Εικαστικά

Το 1582, τρία μέλη της οικογένειας Καρράτσι – ο Αγκοστίνο, ο Αννίμπαλε και ο Λουντοβίκο – ίδρυσαν την πρώτη μεγάλη Ακαδημία Καλών Τεχνών με έμφαση στο σχέδιο εκ του φυσικού. Με κίνητρο την επιθυμία τους να αντιστρέψουν την αρνητική επίδραση που είχε ο μανιερισμός στην τέχνη, η Accademia degli Incamminati («Ακαδημία των Προοδευτικών») είχε ως στόχο να ανακτήσει τις κλασικές παραδόσεις μέσω μίας ανανεωμένης μελέτης της φύσης. Οι Καρράτσι επανέφεραν τη σχεδίαση αντικειμένων εκ του φυσικού και αναζήτησαν έμπνευση στις φυσικές μορφές αντί να αντιγράφουν τα έργα των παλαιών δασκάλων.

Οι Καρράτσι δεν γνώριζαν ότι η πρωτοβουλία τους θα ξεπερνούσε τους μετριοπαθείς στόχους τους. Αυτό που ξεκίνησε ως θεσμός για να μοιραστούν τη νέα τους προσέγγιση στη ζωγραφική, τελικά ανέτρεψε την ύφεση στην οποία είχε περιέλθει η ιταλική τέχνη, έθεσε τα θεμέλια για την αισθητική του Μπαρόκ και έγινε το πρότυπο για τις επόμενες σχολές τέχνης σε όλη την Ευρώπη.

Η παρακμή της τέχνης

 

Οι Καρράτσι, όλοι εξέχοντες καλλιτέχνες της εποχής τους, εισήλθαν σε έναν καλλιτεχνικό κόσμο που είχε υποβαθμιστεί. Οι καλλιτέχνες της Αναγέννησης (περίπου 1350-1620) είχαν ήδη ξεπεράσει τα επιτεύγματα της κλασικής αρχαιότητας και η εποχή του Μπαρόκ (περίπου 1600-1750) δεν είχε ακόμη ανατείλει. Από τα μέσα του 14ου έως τα μέσα του 16ου αιώνα, η Ευρώπη είχε γίνει μάρτυρας μιας σταθερής διαδοχής μεγάλων δασκάλων. Αλλά στα τέλη του 16ου αιώνα τα πράγματα έμοιαζαν στάσιμα.

Είχαν περάσει δεκαετίες από την τελευταία εμφάνιση ενός καλλιτέχνη μεγάλου διαμετρήματος, με εξαίρεση τον 54χρονο Πάολο Βερονέζε και τον 75χρονο Τιντορέτο. Οι μεγάλοι δάσκαλοι που θα επανέφεραν τις τέχνες στο παλιό τους μεγαλείο δεν είχαν ακόμη εμφανιστεί στο προσκήνιο.

Προς το τέλος της ακμής της Αναγέννησης, οι καλλιτέχνες βρίσκονταν σε αδιέξοδο: ό,τι μπορούσε να κατακτηθεί καλλιτεχνικά είχε ήδη επιτευχθεί. Ένα νέο στυλ τέχνης, που αργότερα ονομάστηκε Μανιερισμός, ρίζωσε στη Φλωρεντία και τη Ρώμη μεταξύ 1510-1520. Οι πρώτοι Φλωρεντίνοι μανιεριστές αντέγραφαν ελληνιστικά γλυπτά αντί να μελετούν τη φύση. Η λεγόμενη «αντικλασική» περίοδος του ελληνικού πολιτισμού, η ελληνιστική τέχνη (323 έως 31 π.Χ.) ήκμασε κατά την ύστερη περίοδο του ελληνικού πολιτισμού.  Κατά συνέπεια, τα πρώιμα έργα τέχνης του Μανιερισμού είναι αναγνωρίσιμα από τις επιμηκυμένες μορφές, την παραμορφωμένη προοπτική τους και το στήσιμο των σωμάτων σε επισφαλείς στάσεις, σε αντίθεση με τα χαρακτηριστικά της ακμής της Αναγέννησης, που είναι η αρμονία, η συμμετρία και η τάξη.

