EPOCH TIMES

Το Ισραήλ ήταν η πρώτη χώρα στη Μέση Ανατολή που αναγνώρισε την κομμουνιστική Κίνα. Αυτό συνέβη τον Ιανουάριο του 1950, περίπου έξι μήνες μετά την κατάληψη της εξουσίας από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας (ΚΚΚ) [1]. Δεν επρόκειτο για επίσημες διπλωματικές σχέσεις, αλλά για εμπιστευτικές. Η πρώτη τους τεκμηρίωση εμφανίστηκε το 1979, όταν το Ισραήλ μετέφερε μυστικά αμυντικές τεχνολογίες στην Κίνα [2]. Και στις επόμενες δύο δεκαετίες, όταν το Ισραήλ πραγματοποίησε περισσότερες από 60 συναλλαγές μεταφοράς στρατιωτικής τεχνολογίας στη ΜΚS συνολικής αξίας 1 έως 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Οι συμφωνίες περιελάμβαναν τεχνολογίες για την αναβάθμιση αρμάτων μάχης, συστήματα νυχτερινής όρασης, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, πυραύλους αέρος-αέρος και άλλα [3]. «Το κίνητρο του Ισραήλ ήταν πρωτίστως οικονομικό, αλλά σε δεύτερο επίπεδο αφορούσε και την ασφάλεια και τη στρατηγική. Το Ισραήλ ήλπιζε ότι χάρη στη βοήθεια που παρείχε [στην Κίνα], η Κίνα θα συμπεριελάμβανε τα συμφέροντα ασφαλείας του Ισραήλ στο σύνολο των πολιτικών-ασφαλιστικών της εκτιμήσεων», ανέφερε ο Εφραΐμ Χαλεβί (Ephraim Halevi), πρώην επικεφαλής της Μοσάντ, σε γνωμοδότηση που συνέταξε για το Κέντρο Shasha Στρατηγικών Ερευνών.

«Το Ισραήλ επιθυμούσε διακαώς να μην ενισχύσει η Κίνα τους χειρότερους εχθρούς του σε διάφορους τομείς. [Ωστόσο] αυτές οι ελπίδες είχαν ήδη διαψευστεί εκείνη την εποχή. Από την άλλη πλευρά, οι ανάγκες της Κίνας, οι οποίες ήταν τόσο η ασφάλεια όσο και η οικονομία, ικανοποιήθηκαν.» [4]

Ήδη από τη δεκαετία του 1970, το ΚΚΚ καλλιεργούσε εκτεταμένους στρατιωτικούς δεσμούς με το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν.

Η πιο ουσιαστική σύνδεση ήταν η μεταφορά δύο τόνων χαμηλής ποιότητας εμπλουτισμένου ουρανίου από έναν κινεζικό στρατιωτικό πυρηνικό αντιδραστήρα στον Σαντάμ [5]. Τον Αύγουστο του 1980, σε μια ιδιαίτερα βίαιη ομιλία του, ο Σαντάμ απείλησε να καταστρέψει το κράτος του Ισραήλ. Έναν χρόνο αργότερα, ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη εξαφάνισαν μέσα σε δευτερόλεπτα το όνειρό του να αποκτήσει πυρηνική βόμβα, βομβαρδίζοντας τον ιρακινό αντιδραστήρα.

Ιράν-Κίνα

Ένας ακόμα ‘παιδότοπος’ για το ΚΚΚ ήταν το Ιράν, στο οποίο το κινεζικό καθεστώς παρείχε μια εγκατάσταση για την παραγωγή ουρανίου. «Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, το Ισραήλ έμαθε ότι η Κίνα σκόπευε να παράσχει στο Ιράν μία εγκατάσταση UF6 – εξαφθοριούχο ουράνιο 6, το οποίο αποτελεί βασικό συστατικό κάθε προγράμματος που έχει σχεδιαστεί για την παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου», έγραψε ο Χαλεβί. «Πρόκειται για ένα βασικό συστατικό για την παραγωγή πυρηνικού υλικού για την παραγωγή όπλων».

«Ο χειρισμός αυτού του θέματος ενώπιον του κινεζικού συστήματος δεν απέφερε θετικά αποτελέσματα», συνέχισε ο Χαλεβί. «Ο υπουργός Άμυνας Γιτζάκ Ράμπιν αποφάσισε να εκμεταλλευτεί την επίσκεψη που επρόκειτο να πραγματοποιήσει στην Κίνα για να θέσει το θέμα αυτό στο υψηλότερο επίπεδο της κινεζικής πλευράς. Συνοδευόταν από τον επικεφαλής της Μοσάντ Σαμπτί Σαβίτ, στον οποίο είχε ανατεθεί το θέμα αυτό στο ανώτατο εκτελεστικό επίπεδο. Το θέμα τέθηκε με όλη του τη σοβαρότητα από τον Γιτζάκ Ράμπιν, μεταξύ άλλων και σε μια ολιγομελή συνάντηση που πραγματοποιήθηκε με την κινεζική ηγεσία. Οι λεπτομέρειες αυτής της συνάντησης δεν έχουν δημοσιοποιηθεί μέχρι σήμερα, απ’ όσο γνωρίζω, αλλά αυτό που είναι σημαντικό να σημειωθεί είναι ότι δεν έγιναν κινεζικές κινήσεις μετά την επίσκεψη που να υποδηλώνουν ότι το αίτημα του Ισραήλ ικανοποιήθηκε.

