«Υπάρχουν μέρες που το σκοτάδι αρνείται να διαλυθεί (…) Ο θυμός και η οργή είναι κι αυτά επιτρεπτά μπροστά σε τέτοια φριχτά εγκλήματα». Με αυτά τα λόγια, εμφανώς συγκινημένος, ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς εξέφρασε την οδύνη του, αλλά και την αλληλεγγύη του προς τις οικογένειες των θυμάτων και τους πολίτες του Μαγδεμβούργου, με αφορμή την συμπλήρωση ενός έτους από την επίθεση στη χριστουγεννιάτικη αγορά της πόλης, η οποία στοίχισε τη ζωή σε έξι άτομα.
Στην επιμνημόσυνη δέηση στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, η οποία ολοκληρώθηκε με διαθρησκειακή προσευχή, τιμήθηκαν τα θύματα, οι τραυματίες και οι οικογένειές τους. Στις 19:02 (τοπική ώρα), ακριβώς την ώρα της επίθεσης, ήχησαν οι καμπάνες, μια φορά για κάθε ένα από τα θύματα. Έξι κεριά, ένα για τον κάθε νεκρό της επίθεσης και ένα έβδομο κερί, για το σύνολο των πληγέντων άναψαν στον ναό. Μπροστά στην εκκλησία, πολίτες εξέφραζαν την συμπαράστασή τους αφήνοντας κεριά, λουλούδια και λούτρινα ζωάκια.
Μετά το τέλος της δέησης, μια φωτεινή αλυσίδα σχηματίστηκε από την εκκλησία και γύρω από την αγορά, όπου ο Σαουδάραβας ψυχίατρος Ταλέμπ Αλ-Αμπντουλμοζέν στις 20 Δεκεμβρίου του 2024 οδήγησε το αυτοκίνητό του κατευθείαν επάνω στο συγκεντρωμένο πλήθος, σκοτώνοντας πέντε γυναίκες ηλικίας 45 έως 75 ετών και ένα 9χρονο αγόρι και τραυματίζοντας περίπου 300 άτομα. Ο Αλ Αμπντουλμοζέν έχει ομολογήσει την πράξη του και εδώ και λίγες εβδομάδες βρίσκεται σε εξέλιξη η δίκη του.
«Στεκόμαστε στο πλευρό σας, σήμερα και στο μέλλον. Και αν αυτή η υποστήριξη είναι ελλιπής, τότε καλούμαστε σήμερα να τη διορθώσουμε και να τη βελτιώσουμε. Στο κοινό πένθος μπορεί κανείς να βρει παρηγοριά και δύναμη, αλλά μπροστά σε φριχτά εγκλήματα όπως αυτό, είναι επίσης επιτρεπτό να έχει κανείς θυμό και οργή», δήλωσε ο καγκελάριος και τόνισε ότι η Γερμανία είναι μια χώρα «που δεν εκτιμά τίποτα περισσότερο από τον άνθρωπο, το κάθε άτομο, την ανθρώπινη ζωή». Πρόκειται για την προσφορά άνευ όρων συμπόνιας του ενός προς τον άλλον, όπου συμβαίνει αδικία, για το να στεκόμαστε μαζί όπου ξεσπά βία και για τη συνεχή υποστήριξη όσων βιώνουν βία.
Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα προειδοποίησε σήμερα πως μια «ένοπλη επέμβαση στη Βενεζουέλα θα συνιστούσε μια ανθρωπιστική καταστροφή», μπροστά στις κλιμακούμενες ενέργειες των ΗΠΑ προς την περιφερειακή γείτονα Βενεζουέλα.
Την Τρίτη ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ διέταξε έναν «αποκλεισμό» όλων των πετρελαιοφόρων που υπόκεινται σε κυρώσεις και που εισέρχονται και εξέρχονται από τη Βενεζουέλα, στην τελευταία κατά σειρά ενέργεια της Ουάσιγκτον προκειμένου να αυξήσει την πίεση σε βάρος της κυβέρνησης του Νικολάς Μαδούρο, στοχοθετώντας τη βασική πηγή εισοδημάτων της.
Ο Λούλα και η πρόεδρος του Μεξικού Κλαούντια Σέινμπαουμ, οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της Λατινικής Αμερικής, απηύθυναν ήδη αυτήν την εβδομάδα έκκληση για αυτοσυγκράτηση, την ώρα που η ένταση κλιμακώνεται.
Όμως, σήμερα, κατά τη διάρκεια μιας συνόδου του νοτιοαμερικανικού μπλοκ Mercosur στο Φοζ ντο Ιγκουασού, μια πόλη στη νότια Βραζιλία, ο Λούλα έκανε μια σθεναρότερη δήλωση έναντι εκείνου που ο ίδιος πιστεύει πως θα αποτελούσε ένα «επικίνδυνο προηγούμενο για τον κόσμο».
Περισσότερα από σαράντα χρόνια μετά τον Πόλεμο των Φόκλαντ, μεταξύ της Αργεντινής και της Βρετανίας, πρόσθεσε: «η νοτιοαμερικανική ήπειρος στοιχειώνεται για μία ακόμη φορά από τη στρατιωτική παρουσία μιας εξω-περιφερειακής δύναμης».
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε στις 9 Δεκεμβρίου: «Είμαι έτοιμος να διεξαγάγω εκλογές μέσα σε τρεις μήνες, εφόσον οι σύμμαχοί μου στη Δύση μπορούν να εγγυηθούν ότι η ψηφοφορία θα διεξαχθεί με ασφάλεια και ακεραιότητα».
Η τοποθέτηση αυτή ήρθε μετά από δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος σημείωσε: «Πιστεύω ότι είναι μια σημαντική στιγμή για τη διεξαγωγή εκλογών. Χρησιμοποιούν τον πόλεμο ως δικαιολογία για να μην πραγματοποιήσουν εκλογές, αλλά νομίζω πως ο ουκρανικός λαός πρέπει να έχει αυτή την επιλογή. Και ίσως ο Ζελένσκι να κέρδιζε. Δεν ξέρω ποιος θα κέρδιζε. Αλλά έχουν πολύ καιρό να κάνουν εκλογές. Συζητούν για δημοκρατία, αλλά φτάνει ένα σημείο που παύει να είναι δημοκρατία».
