Οι Ηνωμένες Πολιτείες ενέκριναν την Πέμπτη πιθανή συμφωνία πώλησης πυρομαχικών ύψους 825 εκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία, η οποία περιλαμβάνει πυραύλους εκτεταμένου βεληνεκούς και σχετικό εξοπλισμό για την αντιμετώπιση της ρωσικής εισβολής.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Ουκρανία θα παραλάβει 3.350 πυραύλους ακριβείας μεγάλης εμβέλειας και 3.350 μονάδες πλοήγησης, μαζί με τα απαραίτητα ανταλλακτικά, υποστηρικτικό εξοπλισμό και υλικοτεχνική υποστήριξη, όπως ανακοίνωσε η Υπηρεσία Συνεργασίας Αμυντικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (DSCA).
Η DSCA διευκρίνισε ότι η Ουκρανία θα χρηματοδοτήσει την αγορά με κονδύλια από τη Δανία, την Ολλανδία και τη Νορβηγία, καθώς και μέσω αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας.
Η προτεινόμενη πώληση, σύμφωνα με την υπηρεσία, «θα στηρίξει τους στόχους εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, ενισχύοντας την ασφάλεια μιας εταίρου χώρας που αποτελεί δύναμη πολιτικής σταθερότητας και οικονομικής προόδου στην Ευρώπη». Επισημαίνεται ότι τα πυρομαχικά θα συμβάλουν στην ενίσχυση των δυνατοτήτων της Ουκρανίας για αυτοάμυνα και αποστολές περιφερειακής ασφάλειας.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενέκρινε την πώληση των όπλων και η DSCA γνωστοποίησε τη σχετική πιστοποίηση στο Κογκρέσο, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Τη συμφωνία επιβεβαίωσε και ο επικεφαλής του ουκρανικού προεδρικού γραφείου, Αντρίι Γερμάκ, με σχετική ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια περίοδο εντατικοποίησης των ρωσικών επιθέσεων κατά της Ουκρανίας, ενώ παράλληλα συνεχίζονται οι προσπάθειες της κυβέρνησης Τραμπ για διαμεσολάβηση με στόχο τον τερματισμό του πολέμου που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε στην πλατφόρμα Χ ότι «Η Ρωσία εξαπέλυσε μαζική επίθεση στο Κίεβο στις 28 Αυγούστου, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περισσότεροι από δώδεκα άνθρωποι».
Μεγάλες πιθανότητες για λήξη του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας διαβλέπει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ μετά τη συνάντηση του ειδικού απεσταλμένου Στηβ Γουίτκοφ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν χθες Τετάρτη.
Η συνάντηση έλαβε χώρα δύο ημέρες πριν λήξει η προθεσμία που είχε θέσει ο Αμερικανός πρόεδρος για την επιβολή νέων οικονομικών κυρώσεων και δασμών σε περίπτωση που δεν κάνει η Ρωσία ουσιαστικά βήματα προς μία συμφωνία κατάπαυσης πυρός.
Σε αυτό το φόντο, η συνάντηση χαρακτηρίστηκε «ιδιαιτέρως παραγωγική» από τον Ντ. Τραμπ σε ανάρτησή του στο Truth Social, όπου ανέφερε ότι υπήρξε σημαντική πρόοδος, για την οποία θα ενημερώσει τους Ευρωπαίους συμμάχους, και ότι υπάρχει γενικευμένη επιθυμία να τερματιστεί ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος.
Ωστόσο, η ανάρτησή του δεν περιελάμβανε κάποια ανακοίνωση για κατάπαυση πυρός πριν από την προθεσμία της 8ης Αυγούστου. Οι δασμοί και οι δευτερογενείς κυρώσεις που είχε αναγγείλει αναμένεται να εφαρμοστούν όπως προβλέπεται μέχρι τώρα, σύμφωνα με αξιωματούχο του Λευκού Οίκου, ο οποίος όμως δεν έδωσε περαιτέρω λεπτομέρειες.
Ερωτηθείς για το αν επίκειται συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο, ο Ντ. Τραμπ δήλωσε ότι «η συζήτηση με τον πρόεδρο Πούτιν εξελίχθηκε πολύ καλά και είναι πολύ πιθανό να πλησιάζουμε στο τέλος [του πολέμου]», προσθέτοντας ότι παρά τις δυσκολίες της μακράς πορείας προς την ειρήνη, μία τέτοια συνάντηση ίσως γίνει σύντομα δυνατή.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λέβιτ, ανέφερε επίσης ότι ο πρόεδρος Τραμπ είναι διατεθειμένος να συναντήσει τον Ρώσο και τον Ουκρανό ομόλογό του, ενώ επιθυμία για συνάντηση Πούτιν-Τραμπ εξέφρασαν και Ρώσοι αξιωματούχοι κατά της διάρκεια της συνάντησης Πούτιν-Γουίτκοφ, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.
Από τη ρωσική πλευρά, ο Γιούρι Ουσάκοφ, σύμβουλος εξωτερικών υποθέσεων του προέδρου Πούτιν, σχολίασε ότι η συζήτηση Πούτιν-Γουίτκοφ ήταν «χρήσιμη και παραγωγική», παρόλο που δεν έχει υπάρξει ακόμη κάποια αναγγελία από το Κρεμλίνο σχετικά με την αναμενόμενη κατάπαυση πυρός.
Δηλώσεις για αυξημένο ενδιαφέρον των Ρώσων για εκεχειρία έκανε ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι στις 6 Αυγούστου, ο οποίος πιστεύει ότι οι οικονομική πίεση που τους ασκείται έχει αποτέλεσμα. Οι κυρώσεις αφορούν και χώρες που προσφέρουν οικονομική στήριξη στη Ρωσία, αγοράζοντας ρωσικά αγαθά.
Πρώτη στο στόχαστρο των ΗΠΑ είναι η Ινδία, η οποία συνεχίζει να προμηθεύεται μεγάλες ποσότητες ρωσικού πετρελαίου παρά τις αμερικανικές προειδοποιήσεις, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει την απειλή δασμολόγησης των εξαγωγών της προς τις ΗΠΑ με συντελεστή 50%.
Αν και η Κίνα αποτελεί εξίσου σημαντικό προμηθευτή ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, ακόμη δεν έχουν ανακοινωθεί μέτρα εναντίον της. Εν τούτοις, την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσσεντ, προειδοποίησε Κινέζους αξιωματούχους ότι και το Πεκίνο ενδέχεται να αντιμετωπίσει οικονομικές κυρώσεις εξαιτίας των εμπορικών του συναλλαγών με τη Μόσχα, κάνοντας λόγο για δασμούς μέχρι και 500% για κάθε χώρα που συνεχίζει να αγοράζει ρωσικά πετρελαϊκά προϊόντα.
Με τη συμβολή του Joseph Lord και πληροφορίες από το Reuters
Η ρωσική κυβέρνηση αντέδρασε στις 4 Αυγούστου στη μετακίνηση δύο αμερικανικών πυρηνικών υποβρυχίων πλησιέστερα στη ρωσική επικράτεια με απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ως απάντηση σε προηγούμενες δηλώσεις του πρώην Ρώσου προέδρου.
Ο Τραμπ δήλωσε την 1η Αυγούστου ότι διέταξε τη μεταφορά των υποβρυχίων στις «κατάλληλες περιοχές», ως απάντηση στις «ιδιαίτερα προκλητικές δηλώσεις» όπως τις χαρακτήρισε του Ντμίτρι Μεντβέντεφ, πρώην προέδρου της Ρωσίας. «Πλοία με δυνατότητα πυρηνικών όπλων βρίσκονται στην περιοχή της Ρωσίας», ανέφερε χαρακτηριστικά, χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.
