Ευρώπη

Η Ρωσία ανακοίνωσε σήμερα ότι ανέκτησε πλήρως τη μεθοριακή περιφέρεια Κουρσκ, με το Κίεβο να χαρακτηρίζει «ψευδή» και «προπαγάνδα» την ανακοίνωση αυτή την ώρα που είναι σε εξέλιξη διπλωματικός πυρετός για το τέλος του πολέμου.

Ο επικεφαλής του ρωσικού γενικού επιτελείου στρατού Βαλέρι Γκεράσιμοφ ανακοίνωσε στον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν πως «σήμερα η τελευταία κοινότητα στην περιοχή της περιφέρειας Κουρσκ, το χωριό Γκορνάλ, απελευθερώθηκε από τις ουκρανικές μονάδες», στη διάρκεια σύσκεψης μέσω βιντεοσύνδεσης που μεταδόθηκε από τη ρωσική κρατική τηλεόραση.

Οι ουκρανικές δυνάμεις εισέδυσαν στην περιφέρεια Κουρσκ τον Αύγουστο του 2024, καταλαμβάνοντας ορισμένους θύλακες.

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε αφήσει στο παρελθόν να εννοηθεί πως δεν ήταν έτοιμος να διαπραγματευθεί για το τέλος του πολέμου, που ξέσπασε με την εισβολή των δυνάμεών του στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, όσο οι ουκρανικές δυνάμεις δεν εκδιώκονταν πλήρως από την περιφέρεια Κουρσκ.

Εδώ και αρκετές εβδομάδες, τα ουκρανικά στρατεύματα υποχωρούσαν από αυτήν την περιοχή του μετώπου, με τον ρωσικό στρατό να ανακτά λίγο λίγο την περιοχή.

Από τον Αύγουστο του 2024 είχαν καταλάβει αρχικά εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα, προτού ο θύλακας υπό τον έλεγχό τους μειωθεί σε μια μκρή έκταση τις τελευταίες ημέρες.

«Η περιπέτεια του καθεστώτος του Κιέβου απέτυχε πλήρως», απάντησε αμέσως ο Βλαντίμιρ Πούτιν.

«Η πλήρης αποχώρηση του εχθρού (…) δημιουργεί τους όρους για περαιτέρω επιτυχείς ενέργειες των δυνάμεών μας σε άλλες σημαντικές ζώνες του μετώπου» πρόσθεσε ο Πούτιν.

Σύμφωνα με τον ηγέτη του Κρεμλίνου, η πλήρης ανάκτηση της ρωσικής περιφέρειας Κουρσκ και «οι τεράστιες απώλειες» που υπέστησαν οι Ουκρανοί «θα επηρεάσουν σίγουρα το σύνολο της γραμμής επαφής».

Ο ουκρανικός στρατός έκανε γρήγορα λόγο για «ψευδείς» πληροφορίες, διαβεβαιώνοντας ότι οι μάχες «συνεχίζονται» στην περιοχή.

«Οι δηλώσεις των ηγετών του εχθρού όσον αφορά την ‘ήττα’ των ουκρανικών δυνάμεων δεν είναι τίποτα άλλο από ελιγμούς προπαγάνδας», ανέφερε σε μια ανακοίνωση.

«Δεν υπάρχει καμία απειλή περικύκλωσης των δυνάμεών μας», ανέφερε, κάνοντας ωστόσο λόγο για μια «δύσκολη» κατάσταση.

Εξάλλου, ο αρχηγός του ρωσικού γενικού επιτελείου στρατού Βαλέρι Γκεράσιμοφ χαιρέτησε στην ομιλία του τον «ηρωισμό» των Βορειοκορεατών μαχητών που κινητοποιήθηκαν για την ανάκτηση της περιφέρειας Κουρσκ, στην πρώτη επίσημη επιβεβαίωση της Μόσχας για τη «συμμετοχή», όπως είπε, των στρατιωτών της χώρας αυτής στις εχθροπραξίες στη ζώνη.

«Οι στρατιώτες και οι αξιωματικοί του βορειοκορεατικού στρατού, που πολέμησαν στο πλευρό των Ρώσων στρατιωτών, επέδειξαν μεγάλο επαγγελματισμό, ψυχικό σθένος, θάρρος και ηρωισμό για να απωθήσουν την ουκρανική εισβολή», είπε, εκφράζοντας ικανοποίηση για τη «σημαντική βοήθεια» που προσέφεραν.

Εδώ και αρκετούς μήνες, το Κίεβο, οι Νοτιοκορεάτες και οι Δυτικοί μιλούσαν για συμμετοχή πολλών χιλιάδων Βορειοκορεατών στρατιωτών στις μάχες, την οποία η Μόσχα και η Πιονγκγιάνγκ αρνούνταν να παραδεχθούν.

Η Ρωσία και η Βόρεια Κορέα υπέγραψαν τον Ιούνιο του 2024 συμφωνία στρατηγικής σύμπραξης που προβλέπει «αμοιβαία» στρατιωτική βοήθεια σε περίπτωση επίθεσης εναντίον της μίας από τις δύο χώρες.