Ο Ζελένσκι εξελέγη το 2019, επικρατώντας στον δεύτερο γύρο με 73% έναντι του τότε προέδρου Πέτρο Ποροσένκο. Ο ίδιος, πρώην κωμικός και ηθοποιός, έγινε ιδιαίτερα γνωστός ενσαρκώνοντας έναν καθηγητή που αναδεικνύεται πρόεδρος σε δημοφιλή τηλεοπτική σειρά με τίτλο «Υπηρέτης του Λαού».
Η εκλογή του ήρθε πέντε χρόνια μετά την έναρξη συγκρούσεων στην ανατολική Ουκρανία από ρωσόφωνους αυτονομιστές και την ανατροπή του φιλορώσου προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς τον Φεβρουάριο του 2014, εν μέσω μαζικών διαδηλώσεων. Κατά την ίδια περίοδο, σημειώθηκε και η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία έπειτα από αμφισβητούμενο δημοψήφισμα.
Σήμερα, λόγω στρατιωτικού νόμου που επιβλήθηκε μετά τη ρωσική εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου 2022, οι εκλογές στην Ουκρανία έχουν ανασταλεί. Ωστόσο, ο Ζελένσκι έχει εκφράσει την πρόθεσή του να αλλάξει τη νομοθεσία, δηλώνοντας στις 9 Δεκεμβρίου: «Είμαι έτοιμος για εκλογές, και μάλιστα ζητώ από τις ΗΠΑ και ίσως και από τους Ευρωπαίους εταίρους, να βοηθήσουν ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια της εκλογικής διαδικασίας. Τότε, σε διάστημα 60 με 90 ημερών, η Ουκρανία θα είναι έτοιμη να οργανώσει εκλογές».
Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, η ουκρανική κοινωνία εμφανίζεται διχασμένη σχετικά με τις εκλογές εν μέσω πολέμου. Έρευνα του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου έδειξε ότι μόλις το 25% υποστηρίζει εκλογές μετά από κατάπαυση του πυρός, ενώ το 57% θεωρεί ότι πρέπει να διεξαχθούν μόνο μετά την επίτευξη τελικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Σε συνέντευξή του στο Axios στις 25 Σεπτεμβρίου, ο Ζελένσκι άφησε να εννοηθεί ότι θα ήταν διατεθειμένος να αποχωρήσει από την προεδρία μετά τον πόλεμο, αποκλείοντας δεύτερη θητεία.
Αναφορικά με ενδεχόμενους υποψήφιους, ο Ζελένσκι θεωρείται φαβορί στην κούρσα, με τελευταία δημοσκόπηση να του αποδίδει ποσοστό 20,3%. Κοντά του, με 19%, βρίσκεται ο πρώην αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, στρατηγός Βαλερί Ζαλούζνι. Ανάμεσα στα πρόσωπα που συζητούνται επίσης για υποψηφιότητα είναι η πρώην πρωθυπουργός Γιούλια Τιμοσένκο, καθώς και γνωστές προσωπικότητες όπως ο Βιτάλι Κλίτσκο και ο Ολεξάντρ Γιούσικ.
Παρ’ όλα αυτά, τα οργανωτικά προβλήματα είναι τεράστια, καθώς περίπου το ένα πέμπτο της χώρας παραμένει υπό ρωσική κατοχή. Οι περιοχές της Κριμαίας, του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες. Μάλιστα, αναφορές πριν από τις εκλογικές διαδικασίες στις ρωσικά κατεχόμενες ζώνες αποκάλυψαν πως πολλοί υποψήφιοι ήταν Ρώσοι πολίτες χωρίς ουσιαστικούς δεσμούς με τις τοπικές κοινωνίες, γεγονός που προκάλεσε διεθνείς αντιδράσεις.
Τέλος, παρά τις προκλήσεις, υπάρχουν προηγούμενα χωρών που διοργάνωσαν εκλογές εν καιρώ πολέμου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνέχισαν την εκλογική διαδικασία και κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο, με τον Λίνκολν να εκλέγεται εκ νέου χωρίς να διεξαχθεί ψηφοφορία στις νότιες πολιτείες.
Παρότι η Βρετανία ανέστειλε τις εκλογές κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αυτές διεξήχθησαν αμέσως μετά τη λήξη των εχθροπραξιών, αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα της διακυβέρνησης εν μέσω συγκρούσεων.
Τη λήψη μέτρων προστασίας των κρίσιμων ενεργειακών υποδομών από φυσικές επιθέσεις και κυβερνοεπιθέσεις ζητά η ευρωπαϊκή βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας, προτείνοντας μάλιστα οι σχετικές επενδύσεις να ενταχθούν στους αμυντικούς προϋπολογισμούς των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ.
Με αφορμή την εμπειρία από τις ρωσικές επιθέσεις στην Ουκρανία, η Eurelectric, που εκπροσωπεί περισσότερες από 3.500 επιχειρήσεις παραγωγής, διανομής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας (αντιπρόεδρος της οποίας είναι ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης), απηύθυνε σχετική επιστολή προς το Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, το οποίο συνεδρίασε στις 15 Δεκεμβρίου 2025. Είναι ενδεικτικό ότι στη συνεδρίαση συμμετείχε η αναπληρώτρια γενική γραμματέας του ΝΑΤΟ, Radmila Šekerinska.
