Το Κρεμλίνο ζητά εξηγήσεις από την Τουρκία σχετικά με την πρόσφατη απόφαση της τελευταίας να επιτρέψει σε πέντε διοικητές του ουκρανικού Τάγματος Αζόφ να επιστρέψουν στο Κίεβο, σε μια προφανή παραβίαση παλαιότερης συμφωνίας ανταλλαγής κρατουμένων.
«Η επιστροφή των ηγετών του Αζόφ παραβιάζει μια υπάρχουσα συμφωνία», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ στους δημοσιογράφους στις 10 Ιουλίου.
«Θα συζητήσουμε το θέμα αυτό με την Τουρκία. Έχουμε ήδη ξεκινήσει συνομιλίες για το θέμα αυτό.»
Στις 7 Ιουλίου, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη, όπου συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ήταν το πρώτο ταξίδι του κου Ζελένσκι στην Τουρκία μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Σε κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν μετά τις συνομιλίες, ο κος Ερντογάν δήλωσε ότι οι σχέσεις της Άγκυρας με το Κίεβο είναι «ισχυρότερες από κάθε άποψη, παρά τα όσα συνέβησαν».
Σε μια κίνηση που εξέπληξε πολλούς παρατηρητές, ο κος Ζελένσκι έφυγε από την Κωνσταντινούπολη την επόμενη ημέρα μαζί με πέντε διοικητές του Τάγματος Αζόφ που διέμεναν στην Τουρκία τους τελευταίους μήνες.
«Επιστρέφουμε από την Τουρκία και φέρνουμε τους ήρωές μας στο σπίτι», δήλωσε ο Ουκρανός ηγέτης στο Telegram.
Οι πέντε διοικητές παραδόθηκαν στις ρωσικές δυνάμεις πέρυσι μετά την κατάληψη της Μαριούπολης από τη Ρωσία. Σύμφωνα με την επακόλουθη ανταλλαγή αιχμαλώτων που έγινε με τη μεσολάβηση της Άγκυρας, υποτίθεται ότι θα παρέμεναν στην Τουρκία μέχρι το τέλος της σύγκρουσης.
Τότε, ο κος Ζελένσκι είχε δηλώσει ότι οι πέντε διοικητές θα παρέμεναν «σε άνετες συνθήκες και υπό την προσωπική προστασία του προέδρου της Τουρκίας μέχρι το τέλος του πολέμου».
Μετά την αναχώρησή τους από την Κωνσταντινούπολη στις 8 Ιουλίου, οι διοικητές του Τάγματος Αζόφ έτυχαν υποδοχής ηρώων στην ουκρανική πόλη Λβιβ. Αργότερα, οι πέντε άνδρες δήλωσαν ότι σκοπεύουν να επιστρέψουν στο μέτωπο για να λάβουν μέρος στην αντεπίθεση του Κιέβου.
Το υπερεθνικιστικό Τάγμα Αζόφ, που συχνά κατηγορείται ότι υποστηρίζει νεοναζιστικές ιδεολογίες, είναι παράνομο στη Ρωσία.
«Σίγουρα θα λάβουμε υπόψη την τρέχουσα κατάσταση κατά τη σύναψη μελλοντικών συμφωνιών σε διάφορους τομείς», δήλωσε ο κος Πεσκόφ.
Ο κος Ζελένσκι δεν έχει ακόμη εξηγήσει γιατί επετράπη στους πέντε διοικητές να επιστρέψουν στην Ουκρανία.
Ούτε η Άγκυρα έχει σχολιάσει επίσημα την απόφασή της να απελευθερώσει τους άνδρες σε μια προφανή παραβίαση των όρων της ανταλλαγής κρατουμένων.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, η Μόσχα δεν ενημερώθηκε εγκαίρως για την κίνηση αυτή.
Η επιστροφή των διοικητών στην Ουκρανία χαρακτηρίστηκε από τη ρωσική πλευρά ως «σαφής παραβίαση των όρων των υφιστάμενων συμφωνιών».
