Σάββατο, 19 Ιούλ, 2025

Μάτι: Δέκα ένοχοι – Έντεκα αθώοι από το Εφετείο για τη φονική πυρκαγιά

Έπειτα από σχεδόν επτά χρόνια από τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι (Ιούλιος 2018) που στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 100 ανθρώπους, το Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Αθηνών ανακοίνωσε την απόφασή του. Συνολικά δέκα από τους 21 κατηγορούμενους κρίθηκαν ένοχοι, ενώ οι υπόλοιποι έντεκα αθωώθηκαν. Η ετυμηγορία αυτή – σε δεύτερο βαθμό – αφορά πλημμεληματικές κατηγορίες (ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες από αμέλεια, καθώς και εμπρησμό από αμέλεια) για την τραγωδία που προκάλεσε 104 θανάτους και 57 σοβαρούς τραυματισμούς.

Οι καταδικασθέντες και οι αθωωθέντες

Οι δικαστές έκριναν ως ενόχους δέκα πρόσωπα, κυρίως υψηλόβαθμα στελέχη της Πυροσβεστικής και της Πολιτικής Προστασίας, καθώς και τον πολίτη από τον οποίο ξεκίνησε η φωτιά. Αναλυτικά, καταδικάστηκαν:

  • Σωτήρης Τερζούδης, αρχηγός Πυροσβεστικής το 2018 (ένοχος για ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες εξ αμελείας)

  • Βασίλης Ματθαιόπουλος, υπαρχηγός Πυροσβεστικής Επιχειρήσεων (ένοχος για ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες εξ αμελείας)

  • Ιωάννης Φωστιέρης, τότε επικεφαλής του ΕΣΚΕ (Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων) της Πυροσβεστικής (ένοχος για ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες εξ αμελείας)

  • Νικόλαος Παναγιωτόπουλος, διοικητής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Αθηνών (ένοχος για ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες εξ αμελείας)

  • Χαράλαμπος Χιώνης, διοικητής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Ανατολικής Αττικής (ένοχος για ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες εξ αμελείας)

  • Φίλιππος Παντελεάκος, διευθυντής του Κέντρου Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (ένοχος για ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες εξ αμελείας)

  • Χρήστος Γκολφίνος, διευθυντής του αριθμού έκτακτης ανάγκης «199» της Πυροσβεστικής (ένοχος για ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες εξ αμελείας)

  • Δαμιανός Παπαδόπουλος, διοικητής του Πυροσβεστικού Σταθμού Νέας Μάκρης (ένοχος για ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες εξ αμελείας)

  • Ιωάννης Καπάκης, γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας την περίοδο της πυρκαγιάς (ένοχος για ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες εξ αμελείας)

  • Κωνσταντίνος Αγγελόπουλος, κάτοικος στο οικόπεδο του οποίου ξεκίνησε η φωτιά στο Νταού Πεντέλης (ένοχος για εμπρησμό από αμέλεια)

Αντιθέτως, αθώοι κρίθηκαν έντεκα κατηγορούμενοι, ανάμεσά τους γνωστά πολιτικά πρόσωπα της τοπικής διοίκησης. Συγκεκριμένα, απαλλάχθηκαν από κάθε κατηγορία:

  • Ρένα Δούρου, περιφερειάρχης Αττικής το 2018

  • Ηλίας Ψινάκης, τότε δήμαρχος Μαραθώνα

  • Ευάγγελος Μπουρνούς, τότε δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου

  • Δημήτρης Στεργίου-Καψάλης, τότε δήμαρχος Πεντέλης (όμορης πληγείσας περιοχής)

  • Βάιος Θανασιάς, αντιδήμαρχος Μαραθώνα

  • Αντώνης Παλπατζής, αντιδήμαρχος Μαραθώνα

  • Χρήστος Λάμπρης, διευθυντής Διεύθυνσης Πυρόσβεσης & Διάσωσης Πυροσβεστικού Σώματος

  • Χρήστος Δροσόπουλος, κυβερνήτης του πυροσβεστικού ελικοπτέρου «ΦΛΟΓΑ 1»

  • Χρήστος Πορτοζούδης, διοικητής Υπηρεσίας Εναέριων Μέσων Πυροσβεστικής

  • Στέφανος Κολοκούρης, διοικητής Ειδικής Μονάδας Αντιμετώπισης Καταστροφών (1η ΕΜΑΚ)

  • Χαράλαμπος Συρογιαννίδης, υποδιοικητής της Υπηρεσίας Εναέριων Μέσων της ΕΛ.ΑΣ. (αστυνομίας)

Οι αθωωθέντες περιλαμβάνουν δηλαδή την τότε ηγεσία της περιφέρειας και των δήμων της πληγείσας περιοχής, καθώς και ανώτερα στελέχη της Πυροσβεστικής και της ΕΛ.ΑΣ. που είχαν κατηγορηθεί για παραλείψεις στον συντονισμό της αντιμετώπισης της φωτιάς. Αντίθετα, το μόνο πολιτικό πρόσωπο που καταδικάστηκε είναι ο κος Ιωάννης Καπάκης (ΓΓ Πολιτικής Προστασίας εκείνη την περίοδο), ενώ όλοι οι καταδικασθέντες ανήκαν σε επιχειρησιακούς φορείς αντιμετώπισης της πυρκαγιάς (Πυροσβεστική, Πολιτική Προστασία) πλην του ιδιώτη που προκάλεσε το αρχικό ανάφλεγμα.

Οι ποινές και το ενδεχόμενο φυλάκισης

Οι ποινές που θα επιβληθούν στους δέκα καταδικασθέντες αποφασίζονται σε ξεχωριστή διαδικασία, καθώς μετά την ανακοίνωση της ενοχής το δικαστήριο προχώρησε στη συζήτηση για τυχόν ελαφρυντικά και τη διαμόρφωση των ποινών. Η συνεδρίαση μάλιστα διεκόπη για την επόμενη ημέρα (Τετάρτη 4/6/2025) προκειμένου να ολοκληρωθούν οι αγορεύσεις και η πρόταση της εισαγγελέως επί των ελαφρυντικών. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα πλημμελήματα για τα οποία καταδικάστηκαν οι δέκα επιφέρουν μέγιστη ποινή έως πέντε έτη φυλάκισης για κάθε κατηγορία. Στην πράξη, το πρωτόδικο δικαστήριο είχε επιβάλει ποινές 3 έως 5 ετών φυλάκισης (κατά συγχώνευση) στους έξι τότε καταδικασθέντες .

Ωστόσο, εκείνες οι ποινές δεν οδήγησαν σε πραγματική φυλάκιση, καθώς το δικαστήριο της πρώτης βαθμίδας αποφάσισε να τις μετατρέψει σε χρηματικές. Συγκεκριμένα, η ποινή υπολογίστηκε εξαγοράσιμη προς 10 ευρώ την ημέρα, απόφαση που είχε εξοργίσει τους συγγενείς . Με αυτό το χαμηλό ημερήσιο αντίτιμο, οι καταδικασθέντες ουσιαστικά κλήθηκαν να πληρώσουν σχετικά περιορισμένα ποσά αντί να εκτίσουν ποινή: όπως υπολόγισαν τα ΜΜΕ, ακόμη και η ανώτατη ποινή που επιβλήθηκε (5 χρόνια φυλάκιση) αντιστοιχούσε σε περίπου 40.000 ευρώ συνολικού προστίμου . Εν ολίγοις, μόλις 5 έτη από τα θεωρητικά πολυετή καταλογισμένα έτη ήταν εκτιτέα, και αυτά μετατράπηκαν σε χρηματική ποινή.

Για τον λόγο αυτό, οι οικογένειες των θυμάτων έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την απόφαση του Εφετείου ως προς τις ποινές. Ο εισαγγελέας Εφετών είχε ασκήσει έφεση κατά της πρωτόδικης απόφασης τόσο ως προς το αθωωτικό σκέλος (ζητώντας περισσότερες ενοχές) όσο και ως προς το ύψος και την εκτέλεση των ποινών. Δεν είναι ακόμη γνωστό αν το Εφετείο θα επιβάλει αυστηρότερες ποινές ή αν θα επιλέξει διαφορετική αντιμετώπιση (π.χ. χωρίς μετατροπή σε χρηματική). Πάντως, οι καταδικασθέντες ζήτησαν την αναγνώριση ελαφρυντικών περιστάσεων – όπως ο πρότερος σύννομος βίος, η καλή συμπεριφορά μετά την πράξη και η υπερβολική διάρκεια της δίκης χωρίς δική τους υπαιτιότητα – προκειμένου να μειωθούν περαιτέρω οι ποινές τους . Αν αυτά τα ελαφρυντικά γίνουν δεκτά, είναι πιθανό οι τελικές ποινές να κινηθούν προς το κατώτερο όριο και ενδεχομένως να τύχουν αναστολής (εφόσον δεν ξεπεράσουν τα 5 έτη).

Γιατί πλημμελήματα αντί για κακουργήματα

Ένα κρίσιμο ζήτημα της δίκης ήταν ο χαρακτηρισμός των αδικημάτων ως πλημμελημάτων (αδικήματα εξ αμελείας) και όχι ως κακουργήματα. Η διαφορά έγκειται στο αν διαπιστωθεί στοιχείο ενδεχόμενου δόλου (δηλαδή αν οι υπεύθυνοι γνώριζαν τον κίνδυνο και τον αποδέχθηκαν). Στη συγκεκριμένη υπόθεση, το δικαστήριο απέρριψε αυτό το ενδεχόμενο. Όπως τόνισε η πρόεδρος, ανακοινώνοντας την απόφαση: «Δεν προέκυψε ο ενδεχόμενος δόλος για να μπορέσει να δομηθεί το αδίκημα της έκθεσης (σ.σ. του πληθυσμού σε κίνδυνο) σε βαθμό κακουργήματος». Με άλλα λόγια, δεν θεώρησε ότι οι κατηγορούμενοι ενήργησαν με συνειδητή αποδοχή του κινδύνου θανάτου για τους κατοίκους, αλλά ότι οι εγκληματικές παραλείψεις τους εντάσσονται στο πλαίσιο της αμέλειας.

