ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΜΑΣ
Σάββατο, 01 Νοέ, 2025
ΕΚΔΟΣΕΙΣ

NEWSFEED

Ρωσικές πυρηνικές ασκήσεις εν μέσω διεθνούς κρίσης και διπλωματικών αναταράξεων

Από

Υπό την καθοδήγηση του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, η Ρωσία πραγματοποίησε στις 22 Οκτωβρίου εκτεταμένη άσκηση των στρατηγικών της πυρηνικών δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων δοκιμαστικών εκτοξεύσεων διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων κρουζ.

Η άσκηση ακολούθησε την ανακοίνωση Πούτιν περί εντατικής ανάπτυξης νέων ρωσικών πυρηνικών όπλων.

Σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, συμμετείχαν όλα τα σκέλη της λεγόμενης πυρηνικής «τριάδας» της Ρωσίας: χερσαίες, θαλάσσιες και εναέριες δυνάμεις.

Οι ασκήσεις συνέπεσαν με την αναβολή της προγραμματισμένης συνόδου κορυφής μεταξύ Πούτιν και του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στη Βουδαπέστη.

Κατά τη διάρκεια των δοκιμών, εκτοξεύθηκε βαλλιστικός πύραυλος Yars από το πεδίο εκτόξευσης του Πλεσέτσκ στη βορειοδυτική Ρωσία, ενώ πύραυλος Sineva εκτοξεύθηκε από το στρατηγικό υποβρύχιο «Bryansk» στη Θάλασσα Μπάρεντς.

Επιπλέον, στρατηγικά βομβαρδιστικά 295MS εξαπέλυσαν πυραύλους κρουζ μεγάλου βεληνεκούς κατά προκαθορισμένων στόχων, σύμφωνα με ανακοίνωση του Κρεμλίνου, το οποίο διευκρίνισε ότι στόχος της άσκησης ήταν η αξιολόγηση της ετοιμότητας των δομών στρατιωτικής διοίκησης, καθώς και της επιχειρησιακής επάρκειας του προσωπικού στη διαχείριση και τον συντονισμό των δυνάμεων.

Όλοι οι επιδιωκόμενοι στόχοι της άσκησης, σύμφωνα με τις ρωσικές αρχές, επιτεύχθηκαν με επιτυχία.

Ο Πούτιν, μιλώντας από το κέντρο διοίκησης του Κρεμλίνου, δήλωσε: «Σήμερα έχουμε προγραμματισμένη άσκηση διοίκησης των στρατηγικών πυρηνικών δυνάμεων, όπως μόλις ανέφερε ο υπουργός Άμυνας. Πάμε να ξεκινήσουμε», σύμφωνα με το πρακτορείο TASS.

Ο ίδιος είχε επιβλέψει παρόμοιες ασκήσεις τον Οκτώβριο τόσο του 2024 όσο και του 2023. Πρόσφατα, τόνισε πως η Ρωσία προχωρά ενεργά στην ανάπτυξη και δοκιμή νέων πυρηνικών όπλων, σημειώνοντας: «Η νεωτερικότητα των μέσων πυρηνικής αποτροπής που διαθέτουμε ξεπερνά κάθε άλλη πυρηνική δύναμη».

Αν και οι ρωσικές Αρχές παρουσίασαν τις πυρηνικές ασκήσεις ως «ρουτίνας», αυτές συνέπεσαν χρονικά με την ανακοίνωση του Τραμπ για αναβολή της συνάντησης με τον Πούτιν στη Βουδαπέστη, όπου επρόκειτο να συζητηθεί μια πιθανή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία.

Ο Τραμπ δικαιολόγησε την αναβολή λέγοντας ότι δεν ήθελε να σπαταλήσει τον χρόνο του. Η απόφαση ελήφθη έπειτα από τηλεφωνική επικοινωνία στις 21 Οκτωβρίου μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Μάρκο Ρούμπιο, και του Ρώσου ομολόγου του, Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος δήλωσε ότι η Μόσχα αντιτίθεται σε άμεση κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επιθεωρεί μια στρατιωτική άσκηση των πυρηνικών δυνάμεων της χώρας σε ξηρά, θάλασσα και αέρα, προκειμένου να ελέγξει την ετοιμότητα και τη δομή διοίκησης τους, μέσω βιντεοσύνδεσης από τη Μόσχα, στις 22 Οκτωβρίου 2025. Ευγενική παραχώρηση του Κρεμλίνου.

 

Ο Λαβρόφ υποστήριξε ότι μια τέτοια συμφωνία θα έδινε το περιθώριο στο Κίεβο να επανεξοπλιστεί και θα ενίσχυε, όπως υποστήριξε, τρομοκρατικές ενέργειες, επικαλούμενος τα ουκρανικά πλήγματα σε ρωσικές ενεργειακές υποδομές, όπως μετέδωσε το TASS.

Οι ουκρανικές δυνάμεις εξαπολύουν τελευταία σειρά επιθέσεων με drone μεγάλου βεληνεκούς σε ρωσικό έδαφος, επικεντρώνοντας ιδιαίτερα σε δομές του ενεργειακού τομέα, που αποτελεί βασική πηγή χρηματοδότησης για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Κρεμλίνου.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κάλεσε τον Τραμπ να παραδώσει στη χώρα του πυραύλους Tomahawk, υποστηρίζοντας ότι η κίνηση αυτή θα ασκούσε ισχυρή πίεση στη Μόσχα για τερματισμό των εχθροπραξιών.

Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ καλωσορίζει τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Λευκό Οίκο στις 17 Οκτωβρίου 2025. Tom Brenner/AFP μέσω Getty Images

 

Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 22 Οκτωβρίου, ο Ζελένσκι ανέφερε: «Αυτές οι εβδομάδες το επιβεβαίωσαν. Η συζήτηση για τους Tomahawk αποδείχθηκε σημαντική επένδυση στη διπλωματία. Υποχρεώσαμε τη Ρωσία να παραδεχθεί ότι θεωρεί τους Tomahawk ένα χαρτί υψηλής σημασίας. Θα συνεχίσουμε να συντονιζόμαστε με Ευρωπαίους και Αμερικανούς όσον αφορά τις ικανότητες μεγάλου βεληνεκούς».

Ο Τραμπ, από την πλευρά του, δήλωσε ότι εξετάζει το ενδεχόμενο αποστολής πυραύλων Tomahawk στην Ουκρανία. Ο Πούτιν ωστόσο προειδοποίησε πως μια τέτοια κίνηση θα έθετε ανεπανόρθωτα σε κίνδυνο τις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις, εάν οι ΗΠΑ χορηγήσουν πυραύλους ικανούς να πλήξουν στόχους στο εσωτερικό της Ρωσίας.

Το σκηνικό των ρωσικών πυρηνικών ασκήσεων διαμορφώνεται περαιτέρω υπό τη σκιά αβεβαιότητας για το μέλλον της Συνθήκης Νέας Μείωσης Στρατηγικών Όπλων (New START), της τελευταίας εναπομείνασας συμφωνίας ελέγχου πυρηνικών εξοπλισμών μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας.

Η συνθήκη, που υπεγράφη το 2010 και ανανεώθηκε το 2021, λήγει τον Φεβρουάριο του 2026, περιορίζοντας αμφότερες τις πλευρές σε 700 ανεπτυγμένους διηπειρωτικούς πυραύλους και βομβαρδιστικά, 1.550 ανεπτυγμένες πυρηνικές κεφαλές και 800 εκτοξευτές συνολικά. Εμπίπτουν επίσης στους περιορισμούς και υπερσύγχρονα ρωσικά όπλα, όπως το υπερηχητικό Avangard και ο διηπειρωτικός Sarmat.

Τον Φεβρουάριο του 2023, ο Πούτιν ανακοίνωσε την αναστολή συμμετοχής της Ρωσίας στη συνθήκη, επικαλούμενος «εξαιρετικά εχθρική» πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν.

Η Μόσχα διαμηνύει ότι τηρεί τους βασικούς περιορισμούς σε κεφαλές και συστήματα παράδοσης, αν και παύει να διευκολύνει επιθεωρήσεις από την πλευρά των ΗΠΑ.

Σε πρόσφατη τοποθέτησή του στο Ρωσικό Συμβούλιο Ασφαλείας, ο Πούτιν επανέλαβε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επεκτείνει τη συνθήκη κατά έναν ακόμη χρόνο μετά τη λήξη της, εφόσον υπάρξει αμοιβαιότητα από τις ΗΠΑ. «Πιστεύουμε πως η πρόταση αυτή θα έχει ουσία μόνο αν και οι ΗΠΑ ενεργήσουν με τον ίδιο τρόπο και δεν υιοθετήσουν μέτρα που θα διαταράξουν την υπάρχουσα ισορροπία αποτροπής», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Ο Τραμπ χαιρέτισε την πρόταση της Μόσχας να διατηρηθούν οι περιορισμοί, λέγοντας «Ακούγεται καλή ιδέα», εκφράζοντας την ελπίδα να συμμετάσχουν Ρωσία και Κίνα στις επερχόμενες συνομιλίες για τον έλεγχο των εξοπλισμών. Ωστόσο, το Πεκίνο έχει απορρίψει την προοπτική τριμερών διαπραγματεύσεων.

Παράλληλα, Βόρεια Κορέα προχώρησε την Τετάρτη σε δοκιμές πολλαπλών βαλλιστικών πυραύλων μικρού βεληνεκούς. Το Γενικό Επιτελείο της Νότιας Κορέας ανακοίνωσε ότι οι πύραυλοι εκτοξεύθηκαν κοντά στην Πιονγιάνγκ και διένυσαν περίπου 350 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά.