»Κάποιοι πιστεύουν ότι η εγκατάσταση μεταφέρθηκε ως έχει από την Κίνα στο Ιράν, ενώ υπάρχουν και εκείνοι που διατείνονται ότι μόνο τα σχέδια παραδόθηκαν στο Ιράν.

»Η εγκατάσταση έγινε στο Ισφαχάν του Ιράν και χωρίς αυτήν τα σχέδια των Ιρανών δεν θα μπορούσαν να προχωρήσουν. Καμία άλλη οντότητα δεν ήταν πρόθυμη να δώσει στους Ιρανούς αυτήν τη δυνατότητα και δεν γνωρίζουμε αν θα μπορούσαν να έχουν ολοκληρώσει μια παρόμοια κατασκευή μόνο με τις δικές τους μηχανικές και επιστημονικές γνώσεις.»

Το παράδειγμα που αναφέρει ο Χαλεβί είναι μόνο μια σταγόνα στον ωκεανό των μυστικών στρατιωτικών συμφωνιών που υπογράφηκαν μεταξύ της Κίνας και του Ιράν, οι οποίες περιελάμβαναν τη μεταφορά τεχνολογίας για την παραγωγή πυρηνικών όπλων και βαλλιστικών πυραύλων, χημικών όπλων, βιολογικών όπλων και προηγμένων συμβατικών όπλων. Ο επικεφαλής της CIA, ο ναύαρχος Ουίλλιαμ Όλιβερ Στάντμαν (William Oliver Studman), έγραψε το 1993 ότι «η Κίνα έχει καθιερωθεί ως ο κύριος προμηθευτής πυρηνικής τεχνολογίας του Ιράν». [6]

Όσον αφορά τα βιολογικά όπλα, η κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών γνωρίζει ότι κινεζικές εταιρείες έχουν μεταφέρει εξοπλισμό βιολογικού πολέμου στο Ιράν, όπως αποκάλυψε τον Ιανουάριο του 1997 η Μαντλήν Ωλμπράιτ (Madeleine Albright), η οποία ήταν τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, απαντώντας σε ερώτηση της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ [7].

Κινεζικές εταιρείες επίσης «πούλησαν στο Ιράν ολόκληρα εργοστάσια για την παραγωγή θανατηφόρων αερίων», αποκάλυψε η αμερικανική υπηρεσία πληροφοριών [8]. Με την πάροδο των ετών, μάθαμε για δεκάδες ακόμα στρατιωτικές συμφωνίες μεταξύ Κίνας και Ιράν, παρέχοντας από βαλλιστικούς πυραύλους που μπορούν να μεταφέρουν κάθε είδους αιχμή βέλους, μέχρι την τεχνογνωσία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή διαφόρων τύπων συμβατικών όπλων. «Είναι προφανές εδώ και χρόνια ότι η Κίνα παρέχει σημαντική υποστήριξη, μερικές φορές μαζικά, στους πιο εξτρεμιστές από τους εχθρούς μας», έγραψε ο Χαλεβί.

Το ενδιαφέρον της Κίνας για τη στρατιωτική και τεχνολογική υποστήριξη των εχθρών μας δεν ήταν μόνο οικονομικό. Οι δεσμοί του ΚΚΚ με τους μεγάλους εχθρούς του Ισραήλ ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1960, όταν ο Μάο Τσετούνγκ αποφάσισε να δημιουργήσει ένα «ενιαίο μέτωπο» μη δυτικών χωρών που θα αντιτασσόταν στον «δυτικό ιμπεριαλισμό». Από την άποψη του ΚΚΚ, οι αραβικές χώρες της Ασίας, περιλαμβανομένων του Ιράν, της Συρίας, του Πακιστάν και του Αφγανιστάν, έπαιζαν ένα σημαντικό ρόλο στο πρόγραμμα αντίστασης στον ιμπεριαλισμό – του οποίου αιχμή του δόρατος εκείνη την εποχή ήταν ο Σιωνισμός.

Το ΚΚΚ εξοπλίζει τους Παλαιστίνιους

Οι Παλαιστίνιοι συμπεριελήφθησαν επίσης σε αυτό το σχέδιο. Από τη δεκαετία του 1960, οι σχέσεις μεταξύ του ΚΚΚ και των Παλαιστινίων αναθερμάνθηκαν όταν ο κινεζικός στρατός άρχισε να προμηθεύει μεγάλες ποσότητες όπλων και πυρομαχικά στις παλαιστινιακές τρομοκρατικές οργανώσεις.

Ο Χανί αλ Χασάν, ειδικός πολιτικός σύμβουλος του Αραφάτ, δήλωσε ότι μεταξύ 1964 και 1970 οι Παλαιστίνιοι πολεμούσαν με όπλα κατασκευασμένα στην Κίνα, υπονοώντας ότι το ΚΚΚ ήταν ο κύριος προμηθευτής των Παλαιστινίων. Ωστόσο, η Σοβιετική Ένωση παρείχε επίσης όπλα. [9]

Οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες εκτίμησαν ότι η αξία των όπλων που μεταφέρθηκαν από την Κίνα στους Παλαιστίνιους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ανερχόταν στα πέντε εκατομμύρια δολάρια (περίπου 30 εκατ. δολάρια σήμερα ή 27 εκατ. ευρώ) [10]. Όπλα, χειροβομβίδες, πυρίτιδα, νάρκες και άλλα εκρηκτικά κατέφθαναν με αποστολές από την Κίνα. Το ΚΚΚ παρείχε επίσης ιδεολογική καθοδήγηση και στρατιωτική εκπαίδευση στα μέλη της PLO, που είχε  προσκαλέσει σε ένα «στρατόπεδο εκπαίδευσης» στην Κίνα. [11]

Η ιστορικός Δρ Λίλλιαν Κραιγκ Χάρρις (Dr. Lillian Craig Harris) το περιέγραψε αυτό λεπτομερώς το 1977 σε ένα άρθρο που δημοσίευσε στο Journal of Palestinian Studies για λογαριασμό του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια και του Ινστιτούτου Παλαιστινιακών Σπουδών στη Βηρυτό. Η κα Χάρρις έγραψε ότι η σχέση μεταξύ του ΚΚΚ και των παλαιστινιακών ανταρτικών οργανώσεων ήταν πάντα στενή.