Η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, κάλεσε τη Ρωσία να επιδείξει «σαφείς και συγκεκριμένες ενδείξεις» προθυμίας για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στην Ουκρανία, μετά τη συνάντησή της με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στη Ρώμη, στις 26 Απριλίου 2025. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της κηδείας του Πάπα Φραγκίσκου, η οποία αποτέλεσε ευκαιρία για διπλωματικές επαφές παγκόσμιων ηγετών.

Εκκλήσεις για εκεχειρία

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, η Μελόνι τόνισε την «επείγουσα ανάγκη για άμεση και άνευ όρων εκεχειρία», καλώντας τη Μόσχα να δείξει έμπρακτη δέσμευση για ειρήνη. Επανέλαβε τη σταθερή υποστήριξη της Ιταλίας προς την Ουκρανία, η οποία περιλαμβάνει ανθρωπιστική και στρατιωτική βοήθεια, καθώς και υποστήριξη στις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για αποκλιμάκωση της σύγκρουσης, που έχει προκαλέσει τεράστιες ανθρωπιστικές συνέπειες.

Το γεωπολιτικό πλαίσιο

Η συνάντηση έρχεται σε μια περίοδο που οι διπλωματικές προσπάθειες για ειρήνη στην Ουκρανία παραμένουν στάσιμες. Η Ρωσία επιμένει σε διαπραγματεύσεις με όρους που περιλαμβάνουν την αναγνώριση των κατεχόμενων εδαφών, κάτι που η Ουκρανία και οι δυτικοί σύμμαχοι απορρίπτουν κατηγορηματικά. Χώρες όπως η Τουρκία έχουν προτείνει μεσολαβήσεις, αλλά χωρίς επιτυχία. Η στάση της Μελόνι αντικατοπτρίζει την ευρύτερη ευρωπαϊκή γραμμή, που ζητά πλήρη αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων και αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας.

Η στάση της Ιταλίας

Η Ιταλία, υπό την ηγεσία της Μελόνι, έχει υιοθετήσει μια φιλοουκρανική πολιτική από την έναρξη της ρωσικής εισβολής το 2022. Παρά τις εσωτερικές πιέσεις, όπως οι υψηλές τιμές ενέργειας λόγω των κυρώσεων, η Ρώμη συνεχίζει να παρέχει βοήθεια στην Ουκρανία και να συμμετέχει ενεργά στις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες. Η συνάντηση με τον Ζελένσκι ενισχύει το διπλωματικό προφίλ της Μελόνι, τόσο στο εσωτερικό όσο και στην Ευρώπη, όπου επιδιώκει να εδραιωθεί ως ισχυρή ηγέτιδα.

Με τη σφραγίδα της πρώτης στο είδος της νομοθεσίας παγκοσμίως, οι εταιρείες διαδικτυακών υπηρεσιών στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν πλέον νομική υποχρέωση να εμποδίζουν την πρόσβαση ανηλίκων σε «επιβλαβές περιεχόμενο», βάσει νέου πλαισίου για την ασφάλεια στο διαδίκτυο.

Ο αποκαλούμενος Νόμος για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο (Online Safety Act – OSA), που ψηφίστηκε τον Οκτώβριο του 2023, χαρακτηρίζεται από την κυβέρνηση ως τομή στην προστασία των χρηστών. Ωστόσο, οι διατάξεις που αφορούν τα μέτρα ασφάλειας για παιδιά θα τεθούν σε ισχύ τον ερχόμενο Ιούλιο.

Η αρμόδια ρυθμιστική αρχή, Ofcom, ανακοίνωσε στις 24 Απριλίου πως πρόκειται να εισαγάγει περισσότερα από 40 πρακτικά μέτρα που επιβάλλουν στις τεχνολογικές εταιρείες να προστατεύουν τους ανηλίκους από ιδιαίτερα επιβλαβές περιεχόμενο, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων όπως η αυτοκτονία, η αυτοτραυματική συμπεριφορά, οι διατροφικές διαταραχές και η πορνογραφία.

Οι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών με επισκέπτες ανήλικους από το Ηνωμένο Βασίλειο καλούνται έως τις 24 Ιουλίου να έχουν ολοκληρώσει και καταγράψει την εκτίμηση του κινδύνου που σχετίζεται με τις υπηρεσίες τους για τα παιδιά.

Στη πράξη, αυτό σημαίνει πως πλατφόρμες όπως τα κοινωνικά δίκτυα θα πρέπει να φιλτράρουν αποτελεσματικά το περιεχόμενο στα feed των ανηλίκων και να προστατεύουν τους χρήστες από ανεπιθύμητη επικοινωνία με αγνώστους.

Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τα νέα καθήκοντα, η Ofcom μπορεί να επιβάλει πρόστιμα ή, σε εξαιρετικά σοβαρές περιπτώσεις, να προσφύγει στη Δικαιοσύνη για να διακοπεί η πρόσβαση σε ιστοσελίδα ή εφαρμογή στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Όπως δήλωσε η διευθύνουσα σύμβουλος της Ofcom, Μέλανι Ντόους «πρόκειται για επανεκκίνηση της διαδικτυακής παρουσίας των παιδιών».

Οι υπηρεσίες που κρίνονται ως οι «πιο επικίνδυνες»– με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου – οφείλουν να εφαρμόσουν προηγμένα, αποτελεσματικά μέτρα επαλήθευσης ηλικίας, διατηρώντας ταυτόχρονα τα δικαιώματα των ενηλίκων στην πρόσβαση σε νόμιμο περιεχόμενο.