Η απόφαση αυτή να παραμείνει η υπόθεση στο πλαίσιο των πλημμελημάτων έχει επικριθεί από τους συγγενείς των θυμάτων και νομικούς συμπαραστάτες τους. Χαρακτηριστικά, ο δικηγόρος Βασίλης Ταουξής (που εκπροσωπεί οικογένειες θυμάτων) επεσήμανε ότι θεωρεί δυσανάλογο τον νομικό χαρακτηρισμό: «Ένα τροχαίο όπου ένας παραβάτης παρασύρει και σκοτώνει έναν πεζό είναι κακούργημα. 104 νεκροί και οι κατηγορίες είναι πλημμέλημα. Αν αυτό είναι ισονομία και ισοπολιτεία, τότε ζούμε σε άλλον πλανήτη». Αντίστοιχα, η πρόεδρος του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων και Εγκαυματιών, κα Κάλλι Αναγνώστου, δήλωσε ότι αισθάνονται αδικημένοι: «Δυστυχώς (η υπόθεση) δεν αντιμετωπίζεται ως κακούργημα και θεωρούμε πως είμαστε αδικημένοι». Οι συγγενείς υποστηρίζουν πως η πρωτοφανής έκταση της τραγωδίας (ένας «ομαδικός τάφος» με 120 νεκρούς, όπως λένε) θα έπρεπε να έχει αντιμετωπιστεί πιο αυστηρά από την Πολιτεία. Παρόλα αυτά, με βάση το ισχύον νομικό πλαίσιο και την κρίση του δικαστηρίου, οι ευθύνες αποδόθηκαν σε βαθμό πλημμελήματος, κάτι που οριοθετεί και τις ανώτατες ποινές που αναφέρθηκαν (μέχρι 5 έτη φυλάκιση ανά κατηγορία).

Αντιδράσεις των συγγενών θυμάτων

Η δικαστική απόφαση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από τους παρευρισκόμενους συγγενείς των θυμάτων μέσα και έξω από τη δικαστική αίθουσα. Μόλις ανακοινώθηκε η ενοχή μόνο 10 κατηγορουμένων για πλημμελήματα, αρκετοί συγγενείς ξέσπασαν φωνάζοντας προς την έδρα και προς τους κατηγορούμενους: «Ντροπή σας! Μας διαλύσατε τα σπίτια και εσείς τα ίδια!» Η οργή πυροδοτήθηκε τόσο από το όριο της απόφασης – ότι κανείς δεν διώχθηκε ως υπεύθυνος σε βαθμό κακουργήματος – όσο και από τον φόβο ότι οι ποινές δεν θα οδηγήσουν κανέναν στη φυλακή. «Εμείς όταν καιγόμασταν, τι ελαφρυντικά είχαμε;» φώναξε με πίκρα μια γυναίκα από το ακροατήριο, όταν άκουσε ότι οι καταδικασθέντες ζητούν μειωτικές περιστάσεις . Άλλοι συμπλήρωναν: «Δεν έχουν ξανασκοτώσει 120 ανθρώπους, και (τους) δίνετε ελαφρυντικά;»

Σε δηλώσεις τους στα μέσα ενημέρωσης, μέλη των οικογενειών εξέφρασαν απογοήτευση και αγανάκτηση για τη δικαστική εξέλιξη. Η πρόεδρος του συλλόγου θυμάτων, Κάλλι Αναγνώστου, επέμεινε ότι οι νεκροί είναι 120 και πως περίμεναν μια πιο παραδειγματική τιμωρία: «Πρόκειται για έναν ομαδικό τάφο… Δυστυχώς δεν έγινε δεκτό ως κακούργημα και νιώθουμε αδικημένοι». Πολλοί συγγενείς μίλησαν για δικαίωση που δεν ήρθε, δηλώνοντας πως η Πολιτεία ουσιαστικά κοστολόγησε τις ζωές των δικών τους ανθρώπων για λίγα ευρώ την ημέρα. «Δέκα ευρώ την ημέρα κοστίζουν οι ζωές των παιδιών μας», είπε χαρακτηριστικά ένας εκ των επιζώντων, αναφερόμενος στην πρωτόδικη μετατροπή των ποινών.

«Μας δουλεύουν, μας κοροϊδεύουν», είπε σε δραματικό τόνο μια μητέρα που έχασε την κόρη της, νιώθοντας ότι το αποτέλεσμα της δίκης δεν απέδωσε την αυτονόητη δικαιοσύνη . Άλλοι συγγενείς εξέφρασαν φόβο ότι «η επόμενη τραγωδία είναι στη γωνία», αν δεν υπάρξει πραγματική λογοδοσία των αρχών για τέτοια γεγονότα.

Η ατμόσφαιρα στο δικαστήριο

Η συνεδρίαση στο Εφετείο, την Τρίτη 3 Ιουνίου 2025, διεξήχθη μέσα σε βαριά φορτισμένη ατμόσφαιρα. Από νωρίς το πρωί, δεκάδες συγγενείς θυμάτων και εγκαυματίες είχαν συγκεντρωθεί στο προαύλιο του δικαστηρίου. Κρατούσαν μαύρα μπαλόνια και είχαν αναρτήσει πανό με συνθήματα όπως «120 νεκροί – 57 εγκαυματίες, είμαστε μόνοι μας, κανείς πουθενά, γιατί;» . Ο Σύλλογος Συγγενών Θανόντων είχε φέρει 120 λευκά τριαντάφυλλα, όσα και οι ψυχές που χάθηκαν, και τα τοποθέτησε σε θέσεις μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου ως συμβολικό μνημόσυνο.

Πριν καν ξεκινήσει η ανάγνωση της απόφασης, σημειώθηκε ένταση: αστυνομικοί της φρουράς επιχείρησαν να απομακρύνουν τα λευκά τριαντάφυλλα από τις θέσεις της αίθουσας, θεωρώντας ότι δεν επιτρέπονται αντικείμενα στο ακροατήριο. Η κίνηση αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση των παρευρισκόμενων. Οι συγγενείς φώναξαν προς τους αστυνομικούς: «Τα λουλούδια δεν είναι για εσάς ούτε για κανέναν άλλο – είναι για τους νεκρούς!»  Τελικά, υπό το φορτισμένο κλίμα, τα λουλούδια δεν απομακρύνθηκαν· μοιράστηκαν στους συγγενείς που παρευρίσκονταν στην αίθουσα, οι οποίοι τα κράτησαν καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας ως φόρο τιμής.

Καθώς το δικαστήριο ανακοίνωσε την ετυμηγορία της ενοχής ή μη κάθε κατηγορούμενου, οι αντιδράσεις κλιμακώνονταν. Σε πολλά ονόματα που ακούστηκαν με την λέξη «αθώος», από το κοινό υψώνονταν κραυγές αγανάκτησης. Η πρόεδρος του δικαστηρίου αναγκάστηκε αρκετές φορές να ζητήσει ησυχία: «Η διαδικασία πρέπει να συνεχιστεί… με φωνές δεν γίνεται», είπε απευθυνόμενη στο ακροατήριο . Ένα μέλος του ακροατηρίου απάντησε δυνατά: «Πιστεύω ότι είστε μητέρες…», απευθύνοντας έκκληση στις δικάστριες να δείξουν κατανόηση στον ανθρώπινο πόνο . Παρά τις εκκλήσεις, η ένταση ήταν συνεχής. Τη στιγμή που ένας συνήγορος υπεράσπισης, επιχειρώντας να μιλήσει για τα ελαφρυντικά, έκανε λόγο για «λαϊκά δικαστήρια», υπήρξε έκρηξη: «Αν ήταν λαϊκό δικαστήριο, θα είχες καεί!» φώναξε κάποιος από τους συγγενείς.

Τελικά, η κατάσταση οδήγησε το δικαστήριο να διακόψει τη συνεδρίαση νωρίτερα από το προγραμματισμένο. Οι δικαστές διέταξαν μια προσωρινή διακοπή και αποχώρηση των ήδη αθωωθέντων από την αίθουσα, προσπαθώντας να εκτονώσουν το κλίμα . Κατά την αποχώρηση αυτή, ακούστηκαν έντονες αποδοκιμασίες και ακόμα και κατάρες από μερίδα του κοινού προς τους κατηγορούμενους και το δικαστήριο . Η συνεδρίαση συνεχίστηκε για λίγο, αλλά τελικά διεκόπη οριστικά για να συνεχιστεί την επόμενη ημέρα, μόλις οι τόνοι έπεσαν ελάχιστα.

Μετά το πέρας της διαδικασίας, οι συγκεντρωμένοι έλυσαν στον ουρανό τα μαύρα μπαλόνια που κρατούσαν από το πρωί, φωνάζοντας με ένα στόμα «Αθάνατοι!» προς τιμήν των χαμένων ανθρώπων. Τα δεκάδες μαύρα μπαλόνια ανυψώθηκαν πάνω από το Εφετείο Αθηνών, ενώ οι οικογένειες αγκαλιάζονταν κρατώντας φωτογραφίες και λευκά λουλούδια. Στο χώρο έξω από το δικαστήριο, πολλοί πολίτες που συγκεντρώθηκαν αυθόρμητα χειροκρότησαν τους συγγενείς των θυμάτων.