Η Eurelectric επισημαίνει ότι η διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού θα πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο των αμυντικών και συναφών δαπανών των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ, καθώς στη Σύνοδο Κορυφής του 2025 στη Χάγη οι σύμμαχοι δεσμεύθηκαν να επενδύουν συνολικά 5% του ΑΕΠ ετησίως έως το 2035: τουλάχιστον 3,5% για τις «βασικές» αμυντικές απαιτήσεις και έως 1,5% για αμυντικές και ευρύτερα συναφείς δαπάνες ασφάλειας, όπως υποδομές και κυβερνοασφάλεια. Η ηλεκτρική βιομηχανία ζητά μέρος της δεύτερης κατηγορίας δαπανών, προκειμένου να κατευθυνθεί σε τρεις τομείς, ως εξής:
Ετοιμότητα: σχεδιασμός για φυσικές επιθέσεις και κυβερνοεπιθέσεις, διεξαγωγή τακτικών ασκήσεων αντιμετώπισης κρίσεων και διασφάλιση ταχείας αποκατάστασης και ανάκαμψης σε όλο το ηλεκτρικό σύστημα. Επίσης, διασφάλιση επαρκούς αποθέματος εξοπλισμού και ανταλλακτικών.
Βελτιστοποίηση της «ανοικτής στρατηγικής αυτονομίας»: η Eurelectric σημειώνει ότι «έχουμε μάθει το μάθημα από την υπερβολική εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο» και ότι η Ευρώπη θα πρέπει να διαμορφώσει μια ισορροπημένη και ανθεκτική αλυσίδα εφοδιασμού, η οποία θα στηρίζει μια γρήγορη, οικονομικά προσιτή και ασφαλή μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.
Εξασφάλιση ασφαλούς παροχής ηλεκτρικής ενέργειας: η Eurelectric ζητά ολιστικό σχεδιασμό του συστήματος, ταχύτερη έκδοση αδειών και επενδύσεις σε νέες, ασφαλείς υποδομές.
Η ευρωπαϊκή οργάνωση σημειώνει ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αναδείξει πως η προστασία των ενεργειακών υποδομών αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα, καθώς η ενέργεια –και ιδίως η ηλεκτρική ενέργεια– αποτελεί τη ραχοκοκαλιά μιας λειτουργικής σύγχρονης κοινωνίας. Προσθέτει ότι η καθαρή ενέργεια μπορεί να είναι πιο ανθεκτική, καθώς οι ΑΠΕ είναι κατανεμημένες σε εκατοντάδες ή χιλιάδες σημεία, ενώ οι παραδοσιακοί θερμοηλεκτρικοί σταθμοί αποτελούν ευκολότερους στόχους.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου των υπουργών, στη συζήτηση για τη «διασύνδεση ενέργειας και ασφάλειας» οι υπουργοί υπογράμμισαν την αυξανόμενη ανάγκη ενσωμάτωσης των ζητημάτων ενέργειας και ασφάλειας, αναγνώρισαν τους επείγοντες κινδύνους για τις κρίσιμες ενεργειακές υποδομές λόγω γεωπολιτικών εντάσεων και του συνεχιζόμενoυ πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τόνισαν τη σημασία ενός ανθεκτικού και ασφαλούς ενεργειακού συστήματος, καθώς και τον ρόλο της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας. Ζητήθηκε επίσης στενή συνεργασία και συντονισμός μεταξύ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για τη διαφύλαξη της ενεργειακής ασφάλειας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα στο Στρασβούργο «το πρώτο στην ιστορία Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Προσιτή Στέγαση», με στόχο να αντιμετωπίσει μία από τις πιο «πιεστικές ανάγκες των Ευρωπαίων πολιτών, την πρόσβαση σε προσιτή, βιώσιμη και ποιοτική στέγαση».
Σύμφωνα με το Σχέδιο, η Επιτροπή αναλαμβάνει ευρωπαϊκή δράση, προσαρμοσμένη στις εθνικές πραγματικότητές, στο στεγαστικό πρόβλημα καθώς «εκατομμύρια Ευρωπαίοι δυσκολεύονται να βρουν κατοικία που να μπορούν να αντέξουν οικονομικά», λόγω της ραγδαίας αύξησης των τιμών την τελευταία δεκαετία στις τιμές των κατοικιών που αυξήθηκαν άνω του 60% και των ενοικίων άνω του 20%, επηρεάζοντας αρνητικά την εργασία, την εκπαίδευση και τη δημιουργία οικογένειας.
Το Σχέδιο επικεντρώνεται στην αύξηση της προσφοράς κατοικιών, στην ενεργοποίηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, στην αντιμετώπιση των βραχυχρόνιων μισθώσεων σε περιοχές με στεγαστική πίεση και στη στήριξη των πλέον πληττόμενων ομάδων, νέους, φοιτητές, εργαζόμενους σε κρίσιμους τομείς, άτομα χαμηλού εισοδήματος και άλλες ευάλωτες ομάδες.
Συγκεκριμένα μέτρα
Μέσω της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Κατασκευή Κατοικιών, η Κομισιόν προτείνει μέτρα για έναν πιο παραγωγικό και καινοτόμο τομέα κατασκευών και ανακαινίσεων, ώστε να αντιμετωπιστεί η αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης κατοικιών.
Μέσα από τη σύσταση του Νέου Ευρωπαϊκού Bauhaus (NEB), η ΕΕ θα στηρίξει έργα που συμβάλλουν στην πράσινη μετάβαση και την καινοτομία, ενώ θα χρηματοδοτεί βιώσιμα, προσιτά και ποιοτικά έργα, κυρίως στον τομέα των κτιρίων. Παράλληλα, η Ακαδημία του Νέου Ευρωπαϊκού Bauhaus θα ενισχύσει τις δεξιότητες των εργαζομένων στον κλάδο των κατασκευών, προωθώντας βιώσιμες και κυκλικές πρακτικές. Επιπλέον, οι αναθεωρημένοι κανόνες κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ, θα διευκολύνουν τα κράτη-μέλη να στηρίζουν χρηματοδοτικά την προσιτή, καθώς και την κοινωνική, στέγαση.
Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές για την απλούστευση κανόνων και διαδικασιών που περιορίζουν την προσφορά κατοικιών, με ιδιαίτερη έμφαση στον χωροταξικό σχεδιασμό και τις αδειοδοτήσεις.