Αν και ο Τραμπ συνέδεσε τη συγκεκριμένη κίνηση με τα λεγόμενα του Μεντβέντεφ, δεν προσδιόρισε επακριβώς σε ποια αναφερόταν. Εκτιμάται ότι αφορά ανάρτηση του Μεντβέντεφ στο Telegram, όπου έγινε αναφορά στο σύστημα «νεκρού χεριού» της Ρωσίας – ένα αυτόματο σύστημα ενεργοποίησης πυρηνικών όπλων σε περίπτωση κατάρρευσης της ηγεσίας της χώρας.
Στην πρώτη δημόσια τοποθέτησή της σχετικά με την εντολή Τραμπ, η Μόσχα επιδίωξε να υποβαθμίσει τη σημασία της υπόθεσης, τονίζοντας πως δεν επιδιώκει σύγκρουση με τον Αμερικανό πρόεδρο.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε σε δημοσιογράφους: «Στην προκειμένη περίπτωση, είναι προφανές ότι τα αμερικανικά υποβρύχια ήδη τελούν σε πολεμική ετοιμότητα. Πρόκειται για μια συνεχή διαδικασία».
Ο Πεσκόφ επεσήμανε ακόμη πως η Ρωσία δεν επιθυμεί να εμπλακεί σε αντιπαραθέσεις για τέτοιου είδους ζητήματα και είναι «εξαιρετικά προσεκτική» με δηλώσεις που αφορούν τα πυρηνικά. Τόνισε χαρακτηριστικά: «Πιστεύουμε πως όλοι πρέπει να είναι πάρα πολύ προσεκτικοί σχετικά με τη ρητορική για τα πυρηνικά. Δεν θεωρούμε ότι πρόκειται για κάποια κλιμάκωση αυτή τη στιγμή. Είναι προφανές πως συζητούνται ζητήματα εξαιρετικά σύνθετα και ευαίσθητα, τα οποία, βεβαίως, προκαλούν έντονη συναισθηματική φόρτιση σε πολλούς ανθρώπους».
Όταν ρωτήθηκε ευθέως αν το Κρεμλίνο έχει ζητήσει από τον Μεντβέντεφ να μετριάσει τις διαδικτυακές τοποθετήσεις του, ο Πεσκόφ απέφυγε να απαντήσει, σημειώνοντας: «Το σημαντικότερο βέβαια είναι η θέση του προέδρου Πούτιν».
Ο Τραμπ έχει απειλήσει με επιβολή νέων κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, αλλά και με δασμούς στους εταίρους που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας και της Κίνας, δίνοντας προθεσμία στον Ρώσο πρόεδρο έως τις 8 Αυγούστου για την υιοθέτηση μέτρων που θα θέσουν τέλος στον τριετή πόλεμο στην Ουκρανία.
Αν και ο Πούτιν ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ότι διαπιστώνεται πρόοδος στις ειρηνευτικές συνομιλίες, ξεκαθάρισε πως η Ρωσία διατηρεί το πλεονέκτημα στον πόλεμο, δίνοντας σαφώς το στίγμα ότι δεν αλλάζει στάση παρά το τελεσίγραφο.
Το πρωί της Δευτέρας, ο Τραμπ προχώρησε σε ανάρτηση στο Truth Social, εκφράζοντας την άποψη ότι η Ινδία αγοράζει «τεράστιες ποσότητες ρωσικού πετρελαίου» και στη συνέχεια «το πουλά ελεύθερα στην αγορά, αποκομίζοντας μεγάλα κέρδη», προσθέτοντας πως η Ινδία δεν «νοιάζεται για το πόσοι άνθρωποι στην Ουκρανία σκοτώνονται από τη ρωσική πολεμική μηχανή». Κατέληξε δηλώνοντας: «Εξαιτίας αυτού, θα αυξήσω σημαντικά τον δασμό που πληρώνει η Ινδία».
Την πρόθεσή της να εστιάσει στη προστασία της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ, των ισχυρών και συνεπών συμμάχων που έχουν οι ΗΠΑ στην κρίσιμη γεωπολιτική περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, υπογράμμισε η Κίμπερλυ Γκιλφόιλ κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας για την επικύρωση του διορισμού της στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας.
«Η κύρια εστίαση πρέπει να είναι στο τι πρόκειται να κάνουμε σε αυτή την περιοχή που είναι τόσο επιτακτική για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ και στο πώς θα προστατεύουμε επίσης τους ισχυρούς συμμάχους που έχουμε στην Κύπρο, το Ισραήλ και την Ελλάδα. Και θα διασφαλίσω ότι αυτός θα είναι ο στόχος της αποστολής μου, εστιάζοντας ακριβώς σε αυτό.»
Η Κίμπερλυ Γκιλφόιλ αναφέρθηκε επίσης στο κρίσιμο θέμα της ενδεχόμενης επανένταξης της Τουρκίας στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35, λέγοντας ότι η γειτονική χώρα έχει αποκλειστεί λόγω των δικών της επιλογών.
«Όπως αναφέρατε προηγουμένως, η Τουρκία αποκλείεται από την απόκτηση των F-35 βάσει του αμερικανικού νόμου που προωθήσατε. Οι χώρες και οι άνθρωποι στη ζωή κάνουν επιλογές. Και η Τουρκία επέλεξε να συνεργαστεί με τους Ρώσους για το σύστημα S-400», τόνισε απευθυνόμενη στον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων γερουσιαστή Τζιμ Ρις.
Κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, η κα Γκιλφόιλ προχώρησε σε μια ξεκάθαρη αντιπαραβολή μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, παρουσιάζοντας τη χώρα μας ως έναν ισχυρό, σταθερό και συνεπή σύμμαχο, που ανταποκρίνεται πάντα στις προκλήσεις και ξεπερνάει τις προσδοκίες.
«Νομίζω ότι είναι επιτακτική ανάγκη να επικεντρωθούμε και να επισημάνουμε την αντιπαραβολή μεταξύ ενός ισχυρού και σταθερού συμμάχου, που ανταποκρίνεται στα καλέσματα και ξεπερνά τις προσδοκίες, όπως η Ελλάδα, και κάποιου που, ναι, είναι στο ΝΑΤΟ, αλλά πρέπει επίσης να ακολουθήσει και να είναι το ίδιο ισχυρός και στρατηγικός σύμμαχος. Αυτό δεν το έχουμε αυτή τη στιγμή», επεσήμανε η κα Γκιλφόιλ.
Στο σημείο αυτό διευκρίνισε ότι εκφράζει προσωπικές απόψεις ως πολίτης και ότι ανυπομονεί να εμβαθύνει περισσότερο στα συγκεκριμένα ζητήματα, ακολουθώντας τις οδηγίες του προέδρου των ΗΠΑ και συνεργαζόμενη με τον Αμερικανό πρέσβη στην Άγκυρα Τομ Μπάρακ.
«Απολαμβάνω μια πολύ στενή σχέση με τον πρέσβη Τομ Μπάρακ στην Τουρκία. Τον γνωρίζω εδώ και πολύ καιρό. Και έχω μια στενή σχέση με τον πρέσβη Τσούνη. Νομίζω ότι αυτό θα είναι καθοριστικό για να βεβαιώσουμε ότι θα είμαστε έτοιμοι και ότι θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τις προσδοκίες από την πρώτη κιόλας μέρα.»
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, κατηγόρησε την Ισπανία ότι επιδιώκει να έχει «δωρεάν οφέλη» από τη Συμμαχία, επειδή αρνείται να συμφωνήσει με τον στόχο δαπανών για την άμυνα στο 5% του ΑΕΠ, όπως αποφασίστηκε στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ την Τετάρτη, ενώ απείλησε να επιβάλει μέτρα κατά της Μαδρίτης στον τομέα του εμπορίου.
Κατά τη διάρκεια συνεδρίας ερωταποκρίσεων μετά την ομιλία του στη Χάγη, ο Τραμπ ρωτήθηκε από Ισπανό δημοσιογράφο αν είναι ικανοποιημένος από τη συμβολή της Ισπανίας στο ΝΑΤΟ. Ο ίδιος απάντησε: «Είναι απαράδεκτο αυτό που κάνουν. Είναι η μόνη χώρα που δεν πληρώνει το πλήρες ποσό. Θέλουν να μείνουν στο 2%. Το θεωρώ τραγικό.»