13ώρο στην Ελλάδα: Νομικό πλαίσιο, διεθνείς συγκρίσεις & επιπτώσεις

Από

Η πρόσφατη θέσπιση δυνατότητας 13ωρης ημερήσιας εργασίας στην Ελλάδα έχει προκαλέσει έντονη συζήτηση. Πρόκειται για ένα μέτρο που αλλάζει τα καθιερωμένα όρια εργασιακού χρόνου, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη νομιμότητα, την αναγκαιότητα και τις συνέπειές του. Στις επόμενες ενότητες εξετάζονται: το ελληνικό νομικό πλαίσιο που επιτρέπει την 13ωρη εργασία και υπό ποιες προϋποθέσεις, κατά πόσο αυτό το μέτρο θεωρείται οπισθοδρόμηση σε σχέση με τα διεθνή εργασιακά πρότυπα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, πώς συγκρίνεται η Ελλάδα με άλλες χώρες (ΕΕ, ΗΠΑ, κ.ά.) ως προς τα ωράρια εργασίας, παραδείγματα κλάδων όπου εφαρμόζονται παρόμοια εκτεταμένα ωράρια, οι αντιδράσεις συνδικαλιστικών φορέων, πολιτικών κομμάτων και διεθνών οργανισμών, καθώς και οι επιπτώσεις ενός τόσο μεγάλου ημερήσιου εργασιακού χρόνου στην υγεία των εργαζομένων, την παραγωγικότητα και την οικονομία συνολικά.

Νομικό πλαίσιο: Η πρόβλεψη για 13ωρη εργασία στην Ελλάδα

Η δυνατότητα απασχόλησης έως και 13 ώρες την ημέρα εισήχθη στο ελληνικό δίκαιο σε δύο φάσεις. Αρχικά, τον Σεπτέμβριο του 2023, θεσμοθετήθηκε ως ανώτατο ημερήσιο όριο εργασίας μόνο για εργαζόμενους με δύο ή περισσότερες δουλειές. Δηλαδή, ένας εργαζόμενος μπορούσε τότε να εργαστεί σε πολλούς εργοδότες συνολικά μέχρι και 13 ώρες (π.χ. 8 ώρες στην κύρια εργασία και έως 5 ώρες σε δεύτερη εργασία). Το 8ωρο παρέμενε ο κανόνας και οι επιπλέον ώρες θεωρούνταν υπερωρίες. Το 2023 απλώς αναγνώρισε επίσημα αυτή τη δυνατότητα πολλαπλής απασχόλησης, κατοχυρώνοντας το 13ωρο ως έκτακτο συνολικό όριο ημερήσιας εργασίας για πολυαπασχολούμενους.

Δύο χρόνια μετά, τον Οκτώβριο, επήλθε η μεγάλη αλλαγή: με τον νόμο «Δίκαιη Εργασία για Όλους» (ψηφίστηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ με την αντιπολίτευση να αντιδρά έντονα) η 13ωρη εργασία επεκτάθηκε και σε έναν εργοδότη. Πρακτικά, πλέον ο ίδιος εργοδότης μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να απασχολήσει εργαζόμενο έως 13 ώρες σε μία ημέρα, κάτι που πριν δεν επιτρεπόταν. Παρακάτω συνοψίζονται τα βασικά σημεία του νέου πλαισίου:

  • Προαιρετική και όχι καθημερινή εφαρμογή: Η 13ωρη εργασία επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση και όχι σε καθημερινή βάση. Ο νόμος ορίζει ρητά ότι μπορεί να εφαρμοστεί το πολύ 37 ημέρες τον χρόνο, δηλαδή περίπου 3 φορές τον μήνα. Αυτό σημαίνει ότι οι εργοδότες δεν μπορούν να απαιτούν 13ωρα συνεχώς, αλλά μόνο περιστασιακά σε περιόδους αιχμής ή έκτακτης ανάγκης.

  • Σεβασμός στα όρια ανάπαυσης και εβδομαδιαίας εργασίας: Ακόμα και με 13ωρο, διατηρείται το ελάχιστο 11ωρο ημερήσιας ανάπαυσης (ώστε σε κάθε περίοδο 24 ωρών ο εργαζόμενος να έχει 11 ώρες συνεχούς ξεκούρασης, σύμφωνα και με το ευρωπαϊκό δίκαιο). Επίσης, παραμένει το ανώτατο όριο των 48 ωρών εργασίας την εβδομάδα (υπολογιζόμενο ως μέσος όρος σε βάθος 4μήνου) Δηλαδή, δεν αλλάζει ο ευρωπαϊκός κανόνας του 48ώρου: ένας εργαζόμενος που κάποια ημέρα δούλεψε 13 ώρες, θα πρέπει άλλες ημέρες να δουλέψει λιγότερο ώστε να μην υπερβεί τις 48 ώρες την εβδομάδα. Στο παράδειγμα που δόθηκε, εργαζόμενος 6ήμερης εβδομάδας μπορεί να δουλέψει 13 ώρες την Παρασκευή και το Σάββατο, αλλά τότε τις υπόλοιπες μέρες (Δευτέρα-Πέμπτη) θα εργαστεί ~5,5 ώρες, ώστε να τηρηθεί το όριο εβδομάδας

  • Υπερωριακή αμοιβή και όρια: Το 8ωρο διατηρείται ως βασικό ημερήσιο ωράριο και κάθε ώρα πέραν αυτού θεωρείται υπερεργασία/υπερωρία με αντίστοιχη προσαύξηση. Συγκεκριμένα, η 9η ώρα (υπερεργασία) αμείβεται με +20% πάνω στο ωρομίσθιο, ενώ οι ώρες 10η έως 13η (υπερωρίες) με +40% ανά ώρα. Ετήσια, οι επιπλέον ώρες δεν μπορούν να ξεπεράσουν τις 150 ώρες υπερωρίας (όριο που ίσχυε και παλαιότερα). Η επιπλέον αμοιβή θεωρητικά λειτουργεί ως κίνητρο για τους εργαζομένους – όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση, ένας εργαζόμενος θα πληρώνεται περισσότερο αν κάνει τις επιπλέον ώρες σε μία δουλειά αντί να τις έκανε ως δεύτερη δουλειά χωρίς προσαύξηση. Για παράδειγμα, αναφέρθηκε ότι εργαζόμενος με 8 €/ώρα θα κερδίζει 119 € με 13 ώρες σε έναν εργοδότη (λόγω προσαυξήσεων) αντί 104 € που θα έβγαζε αν δούλευε 13 ώρες μοιρασμένες σε δύο δουλειές (όπου στη δεύτερη δεν θα είχε υπερωριακή αμοιβή).

  • Δικλίδες προστασίας εργαζομένων: Ο νόμος περιλαμβάνει ρητή πρόβλεψη ότι η άρνηση ενός εργαζομένου να εργαστεί υπερωριακά δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο απόλυσης ή δυσμενούς μεταχείρισης. Προβλέπεται δηλαδή νομοθετικά δικαίωμα στην άρνηση υπερωρίας «καλή τη πίστει» – αν ο εργαζόμενος επικαλεστεί εύλογους λόγους (υγεία, οικογενειακές υποχρεώσεις, κ.ά.), δεν πρέπει να τιμωρείται. Επιπλέον, η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας καταγράφει τις ώρες εργασίας, ώστε να ελέγχεται η εφαρμογή των ωραρίων και να πληρώνονται οι υπερωρίες. Μάλιστα, θεσπίστηκε ότι αν ένας εργοδότης μειώσει τον μισθό εργαζομένου μετά την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας (σε προσπάθεια να αντισταθμίσει το κόστος πληρωμής υπερωριών), αυτή η μονομερής μείωση θεωρείται άκυρη.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, οι ρυθμίσεις αυτές αποτελούν «εργαλεία ευελιξίας» που ωφελούν τόσο τους εργαζομένους όσο και τις επιχειρήσεις. Το υπουργείο υπογραμμίζει ότι δεν ανατρέπεται το 8ωρο ή το εβδομαδιαίο 40ωρο, απλώς δίνεται η δυνατότητα σε όσους εργαζομένους επιθυμούν περισσότερες ώρες εργασίας να τις έχουν νόμιμα, με πληρωμή και ασφάλιση, αντί να καταφεύγουν σε δεύτερη δουλειά ή ‘μαύρη’ εργασία. Στη σχετική συζήτηση στη Βουλή, η υπουργός Νίκη Κεραμέως ανέφερε ότι «υπάρχουν εργαζόμενοι που ζητούν περισσότερες ώρες εργασίας… ζητούν εργασία έκτη μέρα, έβδομη μέρα… οι εργαζόμενοι το ζητούν» – επιχειρηματολογώντας ότι το μέτρο ανταποκρίνεται σε ανάγκες τόσο των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών. Επιπλέον, το ίδιο νομοσχέδιο εισήγαγε και άλλες αλλαγές όπως: δυνατότητα τετραήμερης εργασίας όλο το έτος (με 10ωρα χωρίς υπερωρία αν συμπιέζεται το 40ωρο σε 4 μέρες), δυνατότητα υπερωριών και σε εργαζόμενους μερικής/εκ περιτροπής απασχόλησης, διευκόλυνση ‘σπαστής’ άδειας σε περισσότερα τμήματα, και ένα σύστημα ‘fast track’ προσλήψεων ορισμένου χρόνου (π.χ. για να καλύπτονται επείγουσες ανάγκες στον τουρισμό τα σαββατοκύριακα). Ωστόσο, ο πυρήνας των αντιδράσεων εστιάστηκε στην επέκταση του ημερήσιου ορίου σε 13 ώρες, ως το πλέον αμφιλεγόμενο άρθρο του νόμου.

Διεθνές εργατικό δίκαιο και ανθρώπινα δικαιώματα: Οπισθοδρόμηση ή αναγκαιότητα;

Η ιδέα της εργασίας έως και 13 ώρες την ημέρα προκαλεί ανησυχία διότι θυμίζει συνθήκες προηγούμενων αιώνων. Από την απαρχή του σύγχρονου εργατικού κινήματος, η μείωση του ημερήσιου χρόνου εργασίας υπήρξε κεντρικό αίτημα. Ήδη το 1919, η πρώτη διεθνής Σύμβαση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) έθεσε ως πρότυπο το 8ωρο ημερησίως και 48ωρο εβδομαδιαίως. Με άλλα λόγια, περισσότερο από έναν αιώνα πριν, κατοχυρώθηκε διεθνώς ότι μια εργάσιμη μέρα δεν θα πρέπει κανονικά να υπερβαίνει τις οκτώ ώρες, για λόγους υγείας, αξιοπρέπειας και κοινωνικής ευημερίας. Αυτό το όριο έγινε θεμέλιο της κοινωνικής δικαιοσύνης στον 20ό αιώνα και ενσωματώθηκε σταδιακά στα εθνικά εργατικά δίκαια πολλών χωρών. Ακόμη και στην Οικουμενική Διακήρυξη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (1948) προβλέπεται το δικαίωμα κάθε ανθρώπου σε ανάπαυση και περιορισμό των ωρών εργασίας (άρθρο 24).