Στον σχεδιασμό προβλέπεται μια νέα νομοθετική πρωτοβουλία για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις που θα στηρίξει περιοχές που αντιμετωπίζουν έντονη στεγαστική πίεση.
Παράλληλα, θα αναπτυχθεί μια νέα Πανευρωπαϊκή Επενδυτική Πλατφόρμα, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, εθνικές και περιφερειακές αναπτυξιακές τράπεζες και άλλα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Παράλληλα, το σχέδιο περιλαμβάνει τον σχεδιασμό εργαλείων που βοηθήσουν τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν αποτελεσματικότερες λύσεις για τους άστεγους, βασισμένες στις αρχές του «Housing First».
Σύνοδο κορυφής της ΕΕ για τη στέγαση
Στην παρουσίαση για το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Προσιτή Στέγαση στο Στρασβούργο, επισημάνθηκε ότι μέχρι σήμερα η Επιτροπή έχει κινητοποιήσει σημαντικές επενδύσεις ύψους 43 δισ. ευρώ στον τομέα της στέγασης και θα συνεχίσει στο πλαίσιο του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ.
Το επόμενο διάστημα θα δημιουργηθεί μια νέα, Ευρωπαϊκή Συμμαχία για τη Στέγαση, που θα περιλαμβάνει κράτη-μέλη, πόλεις, περιφέρειες, θεσμικά όργανα της ΕΕ, οργανώσεις στέγασης και κοινωνικούς εταίρους, που θα προωθήσει την υλοποίηση του Σχεδίου. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει έκθεση προόδου το επόμενο διάστημα, ενώ έχει ανακοινώσει την πρώτη στην ιστορία Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ για τη Στέγαση το 2026.
Σε ένα ορόσημο για την προσπάθεια αποκατάστασης των καταστροφών που προκάλεσε η ρωσική εισβολή, η Ευρώπη ανακοίνωσε επισήμως τη σύσταση διεθνούς επιτροπής απαιτήσεων με στόχο την αποζημίωση της Ουκρανίας για ζημιές και ενδεχόμενα εγκλήματα πολέμου που αποδίδονται στη Ρωσία κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης σύγκρουσης.
Η ανακοίνωση έγινε στις 16 Δεκεμβρίου στη Χάγη της Ολλανδίας, όπου συγκεντρώθηκαν ηγέτες και ανώτατοι αξιωματούχοι ευρωπαϊκών κρατών για αυτό το σημαντικό γεγονός.
Στην τελετή παρευρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Ολλανδίας Ντικ Σχοφ και η επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κάγια Κάλλας.
Συνολικά 34 χώρες και η Ε.Ε. υπέγραψαν το σχετικό έγγραφο για την ίδρυση του νέου αυτού οργάνου, το οποίο λειτουργεί υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης — του παλαιότερου διακυβερνητικού οργανισμού της ηπείρου για τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου.
Ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Βένεβελ τόνισε την ανάγκη απόδοσης ευθυνών, δηλώνοντας: «Η αποζημίωση πρέπει πραγματικά να πληρωθεί από τη Ρωσία· η επιτροπή αυτή δεν παρέχει κάποια εγγύηση για τα ποσά», υπογραμμίζοντας ωστόσο πως οι λεπτομέρειες σχετικά με τη χρηματοδότηση παραμένουν υπό διαμόρφωση. Στους αρχικούς διαλόγους εξετάζεται η αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην Ε.Ε., σε συνδυασμό με ενδεχόμενες συνεισφορές κρατών-μελών.
Το Μητρώο Ζημιών για την Ουκρανία, που ιδρύθηκε πριν από δύο χρόνια, θα ενταχθεί στη νέα επιτροπή. Το μητρώο έχει ήδη συγκεντρώσει πάνω από 86.000 αιτήσεις αποζημίωσης από ιδιώτες, οργανισμούς και δημόσιους φορείς, σε διάφορες κατηγορίες.
Ο πρόεδρος Ζελένσκι εξέφρασε την ελπίδα του ότι η επιτροπή θα συμβάλει αποφασιστικά στην απόδοση δικαιοσύνης και στην αποκατάσταση της ειρήνης: «Από εκεί ξεκινά ο πραγματικός δρόμος προς την ειρήνη. Δεν αρκεί μόνο να υποχρεώσουμε τη Ρωσία σε μια συμφωνία· δεν αρκεί να πάψει να σκοτώνει.
Οφείλουμε να την κάνουμε να αποδεχτεί ότι υπάρχουν κανόνες στον κόσμο». Πρόσθεσε ακόμη: «Προσδοκούμε κάθε μηχανισμός αποζημιώσεων — από το Μητρώο Ζημιών έως την Επιτροπή Απαιτήσεων και τις πραγματικές πληρωμές — να λειτουργήσει και να τύχουν ισχυρής και επαρκούς διεθνούς στήριξης».
Στο ίδιο πνεύμα, η Κάγια Κάλλας δήλωσε μέσω κοινωνικών δικτύων: «Η Ρωσία δεν θα ξεφύγει από τον λογαριασμό για τα σπίτια, τα σχολεία και τα νοσοκομεία που κατέστρεψε.
Σήμερα στη Χάγη κάνουμε ένα μεγάλο βήμα προς την απόδοση ευθυνών καθιερώνοντας επιτροπή για τις αξιώσεις καταστροφών από τη Ρωσία». Η Κάλλας γνωστοποίησε επίσης ότι η Ε.Ε. θα χρηματοδοτήσει αρχικά την επιτροπή με 1 εκατομμύριο ευρώ.
Η νέα επιτροπή αποτελεί το δεύτερο σκέλος ενός διεθνούς μηχανισμού αποζημιώσεων για την Ουκρανία. Κύρια αποστολή της θα είναι να εξετάζει, να αξιολογεί και να αποφαίνεται για τις αιτήσεις που κατατίθενται στο Μητρώο Ζημιών σχετικά με τις απώλειες που υπέστησαν ιδιώτες και φορείς εξαιτίας ρωσικών ενεργειών από τις 24 Φεβρουαρίου 2022 και μετά.