Στις 22 Ιουνίου, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ ανακοίνωσε πως έχει υπάρξει συμφωνία με το ΝΑΤΟ: «Η Ισπανία, επομένως, δεν θα δαπανήσει το 5% του ΑΕΠ της για την άμυνα, αλλά η συμμετοχή, το βάρος και η νομιμότητά της στο ΝΑΤΟ παραμένουν ακέραια», δήλωσε.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΝΑΤΟ, η Ισπανία δαπάνησε το 2024 μόλις το 1,28% του ΑΕΠ της για στρατιωτικές δαπάνες – το χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ των μελών της Συμμαχίας. Ο Σάντσεθ πάντως δήλωσε ότι το ποσοστό θα αυξηθεί στο 2,1%.
Ο Τραμπ επεσήμανε ότι η ισπανική οικονομία τα πηγαίνει «πολύ καλά», αλλά θα μπορούσε να «καταρρεύσει» αν αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις. Απευθυνόμενος στον Ισπανό δημοσιογράφο, υπογράμμισε: «Ξέρετε τι θα κάνουμε; Διαπραγματευόμαστε μια εμπορική συμφωνία με την Ισπανία. Θα τους κάνουμε να πληρώσουν τα διπλάσια. Το εννοώ.»
Ο Τραμπ δήλωσε πως τρέφει εκτίμηση για την Ισπανία και τον ισπανικό λαό, αλλά θεωρεί ότι η κυβέρνηση του Σάντσεθ δεν συμπεριφέρεται ορθά: «Η Ισπανία είναι η μόνη χώρα που αρνείται να πληρώσει. Θέλουν να είναι ‘τζάμπα’, αλλά θα πληρώσουν αναγκαστικά μέσω του εμπορίου μας, γιατί εγώ δεν θα το επιτρέψω αυτό. Είναι άδικο.»
Στη συνέχεια, Ισπανίδα δημοσιογράφος ρώτησε αν σκοπεύει να διαπραγματευτεί απευθείας με την Ισπανία, με τον Τραμπ να απαντά: «Θα διαπραγματευτώ ο ίδιος απευθείας με την Ισπανία. Έτσι θα πληρώσουν, και θα πληρώσουν περισσότερα.»
Ο Τραμπ κάλεσε τη δημοσιογράφο «να επιστρέψει στην Ισπανία και να πει στους ηγέτες της χώρας» ότι πρέπει να ακολουθήσουν τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ που αποδέχθηκαν τον στόχο του 5% του ΑΕΠ.
«Η Ισπανία θα είναι σχεδόν η μόνη που δεν το κάνει. Ήταν η πιο εχθρική απέναντι στη συμφωνία. Δεν το καταλαβαίνω», είπε χαρακτηριστικά.
Τον Απρίλιο του 2025, η κυβέρνηση του Τραμπ επέβαλε αμοιβαίους δασμούς 20% στις εισαγωγές από την Ισπανία και όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ποσοστό μειώθηκε αργότερα σε 10%, εν αναμονή διαπραγματεύσεων.
Η Ισπανία έχει υπογράψει τη Διακήρυξη της Συνόδου της Χάγης, η οποία δεσμεύει όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ να επενδύουν ετησίως το 5% του ΑΕΠ σε βασικές αμυντικές ανάγκες και σχετικές δαπάνες για άμυνα και ασφάλεια έως το 2035.
Ωστόσο, ο Ισπανός υπουργός Οικονομίας Κάρλος Κουέρπο, μιλώντας στην τηλεόραση Bloomberg την Τετάρτη, υποστήριξε ότι η Ισπανία μπορεί να επιτύχει τους στόχους του ΝΑΤΟ δαπανώντας μόλις το 2,1% του ΑΕΠ της.
«Είναι απλώς μια διαφορετική εκτίμηση για το πόσο θα κοστίσει στην Ισπανία να τηρήσει τις δεσμεύσεις της σχετικά με την άμυνα του ΝΑΤΟ», εξήγησε ο Κουέρπο.
Στις 12 Ιουνίου, ο Σάντσεθ διαβεβαίωσε ότι δεν θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές, παρά τα σκάνδαλα διαφθοράς που πλήττουν την κυβέρνησή του το ένα μετά το άλλο.
«Είμαι αποφασισμένος να διεκδικήσω ξανά την πρωθυπουργία στις επόμενες εθνικές εκλογές το 2027», δήλωσε την Τετάρτη.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος είναι επίσης ηγέτης του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSOE), παραχωρεί συνέντευξη Τύπου μετά από συνάντηση στα κεντρικά γραφεία του κόμματος στη Μαδρίτη. Ισπανία, 16 Ιουνίου 2025. (Nacho Doce/Reuters)
Την Παρασκευή, η ισπανική αστυνομία πραγματοποίησε έρευνα στα κεντρικά γραφεία του Σοσιαλιστικού Κόμματος στη Μαδρίτη, προκειμένου να αντιγράψει τα ηλεκτρονικά μηνύματα του Σάντος Θερδάν, πρώην συνεργάτη του Σάντσεθ, ο οποίος είχε παραιτηθεί μία εβδομάδα νωρίτερα μετά από αστυνομική αναφορά για φερόμενη διαφθορά. Η υπόθεση συνδέεται με σκάνδαλο που αφορά την πώληση μασκών για τον κορωνοϊό κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Στις 16 Ιουνίου, το Σοσιαλιστικό Κόμμα ανέστειλε την κομματική ιδιότητα του πρώην υπουργού Χοσέ Λουίς Άμπαλος, καθώς ένας από τους συμβούλους του φέρεται να εμπλέκεται σε υπόθεση παράνομου κέρδους από μάσκες. Η σύζυγος του Σάντσεθ, Μπεγόνια Γκόμεθ, έχει επίσης αποτελέσει αντικείμενο δικαστικής έρευνας για διαπλοκή, κατηγορία που αρνείται.
Άμεσες απειλές κατά του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, εκτόξευσε την Πέμπτη ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, αφότου ιρανικός πύραυλος έπληξε ισραηλινό νοσοκομείο. Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Ισραέλ Κατζ, δήλωσε στους δημοσιογράφους αναφερόμενος στον Χαμενεΐ: «Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις έχουν λάβει εντολή και γνωρίζουν ότι για να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι τους, αυτός ο άνθρωπος απολύτως δεν θα πρέπει να συνεχίσει να υφίσταται», σύμφωνα με μετάφραση του Associated Press από τα εβραϊκά στα αγγλικά.
Το Ισραήλ έχει σκοτώσει πολλούς ανώτατους Ιρανούς στρατιωτικούς σε αεροπορικές επιδρομές και εξαπολύει επιθέσεις με στόχο να αποδυναμώσει τα προγράμματα πυρηνικών και βαλλιστικών πυραύλων της χώρας, υποστηρίζοντας ότι το Ιράν εμπλουτίζει ουράνιο για την κατασκευή πολλαπλών πυρηνικών όπλων.
Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ, ο Κατζ χαρακτήρισε τον Χαμενεΐ «δειλό και δικτάτορα, ο οποίος αυτή τη στιγμή βρίσκεται κρυμμένος στα βάθη του θωρακισμένου καταφυγίου του και εξαπολύει στοχευμένα πυρά κατά νοσοκομείων και κατοικημένων περιοχών στο Ισραήλ». Πρόσθεσε ακόμη: «Αυτά είναι εγκλήματα πολέμου της πιο σοβαρής μορφής και ο Χαμενεΐ θα λογοδοτήσει για τις πράξεις του.
»Ο πρωθυπουργός και εγώ έχουμε δώσει εντολή στις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις να εντείνουν τα πλήγματα κατά στρατηγικών στόχων στο Ιράν, καθώς και εναντίον κυβερνητικών εγκαταστάσεων στην Τεχεράνη, ώστε να εξαλειφθούν οι απειλές εναντίον του κράτους του Ισραήλ και να υπονομευθεί το καθεστώς των Αγιατολάχ.»
