Ευρώπη

Θερμή υποδοχή βρήκε στους Ευρωπαίους ηγέτες η νέα προσπάθεια του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Πλήθος αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρώπης δεσμεύτηκαν να διατηρήσουν την πίεση στη Μόσχα, στηρίζοντας ταυτόχρονα την πρόταση Τραμπ για τριμερή σύνοδο, με τη συμμετοχή Κιέβου, Ουάσιγκτον και Μόσχας, με στόχο την κατάπαυση του πυρός και τη διαπραγμάτευση ειρήνης.

Ο Τραμπ ενημέρωσε, στις 16 Αυγούστου, Ευρωπαίους ομολόγους του και τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αμέσως μετά τη σύνοδό του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, που είχε προηγηθεί στην Άνκορατζ της Αλάσκας.

Αν και η κρίσιμη αυτή συνάντηση δεν απέφερε άμεση κατάπαυση του πυρός, τόσο ο Τραμπ όσο και ο Πούτιν έκαναν λόγο για «βάση» με σκοπό μελλοντικές διαπραγματεύσεις.

Με κοινή δήλωση το Σάββατο, οι Εμανουέλ Μακρόν, Τζόρτζια Μελόνι, Φρίντριχ Μερτς, Κιρ Στάρμερ, Αλεξάντερ Στουμπ, Ντόναλντ Τουσκ, Αντόνιο Κόστα και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτησαν τις πρωτοβουλίες Τραμπ.

Στο κείμενο τονίζεται: «Οι ηγέτες υποδέχθηκαν τις προσπάθειες του προέδρου Τραμπ για τον τερματισμό της αιματοχυσίας στην Ουκρανία, για τον τερματισμό της ρωσικής επιθετικότητας και για την επίτευξη δίκαιης και διαρκούς ειρήνης».

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ανάγκη για αδιαπραγμάτευτες εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία, ενώ τονίζεται ότι η Ρωσία δεν μπορεί να ασκήσει βέτο στην πορεία ένταξης της Ουκρανίας σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες δηλώνουν έτοιμοι να στηρίξουν την πρόταση Τραμπ για τριμερή σύνοδο με τη συμμετοχή Ζελένσκι και Πούτιν, εκφράζοντας πρόθεση να στηρίξουν περαιτέρω συνομιλίες, συμπεριλαμβανομένης επικείμενης συνάντησης με τον Ζελένσκι.

Επαναλαμβάνουν, επίσης, τη δέσμευσή τους να διατηρήσουν τις κυρώσεις κατά της Μόσχας, μέχρι να υπάρξει ουσιαστική συμφωνία, τονίζοντας πως διεθνή σύνορα δεν πρέπει να μεταβάλλονται δια της βίας.

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιβεβαίωσε ότι θα συναντηθεί με τον Τραμπ στην Ουάσιγκτον στις 18 Αυγούστου, αναφέροντας μέσω της πλατφόρμας Χ πως είχε «μακρά και ουσιαστική συζήτηση» με τον Αμερικανό πρόεδρο, συμπεριλαμβανομένου μίας ωριαίας κατ’ ιδίαν επικοινωνίας, πριν ενταχθούν οι Ευρωπαίοι στη συζήτηση.

Ο Ζελένσκι υπογράμμισε: «Η Ουκρανία επαναβεβαιώνει την πλήρη της βούληση να εργαστεί με κάθε δύναμη για την επίτευξη ειρήνης», προσθέτοντας ότι το Κίεβο στηρίζει την ιδέα Τραμπ για τριμερή συνάντηση με τη Ρωσία και ότι θεωρεί καθοριστική τη συμμετοχή των Ευρωπαίων «σε κάθε στάδιο, ώστε να διασφαλιστούν αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας προς την Αμερική».

Ο Ζελένσκι σημείωσε ότι οι συνομιλίες στην Ουάσιγκτον θα καλύψουν κάθε λεπτομέρεια για τον τερματισμό του πολέμου και της αιματοχυσίας, ενώ χαιρέτισε τα «θετικά σήματα από αμερικανικής πλευράς» σχετικά με τη συμμετοχή των ΗΠΑ σε εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.