Η Ofcom έχει παρουσιάσει ποικίλες μεθόδους, θεωρώντας τες ιδιαίτερα αποτελεσματικές. Ορισμένες από αυτές είναι: η διασταύρωση στοιχείων μέσω open banking, η αντιστοίχιση με ταυτότητα, η αναγνώριση ηλικίας μέσω προσώπου, ο έλεγχος ηλικίας από παρόχους κινητής τηλεφωνίας, από πιστωτικές κάρτες, από ψηφιακά πορτοφόλια καθώς και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Η ρυθμιστική αρχή ξεκαθάρισε: «Βρισκόμαστε στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά οι κανόνες αφορούν κάθε πλατφόρμα που έχει επισκέπτες στη χώρα, ανεξαρτήτως έδρας».

Η μη εφαρμογή των αναγκαίων διαδικασιών μέχρι την 25η Ιουλίου συνεπάγεται παραπομπή στην ομάδα επιβολής της Ofcom, που μπορεί να επιβάλει πρόστιμα ως και το 10% των παγκόσμιων εσόδων μιας εταιρείας ή μέχρι 18 εκατομμύρια λίρες (περίπου 24 εκατομμύρια δολάρια), όποιο ποσό είναι μεγαλύτερο.

Παράλληλα, η Ofcom δύναται να προσφύγει σε δικαστήριο αιτούμενη εντολή που υποχρεώνει τρίτους (όπως τράπεζες ή παρόχους διαδικτύου) να διακόψουν υπηρεσίες (π.χ. διαφήμιση, πληρωμές) ή ακόμη και να μπλοκάρουν την πρόσβαση στη συγκεκριμένη πλατφόρμα.

Φόρουμ και κοινότητες: Υπό το βάρος των νέων κανόνων

Σύμφωνα με τον νόμο, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και κάθε υπηρεσία με αλληλεπίδραση μεταξύ χρηστών οφείλουν πλέον να εποπτεύουν ενεργά το περιεχόμενο των σελίδων τους.

Οι ιστοσελίδες που επιτρέπουν δραστηριότητα χρηστών, συμπεριλαμβανομένων των φόρουμ, κλήθηκαν να διενεργήσουν αξιολόγηση των κινδύνων για έκνομη δραστηριότητα.

Ωστόσο, για δεκάδες μικρές βρετανικές ιστοσελίδες– από ποδηλατικά φόρουμ και κοινότητες χόμπι, μέχρι ομάδες υποστήριξης διαζευγμένων πατέρων – η πολλαπλότητα των κανόνων οδηγεί πολλούς διαχειριστές στη λύση του οριστικού «λουκέτου», με φόρουμ που λειτουργούσαν για δεκαετίες να ανακοινώνουν το κλείσιμό τους.

Οι ιδιοκτήτες αυτών των ιστοσελίδων – συχνά ιδιώτες – υποχρεούνται πλέον να διατηρούν γραπτά αρχεία με αξιολογήσεις κινδύνου, να καταγράφουν τα επίπεδα κινδύνου και να εξετάζουν «τη φύση και τη σοβαρότητα της ενδεχόμενης βλάβης για κάθε χρήστη».

Ενώ αδικήματα όπως η τρομοκρατία ή η σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων είναι σαφή και εύκολα αναγνωρίσιμα, περιπτώσεις όπως η καταναγκαστική συμπεριφορά ή τα εγκλήματα μίσους αποδεικνύονται πολύ πιο δύσκολες στη διαχείριση, ειδικά σε φόρουμ με χιλιάδες μέλη.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το δημοφιλές ποδηλατικό φόρουμ «London Fixed Gear and Single Speed», το οποίο έκλεισε τον Δεκέμβριο του 2024. «Τελειώσαμε… βρισκόμαστε ξεκάθαρα εντός πεδίου εφαρμογής και δεν υπάρχει τρόπος να το αποφύγουμε», έγραφε ανακοίνωση στην ιστοσελίδα.

Όπως τονίζεται, ο νόμος «καθιστά τον διαχειριστή υπεύθυνο για κάθε τι που γράφεται από οποιονδήποτε στη σελίδα του».

Παρά τις διακηρύξεις για προστασία ενηλίκων, παιδιών και ευάλωτων ατόμων, η υπερβολικά γενική διατύπωση της νομοθεσίας, σε συνδυασμό με το ότι η κοινότητα εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν αφήνει κανένα περιθώριο.

Παράλληλα, ιστότοποι από τις Ηνωμένες Πολιτείες αποκλείουν πλέον πρόσβαση σε χρήστες του Ηνωμένου Βασιλείου λόγω των νέων απαιτήσεων. Το γνωστό φόρουμ «Kiwifarms» ενημέρωσε πως έλαβε και αυτό σχετική επιστολή από την Ofcom.

Σήμερα, οι Βρετανοί που επιχειρούν να το επισκεφθούν αντικρίζουν το μήνυμα: «Προσπαθείτε να αποκτήσετε πρόσβαση από το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν είναι καλή ιδέα». Στη σχετική ενημέρωση επισημαίνεται ότι το Ηνωμένο Βασίλειο διεκδικεί αρμοδιότητα σε κάθε ιστότοπο με «σημαντικό αριθμό Βρετανών χρηστών» – ένας ορισμός τόσο ασαφής, που θα μπορούσε να καλύπτει σχεδόν όλο το διαδίκτυο.