Οι Ιρανοί έπληξαν το Ιατρικού Κέντρου Σορόκα στη Βηρσαβεέ, το πρωί της Πέμπτης. Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας του Ισραήλ, τουλάχιστον 240 άτομα τραυματίστηκαν από τους ιρανικούς πυραύλους, τέσσερα εκ των οποίων σοβαρά, ενώ πάνω από 70 άτομα που βρίσκονταν στο νοσοκομείο Σορόκα τραυματίστηκαν, σύμφωνα με τις αρχές.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου καταδίκασε την επίθεση και δεσμεύτηκε για απάντηση. Νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προειδοποίησε τον Χαμενεΐ ότι «οι μυστικές υπηρεσίες γνωρίζουν που βρίσκεται και είτε το Ισραήλ είτε οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να τον σκοτώσουν με αεροπορικό πλήγμα». Ζήτησε την άνευ όρων παράδοση του Ιράν, αίτημα που ο Χαμενεΐ και οι ιρανικές αρχές απέρριψαν μέσω των κρατικών μέσων ενημέρωσης και αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Την Πέμπτη, το Ισραήλ πραγματοποίησε επίθεση στον ιρανικό πυρηνικό αντιδραστήρα βαρέος ύδατος του Ιράν, στο πιο πρόσφατο πλήγμα κατά του εκτεταμένου πυρηνικού προγράμματος της χώρας. Μαχητικά αεροσκάφη έβαλαν κατά των εγκαταστάσεων του αντιδραστήρα και της σφράγισής του, προκειμένου να αποτραπεί η παραγωγή πλουτωνίου, σύμφωνα με το στρατιωτικό επιτελείο. Ο ανενεργός αντιδραστήρας δεν είχε φορτίο ουρανίου και δεν σημειώθηκε διαρροή ραδιενέργειας από την επίθεση. Σύμφωνα με τον στρατό, «το πλήγμα στόχευσε το στοιχείο που προοριζόταν για παραγωγή πλουτωνίου, ώστε να αποτραπεί η επαναλειτουργία του αντιδραστήρα και η χρήση του για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων».
Παράλληλα, το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι έπληξε ακόμη μία εγκατάσταση στην περιοχή της Νατάνζ, που φέρεται να σχετίζεται με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Από τα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας, το Ιράν έχει εκτοξεύσει εκατοντάδες πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά του Ισραήλ, με το μεγαλύτερο μέρος τους να καταρρίπτεται από την πολυεπίπεδη ισραηλινή αεράμυνα, η οποία εντοπίζει τα εισερχόμενα βλήματα και τα καταρρίπτει πριν πλήξουν αστικά κέντρα ή κρίσιμες υποδομές.
Σε δηλώσεις του προς τους δημοσιογράφους την Τετάρτη, ο Τραμπ ανέφερε ότι δεν έχει ακόμη αποφασίσει αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εμπλακούν άμεσα στη σύγκρουση ή αν θα πραγματοποιήσουν πλήγμα κατά του Ιράν. Σχολιάζοντας τις διαπραγματεύσεις, τόνισε: «Θέλουν να διαπραγματευτούν. Εγώ ρωτώ, γιατί δεν διαπραγματεύτηκαν πριν από δύο εβδομάδες; Θα μπορούσαν να τα είχαν καταφέρει. Είναι λυπηρό να το βλέπεις αυτό. Τους είπα να διαπραγματευτούν και τελευταία στιγμή είπαν όχι και χτυπήθηκαν.»
Παρ’ όλα αυτά, παρατήρησε σχετικά με την πιθανότητα συμφωνίας ότι «ποτέ δεν είναι αργά όταν μιλάμε για διπλωματία με το Ιράν […] Έφτασαν στο σημείο να προτείνουν να έρθουν ακόμη και στον Λευκό Οίκο. Αυτό απαιτεί θάρρος και δεν είναι εύκολο για εκείνους.»
Το Ισραήλ ανακοίνωσε τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής ότι εξαπέλυσε στοχευμένες επιθέσεις κατά του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.
● Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισε τις επιθέσεις ως «στοχευμένη στρατιωτική επιχείρηση για την αναχαίτιση της ιρανικής απειλής απέναντι στην ίδια την ύπαρξη του Ισραήλ».
● Η επιχείρηση θα συνεχιστεί «όσες μέρες χρειαστούν για να αρθεί αυτή η απειλή», δήλωσε ο Νετανιάχου.
● Το Ισραήλ έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ όλες οι πτήσεις από και προς το Ισραήλ έχουν ανασταλεί.
● Σύμφωνα με τα ιρανικά κρατικά μέσα, ο αρχηγός του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, στρατηγός Χοσεΐν Σαλαμί, και ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Μοχαμάντ Μπαγερί, σκοτώθηκαν κατά τις επιθέσεις. Άλλοι ανώτατοι στρατιωτικοί και επιστήμονες συγκαταλέγονται στους νεκρούς, σύμφωνα με τα ίδια μέσα.
● Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δήλωσε την Παρασκευή ότι το Ισραήλ θα αντιμετωπίσει «σκληρή τιμωρία» για την επίθεση.
Νεκρός ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής του Ιράν, επιβεβαιώνουν τα κρατικά μέσα
Ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων του Ιράν, στρατηγός Μοχαμάντ Μπαγερί, βρίσκεται μεταξύ των νεκρών από τα ισραηλινά πλήγματα, σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του ιρανικού κρατικού μέσου ενημέρωσης. Είναι ένας από τους ανώτατους αξιωματούχους που σκοτώθηκαν στις επιθέσεις.
ΓΓ του ΟΗΕ καταδικάζει τη «στρατιωτική κλιμάκωση» του Ισραήλ
Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, καταδίκασε ως «στρατιωτική κλιμάκωση» στη Μέση Ανατολή τις ενέργειες του Ισραήλ στις 13 Ιουνίου, σύμφωνα με εκπρόσωπό του. «Ο Γενικός Γραμματέας καλεί και τις δύο πλευρές να επιδείξουν τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση, αποφεύγοντας με κάθε κόστος τη βύθιση σε βαθύτερη σύγκρουση, μια κατάσταση που η περιοχή μετά βίας αντέχει», αναφέρει δήλωση του Φάρχαν Χακ, εκπροσώπου του ΟΗΕ. Ο Γκουτέρες εξέφρασε επίσης ανησυχία για τις ενέργειες του Ισραήλ, «την ώρα που βρίσκονται σε εξέλιξη συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν σχετικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα».
Ιρανικός Στρατός: ΗΠΑ και Ισραήλ θα πληρώσουν «βαρύ τίμημα»
Εκπρόσωπος των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων δήλωσε ότι «ο σιωνιστικός εχθρός και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πληρώσουν πολύ βαρύ τίμημα, καθώς το Ιράν θα εξαπολύσει ισχυρή απάντηση κατά του σιωνιστικού καθεστώτος», σύμφωνα με ανάρτηση στον επίσημο λογαριασμό του ιρανικού στρατού στο X. Επιπλέον, ο ταξίαρχος Αμπολφαζλ Σεκαρτσί υποστήριξε ότι τα ισραηλινά πλήγματα πραγματοποιήθηκαν με αμερικανική υποστήριξη, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων IRNA. Οι Ισραηλινοί ηγέτες ανέφεραν ότι στόχευαν πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν, ενώ το IRNA μετέδωσε ότι «εικόνες δείχνουν κατεστραμμένα κτίρια κατοικιών σε διάφορα σημεία της πρωτεύουσας» και σημειώνει ότι μεταξύ των θυμάτων συγκαταλέγονται γυναίκες και παιδιά. Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι ΗΠΑ δεν συμμετείχαν στις επιθέσεις.