«Γεφυρώνοντας Πολιτισμούς» – Έκθεση του Ιδρύματος Schwarz για τα 100 χρόνια έρευνας του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στη Σάμο

Το Ίδρυμα Schwarz ανακοινώνει τη φετινή έκθεση με τίτλο «Bridging Cultures – Γεφυρώνοντας Πολιτισμούς», που θα φιλοξενείται από τις 4 Ιουλίου έως τις 15 Οκτωβρίου στο Art Space Pythagorion, στη Σάμο. Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών, με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων αρχαιολογικών ερευνών του Ινστιτούτου στο νησί.

Όπως ενημερώνουν οι διοργανωτές, μέσα από μία προσεγμένη μουσειολογική αφήγηση, η έκθεση αναδεικνύει τον κομβικό ρόλο της Σάμου ως γέφυρας πολιτισμών στην Ανατολική Μεσόγειο, ήδη από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Το νησί υπήρξε σταυροδρόμι πολιτιστικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, και οι επαφές των αρχαίων Σαμίων με την Ανατολία, την Αίγυπτο και την Εγγύς Ανατολή υπήρξαν καθοριστικές για την άνθηση της πόλης-κράτους κατά τον 7ο και τον 6ο αι. π.Χ.

Ο αρχαιολογικός χώρος του Ηραίου στη Σάμο. (Stefan Biernath/DAI-Athen/Αρχείο Σάμου μέσω ΑΠΕ ΜΠΕ)

 

Τα εντυπωσιακά αρχαιολογικά ευρήματα από το Ηραίο της Σάμου, που ήρθαν στο φως από το Γερμανικό Ινστιτούτο (DAI), αναδεικνύουν πώς οι πολιτισμικές ανταλλαγές διαμόρφωσαν την ταυτότητα της τοπικής κοινωνίας. Ο ναός της Ήρας, το υδραγωγείο του Ευπαλίνου και ο αρχαίος κυματοθραύστης στο λιμάνι – τα οποία ο Ηρόδοτος περιγράφει ως τα πιο συγκλονιστικά έργα που πραγματοποιήθηκαν ποτέ στην Ελλάδα – επιβεβαιώνουν την εξαιρετική τεχνογνωσία που προέκυψε από τη σύνθεση ντόπιων και ξένων στοιχείων. Ειδικά το Ηραίο της Σάμου αποτέλεσε επί αιώνες πηγή αρχιτεκτονικού θαυμασμού αλλά και λεηλασίας. Στους μεταβυζαντινούς χρόνους, ιδίως από τον 13ο αιώνα, κατά την περίοδο της ενετικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη του Ηραίου μεταφέρθηκαν και κατέληξαν στην Πλατεία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία.

Η έκθεση ρίχνει φως σε μία μακρά ιστορία διαπολιτισμικής αλληλεπίδρασης, προβάλλοντας πτυχές της ζωής στους αρχαίους χρόνους, μηχανισμούς ανταλλαγής και προσαρμογής. Ταυτόχρονα, παρουσιάζει σπάνιο αρχειακό υλικό και τεκμήρια από έναν αιώνα έρευνας του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών στη Σάμο, καθιστώντας ορατή μία συναρπαστική πτυχή της ιστορίας του νησιού. Η Σάμος, λόγω της γεωγραφικής θέσης της, υπήρξε από την αρχαιότητα κομβικό σημείο επαφών μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής. Οι αρχαίοι Σάμιοι αξιοποίησαν αυτήν την προνομιακή θέση για να οικοδομήσουν μία πόλη-κράτος με εξωστρέφεια, υιοθετώντας και ενσωματώνοντας επιρροές από την Ανατολία, την Αίγυπτο και την Εγγύς Ανατολή.

Επίσης, αναδεικνύει το Ηραίο ως καθρέφτη της κοινωνικοπολιτισμικής εξέλιξης της σαμιακής κοινότητας, αποκαλύπτοντας πώς η ταυτότητά της διαμορφώθηκε μέσω αλληλεπιδράσεων, ενσωματώσεων και δημιουργικών ανασχηματισμών. Με τη βοήθεια αρχαιολογικών τεκμηρίων, σπάνιου οπτικοακουστικού υλικού και αρχειακών αναφορών, παρουσιάζεται η συμβολή του DAI στη μελέτη αυτού του ζωντανού παλίμψηστου πολιτισμών. Η έκθεση φιλοξενείται στο Art Space Pythagorion, τον εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος Schwarz στη Σάμο, ο οποίος εγκαινιάστηκε το 2012 και έκτοτε έχει φιλοξενήσει ορισμένες από τις σημαντικότερες φωνές της διεθνούς σύγχρονης τέχνης.

Ως ανεξάρτητος μη κερδοσκοπικός φορέας, το Ίδρυμα Schwarz προάγει τη διαπολιτισμική ανταλλαγή μεταξύ Ανατολής και Δύσης, με έμφαση στη σύγχρονη τέχνη, την έρευνα, την ιστορία και τον στοχασμό, από το 2011. Μέσα από εκθέσεις, φεστιβάλ, υποτροφίες, διαλέξεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, ενισχύει την παρουσία της Ελλάδας στον διεθνή πολιτιστικό διάλογο, με τη Σάμο ως σημείο αναφοράς.

Samos Young Artists Festival: Μία βδομάδα μαγευτικής μουσικής

Το Ίδρυμα Schwarz πραγματοποιεί παράλληλα το Samos Young Artists Festival, τον θεσμό υψηλής αισθητικής που φιλοξενεί κορυφαίους σολίστ και ανερχόμενους δημιουργούς. Φέτος, επιστρέφει για 15η χρονιά, από τις 7 έως τις 13 Αυγούστου 2025, μεταμορφώνοντας το αρχαίο θέατρο Πυθαγορείου σε σταυροδρόμι παγκόσμιας μουσικής. Η φετινή διοργάνωση ξεχωρίζει για την εκλεκτική πολυμορφία του προγράμματος, που περιλαμβάνει ρεσιτάλ πιάνου και τσέλου, συναυλίες μουσικής δωματίου, διαπολιτισμικές τζαζ αναζητήσεις, αλλά και τολμηρές συνθέσεις που διατρέχουν τη γαλλική chanson, τη Μεσόγειο και την ανανεωμένη ευρωπαϊκή μουσική σκηνή.

Καλλιτεχνική διεύθυνση: Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν και Μάσα Ιλιάσοφ

Πρόγραμμα

Πέμπτη, 7 Αυγούστου: Βραδιά τζαζ

Παρασκευή, 8 Αυγούστου: Trio Zimbalist

Σάββατο, 9 Αυγούστου: Ρεσιτάλ πιάνου/τσέλου

Κυριακή, 10 Αυγούστου: Ρεσιτάλ πιάνου της Ilya Shmukler

Δευτέρα, 11 Αυγούστου: Από την κλασική μουσική στη φολκ και στην τζαζ

Τρίτη, 12 Αυγούστου: Μουσική δωματίου

Τετάρτη, 13 Αυγούστου: Όταν η τζαζ συναντά το γαλλικό τραγούδι, με την Camille Bertault

 

Μπιλ Γκέιτς: Δεσμεύεται να διαθέσει την περιουσία του για την Αφρική, μέσα στην επόμενη 20ετία

Το μεγαλύτερο μέρος των 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων που σχεδιάζει να διαθέσει τα επόμενα είκοσι χρόνια το ίδρυμά του θα πάει στην Αφρική, δήλωσε ο Μπιλ Γκέιτς τη Δευτέρα, ρίχνοντας φως στους νέους στόχους ενός από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Υπενθυμίζεται ότι τον προηγούμενο μήνα είχε γνωστοποιήσει την πρόθεσή του να δωρίσει σχεδόν ολόκληρη την περιουσία του.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ιδρύματος Γκέιτς, ο ιδρυτής της Microsoft ανέφερε σε ομιλία του στην έδρα της Αφρικανικής Ένωσης στην Αντίς Αμπέμπα ότι είχε δεσμευθεί να διαθέσει την περιουσία του εντός των επόμενων δύο δεκαετιών, και ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών των χρημάτων προορίζεται για την αντιμετώπιση προκλήσεων στην αφρικανική ήπειρο.

Τον Μάιο, ο Γκέιτς ανακοίνωσε ότι το ίδρυμά του θα τερματίσει τη λειτουργία του στις 31 Δεκεμβρίου 2045, με προγραμματισμένες δαπάνες έως και 200 δισ. δολάρια μέχρι τότε — ποσό που θα χρηματοδοτηθεί κυρίως μέσω της προσωπικής του δέσμευσης να δωρίσει σχεδόν ολόκληρη την περιουσία του. Η απόφαση αυτή σηματοδότησε μια σημαντική αλλαγή σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό, ο οποίος προέβλεπε ότι το ίδρυμα θα συνέχιζε να λειτουργεί για αρκετές δεκαετίες μετά τον θάνατο του ίδιου και της πρώην συζύγου του, Μελίντα Φρεντς Γκέιτς.

Όπως ανέφερε σε δήλωσή του στις 8 Μαΐου, ο Γκέιτς άρχισε τα τελευταία χρόνια να επανεξετάζει αυτή την προσέγγιση, και κατέληξε — σε συνεργασία με το διοικητικό συμβούλιο — ότι είναι εφικτή η επίτευξη των στόχων του ιδρύματος σε μικρότερο χρονικό διάστημα, εφόσον εντατικοποιηθούν κρίσιμες επενδύσεις και προσφερθεί μεγαλύτερη σιγουριά στους συνεργάτες του ιδρύματος.

Η Μελίντα Φρεντς Γκέιτς αποχώρησε από το ίδρυμα το 2024, μετά το διαζύγιό τους, με δέσμευση να προσφέρει περίπου 12,5 δισεκατομμύρια δολάρια στο πλαίσιο της συμφωνίας του διαζυγίου.