Οργανώσεις για τα ψηφιακά δικαιώματα αντιδρούν, καλώντας την κυβέρνηση να εξαιρέσει τις μικρές διαδικτυακές κοινότητες από το αυστηρό πλαίσιο.

Όπως αναφέρει ο Τζέιμς Μπέικερ, υπεύθυνος του προγράμματος «δύναμη πλατφόρμας» στην οργάνωση Open Rights Group, «η Ofcom έχει εκδώσει πάνω από 1.600 σελίδες οδηγιών, διαχωρισμένες σε 17 PDF, σχετικά με τις απαιτήσεις συμμόρφωσης με τον νέο νόμο».

«Μόνο οι πολύ μεγάλες εταιρείες μπορούν να αντεπεξέλθουν πρακτικά σε τόσο εκτενείς κανονισμούς, εδραιώνοντας στην ουσία τη δεσπόζουσα θέση τους», υπογραμμίζει.

«Ορισμένες μικρές ιστοσελίδες ήδη κλείνουν υπό το βάρος του φόβου αδυναμίας συμμόρφωσης, ωθώντας τους χρήστες στις μεγάλες πλατφόρμες που συχνά έχουν προκαλέσει τα συγκεκριμένα προβλήματα. Πολλές άλλες κοινότητες δεν έχουν ακόμη πλήρη επίγνωση του τι σημαίνει ο νόμος για τις ίδιες».

Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε σήμερα ότι οι συνομιλίες μεταξύ Ουκρανών και Δυτικών αξιωματούχων στο Λονδίνο χθες δεν ήταν «εύκολες» αλλά ήταν «εποικοδομητικές».

«Είμαι σίγουρος ότι η Ρωσία υπολόγιζε σε ένα πολύ μεγάλο σκάνδαλο χθες», δήλωσε ο Ζελένσκι σε κοινή συνέντευξη Τύπου στη Νότια Αφρική μαζί με τον πρόεδρο Σίριλ Ραμαφόζα.

Ο Ζελένσκι δήλωσε επίσης ότι δεν βλέπει ενδείξεις πως οι ΗΠΑ ασκούν ισχυρή πίεση στη Ρωσία στο πλαίσιο της ειρηνευτικής τους προσπάθειας και ότι το Κίεβο κάνει αυτό που πρότειναν οι σύμμαχοί του, αν και δεν μπορεί να αγνοήσει το Σύνταγμά του.

Ο Ουκρανός ηγέτης δήλωσε ότι είναι ήδη μεγάλος συμβιβασμός από την πλευρά του Κιέβου να συμφωνήσει να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία μόλις κηρυχθεί εκεχειρία.

Ο Ζελένσκι δήλωσε πως πιστεύει ότι ένα έγγραφο με προτάσεις που προέκυψαν από τις χθεσινές συζητήσεις στο Λονδίνο βρίσκεται τώρα στο γραφείο του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

«Μετά την πρόταση από τις ΗΠΑ, εμφανίστηκαν άλλα έγγραφα και πιστεύω ότι σήμερα, αυτή η μορφή, αυτό το έγγραφο, είναι στο γραφείο του προέδρου Τραμπ», δήλωσε ο Ζελένσκι στη συνέντευξη Τύπου στη Νότια Αφρική.

«Οτιδήποτε αντιβαίνει στις αξίες μας ή στο Σύνταγμά μας δεν μπορεί να περιληφθεί σε καμία συμφωνία», δήλωσε ο Ουκρανός Πρόεδρος.

Η Διεθνής Σύνοδος για την Ενεργειακή Ασφάλεια, που πραγματοποιείται στο Λονδίνο, ανέδειξε τα βαθιά διλήμματα που προβληματίζουν σήμερα τις παγκόσμιες ηγεσίες: Πώς θα επιτευχθεί η μετάβαση σε καθαρή ενέργεια χωρίς να διακυβευθεί η σταθερότητα και ασφάλεια των κρατών;

Η διήμερη σύνοδος, που συνδιοργανώνεται από τη βρετανική κυβέρνηση και τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΔΟΕ), ξεκίνησε την Πέμπτη με τη συμμετοχή εκατοντάδων κυβερνητικών στελεχών και κορυφαίων στελεχών της βιομηχανίας ενέργειας. Οι συζητήσεις περιστράφηκαν γύρω από τις σύγχρονες απειλές στην ενεργειακή ασφάλεια, από τη μεταβλητότητα των τιμών των ορυκτών καυσίμων ως την αυξανόμενη εξάρτηση από κρίσιμα ορυκτά για τις πράσινες τεχνολογίες.

Ανοίγοντας τη σύνοδο, ο Βρετανός υπουργός Ενέργειας, Εντ Μίλιμπαντ, διατύπωσε ξεκάθαρα τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου θέτοντας ως κορυφαία προτεραιότητα την ανάπτυξη χαμηλών εκπομπών ενέργειας όχι μόνο για λόγους κλιματικής δράσης, αλλά ως θεμέλιο της εθνικής ασφάλειας.

