Πλήθος σεισμών δονούν τη Σαντορίνη και τα πέριξ νησιά, αναγκάζοντας τις αρχές να στείλουν διασώστες με σκηνές, έναν σκύλο ανιχνευτή και μη επανδρωμένα αεροσκάφη και να κλείσουν τα σχολεία σε τέσσερα νησιά.
Οι κάτοικοι έχουν προειδοποιηθεί να αποφεύγουν τις συγκεντρώσεις σε κλειστούς χώρους, να ελέγχουν τις οδούς διαφυγής, να μένουν μακριά από γκρεμούς και να αδειάσουν τις πισίνες για να μειώσουν τις πιθανότητες δομικών βλαβών στα κτίρια σε περίπτωση μεγάλου σεισμού.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα σεισμικά έντονα ενεργό μέρος του κόσμου και οι σεισμοί είναι συχνοί. Οι περισσότεροι δεν προκαλούν τραυματισμούς και μικρές ή καθόλου ζημιές, αλλά η χώρα έχει δει και φονικούς σεισμούς. Οι σεισμοί δεν μπορούν να προβλεφθούν, αλλά οι αρχές λαμβάνουν προληπτικά μέτρα.
Η Σαντορίνη, ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας, οφείλει το ιδιαίτερο σχήμα της σε μια τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη που έλαβε χώρα πριν από χιλιάδες χρόνια. Τώρα, εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο έρχονται για να δουν το άγριο τοπίο της, με τα ασβεστωμένα σπίτια και τις εκκλησίες με τους γαλάζιους τρούλους που προσκολλώνται στον βράχο, κατά μήκος της πλημμυρισμένης καλντέρας και του ηφαιστειακού κρατήρα.
Την περασμένη εβδομάδα, οι επιστήμονες ανέφεραν ότι παρατήρησαν αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα στην καλντέρα, αλλά λένε ότι αυτό δεν συνδέεται με τους σεισμούς.
Τι συμβαίνει;
Περίπου 200 σεισμοί μεγέθους μεταξύ 3 και 4,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ καταγράφηκαν, από το Σάββατο έως το απόγευμα της Δευτέρας, μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού, σύμφωνα με τις αρχές.
Ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος δήλωσε στην ελληνική τηλεόραση της ΕΡΤ ότι η σεισμική δραστηριότητα ξεκίνησε στις 24 Ιανουαρίου, αλλά εντάθηκε το Σάββατο, με αυξανόμενη συχνότητα και μεγέθη.
Το ρήγμα που προκαλεί τους σημερινούς σεισμούς εκτείνεται σε μήκος περίπου 120 χιλιομέτρων, αλλά μόνο το νότιο τμήμα μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού έχει ενεργοποιηθεί. Οι σεισμοί έχουν επίκεντρα κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας, περίπου 30-40 χιλιόμετρα (18-25 μίλια) από οποιοδήποτε από τα νησιά. Οι επιστήμονες θεωρούν αυτό το γεγονός θετικό, καθώς ένα επίκεντρο κάτω από τη στεριά θα μπορούσε ενδεχομένως να αποβεί πιο καταστροφικό. Αλλά ένας μεγάλος υποθαλάσσιος σεισμός θα μπορούσε να προκαλέσει τσουνάμι, γι’ αυτό οι αρχές έχουν προειδοποιήσει τους ανθρώπους να απομακρυνθούν από τις παράκτιες περιοχές και να κατευθυνθούν προς την ενδοχώρα αν αισθανθούν έναν σημαντικό σεισμό.
Μέχρι στιγμής, δεν έχουν αναφερθεί ζημιές και τραυματισμοί, αν και έχουν σημειωθεί κάποιες μικρές κατολισθήσεις βράχων.
Μπορούν οι σεισμοί να προκαλέσουν ηφαιστειακή έκρηξη;
Η Σαντορίνη βρίσκεται κατά μήκος του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, το οποίο εκτείνεται από την Πελοπόννησο στη νότια Ελλάδα, μέχρι τα νησιά των Κυκλάδων.
Την περασμένη Τετάρτη, το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας ανακοίνωσε ότι οι αισθητήρες παρακολούθησης είχαν εντοπίσει «ήπια σεισμική-ηφαιστειακή δραστηριότητα» στο εσωτερικό της καλντέρας του νησιού. Παρόμοια ηφαιστειακή δραστηριότητα είχε καταγραφεί το 2011, η οποία διήρκεσε 14 μήνες τότε και έληξε χωρίς σημαντικά προβλήματα.
Ένα άλλο ηφαίστειο, υποθαλάσσιο, ονόματι Κολούμπος, βρίσκεται περίπου 8 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Σαντορίνης, πιο κοντά στο επίκεντρο των σημερινών σεισμών.
Ωστόσο, οι σεισμολόγοι λένε ότι οι σεισμοί δεν σχετίζονται με τα ηφαίστεια.