Σκοπός της επίσκεψης του Γκέιτς στην Αιθιοπία, σύμφωνα με ανακοίνωση της Αφρικανικής Ένωσης, ήταν η ενίσχυση των σχέσεων του ιδρύματος με τον οργανισμό. Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στη βελτίωση των συστημάτων υγείας, την ενίσχυση της διατροφικής ασφάλειας και την επέκταση της τοπικής παραγωγής φαρμάκων και εμβολίων στην Αφρική.

Ο Γκέιτς αναφέρθηκε επίσης στα πρώτα του φιλανθρωπικά βήματα τη δεκαετία του 1990, επισημαίνοντας ότι το έργο του ιδρύματος στο πεδίο των εμβολιασμών ξεκίνησε όταν διάβασε ένα άρθρο σχετικά με τη μείωση των θανάτων από διάρροια σε παιδιά στην Αφρική μέσω του εμβολιασμού κατά του ροταϊού.

Υπενθύμισε ότι το ίδρυμα συμμετείχε στη δημιουργία της Συμμαχίας για τα Εμβόλια και την Ανοσοποίηση (Global Alliance for Vaccines and Immunization – GAVI), με στόχο την αγορά εμβολίων, και ότι επένδυσε σημαντικά κεφάλαια ώστε η τιμή του εμβολίου για τον ροταϊό να μειωθεί από τα 30 δολάρια σε κάτω από 2 δολάρια ανά δόση.

Η δράση του στον τομέα των εμβολίων έχει προκαλέσει αντικρουόμενες αντιδράσεις, από επαίνους μέχρι επικρίσεις και θεωρίες συνωμοσίας. Μεταξύ άλλων, κυκλοφόρησαν ισχυρισμοί ότι παιδιά στην Αφρική χρησιμοποιήθηκαν ως «πειραματόζωα» σε δοκιμές ή ότι τα εμβόλια για την COVID-19 περιείχαν συσκευές εντοπισμού. Ο Γκέιτς έχει απορρίψει κατηγορηματικά τέτοιους ισχυρισμούς, τονίζοντας ότι το έργο του ιδρύματος έχει μοναδικό στόχο τη διάσωση ζωών και τη μείωση του ανθρώπινου πόνου.

Στην ομιλία του στην Αντίς Αμπέμπα, υποστήριξε ότι παιδιά που γεννιούνται σε πολλές περιοχές της Αφρικής έχουν 50 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν πριν από τα πέντε τους χρόνια σε σύγκριση με παιδιά σε άλλα μέρη του κόσμου. Όπως ανέφερε, από το 2000 και μετά, το ίδρυμα συνεργάζεται στενά με αφρικανικούς φορείς, μαθαίνοντας από την εμπειρία τους. Ορισμένες από τις καινοτομίες στις οποίες συνέβαλε, πρόσθεσε, είναι βασικές — όπως η καλύτερη οργάνωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας — ενώ άλλες είναι ιδιαίτερα σύνθετες.

Αναφέρθηκε ενδεικτικά στην ανάπτυξη νέων εμβολίων κατά της ελονοσίας, του HIV και της φυματίωσης, υπογραμμίζοντας τη σημασία της επιστημονικής έρευνας στον αγώνα για την υγεία.

Από τότε που αποχώρησε από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της Microsoft το 2000 και αργότερα από την προεδρία του ΔΣ το 2014, ο Γκέιτς έχει αφιερωθεί σχεδόν αποκλειστικά στο ίδρυμά του. Έχει αναφέρει συχνά ότι εμπνέεται από άλλους μεγιστάνες και δωρητές, όπως ο Γουόρεν Μπάφετ. Παράλληλα, δεν λείπουν οι επικριτές, οι οποίοι θεωρούν ότι χρησιμοποιεί το ίδρυμά του ως φορολογικό καταφύγιο και ότι ασκεί υπερβολική επιρροή στη διεθνή πολιτική υγείας. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, ο Γκέιτς απέκτησε σημαντική δημόσια παρουσία, με ορισμένες από τις δηλώσεις του για τα εμβόλια και τις στρατηγικές δημόσιας υγείας να προκαλούν έντονες αντιδράσεις.

Με τη συμβολή του Jack Phillips

Ρωσία και Ουκρανία ολοκλήρωσαν δεύτερο γύρο συνομιλιών – Προετοιμάζουν ανταλλαγή αιχμαλώτων

Οι αντιπροσωπείες Ουκρανίας και Ρωσίας ολοκλήρωσαν τον δεύτερο γύρο διαπραγματεύσεων για εκεχειρία στην Τουρκία, σε συνάντηση που διήρκεσε μόλις μία ώρα.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε, στις 2 Ιουνίου, ότι οι δύο πλευρές προετοιμάζουν νέα ανταλλαγή αιχμαλώτων, ενώ η ουκρανική αντιπροσωπεία παρέδωσε στη ρωσική πλευρά λίστα με απελαθέντα παιδιά, ζητώντας την επιστροφή τους.

Στον προηγούμενο γύρο απευθείας επαφών, τον Μάιο, είχε προηγηθεί ανταλλαγή 1.000 αιχμαλώτων από κάθε πλευρά.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν ανέφερε, πριν την έναρξη των συνομιλιών, ότι στόχος της δεύτερης αυτής συνάντησης, που πραγματοποιήθηκε στις 2 Ιουνίου, ήταν να εξεταστούν οι προϋποθέσεις για κατάπαυση του πυρός, να διευκολυνθούν περαιτέρω ανταλλαγές αιχμαλώτων και να συζητηθεί ενδεχόμενη συνάντηση μεταξύ των προέδρων Ρωσίας και Ουκρανίας. «Τα βλέμματα όλου του κόσμου είναι στραμμένα στις επαφές αυτές», είπε.

Επικεφαλής της ουκρανικής αντιπροσωπείας ήταν ο υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ, ενώ της ομάδας του Κρεμλίνου ηγήθηκε ο προεδρικός σύμβουλος Βλαντίμιρ Μεντίνσκι.

Ο Ουμέροφ δήλωσε, μετά τη συνάντηση, ότι το Κίεβο εμμένει σε «πλήρη και άνευ όρων παύση των εχθροπραξιών άμεσα». Πρόσθεσε πως η Ουκρανία είχε αποστείλει τις θέσεις της στη ρωσική πλευρά μέρες πριν τις συνομιλίες, αλλά δεν έλαβε απάντηση από τη Μόσχα παρά μόνο την ημέρα της συνάντησης.

Όπως ανέφερε, το Κίεβο θα χρειαστεί μία εβδομάδα για να εξετάσει τα αιτήματα της Ρωσίας. Υπογράμμισε, επίσης, ότι ουσιαστικές συνομιλίες ειρήνης μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο σε επίπεδο αρχηγών κρατών, ενώ καλωσόρισε τη συμμετοχή ξένων ηγετών στη διαδικασία, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Ουμέροφ τόνισε ότι «ο πόλεμος αυτός πρέπει να τελειώσει» και υποστήριξε πως «όλος ο κόσμος στηρίζει αυτή την προσπάθεια».

Οι συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη πραγματοποιήθηκαν λίγο μετά από σειρά ουκρανικών επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά ρωσικών βάσεων, οι οποίες κατέστρεψαν ή έθεσαν εκτός λειτουργίας σημαντικό μέρος της ρωσικής στρατηγικής αεροπορίας, πλήττοντας την ικανότητα της Μόσχας να μεταφέρει πυρηνικά όπλα, σύμφωνα με το Κίεβο.

Στις 2 Ιουνίου, ο Ζελένσκι εξέφρασε την άποψη ότι η Ρωσία θα είναι πιο πρόθυμη να διαπραγματευτεί εάν δεχθεί περισσότερες τέτοιες απώλειες: «Η Ρωσία πρέπει να καταλάβει τι σημαίνουν οι απώλειές της – αυτό είναι που θα την ωθήσει στη διπλωματία».

Η επίθεση είχε μεγάλη γεωγραφική έκταση, με στόχους σε διαφορετικές χρονικές ζώνες, μεταξύ των οποίων και μια αεροπορική βάση σε απόσταση άνω των 4.000 χιλιομέτρων από την Ουκρανία. Για την επιχείρηση χρησιμοποιήθηκαν drone που είχαν μεταφερθεί λαθραία και εκτοξεύθηκαν από φορτηγά σταθμευμένα κοντά στις βάσεις.

Την 1η Ιουνίου, η Ρωσία απάντησε με 472 επιθέσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε ουκρανικό έδαφος, περιλαμβανομένων πολιτικών στόχων, σε μια προσπάθεια να καταλύσει την ουκρανική αντιαεροπορική άμυνα.

Παράλληλα, συνεχίζει να απορρίπτει τις εκκλήσεις του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για άμεση κατάπαυση του πυρός ως προϋπόθεση για την έναρξη ειρηνευτικών συνομιλιών.

Ενώ ο Ζελένσκι έχει αποδεχθεί το αίτημα του Τραμπ, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει καταθέσει μια σειρά από μεταβαλλόμενες απαιτήσεις και αρνείται να δεσμευτεί σε κατάπαυση του πυρός.

Μεταξύ των ρωσικών αιτημάτων περιλαμβάνεται η παράδοση τεσσάρων ουκρανικών περιφερειών – Ντονέτσκ, Χερσώνα, Λουγκάνσκ και Ζαπορίζια – τις οποίες ο Πούτιν ισχυρίζεται ότι προσάρτησε το 2022, αν και η Ρωσία δεν τις έχει πλήρως καταλάβει μετά από τρία χρόνια πολέμου.

Στις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, οι υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία αυτονομιστές εξεγέρθηκαν αρχικά κατά της ουκρανικής κυβέρνησης το 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία. Η εξέγερση αυτή σηματοδότησε την έναρξη ενός βίαιου ανταρτοπολέμου, που διήρκεσε έως ότου η Μόσχα εισέβαλε στην Ουκρανία το 2022.