Με βάση αυτά τα ιστορικά δεδομένα, πολλοί θεωρούν ότι η νομοθετική πρόβλεψη για 13ωρο ωράριο αποτελεί βήμα προς τα πίσω ή ακόμα και «επιστροφή στον εργασιακό Μεσαίωνα».

Από την πλευρά της διεθνούς πρακτικής, αξίζει να σημειωθεί ότι καμία ανεπτυγμένη χώρα σήμερα δεν έχει επίσημο ημερήσιο όριο εργασίας πάνω από 12 ώρες. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες μάλιστα έχουν χαμηλότερα θεσμοθετημένα όρια: για παράδειγμα, στη Γαλλία η εργασία δεν μπορεί να ξεπερνά τις 10 ώρες τη μέρα (με εξαιρέσεις έως 12 ώρες σε ειδικές περιπτώσεις), ενώ στη Γερμανία ισχύει 8ωρο ημερησίως με δυνατότητα επέκτασης έως 10 ώρες μόνο εφόσον ο μέσος όρος παραμένει 8 ώρες τη μέρα σε βάθος εξαμήνου. Ακόμα και σε χώρες με πιο ‘χαλαρή’ ρύθμιση, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, εφαρμόζονται οι ευρωπαϊκές οδηγίες (48 ώρες εβδομάδας, 11ωρη ανάπαυση) – εκεί μάλιστα ο εργαζόμενος μπορεί να επιλέξει opt-out από το εβδομαδιαίο όριο, αλλά ακόμη κι έτσι οι εργοδότες οφείλουν να παρέχουν διαλείμματα και ημερήσια ανάπαυση. Διεθνείς οργανισμοί όπως η ΔΟΕ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθούν τέτοιες εξελίξεις: μολονότι το ελληνικό μέτρο δεν φαίνεται να παραβιάζει τυπικά την ευρωπαϊκή οδηγία για τον χρόνο εργασίας (αφού τηρείται το 48ωρο/εβδομάδα και η 11ωρη ανάπαυση), θεωρείται αντίθετο στο πνεύμα της προσπάθειας βελτίωσης των συνθηκών εργασίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα τελευταία χρόνια προωθεί την ισορροπία εργασίας-ζωής (work-life balance), το δικαίωμα στην αποσύνδεση από την εργασία εκτός ωραρίου, και πολλά κράτη-μέλη πειραματίζονται με μείωση ωραρίου (π.χ. πιλοτικές εφαρμογές 4ήμερης εργασιακής εβδομάδας). Σε αυτό το πλαίσιο, το γεγονός ότι «την ώρα που στην υπόλοιπη Ευρώπη συζητούν τη μείωση των ωρών εργασίας, στην Ελλάδα τις αυξάνουμε» σχολιάστηκε επικριτικά. Με άλλα λόγια, αρκετοί αναλυτές βλέπουν το 13ωρο ως ένα παρωχημένο μέτρο που παραβιάζει την τάση του εκσυγχρονισμού των εργασιακών σχέσεων, η οποία ευνοεί λιγότερες ώρες, αλλά με υψηλότερη παραγωγικότητα.

Πάντως, από νομική-διεθνή σκοπιά, η Ελλάδα δεν είναι η πρώτη χώρα που επιτρέπει τόσο μεγάλο ημερήσιο χρόνο εργασίας υπό όρους. Η ευρωπαϊκή οδηγία για το χρόνο εργασίας (2003/88/ΕΚ) προβλέπει ρητά ελάχιστη ημερήσια ανάπαυση 11 ωρών – εξ ου και επιτρέπει εμμέσως εργασία έως 13 ώρες μέσα σε 24 ώρες, ιδίως σε περιπτώσεις ευελιξίας ή διπλής απασχόλησης. Αυτό ακριβώς αξιοποιεί η ελληνική ρύθμιση. Ορισμένες χώρες (όπως η Βρετανία προ Brexit) αξιοποιούσαν τη δυνατότητα εξαίρεσης από το 48ωρο εβδομαδιαίο, επιτρέποντας στους εργαζομένους να δουλεύουν περισσότερες ώρες αν το επιθυμούν. Εκτός Ευρώπης, στις ΗΠΑ δεν υπάρχει ομοσπονδιακός νόμος που να θέτει συγκεκριμένο ανώτατο όριο ωρών ημερησίως – νομικά, ένας εργαζόμενος μπορεί να δουλεύει 12, 13 ή και περισσότερες ώρες τη μέρα, αλλά θα πρέπει μετά τις 40 ώρες την εβδομάδα να πληρώνεται υπερωρίες (1,5 φορές το ωρομίσθιο) βάσει του Fair Labor Standards Act. Επίσης, σε αρκετές πολιτείες των ΗΠΑ ισχύουν πρόσθετοι κανόνες (π.χ. στην Καλιφόρνια πληρωμή υπερωρίας μετά τις 8 ώρες ημερησίως και απαγόρευση εργασίας χωρίς διαλείμματα). Στην πράξη, λοιπόν, μακρά ωράρια πάνω από 10-12 ώρες συμβαίνουν συνήθως εκτάκτως και σε συγκεκριμένους κλάδους (όπως θα δούμε παρακάτω), αλλά δεν αποτελούν τον κανόνα σε καμία προηγμένη οικονομία. Γι’ αυτό και το ελληνικό 13ωρο συγκεντρώνει επικρίσεις ως πιθανή καταστρατήγηση ενός κεκτημένου (του 8ώρου) και δοκιμασία των αντοχών των εργαζομένων πέρα από τα όρια που θέτει η διεθνής εργασιακή ηθική και οι συμβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Συγκριτικά στοιχεία: Η Ελλάδα έναντι Ευρώπης, ΗΠΑ και άλλων χωρών

Σε επίπεδο συγκρίσεων, η Ελλάδα ήδη πριν το 13ωρο ξεχώριζε για τον μεγάλο χρόνο εργασίας. Σύμφωνα με στοιχεία Eurostat και ΟΟΣΑ, οι Έλληνες εργάζονται τις περισσότερες ώρες στην Ευρώπη. Το 2024 η μέση εβδομαδιαία απασχόληση στην Ελλάδα ήταν 39,8 ώρες, η υψηλότερη στην ΕΕ (όπου ο μέσος όρος ήταν ~36 ώρες). Αντίστοιχα, σε ετήσια βάση οι Έλληνες κατέγραψαν ~1.897 ώρες εργασίας κατά μέσο όρο – πρώτο αποτέλεσμα στην Ευρώπη, τίτλο που κρατούν από το 2021. Συγκριτικά, οι Γερμανοί εργαζόμενοι δούλεψαν περίπου 1.340 ώρες το ίδιο διάστημα, ενώ χώρες όπως η Γαλλία, η Ολλανδία, κ.ά. κυμαίνονται στις 1.400-1.600 ώρες ετησίως. Η διαφορά είναι αισθητή: την εβδομάδα, ένας Έλληνας εργάζεται ~6 ώρες περισσότερο από έναν Γερμανό (39,8 ώρες έναντι 33,9).

Πώς μεταφράζονται αυτές οι ώρες σε ρυθμίσεις; Στον πίνακα που ακολουθεί συνοψίζονται ενδεικτικά τα θεσμικά όρια ωραρίου σε Ελλάδα, ΕΕ και ΗΠΑ:

Χώρα/Περιοχή Μέγιστες επιτρεπόμενες ώρες εργασίας Παρατηρήσεις
Ελλάδα (2025) 13 ώρες/ημέρα (υπό όρους), 48 ώρες/εβδομάδα (μ.ό. 4μήνου) Το 13ωρο εφαρμόζεται περιστασιακά – έως 37 ημέρες/έτος. Κανονικό ημερήσιο ωράριο το 8ωρο, υπερωρίες με προσαύξηση 40%.
ΕΕ (Οδηγία) 13 ώρες/ημέρα (ελάχιστη ανάπαυση 11 ωρών), 48 ώρες/εβδομάδα Πολλές χώρες έχουν χαμηλότερα εθνικά όρια ημερησίως. Π.χ. Γαλλία: 10 ώρες (ως 12 ώρες κατ’ εξαίρεση) Γερμανία: 8 ώρες (ως 10 ώρες προσωρινά). 8ωρο/40ωρο γενικά ως κανόνας.
ΗΠΑ Δεν υπάρχει νομικό όριο (ομοσπονδιακό) – υπερωρία μετά τις 40 ώρες/εβδ. Δεν υφίσταται ανώτατο ημερήσιο/εβδομαδιαίο όριο δια νόμου. Ωστόσο, εργασία >40 ωρών/εβδομάδα πληρώνεται με +50% (overtime). Ορισμένες πολιτείες έχουν δικούς τους κανόνες (π.χ. διαλείμματα, διπλή πληρωμή μετά 12 ώρες στην Καλιφόρνια). Το πλήρες ωράριο θεωρείται 40 ώρες/εβδομάδα, αν και πολλοί Αμερικανοί εργάζονται 45-50 ώρες ή και παραπάνω, ανάλογα τη θέση.
Βρετανία (UK) 13 ώρες/ημέρα (τηρείται 11ωρη ανάπαυση), 48 ώρες/εβδομάδα (μέσο όρο) Παρόμοιο πλαίσιο με την ΕΕ. Επιτρέπεται εργαζόμενοι να κάνουν opt-out και να δουλεύουν πάνω από 48 ώρες/εβδομάδα αν το επιθυμούν (αρκετά διαδεδομένο σε κάποιους κλάδους). Το ημερήσιο 13ωρο ισχύει θεωρητικά, αλλά στην πράξη σπάνια εφαρμόζεται συνεχόμενα.