Το περιοδικό «Επιθεώρηση του Πεκίνου» είχε παραθέσει κάποτε τα λόγια του προέδρου της PLO Γιάσερ Αραφάτ, ο οποίος φέρεται να είχε πει ότι η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας έχει τη «μεγαλύτερη επιρροή στην υποστήριξη της επανάστασης και την ενίσχυση της επιμονής μας».

Πιο ριζοσπαστικές παλαιστινιακές οργανώσεις, όπως το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, έχουν εκφραστεί πιο άμεσα. «Ο ηγέτης του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, Τζορτζ Χάμπας (George Habas), δήλωσε το 1970: “Ο καλύτερος φίλος μας είναι η Κίνα. Η Κίνα θέλει το Ισραήλ να σβηστεί από το χάρτη, επειδή όσο υπάρχει το Ισραήλ, δεν θα υπάρχουν επιθετικά ιμπεριαλιστικά φυλάκια σε αραβικά εδάφη”», γράφει η Χάρρις. [12]

Η Χάρρις παραθέτει επίσης τον Μάο Τσετούνγκ, ο οποίος δήλωσε το 1965: «Ο ιμπεριαλισμός φοβάται την Κίνα και τους Άραβες. Το Ισραήλ και η Φορμόζα (ιστορική ονομασία της Δημοκρατίας της Ταϊβάν) είναι βάσεις του ιμπεριαλισμού στην Ασία. Εσείς [οι Παλαιστίνιοι] είστε η πύλη της μεγάλης ηπείρου και εμείς [οι Κινέζοι] είμαστε η πίσω πλευρά της. Αυτοί [οι ιμπεριαλιστές] δημιούργησαν το Ισραήλ για εσάς και τη Φορμόζα για εμάς. Ο σκοπός τους είναι ο ίδιος και στις δύο περιπτώσεις». [13]

Παρόμοια πράγματα είπε τον Μάρτιο του 1970 ο Κινέζος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Λι Σιάνιαν, ο οποίος συναντήθηκε στο Πεκίνο με αντιπροσωπεία της Φατάχ:

«Οι παρατεταμένοι αγώνες έκαναν τον παλαιστινιακό λαό και τους λαούς όλων των αραβικών χωρών να καταλάβουν ακόμα καλύτερα ότι η επιμονή του λαού στον ένοπλο αγώνα είναι ο σωστός τρόπος για τους Άραβες να νικήσουν τους επιτιθέμενους και να κερδίσουν την εθνική απελευθέρωση και ότι μόνο μέσα από τον ένοπλο αγώνα είναι δυνατόν να νικήσουν τους Αμερικανούς ιμπεριαλιστές και τους Ισραηλινούς επιτιθέμενους, να ανακτήσουν τα χαμένα εδάφη τους και να πετύχουν την πραγματική ανεξαρτησία και απελευθέρωση». [14]

Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, ένας εκπρόσωπος της Φατάχ στάθηκε στο πλευρό του Μάο Τσετούνγκ στο Πεκίνο, κατά τη διάρκεια πομπής για την 21η επέτειο της ίδρυσης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. [15]

Η επιρροή του ΚΚΚ στους Παλαιστίνιους ήταν επίσης ιδεολογική. Το Νέο Πρακτορείο Ειδήσεων του ΚΚΚ ανέφερε αρκετές φορές εκείνη την εποχή ότι οι Παλαιστίνιοι βλέπουν τα πολιτικά και στρατιωτικά έργα του Μάο ως «μία απεριόριστη πηγή καθοδήγησης στον αγώνα για την απελευθέρωση της γης τους και την επιστροφή στα σπίτια τους» [16]. Το «Κόκκινο Βιβλίο» του Μάο, που περιέχει τα αποφθέγματα του δικτάτορα, καθώς και άλλα γραπτά του, όπως τα «Στρατηγικά προβλήματα στον επαναστατικό πόλεμο της Κίνας» και «Στρατηγικά προβλήματα στον ανταρτοπόλεμο κατά της Ιαπωνίας», έγινε συνιστώμενο ανάγνωσμα μεταξύ των μελών της Φατάχ στη δεκαετία του 1970.

Από τη σκοπιά του ΚΚΚ, ο αγώνας κατά του Ισραήλ παρείχε επίσης στους Παλαιστίνιους την ευκαιρία να εφαρμόσουν μια σημαντική αρχή του μαρξισμού: τον ένοπλο αγώνα μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών στρωμάτων. Σε αυτή την περίπτωση, όχι μεταξύ του προλεταριάτου και των αστών, αλλά μεταξύ των αδύναμων (Παλαιστινίων) και των Ισραηλινών «κατακτητών».