Η στάση της Μόσχας απέναντι στις αμερικανικές πρωτοβουλίες επικρίνεται από την κυβέρνηση Τραμπ, με τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Τζ. Ντ. Βανς να δηλώνει τον προηγούμενο μήνα σε Ευρωπαίους υπουργούς Άμυνας ότι ο Πούτιν «ζητάει υπερβολικά πολλά».

Ο Βανς ανέφερε πως η Ουάσιγκτον σκοπεύει να υποβάλει προτάσεις και προς τις δύο πλευρές κάθε λίγες εβδομάδες, απαιτώντας από Μόσχα και Κίεβο να τις εξετάζουν σοβαρά. Προειδοποίησε, επίσης, ότι αν διαπιστωθεί πως μία από τις δύο πλευρές ενεργεί «κακή τη πίστει», οι ΗΠΑ θα αποσύρουν την υποστήριξή τους για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός, αφήνοντας τις δύο χώρες να συνεχίσουν τον πόλεμο.

Αμερικανοί νομοθέτες έχουν επίσης προειδοποιήσει ότι η Ρωσία ενδέχεται να αντιμετωπίσει νέες κυρώσεις, εφόσον δεν επιδείξει καλή πίστη στη διαπραγμάτευση.

Το Ισραήλ αρνείται ότι πυροβόλησε πολίτες σε σημείο διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα – Κατηγορεί τη Χαμάς για το θανατηφόρο περιστατικό

Το Ισραήλ αρνήθηκε ότι πυροβόλησε Παλαιστινίους κοντά σε σημείο διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, λέγοντας ότι οι δυνάμεις του δεν στόχευσαν πολίτες και κατηγόρησε τη Χαμάς ότι άνοιξε πυρ στην περιοχή.

Το υπουργείο Υγείας της Γάζας, το οποίο ελέγχεται από την τρομοκρατική ομάδα Χαμάς, δήλωσε ότι περισσότεροι από 30 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν και σχεδόν 170 τραυματίστηκαν την 1η Ιουνίου στη νότια Γάζα, κοντά σε σημείο διανομής τροφίμων, και ότι ο ισραηλινός στρατός άνοιξε πυρ εναντίον ανθρώπων που συγκεντρώνονταν για να λάβουν επισιτιστική βοήθεια.

Την 1η Ιουνίου, οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις (IDF) διέψευσαν αυτούς τους ισχυρισμούς με ανάρτηση στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X:

«Ψευδείς αναφορές διαδίδονται τις τελευταίες ώρες, συμπεριλαμβανομένων σοβαρών ισχυρισμών κατά του IDF σχετικά με πυρά εναντίον κατοίκων της Γάζας, στην περιοχή του σημείου διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα», έγραψε ο IDF.

Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι σύμφωνα με τα ευρήματα μιας αρχικής έρευνας, ο IDF «δεν πυροβόλησε εναντίον αμάχων ενώ βρίσκονταν κοντά ή εντός του σημείου διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας και […] οι αναφορές προς τούτο είναι ψευδείς».

Ο IDF δήλωσε ότι συνεργάζεται με το υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ Ανθρωπιστικό Ίδρυμα για τη Γάζα (GHF) και διεθνείς οργανισμούς βοήθειας για να καταστεί δυνατή η διανομή βοήθειας στους κατοίκους της Γάζας και «όχι στη Χαμάς».

Στις 2 Ιουνίου, ο Ερυθρός Σταυρός δήλωσε ότι νωρίς το πρωί της 1ης Ιουνίου, το Νοσοκομείο Πεδίου του Ερυθρού Σταυρού, χωρητικότητας 60 κλινών, στη Ράφα, δέχθηκε «μαζική εισροή 179 θυμάτων, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών».
Ανέφερε ότι οι περισσότεροι έφεραν «τραύματα από πυροβολισμούς ή θραύσματα».

Είκοσι ένας ασθενείς κηρύχθηκαν νεκροί κατά την άφιξή τους και όλοι οι ασθενείς δήλωσαν ότι προσπαθούσαν να φτάσουν σε σημείο διανομής βοήθειας, σύμφωνα με τον Ερυθρό Σταυρό.

«Αυτός είναι ο υψηλότερος αριθμός τραυματιών από όπλα σε ένα μόνο περιστατικό από την ίδρυση του νοσοκομείου εκστρατείας, πριν από ένα χρόνο. Ξεπέρασε κατά πολύ τη χωρητικότητα του νοσοκομείου», ανέφερε.

Το Ισραήλ άρχισε να περιορίζει την παράδοση βοήθειας στη Γάζα τον Μάρτιο, λέγοντας ότι η Χαμάς έκλεβε τη βοήθεια και την πουλούσε για να χρηματοδοτήσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις.

Σε δήλωση του, στις 22 Μαΐου, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι είχε συμβουλευτεί τους Αμερικανούς συμμάχους του Ισραήλ σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν «για να εμποδίσουν τη Χαμάς από το να λεηλατεί τη βοήθεια» και ότι, μαζί, είχαν «επινοήσει έναν μηχανισμό για την επίτευξη αυτού του στόχου».

Το GHF δημιουργήθηκε το 2025 ως μέρος ενός σχεδίου που ξεκίνησε το Ισραήλ για την παροχή βοήθειας σε Παλαιστίνιους πολίτες στη Γάζα, χωρίς παρέμβαση της Χαμάς.

Στις 25 Μαΐου, ο Τζέηκ Γουντ, εκτελεστικός διευθυντής του GHF, παραιτήθηκε, λέγοντας ότι ήταν σαφές ότι το σχέδιο δεν μπορούσε να εφαρμοστεί τηρώντας «τις αρχές του ανθρωπισμού, της ουδετερότητας, της αμεροληψίας και της ανεξαρτησίας», τις οποίες είπε ότι «δεν θα εγκαταλείψει».

Ο Γουντ, πρώην ελεύθερος σκοπευτής των Αμερικανών Πεζοναυτών, ο οποίος διορίστηκε στη θέση αυτή πριν από δύο μήνες, δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες.

Η γαλλική κυβέρνηση δήλωσε στις 30 Μαΐου ότι θα μπορούσε να σκληρύνει τη θέση της απέναντι στο Ισραήλ σχετικά με την κατάσταση με την παροχή βοήθειας στη Γάζα.

«Ο ανθρωπιστικός αποκλεισμός δημιουργεί μια κατάσταση που είναι αφόρητη», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν στις 30 Μαΐου, κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου στη Σιγκαπούρη με τον πρωθυπουργό της Σιγκαπούρης Λώρενς Γουόνγκ.

«Επομένως, εάν δεν υπάρξει απάντηση που να ανταποκρίνεται στην ανθρωπιστική κατάσταση τις επόμενες ώρες και ημέρες, προφανώς θα πρέπει να σκληρύνουμε τη συλλογική μας θέση. Αλλά εξακολουθώ να ελπίζω ότι η κυβέρνηση του Ισραήλ θα αλλάξει τη στάση της και ότι θα έχουμε επιτέλους μια ανθρωπιστική απάντηση.»

Η σύγκρουση στη Γάζα χρονολογείται από τις 7 Οκτωβρίου 2023, όταν τρομοκράτες της Χαμάς διέσχισαν τα σύνορα με το Ισραήλ, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους και συλλαμβάνοντας περίπου 250 ομήρους στη λωρίδα εδάφους που ήλεγχαν.

Τα στοιχεία του Μαΐου από το υπουργείο Υγείας της Γάζας που ελέγχεται από τη Χαμάς αναφέρουν ότι η επακόλουθη σύγκρουση έχει κοστίσει τη ζωή τουλάχιστον 52.800 Παλαιστινίων.

Οι αριθμοί δεν κάνουν διάκριση μεταξύ μαχητών και αμάχων και δεν μπορούν να επαληθευτούν ανεξάρτητα.

Δικαστήριο αποφαίνεται ότι η Γερμανική Υπηρεσία Συνοριακού Ελέγχου δεν μπορεί να απορρίψει αιτούντες άσυλο

Ένα δικαστήριο του Βερολίνου αποφάσισε στις 2 Ιουνίου ότι η επιστροφή αιτούντων άσυλο στα σύνορα της Γερμανίας είναι παράνομη, καταλήγοντας σε πλήγμα στον συνασπισμό υπό την ηγεσία των συντηρητικών του Καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος έχει δεσμευτεί να επιβάλει συνοριακούς ελέγχους.

Το δικαστήριο αποφάνθηκε υπέρ τριών ανώνυμων Σομαλών αιτούντων — δύο άνδρες και μία γυναίκα — οι οποίοι στάλθηκαν πίσω στην Πολωνία από έναν σιδηροδρομικό σταθμό στην ανατολική πόλη της Φρανκφούρτης επί του Όντερ, στα σύνορα της Γερμανίας, με το σκεπτικό ότι είχαν επιχειρήσει να εισέλθουν από μια ασφαλή τρίτη χώρα, σύμφωνα με δικαστική ανακοίνωση.

«Η απόρριψη των αιτούντων ήταν παράνομη», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το δικαστήριο του Βερολίνου, προσθέτοντας ότι η αίτηση ασύλου θα έπρεπε να είχε διεκπεραιωθεί από τη Γερμανία σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ.

Το δικαστήριο δήλωσε ότι οι αιτούντες δεν μπορούσαν να απαιτήσουν να εισέλθουν στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας πέρα ​​από τη συνοριακή διέλευση, αλλά ότι η αίτηση θα μπορούσε να διεκπεραιωθεί στα σύνορα ή κοντά σε αυτά.

