Tο γέλιο συνδέεται με τη μακροζωία εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ο Δημόκριτος, ένας αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, γνωστός ως «ο φιλόσοφος που γελούσε», επειδή προσέγγιζε τη ζωή με χιούμορ και ορθολογισμό παρά τους παραλογισμούς ή τις δυσκολίες της. Λέγεται ότι ο Δημόκριτος έζησε για πολλά χρόνια, φτάνοντας τα 90 χρόνια, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ακόμα και τα 109, σύμφωνα με άλλες.
Η φιλοσοφία του Δημόκριτου και ο μακρόχρονος βίος του συνδέονται, σύμφωνα με τους σύγχρονους επιστήμονες, οι οποίοι εξετάζουν την επίδραση του γέλωτα στο σώμα. Οι έρευνες δείχνουν ότι το γέλιο πυροδοτεί μια σειρά από αλλαγές στο σώμα που μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμα οφέλη, συμβάλλοντας ενδεχομένως σε παρατεταμένο βίο.
Η επιστήμη πίσω από το γέλιο
Το γέλιο είναι μια φυσιολογική και ψυχολογική διαδικασία στην οποία εμπλέκονται ο εγκέφαλος, το σώμα και τα συναισθήματα που συνεργάζονται. Έρευνες δείχνουν ότι το γέλιο διεγείρει την απελευθέρωση ενδορφινών και ενισχύει τις συνδέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Επιπλέον, το τακτικό γέλιο φαίνεται να απομακρύνει τις καρδιακές παθήσεις, καθιστώντας το γέλιο σημαντικό παράγοντα υγείας.
Μελέτη του 2020 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Epidemiology παρακολούθησε περισσότερους από 17.000 ενήλικες Ιάπωνες 40 ετών και άνω. Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι όσοι γελούσαν λιγότερο από μία φορά το μήνα είχαν 95% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με όσους γελούσαν τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Οι συμμετέχοντες που γελούσαν λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα αλλά περισσότερο από μία φορά το μήνα είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιακά προβλημάτα σε σύγκριση με όσους γελούσαν εβδομαδιαίως.
«Το γέλιο βελτιώνει την κυκλοφορία [του αίματος], διαστέλλοντας την εσωτερική επένδυση των αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα να φτάνει περισσότερο αίμα και θρεπτικά συστατικά στους ιστούς και τα όργανα. Μειώνει τις ορμόνες του στρες, την κορτιζόλη και την επινεφρίνη, οι οποίες σε υπερβολική ποσότητα συνδέονται με καρδιακές παθήσεις», δήλωσε στους Epoch Times ο Δρ Τρεντ Ορφανός, λειτουργικός καρδιολόγος και διευθυντής Ολοκληρωμένης και Λειτουργικής Καρδιολογίας στο Case Integrative Health.Τα διεσταλμένα αιμοφόρα αγγεία συμβάλλουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και στη βελτίωση της ροής του αίματος, μειώνοντας την πίεση στην καρδιά. Αυτό ελαττώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως η υπέρταση, οι καρδιακές προσβολές και τα εγκεφαλικά επεισόδια.
«Η βελτιωμένη ροή του αίματος βοηθά στη διατήρηση ενός πιο ευέλικτου και ελαστικού καρδιακού ρυθμού, γνωστού ως μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού, που αποτελεί ένδειξη μιας υγιούς καρδιάς», δήλωσε ο Δρ Ορφανός.
Η έρευνα δείχνει ότι όταν γελάμε, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει οπιοειδή σε περιοχές που συνδέονται με την ευχαρίστηση και τα συναισθήματα, όπως ο θάλαμος, ο ουραίος πυρήνας και η πρόσθια νησίδα. Τα οπιοειδή είναι φυσικές χημικές ουσίες «ευεξίας» που ενεργοποιούν το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, κάνοντάς μας να αισθανόμαστε χαρούμενοι και χαλαροί. Βοηθούν επίσης στην ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών, ενθαρρύνοντας τις θετικές αλληλεπιδράσεις και το συναισθηματικό δέσιμο.
Διαχειριστείτε τον χρόνιο πόνο μέσω του γέλιου
Η θεραπεία με χιούμορ βοηθά στη μείωση του πόνου σε άτομα όλων των ηλικιών, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των ενηλίκων και των ηλικιωμένων, σύμφωνα με βιβλιογραφική ανασκόπηση έξι μελετών που αναλύουν την επίδραση του χιούμορ στον χρόνιο πόνο.
