Μήνας: Ιούνιος 2023

Οι θερμοφόρες που γνωρίζουμε σήμερα είναι κατασκευασμένες από μια ευρεία γκάμα υλικών, όπως καουτσούκ, πλαστικό ή φλις και μπορεί να είναι ηλεκτρικές ή λούτρινες, με κοινό χαρακτηριστικό τη χαμηλή αγωγιμότητα, ώστε να λειτουργούν αποτελεσματικά ως όργανα θερμοθεραπείας.

Τι γινόταν όμως στην αρχαιότητα;

«Οι θερμοφόρες, παραδοσιακά, είναι φτιαγμένες από υλικά που, όπως γνωρίζουμε από το σχολείο, είναι ‘κακοί αγωγοί της θερμότητας’, όπως πλαστικό, καουτσούκ και άλλα. Στην αρχαιότητα, ωστόσο, ήταν πήλινες -τουλάχιστον αυτές που διασώθηκαν. Γιατί μπορεί να υπήρχαν θερμοφόρες και από άλλα υλικά, π.χ. δερμάτινες από κοιλιές ζώων -όπως άλλωστε ήταν και τα πρώτα αγγεία της ανθρωπότητας-, μόνο που σ’ αυτή την περίπτωση δεν θα τις βρούμε ποτέ!», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κώστας Πασχαλίδης, Δρ αρχαιολόγος, επιμελητής της Προϊστορικής Συλλογής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΕΑΜ), με αφορμή έξι πήλινες θερμοφόρες που εκτίθενται στο «Αθέατο Μουσείο».

Η επιτυχημένη δράση του ΕΑΜ, που προβάλλει επιλεγμένες αρχαιότητες από τον κόσμο των αποθηκών, παρουσιάζει αυτή την περίοδο και έως τη Δευτέρα 31 Ιουλίου 2023, στην «Αίθουσα του Βωμού», ένα σύνολο από αρχαία πήλινα αγγεία θεραπευτικής χρήσης που χρονολογούνται από το τέλος του 3ου έως τον 1ο αι. π.Χ. και προέρχονται από την Αθήνα, τη Χαλκίδα, την Τανάγρα και από άλλες περιοχές. «Οι περισσότερες θερμοφόρες που γνωρίζουμε ανήκουν στην ελληνιστική περίοδο, οπότε τυποποιούνται και γενικεύεται η χρήση τους στην ιατρική η οποία, ούτως ή άλλως, την περίοδο αυτή έχει μια τεράστια ανάπτυξη τόσο στην ερευνητική της μεθοδολογία όσο και στην εφαρμογή. Η περίφημη Ιατρική Σχολή της Αλεξάνδρειας και άλλες σύγχρονες Σχολές στην ανατολική Μεσόγειο, πιθανότατα να έδωσαν την ώθηση για την τυποποίηση και τη χρήση τέτοιων αγγείων», εξηγεί ο Δρ Πασχαλίδης. Πόσοι, όμως, μπορούσαν να τις αποκτήσουν; «Αν η θερμοφόρα ήταν από δέρμα, που είναι υποπαράγωγο μιας σφαγής ζώου, ήταν οπωσδήποτε πιο εύκολο να αποκτηθεί. Οι πήλινες, όμως, που ήταν ειδικής χρήσης και ειδικής παραγγελίας και δεν κατασκευάζονταν με την ταχύτητα ενός συμμετρικού αγγείου, θα ήταν πιο ακριβές. Ίσως γι’ αυτό έχουν βρεθεί λίγες σε σχέση με άλλα χρηστικά αγγεία», απαντά στην ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η χρήση ζεστών επιθεμάτων με τη μορφή καταπλασμάτων και εμπλάστρων είναι γνωστή στη ιπποκρατική ιατρική, η οποία επιδίδεται στην Τραυματολογία και στις παθήσεις των οστών, τομείς στους οποίους οι θερμοφόρες χρησιμοποιούνται έως σήμερα. Αν και μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε για την εφαρμογή τους, η αφίσα που έχει δημοσιεύσει το ΕΑΜ είναι αρκετά κατατοπιστική. «Η κοίλη επιφάνεια των φακοειδών θερμοφόρων θα μπορούσε άνετα να εφαρμόζει στην περιοχή της κοιλιάς, καταπραΰνοντας πόνους περιόδου για παράδειγμα. Οι τριγωνικές ίσως εξυπηρετούσαν την ηβική χώρα ή τα αυτιά (σε μια ωτίτιδα), ενώ οι πεταλόσχημες εφαρμόζουν είτε στον αυχένα είτε στους βραχίονες είτε στους μηρούς. Αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις πονόδοντου, αν ακουμπούσαν ένα από τα τριγωνικά αγγεία στο μάγουλο, η υπεραιμία θα βοηθούσε στην ανακούφιση του πόνου. Μπορούσαν, επίσης, να καταπραΰνουν πονοκεφάλους – του είδους που η θερμότητα ανακουφίζει – ή ένα κοινό λουμπάγκο, με τον τρόπο που το κάνουν σήμερα τα έμπλαστρα ή οι θερμαντικές αλοιφές», τονίζει ο αρχαιολόγος του Μουσείου.