ΔΟΑΕ: Επιβεβαιώνει πλήγμα στην πυρηνική εγκατάσταση του Νατάνζ
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) επιβεβαίωσε ότι η πυρηνική εγκατάσταση του Νατάνζ ήταν μεταξύ των στόχων των ισραηλινών πληγμάτων στο πλαίσιο της Επιχείρησης Rising Lion στις 13 Ιουνίου. «Ο ΔΟΑΕ παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την ιδιαίτερα ανησυχητική κατάσταση στο Ιράν. Ο οργανισμός μπορεί να επιβεβαιώσει ότι η εγκατάσταση του Νατάνζ ήταν μεταξύ των στόχων», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο γενικός διευθυντής Ραφαέλ Γκρόσσι. «Ο Οργανισμός βρίσκεται σε επικοινωνία με τις ιρανικές αρχές σχετικά με τα επίπεδα ακτινοβολίας, καθώς και με τους επιθεωρητές που βρίσκονται στη χώρα.»
Πυρηνικές συνομιλίες ΗΠΑ-Ιράν είχαν προγραμματιστεί για αυτό το σαββατοκύριακο
Τα ισραηλινά πλήγματα σημειώθηκαν λίγες μόνο ημέρες πριν από τον προγραμματισμένο νέο γύρο συνομιλιών για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα μεταξύ της νέας κυβέρνησης του προέδρου Τραμπ και του Ιράν, οι οποίες είχαν οριστεί για την Κυριακή στο Ομάν. Αν και δεν είναι σαφές πώς επηρεάζονται οι συνομιλίες από τις επιθέσεις, στα ιρανικά κρατικά μέσα ακούστηκαν συνθήματα «Θάνατος στο Ισραήλ» και «Θάνατος στην Αμερική».
Απειλές «σκληρής τιμωρίας» κατά του Ισραήλ από τον Χαμενεΐ
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δήλωσε την Παρασκευή πως το Ισραήλ θα δεχθεί «σκληρή τιμωρία» ως αντίποινα για την επίθεση. Το κρατικό πρακτορείο IRNA μετέδωσε τη δήλωση Χαμενεΐ και επιβεβαίωσε τον θάνατο ανώτατων στρατιωτικών αξιωματούχων και επιστημόνων από το ισραηλινό πλήγμα. Το Ισραήλ, ανέφερε ο Χαμενεΐ, «άπλωσε το αισχρό και αιματοβαμμένο του χέρι και διέπραξε έγκλημα εις βάρος της πατρίδας μας, αποκαλύπτοντας τη δόλια φύση του χτυπώντας και κατοικημένες περιοχές».
Επιβεβαίωση θανάτου του αρχηγού των Φρουρών της Επανάστασης
Το κρατικό πρακτορείο IRNA επιβεβαίωσε ότι ο αρχιστράτηγος του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, Χοσεΐν Σαλαμί, σκοτώθηκε κατά το ισραηλινό πλήγμα στην Τεχεράνη στις 13 Ιουνίου. Παρουσιαστής της κρατικής τηλεόρασης δήλωσε: «Επιβεβαιώνεται η δολοφονία και ο μαρτυρικός θάνατος του στρατηγού Χοσεΐν Σαλαμί». Το IRNA μετέδωσε πως σκοτώθηκαν και δύο πυρηνικοί επιστήμονες: ο πρόεδρος του Ισλαμικού Ανοικτού Πανεπιστημίου Μοχαμάντ-Μεχντί Τεχραντσί και ο πρώην επικεφαλής του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν Φερεϊντούν Αμπασί.
Αμερικανική πρεσβεία στο Ισραήλ: Καταφύγιο για όλο το προσωπικό
Η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Ισραήλ εξέδωσε οδηγία σε όλους τους κυβερνητικούς υπαλλήλους και τις οικογένειές τους να παραμείνουν σε καταφύγιο έως νεωτέρας. Η πρεσβεία επεσήμανε ότι ενδέχεται να περιορίσει περαιτέρω τις μετακινήσεις προσωπικού σε Ισραήλ και Δυτική Όχθη, συνιστώντας σε όλους τους Αμερικανούς να ενημερώνονται διαρκώς, να γνωρίζουν το πλησιέστερο καταφύγιο και να έχουν εγκατεστημένη την εφαρμογή Home Front Command Red Alert.
Ιράν: «Αποφασιστική» απάντηση στα ισραηλινά πλήγματα
Μετά το προληπτικό ισραηλινό πλήγμα κατά πολλαπλών στρατηγικών στόχων, το πρακτορείο IRNA επικαλέστηκε ανώνυμο αξιωματούχο, ο οποίος δήλωσε ότι η χώρα θα δώσει μια «αποφασιστική» απάντηση.
Γερουσιαστής Κρουζ: Προειδοποιεί το Ιράν να μην επιτεθεί σε Αμερικανούς
Ο γερουσιαστής Τεντ Κρουζ (R-Texas) προειδοποίησε τους Ιρανούς ηγέτες: «Αν χτυπήσετε την Αμερική, αν επιτεθείτε σε στρατιωτικές βάσεις μας ή σκοτώσετε Αμερικανό στρατιώτη, είμαι βέβαιος ότι ο πρόεδρος Τραμπ θα απαντήσει με συντριπτική δύναμη».
Νετανιάχου: Το Ιράν συνιστά «σαφή και παρούσα απειλή» για το Ισραήλ
Εδώ και δεκαετίες, σύμφωνα με τον Νετανιάχου, «οι Ιρανοί επιζητούν να καταστραφεί το Ισραήλ» και τα τελευταία χρόνια επιτάχυναν τις πυρηνικές τους προσπάθειες. «Αυτή είναι μια υπαρξιακή απειλή για το ίδιο το Ισραήλ», τόνισε.
IDF: «Δρούμε κατά άμεσης και υπαρξιακής απειλής»
Εκπρόσωπος των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων, ταξίαρχος Έφι Ντεφρίν, δήλωσε πως το Ισραήλ δεν είχε άλλη επιλογή παρά να χτυπήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν: «Δεν έχουμε επιλογή. Δρούμε απέναντι σε άμεση και υπαρξιακή απειλή. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στο ιρανικό καθεστώς να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.»
Νετανιάχου: Η επιχείρηση θα συνεχιστεί μέχρι την «άρση της απειλής»
Ο Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι η επιχείρηση ονομάζεται «Operation Rising Lion» και ότι «θα συνεχιστεί όσες μέρες χρειαστούν για να αρθεί αυτή η απειλή», σημειώνοντας πως το Ιράν διαθέτει επαρκώς εμπλουτισμένο ουράνιο για εννέα πυρηνικές βόμβες.
Νετανιάχου: «Το ‘Ποτέ Ξανά’ είναι τώρα»
Επικαλέστηκε το σύνθημα ‘Never Again’ (Ποτέ Ξανά), αναφερόμενος στις διδαχές του Ολοκαυτώματος: «Σήμερα το Ισραήλ έδειξε ότι έχει διδαχτεί από την ιστορία: όταν οι εχθροί υπόσχονται να σε καταστρέψουν, να τους πιστεύεις».
Κατάρρευση τιμών κρυπτονομισμάτων μετά την ισραηλινή επίθεση
Οι τιμές των κυριότερων κρυπτονομισμάτων κατέγραψαν πτώση μετά τις ανακοινώσεις περί ισραηλινού πλήγματος στο Ιράν. Το Bitcoin και το Ethereum υποχώρησαν περισσότερο από 2% και 5% αντίστοιχα σε λιγότερο από μία ώρα μετά τα γεγονότα.
Στα ύψη οι τιμές του πετρελαίου
Οι τιμές του πετρελαίου εκτοξεύθηκαν κατά 6% στη σκιά της επίθεσης του Ισραήλ στο Ιράν, με το πετρέλαιο να αποτελεί νευραλγικό πόρο στην περιοχή.
