιγμή θα επιστραφούν. Λόγω αυτού του περιστατικού, η κα Ντ’Σίλβα είναι πλέον ιδιαίτερα προσεκτική όταν εκθέτει το φόρεμα και ζητά πάντα αυξημένη ασφάλεια, καθώς το νυφικό αυτό είναι μοναδικό στο είδος του και αναντικατάστατο.
«Η δαντέλα είναι ανεκτίμητη. Ακόμα και αν την ασφαλίσω, δεν θα μπορούσα να βάλω μια τιμή, γιατί αποτελείται από κομμάτια που είναι φτιαγμένη με αγάπη», είπε. «Το φόρεμα αντιπροσωπεύει την ενότητα και τη συνεργασία μέσα στην κοινότητα της δαντέλας και τον δεσμό μεταξύ φίλων σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για ενότητα σε παγκόσμια κλίμακα. Παρόλο που η πανδημία προσπάθησε να μας χωρίσει, βρήκαμε έναν τρόπο να ενωθούμε.»
Η Κάρολ Ντ’Σίλβα κρατάει το βιβλίο όπου κατέγραψε όλα τα κομμάτια δαντέλας που έραψε στο φόρεμά της. (Ευγενική παραχώρηση της Carol D’Silva)
Η κα Ντ’Σίλβα, ο σύζυγός της και οι γονείς της επισκέφθηκαν την Πορτογαλία τον Ιούλιο, για να παρουσιάσουν το φόρεμα σε μια έκθεση.
«Ήταν ένα επιτυχημένο ταξίδι», είπε. «Το φόρεμα έτυχε καλής υποδοχής. Το μουσείο είχε μια ειδική έκθεση με νυφικά φτιαγμένα με δαντέλα με μασούρια, όπου το φόρεμά μου ήταν το κύριο έκθεμα, και πήρα αναγνώριση από τη σύμβουλο [για τον πολιτισμό] του δήμου Peniche, Άνα Μπατάλια.
»Είπε ότι αυτό το φόρεμα αντιπροσωπεύει την ενότητα της κοινότητας της δαντέλας σε όλο τον κόσμο – αυτό είναι που επιδιώκει, άλλωστε, και η διεθνής έκθεση δαντέλας. Ήταν μεγάλη τιμή για εμένα που παρουσίασαν αυτό το φόρεμα στο μουσείο τους.»
Η ταλαντούχα γυναίκα, η οποία θαυμάζει τους σχεδιαστές Alexander McQueen, Coco Channel και Christian Dior, υποστηρίζει ότι η μητέρα της υπήρξε η μεγαλύτερή της έμπνευση και μέντορας για όλα. Το όνειρό της είναι να μοιραστεί με τον κόσμο τη διαλογιστική τέχνη της δαντέλας με μασούρια.
«Η αποστολή μου είναι να κρατήσω αυτή την τέχνη ζωντανή και να τη μεταδώσω στις επόμενες γενιές, εκπαιδεύοντας τους άλλους, παρουσιάζοντας την ομορφιά της και τις διαφορετικές τεχνικές της, αλλά και το ότι βοηθάει κάποιον να συγκεντρώνεται πνευματικά και να είναι ήρεμος», δήλωσε.