Ωστόσο, παρά τη σύσταση του οργάνου, διαφαίνονται εμπόδια στη δυνατότητα αποκατάστασης των θυμάτων πολεμικών εγκλημάτων, ιδίως σε περίπτωση συνολικής αμνηστίας όπως προτάθηκε στο αρχικό 28-σημείων ειρηνευτικό σχέδιο του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το κόστος ανοικοδόμησης της Ουκρανίας για την επόμενη δεκαετία ανέρχεται σε 524 δισ. δολάρια — ποσό σχεδόν τριπλάσιο από το προβλεπόμενο ΑΕΠ της χώρας για το 2024.
Μέχρι στιγμής, η Ρωσία δεν έχει προβεί σε κάποια δημόσια τοποθέτηση σχετικά με τη σύσταση της επιτροπής.
Η ηγέτιδα της αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα Μαρία Κορίνα Ματσάδο δεν παρέστη στην τελετή απονομής του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης στο Όσλο της Νορβηγίας στις 10 Δεκεμβρίου, όπως ανακοίνωσε ο επικεφαλής του Νορβηγικού Ινστιτούτου Νόμπελ. Ταυτόχρονα, επιβεβαίωσε ότι εκείνη έφτασε στο Όσλο λίγες ώρες μετά την τελετή, εν μέσω αβεβαιότητας για το πού βρισκόταν, λόγω απειλών κατά της ζωής της από το καθεστώς του Νικολάς Μαδούρο.
Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Νόμπελ, Κρίστιαν Μπεργκ Χαρπβίκεν, δήλωσε στο νορβηγικό δίκτυο NRK στις 10 Δεκεμβρίου ότι η Ματσάδο δεν θα προλάβαινε να βρεθεί στην τελετή της ημέρας ούτε στις υπόλοιπες εκδηλώσεις.
Ανέφερε ότι δεν γνώριζε αν τελικά θα κατάφερνε να φτάσει κάποια στιγμή στη Νορβηγία και τόνισε πως δεν είχε καμία ένδειξη ότι είχε συμβεί κάτι απρόοπτο.
Η κόρη της Ματσάδο, Άνα Κορίνα Σόσα, παρέλαβε το βραβείο εκ μέρους της. Η Σόσα μετέφερε επίσης το μήνυμα της μητέρας της, η οποία υπογράμμισε ότι το βραβείο έχει βαθιά σημασία τόσο για τη Βενεζουέλα όσο και για ολόκληρο τον κόσμο· υπενθυμίζει πως η δημοκρατία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ειρήνη.
Επιπλέον, σημείωσε πως, σύμφωνα με την ηγέτιδα της αντιπολίτευσης, το σημαντικότερο που μπορούν να προσφέρουν οι Βενεζουελανοί στον κόσμο είναι το μάθημα που διαμορφώθηκε μέσα από αυτήν τη μακρά και δύσκολη πορεία· για να υπάρξει δημοκρατία, οι πολίτες πρέπει να είναι διατεθειμένοι να αγωνιστούν για την ελευθερία τους.
Η Ματσάδο, πρώην υποψήφια για την προεδρία εκ μέρους της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας, βραβεύτηκε με το Νόμπελ Ειρήνης στις 10 Οκτωβρίου «για την ακατάβλητη δράση της στην προώθηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων του λαού της Βενεζουέλας», σύμφωνα με τη Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ.
Εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2024 στη Βενεζουέλα, το σοσιαλιστικό καθεστώς του προέδρου Νικολάς Μαδούρο φέρεται να στοχοποίησε πραγματικούς ή υποτιθέμενους πολιτικούς αντιπάλους.
Η 58χρονη Ματσάδο τελεί υπό απαγόρευση εξόδου από τη χώρα από το 2014, που της έχει επιβάλει το καθεστώς Μαδούρο. Δεν είχε εμφανιστεί δημόσια από τον Ιανουάριο, λόγω ανησυχιών για την ασφάλειά της, ωστόσο αψήφησε την απαγόρευση προκειμένου να ταξιδέψει για την τελετή.
Η επιτροπή, σε ανακοίνωση της 10ης Οκτωβρίου, την περιέγραψε ως «γενναία και αφοσιωμένη υπέρμαχο της ειρήνης», η οποία «κρατά ζωντανή τη φλόγα της δημοκρατίας μέσα σε ένα ολοένα και πιο σκοτεινό περιβάλλον».
Η κόρη της Βενεζουελάνας πολιτικού Μαρίας Κορίνα Ματσάδο, Άνα Κορίνα Σόσα Ματσάδο, παραλαμβάνει εκ μέρους της το Νόμπελ Ειρήνης στην Τελετή Απονομής του Νόμπελ Ειρήνης στο Δημαρχείο του Όσλο, στο Όσλο της Νορβηγίας, στις 10 Δεκεμβρίου 2025. (Rune Hellestad/Getty Images)
Η Ματσάδο εμφανίστηκε δημόσια για πρώτη φορά εδώ και 11 μήνες στο μπαλκόνι του εμβληματικού Grand Hotel στο κέντρο του Όσλο, γύρω στις 2.30 π.μ. (τοπική ώρα) στις 11 Δεκεμβρίου, αφού είχε διαφύγει από τη Βενεζουέλα δια θαλάσσης. Η διαφυγή της προς το νησί Κουρασάο στην Καραϊβική –σε μια περιοχή όπου καταγράφεται το τελευταίο διάστημα σημαντική ενίσχυση της παρουσίας του Πολεμικού Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών– είχε, σύμφωνα με πληροφορίες, καθυστερήσει λόγω κακοκαιρίας.
Μυστικότητα και προκλήσεις ασφαλείας
Η Ματσάδο είχε αποκλειστεί από τη συμμετοχή της ως υποψήφια απέναντι στον Μαδούρο στις εκλογές του 2024. Στη συνέχεια κρύφτηκε και δεν είχε εμφανιστεί δημόσια από τον Ιανουάριο.