Όπως έγραψε ο Χαλεβί, ο πρώην επικεφαλής της Μοσάντ, οι προσπάθειες του Ισραήλ να περιορίσει την κινεζική υποστήριξη προς τους εχθρούς του δεν ευοδώθηκαν και το ΚΚΚ συνέχισε να εξοπλίζει το Ιράν και τη Συρία.

Αποστολές πυραύλων από την Κίνα έφτασαν επίσης στη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ. Δύο κινεζικοί πύραυλοι είναι γνωστοί στο πυραυλικό οπλοστάσιο της Χαμάς: ένας πύραυλος 107 χιλιοστών (Sarukh 107) με μέγιστο βεληνεκές 8 χιλιομέτρων, που εκτοξεύτηκε για πρώτη φορά στο Ισραήλ το 2006 και δεν είναι σαφές αν είναι σε χρήση τώρα. Και ένας πύραυλος WS-1E (πύραυλοι Grad) με βεληνεκές περίπου 40 χλμ, ικανός να πλήξει το Ασντόντ και το Μπέ’ερ Σεβά. Ο πύραυλος, του οποίου η επίσημη ονομασία είναι «Γουέι-Σεχ» («Ο Φύλακας»), αναπτύχθηκε από την SCAIC Corporation (η Αεροπορική Βιομηχανία της MAC Sichuan) και χρησιμοποιήθηκε στην επιχείρηση χυτού μολύβδου στα τέλη του 2008. Είναι γνωστό ότι χρησιμοποιήθηκε από τη Χαμάς και το 2018.

Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ακόμη πληροφορίες για το 2021. [17]

Όσον αφορά τη Χεζμπολάχ, είναι γνωστό ότι ο πύραυλος που εκτόξευσε η τρομοκρατική οργάνωση κατά του ισραηλινού πλοίο «Hanit» στον Δεύτερο Πόλεμο του Λιβάνου, μια επίθεση στην οποία σκοτώθηκαν τέσσερεις Ισραηλινοί στρατιώτες, ήταν ένας κινεζικού τύπου πύραυλος C-802. [18]

Τον Μάρτιο του 2013, επίσημη κινεζική αντιπροσωπεία επισκέφθηκε το «Μουσείο της Νίκης» που ίδρυσε η τρομοκρατική οργάνωση στο Νότιο Λίβανο και το προώθησε. Το μουσείο εκθέτει εξοπλισμό των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων που συνέλεξε η Χεζμπολάχ από τον Δεύτερο Πόλεμο του Λιβάνου και βίντεο με «νίκες» της Χεζμπολάχ. Ένα από τα μέλη της αντιπροσωπείας, ο Γιανγκ Φου-τσανγκ, πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, ο οποίος εκείνες τις ημέρες διατελούσε αντιπρόεδρος της Σινο-Αραβικής Ένωσης Φιλίας CAFA (China-Arab Friendship Association) – η οποία αποτελεί βραχίονα του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών – δήλωσε ότι η αντίσταση του Λιβάνου είναι «γενναία» και ότι «οι θυσίες είναι απαραίτητες, αλλά στο τέλος η αντίσταση θα νικήσει». [19]

Η κινεζική πρεσβεία στο Λίβανο δεν αρνείται τους δεσμούς της με τη Χεζμπολάχ, αλλά ισχυρίζεται ότι δεν παραβιάζει τις διεθνείς συμβάσεις και ότι δεν πουλά όπλα στην τρομοκρατική οργάνωση. Εάν έγινε κάποια πώληση όπλων, έγινε πειρατικά από κινεζικές εταιρείες. [20]

Ωστόσο, η πρεσβεία δεν λέει ότι αυτός ακριβώς είναι ο μηχανισμός που έχει καθιερωθεί από το ΚΚΚ για να να παρακάμψει τη διεθνή εποπτεία. Όπως είναι γνωστό στην κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών και τεκμηριώνεται περισσότερες από μία φορές γραπτώς, το σύστημα πωλήσεων όπλων του ΚΚΚ λειτουργεί από θυγατρικές του κινεζικού στρατού και των εταιρειών με τις οποίες συνεργάζεται, οι οποίες εισπράττουν δισεκατομμύρια δολάρια από αυτό.

Ο Έντουαρντ Τίμπερλεϊκ, αναλυτής του κινεζικού στρατού για τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες και ένας από τους συγγραφείς του βιβλίου «Red Dragon Rising» («Το ξύπνημα του κόκκινου δράκου», 2002), δίνει παραδείγματα τέτοιων εταιρειών και συμφωνιών στο βιβλίο του. «Οι εταιρείες έχουν ονόματα που ακούγονται εξωτικά σε ένα μη κινεζικό αυτί», γράφει. Για παράδειγμα, η εταιρεία Πόλυ («Πολυ-πολυτεχνολογίες», της οποίας το κινεζικό όνομα σημαίνει «Κρατήστε τα κέρδη») ή οι εταιρείες «Ουράνιο Τόξο στον Ουρανό», «Βιομηχανίες Σινικού Τείχους», «999» κ.ο.κ. [21]

Οι εταιρείες μεσολαβούν μεταξύ του κινεζικού στρατού και διαφόρων χωρών και τους πωλούν πυραύλους, πυρηνικές τεχνολογίες, βιολογικά όπλα, δηλητηριώδη αέρια και ατομικά όπλα κάθε είδους. Ο κινεζικός στρατός συνεργάζεται επίσης με μη στρατιωτικές εταιρείες που κατασκευάζουν σχεδόν τα πάντα, από στρατιωτικές στολές έως πυραύλους. Σε αντίθεση με τους εργολάβους όπλων σε πολλές δημοκρατικές χώρες, οι περισσότερες πολιτικές εταιρείες ανήκουν στην κινεζική κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της Norinco, η οποία ισχυρίζεται ότι είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής όπλων στον κόσμο, με περισσότερους από ένα εκατομμύριο εργαζόμενους.