Εκτός από τη χρήση τους, ιδιαίτερη είναι και η σύγχρονη ιστορία της ταύτισης των συγκεκριμένων αγγείων. Ο συνομιλητής του ΑΠΕ-ΜΠΕ αφηγείται: «Εδώ και πολλά χρόνια στην ιστορία της αρχαιολογικής έρευνας βρίσκονταν πήλινα αγγεία περίεργου σχήματος, τα οποία χαρακτηρίζονταν ως φλάσκες γιατί κάποια είχαν το κυκλικό σχήμα της τυπικής φλάσκας, πλην όμως με διαφοροποιήσεις. Δηλαδή, οι φακοειδείς επιφάνειές τους δεν ήταν κυρτές, αλλά κοίλες. Και τότε οι αρχαιολόγοι αναρωτιούνταν αν ήταν έτσι φτιαγμένες για να προσδένονται και να ακουμπούν ανατομικά στα πλευρά του γαϊδάρου. Δεν ήταν, όμως, όλες τους ίδιες. Κάποιες ήταν τριγωνικές, άλλες καμπυλοειδείς, οι περισσότερες με περίεργα σχήματα που θα μπορούσε κανείς να πει ότι μιμούνταν ακόμα και όργανα του ανθρώπινου σώματος. Η εύρεσή τους ήταν σπάνια και σε συγκεκριμένα αρχαιολογικά περιβάλλοντα, άλλοτε σε τάφους, άλλοτε σε οικίες κι άλλοτε σε ιερά του Ασκληπιού. Το ζήτημα της χρήσης τους παρέμενε ένα ανοιχτό ερώτημα, μέχρι τη δεκαετία του 1980, όταν δημοσιεύθηκε ένα σύνολο περίεργων αγγείων από την Κάτω Πάφο, που σε άλλη περίπτωση θα τις λέγαμε φλάσκες, πλην όμως έφεραν ανάγλυφες μορφές μερών του ανθρώπινου σώματος και σχετίστηκαν με το τοπικό ιερό του Ασκληπιού».

Κάποιο από αυτά έμοιαζε με κνήμη, άλλο με στήθος, μηρό ή με άκρο χειρός, ενώ υπήρχαν και αγγεία που ήταν διακοσμημένα με δάχτυλα ποδιού ή και με ολόκληρο το πέλμα… «Ήταν ένα σύνολο αγγείων που η μία όψη τους ήταν διαμορφωμένη έτσι ώστε να εφαρμόζει στο ανθρώπινο σώμα. Και τότε οι υπεύθυνοι της μελέτης τους αμέσως είπαν: Αυτά δεν είναι φλάσκες, είναι σύνολα ίασης που προφανώς εξυπηρετούν με την πλήρωσή τους με καυτό νερό ή ακόμα και με ζεστό λάδι -γιατί το λάδι χάνει αργά τη θερμότητά του- ως φορείς θερμότητας. Ήταν, δηλαδή, θερμοφόρες», σημειώνει ο αρχαιολόγος για τα αντικείμενα που αναγνωρίστηκαν τελικά ως σύνεργα γιατρών, αθλητών και φαρμακοποιών της αρχαιότητας.

Πολλά τέτοια ευρήματα προέρχονται από τάφους και φαίνεται πως ανήκαν είτε στον ασθενή που πέθανε και ετάφη μαζί με την θερμοφόρα για να τον ανακουφίζει στο επέκεινα είτε στον γιατρό, στον αθλητή ή στον φαρμακοποιό που τις εμπορευόταν. «Δηλαδή η θερμοφόρα χαρακτηρίζει κατά περίπτωση τους χρήστες της», σημειώνει ο συνομιλητής μας, ο οποίος αναφέρεται και στα σφραγίσματα που φέρουν κάποιες από αυτές και αναγράφουν ανδρικά ονόματα. «Κάποια από τα σφραγίσματα απαντώνται και σε άλλα αγγεία, τα οποία δεν είναι ιαματικής χρήσης και πιθανότατα συνιστούν υπογραφές των κεραμικών εργαστηρίων, δηλαδή αναγράφουν το όνομα του κεραμέα. Αλλά υπάρχει πάντα η περίπτωση σφραγίσματα που δεν απαντώνται αλλού να αναγράφουν το όνομα του γιατρού που τις έχει παραγγείλει. Ή του φαρμακοποιού. Για παράδειγμα, ο ‘Ηρακλείδης’, το όνομα που είναι σφραγισμένο σε ένα από τα αγγεία, είναι πιθανότατα ο κατασκευαστής, δηλαδή το εργαστήριο κεραμικών του Ηρακλείδη. Αλλά θα μπορούσε να είναι και το όνομα του φαρμακοποιού που τις πουλάει ή του γιατρού που τις διαθέτει», πληροφορεί το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Στο «Αθέατο Μουσείο» εκτίθενται για πρώτη φορά στο κοινό 6 από τις 11 πήλινες θερμοφόρες που φυλάσσονται στο ΕΑΜ. Και οι 11 ταυτίστηκαν, μελετήθηκαν λεπτομερώς και δημοσιεύτηκαν από τους αρχαιολόγους, Δρ Ευάγγελο Βιβλιοδέτη (Προϊστάμενο του Τμήματος Εκθέσεων, Επικοινωνίας και Εκπαίδευσης του Μουσείου) και Δρ Μιμίκα Γιαννοπούλου. Επιπλέον, ο κ. Ε. Βιβλιοδέτης επιμελήθηκε αρχαιολογικά την έκθεσή τους στο «Αθέατο Μουσείο».