Στις 7 Μαΐου, την πρώτη ημέρα της διοίκησης Μερτς, ο Γερμανός υπουργός Εσωτερικών Αλεξάντερ Ντόμπριντ εξέδωσε εντολή με την οποία ζητούσε από τις αρχές να επιστρέψουν περισσότερους παράνομους μετανάστες στα σύνορα της χώρας.

Είπε ότι θα αύξανε σταδιακά τον αριθμό των απορρίψεων, εφαρμόζοντας παράλληλα αυστηρότερους ελέγχους στα σύνορα της Γερμανίας.

«Δεν πρόκειται να κλείσουμε τα σύνορα, αλλά θα τα ελέγξουμε πιο αυστηρά, και αυτός ο αυστηρότερος έλεγχος των συνόρων θα οδηγήσει επίσης σε μεγαλύτερο αριθμό απορρίψεων», είχε δηλώσει τότε ο Ντόμπριντ.

Οι στόχοι του Ντόμπριντ ευθυγραμμίζονται με εκείνους άλλων ευρωπαϊκών χωρών που σκληραίνουν τη στάση τους απέναντι στην παράνομη μετανάστευση.

Σύμφωνα με το Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, τα κράτη μέλη μπορούν να συνάψουν συμφωνίες με κράτη εκτός ΕΕ για την εξωεδαφική διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου, ενδεχομένως δημιουργώντας κέντρα επεξεργασίας στη Βόρεια Αφρική ή και πέραν αυτής.

Οι παράνομοι μετανάστες εισέρχονται στην ΕΕ κυρίως μέσω διαβάσεων στη Μεσόγειο από τη Βόρεια Αφρική και μέσω χερσαίων οδών μέσω της Πολωνίας και των Βαλκανίων, σύμφωνα με στοιχεία της Frontex, της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.

Υπό την πίεση κομμάτων με πιο σκληροπυρηνικές πλατφόρμες μετανάστευσης, τα πολιτικά κόμματα του κατεστημένου έχουν εγκαταλείψει σταθερά τις κάποτε προοδευτικές θέσεις τους για τη μετανάστευση και έχουν υποστηρίξει την επαναφορά των εσωτερικών συνοριακών ελέγχων στη Ζώνη Σένγκεν ελεύθερης κυκλοφορίας.

Το 2024, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρότεινε τη σύναψη συμφωνιών με χώρες εκτός ΕΕ από τις οποίες προέρχονται οι παράνομοι μετανάστες ή μέσω των οποίων διέρχονται, προκειμένου να τους σταματήσει σε αυτές τις χώρες.

Πρότεινε επίσης την αποστολή όσων δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην ΕΕ σε «κέντρα επιστροφής» σε χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Αίγυπτος, το Μαρόκο, η Αλγερία, η Μαυριτανία, η Σενεγάλη και το Μάλι.

Δεν έχουν ακόμη δημιουργηθεί τέτοιοι κόμβοι.

Στις 31 Μαΐου, ο Ντόμπριντ δήλωσε ότι ελπίζει ότι η ΕΕ θα μπορούσε να καταλήξει σε μια συμφωνία σε επίπεδο μπλοκ για την αποστολή παράνομων μεταναστών σε τρίτες χώρες.

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Welt am Sonntag που δημοσιεύθηκε στις 31 Μαΐου, δήλωσε ότι η προσέγγιση της χρήσης τρίτων χωρών θα μπορούσε να λειτουργήσει μόνο εάν υπήρχε πανευρωπαϊκή συναίνεση.

«Χρειαζόμαστε τρίτες χώρες που είναι έτοιμες να δεχτούν μετανάστες που αντικειμενικά δεν μπορούν να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους», δήλωσε στην εφημερίδα. «Κανένα μεμονωμένο κράτος μέλος της ΕΕ δεν μπορεί να δημιουργήσει αυτό το μοντέλο μόνο του: θα πρέπει να συμβεί σε επίπεδο ΕΕ. Προετοιμάζουμε τα θεμέλια για αυτό αυτή τη στιγμή».

Ηνωμένο Βασίλειο: Επένδυση 15 δισ. λιρών σε πυρηνικές κεφαλές και έξι νέες μονάδες παραγωγής οπλισμού

Το Ηνωμένο Βασίλειο σχεδιάζει να επενδύσει 15 δισ. λίρες (περίπου 17,77 δισ. ευρώ) σε πυρηνικές κεφαλές και να δημιουργήσει έξι νέες μονάδες παραγωγής οπλισμού, όπως ανακοίνωσε στις 2 Ιουνίου ο πρωθυπουργός Κηρ Στάρμερ, παρουσιάζοντας την επικαιροποιημένη στρατηγική αμυντική ανασκόπηση κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στη Γλασκώβη.

Ο Στάρμερ ανέφερε ότι η κυβέρνηση θα αποδεχθεί και τις 62 συστάσεις της ανασκόπησης, την οποία εκπόνησε ο πρώην γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Τζορτζ Ρόμπερτσον και αναμενόταν να δημοσιευθεί αργότερα την ίδια ημέρα.

Ο ίδιος έκανε λόγο για «ένα κράτος έτοιμο για μάχη, θωρακισμένο, με τις ισχυρότερες συμμαχίες και τις πιο προηγμένες δυνατότητες, κατάλληλο για τις δεκαετίες που έρχονται».

Σε δηλώσεις του, την 1η Ιουνίου, ο Βρετανός υπουργός Άμυνας Τζον Χήλυ ανέφερε ότι η χώρα θα επεκτείνει τον στόλο των πυρηνοκίνητων υποβρυχίων της, στο πλαίσιο του ίδιου σχεδίου, με την κατασκευή έως και 12 νέων υποβρυχίων με συμβατικό οπλισμό.

Ο Στάρμερ σημείωσε ότι το ποσό των 15 δισ. λιρών θα διατεθεί σε ένα «κυρίαρχο πρόγραμμα πυρηνικών κεφαλών», με στόχο την ανανέωση της πυρηνικής αποτρεπτικής ισχύος της Βρετανίας, την οποία χαρακτήρισε «απόλυτο εγγυητή της ασφάλειας» της χώρας.

Παρά τον ισχυρισμό περί λειτουργικής ανεξαρτησίας του βρετανικού πυρηνικού οπλοστασίου, το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να εξαρτάται από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά τη συντήρηση των πυραύλων και την ανάπτυξη των κεφαλών. Ο Σάμιουελ Ράφανελ-Ουίλλιαμς, υπεύθυνος επικοινωνίας της Εκστρατείας για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό στη Σκωτία, είχε δηλώσει τον Απρίλιο στην εφημερίδα The Epoch Times ότι τα βρετανικά υποβρύχια επισκέπτονται τακτικά λιμάνι στη Τζόρτζια των ΗΠΑ για φόρτωση και συντήρηση πυραύλων, προσθέτοντας ότι η άποψη πως το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει «ανεξάρτητη» πυρηνική ικανότητα αποτελεί «φαντασίωση».

Σε δήλωσή του την 1η Ιουνίου, ο υπουργός Άμυνας Τζον Χήλυ ανέφερε ότι η κυβέρνηση ενισχύει τη βιομηχανική βάση της Βρετανίας, προκειμένου να «αποτρέπει αποτελεσματικότερα τους αντιπάλους» της και να ενισχύσει την ασφάλεια της χώρας.

Ο Χήλυ υποστήριξε ότι τα «σκληρά διδάγματα» από την «παράνομη εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία» δείχνουν πως μια στρατιωτική δύναμη είναι τόσο ισχυρή όσο και η βιομηχανία που τη στηρίζει.

Η αναπληρώτρια διευθύντρια της MBDA Λουίζ Χολμς δείχνει στον Βρετανό υπουργό Άμυνας Τζον Χήλυ έναν πύραυλο Storm Shadow στη γραμμή συναρμολόγησης στο εργοστάσιο της MBDA. Στήβενητζ, Αγγλία, 31 Μαΐου 2025. (Dan Kitwood/AP)

 

Κατά την επίσκεψή του σε εργοστάσιο συναρμολόγησης πυραύλων Storm Shadow, ο Βρετανός υπουργός ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση σκοπεύει να δαπανήσει 6 δισ. λίρες τα επόμενα χρόνια για την παραγωγή οπλισμού, με στόχο τη δημιουργία 1.000 θέσεων εργασίας. Όπως είπε, η επένδυση αυτή αφορά «εργοστάσια σαν κι αυτό, που μας επιτρέπουν όχι μόνο να αναπτύσσουμε τις δυνάμεις μας για το μέλλον, αλλά και να δημιουργούμε θέσεις εργασίας σε κάθε γωνιά του Ηνωμένου Βασιλείου».

Η κυβέρνηση γνωστοποίησε επίσης ότι ο πρωθυπουργός δεσμεύεται για επένδυση 1,5 δισ. λιρών με στόχο τη δημιουργία μιας διαρκούς γραμμής παραγωγής οπλισμού — ενός συστήματος συνεχούς τροφοδοσίας των Ενόπλων Δυνάμεων με πυρομαχικά.

Νέα διοίκηση  

Το Λονδίνο ανακοίνωσε ακόμη τη σύσταση νέας Διοίκησης Κυβερνοχώρου και Ηλεκτρομαγνητικού Πολέμου, καθώς και επένδυση 1 δισ. λιρών (περίπου 1,18 δισ. ευρώ) σε ψηφιακές δυνατότητες αιχμής, συμπεριλαμβανομένων τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.

Υπενθυμίζεται ότι τον Φεβρουάριο, ο Στάρμερ είχε παρουσιάσει τη «μεγαλύτερη και διαρκέστερη αύξηση των αμυντικών δαπανών από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου», ανακοινώνοντας ότι η Βρετανία θα αφιερώσει το 2,5% του ΑΕΠ της στην άμυνα έως το 2027, με στόχο το 3% εντός της επόμενης δεκαετίας.