Γνωστές εταιρείες όπως η COSCO, η οποία έχει αρχίσει να παρέχει υπηρεσίες θαλάσσιας μεταφοράς όπλων, εμφανίστηκαν επίσης στην εικόνα, ισχυρίζεται ο Τίμπερλεϊκ, καθώς και η κινεζική επενδυτική εταιρεία CITIC, προσθέτει, η οποία επιτρέπει σε Κινέζους στρατιωτικούς και πράκτορες να ταξιδεύουν στο εξωτερικό με πολιτικά ρούχα, ως υπάλληλοι της CITIC.

Η υποστήριξη του ΚΚΚ προς τους εχθρούς του Ισραήλ αντανακλάται επίσης στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, όπου η Κίνα ψηφίζει πάντα κατά του Ισραήλ. Ακόμη και στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, η Κίνα υποστηρίζει συστηματικά την πολιτική και τις αποφάσεις κατά του Ισραήλ. Το 2018, για παράδειγμα, οι ΗΠΑ διατύπωσαν μια πρόταση για την καταδίκη της Χαμάς για την εκτόξευση ρουκετών και τη χρήση τρομοκρατικών τούνελ κατά του Ισραήλ. Η πρόταση απορρίφθηκε, καθώς δεν συγκεντρώθηκε η απαιτούμενη πλειοψηφία. Η Κίνα ψήφισε κατά της καταδίκης.

«Δεν υπάρχει τίποτα πιο αντισημιτικό από το να λέμε ότι η τρομοκρατία κατά του Ισραήλ δεν μπορεί να καταδικαστεί», είχε δηλώσει η τότε πρέσβης των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη Νίκκι Χέιλυ. [22]

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Yitzhak Shichor, “Hide and Seek: Sino-Israeli Relations in Perspective”, Israel Affairs, Vol. 1, No. 2, 1994, p-188–208

2. Yaakov Katz and Amir Bohbot, “How Israel Used Weapons and Technology to Become an Ally of China”, Newsweek, May 11, 2017

3. Yoram Evron, “Between Beijing and Washington: Israel’s Technology Transfers to China”, Journal of East Asian Studies, Vol. 13, No. 3, December 2013, p-503–528

4. Ephraim Halevi, “China’s involvement in the train line to Eilat: Is it desirable for the State of Israel?”, Shasha Center for Strategic Studies, October 2013

5. Nucleonics Week, May 7, 1991

6. Letter of August 27, 1993, from Admiral William O. Studeman, acting director of the Central Intelligence Agency, to Senator John Glenn (D-Ohio), chairman of the Senate Committee on Governmental Affairs, printed in Senate Hearing 103-208, 185

7. Question submitted for the record to the Senate Foreign Relations Committee, January 8, 1997; see also Deseret News, January 24, 1997, and Washington Times, January 24, 1997

8. Jeffrey Smith, “CHINESE FIRMS SUPPLY IRAN WITH GAS FACTORIES, U.S. SAYS”, The Washington Post, March 8, 1996

9. Lillian Craig Harris, “China’s Relations with the PLO”, Journal of Palestine Studies, Vol. 7, No. 1, 1977, p-136

10. Lillian Craig Harris, “China’s Relations with the PLO”, Journal of Palestine Studies, Vol. 7, No. 1, 1977, p-136

11. Shaina Oppenheimer, “Weapons and Ideology: Files Reveal How China Armed and Trained the Palestinians”, Haaretz.com, 4 August 2019

12. Lillian Craig Harris, “China’s Relations with the PLO”, Journal of Palestine Studies, Vol. 7, No. 1 (Autumn, 1977), p-123-154

13. Lillian Craig Harris, “China’s Relations with the PLO”, Journal of Palestine Studies, Vol. 7, No. 1 (Autumn, 1977), p-127

14. Lillian Craig Harris, “China’s Relations with the PLO”, Journal of Palestine Studies, Vol. 7, No. 1 (Autumn, 1977), p-137-138

15. Lillian Craig Harris, “China’s Relations with the PLO”, Journal of Palestine Studies, Vol. 7, No. 1 (Autumn, 1977), p-138

16. Lillian Craig Harris, “China’s Relations with the PLO”, Journal of Palestine Studies, Vol. 7, No. 1 (Autumn, 1977), p-126

17. MDAA (missile Defense Advocacy Alliance) website

18. Mark Mazzetti, “Striking Deep Into Israel, Hamas Employs an Upgraded Arsenal”, New York Times, 31 December 2008

19. MemriTV, “Chinese Delegation Visits Hizbullah Museum in Lebanon”, memri.org, 19 Mars 2013

20. An interview with the Chinese ambassador to Lebanon, in the Lebanese newspaper rabhka-la, interview Wu Zexian, May 4, 2012

21. Timperlake & Triplett, “Red Dragon Rising: Communist China’s Military Threat to America”, 2002, Kindle edition location 1019

22. Itamar Eichner, “The majority in the UN to condemn Hamas was not enough to approve the decision”, Ynet, December 2018

Του Eyal Levinter

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

GUÉDELON, Γαλλία – Τον Μεσαίωνα, τα κάστρα καθόριζαν σε μεγάλο βαθμό τη διαμόρφωση της ευρύτερης περιοχής. Όταν χτιζόταν ένα κάστρο, κοντά του ξεφύτρωναν χωριά, όπου κατοικούσαν οι τεχνίτες και τις οικογένειές τους. Ένα δάσος, ένα λατομείο και το χώμα με στρώματα πηλού ήταν απαραίτητα για την παροχή των υλικών για την οικοδόμηση.