Μέχρι τα τέλη της Αναγέννησης, ο Μανιερισμός ευνοούσε την αυστηρή μίμηση των πινάκων των προηγούμενων δασκάλων – αποτελώντας ένα καλλιτεχνικό στυλ που μιμούνταν την τέχνη και όχι τη φύση. Την εποχή των Καρράτσι, οι κατώτεροι καλλιτέχνες είτε μιμούνταν το στυλ των επιτυχημένων προκατόχων τους είτε τους γελοιοποιούσαν ακούσια.

Αν ο κόσμος της τέχνης διαισθάνθηκε μια παρακμή στις αρχές του 16ου αιώνα, μόνο μια χούφτα καλλιτέχνες είχαν επίγνωση του ρόλου που έπαιζαν αυτοί οι παράγοντες.

Η Σχολή Emilian

Οι Καρράτσι ήταν οι καταλληλότεροι για το έργο της αναζωογόνησης της καλλιτεχνικής ζωής, καθώς ως ζωγράφοι κατατάσσονται ακριβώς κάτω από τις παλαιότερες μεγάλες ιδιοφυΐες και ως αισθητικοί στοχαστές και δάσκαλοι έχουν ξεπεραστεί από λίγους.

 

Γεννημένοι στην Μπολόνια (περιοχή της Εμίλια-Ρομάνια στη Βόρεια Ιταλία), οι Καρράτσι εκπαιδεύτηκαν στη σχολή ζωγραφικής της Μπολόνια. Οι αδελφοί Αγκοστίνο και Αννίμπαλε εκπαιδεύτηκαν, επίσης, στη Σχολή Ζωγραφικής της Πάρμας (που βρίσκεται στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Εμίλια-Ρομάνια) και στη Βενετία, η οποία ανταγωνιζόταν τη Φλωρεντία και τη Ρώμη ως κέντρο τέχνης της Ιταλίας. Η βενετσιάνικη ζωγραφική ακολούθησε διαφορετική πορεία από τη φλωρεντίνικη και τη ρωμαϊκή, στις οποίες κυριαρχούσε ο μανιερισμός.

Η Εμιλιανή Σχολή (καλλιτεχνικό κίνημα του 17ου αιώνα), όπως και οι Σχολές της Μπολόνια και της Πάρμας, ήταν αξιοσημείωτα απαλλαγμένη από τον κομματισμό και την ακαμψία στην οποία είχε περιπέσει η ύστερη ιταλική Αναγέννηση, και χαρακτηριζόταν από τις κομψές απεικονίσεις της αριστοκρατίας. Αργότερα, επηρεασμένη από το καινοτόμο και εκφραστικό ύφος των Καρράτσι, η σχολή καθόρισε την ανάπτυξη της τέχνης του Μπαρόκ.

Από τις σημαντικές σχολές τέχνης της ύστερης Αναγέννησης, η Εμιλιανή ήταν από τις μικρότερες και παραμένει η λιγότερο γνωστή. Γεωγραφικά, το καλλιτεχνικό της κέντρο βρισκόταν ανάμεσα στις αντίπαλες πρωτεύουσες της ιταλικής Αναγέννησης, τη Φλωρεντία και τη Βενετία. Πριν από τον μανιερισμό, η φλωρεντινή τέχνη έδινε έμφαση στις κλασικές, εξιδανικευμένες μορφές με αρμονικά σχέδια. Η βενετσιάνικη τέχνη, αν και μοιραζόταν τη φλωρεντινή μεγαλοπρέπεια, έδινε έμφαση στον νατουραλισμό και το χρώμα και ευνοούσε τη συναισθηματική ένταση έναντι της νόησης.

Η Εμιλιανή τέχνη είχε τον δικό της συνδυασμό ιδιοτήτων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον κορυφαίο ζωγράφο της Σχολής της Πάρμας, Αντόνιο ντα Κορρέτζο. Τα πιο σημαντικά και μοναδικά χαρακτηριστικά της σχολής ήταν η προτίμηση στα συγκρατημένα συναισθήματα (κλίνοντας, όμως, προς την ευγένεια και όχι προς τη διανόηση ή τη μεγαλοπρέπεια) και η υιοθέτηση του ρεαλιστικού χρωματισμού – κοινή με τη βενετσιάνικη σχολή, αλλά πιο ήπια. Ωστόσο, το χαρακτηριστικό γνώρισμα της Εμιλιανής Σχολής ήταν το ενδιαφέρον της για το σύνολο της αναγεννησιακής τέχνης.