Σημ: Από τις μεγάλες οικονομίες, μόνο σε ορισμένες ασιατικές χώρες υπήρχαν έως πρόσφατα πολύ υψηλά θεσμικά όρια – π.χ. η Νότια Κορέα είχε παλιότερα νόμιμη εργασία έως 68 ώρες/εβδομάδα, αλλά το 2018 μείωσε το όριο σε 52 ώρες λόγω κοινωνικών αντιδράσεων. Σε κάθε περίπτωση, η γενική τάση παγκοσμίως είναι η συγκράτηση ή μείωση των ωρών εργασίας παρά η αύξησή τους.

Παραδείγματα κλάδων με εκτεταμένο ωράριο εργασίας

Αν και το 13ωρο ωράριο δεν αποτελεί πουθενά τον γενικό κανόνα, σε ορισμένους κλάδους είναι σύνηθες να δουλεύουν οι εργαζόμενοι πολύ μεγάλες βάρδιες λόγω της φύσης της εργασίας ή των αναγκών του επαγγέλματος. Κάποια παραδείγματα:

  • Υγεία και νοσοκομειακή περίθαλψη: Οι γιατροί, οι νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό υγείας συχνά εργάζονται σε 12ωρες βάρδιες ή εφημερίες που μπορεί να διαρκούν και 24 ώρες. Αν και μετά ακολουθεί ημερήσια ανάπαυση, τα ωράρια αυτά είναι εξαντλητικά. Σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη έχουν τεθεί περιορισμοί μετά από καταγγελίες (π.χ. οδηγία της ΕΕ επιβάλλει οι γιατροί να έχουν ελάχιστες ώρες ανάπαυσης μεταξύ εφημεριών). Στην πράξη όμως, ιδιαίτερα σε περιόδους έλλειψης προσωπικού, το υγειονομικό προσωπικό υπερβαίνει συχνά το 8ωρο.

  • Μεταφορές και logistics: Οι επαγγελματίες οδηγοί (φορτηγά, λεωφορεία) υπόκεινται μεν σε αυστηρούς κανόνες χρόνου οδήγησης για λόγους ασφάλειας, όμως συνολικά η εργάσιμη μέρα τους είναι μεγάλη. Ένας οδηγός φορτηγού στην ΕΕ μπορεί να οδηγεί ~9 ώρες την ημέρα (με διαλείμματα) και έως 56 ώρες την εβδομάδα, ενώ συχνά κοιμάται εκτός έδρας – ένα απαιτητικό ωράριο κοντά στα ανώτατα όρια. Και σε αποθήκες ή κέντρα logistics, είναι συνήθεις οι βάρδιες 10-12 ωρών (ιδίως σε περιόδους έντονης ζήτησης, π.χ. Black Friday). Παρόμοια, στις αερομεταφορές, το ιπτάμενο προσωπικό μπορεί να έχει πολύωρες βάρδιες (αν και με αυστηρούς κανονισμούς ανάπαυσης μεταξύ πτήσεων).

  • Εστίαση, τουρισμός και λιανεμπόριο: Ειδικά στην Ελλάδα, οι εποχικοί εργαζόμενοι στην τουριστική βιομηχανία (ξενοδοχοϋπάλληλοι, σερβιτόροι, μάγειρες κ.λπ.) το καλοκαίρι εργάζονται συχνά με εξαντλητικά ωράρια. Υπάρχουν καταγγελίες ότι σε περιόδους αιχμής κάποιοι δουλεύουν 7 ημέρες την εβδομάδα, πάνω από 10 ώρες τη μέρα, σε «συνθήκες γαλέρας» όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε. Το νέο νομικό πλαίσιο με το 13ωρο φωτογραφίζει εν μέρει αυτή την πραγματικότητα, επιχειρώντας να τη νομιμοποιήσει εφόσον υπάρχει συναίνεση εργαζομένου – π.χ. ένας ξενοδοχοϋπάλληλος μπορεί να συμφωνήσει να κάνει διπλή βάρδια (πρωί-βράδυ) την ίδια μέρα για να καλύψει ανάγκες, με την προϋπόθεση ότι θα αμειφθεί ανάλογα και δεν θα το κάνει καθημερινά. Και στο λιανικό εμπόριο (σούπερ μάρκετ, καταστήματα) παρατηρούνται 12ωρα σε περιόδους όπως τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα, όταν οι επιχειρήσεις ζητούν από το προσωπικό υπερωρίες για να ανταπεξέλθουν στην κίνηση.

  • Τεχνολογία και χρηματοοικονομικά: Σε πιο γραφειοκρατικά επαγγέλματα, τα επίσημα ωράρια μπορεί να είναι κανονικά, αλλά ανεπίσημα οι εργαζόμενοι (ιδίως υψηλόβαθμα στελέχη ή εργαζόμενοι σε start-up/τράπεζες) πολλές φορές δουλεύουν 10-12 ώρες, παίρνοντας δουλειά στο σπίτι ή μένοντας μέχρι αργά. Στις ΗΠΑ, παραδείγματος χάριν, ο τομέας των χρηματοοικονομικών είναι διαβόητος για εβδομάδες 60-80 ωρών στους νέους αναλυτές, ενώ και στον χώρο της πληροφορικής το φαινόμενο του crunch (υπερεντατικής εργασίας πριν από προθεσμίες) οδηγεί σε προσωρινά πολύωρα ωράρια. Αν και αυτοί οι κλάδοι δεν ρυθμίζονται εύκολα με νόμο, δείχνουν ότι στην πράξη η  «πολύ δουλειά» συμβαίνει σε διάφορες βιομηχανίες, άλλοτε με αποζημίωση (υπερωρίες) και άλλοτε ως άγραφη απαίτηση της εργοδοτικής κουλτούρας.

Συνολικά, το ελληνικό μέτρο του 13ωρου φαίνεται να νομιμοποιεί και να ελέγχει φαινόμενα που ήδη συνέβαιναν σε κάποιους κλάδους (π.χ. δεύτερες δουλειές, διπλές βάρδιες σε τουρισμό). Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έτσι θα προστατευτούν καλύτερα οι εργαζόμενοι (με πληρωμένες υπερωρίες και Ψηφιακή Κάρτα αντί για αδήλωτη κόπωση). Ωστόσο, όπως θα δούμε, τα συνδικάτα ανησυχούν ότι στην πράξη η ρύθμιση θα επεκτείνει την κουλτούρα των εξαντλητικών ωραρίων και σε άλλους τομείς, δίνοντας περισσότερο ‘διευθυντικό δικαίωμα’ στους εργοδότες να απαιτούν υπερεργασία.

Επιπτώσεις στην υγεία, την παραγωγικότητα και την οικονομία

Ένα καίριο ερώτημα είναι: ποιες θα είναι οι συνέπειες εάν εφαρμοστεί ευρέως η εργασία 13 ωρών ημερησίως; Οι επιπτώσεις αφορούν τόσο την ψυχική και σωματική υγεία των εργαζομένων, όσο και την παραγωγικότητα και ευρύτερα την οικονομία.

Σωματική υγεία: Μεγάλος όγκος ερευνών έχει τεκμηριώσει ότι οι πολλές ώρες εργασίας επιβαρύνουν σοβαρά την υγεία. Σύμφωνα με κοινή μελέτη Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, εργασία πάνω από 55 ώρες την εβδομάδα αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις. Συγκεκριμένα, όσοι εργάζονται ≥55 ώρες εβδομαδιαίως έχουν 35% μεγαλύτερη πιθανότητα εγκεφαλικού και 17% μεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου από ισχαιμική καρδιοπάθεια σε σύγκριση με όσους δουλεύουν 35-40 ώρες. Η ίδια έρευνα (δημοσίευση στο Environment International) εκτίμησε ότι το 2016 χάθηκαν ~745.000 ζωές παγκοσμίως λόγω εγκεφαλικών και καρδιακών επεισοδίων που οφείλονταν σε υπερβολικές ώρες εργασίας – αριθμός αυξημένος κατά 29% σε σχέση με το 2000. Ουσιαστικά, ο ΠΟΥ προειδοποιεί: «η εργασία 55+ ωρών την εβδομάδα αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία». Αν αναλογιστούμε ότι ένα 13ωρο ημερησίως επί 5-6 ημέρες σημαίνει 65-78 ώρες εβδομαδιαία, γίνεται αντιληπτό ότι ένα τέτοιο καθεστώς, εάν επαναλαμβάνεται συχνά, θα έθετε τον εργαζόμενο σε ζώνη υψηλού κινδύνου για υπέρταση, εγκεφαλικό, καρδιοπάθειες και εν γένει πρόωρη φθορά του οργανισμού. Επιπλέον, η κόπωση αυξάνει τις πιθανότητες εργατικών ατυχημάτων. Διεθνείς μελέτες δείχνουν ότι μετά τις 9 συνεχόμενες ώρες εργασίας η παρατηρητικότητα και τα αντανακλαστικά πέφτουν, οδηγώντας σε 20% περισσότερα ατυχήματα κατά μέσο όρο. Δεν είναι τυχαίο ότι σε επαγγέλματα όπως οδηγοί ή χειριστές μηχανημάτων, οι υπερβολικές ώρες απαγορεύονται ρητά – η ανθρώπινη αντοχή έχει όρια, μετά τα οποία η πιθανότητα λάθους ή τραυματισμού αυξάνεται απότομα.