Τέλος, στις ημερομηνίες 11 και 25 Ιουνίου, 9 και 23 Ιουλίου ημέρα Κυριακή, καθώς και 7 και 28 Ιουνίου και 5 Ιουλίου ημέρα Τετάρτη, ώρα 13:00, αρχαιολόγοι του ΕΑΜ υποδέχονται τους επισκέπτες στον χώρο της έκθεσης και συνομιλούν μαζί τους για τους αρχαίους θεραπευτές, τις μεθόδους και τα μυστικά της αρχαίας ίασης, από τους προϊστορικούς χρόνους ως το τέλος της αρχαιότητας. «Θα μιλήσουμε για τις παθήσεις και τους τρόπους που η κάθε κοινωνία τις αντιμετώπιζε διαχρονικά, άλλοτε με επιτυχία και άλλοτε χωρίς. Θα αναφερθούμε στην πανανθρώπινη και πανάρχαια ανάγκη ‘να βοηθήσει κι ο Θεός’, στη λατρεία του Ασκληπιού που ήταν μία από τις πιο διαδεδομένες στην αρχαιότητα, για να καταλήξουμε στα σημερινά, υπερσύγχρονα νοσοκομεία του δυτικού κόσμου όπου μαζί με τον αξονικό τομογράφο διαθέτουν πάντα κι ένα παρεκκλήσι», υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ Πασχαλίδης.

Για την παρακολούθηση της παρουσίασης είναι απαραίτητη η προμήθεια εισιτηρίου και η δήλωση συμμετοχής κατά την προσέλευση. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Τηλ. επικοινωνίας: 213 214 4856, 2132144889, 2132144838.

Ελένη Μάρκου

(πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Με ένα τριήμερο πρόγραμμα εορταστικών εκδηλώσεων γιόρτασε τα 30 χρόνια λειτουργίας το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, που εδρεύει στην Κέρκυρα. Συναυλίες, διάδραση αποφοίτων με φοιτητές, στρογγυλές τράπεζες συζητήσεων, ανασκόπηση του έργου του τμήματος και ζυμώσεις για το μέλλον του, επιβεβαίωσαν την πολυσχιδή δράση του τμήματος, το υψηλό επίπεδο σπουδών, αλλά και το ότι βρίσκεται σε συνεχή διάλογο με την τοπική κοινωνία.

Ιδιαίτερα χθες, Σάββατο, που ολοκληρώθηκε το τριήμερο εκδηλώσεων, δύο συναυλίες στο κέντρο της πόλης στέφθηκαν με επιτυχία, αποδεικνύοντας το υψηλό επίπεδο των σπουδαστών και παράλληλα τον δημιουργικό διάλογο που έχει το πανεπιστήμιο με την τοπική κοινωνία.

Ο ενθουσιασμός του κοινού ήταν μεγάλος μετά την παρουσίαση, σε συναυλιακή μορφή, της όπερας «Διδώ και Αινείας» στο Μουσείο Ασιατικής Τέχνης. Στη συνέχεια, μικρές συναυλίες μέσα στο κάστρο της Κέρκυρας «οδήγησαν» σαν χνάρια το κοινό σε μία συναυλία τζαζ μουσικής κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και, παρά τη βροχή, μουσικοί και κοινό παρέμειναν στις θέσεις τους μέχρι τέλους, οι μεν για να ευχαριστήσουν τον κόσμο και οι δε για να επιβραβεύσουν τον κόπο των σπουδαστών και να απολαύσουν το όμορφο μουσικό πρόγραμμα.

Το τριήμερο των εκδηλώσεων, που διήρκεσε από την Πέμπτη μέχρι το Σάββατο (1-3 Ιουνίου 2023), αποτέλεσε το αποκορύφωμα μιας σειράς εκδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν από τον Μάιο του 2022. «Το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου μας αποδεικνύει ότι έχει τη δυναμική για να εξελιχθεί ακόμη περισσότερο. Αν και είναι δύσκολο να χωρέσουν τριάντα χρόνια μέσα σε τρεις ημέρες, αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι η εξαιρετική δουλειά που έχει γίνει όλα αυτά τα χρόνια χάρη σε ανθρώπους που επένδυσαν με τη μουσική τους παιδεία και παρακαταθήκη για τη θεμελίωση του τμήματος», δήλωσε κατά την έναρξη του τριημέρου ο πρύτανης του Ιονίου Πανεπιστημίου Ανδρέας Φλώρος.

Κατά το τριήμερο, διοργανώθηκαν συναυλίες με παρουσίαση έργων των καθηγητών του τμήματος, τα οποία συνέθεσαν με αφορμή τη συμπλήρωση των 30 χρόνων, και εκτέλεση των μουσικών συνθέσεων από φοιτητές. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν στρογγυλές τράπεζες κατά τις οποίες αποτιμήθηκε το έργο της τριακονταετίας και κατατέθηκαν προτάσεις για την ανάπτυξη του τμήματος στο μέλλον. Ιδιαίτερη ήταν δε η συνάντηση αποφοίτων με προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος, για την ανταλλαγή απόψεων και παροχή συμβουλών από τους παλαιότερους στους νεότερους.

Συνέχεια μίας σημαντικής μουσικής παράδοσης

Μπορεί κατά τη θεμελίωση του τμήματος να μην ήταν όλα εύκολα και «ρόδινα», όταν άρχισε τη λειτουργία του τον Οκτώβριο του 1992. Τίποτα δεν είναι όμως τυχαίο, για το πώς «ρίζωσε» από τότε το τμήμα στην Κέρκυρα, η οποία έχει χαρακτηριστεί λίκνο της Νεοελληνικής Μουσικής.

«Η Κέρκυρα είναι ένας τόπος που περιβάλλεται από μουσική. Η μουσική παράδοση της Κέρκυρας και όλων των Ιονίων Νήσων είναι ίσως η πλουσιότερη από όλα τα άλλα μέρη στη νεότερη Ελλάδα», σημείωσε η Αναστασία Σιώψη, πρόεδρος του τμήματος Μουσικών Σπουδών.