 

Η θεσμοθέτηση μιας καλλιτεχνικής αλλαγής

Ενώ οι Καρράτσι έδιναν έμφαση στη φλωρεντινή σχεδιαστική τέχνη, με πρότυπο τον Ραφαήλ, παράλληλα ενσωμάτωναν τα ζωντανά χρώματα και τη συναισθηματική τεχνοτροπία των Βενετών ζωγράφων – κυρίως του Βενετσιάνου αναγεννησιακού ζωγράφου Τιτσιάνο (περ. 1490-1576). Σε ένα σονέτο που έγραψε ο Αγκοστίνο, το ιδεώδες της Accademia degli Incamminati στόχευε να ενσωματώσει «από τον Ραφαήλ τη θηλυκή χάρη της γραμμής, από τον Μιχαήλ Άγγελο τη μυϊκή δύναμη, από τον Τιτσιάνο τα έντονα χρώματα και από τον Κορρέτζο τα απαλά χρώματα».

 

Οι Καρράτσι κατέκτησαν τον συνδυασμό της ευγένειας και του μεγαλείου. Η «Πιετά της Πάρμας» του Αννίμπαλε, η «Παναγία και βρέφος, με τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης» του Λουντοβίκο και η «Τελευταία Κοινωνία του Αγίου Ιερώνυμου» του Αγκοστίνο είναι από τα σημαντικότερα δείγματα αυτού του στυλ. Αυτοί οι συνδυασμοί ιδιοτήτων υιοθετήθηκαν αργότερα από τους αυλικούς ζωγράφους του 17ου αιώνα Ντιέγκο Βελάσκεθ και Άντονυ βαν Ντάυκ. Αυτοί οι αξιόλογοι καλλιτέχνες μεταμόρφωσαν τις απεικονίσεις των ευγενών – οι οποίες, μέχρι τότε, στόχευαν στην αποτύπωση της δύναμης και της ισχύος τους – προβάλλοντας την πιο ανθρώπινη και ευγενική πλευρά τους.

 

Οι Καρράτσι πρόσθεσαν άλλο ένα πρωτοποριακό στοιχείο στην καλλιτεχνική τους σχολή: το σχέδιο εκ φυσικού. Πριν από την επιρροή της Accademia degli Incamminati, οι σπουδαστές εκπαιδεύονταν σε μεγάλο βαθμό αντιγράφοντας προϋπάρχοντα έργα τέχνης και χρησιμοποιώντας γλυπτά ως μοντέλα για τη ζωγραφική. Παρόλο που η μέθοδος αυτή εμφυσούσε στους σπουδαστές μια στέρεη κατανόηση των τεχνικών και των αισθητικών αρχών που είχαν χρησιμοποιήσει οι προκάτοχοί τους για να διαπρέψουν, σταδιακά οδήγησε σε τέχνη που απομακρυνόταν από την πραγματικότητα.

 

Μεγάλοι κλασικοί όπως ο Ραφαήλ και ο Λεονάρντο ντα Βίντσι είχαν κατακτήσει τη μελέτη της φύσης για να δημιουργήσουν εξιδανικευμένες μορφές που ήταν πιο όμορφες από τη φύση. Τις επόμενες δεκαετίες, οι καλλιτέχνες απομακρύνθηκαν από την εξιδανικευμένη φύση και με αδέξιο τρόπο υπερέβαλλαν και επιμήκυναν τα σώματα σύμφωνα με τη φαντασία τους.

Οι Καρράτσι στράφηκαν στην προφανή λύση. Το σχέδιο και η μελέτη ζωντανών μοντέλων έγινε το θεμέλιο της σχολής τους. Μόλις ένας μαθητής μπορούσε να αναπαράγει με ακρίβεια τη φύση, μπορούσε να προχωρήσει στην απεικόνιση της ανθρώπινης ομορφιάς με νατουραλιστικό τρόπο ή να δημιουργήσει αξιόπιστες εξιδανικεύσεις μέσω μετριοπαθών αλλαγών. Αυτή η έμφαση στη μελέτη του ζωντανού μοντέλου έγινε σύντομα πρότυπο στις ακαδημίες Καλών Τεχνών – μια παράδοση που εξακολουθεί να παραμένει αναπόσπαστο μέρος της κλασικής εκπαίδευσης στην τέχνη.