Ο Χαρπβίκεν δήλωσε στις 10 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με το NRK, ότι υπήρχαν «σοβαροί λόγοι» για τους οποίους δεν γνώριζε πού ακριβώς βρισκόταν η Ματσάδο.
Εξήγησε ότι δεν γνώριζε την τρέχουσα τοποθεσία της και ότι αυτό οφειλόταν σε βάσιμες ανησυχίες, υπογραμμίζοντας πως πρόκειται για ένα καταπιεστικό καθεστώς, διατεθειμένο να χρησιμοποιήσει απολύτως κάθε μέσο εναντίον της αντιπολίτευσης.
Ο Χαρπβίκεν ανέφερε επίσης ότι ήταν τα ζητήματα συντονισμού και μεταφοράς που εμπόδισαν τελικά τη Ματσάδο να βρεθεί εγκαίρως στο Όσλο. Σημείωσε ότι η ασφαλής μετακίνησή της προς τη Νορβηγία αποδείχθηκε ακόμη πιο απαιτητική από όσο αρχικά είχε εκτιμηθεί.
Τόνισε πως η Ματσάδο ζει ουσιαστικά υπό συνεχή απειλή για τη ζωή της από το καθεστώς. Πρόσθεσε ακόμη ότι ο κίνδυνος αυτός «ξεπερνά τα σύνορα της Βενεζουέλας και εκτείνεται σε άλλες χώρες, από το ίδιο το καθεστώς και από τους φίλους του σε ολόκληρο τον κόσμο».
Το Ινστιτούτο είχε ακυρώσει στις 9 Δεκεμβρίου μια προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου με τη Ματσάδο, η οποία θα πραγματοποιούνταν πριν από την τελετή.
Η υποψηφιότητα του Τραμπ
Η επιλογή της Ματσάδο προκάλεσε διεθνώς συζήτηση, ιδίως μετά το γεγονός ότι ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ έτυχε ευρείας στήριξης για το διπλωματικό του έργο.
Πολλά στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ, μαζί με ορισμένους ξένους ηγέτες, είχαν πιέσει ώστε ο Αμερικανός πρόεδρος να λάβει το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για τις προσπάθειές του κατά τη δεύτερη θητεία του να συμβάλει στον τερματισμό πολλαπλών ένοπλων συγκρούσεων.
Κατά τη συμμετοχή του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο, ο Τραμπ υποστήριξε ότι, από τότε που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, είχε τερματίσει «επτά πολέμους», αναφερόμενος σε συγκρούσεις μεταξύ της Καμπότζης και της Ταϊλάνδης, του Κοσόβου και της Σερβίας, του Κονγκό και της Ρουάντα, του Πακιστάν και της Ινδίας, του Ισραήλ και του Ιράν, της Αιγύπτου και της Αιθιοπίας, καθώς και της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Ορισμένοι από τους συμμάχους του Τραμπ, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, φέρεται να είχαν ζητήσει μια ύστατη στιγμή αναγνώριση του έργου του, μετά την παρέμβασή του για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Ο Τραμπ δήλωσε σε δημοσιογράφους στις 10 Οκτωβρίου ότι είχε μιλήσει τηλεφωνικά με τη Ματσάδο την ημέρα που εκείνη ενημερώθηκε για το βραβείο.
Ανέφερε ότι η βραβευθείσα με Νόμπελ τον κάλεσε και του είπε πως αποδεχόταν το βραβείο προς τιμήν του, επειδή εκείνος, κατά την άποψή της, ήταν αυτός που πραγματικά το άξιζε. Ο Τραμπ χαρακτήρισε αυτήν τη χειρονομία «πολύ ωραία», τονίζοντας πόσο θερμή θεωρούσε την κίνηση αυτή.
Το Ίδρυμα Νόμπελ ανακοίνωσε ότι φέτος υπήρξαν 338 υποψηφιότητες για το βραβείο, εκ των οποίων 244 αφορούν φυσικά πρόσωπα και 94 οργανώσεις. Το βραβείο απονέμεται κάθε χρόνο στο Όσλο.
Τέσσερις πρόεδροι χωρών της Λατινικής Αμερικής βρίσκονται στο Όσλο για να εκφράσουν τη στήριξή τους στη Ματσάδο: ο πρόεδρος του Εκουαδόρ Ντανιέλ Νομπόα Ασίν, ο πρόεδρος του Παναμά Χοσέ Ραούλ Μουλίνο, ο πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέρ Μιλέι και ο πρόεδρος της Παραγουάης Σαντιάγο Πένια.
Τηλεδιάσκεψη με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και με αντικείμενο το Ουκρανικό, είχαν σήμερα ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο Γερμανός καγκελάριος Φριντριχ Μερτς και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Σταρμερ.
Σύμφωνα με το Ελιζέ οι ηγέτες συζήτησαν για τις τελευταίες εξελίξεις στο Ουκρανικό και την διαμεσολαβητική πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών, χαιρετίζοντας τις προσπάθειες του Αμερικανού προέδρου για την επίτευξη μίας διαρκούς και σταθερής ειρήνης στην Ουκρανία, ώστε να τεθεί ένα τέλος στην αιματοχυσία.
Σύμφωνα με το Ελιζέ συμφωνήθηκε οι προσπάθειες να ενταθούν και να συνεχιστούν τις επόμενες ημέρες. Συμφωνήθηκε επίσης πως πρόκειται για μία κρίσιμη στιγμή για την Ουκρανία, για το λαό της και για την κοινή ευρώ-ατλαντική ασφάλεια.
Το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσε την επιβολή κυρώσεων σε δύο εταιρείες κυβερνοασφάλειας με έδρα την Κίνα, κατηγορώντας τες για κακόβουλες δραστηριότητες στον κυβερνοχώρο που στοχεύουν το Λονδίνο και τους συμμάχους του.