«Στα νησιά του Ιονίου αναπτύχθηκαν οι συμφωνικές ορχήστρες, οι φιλαρμονικές, οι μαντινάδες και οι χορωδίες. Γιατί είδος έκφρασης των νησιών αυτών ήταν η όπερα, η καντσονέτα, το ιταλικό μπελκάντο, η χορωδιακή μουσική και η μαντολινάτα. Μάλιστα οι φιλαρμονικές και ιδιαίτερα της Κέρκυρας, η οποία είναι ένα νησί με μεγάλη πολιτιστική παράδοση, λίκνο της Νεοελληνικής Μουσικής, όχι μόνο εξελίσσουν τη μουσική παράδοση που ξεκίνησε πριν από 175 χρόνια, αλλά και την καθιστούν γνωστή παγκοσμίως», πρόσθεσε.

«Η πλούσια μουσική παράδοση της Κέρκυρας συμπληρώνεται άριστα και αναβαθμίζεται μέσα από τις επιστημονικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες του τμήματος», επεσήμανε.

Φοιτητο-κεντρική προσέγγιση και καινοτομία

Πρόκειται για έναν «ιδεώδη και μοναδικό» συνδυασμό Πανεπιστημίου και Μουσικής Ακαδημίας, κατά την κα. Σιώψη, με «πολύπλευρη επιστημονική και καλλιτεχνική φυσιογνωμία» και «ουσιαστική σύμπραξη καθηγητών, φοιτητών και αποφοίτων».

«Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στον φοιτητοκεντρικό χαρακτήρα του τμήματος και νομίζω ότι αυτό μας αποζημιώνει και με το παραπάνω», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

«Τα προηγούμενα 30 χρόνια ήταν συναρπαστικά και δημιουργικά», ανέφερε από την πλευρά του ο Δήμος Δημητριάδης, αναπληρωτής καθηγητής και σαξοφωνίστας, ο οποίος στάθηκε στις καινοτομίες που έφερε στο προσκήνιο το τμήμα, όπως ήταν η διοργάνωση συναυλιών και φεστιβάλ, κάτι που τώρα θεωρείται δεδομένο.

Ο ομότιμος καθηγητής και συνθέτης Χάρης Ξανθουδάκης τόνισε ότι «είναι προνόμιο να διδάσκεται σωστά και σε βάθος μία μουσική παράδοση, η οποία είναι πολύ σημαντική για την ιστορία της Ευρώπης». Επίσης, εξέφρασε την ελπίδα το τμήμα να συνεχίσει να καλλιεργεί «τη διδασκαλία των μουσικών τομέων της σχολικής “γραμματικής και συντακτικού” της μουσικής με σύγχρονους τρόπους».

Ξεχωριστό κομμάτι και σημαντική παρακαταθήκη είναι η διάδραση μεταξύ των διαφορετικών τομέων. «Βοηθά ο ένας τον άλλον και έτσι δημιουργείται μία κοινότητα. Αυτές οι εμπειρίες μεταμορφώνουν τους φοιτητές», είπε η ομότιμη καθηγήτρια Μιράντα Καλδή, αναφερόμενη μεταξύ άλλων στις συμπράξεις για την παρουσίαση έργων.

Σε διάλογο με την τοπική κοινωνία

Λόγω της φύσης του τμήματος, υπάρχει «εύφορο έδαφος» για διάλογο και εμπλοκή του Πανεπιστημίου με την τοπική κοινωνία. Όχι μόνο στο κομμάτι των συναυλιών και των φεστιβάλ που παρουσιάζουν στην πόλη το έργο που συντελείται, αλλά και στην καθημερινότητα των Κερκυραίων. Η Ζωή, τριτοετής φοιτήτρια, πριν έρθει στο νησί περίμενε ότι οι συναναστροφές της θα ήταν ως επί το πλείστον με συνομήλικούς της, φοιτητές. «Κι όμως, γίνεται έργο και στην κοινότητα, ειδικά στο κομμάτι των παιδαγωγικών. Υπάρχει τέτοια ανάδραση με την κοινότητα, που προχωράω στον δρόμο και με χαιρετούν μικροί και μεγάλοι», είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Για τη σημασία του να είναι ανοικτό το έργο του Πανεπιστημίου στην κοινότητα μίλησε και η Ναυσικά, τελειόφοιτη του μεταπτυχιακού της Μουσικής Παιδαγωγικής. «Αρχικά, μπορεί να είναι επιφυλακτική η τοπική κοινωνία σε κάποιες δράσεις, αλλά εν τέλει δεν παρακολουθούν απλώς τις δράσεις μας, αλλά και με ενθουσιασμό», σημείωσε.

Όσο για το επίπεδο σπουδών, η ίδια τόνισε ότι της δίνει ιδιαίτερη ικανοποίηση ότι μπορεί να σταθεί ισότιμα με άλλους φοιτητές σε διεθνές επίπεδο.

Το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου

Το τμήμα περιλαμβάνει σπάνια διδακτικά αντικείμενα, όπως είναι η Τζαζ, η Παλαιά Μουσική, το Εκκλησιαστικό Όργανο, η Μουσική για κινηματογράφο/τηλεόραση/χορό, η Μουσική Τεχνολογία και η Ηλεκτρονική Μουσική, η Μουσικοθεραπεία και η Ακουστική Οικολογία.

Παράλληλα, έχει τρεις θεσμοθετημένες, ισοδύναμες κατευθύνσεις: μουσικές επιστήμες, μουσική σύνθεση και μουσική εκτέλεση. Μάλιστα είναι το μόνο στην Ελλάδα που τις προσφέρει.

Χορηγεί ενιαίο και αδιάσπαστο τίτλο σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (integrated master), επιπέδου 7 του Εθνικού και Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων σε καθεμιά από τις παραπάνω κατευθύνσεις σπουδών, οι οποίες μάλιστα αναγράφονται στο πτυχίο.