Στις 9 Ιουλίου, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν, κατά τη διάρκεια της οποίας φέρεται να συζητήθηκε το θέμα.
Σε ανακοίνωσή του, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε ότι οι δύο κορυφαίοι διπλωμάτες τόνισαν την ανάγκη «να διατηρηθεί και να ενισχυθεί το κλίμα εμπιστοσύνης στις σχέσεις Μόσχας και Άγκυρας».
Σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, ο Λαβρόφ και ο Φιντάν συζήτησαν για τον πόλεμο στην Ουκρανία και την πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, στη σύναψη της οποίας είχε συμβάλλει η Άγκυρα.
Ωστόσο, το πρακτορείο ειδήσεων δεν αναφέρθηκε στην επιστροφή των διοικητών του Τάγματος Αζόφ.
Την ίδια ημέρα, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν διαβεβαίωσε ότι η Ουάσιγκτον δεν είχε καμία σχέση με την αιφνιδιαστική κίνηση της Τουρκίας.
«Δεν συμμετείχαμε σε αυτό και δεν είμαστε σε θέση να σχολιάσουμε τι προσπαθούσε να πετύχει ο Ερντογάν με αυτό», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
Κλίνοντας προς το ΝΑΤΟ
Σε μια άλλη αιφνιδιαστική κίνηση, στις 10 Ιουλίου, ο κος Ερντογάν ήρε τη μακροχρόνια αντίθεση της χώρας του στην προσπάθεια της Σουηδίας να ενταχθεί στη συμμαχία του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ).
Πριν από την ένταξη στο ΝΑΤΟ, οι υποψήφιοι πρέπει να εγκριθούν από όλα τα υφιστάμενα μέλη της συμμαχίας. Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952.
Ο Τούρκος ηγέτης έκανε την ανακοίνωση μετά την άφιξή του στο Βίλνιους της Λιθουανίας, το οποίο φιλοξένησε φέτος μια σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ που αποτέλεσε ορόσημο.
Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον κο Ζελένσκι στις 7 Ιουλίου στην Κωνσταντινούπολη, ο κος Ερντογάν είχε πει ότι και η Ουκρανία «αξίζει» να γίνει δεκτή στο ΝΑΤΟ.
Ο κος Ζελένσκι εξέφρασε την ελπίδα ότι στη σύνοδο κορυφής του Βίλνιους η χώρα του θα προσκληθεί να ενταχθεί στη συμμαχία. Ωστόσο, αυτό τελικά δεν συνέβη.
Απαντώντας στην υποστήριξη του κου Ερντογάν στην υποψηφιότητα του Κιέβου για το ΝΑΤΟ, ο κος Πεσκόφ είπε ότι «ασκήθηκε μεγάλη πίεση στην Τουρκία» πριν από τη σύνοδο κορυφής.
«Η ίδια η Τουρκία, φυσικά, ως μέλος του ΝΑΤΟ, επιδεικνύει την αλληλεγγύη της προς τη Βορειοατλαντική Συμμαχία», δήλωσε στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Sputnik στις 8 Ιουλίου.
«Το καταλαβαίνουμε αυτό πολύ καλά.»
Από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους, η Τουρκία -σε αντίθεση με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ- προσπάθησε να διατηρήσει έναν βαθμό ουδετερότητας.
Ενώ η Άγκυρα καταδίκασε την εισβολή από την αρχή, αρνήθηκε επίσης να υποστηρίξει τις κυρώσεις των δυτικών χωρών κατά της Μόσχας.
Υπό την ηγεσία του κου Ερντογάν, η Τουρκία έχει καταφέρει να διατηρήσει σχετικά καλές σχέσεις με τη Ρωσία, με την οποία μοιράζεται σημαντικούς εμπορικούς δεσμούς και εκτεταμένα θαλάσσια σύνορα.
Του Adam Morrow
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