Ψυχική υγεία: Η υπερεργασία δεν βλάπτει μόνο το σώμα αλλά και το μυαλό. Η χρόνια έλλειψη ξεκούρασης και προσωπικού χρόνου συνδέεται στενά με στρες, άγχος, κατάθλιψη και επαγγελματική εξουθένωση (burnout). Σύμφωνα με τον αρχιχειρουργό (Surgeon General) των ΗΠΑ, η ανεπαρκής ανάπαυση – π.χ. από μακρά ωράρια ή πολλαπλές δουλειές – θέτει σε κίνδυνο και τη σωματική και τη συναισθηματική υγεία των εργαζομένων. Οι εργαζόμενοι που δεν ξεκουράζονται επαρκώς είναι πιο επιρρεπείς σε λάθη και τραυματισμούς, αλλά και η παρατεταμένη κόπωση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης εξάντλησης, αγχωδών διαταραχών και κατάθλιψης. Επίσης, η επαγγελματική εξουθένωση αναγνωρίζεται πλέον από τον ΠΟΥ ως σύνδρομο που συνδέεται άμεσα με το εργασιακό στρες. Μακροπρόθεσμα, οι εργαζόμενοι που δουλεύουν υπερβολικά πολλές ώρες μπορεί να υποστούν μείωση των γνωστικών τους λειτουργιών, διαταραχές ύπνου, ευερεθιστότητα και διαταραγμένες οικογενειακές/κοινωνικές σχέσεις λόγω της συνεχούς απουσίας τους. Δεν είναι τυχαίο ότι σε παγκόσμιο επίπεδο 12 δισεκατομμύρια εργάσιμες ημέρες χάνονται ετησίως λόγω προβλημάτων ψυχικής υγείας (κατάθλιψης, άγχους κλπ), κοστίζοντας στην οικονομία ~$1 τρισεκατομμύριο ετησίως. Η εργασιακή ευημερία λοιπόν πλήττεται όταν οι ώρες εργασίας δεν αφήνουν χρόνο για ανάκαμψη και προσωπική ζωή – γι’ αυτό τονίζεται όλο και περισσότερο η ανάγκη για ισορροπία μεταξύ της εργασίας και της προσωπικής ζωής.

Παραγωγικότητα και απόδοση: Ένα συχνό επιχείρημα υπέρ της περισσότερης εργασίας είναι η αύξηση της παραγωγικότητας και της οικονομικής ανάπτυξης. Ωστόσο, τα δεδομένα υποδεικνύουν το αντίθετο πέρα από ένα σημείο: «οι περισσότερες ώρες δουλειάς δεν σημαίνουν πάντα μεγαλύτερη παραγωγή». Μετά από ένα όριο (περίπου 8-9 ώρες την ημέρα ή ~50 ώρες την εβδομάδα) η απόδοση ανά ώρα πέφτει κατακόρυφα. Έρευνες του Stanford (J. Pencavel) έχουν δείξει ότι εργαζόμενοι που δουλεύουν 70 ώρες την εβδομάδα δεν παράγουν σημαντικά περισσότερο από όσους δουλεύουν 50 ώρες – οι επιπλέον 20 ώρες είναι τόσο ανεπαρκείς λόγω κόπωσης που δεν προσθέτουν ουσιαστικά παραγωγικό έργο. Συγκεκριμένα, μετά τις 9 ώρες εργασίας ημερησίως, η παραγωγικότητα ενός ατόμου μπορεί να μειωθεί έως 30% σε σχέση με το κανονικό. Την ίδια στιγμή, η πιθανότητα λαθών (τα οποία κοστίζουν σε χρόνο και χρήμα) αυξάνεται. Άρα, μακροχρόνια, το να δουλεύουν οι εργαζόμενοι υπερβολικά μπορεί να μειώσει την συνολική παραγωγικότητα μιας οικονομίας αντί να την αυξήσει. Το παράδειγμα της Ελλάδας είναι χαρακτηριστικό: ενώ, όπως είδαμε, οι Έλληνες εργάζονται τις περισσότερες ώρες στην ΕΕ, η παραγωγικότητα της εργασίας (παραγόμενο ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας) είναι κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Η Ελλάδα ηγείται στην ΕΕ σε υπερωριακή εργασία, ενώ η παραγωγικότητα παραμένει χαμηλή παρά τις πολλές ώρες δουλειάς.

Το 2025, οι Έλληνες δούλευαν κατά μέσο όρο 1.886 ώρες το χρόνο έναντι 1.340 των Γερμανών, όμως η οικονομία μας δεν είχε αναλόγως υψηλότερη παραγωγικότητα ή ανταγωνιστικότητα. Οι λόγοι ποικίλλουν: οι χαμηλοί μισθοί ωθούν τους εργαζομένους να δουλεύουν περισσότερες ώρες (ή σε δεύτερη δουλειά) για να συμπληρώσουν εισόδημα, μεγάλο μέρος των επιπλέον ωρών αφορά αυτοαπασχολούμενους που συχνά δεν αποτυπώνονται σε αυξημένη παραγωγικότητα, και υπάρχει η παγιωμένη κουλτούρα ότι «η πολλή φυσική παρουσία στη δουλειά ισοδυναμεί με εργατικότητα» που δεν ευνοεί την αποδοτικότητα. Με λίγα λόγια, οι ποιοτικοί παράγοντες (εκπαίδευση, τεχνολογία, οργάνωση) έχουν μεγαλύτερη σημασία στην παραγωγικότητα από τις καθαυτές ώρες εργασίας. Έτσι, μέτρα που αυξάνουν απλώς τις ώρες μπορεί πρόσκαιρα να δώσουν μια ώθηση σε παραγωγικά μεγέθη, αλλά μακροπρόθεσμα κινδυνεύουν να φέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα λόγω εξουθένωσης του ανθρώπινου δυναμικού. Αντίθετα, ορισμένες εταιρείες και χώρες διαπιστώνουν ότι η μείωση του ωραρίου (π.χ. 6ωρη ημέρα ή 4ήμερη εβδομάδα) μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα ανά ώρα και να βελτιώσει την ψυχική διάθεση, μειώνοντας τις απουσίες. Αυτή η συζήτηση είναι σε εξέλιξη διεθνώς, κάνοντας το ελληνικό εγχείρημα να ξεχωρίζει ως βαίνον προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Επιπτώσεις στην οικονομία: Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, η δυνατότητα 13ωρης εργασίας ίσως βοηθήσει κάποιες επιχειρήσεις να καλύψουν πιο ευέλικτα τις ανάγκες τους (ιδίως όπου υπάρχει έλλειψη προσωπικού). Για παράδειγμα, αντί να προσλάβει μια επιχείρηση δεύτερο άτομο για μια εργασία λίγων επιπλέον ωρών, μπορεί να ζητήσει από έναν υπάρχοντα εργαζόμενο να τις καλύψει υπερωριακά – πιθανόν πιο γρήγορη/φθηνή λύση (αν και με προσαύξηση μισθού, γλιτώνει το κόστος μιας νέας πρόσληψης). Αυτό ενδεχομένως βραχυπρόθεσμα αυξήσει την απασχόληση σε ώρες και το παραγόμενο προϊόν. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα ελλοχεύει ο κίνδυνος της «παγίδας χαμηλών μισθών και υπερωριών»: οι εργοδότες να προτιμούν να δίνουν υπερωρίες αντί να προσλαμβάνουν, κρατώντας την ανεργία υψηλότερη και τους μισθούς χαμηλούς. Η οικονομία μπορεί να στερηθεί νέων θέσεων εργασίας, ενώ οι υπάρχοντες εργαζόμενοι θα καταπονούνται περισσότερο. Παράλληλα, το κόστος από τα παραπάνω προβλήματα υγείας και την επαγγελματική εξουθένωση δεν είναι αμελητέο: περισσότερες αναρρωτικές άδειες, λιγότερη δημιουργικότητα, πρόωρες συνταξιοδοτήσεις λόγω εξουθένωσης – όλα αυτά έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα και στα δημόσια οικονομικά (π.χ. αυξημένες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης). Μια έκθεση του υπουργείου Υγείας των ΗΠΑ σημειώνει χαρακτηριστικά: η ανεπαρκής ανάπαυση λόγω μακρών ωραρίων οδηγεί σε κόπωση που μειώνει την παραγωγικότητα και αυξάνει τον κίνδυνο εξουθένωσης. Με άλλα λόγια, υπάρχει ένα σημείο όπου ο εργαζόμενος ‘καίγεται’ και ούτε ο ίδιος ωφελείται (γιατί μπορεί να χρειαστεί να απέχει για ανάρρωση) ούτε η οικονομία συνολικά.

Τέλος, από κοινωνικοοικονομική σκοπιά, η γενίκευση πολύ μεγάλων ωραρίων θα εντείνει τις ανισότητες μεταξύ εργαζομένων. Όσοι έχουν υψηλή εξειδίκευση και διαπραγματευτική δύναμη πιθανώς δεν θα επηρεαστούν (κανείς δεν θα τους υποχρεώσει σε 13ωρο). Αντίθετα, οι πιο ευάλωτοι εργαζόμενοι (χαμηλόμισθοι, πρωτόπειροι, μεταναστευτικό εργατικό δυναμικό) μπορεί να νιώσουν πίεση να αποδεχτούν εξουθενωτικά ωράρια για να διατηρήσουν τη δουλειά τους. Αυτό θα διευρύνει το χάσμα στην ποιότητα εργασιακής ζωής μεταξύ ‘προνομιούχων’ και ‘μη προνομιούχων’ εργαζομένων. Επίσης, κοινωνικοί σχολιαστές επισημαίνουν την επίπτωση σε δημογραφικά ζητήματα: σε μια χώρα που ήδη πάσχει από υπογεννητικότητα όπως η Ελλάδα, η επιμήκυνση του χρόνου εργασίας (ειδικά αν συνοδευτεί και από εργασία 6 ή 7 ημερών, την οποία έκαναν ευκολότερη προηγούμενες ρυθμίσεις), ενδέχεται τα νέα ζευγάρια να αποθαρρύνονται περαιτέρω από το να κάνουν παιδιά, αφού ο ελεύθερος χρόνος για οικογένεια συρρικνώνεται.