«Όσο η ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο πίεσης εναντίον μας, οι χώρες και οι πολίτες μας παραμένουν ευάλωτοι. Για εμάς, η πράσινη ενέργεια δεν είναι απλώς μονόδρομος για το κλίμα, αλλά το ισχυρότερο όπλο για την ενεργειακή μας αυτονομία», τόνισε χαρακτηριστικά ο Μίλιμπαντ.

Ο ίδιος υπογράμμισε ότι πλέον η χαμηλών εκπομπών ενέργεια παρέχει δυνατότητες για ενεργειακή ασφάλεια σε βαθμό που πριν από δεκαπέντε χρόνια δεν ήταν καν εφικτός.

Στο ίδιο πνεύμα, ο Βρετανός Πρωθυπουργός, Σερ Κιρ Στάρμερ, κάλεσε σε άμεση απεξάρτηση από τις εισαγόμενες ορυκτές πρώτες ύλες. Υπογράμμισε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν προτίθεται να παραμείνει έρμαιο των διακυμάνσεων των διεθνών αγορών πετρελαίου και φυσικού αερίου, σημειώνοντας ότι «τα μισά από τα υφέσεις που γνώρισε η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες οφείλονται σε σοκ τιμών στα ορυκτά καύσιμα».

«Η δέσμευσή μας είναι ξεκάθαρη: Θα αξιοποιήσουμε τις εγχώριες καθαρές μορφές ενέργειας, ώστε η ενέργεια να μετατραπεί από πηγή αδυναμίας σε πηγή δύναμης για τους πολίτες και τη χώρα», επεσήμανε ο Στάρμερ.

Νέοι κίνδυνοι στην πράσινη ενέργεια

Την ίδια στιγμή, στελέχη του ΔΟΕ και των ΗΠΑ προειδοποίησαν πως η μετάβαση σε καθαρή ενέργεια δημιουργεί νέες προκλήσεις και εξαρτήσεις.

Ο Εκτελεστικός Διευθυντής του ΔΟΕ, Φατίχ Μπιρόλ, τόνισε ότι τα ορυκτά καύσιμα –πετρέλαιο και φυσικό αέριο– θα παραμείνουν συστατικό στοιχείο του ενεργειακού μίγματος για τα επόμενα χρόνια. Υπενθύμισε τις πρόσφατες αναταραχές στην παγκόσμια αγορά ενέργειας μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και υπογράμμισε πως δεν πρέπει να υποτιμούμε τις παραδοσιακές απειλές για την ενεργειακή ασφάλεια. Παράλληλα, ανέδειξε τους νέους κινδύνους που συνδέονται με την καθαρή τεχνολογία, κυρίως λόγω της αυξανόμενης εξάρτησης από κρίσιμα ορυκτά.

Όπως επεσήμανε ο Μπιρόλ, η Κίνα πιθανότατα μέχρι το 2030 θα ελέγχει σχεδόν το ήμισυ της αξίας της παγκόσμιας διύλισης κρίσιμων ορυκτών, ενώ το κύριο μέρος των νέων ορυχείων εστιάζεται σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Ινδονησίας και της Αφρικής. Αυτή η συγκέντρωση, τόνισε, ενέχει σημαντικούς γεωπολιτικούς κινδύνους.

«Η εγχώρια ενέργεια είναι ο καλύτερος σύμμαχος για την ενεργειακή ασφάλεια», δήλωσε, προσθέτοντας όμως ότι χωρίς ποικιλία και ανθεκτικότητα στις εφοδιαστικές αλυσίδες, η πράσινη μετάβαση κινδυνεύει να εκθέσει τα κράτη σε νέου τύπου απειλές.

 

Από πλευράς ΗΠΑ, ο εν ενεργεία Βοηθός υφυπουργός Διεθνών Υποθέσεων Τόμι Τζόις προειδοποίησε να μην επιτραπεί στην πολιτική της «καθαρής μηδενικής εκπομπής» να υπερκεράσει την ανάγκη για ανάπτυξη και ασφάλεια. «Η ενεργειακή αφθονία σημαίνει ευημερία για τους πολίτες και ειρήνη διεθνώς», τόνισε, καλώντας να αποφευχθούν περιοριστικές πολιτικές που θα στερήσουν πρόσβαση σε προσιτή ενέργεια κυρίως από τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Παράλληλα, επισήμανε τον αυξανόμενο κίνδυνο κυβερνοεπιθέσεων που σχετίζονται με την Κίνα και τη σημασία προστασίας των κρίσιμων υποδομών. «Η ελπίδα μου είναι να διαμορφώσουμε μια ειλικρινή πολιτική που λαμβάνει υπόψη τη διαρκώς αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση ενέργειας», συμπλήρωσε, ζητώντας λύσεις που να διασφαλίζουν ανθεκτικότητα και προσβασιμότητα.

Η πράσινη ατζέντα των Εργατικών υπό το μικροσκόπιο

Η σύνοδος λαμβάνει χώρα ενώ η κυβέρνηση των Εργατικών εντείνει το φιλόδοξο πρόγραμμα καθαρής ενέργειας. Ο Κιρ Στάρμερ επανέλαβε τη δέσμευση για πλήρη απανθρακοποίηση του βρετανικού ηλεκτρικού συστήματος έως το 2030, με αιχμή του δόρατος τη δημόσια εταιρεία «Great British Energy». Παρουσίασε, επίσης, χρηματοδοτικό πακέτο ύψους 300 εκατ. λίρες για την ενίσχυση της εγχώριας εφοδιαστικής αλυσίδας αιολικής ενέργειας στη θάλασσα, καλώντας ξένους επενδυτές να «χτίσουν το μέλλον της καθαρής ενέργειας στη Βρετανία».