Πριν από 26 χρόνια, ένας Γάλλος ξεκίνησε ένα μεγαλόπνοο εγχείρημα, για να αναδείξει τις μεσαιωνικές μεθόδους εργασίας, μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια, στο χτίσιμο ενός κάστρου. Αποκάλεσε δε το έργο αυτό Γκεντελόν (Guédelon).

Το κάστρο Γκεντελόν είναι το πνευματικό παιδί του Μισέλ Γκιγιό, ενός ανθρώπου που τον αποκάλεσαν θεοπάλαβο όταν αποφάσισε να χτίσει ένα κάστρο του 13ου αιώνα, με μεθόδους και εργαλεία του 13ου αιώνα, στη Γαλλία του 21ου αιώνα. Ακόμα κι αν ήταν μια πραγματοποιήσιμη ιδέα, γιατί να θέλει κανείς να κάνει κάτι τέτοιο; Αλλά η αφοσίωση του κου Γκιγιό στην επιθυμία του να παρουσιάσει τη μεσαιωνική ζωή στο κοινό, οδήγησαν τελικά στη γέννηση του εγχειρήματος Γκεντελόν.

 

Η διάρκεια κατασκευής του Γκεντελόν υπολογίστηκε σε περίπου 25 χρόνια. Οι τεχνίτες, ντυμένοι με ρούχα εποχής, δεσμεύτηκαν για τη σχεδόν τριακονταετή διαδικασία και τον μεθοδικό, αργό, αλλά αποφασιστικό ρυθμό της κατασκευής με τους πέτρινους όγκους. Οι κότες και οι χήνες τσιμπολογούν ελεύθερα το έδαφος και τα μαντρωμένα πρόβατα περιμένουν υπομονετικά να κουρευτεί το μαλλί τους, για να το πάρει ο ανυφαντής. Ο ήχος της πέτρας που δουλεύεται με σφυρί και καλέμι ή του σιδήρου που σφυρηλατείται με σπίθες να πετούν έχει μια ρυθμική ποιότητα που αναμειγνύεται με το οργανικό περιβάλλον. Το παρελθόν είναι παρόν σε κάθε στροφή στο Γκεντελόν.

Το Γκεντελόν πρόκειται να αποτελέσει ένα παράδειγμα πειραματικής αρχαιολογίας τεραστίων διαστάσεων για την καλύτερη κατανόηση του έργου των αρχιμαστόρων του 13ου αιώνα. Ο λόγος που επιλέχθηκε ο συγκεκριμένος αιώνας ήταν γιατί γενικά θεωρείται ως η «χρυσή εποχή» του Μεσαίωνα. Ο καιρός τότε ευνοούσε τόσο τις καλλιέργειες όσο και τις οικοδομές, ο κόσμος ευημερούσε και γενικά ήταν μια ειρηνική εποχή με λίγες σχετικά πολεμικές συρράξεις. Ήταν μια εποχή μεγάλων καινοτομιών, πολλές από τις οποίες χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα.

 

Η αποστολή του κου Γκιγιό

Ο κος Γκιγιό ανέπτυξε το πάθος του για τα κάστρα μεγαλώνοντας στη Γαλλία της δεκαετίας του 1950, ανάμεσα σε άφθονα μεσαιωνικά ερείπια που αποτελούσαν συνηθισμένο προορισμό οικογενειακών διακοπών. Αυτό δεν ήταν και τόσο διασκεδαστικό για τον κο Γκιγιό εκείνη την εποχή. Αν έχεις δει ένα ερείπιο, τα έχεις δει όλα, σκεφτόταν – όμως παρά την απέχθειά του (ή ίσως εξαιτίας της) για τα ερειπωμένα μεσαιωνικά κάστρα, γεννήθηκε μέσα του η επιθυμία να δει ένα κάστρο να ζωντανεύει. Θα μπορούσε να χτίσει ο ίδιος ένα; Ήταν ένα μεγαλεπήβολο όνειρο, αλλά στη γενέτειρά του, το Μπερί, στην κοιλάδα του Λίγηρα, τα μεγάλα όνειρα ήταν αρκετά συχνό φαινόμενο. Το Μπερί ήταν, επίσης, η πατρίδα της Ιωάννας της Λωραίνης.

 

Μεγαλώνοντας, ο κος Γκιγιό σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Παρίσι  ζωγραφική, ιστορία της τέχνης και γεωμετρία, ενώ στη συνέχεια άρχισε να ενδιαφέρεται για τα άλογα και τις ιππικές τέχνες. Με τα χρήματα που κέρδισε από τη διδασκαλία μαθημάτων ιππασίας και, σε συνδυασμό με τον αχαλίνωτο ενθουσιασμό του, κατάφερε να πείσει την τράπεζα να του δανείσει τα χρήματα για να αγοράσει το πρώτο του κάστρο, το Λα Ρος (La Roche). Το Λα Ρος ήταν το πρώτο από τα πολλά κάστρα του κου Γκιγιό και το μοναδικό που απέκτησε στην πατρίδα του, το Μπερί.