Η πενταμερής πρωτοβουλία της Ελλάδας στο μικροσκόπιο

Από

Ανάλυση

Η πρόσφατη ελληνική πρωτοβουλία για τη σύγκληση πενταμερούς διάσκεψης με τη συμμετοχή Ελλάδας, Κύπρου, Τουρκίας, Αιγύπτου και Λιβύης, με θέμα την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο, έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό στην αναλυτική κοινότητα. Η πρόταση, που εξαγγέλθηκε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη Βουλή, φέρεται να στοχεύει στο να προλάβει η Αθήνα άλλες διπλωματικές πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να επιβάλουν δυσμενές πλαίσιο διαπραγμάτευσης. Ωστόσο, η έλλειψη ουσιαστικής προετοιμασίας και η βιαστική ανακοίνωση εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για τις προθέσεις και τους πραγματικούς στόχους αυτής της κίνησης.​

Η ιδέα μιας πολυμερούς διάσκεψης για τα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου δεν είναι καινούρια. Αντίθετα, αποτελεί παλαιότερη τουρκική πρόταση που είχε διατυπωθεί από τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, ενώ είχε επαναληφθεί και από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. Το γεγονός ότι η Ελλάδα υιοθετεί τώρα μια πρωτοβουλία που προέρχεται από τουρκικό σχεδιασμό αποτελεί από μόνο του ανησυχητικό στοιχείο. Η Αθήνα φαίνεται να εγκαταλείπει την πρακτική των τριμερών συνεργασιών – στις οποίες είχε τον πρώτο λόγο και έλεγχο της ατζέντας – για να μπει σε ένα πολυμερές σχήμα όπου ο έλεγχος θα είναι πολύ πιο δύσκολος.​

Ο κίνδυνος της αλλαγής πλαισίου

Η κεντρική αιτιολογία που προβάλλει η ελληνική κυβέρνηση είναι η επιθυμία να προληφθούν πρωτοβουλίες άλλων, ιδίως στο πλαίσιο των αμερικανικών πιέσεων για επίλυση των περιφερειακών κρίσεων. Η διοίκηση Τραμπ έχει εκφράσει την πρόθεσή της να «κλείσει μέτωπα» παντού, μετά την επιτυχία της συμφωνίας για τη Γάζα, και να προωθήσει λύσεις στη Μέση Ανατολή. Αυτή η αμερικανική στροφή προς τον ρεαλισμό και την επίλυση περιφερειακών διαφορών δημιουργεί ένα νέο διπλωματικό περιβάλλον, στο οποίο η Αθήνα φοβάται ότι μπορεί να βρεθεί απομονωμένη.​

Ωστόσο, η βιαστική φύση της πρωτοβουλίας προδίδει έλλειψη βάθους και στρατηγικού σχεδιασμού. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι έχει προηγηθεί διαβούλευση με την Κύπρο ούτε ότι έχει γίνει ανίχνευση των θέσεων της Αιγύπτου ή διαπραγμάτευση με τη Λιβύη για το ποια κυβέρνηση θα εκπροσωπήσει τη χώρα. Η Λιβύη βρίσκεται σε κατάσταση πολιτικής διχοτόμησης, με δύο ανταγωνιστικές κυβερνήσεις: την αναγνωρισμένη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας στην Τρίπολη, που έχει υπογράψει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, και τη Βουλή των Αντιπροσώπων στο Τομπρούκ, υπό τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ.​

Το ζήτημα της λιβυκής εκπροσώπησης είναι κρίσιμο. Αν προσκληθεί η κυβέρνηση της Τρίπολης, αυτή έχει ήδη δεσμευτεί με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, το οποίο παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και αγνοεί την ύπαρξη των ελληνικών νησιών. Αν πάλι κληθεί ο Χαφτάρ, οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν μια ανησυχητική στροφή προς την Άγκυρα, με τη Βουλή του Τομπρούκ να εξετάζει την επικύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου, το οποίο μέχρι πρότινος είχε καταδικάσει.​

Η τουρκική ατζέντα και οι ελληνικές κόκκινες γραμμές

Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους της πενταμερούς πρωτοβουλίας είναι η εξίσωση Ελλάδας και Τουρκίας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η Τουρκία επιμένει στην αντιμετώπιση όλων των διεκδικήσεών της ως «πακέτο», ενώ η Ελλάδα αναγνωρίζει μόνο μία διαφορά: την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Το άνοιγμα μιας πολυμερούς διάσκεψης χωρίς προκαθορισμένο πλαίσιο δημιουργεί κίνδυνο εισαγωγής στην ατζέντα και άλλων τουρκικών διεκδικήσεων, όπως η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, το καθεστώς των γκρίζων ζωνών, ή ακόμη και η αναγνώριση του ψευδοκράτους στην κατεχόμενη Κύπρο.​

Οι πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν αποκαλύπτουν τη στρατηγική της Άγκυρας. Ο Φιντάν αναφέρθηκε για πρώτη φορά ανοιχτά στο ζήτημα των χωρικών υδάτων, λέγοντας: «Εγώ δεν αποδέχομαι τα 12 μίλια, εσύ δεν αποδέχεσαι τα 6. Αυτά μπορούν να συζητηθούν». Αυτή η δήλωση παρακάμπτει ευθέως το Δίκαιο της Θάλασσας και μετατρέπει ένα κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας – την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια – σε αντικείμενο πολιτικής διαπραγμάτευσης.​

Το ζήτημα των χωρικών υδάτων είναι θεμελιώδους σημασίας. Η επέκταση των χωρικών υδάτων αποτελεί μονομερές δικαίωμα κάθε κράτους και αφορά την άσκηση κυριαρχίας, όχι κυριαρχικού δικαιώματος όπως η ΑΟΖ. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να διαβουλευτεί με κανέναν για την επέκταση των χωρικών υδάτων της. Αντίθετα, η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα αποτελούν ζώνες κυριαρχικών δικαιωμάτων που μπορούν να οριοθετηθούν με διμερείς συμφωνίες ή, σε περίπτωση διαφωνίας, με προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο. Η ανάμειξη των δύο θεμάτων είναι επικίνδυνη και δημιουργεί προηγούμενο αποδοχής της τουρκικής επιχειρηματολογίας.​

Οι διαφιλονικούμενες ΑΟΖ: με μπλε χρώμα σημειώνονται οι διεκδικήσεις Ελλάδας και Κύπρου, ενώ με κόκκινο αυτές τις Τουρκίας. 2 Μαρτίου 2021. (Public Domain)

 

Η Διακήρυξη των Αθηνών και το ‘ξέπλυμα’ της Τουρκίας

Η πενταμερής πρωτοβουλία αποτελεί και μια ευκαιρία για την Τουρκία να επικαλεστεί τη Διακήρυξη των Αθηνών, που υπέγραψαν Μητσοτάκης και Ερντογάν τον Δεκέμβριο του 2023. Η Διακήρυξη αυτή, παρότι δεν αποτελεί δεσμευτική διεθνή συμφωνία, έχει χρησιμοποιηθεί από την Άγκυρα ως άλλοθι για να παρουσιάσει τις σχέσεις με την Ελλάδα ως «ομαλοποιημένες». Η Γερμανία, η οποία φέρεται να έχει υιοθετήσει μια πιο «ρεαλιστική» προσέγγιση στη γεωπολιτική, επικαλέστηκε τη Διακήρυξη των Αθηνών για να δικαιολογήσει την αναγνώριση της Τουρκίας ως «στρατηγικού και αξιόπιστου συμμάχου» του ΝΑΤΟ.​

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι η Τουρκία πρέπει να ενταχθεί στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα άμυνας SAFE, παρά τις ελληνικές αντιρρήσεις. Η στάση της Γερμανίας δείχνει ότι η Διακήρυξη των Αθηνών λειτούργησε ως εργαλείο ‘ξεπλύματος’ της Τουρκίας στη διεθνή σκηνή, παρά το γεγονός ότι η Άγκυρα εξακολουθεί να κατέχει ευρωπαϊκό έδαφος (Κύπρο), να μην αναγνωρίζει ένα κράτος-μέλος της ΕΕ, και να διατηρεί το casus belli κατά της Ελλάδας.​

Η «μείωση της έντασης» που αναφέρεται συχνά ως επίτευγμα της Διακήρυξης είναι παραπλανητική. Παρά τις δηλώσεις για «ήρεμα νερά», οι παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και του FIR Αθηνών συνεχίζονται. Από τις αρχές του 2025, έχουν καταγραφεί περισσότερες από 80 παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου και 179 παραβάσεις των Κανόνων Εναέριας Κυκλοφορίας. Η Τουρκία εκδίδει παράνομες NAVTEX για στρατιωτικές ασκήσεις σε περιοχές του Αιγαίου, ενώ συνεχίζει να στέλνει μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV) για να «μετρά» τους χρόνους αντίδρασης της ελληνικής αεράμυνας.​

Οι γερμανικές προτεραιότητες και ο ευρωπαϊκός ρεαλισμός

Η στάση της Γερμανίας αποκαλύπτει μια ευρύτερη μετατόπιση στην ευρωπαϊκή διπλωματία προς αυτό που αποκαλείται «ρεαλπολιτίκ». Η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Ανναλένα Μπέρμποκ [Annalena Baerbock], παρά την προηγούμενη κριτική της στην Τουρκία για θέματα δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, φαίνεται τώρα να υποστηρίζει την ενίσχυση του ρόλου της Άγκυρας στο ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας. Η Γερμανία προωθεί την πώληση μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter στην Τουρκία και θέλει την ένταξή της στο πρόγραμμα SAFE, θεωρώντας ότι η Τουρκία είναι αναγκαίος εταίρος για την άμυνα της Ευρώπης.​

Αυτή η προσέγγιση αγνοεί τα συμφέροντα των ελληνικών και κυπριακών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ιστορία των γερμανοτουρκικών σχέσεων έχει επανειλημμένα δείξει ότι το Βερολίνο τείνει να θεωρεί την Τουρκία ως στρατηγικό πυλώνα, ανεξαρτήτως των συνεπειών για άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Η στροφή προς τον «ρεαλισμό» σημαίνει, στην πράξη, την εγκατάλειψη των αρχών του Διεθνούς Δικαίου και των φιλελεύθερων αξιών που υποτίθεται ότι διέπουν την ΕΕ, υπέρ βραχυπρόθεσμων γεωπολιτικών υπολογισμών.​