Πριν τη συνάντησή του με τον Πούτιν, ο Τραμπ είχε δηλώσει σε δημοσιογράφους πως εξετάζει το ενδεχόμενο αμερικανικών εγγυήσεων ασφαλείας προς την Ουκρανία, διευκρινίζοντας ωστόσο πως αυτό δεν συνδέεται με ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ.

Την ίδια μέρα, οι αρχηγοί των χωρών της Βόρειας και Βαλτικής —Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ισλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Νορβηγία και Σουηδία— εξέδωσαν κοινή δήλωση με την οποία στηρίζουν τόσο την Ουκρανία όσο και την διπλωματική πρωτοβουλία Τραμπ. «Η επίτευξη δίκαιης και διαρκούς ειρήνης απαιτεί κατάπαυση του πυρός, καθώς και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία», σημειώνεται, ενώ προστίθεται: «Δεν πρέπει να τεθούν περιορισμοί στις ΕΔ της Ουκρανίας ή στη διεθνή της συνεργασία».

Οι ηγέτες των βορειοευρωπαϊκών χωρών χαιρέτισαν δήλωση του Τραμπ ότι η Ουάσιγκτον «είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε εγγυήσεις ασφαλείας», διαβεβαιώνοντας παράλληλα ότι θα συνεχίσουν να εξοπλίζουν την Ουκρανία και να κλιμακώνουν τις κυρώσεις κατά της ρωσικής οικονομίας πολέμου όσο συνεχίζεται η ρωσική επίθεση.

Σε δηλώσεις του στο Fox News μετά τη συνάντηση με τον Πούτιν, ο Τραμπ αποκάλυψε πως οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε πολλά ζητήματα, ωστόσο «παραμένει ένα ή δύο πολύ σοβαρά θέματα μη επιλυμένα».

Όπως είπε, «η μπάλα βρίσκεται πλέον στο γήπεδο του Ζελένσκι. Τώρα εναπόκειται στον πρόεδρο Ζελένσκι να ολοκληρώσει τη διαδικασία, ενώ και οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να αναλάβουν δράση».

Κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου στην Αλάσκα, ο Πούτιν εξέφρασε την προσδοκία ότι οι συνομιλίες θα αποτελέσουν «σημείο αφετηρίας όχι μόνο για τη διευθέτηση του ουκρανικού ζητήματος, αλλά και για την αποκατάσταση ρεαλιστικών και πρακτικών σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ». Κανένας εκ των δύο ηγετών δεν δέχτηκε ερωτήσεις ούτε αποκάλυψε λεπτομέρειες της συζήτησης.

Ο πόλεμος, που ξέσπασε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, διανύει το τέταρτο έτος του, χωρίς ορατό ορίζοντα κατάπαυσης του πυρός.

Ο Τραμπ έχει θέσει ως κεντρικό στόχο της εξωτερικής του πολιτικής τον τερματισμό της σύρραξης και, παρά τις ενδείξεις προόδου κατά τη σύνοδο στην Αλάσκα, τόνισε: «Δεν υπάρχει συμφωνία, μέχρι να υπάρξει συμφωνία».

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κηρ Στάρμερ είπε στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και σε Ευρωπαίους ηγέτες ότι η υποστήριξη του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ουκρανία είναι «ακλόνητη» και ότι θα πρέπει να υπάρξουν ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας στο πλαίσιο οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας με τη Ρωσία.

«Ο πρωθυπουργός κατέστησε σαφές πως η υποστήριξή μας στην Ουκρανία είναι ακλόνητη – τα διεθνή σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν διά της βίας και η Ουκρανία πρέπει να έχει ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας για την προάσπιση της εδαφικής της ακεραιότητας στο πλαίσιο οποιασδήποτε συμφωνίας», αναφέρει η ανακοίνωση της Ντάουνινγκ Στρητ.