Η καλλιτεχνική παρουσία του τμήματος είναι ιδιαίτερα ενεργή, καθώς οι φοιτητές του στελεχώνουν, μεταξύ άλλων, τη Συμφωνική Ορχήστρα, τη Χορωδία και τα σύνολα εγχόρδων, Τζαζ και Παλαιάς Μουσικής.

Αυτό δίνει πολλές ευκαιρίες στους φοιτητές για διασύνδεση με την καλλιτεχνική δημιουργία και την εφαρμοσμένη έρευνα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς επίσης και για αξιοποίηση ενεργών διαύλων επικοινωνίας με πολιτιστικούς φορείς της Κέρκυρας και της Ελλάδας.

Ιδιαίτερο στοιχείο για το επίπεδο αφοσίωσης που διακρίνει τους φοιτητές του τμήματος είναι ότι αποτελεί συνειδητή επιλογή τους: Για το τρέχον ακαδημαϊκό έτος, 2022-23, οι 68 από τους συνολικά 107 εισακτέους του τμήματος το είχαν δηλώσει ως πρώτη επιλογή στο Μηχανογραφικό τους και οι υπόλοιποι 39 ως δεύτερη.

ΑθΚ

(πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Απογειώνεται η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ ή Artificial Intelligence, AI) στο χρηματιστηριακό παιχνίδι, όπου οι νέες εφαρμογές της, όπως το ChatGPT, το οποίο έσπευσαν να αξιοποιήσουν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα 1 εκατομμύριο χρήστες, είναι οι νέοι πρωταγωνιστές των οικονομικών και χρηματιστηριακών εξελίξεων.

Οι επιφυλάξεις που συνοδεύουν τη νέα τεχνολογική επανάσταση είναι πολλές, με τον ίδιο τον δημιουργό του ChatGPT να προειδοποιεί ότι χρειάζεται ένα ισχυρό ρυθμιστικό πλαίσιο από τις κυβερνήσεις για να αποφευχθούν καταχρήσεις στην εφαρμογή της. Ο μεγάλος Αμερικανός επενδυτής Γουόρεν Μπάφετ παρομοίασε, μάλιστα, την ΤΝ με την πυρηνική βόμβα για να δείξει τους κινδύνους που εγκυμονεί.

Εν τω μεταξύ, ωστόσο, η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης επεκτείνεται σταθερά και είναι χαρακτηριστικό ότι οι μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου σπεύδουν να ανακοινώσουν ότι επενδύουν στις εφαρμογές της για διάφορες επιμέρους δραστηριότητές τους. Η JPMorgan, η μεγαλύτερη αμερικανική τράπεζα από πλευράς ενεργητικού, έχει ανακοινώσει από την αρχή του χρόνου χιλιάδες προσλήψεις ειδικών στην επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων, δείχνοντας ότι η δραστηριότητά της θα επικεντρωθεί γύρω από τη νέα τεχνολογία.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι φανερό πως επηρεάζει και θα επηρεάσει ευρύτερα την παγκόσμια οικονομία, όπως συνέβη στο παρελθόν με αντίστοιχες μεγάλες τεχνολογικές εξελίξεις. Οι επιχειρήσεις που θα υιοθετήσουν τις νέες εφαρμογές μπορεί να αποκτήσουν σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, εις βάρος όμως της απασχόλησης, που αναμένεται να επηρεασθεί αρνητικά καθώς πολλές θέσεις εργασίας θα υποκατασταθούν από προγράμματα όπως το ChatGPT.

Κάποιοι κλάδοι θα αναπτυχθούν περισσότερο, όπως αυτοί που κατασκευάζουν τα μικροτσίπ, τα οποία είναι απαραίτητα για τη λειτουργία των εφαρμογών της ΑΙ, ενώ άλλοι θα υποχωρήσουν. Με άλλα λόγια, η τεχνητή νοημοσύνη θα αναδιατάξει ευρύτερα το οικονομικό σκηνικό.

Τις τάσεις αυτές έχουν προεξοφλήσει, όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, τα χρηματιστήρια, εκτοξεύοντας τις μετοχές των εταιρειών που έχουν σχέση με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Για τη Γουώλ Στρητ, η ΤΝ είναι το νέο αφήγημα που στηρίζει την άνοδο των δεικτών της σε μία περίοδο που υπάρχουν προφανείς κίνδυνοι από την επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας, την αύξηση των επιτοκίων και τις υψηλές αποτιμήσεις των μετοχών.

Η αγοραστική φρενίτιδα για τις εταιρείες ΤΝ έχει επισκιάσει την πτωτική πορεία της πλειονότητας των εταιρειών του δείκτη S&P 500, ο οποίος καταγράφει κέρδη 9% από την αρχή του 2023. Στην αιχμή των ωφελημένων εταιρειών είναι η Nvidia, μία εταιρεία που κατασκευάζει μικροτσίπ για τις εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η μετοχή της απογειώθηκε φέτος, καταγράφοντας άνοδο 170%, που σε όρους κεφαλαιοποίησης αντιστοιχεί σε 575 δις. δολάρια, κέρδη που ιστορικά είχαν ξεπεράσει σε αντίστοιχο χρονικό διάστημα μόνο η Apple και η Microsoft. Έτσι, η κεφαλαιοποίηση της Nvidia ξεπέρασε, έστω και πρόσκαιρα, την περασμένη εβδομάδα, το 1 τρις. δολάρια και μπήκε στο κλαμπ των πέντε μεγαλύτερων εταιρειών του κόσμου.