 

Εμπνεόμενοι από την επιστροφή της τέχνης στην κλασική μεγαλοπρέπεια και προσθέτοντας εκλεκτικό δυναμισμό, οι Καρράτσι έγιναν οι ηγέτες του μπαρόκ. Δυστυχώς, η μνήμη τους δεν άργησε να επισκιαστεί από νέες γενιές μεγάλων δασκάλων. Τις περισσότερες φορές, η μεγαλοφυΐα χτίζεται πάνω σε θεμέλια που έχουν θέσει άλλοι εξαιρετικοί άνθρωποι. Οι Καρράτσι ήταν αυτοί που παρείχαν το παράδειγμα και τις αρχές πάνω στις οποίες βασίστηκαν αυτοί οι δάσκαλοι για να διαμορφώσουν τις επόμενες μεγάλες εποχές της ιστορίας της τέχνης.

Του James Baresel

Τα εργαστήρια καλλιτεχνικής βιβλιοδεσίας του Δήμου Χαλανδρίου, που έχουν γίνει θεσμός από το 2017, συνεχίζονται και φέτος! Οι εγγραφές ξεκίνησαν και λίγες θέσεις έχουν μείνει.

Η δασκάλα Στέλλα Γεωργίου μοιράζεται με τους αναγνώστες των Epoch Times την εμπειρία της από την περσινή χρονιά, μεταφέροντας με τις λέξεις της λίγη από τη μαγεία που κρύβει ο κόσμος της κατασκευής ενός βιβλίου:

«Η χαρά της δημιουργίας είναι μοναδική και όταν βρίσκεσαι με ανθρώπους που αγαπούν το βιβλίο σαν ένα έργο τέχνης, η δημιουργία μετουσιώνεται και ανακαλύπτουμε το πνευματικό στην τέχνη.

Μπαίνοντας στον μαγικό κόσμο της δημιουργίας ενός βιβλίου με κλωστή και με βελόνα, ανάμεσα σε κάθε λογής εργαλεία, τρυπάνια, ψαλίδες, σφυριά, πριόνια,  κομπάσα, γκιλοτίνες, τεζάκια, κόκαλα, πρεσάκια και πρέσες και γιαπωνέζικα μαχαίρια, υφάσματα, ειδικά χαρτιά όπως τα ιαπωνικά, δέρματα, κόλλες, κλωστές, χρώματα και υφές, οι μαθητές της περασμένης χρονιάς γνώρισαν, μέσα σε ένα φιλικό κλίμα συνεργασίας και καλλιτεχνικού διαλόγου, όχι μόνο τεχνικές της παραδοσιακής βιβλιοδεσίας, αλλά και τι είναι η Ιαπωνική, η Κοπτική, η Γοτθική, η Αγγλική, η bradel, η limp,  η κονσερτίνα, Long stitch βιβλιοδεσίες, τη διαφορά ενός κολλητού από ένα ραφτό βιβλίο, τι είναι κατάστρωμα, τυπογραφικό, πέτσωμα, λούκι, ράχη, περιθώρια, κεφαλάρια, σφύρισμα, στρογγύλεμα, ψαροκόλλημα, στελεχάκια, ενδόφυλλα, μαρμαρόκολλες, ποια είναι η τεχνική του περαστού και ποια του απλού καλύμματος.

Οι μαθητές έμαθαν τι είναι να λύνεις και να δένεις ένα ολόκληρο βιβλίο, να το συντηρείς, να διακρίνουν το ποιοτικό, να επιλέγουν υλικά, να φτιάχνουν σημειωματάρια δοκιμάζοντας διάφορες τεχνικές όπως βιβλιοδεσία χωρίς κόλλα.

Ξεκινήσαμε ένα σημειωματάριο με κάλυμμα γαλλικού τύπου με ύφασμα και πειραματίστηκαν για τη διακόσμηση χρησιμοποιώντας την τέχνη της χαρακτικής, της  ζωγραφικής και τις  τεχνικές της   χρυσοτυπίας  και του mozaik,   δουλεύοντας ο καθένας στο δικό του μονοπάτι αλλά ταυτόχρονα προς μια κοινή κατεύθυνση.