Η κυβέρνηση των Εργατικών έθεσε στη μαύρη λίστα την εταιρεία Sichuan Anshuan Information Technology (γνωστή και ως ISUN), λόγω του ρόλου της στην παραβίαση άνω των 80 δικτύων κυβερνητικών και ιδιωτικών οργανισμών παγκοσμίως, καθώς και στην παροχή υποστήριξης σε άλλους οι οποίοι σχεδίαζαν κυβερνοκατασκοπεία. Σε ανακοίνωσή του στις 9 Δεκεμβρίου, το βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε:
«Οι δύο στοχευόμενες εταιρείες είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα των απειλών που προκύπτουν από την κινεζική βιομηχανία κυβερνοχώρου, η οποία περιλαμβάνει τόσο διαμεσολαβητές δεδομένων που συλλέγουν και πωλούν προσωπικά δεδομένα, όσο και προσληφθέντες χάκερ.»
Οι κυρώσεις επεκτείνονται και στην εταιρεία Integrity Technology Group Inc., τεχνολογικό όμιλο με έδρα το Πεκίνο, ο οποίος κατηγορείται ότι διαχειρίζεται συγκαλυμμένο δίκτυο στον κυβερνοχώρο διευκολύνοντας τις επιθέσεις τρίτων.
Αξιωματούχοι των ΗΠΑ έχουν συνδέσει την Integrity Technology με το Υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας της Κίνας, ενώ τον Ιανουάριο οι αμερικανικές αρχές επέβαλαν κυρώσεις στην εταιρεία επειδή παρείχε υποδομή σε ομάδα χάκερ που συνδέεται με το κινεζικό κράτος, γνωστή στον ιδιωτικό τομέα ως Flax Typhoon, κατά το διάστημα από το καλοκαίρι του 2022 έως το φθινόπωρο του 2023.
«Η ομάδα Flax Typhoon έχει διεισδύσει με επιτυχία σε πολλούς κρατικούς φορείς, εταιρείες τηλεπικοινωνιών, μέσα ενημέρωσης, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες χώρες.»
Η εν λόγω εκστρατεία δημιούργησε επίσης ένα botnet που μόλυνε περισσότερες από 200.000 συσκευές παγκοσμίως—από μόντεμ και κάμερες μέχρι συστήματα εγγραφής βίντεο—με στόχο τη διενέργεια κακόβουλων ενεργειών, σύμφωνα με το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης. Ανάλογες κατηγορίες αντιμετωπίζει και η ISUN για τις δραστηριότητές της σε διεθνές επίπεδο.
Τον Μάρτιο, οι αμερικανικές αρχές άσκησαν διώξεις εναντίον οκτώ ατόμων που φέρονται να συνδέονται με την ISUN, καθώς και δύο Κινέζων αξιωματικών επιβολής του νόμου, για τη συμμετοχή τους σε πολυετή εκστρατεία κυβερνοεπιθέσεων με στόχο την υποκλοπή δεδομένων ξένων φορέων.
Στους στόχους περιλαμβάνονται αμερικανικές υπηρεσίες, όπως η Υπηρεσία Αμυντικής Πληροφόρησης και το Υπουργείο Εμπορίου, καθώς και τα υπουργεία Εξωτερικών της Ταϊβάν, της Ινδίας, της Νότιας Κορέας και της Ινδονησίας. Επιθέσεις σημειώθηκαν επίσης κατά διαφωνούντων και θρησκευτικών ομάδων που θεωρούνται απειλή από το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ).
«Κατηγορητήριο που αποσφραγίστηκε τότε σε ομοσπονδιακό δικαστήριο στο Μανχάταν χαρακτήριζε την ISUN ως βασικό παράγοντα στο “οικοσύστημα” χάκερ κατ’ εντολή που έχει στήσει το ΚΚΚ.»
Η βρετανίδα υπουργός Εξωτερικών Ιβέτ Κούπερ μιλά σε εκδήλωση για τον εορτασμό της 100ής επετείου των Συνθηκών του Λοκάρνο στο Υπουργείο Εξωτερικών, Κοινοπολιτείας και Ανάπτυξης στο Λονδίνο στις 9 Δεκεμβρίου 2025. Jaimi Joy – WPA Pool/Getty Images
Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ προσφέρει αμοιβή έως και 10 εκατομμύρια δολάρια για πληροφορίες σχετικά με την ISUN και τους εργαζομένους της. Μιλώντας στο Λονδίνο στις 9 Δεκεμβρίου, η Βρετανίδα υπουργός Εξωτερικών, Γιβέτ Κούπερ, δήλωσε:
«Οι κυβερνοεπιθέσεις, σαν αυτές που πραγματοποιούν οι δύο κινεζικές εταιρείες, πλήττουν τη συλλογική μας ασφάλεια και τις δημόσιες υπηρεσίες, ενώ οι υπεύθυνοι αγνοούν ποιον ή τι στοχοποιούν. Με την επιβολή κυρώσεων, θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι τέτοιου είδους ανεύθυνες πρακτικές δεν θα μείνουν αναπάντητες. Το μήνυμά μας σε όσους επιδιώκουν να μας πλήξουν είναι σαφές: Σας εντοπίζουμε, βλέπουμε τι κάνετε και θα υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας και τις διεθνείς συμμαχίες μας.»
Το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας εξέφρασε την αντίθεσή του στην κίνηση του Λονδίνου κατά των δύο κινεζικών εταιρειών. Εκφράζοντας αλληλεγγύη, η Αυστραλία δήλωσε στις 10 Δεκεμβρίου ότι συμμερίζεται τις βρετανικές ανησυχίες για την αύξηση των κακόβουλων δραστηριοτήτων στον κυβερνοχώρο, περιλαμβανομένων και εκείνων που σχετίζονται με εταιρείες πληροφορικής διασυνδεδεμένες με το κινεζικό κράτος.
«Οι κακόβουλες αυτές ενέργειες απειλούν τη σταθερότητα και την προβλεψιμότητα στον κυβερνοχώρο, με ευρείες συνέπειες για τα θύματα και τα δίκτυά τους. Η Αυστραλία θα συνεχίσει να συμπορεύεται με τους διεθνείς εταίρους της στην καταπολέμηση κακόβουλων κυβερνοεπιθέσεων. Καλούμε όλα τα κράτη και τους φορείς στον κυβερνοχώρο να επιδεικνύουν υπεύθυνη στάση.»