Η τηλεδιάσκεψη στην οποία συμμετείχαν επίσης ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι και οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Πολωνίας, της Φινλανδίας, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, πραγματοποιήθηκε δύο ημέρες πριν από τη συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αλάσκα.

Τρεις από τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης, η Νορβηγία, η Σουηδία και η Δανία, ανακοίνωσαν ότι θα συμβάλουν από κοινού με 500 εκατ. δολάρια σε μια νέα πρωτοβουλία προμήθειας αμερικανικών οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία, όπως γνωστοποίησε χθες η νορβηγική κυβέρνηση.

Οι συγκεκριμένες χώρες πρωτοστατούν στον χρηματοδοτικό μηχανισμό για τη στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας, που συντονίζεται μέσω της Πρωτοβουλίας Προτεραιοτήτων της Ουκρανίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ετοιμάζονται να στείλουν οπλισμό, με έμφαση σε πυρομαχικά για τα συστήματα Patriot, ώστε να ενισχυθεί η αντιαεροπορική άμυνα της Ουκρανίας.

Τον περασμένο μήνα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε δηλώσει ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προμηθεύσουν την Ουκρανία με όπλα και οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ θα πληρώσουν για αυτά».

Ο Νορβηγός πρωθυπουργός Γιόνας Γκαρ Στόρε τόνισε: «Η πρωτοβουλία ΝΑΤΟ-ΗΠΑ διασφαλίζει πως το Κίεβο θα λαμβάνει άμεσα αμυντικό στρατιωτικό υλικό, ενώ παράλληλα ενισχύει τη συνεργασία ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τις ευρωπαϊκές χώρες στη στήριξη της Ουκρανίας».

Η νορβηγική κυβέρνηση συμπλήρωσε ότι περισσότερες λεπτομέρειες για τη διαδικασία προμήθειας θα καθοριστούν σε συντονισμό με το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ και τους άλλους συμμάχους. Όσον αφορά το πακέτο «Pearl» των 500 εκατ. δολαρίων, η Νορβηγία θα συνεισφέρει περίπου 135 εκατ. δολάρια, η Σουηδία 275 εκατ. και η Δανία 90 εκατ.

Ο υπουργός Άμυνας της Σουηδίας Πόουλ Γιόνσον, σε ξεχωριστή δήλωσή του, επεσήμανε: «Η Στοκχόλμη χαιρέτισε την απόφαση των ΗΠΑ να αποστείλουν αμυντικό υλικό στο Κίεβο. Η Ουκρανία έχει επείγουσα ανάγκη τη στήριξη των συμμάχων και εταίρων για να αμυνθεί απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα».

Από την πλευρά του, ο Δανός υπουργός Άμυνας Τρόελς Λουντ Πόουλσεν υπογράμμισε ότι «η ταχύτητα είναι καθοριστικής σημασίας για τη δρομολόγηση της προμήθειας οπλισμού» και προσέθεσε ότι, αν στο μέλλον η Ουκρανία χρειαστεί πρόσθετη χρηματοδότηση, «είμαστε διατεθειμένοι να το εξετάσουμε».

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε εξήρε τους συμμάχους σημειώνοντας ότι, από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ανατολική Ουκρανία το 2022, Δανία, Νορβηγία και Σουηδία έχουν επιδείξει «σταθερή υποστήριξη προς το Κίεβο».

Τη Δευτέρα, η Ολλανδία έγινε η πρώτη χώρα που ανακοίνωσε πακέτο άμυνας στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας Pearl. Ο Ολλανδός υπουργός Άμυνας Ρούμπεν Μπρέκελμαν γνωστοποίησε μέσω X ότι «η Ολλανδία θα παραδώσει πακέτο 500 εκατ. ευρώ με αμερικανικά οπλικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων εξαρτημάτων και πυραύλων Patriot, στο Κίεβο. Αυτή η ενίσχυση συμβάλλει στην υπεράσπιση της Ουκρανίας και της υπόλοιπης Ευρώπης από τη ρωσική επιθετικότητα». Ο Ρούτε ανέφερε, επίσης, ότι απηύθυνε επιστολή σε όλους τους συμμάχους του ΝΑΤΟ ζητώντας συνεισφορές στα πακέτα στήριξης και αναμένει νέες ανακοινώσεις το επόμενο διάστημα.