Ρούμπιο: Καμία αμερικανική εμπλοκή – Προειδοποίηση προς το Ιράν
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, επανέλαβε ότι οι ΗΠΑ δεν συμμετείχαν στην επίθεση και προειδοποίησε το Ιράν να μην στοχοποιήσει αμερικανικά συμφέροντα ή προσωπικό.
Αντιδράσεις Αμερικανών βουλευτών στις ισραηλινές επιθέσεις
Οι Ρεπουμπλικάνοι εκφράζουν κυρίως στήριξη στο Ισραήλ, ενώ κάποιοι Δημοκρατικοί επικρίνουν τη χρονική συγκυρία, χαρακτηρίζοντας την επίθεση σαμποτάζ των διαπραγματεύσεων των ΗΠΑ με το Ιράν. Ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ επιβεβαίωσε ότι «δεν υπήρξε αμερικανική εμπλοκή ή υποστήριξη» στα ισραηλινά πλήγματα.
Το σχήμα συνεργασίας 3+1 μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και Ηνωμένων Πολιτειών αποτελεί μια στρατηγική συμμαχία με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας, της ενεργειακής συνεργασίας και της περιφερειακής σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Πρόσφατα, εξετάζεται η ενδεχόμενη συμμετοχή της Ινδίας, γεγονός που θα μπορούσε να διευρύνει περαιτέρω το γεωπολιτικό αποτύπωμα της συμμαχίας.
Ιστορικό και εξέλιξη του σχήματος «3+1»
Η συνεργασία ξεκίνησε το 2016 ως τριμερής σύμπραξη μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, με επίκεντρο την ενέργεια, τον τουρισμό και την ασφάλεια. Το 2019, οι Ηνωμένες Πολιτείες προστέθηκαν ως τέταρτος εταίρος δημιουργώντας το σχήμα 3+1, με στόχο την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας και την προώθηση της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η εταιρική αυτή σχέση 3+1 είχε υποστηριχθεί από την κυβέρνηση Μπάιντεν και τον υπουργό Εξωτερικών Μπλίνκεν.
Η μορφή 3+1 είχε αδρανήσει σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια, η δε αναβίωσή της θεωρείται μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας παράκαμψης της Τουρκίας στις περιφερειακές υποδομές και τις διπλωματικές ρυθμίσεις.
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου, Γιώργος Γεραπετρίτης, Γεδεών Σάαρ και Κωνσταντίνος Κόμπος τονίζουν την ετοιμότητά τους να συνεργαστούν στενότερα με την Ουάσιγκτον σε κρίσιμους τομείς όπως η ενεργειακή ασφάλεια, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η καινοτομία, η ψηφιακή τεχνολογία, η πολιτική προστασία και η κυβερνοασφάλεια. Σε επιστολή τους που απηύθυναν στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της στρατηγικής εμπλοκής των ΗΠΑ στην περιοχή, περιγράφουν την μορφή 3+1 ως πλατφόρμα για την προώθηση ενός «μοντέλου συνεργατικής ασφάλειας» και περιφερειακής συνδεσιμότητας, καθώς και την προσδοκία ότι αυτός ο μηχανισμός θα είναι καταλυτικός για τη σταθερότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Ασία.
Τι είπαν οι Αμερικανοί βουλευτές
Οι Αμερικανοί βουλευτές Νικόλ Μαλλιωτάκη και Μάικ Λόλερ μοιράστηκαν τις σκέψεις τους για τις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ και τη σταθερότητα και ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο σε άρθρο γνώμης τους: « Η εταιρική σχέση ΗΠΑ-Ελλάδας παραμένει ακρογωνιαίος λίθος της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο», «βασιζόμενοι στην ιστορική μας συμμαχία και τη συνεχιζόμενη στρατηγική μας συνεργασία, πρόσφατα εισαγάγαμε τον HR 2510 – τον αμερικανο-ελληνο-ισραηλινό νόμο του 2025 για την Αντιτρομοκρατία και τη Ναυτική Ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο – για να ενισχύσουμε το κρίσιμο πλαίσιο 3+1 μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου. Αυτό το νομοσχέδιο θεσπίζει εξειδικευμένα προγράμματα εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένου του CERBERUS στο κέντρο CYCLOPS της Κύπρου και του TRIREME στον κόλπο της Σούδας , που έχουν σχεδιαστεί για να βελτιώσουν τη διαλειτουργικότητα και την ετοιμότητα μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων των εθνών μας… Σε ένα ολοένα και πιο ασταθές γεωπολιτικό τοπίο, η στρατηγική συνεργασία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας, ενισχυμένη από το ισχυρό πλαίσιο 3+1, είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση των σημερινών πιεστικών απειλών και την οικοδόμηση ενός σταθερού μέλλοντος. Η ψήφιση του HR 2510 καταδεικνύει την ακλόνητη δέσμευση της Αμερικής στη δημοκρατία, ενισχύει τις συλλογικές άμυνες έναντι της επιθετικότητας και διασφαλίζει διαρκή ασφάλεια και ευημερία στην Ανατολική Μεσόγειο. Προτρέπουμε τους συναδέλφους μας να υποστηρίξουν αυτήν τη ζωτικής σημασίας νομοθεσία όχι μόνο για να τιμήσουν μια ιστορική συμμαχία, αλλά και για να διαφυλάξουν τα αμοιβαία συμφέροντα και τις αξίες μας για τις επόμενες γενιές.»
Στρατηγικοί στόχοι και τομείς συνεργασίας
Η συνεργασία επικεντρώνεται σε:
Ενεργειακή συνεργασία, το μεγάλο ενεργειακό διασυνδετικό δίκτυο
Ένα από τα σημαντικότερα έργα της συνεργασίας είναι ο Great Sea Intercooler (πρώην EuroAsia Interconnector), ένα υποθαλάσσιο καλώδιο υψηλής τάσης που θα συνδέει τα ηλεκτρικά δίκτυα του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας μέσω της Κρήτης. Το έργο αυτό, με μήκος 1.208 χλμ και δυναμικότητα 2.000 MW, έχει ως στόχο την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας με ανανεώσιμες πηγές ενάργειας και τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, δήλωσαν κυβερνητικοί αξιωματούχοι.
Η Ελλάδα ολοκλήρωσε πρόσφατα ένα σημαντικό έργο υποθαλάσσιας καλωδιακής σύνδεσης, μεταξύ της ηπειρωτικής χώρας και της Κρήτης, ενισχύοντας την ενεργειακή της υποδομή και προετοιμάζοντας το έδαφος για περαιτέρω διασυνδέσεις με την Κύπρο και το Ισραήλ.
Η σύνδεση, αξίας 1 δισεκατομμυρίου ευρώ (1,14 δισεκατομμύρια δολάρια) και μήκους 330 χιλιομέτρων, τέθηκε σε λειτουργία το Σάββατο και αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία αυτό το καλοκαίρι, δήλωσε ο διαχειριστής του ελληνικού δικτύου.
«Η Κρήτη αναδεικνύεται σε κεντρικό πυλώνα για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας», δήλωσε ο υπουργός ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου.
«Προχωράμε με την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου δικτύου ηλεκτρικών διασυνδέσεων, ενισχύοντας τη χώρα μας ως στρατηγικό ενεργειακό κόμβο στην Ανατολική Μεσόγειο.»
Ασφάλεια και αντιτρομοκρατική συνεργασία
Το σχήμα 3+1 ενισχύει τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, με έμφαση στην αντιτρομοκρατία και την ασφάλεια στη θάλασσα. Φέτος, οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπως προαναφέρθηκε, ενέκριναν το νομοσχέδιο HR 2510 για την Αντιτρομοκρατία και τη Συνεργασία για τη Ναυτική Ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο, που ενισχύει τη συνεργασία με την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ σε θέματα ασφάλειας και εκπαίδευσης.