Η διάβρωση του Διεθνούς Δικαίου και η νέα τάξη πραγμάτων

Το ζήτημα που τίθεται με τη μεγαλύτερη οξύτητα είναι η σταδιακή διάβρωση της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης και των κανόνων που τη διέπουν. Η επίκληση του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας από την Ελλάδα γίνεται ολοένα και λιγότερο αποτελεσματική σε έναν κόσμο όπου η ισχύς επικρατεί του δικαίου. Η Ελλάδα εξακολουθεί να επικαλείται «συλλήβδην μία οικουμενική διάσταση του Διεθνούς Δικαίου», αλλά αυτή η διάσταση δεν υποστηρίζεται πλέον από μηχανισμούς επιβολής.​

Η περίπτωση του τουρκολιβυκού μνημονίου είναι ενδεικτική. Παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επανειλημμένως καταδικάσει το μνημόνιο ως παράνομο και χωρίς νομική ισχύ, η Τουρκία συνεχίζει να το χρησιμοποιεί ως βάση για τις διεκδικήσεις της. Η πρόσφατη στροφή του Χαλίφα Χαφτάρ προς την Άγκυρα και η εξέταση επικύρωσης του μνημονίου από τη Βουλή του Τομπρούκ δείχνουν ότι η Τουρκία μπορεί να επιτύχει τους στόχους της μέσω της διπλωματίας και των συμμαχιών, ανεξαρτήτως της νομιμότητας των θέσεών της.​

Η απειλή της αμοιβαιότητας και των τετελεσμένων

Ένας ακόμη κίνδυνος που ελλοχεύει στην πενταμερή πρωτοβουλία είναι η λογική της «αμοιβαιότητας». Η Τουρκία έχει επανειλημμένα προσπαθήσει να εισαγάγει στο διάλογο με την Ελλάδα την αρχή των αμοιβαίων υποχωρήσεων. Αυτό σημαίνει ότι κάθε ελληνική θέση θα πρέπει να συνοδεύεται από μια αντίστοιχη τουρκική, ανεξαρτήτως τού αν αυτές οι θέσεις είναι ισοδύναμες ή νόμιμες. Για παράδειγμα, η Τουρκία έχει προτείνει την «αμοιβαία αποστρατιωτικοποίηση», με την Ελλάδα να αποσύρει στρατιωτικές δυνάμεις από τα νησιά και την Τουρκία να αποσύρει τον Δ’ Στρατό Αιγαίου από τα ενδότερα. Αυτή η πρόταση είναι καταφανώς ετεροβαρής, αφού τα ελληνικά νησιά βρίσκονται υπό διαρκή απειλή από την τουρκική υπεροχή.​

Η συμμετοχή της Ελλάδας σε μια πενταμερή διάσκεψη χωρίς προκαθορισμένο πλαίσιο δημιουργεί τον κίνδυνο να εισαχθεί αυτή η λογική αμοιβαιότητας στην ατζέντα. Η Τουρκία μπορεί να ζητήσει να τεθούν όλα τα θέματα «στο τραπέζι», συμπεριλαμβανομένης της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, των χωρικών υδάτων, του εναέριου χώρου, και ακόμη και του καθεστώτος της Κύπρου. Η Ελλάδα θα βρεθεί στη δύσκολη θέση να αρνείται να συζητήσει αυτά τα θέματα, ενώ θα έχει ήδη δεσμευτεί στη διαδικασία της πενταμερούς.​

Η ελληνική στρατηγική και οι εναλλακτικές επιλογές

Η κεντρική αδυναμία της ελληνικής προσέγγισης είναι ότι προσπαθεί να διαχειριστεί την πίεση των γεωπολιτικών ανακατατάξεων με αμυντικές κινήσεις, αντί να αναπτύξει μια επιθετική διπλωματική στρατηγική. Η αιτιολογία ότι η πενταμερής στοχεύει να «προλάβει άλλες πρωτοβουλίες» δείχνει μια αντιδραστική λογική, όχι προορατική. Αντί να θέτει η ίδια το πλαίσιο και τους όρους του διαλόγου, η Ελλάδα φαίνεται να προσαρμόζεται σε ένα πλαίσιο που της επιβάλλεται από άλλους.​

Μια εναλλακτική προσέγγιση θα ήταν η εμβάθυνση των τριμερών συνεργασιών με χώρες που μοιράζονται τις ίδιες αξίες και αρχές, όπως η Κύπρος, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, και η Γαλλία. Αυτές οι συνεργασίες θα έπρεπε να διευρυνθούν για να περιλάβουν και άλλες χώρες της περιοχής, δημιουργώντας ένα δίκτυο αντιβάρου στην τουρκική επιρροή. Η συμμετοχή της Τουρκίας σε αυτά τα σχήματα θα μπορούσε να γίνει μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις: την ανάκληση του casus belli, την αποδοχή του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, και την αναγνώριση των κυριαρχικών δικαιωμάτων όλων των συμμετεχόντων.​

Επιπλέον, η Ελλάδα θα έπρεπε να επενδύσει περισσότερο στην ενίσχυση της αποτρεπτικής της ικανότητας. Η συνεχής αναβάθμιση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και η ανάπτυξη αμυντικών συμμαχιών με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, και άλλες χώρες αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορεί η Ελλάδα να διαπραγματεύεται από θέση ισχύος. Η διπλωματία χωρίς στρατιωτική ισχύ είναι αναποτελεσματική σε έναν κόσμο που λειτουργεί με το δικαίο του ισχυρού.

Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι απόψεις του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της εφημερίδας The Epoch Times.

Η Apple κοντά στα $ 4 τρισ. – iPhone 17 και ΑΙ αλλάζουν το παιχνίδι

Από

Η Apple βρίσκεται μόλις μία ανάσα από το να γίνει η δεύτερη εταιρεία στην ιστορία που φτάνει κεφαλαιοποίηση $ 4 τρισεκατομμυρίων, ακολουθώντας την Nvidia που πρωτοστατεί με αποτίμηση $ 4,4 τρισεκατομμυρίων. Αυτή η εκπληκτική άνοδος έρχεται μετά από ένα αργό ξεκίνημα της χρονιάς, όπου η μετοχή της Apple (AAPL) παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη για μεγάλο μέρος του 2025, αντιμετωπίζοντας ανησυχίες για τον ανταγωνισμό στην Κίνα και την αβεβαιότητα γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο, η κυκλοφορία του iPhone 17 τον Σεπτέμβριο φαίνεται να άλλαξε ριζικά το κλίμα, με τη μετοχή της εταιρείας να σημειώνει ιστορικό υψηλό στα $262,24 στις 20 Οκτωβρίου, ανεβάζοντας την αποτίμησή της σε $ 3,89 τρισεκατομμύρια και ξεπερνώντας τη Microsoft για να γίνει η δεύτερη σε χρηματική αξία εταιρεία παγκοσμίως.​

Ο θρίαμβος του iPhone 17

Η επιτυχία του iPhone 17 υπερέβη κάθε προσδοκία, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Κίνα, δύο από τις μεγαλύτερες αγορές της Apple. Σύμφωνα με αναλυτικά στοιχεία της Counterpoint Research, η σειρά iPhone 17 πούλησε 14% περισσότερα τεμάχια από το iPhone 16 στις πρώτες 10 ημέρες κυκλοφορίας της στις δύο χώρες, ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό επίτευγμα που δείχνει τη δυναμική της νέας γενιάς. Το βασικό μοντέλο του iPhone 17 σημείωσε ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία, με τις πωλήσεις να αυξάνονται κατά 31% συνολικά και σχεδόν να διπλασιάζονται στην Κίνα συγκριτικά με το iPhone 16. Αυτό το φαινόμενο έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς η Κίνα αποτελεί μία από τις πιο ανταγωνιστικές αγορές, όπου η Apple αντιμετωπίζει εταιρείες όπως η Huawei και η Xiaomi.​

Η επιτυχία στην Κίνα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πρόταση αξίας του βασικού μοντέλου. Όπως τόνισε η Μένγκμενγκ Τζανγκ [Mengmeng Zhang], ανώτερη αναλύτρια της Counterpoint Research, το βασικό μοντέλο iPhone 17 είναι εξαιρετικά ελκυστικό στους καταναλωτές, προσφέροντας εξαιρετική σχέση ποιότητας-τιμής με βελτιωμένο τσιπ, αναβαθμισμένη οθόνη, μεγαλύτερο αποθηκευτικό χώρο και καλύτερη κάμερα selfie, όλα στην ίδια τιμή με το περσινό iPhone 16. Οι επιπλέον εκπτώσεις και κουπόνια που προσφέρονται μέσω των καναλιών πώλησης έχουν ενισχύσει περαιτέρω τη ζήτηση, κάνοντας την αγορά «αυτονόητη» για τους Κινέζους καταναλωτές.​

Στις ΗΠΑ, η εικόνα διαφέρει σημαντικά. Εκεί, πρωταγωνιστής είναι το iPhone 17 Pro Max, το οποίο έχει δει ισχυρή αύξηση στη ζήτηση χάρη στις γενναιόδωρες επιδοτήσεις από τους μεγάλους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους. Οι εταιρείες AT&T, Verizon και T-Mobile αύξησαν τις μέγιστες επιδοτήσεις τους κατά περίπου 10%, ή $100, προσφέροντας ουσιαστικά δωρεάν συσκευές με μακροχρόνια συμβόλαια 24 έως 36 μηνών. Αυτή η στρατηγική στοχεύει στο να «κλειδώσουν» τους πελάτες σε πολυετή συμβόλαια, εξασφαλίζοντας σταθερά έσοδα από τις υπηρεσίες τηλεφωνίας, ενώ μετατρέπουν το ultra-premium iPhone σε προσιτό προϊόν για τις μάζες.​

Το iPhone Air: Η έκπληξη της Κίνας

Ένα ακόμα highlight στην επιτυχία της Apple είναι το φθηνότερο και πιο λεπτό μοντέλο iPhone Air, που παρουσιάστηκε επίσης τον Σεπτέμβριο. Αυτό το μοντέλο, που χρησιμοποιεί αποκλειστικά eSIM λόγω του εξαιρετικά λεπτού σχεδιασμού του, καθυστέρησε να κυκλοφορήσει στην Κίνα λόγω ρυθμιστικών θεμάτων, καθώς οι κινεζικοί κανονισμοί απαιτούσαν φυσική SIM κάρτα. Όταν τελικά εγκρίθηκε η χρήση eSIM από το υπουργείο Βιομηχανίας και Πληροφορικής, το iPhone Air εξαντλήθηκε μέσα σε λίγα λεπτά στις φυσικές και διαδικτυακές λιανικές αγορές της Κίνας, μετά την έναρξη των προπαραγγελιών στις 17 Οκτωβρίου 2025.​