Ο χρόνιος πόνος, όπως ορίζεται από τις μελέτες, αναφέρεται σε μια δυσάρεστη αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία που συνδέεται με πραγματική ή δυνητική βλάβη των ιστών. Χαρακτηρίζεται από πόνο που διαρκεί περισσότερο από τρεις μήνες με μέτρια έως σοβαρή ένταση.
Η Σίντι Πέρλιν, αδειούχος κλινική κοινωνική λειτουργός, επιζώσα από χρόνιο πόνο και συγγραφέας του βιβλίου «Η αλήθεια για τις θεραπείες του χρόνιου πόνου: Οι καλύτεροι και οι χειρότεροι τρόποι για να απαλλαγείτε από τον πόνο» (The Best and Worst Strategies for Becoming Pain Free), μοιράστηκε με την Epoch Times πώς το γέλιο τη βοήθησε να διαχειριστεί έναν σοβαρό χρόνιο πόνο που είχε στην πλάτη.
Η Σίντι ανακάλυψε για πρώτη φορά τη δύναμη του γέλιου το 1980, όταν διάβασε το βιβλίο «Ανατομία μιας ασθένειας» του Νόρμαν Κάζινς. Στο βιβλίο του, ο Κάζινς περιγράφει πώς θεραπεύτηκε από μια επώδυνη ασθένεια των αρθρώσεων, την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, χρησιμοποιώντας θεραπεία γέλωτος.
Την εποχή που διάβασα το βιβλίο του Κάζινς για το πώς το γέλιο μπορεί να αποτελέσει μέσο θεραπείας και ανακούφισης, ήμουν 28 ετών και τρία χρόνια ανάπηρη λόγω χρόνιου πόνου στην πλάτη. Οι γιατροί δεν είχαν απαντήσεις για μένα. Παρακολουθούσα τη μίνι σειρά για το Ολοκαύτωμα και διάβαζα μυθιστορήματα για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για να ξεχνάω τον πόνο. Δεν είχα ιδέα ότι αυτό με το οποίο γέμιζα το μυαλό μου επέτεινε τον πόνο μου», δήλωσε η Πέρλιν στην Epoch Times.
«Ο πόνος ήταν τόσο τρομερός που θα έκανα σχεδόν τα πάντα για να τον ξεφορτωθώ. Και σίγουρα, η χρήση του χιούμορ είναι μια πολύ πιο ευχάριστη επιλογή από τις περισσότερες θεραπείες για τον χρόνιο πόνο. Κατά τη διάρκεια αγχωτικών περιόδων της ζωής μου, είχα εξάρσεις του πόνου, αλλά ποτέ τόσο άσχημες όσο η αρχική, επειδή έχω πλέον εργαλεία που μπορώ να χρησιμοποιήσω για να τις διαχειριστώ, συμπεριλαμβανομένου του χιούμορ.»
Βασιζόμενη στην κλινική της εμπειρία, η Πέρλιν επεσήμανε ότι οι πελάτες που είναι ανοιχτοί σε μια ψυχοσωματική προσέγγιση της θεραπείας τείνουν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα και όσοι ενσωματώνουν το χιούμορ έχουν υψηλότερη ποιότητα ζωής. Από την άλλη πλευρά, οι πελάτες που παραμένουν σε μια αρνητική και φοβισμένη νοητική κατάσταση, δεν παρουσιάζουν συνήθως μεγάλη βελτίωση.
«Θυμάμαι μια γυναίκα που ήρθε σε μένα με καρκίνο. Όταν μου είπε ότι της άρεσε να βλέπει τρομακτικές ταινίες, της επεσήμανα ότι η παραμονή της σε κατάσταση φόβου όσο παρακολουθούσε αυτές τις ταινίες ήταν επιζήμια για το ανοσοποιητικό της σύστημα, αλλά εκείνη επέμενε ότι της άρεσαν και δεν ήθελε να σταματήσει. Πέθανε από καρκίνο λίγο πολύ καιρό μετά. Δεν ξέρω πόση διαφορά θα είχε, αλλά θα μπορούσε να παρατείνει τη ζωή της και να μειώσει τον πόνο της αν περνούσε περισσότερο χρόνο με το γέλιο αντί με το φόβο», δήλωσε η Πέρλιν.
Οι παρατηρήσεις της Πέρλιν, θα μπορούσαν να συσχετιστούν με μια μελέτη του 2019 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Bodywork and Movement Therapies , η οποία εξέτασε κατά πόσο η παρακολούθηση κάτι αστείου βοηθούσε στη διαχείριση του πόνου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η παρακολούθηση μιας κωμωδίας βελτίωσε τη διάθεση των συμμετεχόντων και διατήρησε την ανοχή τους στον πόνο, ενώ η παρακολούθηση ενός βαρετού ντοκιμαντέρ επιδείνωσε τη διάθεσή τους και μείωσε την ικανότητά τους να αντιμετωπίσουν τον πόνο. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μόλις 30 λεπτά γέλιου μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να διαχειριστούν καλύτερα τον πόνο.