Την 8η Δεκεμβρίου, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία για ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο που φιλοδοξεί να απλοποιήσει και να επιταχύνει την επιστροφή πολιτών τρίτων χωρών που δεν έχουν νόμιμο δικαίωμα παραμονής στην ΕΕ.
Πρόκειται για έναν κανονισμό που, ως μέρος του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου — το οποίο εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2024 και θα τεθεί σε εφαρμογή τον Ιούνιο του 2026 — έρχεται να διευρύνει σημαντικά τα εργαλεία διαχείρισης των παρανόμως διαμενόντων.
Ο νέος κανονισμός επιτρέπει για πρώτη φορά στα κράτη-μέλη να δημιουργήσουν «κόμβους επιστροφής» σε τρίτες χώρες, όπου οι μετανάστες θα μπορούν να μεταφέρονται όσο εκκρεμεί η επαναπροώθησή τους.
Σύμφωνα με το Συμβούλιο της ΕΕ, οποιαδήποτε χώρα εκτός ΕΕ μπορεί να επιλεγεί ως χώρα επιστροφής, υπό την προϋπόθεση ότι πληροί τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και απαγόρευσης επαναπροώθησης προσώπων σε επικίνδυνες συνθήκες (non-refoulement).
Τα σχετικά συμφωνητικά θα καθορίζουν όχι μόνο τη διαδικασία αλλά και τους κανόνες διαμονής των μεταναστών και τις συνέπειες σε περίπτωση παραβίασης των υποχρεώσεων.
Σε δηλώσεις του, ο Δανός υπουργός Μετανάστευσης, Ράσμους Στοκλουντ, εξέφρασε την ικανοποίησή του, τονίζοντας ότι «τρεις στους τέσσερις μετανάστες που λαμβάνουν διαταγές επιστροφής παραμένουν ακόμα στην ΕΕ». Επισήμανε επίσης τις αυστηρότερες διατάξεις του νέου πλαισίου, όπως τη δυνατότητα κράτησης για μεγαλύτερο διάστημα και την επιβολή μακροβιότερων απαγορεύσεων εισόδου.
Τα επίσημα στοιχεία της Eurostat για το προηγούμενο έτος καταγράφουν πάνω από 918.000 πολίτες τρίτων χωρών να διαμένουν παράνομα στην ΕΕ, ενώ 453.380 από αυτούς έλαβαν διαταγή αποχώρησης. Με τον νέο κανονισμό, όσοι λάβουν εντολή επιστροφής υποχρεώνονται να συνεργαστούν με τις αρχές, παρέχοντας βιομετρικά δεδομένα και ταξιδιωτικά έγγραφα—διαφορετικά, προβλέπονται κυρώσεις όπως στέρηση επιδομάτων, απαγόρευση πρόσβασης σε εργασία ή ακόμη και φυλάκιση.
Μετανάστες που προσπαθούν να διασχίσουν τη Μεσόγειο αντιδρούν ενώ κάθονται σε μια βάρκα καθώς διασώζονται από την ελληνική ακτοφυλακή, στα νότια παράλια της Κρήτης στις 18 Νοεμβρίου 2025. Eleftherios Elis Mitza/AFP μέσω Getty Images
Η ανάγκη για τέτοιες αυστηρές μεταρρυθμίσεις αντικατοπτρίζει την όλο και μεγαλύτερη πολιτική πίεση για περιορισμό των μεταναστευτικών ροών. Τον Μάιο του 2024, 15 χώρες-μέλη—ανάμεσά τους η Ελλάδα, η Ιταλία, η Δανία και η Πολωνία—κάλεσαν την ΕΕ να δώσει έμφαση στις διαδικασίες μεταφοράς αιτούντων ασύλου σε «ασφαλείς τρίτες χώρες». Ταυτόχρονα, η ιταλική κυβέρνηση, με την Τζόρτζια Μελόνι στο τιμόνι, υποστηρίζει θερμά τη διαδικασία εξωτερικής διαχείρισης αιτήσεων ασύλου.
Παράλληλα, το Συμβούλιο ανακοίνωσε ότι θα εισαχθεί μια νέα ευρωπαϊκή διαταγή επιστροφής στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν. Αυτό θα επιτρέπει στις αρχές ταχύτερη πρόσβαση σε εναρμονισμένα δεδομένα σχετικά με πρόσωπα υπό επιστροφή, ενώ προτείνεται και η αμοιβαία αναγνώριση αποφάσεων απέλασης για να αποφευχθεί το φαινόμενο μετακίνησης μεταναστών μεταξύ κρατών-μελών με σκοπό την αποφυγή απέλασης.
Ωστόσο, το νέο κανονιστικό πλαίσιο έχει προκαλέσει ανησυχίες σε οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Ολίβια Σάντμπεργκ-Ντίαζ, υπεύθυνη της Διεθνούς Αμνηστίας για θέματα μετανάστευσης στην ΕΕ, προειδοποιεί ότι τα μέτρα «αφαιρούν δικαιώματα βάσει του μεταναστευτικού καθεστώτος και αφήνουν πολλούς σε νομικό κενό», ενώ χαρακτηρίζει τα σχεδιαζόμενα κέντρα επιστροφής σε τρίτες χώρες ως «σκληρά και μη εφαρμόσιμα, με κίνδυνο παρατεταμένης κράτησης και παραβίασης του διεθνούς δικαίου».
Καθώς χιλιάδες μετανάστες αντιμετωπίζουν αβέβαιο μέλλον, η ΕΕ βρίσκεται στο μεταίχμιο διατήρησης της ασφάλειας και της λειτουργικότητας των συστημάτων της—αντιμετωπίζοντας, όμως, και τη σκληρή πραγματικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το πώς θα εξελιχθεί η ισορροπία αυτή θα κρίνει τις τύχες χιλιάδων ανθρώπων στα ευρωπαϊκά σύνορα τα επόμενα χρόνια.