Στη συνέχεια, μάθαμε να φτιάχνουμε ένα κολλητό βιβλίο με διακόσμηση στο εξώφυλλο, κάναμε σημειωματάριο με την Ιαπωνική τεχνική σε δύο διαφορετικά μεγέθη, όπου κάθε μαθητής σχεδίασε το δικό του μοτίβο κεντήματος για  την στερέωση των φύλλων του βιβλίου του. Φτιάξαμε  ένα flip-book  και  ένα art book με την τεχνική κονσερτίνα και κλείσαμε τον κύκλο των μαθημάτων με κλασσική δερματόδετη βιβλιοδεσία, μαθαίνοντας τα εξογκώματα  και πώς να επεξεργαζόμαστε το δέρμα πριν το χρησιμοποιήσουμε στα καπάκια του βιβλίου.

Διατηρώντας την τέλεια ισορροπία μεταξύ θεωρίας και δημιουργικότητας, οι μαθητές σε μια ζεστή και φιλόξενη ατμόσφαιρα μοιράστηκαν γνώσεις, αντάλλαξαν ιδέες και εμπειρίες, εμπνεύστηκαν και ανακάλυψαν τις δυνατότητές τους δημιουργώντας μοναδικά έργα υψηλής αισθητικής.

Kάθε βιβλίο είναι μια αφήγηση και ένας διάλογος μαζί, είναι μια αξία και μία ιερότητα, είναι η ιστορία μας, είναι ο πολιτισμός μας, η παράδοσή μας.

Αποστολή  και υποχρέωση μας να σεβαστούμε και να να μεταδώσουμε τα μυστικά αυτής της Τέχνης.

Ο Δήμος Χαλανδρίου προστατεύει τον πολιτισμό, οι μαθητές του εργαστηρίου βιβλιοδεσίας τέχνης και η δασκάλα  Γεωργίου Στέλλα τον ευχαριστούμε για την στήριξη του.»

Εργαστήρια 2024-2025

Για τους κοινωνικά- οικονομικά ασθενέστερους η συμμετοχή είναι ΔΩΡΕΑΝ.

Μηνιαία συνδρομή 10 ευρώ, και η εγγραφή 15 ευρώ.

Έχουν προτεραιότητα οι κάτοικοι και οι δημότες του Δήμου Χαλανδρίου.

Πληροφορίες στα τηλέφωνα 6980 4747 68 – 210 6810 655 – 210 6820464.

Και στο site του Δήμου: https://www.chalandri.gr/uncategorized/105913/

Για τη διαδικασία  των ηλεκτρονικών εγγραφών στην πλατφόρμα: https://demos365.chalandri.gr/

Η Λαβίνια «Βίννι» Έλεν Ρημ (Lavinia «Vinnie» Ellen Ream, 1847-1914), που πήρε το όνομά της από τη μητέρα της και ήταν το μικρότερο από τα τρία παιδιά του Ρόμπερτ και της Λαβίνια, γεννήθηκε στο Μάντισον του Ουισκόνσιν.

Ο πατέρας της εργαζόταν ως τοπογράφος, αν και η κακή υγεία του τον δυσκόλευε. Παρ’ όλα αυτά, λόγω των απαιτήσεων της δουλειάς του, η οικογένεια μετακόμιζε αρκετά συχνά, εγχείρημα δύσκολο εκείνη την εποχή.

Όταν η οικογένεια πήγε στο Κάνσας, η Ρημ φοίτησε στο τοπικό σχολείο στην απέναντι όχθη του ποταμού Μισούρι, στο Σαιντ Τζόζεφ. Μετά από τρία χρόνια διαβίωσης κατά μήκος των συνόρων Κάνσας-Μισούρι, η οικογένεια μετακόμισε 145 μίλια ανατολικά, στην Κολούμπια. Εκεί, από το 1857 έως το 1858, φοίτησε στο Χριστιανικό Κολλέγιο Θηλέων (Christian College, σήμερα Columbia College), όπου παρατηρήθηκε για πρώτη φορά το ταλέντο της στη μουσική και τα εικαστικά. Η προσωπογραφία της Μάρθα Ουάσιγκτον που φιλοτέχνησε εκείνα τα χρόνια κρέμεται ακόμη στο St. Clair Hall, το διοικητικό κτίριο του σχολείου.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1861, μετακόμισαν στην Ουάσιγκτον. Ο Αβραάμ Λίνκολν μόλις είχε εκλεγεί πρόεδρος της χώρας και ο εμφύλιος πόλεμος ήταν προ των πυλών. Σύντομα, η πρωτεύουσα γέμισε με στρατιώτες της Ένωσης, μηχανικούς που δημιουργούσαν προμαχώνες και νευρική αγωνία. Μία επιπλέον δυσκολία για την οικογένεια ήταν ότι ο Ρόμπερτ Ρημ, παρά το γεγονός ότι είχε πιάσει δουλειά ως χαρτογράφος, μπορούσε να εργαστεί μόνο με μερική απασχόληση εξαιτίας της κακής του υγείας. Η Βίννι Ρημ έπιασε δουλειά στο τοπικό ταχυδρομείο για να βοηθήσει να τα βγάλουν πέρα.