Το 1979, οι επιστάτες ενός ερειπωμένου κάστρου του 15ου αιώνα, του Σατώ Σαιν-Φαρζώ (Château Saint-Fargeau), θεώρησαν ότι ο κος Γκιγιό ήταν αυτός που έπρεπε να αναλάβει την αποκατάσταση του παραμελημένου κτίσματος στην περιοχή Πουιζέ της Γαλλίας. Το Σαιν-Φαρζώ βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Βουργουνδίας, μόλις δύο ώρες οδήγησης νότια του Παρισιού, στα μισά της διαδρομής μεταξύ της Πόλης του Φωτός και της Ντιζόν.

Το κάστρο του Σαιν-Φαρζώ ήταν η ιδανική τοποθεσία για την υλοποίηση της μεσαιωνικής θεατρικής παράστασης που ήθελε να υλοποιήσει ο κος Γκιγιό. Κάθε χρόνο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, 600 ηθοποιοί και 60 άλογα αναπαριστούν ένα ιστορικό θέαμα που καλύπτει 1.000 χρόνια και φέρνει τη μεσαιωνική εποχή στο προσκήνιο.

 

Μετά την επιτυχημένη ανακαίνιση του Σαιν-Φαρζώ, χρειαζόταν μια μεγαλύτερη πρόκληση. Το Σαιν-Φαρζώ τον είχε πείσει για την αγάπη του κοινού για τον Μεσαίωνα και ότι ένα πειραματικό μεσαιωνικό εργοτάξιο, αυθεντικό σε κάθε λεπτομέρεια, θα είχε ευρεία απήχηση.

«Είπα στον εαυτό μου ότι οι τρελές πράξεις είναι τα μόνα πράγματα για τα οποία δεν μετανιώνει κανείς στη ζωή του», δηλώνει ο κος Γκιγιό στο βιβλίο «Guedelon: Fanatics for a Fortress» των Φιλίπ Μινάρ και Φρανσουά Φοτσέ. Αλλά, για να γίνει το όνειρό του πραγματικότητα, χρειαζόταν ένα ακόμη άτομο: τη Μαριλίν Μαρτάν.

Η Κυρά του κάστρου

Ο κος Γκιγιό χρειαζόταν κάποιον που θα τον βοηθούσε στην εποπτεία του έργου, στην αγορά του οικοπέδου, στη χρηματοδότηση του κτισίματος και στη συγκρότηση του συνεργείου. Αυτός ο κάποιος ήταν η κα Μαρτάν, η οποία έγινε γνωστή ως η «Κυρά του κάστρου».

Η κα Μαρτάν είχε ιδρύσει λίγο καιρό πριν την Emeraude, μια ένωση αποκατάστασης που ειδικευόταν στη συντήρηση των παραποτάμιων όχθεων, βοηθώντας αρκετούς ανέργους της περιοχής να βρουν εργασία. Για να αξιοποιήσει στο έπακρο την επιχείρησή της, επέστρεψε στα θρανία για να σπουδάσει δασολογία. Μέσω της εργασίας της, γνώρισε τον κο Γκιγιό και έφερε μερικούς από τους εργάτες της στο εγχείρημα Γκεντελόν.

Αυτό που έλειπε μόνο ήταν το οικόπεδο. Ένας γεωγραφικός χάρτης της περιοχής μετατράπηκε σε χάρτη θησαυρού για την ανεύρεση του μεγαλύτερου κοιτάσματος ψαμμίτη στην περιοχή. Το μέρος που εντοπίστηκε ήταν ιδιόκτητο, χωρίς εμπορική αξία, αλλά αποτελούσε χρυσωρυχείο για την παροχή της πέτρας, του ξύλου, του νερού και της άμμου που χρειάζονταν για την κατασκευή.

Οι ιδιοκτήτες δεν ήθελαν να πουλήσουν τη γη τους, παρόλο που δεν τη χρησιμοποιούσαν. Αλλά ένα από τα χαρακτηριστικά της κας Μαρτάν είναι η επιμονή. Έτσι, η κατασκευή άρχισε το 1997.

Κατασκευή

Ο Ζακ Μουλάν, ο επικεφαλής αρχιτέκτονας ιστορικών μνημείων στη Γαλλία, έκανε το σχέδιο του κάστρου ακολουθώντας τους οικοδομικούς κανόνες του 13ου αιώνα, κανόνες που είχε θέσει η Καθολική Εκκλησία. Αλλά, η αυθεντικότητα είναι το κλειδί για το Γκεντελόν, ξεκινώντας από τα πλούσια υλικά που παρέχει η γη, όπως οι γέρικες βελανιδιές και ο σιδηρούχος ψαμμίτης που μεταφέρθηκε από το λατομείο.

 

Οι τεχνίτες εκπαιδεύτηκαν στις μεθόδους κατασκευής κάστρων που χρησιμοποιούνταν πριν από οκτώ αιώνες. Η ικανότητα προσαρμογής ήταν το μοναδικό απαιτούμενο προσόν για να συμμετέχει κανείς στο έργο. Άνθρωποι από διαφορετικά επαγγέλματα, από αρτοποιούς μέχρι ηλεκτρολόγους, έλαβαν ειδική εκπαίδευση για να δουλέψουν ως τεχνίτες του 13ου αιώνα.

Ένα από τα θέλγητρα της δουλειάς ήταν η εξασφαλισμένη εργασία για τουλάχιστον 23 χρόνια που θα διαρκούσε το έργο. Επίσης θα μάθαιναν μια νέα τέχνη, θα στεγάζονταν στις εγκαταστάσεις και τα έξοδα διαβίωσής τους θα ήταν ελάχιστα.

