Εσωτερικό έγγραφο που δημοσιεύθηκε μέσω αιτημάτων για την ελευθερία της πληροφόρησης αναφέρει ότι το σύστημα της Χρυσής Βίζας στην Ιρλανδία χρησιμοποιήθηκε σχεδόν αποκλειστικά από Κινέζους υπηκόους, οι οποίοι ελάχιστη σχέση έχουν με την Ιρλανδία.
Το έγγραφο, το οποίο περιήλθε στην κατοχή της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Right to Know (Δικαίωμα στη γνώση) από το ιρλανδικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, αναφέρει επίσης ότι ήταν «εξαιρετικά δύσκολο» να αντιμετωπιστούν με τη δέουσα επιμέλεια οι αιτήσεις.
Το επενδυτικό πρόγραμμα διαμονής, που αποκαλείται «Χρυσή Βίζα», θεσπίστηκε το 2012 μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση για να τονωθεί η αγορά ακινήτων και ο επιχειρηματικός τομέας εν γένει, δίνοντας την ευκαιρία σε ξένους υπηκόους να κατοχυρώνουν δικαίωμα μόνιμης άδειας παραμονής με την αγορά ακινήτου ορισμένης αξίας, επενδύσεων σε έργα ή δωρεές.
Στις 14 Φεβρουαρίου 2023, ο εν αναμονή πρωθυπουργός Σάιμον Χάρις, τότε υπουργός Δικαιοσύνης, ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά ότι το πρόγραμμα δεν θα δέχεται πλέον νέες αιτήσεις από το τέλος της επόμενης ημέρας.
Στις 19 Μαρτίου, η Right to Know δημοσίευσε ένα σχέδιο υπομνήματος για την κυβέρνηση, το οποίο αναφέρει ότι η Κίνα ήταν το «συνηθέστερο κράτος» από το οποίο προέρχονταν οι αιτούντες και ότι οι κινεζικές επενδύσεις αυξήθηκαν από 37% το 2012 σε περισσότερες από 90% το 2022.
Η ποσοστιαία αύξηση των επενδύσεων «συνδυάστηκε επίσης με την αύξηση του αριθμού των μεμονωμένων επενδυτών», αναφέρεται στο έγγραφο.
Αυξημένος κίνδυνος
Σύμφωνα με το υπόμνημα, το πρόγραμμα θεσπίστηκε για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, με σκοπό να αξιοποιηθούν οι πόροι της ιρλανδικής διασποράς.
Ωστόσο, εκτός από την απότομη αύξηση των Κινέζων αιτούντων, το είδος των αιτήσεων είχε επίσης μετατοπιστεί από επενδύσεις που δημιουργούσαν θέσεις εργασίας τα πρώτα χρόνια (2012-2018), σε δωρεές σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, αθλητικούς συλλόγους και ακαδημαϊκά ιδρύματα, που «έχουν επιρροή σε αυτό το κράτος», μεταξύ 2019 και 2022.
Τα άτομα «δεν έχουν, σχεδόν σε καμία περίπτωση, καμία αναγνωρίσιμη σχέση» με την Ιρλανδία παρά μόνο μέσω του προγράμματος, και η γνώση τους για το πρόγραμμα προήλθε από ενδιάμεσους πράκτορες που διαφημίζουν το πρόγραμμα στην Κίνα. Και «η δέουσα επιμέλεια σε αυτό το περιβάλλον είναι εξαιρετικά δύσκολη, για διάφορους λόγους», αναφέρει το έγγραφο.
Στο έντονα επεξεργασμένο αρχείο αναφέρεται η αύξηση της παθητικής δωρεάς από ιδιώτες έχοντες ελάχιστη σχέση με την Ιρλανδία ως ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν σε «σημαντική αύξηση επικινδυνότητας», ενώ άλλοι κίνδυνοι που παραμένουν αδιαβάθμητοι περιλαμβάνουν την έγκριση δανεισμού σε ιδιώτες ή έργα και ζητήματα ασφάλειας των συνόρων σε σχέση με το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ.
Το υπόμνημα επικαλείται έκθεση του 2019 που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εντοπίζει τομείς ανησυχίας γύρω από συστήματα θεωρήσεων όπως η Χρυσή Βίζα, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας των συνόρων, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της φοροδιαφυγής και της καταστρατήγησης των κανόνων της ΕΕ.
Κάνει αναφορά, επίσης, στο κλείσιμο ενός παρόμοιου συστήματος στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Φεβρουάριο του 2022 λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, παρά το γεγονός ότι είχαν καταβληθεί προσπάθειες για τον μετριασμό των κινδύνων που συνδέονται με το σύστημα.
Κλείνοντας τον κύκλο του Tier 1 Investor Visa, το Υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου είχε δηλώσει τότε ότι ορισμένες περιπτώσεις είχαν «προκαλέσει ανησυχίες για την ασφάλεια, μεταξύ των οποίων αυτές που αφορούσαν άτομα που αποκτούν τον πλούτο τους παράνομα και συνδέονται με ευρύτερη διαφθορά».
Εναλλακτική λύση
Στο έγγραφο αναφέρεται επίσης ότι το κλείσιμο του προγράμματος του Ηνωμένου Βασιλείου μπορεί να συνέβαλε στην αύξηση των αιτήσεων στην Ιρλανδία το 2022.
Σύμφωνα με το έγγραφο, οι αιτήσεις για τη Χρυσή βίζα ήταν 443 το 2019, 339 το 2020 και 258 το 2021, αλλά το 2022 ο αριθμός τετραπλασιάστηκε σε 1.316.
«Αν και είναι πολύ νωρίς για να αποδειχθεί οποιαδήποτε σχέση μεταξύ του κλεισίματος του Ηνωμένου Βασιλείου και της αύξησης των αιτήσεων στην Ιρλανδία, δεν θεωρείται παράλογο να υποθέσουμε ότι πιθανώς υπάρχει μια σχέση», αναφέρει το έγγραφο.
Η χρυσή βίζα της Ιρλανδίας διαφημιζόταν πάντα ως μία ελκυστική εναλλακτική λύση στη διαδρομή Tier 1 Investor Visa του Ηνωμένου Βασιλείου από πράκτορες και σε κινεζικά μέσα ενημέρωσης, λόγω της απλούστερης διαδικασίας υποβολής αίτησης και της εύκολης πρόσβασης τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στην ηπειρωτική Ευρώπη με ιρλανδικό διαβατήριο.
Ένα άλλο σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι ο αιτών υποχρεούται να παραμείνει στην Ιρλανδία μόνο μία ημέρα το χρόνο.
Λίγο μετά το κλείσιμο της χρυσής βίζας του Ηνωμένου Βασιλείου, οι πράκτορες έστρεψαν τους δυνητικούς πελάτες στην Ιρλανδία.
Της Lily Zhou
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