Σε συνάντηση κυβερνητικών αξιωματούχων και επιστημόνων διαπιστώθηκε ότι η σεισμική δραστηριότητα εντός της καλντέρας της Σαντορίνης «παραμένει στα ίδια χαμηλά επίπεδα των τελευταίων ημερών», δήλωσε τη Δευτέρα το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, αλλά ότι είναι «ιδιαίτερα αυξημένη» μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού.
Γιατί ανησυχούν οι αρχές;
Οι επιστήμονες προσπαθούν ακόμη να προσδιορίσουν οριστικά αν οι πολλαπλοί σεισμοί είναι προσεισμοί – δηλαδή, μικρότεροι σεισμοί που προοιωνίζουν μια μεγάλη δόνηση. Ο κος Παπαδόπουλος δήλωσε ότι υπάρχει «μεγάλη πιθανότητα» να είναι. Τα κύρια χωριά της Σαντορίνης είναι χτισμένα κατά μήκος του χείλους της καλντέρας του ηφαιστείου – αυτό, εκτός από τη γραφική εικόνα των λευκοντυμένων σπιτιών που χύνονται σαν καταρράκτης από τα βράχια και τα εντυπωσιακά ηλιοβασιλέματα, που κάνουν το νησί τόσο δημοφιλές, εγείρει και σοβαρές ανησυχίες σε περίπτωση μεγάλου σεισμού. Οι απότομοι βράχοι καθιστούν επίσης ορισμένες περιοχές επιρρεπείς σε κατολισθήσεις βράχων.
Ποιες προφυλάξεις λαμβάνονται;
Οι αρχές έστειλαν στη Σαντορίνη μη επανδρωμένα αεροσκάφη και μια ομάδα διασωστών με έναν σκύλο-ανιχνευτή, που έστησαν σκηνές σε ένα γήπεδο μπάσκετ δίπλα στο κεντρικό νοσοκομείο του νησιού, διαμορφώνοντας έναν χώρο συγκέντρωσης. Επίσης, έχουν σταλεί ειδοποιήσεις Push στα κινητά τηλέφωνα που παροτρύνουν τους ανθρώπους να μείνουν μακριά από περιοχές όπου μπορεί να σημειωθούν κατολισθήσεις βράχων και απαγορεύουν την πρόσβαση σε ορισμένες παράκτιες περιοχές.
Από τους κατοίκους και τα ξενοδοχεία ζητήθηκε να αδειάσουν τις πισίνες, καθώς η κίνηση του νερού σε έναν μεγάλο σεισμό μπορεί να αποσταθεροποιήσει τα κτίρια. Οι άνθρωποι ενημερώθηκαν να αποφεύγουν τα παλιά κτίρια και να ελέγχουν τις οδούς εξόδου όταν βρίσκονται σε κατοικημένες περιοχές.
Τα σχολεία στη Σαντορίνη, καθώς και στα κοντινά νησιά Ανάφη, Αμοργό και Ίο, θα παραμείνουν κλειστά όλη την εβδομάδα.
Ποια είναι η ιστορία;
Το ρήγμα που έχει ενεργοποιηθεί ήταν το σημείο του μεγαλύτερου σεισμού στην Ελλάδα τον περασμένο αιώνα: ένας σεισμός μεγέθους 7,7 βαθμών Ρίχτερ, που ονομάστηκε σεισμός της Αμοργού και σημειώθηκε το 1956, προκαλώντας τσουνάμι περίπου 20 μέτρων, με σημαντικές ζημιές στην Αμοργό και τη Σαντορίνη και περισσότερα από πενήντα θύματα.
Η Σαντορίνη είναι επίσης ο τόπος μιας από τις μεγαλύτερες ηφαιστειακές εκρήξεις στην ανθρώπινη ιστορία. Γνωστή ως Μινωική έκρηξη, έλαβε χώρα γύρω στο 1600 π.Χ. και κατέστρεψε μεγάλο μέρος του τότε στρογγυλού νησιού, δίνοντας στη Σαντορίνη το σημερινό της σχήμα. Πιστεύεται ότι η έκρηξη συνέβαλε στην παρακμή του αρχαίου μινωικού πολιτισμού.
Αν και εξακολουθεί να είναι ενεργό το ηφαίστειο, η τελευταία αξιοσημείωτη έκρηξη σημειώθηκε το 1950.
«Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι το ηφαίστειο της Σαντορίνης παράγει πολύ μεγάλες εκρήξεις κάθε 20.000 χρόνια», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Ευθύμιος Λέκκας, σεισμολόγος και επικεφαλής της επιτροπής επιστημονικής παρακολούθησης του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου. «Έχουν περάσει 3.000 χρόνια από την τελευταία έκρηξη, οπότε έχουμε πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα μπροστά μας μέχρι να αντιμετωπίσουμε μια μεγάλη έκρηξη».
Της Έλενας Μπεκατώρου