Μεγάλα κέρδη έχουν και άλλες εταιρείες ημιαγωγών, όπως η Taiwan Semiconductor Manufacturing, η μετοχή της οποίας έχει αυξηθεί 39% από την αρχή του έτους και η Micron Technology, που είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στον κλάδο των ημιαγωγών, με τη μετοχή της να αυξάνεται 47% φέτος.

Η Advanced Micro Devices, που κατασκευάζει προγράμματα για εργασίες που αφορούν την ΤΝ, είδε τη μετοχή της να κάνει άλμα 94% φέτος. Κερδισμένες είναι και οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, όπως η Microsoft, η οποία είναι ο βασικός μέτοχος της Open AI, της εταιρείας που ανακάλυψε το ChatGPT. H μετοχή της εκτινάχθηκε 40% φέτος, καλύπτοντας τις απώλειες που είχε πέρυσι. Η μετοχή της Meta, όπως μετονομάστηκε το Facebook, αυξήθηκε 116% φέτος και της Alphabet, μητρικής της Google, 40%.

Από την άλλη πλευρά, ο Rajiv Jain , ιδρυτής και επικεφαλής επενδύσεων της μεγάλης επενδυτικής εταιρείας GQG Partners, δήλωσε ότι η επέλαση της ΤΝ θα δημιουργήσει περισσότερους χαμένους από νικητές, καθώς θα αναδιατάξει τα επιχειρηματικά μοντέλα σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Ο Jain είπε ότι ορισμένες εταιρείες λογισμικού και παροχής τεχνολογικών υπηρεσιών μπορεί να βρεθούν από την πλευρά των χαμένων, καθώς η ΤΝ αυτοματοποιεί κάποια προϊόντα τους, τα οποία δεν θα έχουν πλέον ζήτηση.

‘Ακης Χαραλαμπίδης

(πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Σύμφωνα με νέα μελέτη, οι επαναλαμβανόμενες δόσεις εμβολίου COVID-19 αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας τους ανθρώπους ενδεχομένως ευάλωτους σε απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις όπως ο καρκίνος.

Οι πολλαπλές δόσεις των εμβολίων COVID-19 της Pfizer ή της Moderna οδηγούν σε υψηλότερα επίπεδα αντισωμάτων που ονομάζονται IgG4, τα οποία μπορούν να παρέχουν προστατευτική δράση. Όμως ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων δείχνει ότι τα «αφύσικα υψηλά επίπεδα» της υποκατηγορίας ανοσοσφαιρινών στην πραγματικότητα καθιστούν το ανοσοποιητικό σύστημα πιο ευαίσθητο στην πρωτεΐνη ακίδα COVID-19 στα εμβόλια, αναφέρουν οι ερευνητές στη δημοσίευση.

Επεσήμαναν πειράματα που πραγματοποιήθηκαν σε ποντίκια, τα οποία διαπίστωσαν ότι οι πολλαπλές ενισχυτικές δόσεις πέραν του αρχικού εμβολιασμού COVID-19 «μείωσαν σημαντικά» την προστασία έναντι των παραλλαγών του ιού Δέλτα και Όμικρον, καθώς και δοκιμές που διαπίστωσαν αιχμή στα επίπεδα IgG4 μετά από επαναληπτικό εμβολιασμό της Pfizer, γεγονός που υποδηλώνει εξάντληση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Μελέτες έχουν ανιχνεύσει υψηλότερα επίπεδα IgG4 σε άτομα που πέθαναν από COVID-19 σε σύγκριση με εκείνα που ανάρρωσαν και συνέδεσαν τα επίπεδα με έναν άλλο γνωστό καθοριστικό παράγοντα θνησιμότητας που σχετίζεται με την COVID-19, σημείωσαν επίσης οι ερευνητές.

Μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας έδειξε επίσης ότι τα εμβόλια κατά του HIV, της ελονοσίας και του κοκκύτη προκαλούν επίσης την παραγωγή IgG4.

«Συνοψίζοντας, οι επιδημιολογικές μελέτες για την COVID-19 που αναφέρονται στην έρευνά μας καθώς και η αποτυχία των εμβολίων κατά του HIV, της ελονοσίας και του κοκκύτη αποτελούν αδιάσειστα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η αύξηση των επιπέδων IgG4 εξασθενεί τις ανοσολογικές αποκρίσεις», δήλωσε στην Epoch Times μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ο Αλμπέρτο Ρούμπιο Κασίγιας, ερευνητής του εργαστηρίου βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γκουανταλαχάρα στο Μεξικό και ένας από τους συγγραφείς της νέας μελέτης.

Η εργασία δημοσιεύθηκε από το περιοδικό Vaccines τον Μάιο.

Οι αξιωματούχοι της Pfizer και της Moderna δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό.

Και οι δύο εταιρείες χρησιμοποιούν την τεχνολογία αγγελιοφόρου RNA (mRNA) στα εμβόλιά τους.

Ο Δρ Ρόμπερτ Μαλόουν, ο οποίος συνέβαλε στην εφεύρεση της τεχνολογίας, δήλωσε ότι η δημοσίευση καταδεικνύει τον λόγο για τον οποίο προειδοποιεί για τις αρνητικές επιπτώσεις του επαναλαμβανόμενου εμβολιασμού.

«Είχα προειδοποιήσει ότι τα περισσότερα εμβόλια μπορούν να οδηγήσουν σε αυτό που ονομάζεται ανοχή υψηλής ζώνης, της οποίας η μεταστροφή σε IgG4 είναι ένας από τους μηχανισμούς. Και τώρα έχουμε δεδομένα που αποδεικνύουν σαφώς ότι αυτό συμβαίνει στην περίπτωση αυτού καθώς και ορισμένων άλλων εμβολίων», δήλωσε ο Μαλόουν, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, στους Epoch Times.