Η επίβλεψη της παράδοσης των πακέτων βοήθειας ανήκει στο ΝΑΤΟ, με τον Ανώτατο Συμμαχικό Διοικητή Ευρώπης, Αλέξις Γκρίνκοβιτς, υπεύθυνο για να διασφαλίσει ότι οι παραδόσεις ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες του Κιέβου — όπως πυρομαχικά, αντιαεροπορικά συστήματα και άλλο σημαντικό υλικό.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του την Τρίτη, ευχαριστώντας τις τέσσερις βορειοευρωπαϊκές χώρες για τις πρόσφατες δεσμεύσεις τους. Έγραψε στο X: «Αυτό θα γίνει αισθητό. Και θα αποτελέσει ισχυρό παράδειγμα για άλλες χώρες του ΝΑΤΟ, προκειμένου να ενισχύσουν τους δεσμούς ασφάλειας ανάμεσα στην Αμερική και την Ευρώπη και να διασφαλίσουν την προστασία από τα ρωσικά χτυπήματα».

Ο Ζελένσκι ευχαρίστησε ακόμη τον Τραμπ, σημειώνοντας: «Η χώρα μας είναι ευγνώμων για κάθε προσπάθεια προς μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη».

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Κίελ για την Παγκόσμια Οικονομία, το οποίο τηρεί λεπτομερές σύστημα παρακολούθησης της βοήθειας προς την Ουκρανία, ως τον Ιούνιο οι ευρωπαϊκές χώρες προσέφεραν στρατιωτική βοήθεια ύψους 72 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας για πρώτη φορά από τον Ιούνιο του 2022 τα 65 δισ. ευρώ των ΗΠΑ.

Το ινστιτούτο επεσήμανε πάντως ότι η αύξηση της ευρωπαϊκής βοήθειας ήταν άνιση, με τις βόρειες χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο να αυξάνουν σημαντικά τη στήριξη, τη στιγμή που η Γερμανία διατηρεί πιο συγκρατημένα επίπεδα συνεισφοράς.

Την Παρασκευή, η Γερμανία ανακοίνωσε ότι θα παραδώσει δύο αντιαεροπορικά συστήματα Patriot στην Ουκρανία μέσω του δικτύου Arms Transfer Network, με επιπλέον εξαρτήματα να αποστέλλονται τους επόμενους δυο – τρεις μήνες.

Ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους επισήμανε πως, σε αντάλλαγμα, το αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας διασφαλίζει ότι η Γερμανία θα είναι η πρώτη χώρα που θα αγοράσει τα νεότερα, τελευταίας γενιάς συστήματα Patriot με επιταχυνόμενη διαδικασία, προσθέτοντας πως «η Γερμανία είναι μακράν ο πιο ισχυρός υποστηρικτής της Ουκρανίας στον τομέα της αντιαεροπορικής άμυνας».

Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Στιβ Ουίτκοφ αναμένεται να ταξιδέψει στη Ρωσία μέσα στην εβδομάδα, καθώς πλησιάζει η προθεσμία της 8ης Αυγούστου που έχει θέσει ο Τραμπ για διευθέτηση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Ο Τραμπ, προτού αναχωρήσει από το Άλλενταουν της Πενσυλβάνια στις 3 Αυγούστου, είπε στους δημοσιογράφους: «Το ζήτησαν. Θέλουν να συναντηθούν, οπότε θα δούμε τι θα γίνει», προσθέτοντας ότι ο Ουίτκοφ αναμένεται να φθάσει στη Ρωσία στις 6 ή 7 Αυγούστου.

Πέντε γερμανικά μαχητικά Eurofighter θα εγκατασταθούν σε αεροπορική βάση κοντά στην πρωτεύουσα της Πολωνίας για διάστημα λίγων εβδομάδων, όπως μεταδίδει το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa).