Την ίδια στιγμή, αυξάνονται οι ανησυχίες για τη διαρκή βρετανική εξάρτηση από την Κίνα στο πεδίο της ηλιακής τεχνολογίας. Το πρόγραμμα των 200 εκατ. λιρών για εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών σε δομές του NHS και σχολεία χαιρετίστηκε ως μέσο μείωσης του ενεργειακού κόστους, ωστόσο ειδικοί σημειώνουν πως η κυριαρχία της Κίνας –με προβλέψεις για 80% του παγκόσμιου μεριδίου φωτοβολταϊκών έως το 2026– ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια. Παρά τις εκκλήσεις για ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής, οι σχετικές πρωτοβουλίες παραμένουν διστακτικές, με εκτιμήσεις αναλυτών να θέλουν την Κίνα ικανή να καλύψει το σύνολο της παγκόσμιας ζήτησης φωτοβολταϊκών ως το 2032.

Επιπλέον, η εξαγγελία των Εργατικών για σταδιακή κατάργηση εκμεταλλεύσεων νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα έχει προκαλέσει διεθνείς αντιδράσεις. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, χαρακτήρισε την απόφαση «μεγάλο λάθος», καλώντας το Ηνωμένο Βασίλειο να «ανοίξει» τη Βόρεια Θάλασσα και να «ξεφορτωθεί τις ανεμογεννήτριες», ενώ ο ίδιος υιοθετεί στρατηγική ενεργειακής κυριαρχίας με επίκεντρο τα ορυκτά καύσιμα ως μοχλό ευημερίας και ασφάλειας για τις ΗΠΑ.

Στον αντίποδα, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισε τη Βόρεια Θάλασσα «κινητήρια δύναμη της καθαρής ενέργειας», επισημαίνοντας στη σύνοδο πως η περιοχή διαθέτει τη δυναμική για αιολική, θαλάσσια ενέργεια, υδρογόνο και αποθήκευση άνθρακα, αλλά και το κατάλληλο ρυθμιστικό περιβάλλον για επενδυτές. Υπογράμμισε παράλληλα την επιθυμία ενίσχυσης της ευρωπαϊκής συνεργασίας με το Ηνωμένο Βασίλειο στον τομέα αυτό.

Η σύνοδος κορυφών ολοκληρώνεται την Παρασκευή, με συμμετέχοντες από περισσότερες από 60 χώρες, μεταξύ αυτών η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, αλλά και αναδυόμενες οικονομίες όπως η Βραζιλία, η Ινδία και η Κένυα. Ισχυρή είναι η παρουσία των μεγαλύτερων εταιρειών ενέργειας –BP, Shell, TotalEnergies, Equinor, SSE, National Grid, Iberdrola– καθώς και διεθνών οργανισμών, τραπεζικών ιδρυμάτων όπως οι HSBC και Barclays, αλλά και κοινωνικών φορέων. Εντυπωσιακή απουσία αποτελεί αυτή της Κίνας, παρά τον καταλυτικό ρόλο της στην παγκόσμια παραγωγή κρίσιμων πρώτων υλών και στον εφοδιασμό πράσινων τεχνολογιών.

Ο Ντόναλντ Τραμπ προέτρεψε δημόσια τον Βλαντιμίρ Πούτιν να σταματήσει τις επιθέσεις κατά της Ουκρανίας, λίγες ώρες μετά τον σφοδρό ρωσικό βομβαρδισμό του Κιέβου στις 24 Απριλίου, που προκάλεσε ανθρώπινες απώλειες και εκτεταμένες καταστροφές.

Μέσω της πλατφόρμας Truth Social, ο Τραμπ εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά του, γράφοντας: «Δεν είμαι καθόλου ικανοποιημένος με τις ρωσικές επιθέσεις στο ΚΙΕΒΟ. Δεν ήταν απαραίτητες, και έρχονται σε πολύ άσχημη χρονική στιγμή. Βλαντιμίρ, ΣΤΑΜΑΤΑ! Χάνονται 5.000 στρατιώτες κάθε εβδομάδα. Ας κλείσουμε τη Συμφωνία Ειρήνης ΤΩΡΑ!»

Οι ουκρανικές αρχές ανέφεραν πως τουλάχιστον εννέα άτομα σκοτώθηκαν και πάνω από 70 τραυματίστηκαν στη μεγαλύτερη αεροπορική επίθεση στην πρωτεύουσα από τον Ιούλιο του 2024. Όπως ανακοίνωσε η Στρατιωτική Διοίκηση της Πόλης του Κιέβου στο Telegram, η πόλη επλήγη από κύμα drones και βαλλιστικών πυραύλων.

Οι επιχειρήσεις διάσωσης συνεχίζονταν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, με συνεργεία να αναζητούν επιζώντες κάτω από τα ερείπια. Οι ενδείξεις για αύξηση του αριθμού των θυμάτων εντείνουν την αγωνία, ενώ οι επιθέσεις σημειώθηκαν τη στιγμή που οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να μεσολαβήσουν για προσωρινή κατάπαυση του πυρός στην περιοχή.