«Οπότε ουσιαστικά επικυρώνει ότι αυτή η βιασύνη για χορήγηση και επαναχορήγηση χωρίς να υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα που να υποστηρίζουν αυτές τις αποφάσεις ήταν άκρως αντιπαραγωγική και φαίνεται ότι οδήγησε σε μια ομάδα ανθρώπων που είναι στην πραγματικότητα πιο επιρρεπείς στην ασθένεια».

Πιθανά προβλήματα

Τα εξασθενημένα ανοσοποιητικά συστήματα που προκαλούνται από τον επαναλαμβανόμενο εμβολιασμό θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, δήλωσαν οι ερευνητές.

«Η αυξημένη σύνθεση IgG4 λόγω του επαναλαμβανόμενου mRNA εμβολιασμού με υψηλές συγκεντρώσεις αντιγόνου μπορεί επίσης να προκαλέσει αυτοάνοσα νοσήματα και να προωθήσει την ανάπτυξη καρκίνου και αυτοάνοσης μυοκαρδίτιδας σε ευπαθή άτομα», γράφουν στο δημοσίευμα.

Η μυοκαρδίτιδα είναι μια μορφή φλεγμονής της καρδιάς που προκαλείται από τον εμβολιασμό COVID-19, με τους νεαρούς άνδρες να αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο.

Πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες του επαναλαμβανόμενου εμβολιασμού περιλαμβάνουν τα εμβολιασμένα άτομα που μολύνονται να υποφέρουν από πιο σοβαρές περιπτώσεις COVID-19, σύμφωνα με τους ερευνητές.

«Χωρίς επαρκές επίπεδο προστασίας, ακόμη και οι νέες υποπαραλλαγές της Όμικρον (που θεωρούνται ήπιες) θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρή πολυοργανική βλάβη και θάνατο σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα και άτομα με συννοσηρότητες», αναφέρουν.

Ορισμένες μελέτες έχουν τοποθετήσει τους εμβολιασμένους ως έχοντες υψηλότερο κίνδυνο μόλυνσης σε σύγκριση με τα άτομα που απολαμβάνουν φυσική ανοσία ή προστασία μετά την αποκατάσταση. Μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο από το Open Forum Infectious Diseases, διαπίστωσε ότι κάθε πρόσθετη δόση αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης.

Η ανοχή που απορρέει από τα αυξημένα επίπεδα IgG4 σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα δεν έχει την ικανότητα να ανταποκριθεί στα αντιγόνα ή στις ξένες ουσίες, δήλωσε ο Μαλόουν.

Περαιτέρω πειράματα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την παρακολούθηση των εμβολιασμένων ασθενών με την πάροδο του χρόνου και τη σύγκριση του προφίλ των αντισωμάτων τους με μια ομάδα ανθρώπων με φυσικό ανοσοποιητικό σύστημα, δήλωσε ο Μαλόουν. Άλλες δοκιμές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν μελέτες in vitro ή πειράματα σε ζώα, δήλωσε ο Κασίγιας.

Συνιστάται επιφυλακτική προσέγγιση

Το νέο έγγραφο δείχνει ότι ο επαναλαμβανόμενος εμβολιασμός «πρέπει να προσεγγίζεται με προσοχή», δήλωσαν οι ερευνητές.

Ορισμένες χώρες έχουν πρόσφατα σταματήσει ή επιβραδύνει τις συστάσεις για τον εμβολιασμό κατά της COVID-19 μετά από χρόνια προώθησης επαναλαμβανόμενων εμβολιασμών, καθώς τα δεδομένα δείχνουν ότι τα εμβόλια παρέχουν ανεπαρκή προστασία κατά της λοίμωξης και βραχύβια προστασία κατά της σοβαρής ασθένειας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, σταμάτησαν να συνιστούν αναμνηστικά εμβόλια για όλους και άλλαξαν τον πρωτογενή εμβολιασμό των εμβολίων Moderna και Pfizer από δύο δόσεις σε μία.

Παρόλα αυτά, ορισμένοι οργανισμοί υγείας κινούνται προς ένα μοντέλο που βασίζεται στην προσέγγιση του εμβολιασμού κατά της γρίπης. Αυτό θα περιλάμβανε την επιλογή επικαιροποιημένων συνθέσεων εμβολίων κάθε χρόνο με σκοπό τη στόχευση των ενδημικών στελεχών COVID-19 και τη σύσταση ορισμένων ομάδων ή σχεδόν όλων να κάνουν ετήσιο εμβόλιο.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δήλωσε τον Μάιο ότι η σύνθεση θα πρέπει να επικαιροποιηθεί ώστε να επικεντρωθεί στην υποπαραλλαγή XBB.1 Omicron «προκειμένου να βελτιωθεί η προστασία». Οι σύμβουλοι της Αμερικανικής Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων πρόκειται να συνεδριάσουν τον Ιούνιο για να εξετάσουν αν τα εμβόλια θα πρέπει να επικαιροποιηθούν για την «εκστρατεία εμβολιασμού» του 2023-2024. Οι αξιωματούχοι σε πολλές χώρες έχουν ήδη διακόψει τα παλιά εμβόλια Moderna και Pfizer και έχουν εγκρίνει τα εμβόλια που στοχεύουν στις υποπαραλλαγές BA.1 ή BA.4/BA.5 Omicron.