Τα μαχητικά Eurofighter θα σταθμεύουν στη βάση του Μινσκ Μαζοβιέτσκι, ανατολικά της Βαρσοβίας, όπου βρίσκονται επίσης περίπου 150 Γερμανοί στρατιώτες. Η αποστολή τους θα διαρκέσει λιγότερο από έναν μήνα, σύμφωνα με εκπρόσωπο της γερμανικής πολεμικής αεροπορίας που επικαλείται το dpa.

Η υποστήριξη της Πολωνίας στην Ουκρανία, σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, είναι από τις πιο κρίσιμες, από την έναρξη της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022. Διαδραματίζει επίσης κομβικό ρόλο στην παράδοση στρατιωτικής βοήθειας από τη Δύση προς το Κίεβο. Φοβούμενη ότι θα μπορούσε να βρεθεί στο στόχαστρο της Μόσχας μελλοντικά, η Πολωνία προχωρά σε σημαντική ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεών της.

Από τον Απρίλιο, η γερμανική πολεμική αεροπορία ενισχύει τις ένοπλες δυνάμεις της Πολωνίας σε αναγνωριστικές επιχειρήσεις στον πολωνικό εναέριο χώρο. Μέχρι τώρα, όμως, τα Eurofighter απογειώνονταν από το Ροστόκ της βορειοανατολικής Γερμανίας. Η αποστολή τους στην Πολωνία έγινε κατόπιν αιτήματος της Βαρσοβίας.

Τα γερμανικά μαχητικά αεροσκάφη θα ενισχύσουν «την προστασία του εναέριου χώρου στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ», ανέφερε η ηγεσία των πολωνικών ενόπλων δυνάμεων σε ανάρτηση στην πλατφόρμα Χ, κάνοντας λόγο για «ακόμη ένα παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ των συμμάχων και της πραγματικής δέσμευσής τους στην ασφάλεια της Κεντροανατολικής Ευρώπης».

Η Ολλανδία είναι η πρώτη χώρα που θα ενισχύσει οικονομικά τον μηχανισμό PURL (Prioritised Ukraine Requirements List) του ΝΑΤΟ για την παράδοση όπλων στην Ουκρανία, καταβάλλοντας 500 εκατομμύρια ευρώ, όπως ανακοίνωσε σήμερα ο Ολλανδός υπουργός Άμυνας Ρούμπεν Μπρέκελμανς.

«Η Ουκρανία χρειάζεται άμεσα ενίσχυση της αντιαεροπορικής άμυνας και πυρομαχικά», αναφέρει ο Μπρέκελμανς σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ, συμπληρώνοντας πως η χώρα του θα προσφέρει 500 εκατ. ευρώ για την παράδοση αμερικανικών οπλικών συστημάτων (συμπεριλαμβανομένων πυραύλων Patriot). «Αυτό θα βοηθήσει την Ουκρανία να υπερασπιστεί εαυτόν καθώς και την υπόλοιπη Ευρώπη από τις ρωσικές επιθέσεις», δήλωσε.

Σε ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του ολλανδικού υπουργείου Άμυνας, αναφέρεται μεταξύ άλλων πως και άλλες χώρες έχουν δεσμευτεί να ενισχύσουν το νέο πρόγραμμα. Στο πλαίσιο αυτού, η Ουκρανία θα έχει τη δυνατότητα να αντλήσει στρατιωτικό εξοπλισμό από τα αποθέματα των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, για τον οποίο θα πληρώσουν άλλα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Οι ΗΠΑ αποδεσμεύουν στρατιωτική βοήθεια σε πακέτα αξίας περίπου 500 εκατ. δολαρίων, τα οποία περιλαμβάνουν οπλικά συστήματα και πολεμοφόδια προσαρμοσμένα στις ανάγκες της Ουκρανίας.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε δηλώσει τον προηγούμενο μήνα ότι οι ΗΠΑ εξετάζουν την παράδοση όπλων στην Ουκρανία με χρηματοδότηση από τους Ευρωπαίους συμμάχους, αλλά δεν είχε υπεισέλθει σε λεπτομέρειες.