Λίγες ώρες νωρίτερα, στις 23 Απριλίου, ο Τραμπ είχε κατηγορήσει τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι ότι εμποδίζει τον τερματισμό της αιματοχυσίας, αρνούμενος να αποδεχθεί την παραχώρηση της Κριμαίας στη Ρωσία στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Η Κριμαία, με ρωσική πλειοψηφία στον πληθυσμό της, είχε μεταφερθεί στη Σοβιετική Δημοκρατία της Ουκρανίας το 1954, ενώ μετά την ανεξαρτητοποίηση της Ουκρανίας το 1991, παρέμεινε τυπικά υπό τον έλεγχο του Κιέβου, μέχρι που αυτονομιστές και η Μόσχα την προσάρτησαν το 2014, μετά από αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα.

Από την πλευρά του, ο Ζελένσκι έχει διαμηνύσει κατ’ επανάληψη πως δεν πρόκειται να δεχθεί οποιαδήποτε παραχώρηση ουκρανικών εδαφών που έχουν καταλάβει οι ρωσικές δυνάμεις από την εισβολή του Φεβρουαρίου 2022 και μετά. Στις 24 Απριλίου, σημείωσε ότι η Ουκρανία είχε κάνει αποδεκτή πρόταση κατάπαυσης πυρός που μετέφεραν οι ΗΠΑ 44 ημέρες πριν, τονίζοντας ότι η Ρωσία εξακολούθησε να κλιμακώνει τις επιθέσεις της.

Αργότερα μέσα στην ημέρα, ο Τραμπ αναμένεται να συναντηθεί με τον Νορβηγό πρωθυπουργό Γιόνας Γκαρ Στόρε, με αντικείμενο συζήτησης τον πόλεμο στην Ουκρανία και τα αμοιβαία δασμολόγια στις εμπορικές συναλλαγές. Η Νορβηγία, μέλος του ΝΑΤΟ και σημαντικός σύμμαχος της Ουκρανίας στην περιοχή, έχει σύνορα 198 χιλιόμετρων με τη Ρωσία.

Στο μεταξύ, ακυρώθηκε επ’ αόριστον συνάντηση κορυφαίων ΥΠΕΞ που είχε προγραμματιστεί για τις 23 Απριλίου στο Λονδίνο, με σκοπό την αναζήτηση ειρηνευτικής φόρμουλας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Η ακύρωση αυτή ήρθε λίγες ώρες αφού ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο ματαίωσε επίσκεψη στη βρετανική πρωτεύουσα, όπου θα συμμετείχε στη σύσκεψη με τους υπόλοιπους ΥΠΕΞ.

Στις 18 Απριλίου, ο Ρούμπιο είχε καταστήσει σαφές ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να εγκαταλείψουν κάθε προσπάθεια διαμεσολάβησης για ειρηνευτική συμφωνία, εάν δεν υπάρξουν σύντομα αποτελέσματα. Την ίδια ημέρα, η υπουργός Οικονομίας της Ουκρανίας, Γιούλια Σβιρύντενκο, υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με τις ΗΠΑ που ανοίγει τον δρόμο για συμφωνία σχετικά με τα κοιτάσματα σπάνιων γαιών – μια βιομηχανία κρίσιμη για την τεχνολογία.

Η Ουκρανία διαθέτει πλούσια αποθέματα σε υλικά όπως γραφίτης, λίθιο, τιτάνιο και ουράνιο, απαραίτητα για βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας και ηλεκτρονικά είδη. Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας δεν έχουν γίνει γνωστές, ούτε έχει αποσαφηνιστεί αν περιλαμβάνονται οι εγγυήσεις ασφαλείας που ζητά ο Ζελένσκι προκειμένου να αποτραπεί μελλοντική ρωσική επιθετικότητα.

Η συγκεκριμένη συμφωνία επρόκειτο να υπογραφεί τον Μάρτιο, αλλά αναβλήθηκε μετά από δημόσια αντιπαράθεση μεταξύ Ζελένσκι, Τραμπ και του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζει Ντι Βανς, κατά τη διάρκεια συνάντησής τους στο Οβάλ Γραφείο στις 28 Φεβρουαρίου. Μετά το περιστατικό, ο Ζελένσκι χαρακτήρισε τη διαμάχη «λυπηρή» και εξέφρασε εκ νέου πρόθεση να υπογράψει τη στρατηγική συμφωνία με τις ΗΠΑ.

Με την συμβολή του Associated Press.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα εγκαταλείψει την εμπορική της συνεργασία με τις ΗΠΑ, δήλωσε σήμερα ο Ευρωπαίος Eπίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις, παρόλο που το ευρωπαϊκό μπλοκ σκοπεύει να συνάψει νέες συνεργασίες στο πλαίσιο του εμπορικού πολέμου που ξεκίνησε ο Ντόναλντ Τραμπ.

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν εγκαταλείπει τη στενότερη, βαθύτερη και πιο σημαντική συνεργασία της, αυτή που έχει με τις ΗΠΑ», δήλωσε ο Ντομπρόβσκις κατά την εαρινή σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείο (ΔΝΤ) και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσινγκτον. Αυτή είναι μια οικονομική και εμπορική σχέση που εκτιμάται στα 9,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, τόνισε.