Ενδεχόμενη συμμετοχή της Ινδίας
Η Ινδία έχει εκφράσει ενδιαφέρον για συμμετοχή στο σχήμα 3+1, με στόχο την ενίσχυση της ενεργειακής συνεργασίας και τη σύνδεση με την πρωτοβουλία IMEC (India-Middle East-Europe Economic Corridor ). Η συμμετοχή της Ινδίας θα μπορούσε να διευρύνει τη γεωπολιτική επιρροή της συμμαχίας και να ενισχύσει τις εμπορικές και ενεργειακές διασυνδέσεις μεταξύ Ασίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης.
Πλεονεκτήματα για την Ελλάδα
Η συμμετοχή της Ελλάδας στο σχήμα 3+1 προσφέρει πολλαπλά οφέλη:
Ενεργειακή πύλη: Η Ελλάδα καθίσταται βασικός κόμβος για τη μεταφορά ενέργειας από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής.
Αμυντική συνεργασία: H ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ συμβάλλει στην αναβάθμιση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ελλάδας και στην ενίσχυση της αποτρεπτικής της ισχύος (αποτροπή αντιπάλου από το να επιχειρήσει εχθρική ενέργεια, επειδή το κόστος θα είναι μεγάλο όπως π.χ. παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων, επιθετική ενέργεια στο Αιγαίο ή στην Ανατολική Μεσόγειο).
Διπλωματική ενίσχυση: H ενεργή συμμετοχή σε ένα τέτοιο σχήμα ενισχύει τη διεθνή θέση της Ελλάδας και της επιτρέπει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις της Ανατολικής Μεσογείου.
Το κεντροδεξιό Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) της Γερμανίας αναδείχθηκε νικητής στις ομοσπονδιακές εκλογές, με το συντηρητικό «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) να καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση σημειώνοντας το καλύτερο αποτέλεσμα στην ιστορία του, σύμφωνα με τις προβλέψεις που δημοσίευσε ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός σταθμός ZDF.
Ο ηγέτης του CDU, Φρήντριχ Μερτς, εξαργύρωσε τη δυσαρέσκεια των πολιτών για τον πληθωρισμό, την αύξηση του ενεργειακού κόστους και τη μεταναστευτική πολιτική, εξασφαλίζοντας ποσοστό 28,4%. Το AfD ακολούθησε με 20,4%, ενώ το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) του καγκελάριου Όλαφ Σολτς υπέστη ιστορική ήττα, λαμβάνοντας μόλις 16,4% – το χαμηλότερο ποσοστό του από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Πράσινοι συγκέντρωσαν 12,2%, ενώ το κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) έλαβε 8,9%.
Το κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP) και η νεοσύστατη Συμμαχία της Σάρα Βάγκενκνεχτ κινήθηκαν οριακά γύρω από το όριο του 5% για την είσοδο στο κοινοβούλιο.
Ο Μερτς, παρότι κέρδισε τις εκλογές, δεν έχει ισχυρή διαπραγματευτική θέση για τον σχηματισμό κυβέρνησης, καθώς το CDU και το αδελφό του κόμμα, η Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU), κατέγραψαν το δεύτερο χειρότερο αποτέλεσμά τους στη μεταπολεμική ιστορία.
Παραμένει ασαφές αν ο Μερτς θα χρειαστεί έναν ή δύο εταίρους για να σχηματίσει πλειοψηφία. Μια τρικομματική κυβέρνηση θα ήταν πιο δύσκολη στη διαχείριση, επηρεάζοντας την ικανότητα της Γερμανίας να παρέχει σαφή πολιτική καθοδήγηση.
Τα τελευταία χρόνια, ο κυβερνητικός συνασπισμός υπό τον Όλαφ Σολτς, που περιελάμβανε τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD), τους Φιλελεύθερους (FDP) και τους Πράσινους, έχασε σημαντικό έδαφος.
Η Γερμανία αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, καθώς η βιομηχανική παραγωγή της βρίσκεται σε ύφεση για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, με βασικά ζητήματα όπως η απώλεια φθηνής ενέργειας από τη Ρωσία, το κλείσιμο ιστορικών εργοστασίων της Volkswagen και ο ανταγωνισμός από φθηνότερα ηλεκτρικά οχήματα της Κίνας.
Επιπλέον, η δημογραφική αλλαγή στη χώρα είναι έντονη, με τον πληθυσμό να αυξάνεται κατά 3,5 εκατομμύρια άτομα από το 2014 έως το 2024, αποκλειστικά λόγω της μετανάστευσης. Το 2015, η πρώην καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ υποδέχτηκε πάνω από ένα εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της YouGov, το 80% των Γερμανών πιστεύει ότι τα επίπεδα μετανάστευσης τα τελευταία δέκα χρόνια ήταν υπερβολικά υψηλά.
Ο Μερτς θα πρέπει τώρα να διαπραγματευτεί με πιθανούς εταίρους για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Πιθανοί σύμμαχοι είναι το FDP και η πιο μετριοπαθής πτέρυγα των Πρασίνων, αν και οι συνομιλίες αναμένονται δύσκολες. Ο ίδιος έχει αποκλείσει οποιαδήποτε συνεργασία με το AfD.
Ο πολιτικός αναλυτής Ραλφ Σολχάμμερ δήλωσε στην Epoch Times ότι το πιθανότερο σενάριο είναι ένας συνασπισμός CDU-SPD-FDP ή CDU-Πράσινοι-FDP. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ψηφοφόροι του CDU θέλουν μια καθαρά κεντροδεξιά κυβέρνηση, αλλά πιθανότατα θα καταλήξουν με μια ελαφρώς κεντροαριστερή, καθώς ο Μερτς δεν έχει αρκετούς εταίρους.
Οι συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης θα είναι κρίσιμες για το μέλλον της Γερμανίας, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικές πολιτικές και οικονομικές προκλήσεις.
Το κέντρο της Μόσχας δέχθηκε επίθεση από μη επανδρωμένα αεροσκάφη -για τρίτη φορά μέσα σε τρεις μήνες- σε αυτό που Ρώσοι αξιωματούχοι αποκαλούν «πράξη διεθνούς τρομοκρατίας» από το Κίεβο.
«Επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε δύο μη οικιστικά κτίρια σημειώθηκαν περίπου στις 4 π.μ. [ώρα Μόσχας], χωρίς να προκληθούν σημαντικές ζημιές ή θύματα», έγραψε ο δήμαρχος της Μόσχας Σεργκέι Σομπιάνιν στο Telegram το πρωί της 24ης Ιουλίου.
Σύμφωνα με αξιωματούχους που επικαλείται το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος καταρρίφθηκε στο κέντρο της Μόσχας, ενώ ένα δεύτερο έπληξε κτίριο γραφείων σε μια από τις νότιες συνοικίες της πόλης.
Το πρώτο μη επανδρωμένο αεροσκάφος φέρεται να καταρρίφθηκε σε απόσταση μικρότερη του 1,5 μιλίου από ένα κτίριο του υπουργείου Άμυνας.
Ειδικός επιθεωρεί την κατεστραμμένη πρόσοψη πολυώροφης πολυκατοικίας μετά από αναφερόμενη επίθεση μη επανδρωμένου αεροσκάφους στη Μόσχα στις 30 Μαΐου 2023. (Kirill Kudryavtsev/AFP μέσω Getty Images)
Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, από την πλευρά του, κατηγόρησε το Κίεβο για απόπειρα «τρομοκρατικής επίθεσης» σε «εγκαταστάσεις στη Μόσχα».
Η επίθεση, πρόσθεσε, αφορούσε δύο εναέρια μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα οποία εξουδετερώθηκαν και τα δύο από συστήματα ηλεκτρονικής παρεμβολής πριν πλήξουν τους προβλεπόμενους στόχους τους.
Οι φαινομενικοί στόχοι της επίθεσης, ωστόσο, παραμένουν μέχρι στιγμής ασαφείς.
Εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών χαρακτήρισε αργότερα το περιστατικό ως «πράξη διεθνούς τρομοκρατίας».