 

Το αρχικό συνεργείο αποτελούνταν από 50 λιθοξόους, ξυλουργούς, λατόμους, κεραμοποιούς, μαστόρους, ξυλοκόπους, αγγειοπλάστες, κατασκευαστές σχοινιών και καλαθιών, υφαντές, εργάτες και έναν σιδερά, οι οποίοι διδάχθηκαν και δούλεψαν με τις αρχαίες τεχνικές που χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή των κάστρων τον Μεσαίωνα.

Τεχνικές κατασκευής

Οι εργασίες άρχισαν με τα εργαλεία που σφυρηλάτησε ο σιδηρουργός. Η ξυλεία κόπηκε και δουλεύτηκε με το χέρι και οι πέτρες από το λατομείο σμιλεύτηκαν μία μία και τοποθετήθηκαν προσεκτικά στη θέση τους με το χέρι και με το νήμα της στάθμης μόνο να τους καθοδηγεί.

Τα υλικά δένονταν με σχοινιά από κάνναβη και μεταφέρονταν με χειροποίητα ιππήλατα κάρα. Για την κατασκευή της σταθερής γέφυρας που χρησιμοποιήθηκε, κόπηκαν 57 βελανιδιές από το δάσος Γκεντελόν, τετραγωνίστηκαν και πριονίστηκαν από τους ξυλοκόπους, κόπηκαν και συναρμολογήθηκαν από τους ξυλουργούς με 670 καρφιά, που σφυρηλατήθηκαν ένα προς ένα από τον σιδηρουργό.

 

Το 2006, ο αρχιμάστορας Πατρίς Στεφάν εξήγησε στους επισκέπτες τη χρήση του κονιάματος που χρησιμοποιούσαν: «Αυτό το κονίαμα είναι διαφορετικό από αυτό που χρησιμοποιείται στις σύγχρονες κατασκευές. Στεγνώνει αργά, γεγονός που επιτρέπει την ευελιξία των τοίχων, κάτι πολύ καλό όταν τους κτυπούσαν πολεμικές φατρίες. Χρειάζονται χρόνια για να στεγνώσει πλήρως». Κάποιος θα μπορούσε επίσης να το αποκαλέσει μεσαιωνική αντισεισμική προστασία.

Για την παρασκευή του κονιάματος χρειαζόταν ασβεστόλιθος, ένα από τα λίγα υλικά που δεν υπήρχαν στο Γκεντελόν. Ένα γειτονικό λατομείο παρείχε την πέτρα, η οποία στη συνέχεια ψηνόταν σε κλίβανο, για να παραχθεί ο ασβέστης που ήταν απαραίτητος για το κονίαμα και το ασβέστωμα των τοίχων. Η μέθοδος του ασβεστόλιθου μελετάται σήμερα εκ νέου για να χρησιμοποιηθεί στις σύγχρονες κατασκευές αντί του τσιμέντου.

Παρόλο που το έργο απαιτούσε οικοδομικά εργαλεία και μεθόδους του 13ου αιώνα, επιτράπηκαν ορισμένες σύγχρονες προσθήκες για λόγους ασφαλείας. Παραδείγματος χάριν, ο νόμος για τις οικοδομικές κατασκευές στη Γαλλία απαιτεί γυαλιά ασφαλείας και μπότες ενισχυμένες με σίδερο μπροστά – ακόμη και για την κατασκευή ενός μεσαιωνικού κάστρου. Επιπλέον, ειδικά σχοινιά συνέδεαν το βαρούλκο με τον τροχό του πέλματος για την ανύψωση των λίθων του ενός τόνου.

 

Όσοι συμμετείχαν εθελοντικά πλήρωσαν ένα μικρό ποσό για να μάθουν τις απαραίτητες για το Γκεντελόν τέχνες. Μια νεαρή γυναίκα από τη Σουηδία, η οποία δούλευε στην κοπή της πέτρας, είπε: «Αισθάνομαι προνομιούχα που συμμετέχω σε μια τέτοια προσπάθεια που θα προσφέρει στο κοινό, ιδίως στα παιδιά, μια εικόνα της ζωής του 13ου αιώνα».

Το Γκεντελόν υπήρξε ένα τεράστιο επιστημονικό πείραμα που παρείχε ένα νέο μέσο για την καλύτερη χρήση των πόρων της γης, κάτι που ήταν μέρος αυτού που ήθελε ο κος Γκιγιό, μαζί με την εκπαιδευτική αξία που θα είχε για τους μελλοντικούς επισκέπτες.

Το Γκεντελόν είχε ολοκληρωθεί κατά το ένα τρίτο όταν γιόρτασε τα 10α γενέθλιά του το 2007. Το κάστρο αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το 2033, και στη συνέχεια θα αρχίσει η κατασκευή ενός παρεκκλησιού και ενός χωριού, παρέχοντας σε μια άλλη γενιά την ευκαιρία να δει τον Μεσαίωνα να ζωντανεύει.

Η γράφουσα επισκέφθηκε για πρώτη φορά το Γκεντελόν το 2006. Ξαναπήγε τον Μάιο του 2023, για να διαπιστώσει την πρόοδο που έχει συντελεστεί μέσα σε αυτά τα 17 χρόνια. Στο β΄μέρος του αφιερώματος, παρουσιάζεται το κάστρο Γκεντελόν όπως είναι το 2023.

Της Debra Amundson

Επιμέλεια: Αλία Ζάε