«Η συνολική ροή του αίματος αυξάνεται κατά σχεδόν 20% μετά την παρακολούθηση μιας κωμωδίας σε σύγκριση με την παρακολούθηση μιας αγχωτικής ταινίας. Στο σενάριο της κωμωδίας, η αρτηριακή πίεση μειώνεται, οι ενδορφίνες (ορμόνες που μειώνουν τον πόνο, βελτιώνουν τη διάθεση και αυξάνουν το αίσθημα ευεξίας) αυξάνονται και απελευθερώνεται νιτρικό οξείδιο, το οποίο χαλαρώνει και διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, συμβάλλοντας στην καλύτερη διαχείριση του πόνου», δήλωσε ο Δρ Ορφανός.
Οφέλη στην ψυχική υγεία
Όπως περιγράφεται από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού και Ανθρώπινης Ανάπτυξης, το παρατεταμένο στρες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας, καρδιακών παθήσεων, καρκίνου και διαφόρων άλλων ασθενειών. Δεδομένου ότι το γέλιο έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το στρες μειώνοντας τα επίπεδα της ορμόνης του στρες κορτιζόλης στο σώμα, μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου αυτών των προβλημάτων υγείας, και να βοηθήσει ακόμα με το τραύμα.
«Το γέλιο είναι ιδιαίτερα ευεργετικό σε δύσκολες στιγμές της ζωής, όταν το σώμα γίνεται πολύ σφιγμένο, αρχίζει να πονάει ή όταν αναπτύσσει ασθένειες», δήλωσε ο Γκάρι Τάκερ, αδειούχος ψυχοθεραπευτής και επικεφαλής κλινικός υπεύθυνος στο D’Amore Mental Health, με ηλεκτρονικό μήνυμα στην Epoch Times.
«Μόλις αισθανθούμε λιγότερο αγχωμένοι και μείνουμε παρόντες εσωτερικά, η ψυχική και σωματική μας ευεξία βελτιώνεται, το ανοσοποιητικό μας σύστημα ενισχύεται και το προσδόκιμο ζωής μας αυξάνεται. Γι’ αυτό πολλοί λένε ότι το γέλιο μπορεί να λειτουργήσει ως φάρμακο και να θεραπεύσει το μυαλό και το σώμα μας», δήλωσε ο Γκάρι Τάκερ.
Η γιόγκα γέλιου και η μουσικοθεραπεία βοήθησαν στη μείωση της κατάθλιψης και του άγχους στους συμμετέχοντες σε συγκριτική μελέτη του 2024 σε ηλικιωμένους ενήλικες. Τα αποτελέσματα διήρκεσαν περίπου ένα μήνα και κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου, οι συμμετέχοντες στη γιόγκα γέλιου παρουσίασαν τη σημαντικότερη μείωση άγχους.
Η γιόγκα γέλιου συνδυάζει ασκήσεις γέλιου με τεχνικές αναπνοής, εμπνευσμένες από την παραδοσιακή γιόγκα. Συνήθως περιλαμβάνει καθοδηγούμενες συνεδρίες όπου οι συμμετέχοντες, συμμετέχουν σε παιγνιώδεις δραστηριότητες, χειροκροτήματα, ψαλμωδίες και ασκήσεις γέλιου, ανεξάρτητα από το αν το γέλιο ξεκινάει φυσικά.
Μια άλλη μελέτη σχετικά με τη θεραπεία γέλιου κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 έδειξε ότι οι φοιτητές νοσηλευτικής που συμμετείχαν στη θεραπεία είχαν λιγότερο άγχος και αισθάνονταν πιο ευτυχισμένοι και πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή από εκείνους που δεν συμμετείχαν.
Η μελέτη διήρκεσε πέντε εβδομάδες και περιελάμβανε 10 διαδικτυακές συνεδρίες θεραπείας γέλιου, που πραγματοποιούνταν δύο φορές την εβδομάδα. Οι συμμετέχοντες στην ομάδα παρέμβασης έπαιρναν μέρος σε αυτές τις συνεδρίες μέσω μιας διαδικτυακής πλατφόρμας. Οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα εξ αποστάσεως χρησιμοποιώντας αξιόπιστα διαδικτυακά εργαλεία για τη μέτρηση του άγχους, της ικανοποίησης από τη ζωή και της ψυχολογικής ευημερίας των συμμετεχόντων.
Της Hadia Zainab