Μια τυχαία συνάντηση

Παρά το χάος του πολέμου, η Ρημ ευνοήθηκε από τα γεγονότα, συναντώντας τυχαία τον ταγματάρχη Τζέημς Σ. Ρόλλινς, διαχειριστή του Χριστιανικού Κολλεγίου και εκπρόσωπος εκείνης της περιφέρειας του Μισούρι. Στην πραγματικότητα, ο Ρόλλινς αναζητούσε τη Ρημ, έχοντας υποσχεθεί στον πρόεδρο του κολλεγίου μια φωτογραφία της πρώην μαθήτριάς του.

Ο Ρόλλινς συνόδευσε τη Ρημ στο σπίτι της και στη συνέχεια έπεισε την ίδια και τη μητέρα της να τον συνοδεύσουν καθώς θα πήγαινε στο στούντιο του Κλαρκ Μιλς, που βρισκόταν στο Καπιτώλιο.

Ο Μιλς ήταν εκείνη την εποχή ένας από τους σημαντικότερους γλύπτες της χώρας. Είχε διδαχθεί μόνος του την τέχνη της γλυπτικής και είχε γίνει γνωστός για τα έφιππα έργα του, συγκεκριμένα για αυτά που απεικόνιζαν τους στρατηγούς Τζωρτζ Ουάσιγκτον και Άντριου Τζάκσον έφιππους.

Η στιγμή που η Ρημ μπήκε στο στούντιο θα άλλαζε όχι μόνο τη ζωή της, αλλά και την ιστορία της αμερικανικής γλυπτικής.

«Μόλις είδα τον γλύπτη να χειρίζεται τον πηλό», θυμάται, «ένιωσα αμέσως ότι μπορούσα κι εγώ να φτιάξω μοντέλα και, παίρνοντας τον πηλό, μέσα σε λίγες ώρες έφτιαξα ένα μετάλλιο με το κεφάλι ενός Ινδιάνου αρχηγού, το οποίο άρεσε τόσο πολύ στον ταγματάρχη που το πήρε μαζί του και το τοποθέτησε στο γραφείο του στη Βουλή των Αντιπροσώπων.»

Μια σειρά θεμάτων

 

Από τότε άρχισε να εργάζεται για τον Μιλς ως βοηθός του. Επιπλέον, γρήγορα διαδόθηκε ότι το κεφάλι του Ινδιάνου αρχηγού είχε φιλοτεχνηθεί «μέσα σε λίγες ώρες από ένα νεαρό κορίτσι που δεν είχε ξαναμπεί ποτέ σε εργαστήριο». Στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγέτες σχημάτισαν γρήγορα μια παροιμιώδη ουρά για να φιλοτεχνήσει η Ρημ τις προτομές τους. Το πρώτο της θέμα ήταν ο γερουσιαστής Τζέημς Νέσμιθ του Όρεγκον, ενώ ακολούθησαν ο γερουσιαστής Ρίτσαρντ Γέητς του Ιλινόις, ο γερουσιαστής Τζον Σέρμαν του Οχάιο, ο στρατηγός Τέρνερ Μόρχεντ, ο στρατηγός Τζωρτζ Κάστερ, ο βουλευτής Θαδδαίος Στήβενς και ένας από τους ιδρυτές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ο Φρανκ Π. Μπλαιρ.

Το σημαντικότερο μοντέλο της, ωστόσο, ήταν ο πρόεδρος Αβραάμ Λίνκολν, παρόλο που εκείνη την εποχή ο  Λίνκολν δεν ήταν απλώς εξαντλημένος από τον πόλεμο και τον πρόσφατο θάνατο του νεαρού γιου του Γουίλι, αλλά και από το να γίνεται αντικείμενο διαφόρων μορφών τέχνης, είτε επρόκειτο για φωτογραφία είτε για ζωγραφική είτε για γλυπτική.