Από τότε που επέστρεψε στην εξουσία, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επιβάλει δασμούς 10% στις περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, την οποία έχει επίσης απειλήσει με σκληρότερα μέτρα σε περίπτωση αντιποίνων. Ο Αμερικανός πρόεδρος εισήγαγε επίσης επιπρόσθετους δασμούς 25% σε ορισμένους τομείς όπως ο χάλυβας και το αλουμίνιο και στα αυτοκίνητα που εισάγονται στις ΗΠΑ.

Ωστόσο, ο Ντομπρόβσκις επέμεινε σήμερα ότι Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες πρέπει να έχουν ανάγκη ο ένας τον άλλο ακόμη περισσότερο «σε έναν όλο και πιο συγκρουσιακό και ανταγωνιστικό κόσμο».

Αν και η Ένωση επιδιώκει να εμβαθύνει τις υπάρχουσες εταιρικές σχέσεις, θα «δημιουργήσει επίσης νέες σε όλο τον κόσμο για να ενισχύσει την οικονομική μας ασφάλεια στο εσωτερικό», πρόσθεσε ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομίας.

Όπως ανέφερε, η πρώτη προτίμηση της ΕΕ είναι η επίτευξη μιας λύσης μέσω διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ για το εμπόριο, αλλά αν οι συζητήσεις δεν οδηγήσουν σε λύση, η ΕΕ θα απαντήσει με αντίμετρα.

Οι Βρυξέλλες ελπίζουν σε μια άρση των αμερικανικών δασμών στον χάλυβα, το αλουμίνιο και στα αυτοκίνητα μέσω επίτευξης συμφωνίας.

Αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν αποφύγει μια σκληρή ρητορική απέναντι στα βέλη Τραμπ σχετικά με τις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ και υπογραμμίζουν την ανάγκη για αξιόπιστες και προβλέψιμες εμπορικές σχέσεις. Στις 10 Απριλίου, οι Βρυξέλλες προέβησαν στα πρώτα αντίμετρα κατά των δασμών Τραμπ που πάγωσαν για 90 ημέρες, αλλά η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι όλες οι επιλογές παραμένουν στο τραπέζι όσον αφορά τα αντίμετρα.

Να υπερασπιστούμε τις «βαρετές δημοκρατίες» μας

Ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομίας δήλωσε ότι η ΕΕ έχει ήδη προσφερθεί να αγοράσει περισσότερο αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και να μειώσει τους δασμούς σε ορισμένα αγαθά και πρόσθεσε ότι οι Βρυξέλλες θα καλωσόριζαν περισσότερη σαφήνεια από την αμερικανική κυβέρνηση σχετικά με τις επιδιώξεις της.

Πρόσθεσε ότι το ευρωπαϊκό μπλοκ είναι και θα παραμείνει ένας αξιόπιστος και προβλέψιμος εμπορικός εταίρος.

Το μπλοκ των 27 έχει ήδη συνάψει εμπορικές συμφωνίες με 76 χώρες, έχει ολοκληρώσει πρόσφατα συνομιλίες για νέες ή ενισχυμένες συνεργασίες με το Μεξικό, την Ελβετία και τέσσερις χώρες της Νότιας Αμερικής στη Mercosur, συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις με την Ινδία, την Ταϊλάνδη, τις Φιλιππίνες και την Ινδονησία και έχει ξεκινήσει εμπορικές συζητήσεις με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, είπε. «Αυτές οι εμπορικές συμφωνίες επιδιώκουν να δημιουργήσουν συνεργασίες win-win, οι οποίες είναι αξιόπιστες και βασισμένες σε κανόνες», είπε.

Στο πλαίσιο της ασφάλειας και της άμυνας, ο Τραμπ «είχε δίκιο που είπε ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την ασφάλειά της», τόνισε ο Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η ΕΕ «πρέπει να αναλάβει το δίκαιο μερίδιο του βάρους μαζί με τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, και ειδικότερα τις ΗΠΑ». «Είμαστε επίσης αποφασισμένοι να υποστηρίξουμε την Ουκρανία στον πόλεμό της κατά της ρωσικής επιθετικότητας μέχρι να επιτευχθεί μια δίκαιη και διαρκής ειρήνη», είπε.

Σημειώνοντας ότι η Ευρώπη έχει «μείνει πίσω» από τις ΗΠΑ και την Κίνα σε ορισμένες προηγμένες τεχνολογίες, ο Ντομπρόβσκις δήλωσε αποφασισμένος το ευρωπαϊκό μπλοκ να καλύψει αυτή τη διαφορά ως στρατηγική προτεραιότητα.

Παράλληλα σημείωσε πως σε περιόδους αναταραχής, η προβλεψιμότητα, το κράτος δικαίου και η προθυμία να τηρηθεί η βασισμένη σε κανόνες διεθνής τάξη γίνονται τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της Ευρώπης. «Είμαστε δεσμευμένοι να κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να υπερασπιστούμε τις “βαρετές δημοκρατίες” μας, γιατί το “βαρετό” φέρνει βεβαιότητα και ένα ασφαλές καταφύγιο όταν αυτή η τάξη που βασίζεται σε κανόνες αμφισβητείται αλλού».