Σε ραδιοφωνική συνέντευξη, στις 2 Ιουνίου, στην εκπομπή« Today» του BBC Radio 4, ο Στάρμερ απέφυγε να δεσμευθεί ότι οι αμυντικές δαπάνες θα φτάσουν πράγματι το 3% του ΑΕΠ έως το 2034, αφού όπως επεσήμανε δεν γνωρίζει ακόμα «ακριβώς από πού θα προέλθουν τα χρήματα».

Ο Λουκ Πόλαρντ, υφυπουργός Ενόπλων Δυνάμεων, σε ραδιοφωνική συνέντευξη στο Times Radio εξέφρασε την πεποίθηση ότι το ποσοστό αυτό θα επιτευχθεί εντός της επόμενης κοινοβουλευτικής περιόδου, η οποία θα διαρκέσει έως το 2034, δεδομένου ότι οι εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι προγραμματισμένες για το 2029.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε δηλώσει στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ τον Ιανουάριο ότι σκοπεύει να ζητήσει από όλα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους στο 5% του ΑΕΠ, υποστηρίζοντας ότι «αυτό θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και χρόνια».

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούττε δήλωσε σε παράλληλη εκδήλωση πως ο Τραμπ έχει δίκιο να ζητά ελάχιστο όριο 5%, προσθέτοντας ότι το νέο όριο που θα τεθεί στη σύνοδο κορυφής της Συμμαχίας στην Ολλανδία αργότερα αυτόν τον μήνα αναμένεται να είναι σημαντικά αυξημένο. Ο ίδιος έχει προτείνει ως στόχο το 3,5% του ΑΕΠ.

Ο Ρόμπερτ Τζένρικ, σκιώδης υπουργός της αντιπολίτευσης, κάλεσε την κυβέρνηση να φτάσει το 3% του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες έως το 2029, λέγοντας στο Sky News ότι «το 2034 είναι πολύ μακριά, δεδομένης της σοβαρότητας της κατάστασης».

Σεισμός 5,8 ρίχτερ χτύπησε τις τουρκικές ακτές, τραυματίζοντας 69 άτομα

ΑΓΚΥΡΑ, Τουρκία—Ένας σεισμός μεγέθους 5,8 Ρίχτερ συγκλόνισε την παράκτια πόλη Μαρμαρίς της Τουρκίας την Τρίτη, δήλωσε η υπηρεσία διαχείρισης καταστροφών της Τουρκίας. Τουλάχιστον 69 άνθρωποι τραυματίστηκαν ενώ προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τα σπίτια τους πανικόβλητοι.

Έφηβη έχασε τη ζωή της, σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Εσωτερικών.

Το κορίτσι 14 ετών «διακομίστηκε σε νοσοκομείο» αφού «υπέστη κρίση πανικού», όπου «δυστυχώς, παρ’ όλες τις προσπάθειες των γιατρών» έχασε τη ζωή της, εξήγησε ο Αλί Γερλίκαγια μέσω X.

Οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους τραυματίες πήδησαν από ύψος διότι είχαν καταληφθεί από πανικό λόγω της ισχυρής σεισμικής δόνησης, διευκρίνισε ο υπουργός.

Η Προεδρία Διαχείρισης Καταστροφών και Εκτάκτων Αναγκών δήλωσε ότι ο σεισμός είχε επίκεντρο τη Μεσόγειο Θάλασσα και σημειώθηκε στις 02:17 π.μ. Έγινε αισθητός σε γειτονικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Ρόδου, από την οποία το επίκεντρο απείχε 20 χιλιόμετρα, ξυπνώντας πολλούς από τον ύπνο τους, ανέφερε η τουρκική τηλεόραση NTV.

Το εστιακό βάθος ήταν περίπου 52 χιλιομέτρων, σύμφωνα με δεδομένα τα οποία δημοσιοποιήθηκαν από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου της Αθήνας.

Το Ευρωμεσογειακό Σεισμολογικό Κέντρο (EMSC) εκτίμησε από την πλευρά του ότι ο σεισμός στα Δωδεκάνησα, στον θαλάσσιο χώρο ανάμεσα στη Ρόδο και στην Τουρκία, είχε μέγεθος 6,2 βαθμών και έγινε σε εστιακό βάθος 68 χιλιομέτρων.

Στην Τουρκία παρατηρείται συχνή σεισμική δραστηριότητα.

Το 2023, ένας σεισμός μεγέθους 7,8 Ρίχτερ σκότωσε περισσότερους από 53.000 ανθρώπους στην Τουρκία και κατέστρεψε ή προκάλεσε ζημιές σε εκατοντάδες χιλιάδες κτίρια σε 11 νότιες και νοτιοανατολικές επαρχίες. Άλλοι 6.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν στα βόρεια τμήματα της γειτονικής Συρίας.

με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ

Πέθανε στο Πεκίνο πρώην ανώτατος στρατηγός και στενός σύμμαχος του Σι Τζινπίνγκ

Ο Σου Τσιλιάνγκ, πρώην ανώτατος στρατηγός της Πολεμικής Αεροπορίας της Κίνας και άλλοτε επικεφαλής του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, απεβίωσε στο Πεκίνο σε ηλικία 75 ετών, σύμφωνα με κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης.

Ο Σου διετέλεσε αντιπρόεδρος της Κεντρικής Στρατιωτικής Επιτροπής από το 2012 έως το 2022, έχοντας την εποπτεία του κινεζικού στρατού. Το 2012, την ίδια χρονιά που ανέλαβε την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος ο Σι Τζινπίνγκ, ξεκίνησε μια ευρεία πολιτική και στρατιωτική αναδιάρθρωση που περιελάμβανε και εκκαθαρίσεις στο πλαίσιο εκστρατείας κατά της διαφθοράς.

Ο Σου ήταν ο υπαρχηγός της ομάδας που συγκρότησε ο Σι το 2014 για τη μεταρρύθμιση των ενόπλων δυνάμεων, της οποίας και ηγήθηκε προσωπικά. Σε ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε μέσω του πρακτορείου Xinhua, ο Σου χαρακτηρίστηκε «δοκιμασμένος και πιστός κομμουνιστής στρατιώτης» και «εξέχων ηγέτης» του κινεζικού στρατού.

Ο θάνατός του ήρθε σε μια περίοδο βαθιάς αναστάτωσης στους κόλπους του κινεζικού στρατεύματος, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει δεχθεί αλλεπάλληλες εκκαθαρίσεις. Ο Σι αρχικά στόχευε ανώτατους αξιωματικούς που θεωρούνταν πιθανές απειλές για την εξουσία του. Ωστόσο, πρόσφατες εκκαθαρίσεις φαίνεται να στρέφονται και σε στενούς συνεργάτες του, γεγονός που, σύμφωνα με αναλυτές, εγείρει ερωτήματα για τη σταθερότητα του ελέγχου του στο στρατιωτικό κατεστημένο.

Ο θάνατος του Σου ακολούθησε την «πτώση» ενός ακόμη συμμάχου του Σι, του Μιάο Χουά, ο οποίος ηγείτο επί χρόνια του Τμήματος Πολιτικής Εργασίας, κρίσιμου θεσμού για την καριέρα ανώτερων αξιωματικών. Ο Μιάο είχε τεθεί υπό εξέταση τον Νοέμβριο του 2024 και στη συνέχεια διαγράφηκε από τον ιστότοπο της Κεντρικής Στρατιωτικής Επιτροπής, όπου αναφερόταν ως μέλος της.

Ο Χε Γουεϊντόνγκ, δεύτερος στην ιεραρχία της Επιτροπής, έχει εξαφανιστεί από τη δημόσια σφαίρα από τα μέσα Μαρτίου. Σχολιαστές με πολιτικές διασυνδέσεις στην Κίνα δήλωσαν στην εφημερίδα The Epoch Times ότι έχει τεθεί υπό ανάκριση.

Οι Σου, Χε και Μιάο είχαν όλοι υπηρετήσει στην επαρχία Φουτζιάν, στη νοτιοανατολική Κίνα, περιοχή όπου ο Σι εργάστηκε σχεδόν επί δύο δεκαετίες, έως το 2002.

Ένα ακόμη στοιχείο που, σύμφωνα με αναλυτές, ενδέχεται να αντανακλά κάμψη της πολιτικής ισχύος του Σι είναι η αυξημένη παρουσία πολιτικών συνθημάτων του προκατόχου του, Χου Τζιντάο, στα κρατικά μέσα ενημέρωσης, με παράλληλη μείωση των αναφορών στον ίδιο τον Σι.

Ο Σου γεννήθηκε το 1950 και εντάχθηκε στον στρατό σε ηλικία 16 ετών. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ανέλαβε αρχηγός επιτελείου της Πολεμικής Αεροπορίας στη Σαγκάη. Η σχέση του με τον Σι χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν ο Σου ήταν διοικητής σώματος στην πρωτεύουσα της Φουτζιάν, Φουτζού, ενώ ο Σι ήταν τοπικός αξιωματούχος. Οι δυο τους είχαν φωτογραφηθεί μαζί, περιστοιχισμένοι από άλλους στρατιωτικούς.

Αφού ο Σι ανήλθε στην εξουσία, ο Σου κατέλαβε υψηλόβαθμη θέση στην Κεντρική Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου, το δεύτερο σημαντικότερο όργανο λήψης αποφάσεων στην Κίνα.

Ο Σου θεωρείται ότι διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην παγίωση της εξουσίας του Σι. Τον Ιούλιο του 2014, φιλοξένησε την τρίτη συνεδρίαση υψηλόβαθμων αξιωματούχων της Κεντρικής Στρατιωτικής Επιτροπής, καλώντας τους να εντείνουν τους ελέγχους και να εφαρμόσουν αυστηρότερη πειθαρχία, ώστε – όπως φέρεται να είπε – «να ανταποκριθούν στην εμπιστοσύνη του προέδρου Σι».

Μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, η Επιτροπή προχώρησε στην εκκαθάριση πολλών ανώτατων στρατιωτικών στελεχών υπό την επίβλεψη του Σου. Η στρατιωτική μεταρρύθμιση οδήγησε επίσης στη δημιουργία νέων κλάδων, όπως η Δύναμη Πυραύλων και η Δύναμη Στρατηγικής Υποστήριξης, οι οποίες επίσης επηρεάστηκαν από τη νέα περίοδο πολιτικής αστάθειας.

Το 2023, τρεις διοικητές της Δύναμης Πυραύλων – οι Λι Γιουτσάο, Ζου Γιανίνγκ και Γουέι Φενγκχέ – αποπέμφθηκαν. Τον Απρίλιο του 2024, η Δύναμη Στρατηγικής Υποστήριξης διαλύθηκε και αντικαταστάθηκε από τρεις νέες μονάδες: τη Διαστημική Δύναμη, τη Δύναμη Κυβερνοχώρου και τη Δύναμη Υποστήριξης Πληροφοριών.

Ουκρανικό χτύπημα με drone στη ρωσική αεροπορία αλλάζει τις ισορροπίες στο πεδίο μάχης

Ανάλυση ειδήσεων

Η ουκρανική επίθεση μεγάλης εμβέλειας σε στρατηγικά αεροδρόμια εντός ρωσικού εδάφους ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο για τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις όσο και για τη συνολική πορεία του πολέμου. Η επιχείρηση της 1ης Ιουνίου χαρακτηρίστηκε από αναλυτές ως η πιο εκτεταμένη έως σήμερα επίθεση στο εσωτερικό της Ρωσίας, με εκτιμώμενες ζημιές δισεκατομμυρίων ευρώ στον στόλο πυρηνικών βομβαρδιστικών της χώρας.

Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε από την Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας υπό την κωδική ονομασία «Ιστός Αράχνης» και τελούσε υπό την επίβλεψη του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος υποστήριξε, στις 2 Ιουνίου, ότι η Ρωσία δεν θα προσέλθει σε σοβαρές διαπραγματεύσεις εκεχειρίας εάν δεν αρχίσει να υφίσταται μεγαλύτερες απώλειες στο εσωτερικό της.

Ο Ζελένσκι φέρεται να δήλωσε πως η Ρωσία πρέπει να νιώσει το πραγματικό κόστος των απωλειών της, εκτιμώντας ότι μόνο έτσι θα στραφεί προς τη διπλωματία.

Μία καλά προετοιμασμένη επιχείρηση 

Σύμφωνα με πληροφορίες από το Κίεβο, η επίθεση σχεδιαζόταν επί ενάμιση χρόνο και περιελάμβανε τη μεταφορά περισσότερων από εκατό drone εντός ρωσικού εδάφους, διαμέσου πολλαπλών ζωνών ώρας. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα εκρηκτικά τους παρέμεναν κρυμμένα σε στέγες ξύλινων παραπηγμάτων, έχοντας μεταφερθεί με φορτηγά σε διάφορες περιοχές της Ρωσίας.

Το πρωί της Κυριακής, οι στέγες αφαιρέθηκαν μέσω μηχανισμού, επιτρέποντας στα drone να απογειωθούν και να πλήξουν τους στόχους τους ταυτόχρονα, παρά τις μεγάλες αποστάσεις μεταξύ των αεροδρομίων.

Ο Ζελένσκι ανέφερε πως χρησιμοποιήθηκαν συνολικά 117 drone για την επίθεση, η οποία στόχευσε τέσσερις στρατιωτικές βάσεις και προκάλεσε σημαντικές ζημιές στον στόλο ρωσικών αεροσκαφών μεταφοράς πυραύλων.

Όπως υποστήριξαν οι ουκρανικές αρχές, η επιχείρηση συντονίστηκε από πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών της Ουκρανίας που δρούσαν εντός Ρωσίας, ενώ περιελάμβανε χτυπήματα σε βομβαρδιστικά σταθμευμένα σε απόσταση άνω των 4.000 χιλιομέτρων από τα ουκρανικά σύνορα.

Μιλώντας τη Δευτέρα στην Ουάσιγκτον, ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού των ΗΠΑ, στρατηγός Ράντυ Τζορτζ, επεσήμανε ότι η επίθεση ανέδειξε τη διαρκώς μεταβαλλόμενη φύση του πολέμου και τη σημαντική επίδραση που έχουν πλέον οι διαθέσιμες τεχνολογίες στο πεδίο της μάχης.

Όπως παρατήρησε, η χρήση τέτοιων drone αλλά και η άμεση δημοσιοποίηση βίντεο από την επίθεση δείχνουν πόσο γρήγορα αλλάζουν οι όροι της σύγκρουσης. Χαρακτηριστικά σημείωσε πως όλοι ενημερώθηκαν για την επίθεση μέσα σε λίγα λεπτά, καθώς οι εικόνες διακινήθηκαν άμεσα από ανοικτές πηγές.

Στόχος τα ρωσικά στρατηγικά βομβαρδιστικά

Παρά το χαμηλό κόστος των drone, οι στόχοι τους ήταν αεροσκάφη μεγάλης στρατηγικής σημασίας και πολύ υψηλής αξίας για τη ρωσική πυρηνική αποτροπή. Μεταξύ των αεροσκαφών που επλήγησαν περιλαμβάνονται το Tupolev Tu-95 (τετρακινητήριο αεροσκάφος της δεκαετίας του 1950 με ρόλο ανάλογο με αυτόν του αμερικανικού B-52), το Tu-22M (βομβαρδιστικό μέσης εμβέλειας με δυνατότητα ανεφοδιασμού εν πτήσει) και το Beriev A-50 (αεροσκάφος έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου).

Ουκρανοί αξιωματούχοι ανέφεραν πως η επιχείρηση προκάλεσε ζημιές ή κατέστρεψε 41 στρατηγικά αεροσκάφη, συνολικής αξίας περίπου 6 δισεκατομμυρίων ευρώ, αντιπροσωπεύοντας περίπου το ένα τρίτο του στόλου στρατηγικών βομβαρδιστικών της Ρωσίας.

Η Μόσχα αμφισβήτησε τα παραπάνω στοιχεία, υποστηρίζοντας ότι κάποια αεροσκάφη πράγματι επλήγησαν, αλλά και ότι αρκετά drone καταρρίφθηκαν πριν φτάσουν στους στόχους τους.

Η εφημερίδα The Epoch Times δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα τους ισχυρισμούς ούτε του Κιέβου ούτε της Μόσχας.

Σε κάθε περίπτωση, αναλυτές εκτιμούν ότι η Ρωσία υπέστη ένα πλήγμα από το οποίο ενδέχεται να χρειαστεί χρόνια για να ανακάμψει πλήρως, καθώς τα Tu-95 και Tu-22 δεν έχουν κατασκευαστεί από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου και δεν μπορούν να αντικατασταθούν χωρίς την ανάπτυξη νέων πυρηνικών βομβαρδιστικών.

Παρά τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού του στόλου, είναι ασαφές πότε θα μπορέσει η Ρωσία να παράγει νέα στρατηγικά αεροσκάφη ώστε ο στόλος της να έχει επάρκεια.

Νέες ισορροπίες

Ο στρατηγός Τζορτζ υποστήριξε επίσης ότι η επίθεση ανέδειξε τη δραματική αλλαγή στη λεγόμενη «καμπύλη κόστους», δηλαδή το συνολικό οικονομικό βάρος μιας πολεμικής τεχνολογίας – από την έρευνα και την ανάπτυξη, έως την απόκτηση, τη συντήρηση και την επιχειρησιακή χρήση.

Όπως σημείωσε, τα drone που χρησιμοποίησε η Ουκρανία κοστίζουν μερικές χιλιάδες ευρώ το καθένα, ενώ η τιμή ενός ρωσικού Tu-95 προσεγγίζει τα 240 εκατομμύρια.

Ο ίδιος σχολίασε πως πρόκειται για χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς μια φθηνή τεχνολογία μπορεί να προκαλέσει τεράστιες ζημιές σε υπερσύγχρονα και κοστοβόρα μέσα.

Η κίνηση αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική του Κιέβου, που επιδιώκει να προκαλεί βαριές και δαπανηρές απώλειες στη Ρωσία, στοχεύοντας κρίσιμες και δυσαναπλήρωτες υποδομές. Ενδεικτικά, τον Απρίλιο του 2022, η Ουκρανία βύθισε το Moskva, ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, ενώ ακολούθησαν επιθέσεις κατά της γέφυρας του Κερτς το 2022 και το 2023, καθώς και στρατιωτική εισβολή στην περιοχή του Κουρσκ το καλοκαίρι του 2024, κοντά σε έναν από τους μεγαλύτερους ρωσικούς πυρηνικούς σταθμούς.

Η διατήρηση τέτοιων τακτικών φαίνεται πως έχει οδηγήσει σε κινητοποίηση το ρωσικό στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα, το οποίο βασιζόταν μέχρι πρόσφατα σε παρωχημένες και δαπανηρές μεθόδους διεξαγωγής πολέμου.

Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας των ΗΠΑ, στρατηγός Ντέηβιντ Όλβιν, δήλωσε από την Ουάσιγκτον ότι η ρωσική ηγεσία πιθανόν να επανεξετάσει τη στρατηγική της μετά από ένα τόσο «οικονομικά αποδοτικό, ασύμμετρο αλλά ιδιαίτερα μελετημένο χτύπημα».

Των Andrew Thornebrooke και Ryan Morgan