Όταν του προτάθηκε να ποζάρει για την προτομή του, ο Λίνκολν απάντησε, όπως αναφέρεται, ότι «είχε κουραστεί να ποζάρει και δεν μπορούσε να φανταστεί γιατί κάποιος ήθελε να πλάσει την εικόνα ενός τόσο άχαρου ανθρώπου». Η υπόθεση παραλίγο να εγκαταλειφθεί, όταν ο γερουσιαστής Νέσμιθ ενημέρωσε τον Λίνκολν ότι η καλλιτέχνις ήταν μια φτωχή νεαρή κοπέλα από το Ουισκόνσιν με τεράστιο ταλέντο. Η περιγραφή της Ρημ επηρέασε τον Λίνκολν.

«Ώστε είναι φτωχή; Λοιπόν, αυτό δεν είναι κάτι εναντίον της», απάντησε ο Λίνκολν. «Γιατί δεν φέρνετε αυτό το κορίτσι εδώ; Θα της ποζάρω για την προτομή μου.»

Η προτομή ενός μεγάλου άνδρα

 

Όπως θυμάται η ίδια η γλύπτρια, «η μεγάλη καρδιά που η ματαιοδοξία δεν μπορούσε να ξεκλειδώσει άνοιξε με τη συμπάθεια που του θύμισε τη δική του νεότητα, τη μάχη του με τη φτώχεια, τη φιλοδοξία του, τους πρώιμους αγώνες του. Έτσι, εγώ, μια μικρή άσημη γλύπτρια από το Ουισκόνσιν, είχα το προνόμιο να πλάσω τα χαρακτηριστικά αυτού του μεγάλου άνδρα έχοντας μπροστά μου ζωντανό το μοντέλο.»

Αρχίζοντας τον Δεκέμβριο του 1864, η 17χρονη γλύπτρια επισκεπτόταν τον Λίνκολν στον Λευκό Οίκο για 30 λεπτά την ημέρα. Η Ρημ θυμόταν το «βλέμμα του άγχους και του πόνου» στο πρόσωπο του προέδρου, ενώ άλλες φορές η ματιά του έπαιρνε ένα «μακρινό, ονειροπόλο βλέμμα, το οποίο έμοιαζε να προμηνύει την τραγική μοίρα που τον περίμενε». Πράγματι, η δολοφονική απόπειρα κατά της ζωής του έγινε τον Απρίλιο του 1865, λίγο πριν η Ρημ ολοκληρώσει την προτομή. Την τελείωσε, παρ’ όλα αυτά.

Μια ιστορική επιτροπή

Το 1866, το Κογκρέσο επρόκειτο να αναθέσει σε έναν καλλιτέχνη τη δημιουργία ενός ολόσωμου αγάλματος του Λίνκολν που θα τοποθετούνταν στη Ροτόντα του Καπιτωλίου. Εκείνη την εποχή, το εργαστήριο της Ρημ βρισκόταν επίσης, όπως και του Μιλς, στο Καπιτώλιο. Δεν είχε κλείσει ακόμη τα 20 της χρόνια, αλλά ήταν ήδη γνωστή στους πολιτικά ισχυρούς. Η σύνδεσή της με τον Λίνκολν δεν την έβλαψε. Παρόλο που οι γερουσιαστές Τσαρλς Σάμνερ και Τζέικομπ Χάουαρντ διαφώνησαν, στην πραγματικότητα δεν υπήρχαν πολλές άλλες αντιρρήσεις να ανατεθεί στη Ρημ η παραγγελία των 10.000 δολαρίων. Στην πραγματικότητα, η αίτηση που υποστήριζε τη Ρημ ως την καλλιτέχνιδα που έπρεπε να επιλεγεί έφερε τις υπογραφές του προέδρου Άντριου Τζόνσον, 31 γερουσιαστών και περισσότερων από 100 νυν και πρώην αντιπροσώπων.