Ολοκληρώθηκε το έργο της αποκατάστασης του βορειοανατολικού περιβόλου του μεγάλου κάστρου της Μυτιλήνης, μήκους περί τα 800 μέτρα. Και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου σε συνεργασία με την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Βορείου Αιγαίου της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου «γιόρτασε» την ολοκλήρωση αυτού του σημαντικού έργου. Με άνοιγμα του κάστρου με ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Ανακατασκευάζοντας το κάστρο της Μυτιλήνης» και με μια μεγάλη συναυλία το βράδυ της περασμένης Τετάρτης 31 Μαΐου, στο Άνω Κάστρο με τη Σαββίνα Γιαννάτου. Το έργο της αποκατάστασης του βορειοανατολικού περιβόλου του μεγάλου κάστρου της Μυτιλήνης διήρκεσε περί τα οκτώ χρόνια και συμπληρώνει ως τμήμα το μεγαλόπνοο και πολύπλευρο έργο που επί σειρά ετών γίνεται για την ανάδειξη του μεσαιωνικού πυρήνα της πόλης της Μυτιλήνης.

Πολύ σημαντικά είναι όμως τα ευρήματα που ήρθαν στο φως, κατά τις ανασκαφικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν παράλληλα με τις αναστηλωτικές προκειμένου να ελεγχθούν και στερεωθούν τα θεμέλια του περιβόλου.

Δεδομένου του ότι το κάστρο της Μυτιλήνης, ένα από τα μεγαλύτερα κάστρα της Μεσογείου, βρίσκεται στον υπερυψωμένο και περίοπτο, βραχώδη λόφο που μεγάλο τμήμα του περιβάλλεται από τον βόρειο λιμένα της αρχαίας πόλης, πάντοτε εθεωρείτο ότι ταυτίζονταν με την αρχαία ακρόπολη σε συνεχή χρήση από τα χρόνια της αρχαιότητας μέχρι και τα ύστερα οθωμανικά χρόνια.

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως τμήματα του τείχους της Μυτιλήνης των κλασικών χρόνων, που κατεδαφίστηκε από τους Αθηναίους κατά τη διάρκεια της αποστασίας των Μυτιληναίων από την Αθηναϊκή Συμμαχία στον πελοποννησιακό πόλεμο. Αλλά και τμήματα των Bυζαντινών και Γενουάτικων τειχών πάνω στα οποία «πάτησαν» οι διάφορες φάσεις των Οθωμανικών τειχών επί 500 χρόνια. Από το 1462 όταν το κάστρο κατελήφθη από τον Μωάμεθ τον πορθητή μέχρι και την απελευθέρωση της Μυτιλήνης το 1912! Ιδιαίτερης σημασίας η αποκάλυψη στα Γατελούζικα τείχη (13ος – 15ος αιώνας) επιγραφών και άλλων οικοδομικών υλικών των Ρωμαϊκών χρόνων που ανήκουν σε κάποιο δημόσιο κτήριο, Γυμνάσιο ή Αμφιθέατρο που υπήρχε εκεί. Ανάμεσα τους και ένας κατάλογος εφήβων της πόλης των πρώιμων Ρωμαϊκών χρόνων. Επίσης, το ανάγλυφο ενός ψαρά που βρέθηκε ενσωματωμένο στα τείχη και προέρχεται μάλλον από ιερό αφιερωμένο στον Ποσειδώνα. Ας σημειωθεί ότι κατάλληλα διαμορφωμένη πρόσβαση επιτρέπει στον επισκέπτη να δει από κοντά το σύνολο αυτών των ευρημάτων.

Από τα πλέον ενδιαφέροντα πρόσφατα ευρήματα κοντά στο συνεχιζόμενο έργο της αναστήλωσης της βυζαντινής πυλίδας του πάνω κάστρου, είναι αυτό μιας ομαδικής ταφής του πρώτου μισού του 19ου αιώνα. Εύρημα που αποδεικνύει τις τραγικές στιγμές για τους κατοίκους της πόλης κατά την επιδημία πανώλης που είχε πλήξει τη Μυτιλήνη το 1832. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι του κάστρου έθαβαν τους νεκρούς τους σε ελεύθερο χώρο δίπλα στην πυλίδα μην μπορώντας να τους θάψουν στα μεγάλα μουσουλμανικά νεκροταφεία εκτός των τειχών! Το εύρημα θυμίζει την ιστορία του θαύματος του νεομάρτυρα Αγίου Θεοδώρου του Βυζάντιου. Τη λιτάνευση του λειψάνου επέτρεψαν οι Τούρκοι μόλις 37 χρόνια μετά το μαρτύριό του και μάλιστα, με την κατηγορία του αρνητή του Ισλάμ. Κόντρα στις οδηγίες των γιατρών του Σουλτάνου που δεν επέτρεπαν συγκεντρώσεις ώστε να αποφευχθεί η διάδοση της νόσου επέτρεψαν μέχρι και λιτανείες προκειμένου να σωθεί το νησί. Η περιφορά του λειψάνου θεωρείται ότι έσωσε την πόλη και τους ανθρώπους του νησιού από την επιδημία.

Οι αναστηλωτικές εργασίες στο κάστρο συνεχίζονται. Ήδη, έχουν ξεκινήσει εργασίες του ιεροδιδασκαλείο – Μεντρεσέ του 16ου αιώνα, ενώ εντάσσεται σε πρόγραμμα της επόμενης προγραμματικής περιόδου 2021 – 2027 η αναστήλωση του λεγόμενου μεγάλου περιβόλου που περιλαμβάνει και την αναστήλωση του μεσαιωνικού ανακτόρου. Τέλος, εντάσσεται και η αναστήλωση του επιθαλάσσιου τείχους της πόλης, η ανασκαφή στο κάτω κάστρο όπου βρίσκεται θα αναδείξει τα υπολείμματα του βυζαντινού Μελανουδίου, του περιτειχισμένου προαστίου της ύστερης βυζαντινής Μυτιλήνης.