Τρίτη φορά μέσα σε 3 μήνες
Ενώ το Κίεβο δεν ανέλαβε ρητά την ευθύνη, Ουκρανοί αξιωματούχοι χαιρέτισαν την επίθεση.
«Σήμερα τη νύχτα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη επιτέθηκαν στην πρωτεύουσα των «Ορκ» [υποτιμητικός όρος για τους Ρώσους] και την Κριμαία», δήλωσε ο Μιχαήλο Φεντόροφ, αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ουκρανίας.
«Ο ηλεκτρονικός πόλεμος και η αεράμυνα είναι ήδη λιγότερο ικανά να υπερασπιστούν τον ουρανό των κατακτητών», έγραψε ο Φεντόροφ στο Telegram.
«Ό,τι κι αν συμβεί», πρόσθεσε, «θα υπάρξουν περισσότερα από αυτά».
Δεν ήταν η πρώτη επίθεση μη επανδρωμένου αεροσκάφους με στόχο τη ρωσική πρωτεύουσα από τότε που η Μόσχα ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους.
Ρωσικό στρατιωτικό ελικόπτερο πετάει πάνω από κατεστραμμένα τμήματα ενός αυτοκινητιστικού συνδέσμου της Κριμαϊκής Γέφυρας που συνδέει τη ρωσική ηπειρωτική χώρα με τη χερσόνησο της Κριμαίας πάνω από το στενό του Κερτς στις 17 Ιουλίου 2023. (AP Photo)
Στις 2 Μαΐου, το ίδιο το Κρεμλίνο δέχθηκε επίθεση από δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη, κανένα από τα οποία δεν προκάλεσε σημαντικές ζημιές. Στις 30 Μαΐου, τρία κτίρια κατοικιών στο κέντρο της Μόσχας υπέστησαν μικρές ζημιές σε παρόμοια επίθεση.
Τότε, Ρώσοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν και τις δύο επιθέσεις στο Κίεβο και υποσχέθηκαν να απαντήσουν.
Μετά την επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στις 30 Μαΐου, ο Μιχαήλο Ποντόλιακ, κορυφαίος σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου, αρνήθηκε την ανάμειξη του Κιέβου, αλλά πρόσθεσε: «Είμαστε στην ευχάριστη θέση να παρακολουθούμε».
Προέβλεψε επίσης περισσότερες τέτοιες επιθέσεις στο μέλλον.
Μετά τις δύο προηγούμενες επιθέσεις στη Μόσχα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ διαβεβαίωσε ότι «δεν υποστηρίζει επιθέσεις [της Ουκρανίας] εντός του ρωσικού εδάφους».
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν έχει ακόμη απαντήσει στο αίτημα της Epoch Times για σχολιασμό σχετικά με την τελευταία επίθεση.
Η Κριμαία στο στόχαστρο
Η Μόσχα έχει επίσης κατηγορήσει το Κίεβο για τη διοργάνωση επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε πολλούς στόχους στη χερσόνησο της Κριμαίας, την οποία η Ρωσία ουσιαστικά προσάρτησε το 2014.
Σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, η πιο πρόσφατη επίθεση -τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Ιουλίου- περιελάμβανε 17 μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα οποία καταρρίφθηκαν επιτυχώς από την αεράμυνα και τα συστήματα παρεμβολής.
Ενώ η επίθεση δεν προκάλεσε θύματα, χτυπήθηκε μια αποθήκη πυρομαχικών στην περιοχή Ντζανκόι, δήλωσε ο Σεργκέι Αξιόνοφ, διορισμένος από τη Μόσχα κυβερνήτης της Κριμαίας.
Οι κάτοικοι της περιοχής Ντζανκόι απομακρύνθηκαν, ενώ η σιδηροδρομική και οδική κυκλοφορία στην περιοχή διακόπηκε προσωρινά, πρόσθεσε ο Αξιόνοφ.
Στις 18 Ιουλίου, ο ρωσικός στρατός ισχυρίστηκε ότι απέτρεψε ένα παρόμοιο κύμα επιθέσεων στην Κριμαία, στο οποίο συμμετείχαν 28 μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Μία ημέρα νωρίτερα, μια γέφυρα που συνδέει την Κριμαία με τη ρωσική ενδοχώρα δέχθηκε επίθεση από δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν δύο άνθρωποι και να καταστραφεί ένα οδόστρωμα.
Το Κίεβο, από την πλευρά του, δεν έχει ακόμη αναλάβει την ευθύνη για καμία από τις πρόσφατες επιθέσεις στην Κριμαία.
Παρ’ όλα αυτά, στις 23 Ιουλίου, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι υποσχέθηκε «αντίποινα» για τις συνεχιζόμενες ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις στην Οδησσό και γύρω από αυτήν.
Κάτοικος της περιοχής περπατά με έναν σκύλο δίπλα σε ένα κτίριο που υπέστη ζημιές κατά τη διάρκεια ρωσικών επιδρομών με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη κοντά στην Οδησσό της Ουκρανίας, στις 19 Ιουλίου 2023. (Stringer/Reuters)
Τις τελευταίες έξι ημέρες, οι ρωσικές δυνάμεις βομβαρδίζουν κατά διαστήματα την πόλη-λιμάνι της Οδησσού στην Ουκρανία, ως δήθεν αντίποινα για την επίθεση στη γέφυρα της Κριμαίας την περασμένη εβδομάδα.
«Οι ρωσικές δυνάμεις εξαπέλυσαν ομαδική επίθεση με όπλα ακριβείας μεγάλου βεληνεκούς σε εγκαταστάσεις [κοντά στην Οδησσό] όπου προετοιμάζονταν τρομοκρατικές ενέργειες κατά της Ρωσίας με τη χρήση μη επανδρωμένων σκαφών», δήλωσε το ρωσικό υπουργείο Άμυνας στις 23 Ιουλίου.
Την ίδια ημέρα, ο Ζελένσκι υποστήριξε ότι ένα ρωσικό πυραυλικό πλήγμα άφησε ένα άτομο νεκρό στην πόλη του λιμανιού και τραυμάτισε άλλα 20.
Σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους, τα ρωσικά πλήγματα προκάλεσαν επίσης ζημιές σε έναν ορθόδοξο χριστιανικό ναό στο κέντρο της Οδησσού.
«Αυτοί οι πύραυλοι δεν στοχεύουν μόνο πόλεις, χωριά ή ανθρώπους, αλλά την ανθρωπότητα και τα θεμέλια ολόκληρου του ευρωπαϊκού μας πολιτισμού», δήλωσε ο Ουκρανός ηγέτης.
Στις 24 Ιουλίου, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ ισχυρίστηκε ότι ο ναός υπέστη ζημιές από έναν εκ παραδρομής ουκρανικό πύραυλο αεράμυνας.
«Ο στρατός μας δεν πλήττει ποτέ εγκαταστάσεις κοινωνικής υποδομής, πόσο μάλλον ναούς, εκκλησίες ή άλλες τέτοιες δομές», δήλωσε.
«Απορρίπτουμε τέτοιες κατηγορίες», πρόσθεσε ο Πεσκόφ, χαρακτηρίζοντάς τες «απολύτως ψεύτικες».
Η Epoch Times δεν μπόρεσε να επαληθεύσει τους ισχυρισμούς των δύο πλευρών.
Σε απάντηση στην τελευταία επίθεση μη επανδρωμένων αεροσκαφών στη Μόσχα, ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, αναπληρωτής επικεφαλής του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, προέτρεψε τον ρωσικό στρατό να αρχίσει να πλήττει «μη τυποποιημένους στόχους … όχι μόνο αποθηκευτικούς χώρους, ενεργειακούς κόμβους και πετρελαϊκές βάσεις».
Μιλώντας στο Telegram, ο Μεντβέντεφ δήλωσε: «Υπάρχουν και άλλα μέρη όπου κανείς δεν μας περιμένει, όπου τα χτυπήματα θα είχαν ένα ευρέως αισθητό αντίκτυπο».