Η Ρημ δεν είναι μόνο η πρώτη γυναίκα που έλαβε ομοσπονδιακή ανάθεση για έργο τέχνης, αλλά και το νεότερο άτομο που έλαβε ποτέ τέτοια ανάθεση. Μετά από δύο χρόνια, η Ρημ ολοκλήρωσε το πρόπλασμά της. Στη συνέχεια ταξίδεψε από την πρωτεύουσα της Αμερικής στην πρωτεύουσα της Ιταλίας, όπου μετέφερε το έργο της για να σμιλευτεί σε μάρμαρο Καρράρα. Επίσης, δεν παρέλειψε να μελετήσει μαζί με άλλους καλλιτέχνες όσο βρισκόταν στη Ρώμη, αλλά και όταν επισκέφθηκε το Παρίσι. Η Ρημ επέστρεψε στην Αμερική το 1870 και, τον Ιανουάριο του 1871, το άγαλμα του Λίνκολν αποκαλύφθηκε στη Ροτόντα του Καπιτωλίου, όπου παραμένει μέχρι σήμερα.

 

Η Ρημ δημιούργησε πολλά ακόμα έργα, μεταξύ των οποίων ένα γλυπτό του Ναυάρχου Ντέιβιντ Φάραγκουτ που τοποθετήθηκε στην πλατεία Φάραγκουτ, καθώς και δύο αγάλματα που βρίσκονται τώρα στο Καπιτώλιο: των Σεκόγια και Σάμιουελ Τζόρνταν Κέρκγουντ. Ένα από τα πιο διάσημα έργα της, η «Σαπφώ», δωρήθηκε στο Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης Smithsonian από τον σύζυγό της ταξίαρχο Ρίτσαρντ Χόξι. Ένα αντίγραφο της Σαπφούς τοποθετήθηκε στον τάφο της Ρημ, που βρίσκεται στο νεκροταφείο του Άρλινγκτον, στη Βιρτζίνια.

Του Dustin Bass

Ένας άγνωστος πίνακας του φημισμένου Δανού ζωγράφου Καρλ Μπλοχ [Carl Bloch, 1834 – 1890] ανακαλύφθηκε στην πρώην βασιλική Έπαυλη του Τατοΐου, συντηρήθηκε στα εργαστήρια της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού στην Αθήνα, ταξίδεψε για μία έκθεση αφιερωμένη στον ζωγράφο στο Κρατικό Μουσείο Τέχνης της Δανίας και θα τοποθετηθεί οριστικά προς έκθεση στην πρώην βασιλική Έπαυλη του Κτήματος Τατοΐου, το 2025.

Στην ημερίδα θα παρουσιαστεί το οδοιπορικό του πίνακα από τη λήθη των αποθηκών του Τατοΐου στα φώτα των εγκαινίων της έκθεσης στην Κοπεγχάγη, με σταθμούς στη συντήρησή του και στις προϋποθέσεις προετοιμασίας και μεταφοράς του. Επίσης, θα παρουσιαστούν τα μέχρι σήμερα γνωστά στοιχεία για τη δημιουργία του πίνακα και τους συμβολισμούς του έργου.

Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 7 Οκτωβρίου, στο Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, στην Πλάκα.

Πρόγραμμα

10.00   Καλωσόρισμα

Ευγενία Μπεντερμάχερ-Γερούση, Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου

10.05   Χαιρετισμός – εισαγωγή

Νίκος Παπαδημητρίου, Διευθυντής του Μουσείου Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου

10.10   Πώς ταξιδεύουν τα έργα τέχνης;

Μαρία Μερτζάνη, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων

11.30   Η συντήρηση του «Προμηθέα Λυόμενου» του Carl Bloch

Μελίνα Φωτοπούλου Υπεύθυνη Εργαστηρίου Συντήρησης Ζωγραφικών Έργων

11.50   Το ταξίδι του «Προμηθέα Λυόμενου» στην Εθνική Πινακοθήκη της Δανίας

Παναγιώτης Κωσταλούπης, Προϊστάμενος του Τμήματος Εκτέλεσης Έργων Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων

12.10  Τελευταίος σταθμός: Έκθεση στην Έπαυλη Τατοΐου

Σταυρούλα-Βίλλυ Φωτοπούλου, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

* * * * *

Για τη διοργάνωση της ημερίδας συνεργάστηκαν οι:

Υπουργείο Πολιτισμού, Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων

Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου

* * * * *

Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου

Διεύθυνση: Θεωρίας 12, Πλάκα, Αθήνα

Tηλ.: 210 331 9300

Email: info@camu.gr