Καταστήματα σε πόλεις όπως το Πεκίνο, η Σαγκάη και η Τιαντζίν ξέμεναν από απόθεμα σχεδόν αμέσως, ενώ οι διαδικτυακές παραγγελίες καθυστερούσαν κατά 1-2 εβδομάδες, αν και στις ΗΠΑ, η υποδοχή του ίδιου μοντέλου ήταν πιο μετριοπαθής. Αυτή η έκρηξη ζήτησης στην Κίνα υπογραμμίζει τη δύναμη της καινοτομίας σχεδιασμού της Apple και την ικανότητά της να ενθουσιάζει τους καταναλωτές, ακόμα και σε μια εποχή έντονου ανταγωνισμού.​

Η επιτυχία του iPhone Air στην Κίνα θεωρείται επίσης στρατηγικά σημαντική για την Apple, καθώς ανοίγει το δρόμο για μελλοντικά προϊόντα που χρησιμοποιούν τεχνολογίες όπως το eSIM σε ρυθμιζόμενες αγορές. Επιπλέον, δείχνει ότι οι Κινέζοι καταναλωτές εξακολουθούν να εμπιστεύονται και να περιμένουν τα πιο πρόσφατα προϊόντα της Apple, παρά τις γεωπολιτικές εντάσεις και την άνοδο των εγχώριων ανταγωνιστών.​

Ένας από τους κύριους παράγοντες πίσω από την επιτυχία του iPhone 17 είναι ο καθυστερημένος κύκλος αναβάθμισης. Σύμφωνα με τον Νταν Άιβς [Dan Ives], αναλυτή της Wedbush Securities, περίπου 315 εκατομμύρια από τα 1,5 δισεκατομμύρια iPhone παγκοσμίως δεν έχουν αναβαθμιστεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Αυτό δημιουργεί μια τεράστια ευκαιρία για την Apple να «ξεκουνήσει» αυτούς τους χρήστες και να τους οδηγήσει σε αναβάθμιση, ιδιαίτερα όταν η νέα γενιά φέρει σημαντικές βελτιώσεις σε σχεδιασμό και λειτουργικότητα.​

Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι πολλοί από αυτούς τους χρήστες αγόρασαν τις συσκευές τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και τώρα μπαίνουν στον κύκλο αναβάθμισής τους, κάτι που αποτελεί έναν βασικό παράγοντα για τη ζήτηση της σειράς iPhone 17. Αυτή η δυναμική, σε συνδυασμό με τις σημαντικές αλλαγές σχεδιασμού του iPhone 17 – η μεγαλύτερη από την εποχή του iPhone X – δημιουργεί ένα ισχυρό κίνητρο για αναβάθμιση.​

Η Loop Capital, που αναβάθμισε τη μετοχή της Apple, εκτιμά ότι η εταιρεία θα σημειώσει ρεκόρ αποστολών iPhone για τρία συνεχόμενα έτη (2025-2027), με 238 εκατομμύρια μονάδες το 2025, 250 εκατομμύρια το 2026 και πάνω από 260 εκατομμύρια το 2027. Αυτή η πρόβλεψη βασίζεται στην πεποίθηση ότι η Apple βρίσκεται «τώρα στην αρχή του μακροαναμενόμενου κύκλου υιοθέτησης που υποδηλώνει συνεχή επέκταση των  iPhone μέχρι το 2027».​

Η Wall Street ανεβάζει τις προβλέψεις

Η ισχυρή απόδοση του iPhone 17 προκάλεσε κύμα αναβαθμίσεων από τους μεγάλους επενδυτικούς οίκους της Wall Street. Η Loop Capital, όπως αναφέρθηκε, αναβάθμισε την Apple από Hold σε Buy με τιμή-στόχο $315 από $ 226, μία από τις υψηλότερες προβλέψεις στη Wall Street. Η εταιρεία επισημαίνει ότι «υπάρχει ακόμα περισσότερη ανοδική δυναμική σε μονάδες iPhone (και ASP) από ό,τι αντιλαμβάνεται η αγορά», με τις μέσες τιμές πώλησης να παραμένουν «ουσιαστικά υψηλότερες από τις εκτιμήσεις της αγοράς».​

Η Evercore ISI πρόσθεσε την Apple στη λίστα «Tactical Outperform» της, διατηρώντας αξιολόγηση Outperform με τιμή-στόχο $ 290. Η εταιρεία πιστεύει ότι η Apple είναι σε θέση να ανακοινώσει αποτελέσματα ανώτερα των τρεχουσών εκτιμήσεων συναίνεσης για το τρίμηνο Σεπτεμβρίου και θα μπορούσε να δώσει θετική καθοδήγηση για το τρίμηνο Δεκεμβρίου. Οι αναλυτές της Evercore επισημαίνουν ότι οι χρόνοι παράδοσης για το βασικό iPhone 17 είναι μεγαλύτεροι από τα περσινά επίπεδα Οκτωβρίου, ενώ έρευνες δείχνουν ότι υψηλότερος από τον μέσο όρο αριθμός ερωτηθέντων δήλωσε ότι σχεδιάζει να αγοράσει ένα νέο iPhone φέτος.​

Η Wedbush Securities διατηρεί την αξιολόγηση Outperform με τιμή-στόχο $ 310, τονίζοντας ότι η Apple είχε επιτέλους επιτυχία με το iPhone 17, και ότι η εταιρεία είναι τώρα έτοιμη να παρουσιάσει μια ουσιαστική ενημέρωση στον οδικό της χάρτη για την τεχνητή νοημοσύνη. Οι αναλυτές της εταιρείας πιστεύουν ότι η Apple θα ξεπεράσει τις προσδοκίες στο τέταρτο οικονομικό τρίμηνο που θα ανακοινωθεί στις 30 Οκτωβρίου 2025, τόσο στα νούμερα των iPhone όσο και στο τμήμα Υπηρεσιών.​

Η Goldman Sachs αύξησε επίσης την τιμή-στόχο της για την Apple σε $ 279 από $ 266, προβλέποντας κέρδη ανά μετοχή $ 1,81 και συνολικά έσοδα $ 103,5 δισεκατομμυρίων για το τέταρτο οικονομικό τρίμηνο, ξεπερνώντας τις εκτιμήσεις συναίνεσης των $ 1,77 ανά μετοχή και $ 101,8 δισεκατομμυρίων σε έσοδα. Ο αναλυτής Μάικλ Νγκ [Michael Ng] επισημαίνει ότι η ανάπτυξη των εσόδων από Υπηρεσίες (+13% ετησίως) θα διατηρήσει τη δυναμική της παρά την επιβράδυνση των τάσεων δαπανών στο App Store.​

Τεχνητή Νοημοσύνη: Το επόμενο μεγάλο στοίχημα της Apple

Ενώ το iPhone 17 έχει κλέψει τη δόξα, οι αναλυτές στρέφουν την προσοχή τους στο επόμενο μεγάλο κεφάλαιο της Apple: την τεχνητή νοημοσύνη. Η εταιρεία έχει μείνει σχετικά πίσω από ανταγωνιστές όπως η Google και η Microsoft στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά το πλεονέκτημά της βρίσκεται στη γιγαντιαία εγκατεστημένη βάση συσκευών της – 2,4 δισεκατομμύρια iOS συσκευές παγκοσμίως. Η Wedbush τονίζει ότι με τη μεγαλύτερη βάση συσκευών στον κόσμο, η Apple έχει την ευκαιρία να μετατρέψει την τεχνητή νοημοσύνη σε οικονομική υπερδύναμη.​

Η Apple Intelligence, η πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης της Apple, ενσωματώνεται σταδιακά στο λειτουργικό σύστημα iOS 18 και επόμενες εκδόσεις, προσφέροντας χαρακτηριστικά όπως Writing Tools, Genmoji, Image Playground, Live Translation και βελτιωμένη λειτουργικότητα Siri. Τα περισσότερα από αυτά τα χαρακτηριστικά εκτελούνται εξ ολοκλήρου στη συσκευή για λόγους απορρήτου, με το Private Cloud Compute να χρησιμοποιείται μόνο όταν απαιτείται περισσότερη υπολογιστική ισχύς. Αυτή η προσέγγιση που επικεντρώνεται στο απόρρητο διακρίνει την Apple από τους ανταγωνιστές που βασίζονται σε cloud-based λύσεις.​

Ωστόσο, πολλά από τα πιο προηγμένα χαρακτηριστικά τεχνητής νοημοσύνης – όπως το Personal Context, το Onscreen Awareness και η βαθύτερη ενσωμάτωση εφαρμογών για το Siri – αναμένονται να κυκλοφορήσουν σε μελλοντικές ενημερώσεις, το 2025. Αυτό έχει δημιουργήσει κάποια αβεβαιότητα στην αγορά σχετικά με το πώς η Apple σχεδιάζει να αξιοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη για να οδηγήσει την ανάπτυξη. Παρόλα αυτά, η Wedbush εκτιμά ότι η στρατηγική AI της Apple θα μπορούσε να προσθέσει $ 75-100 ανά μετοχή στην αξία της εταιρείας τα επόμενα χρόνια, υποστηρίζοντας ότι καμία «premium AI» δεν υπολογίζεται στην τιμή της μετοχής της Apple στις τρέχουσες τιμές.​

Το κλειδί για την επιτυχία της Apple στην τεχνητή νοημοσύνη θα είναι η ικανότητά της να αξιοποιήσει την τεράστια εγκατεστημένη βάση χρηστών της. Αν η εταιρεία καταφέρει να ενσωματώσει αποτελεσματικά υπηρεσίες AI μέσω αυτής της βάσης, τα έσοδα θα μπορούσαν να εκτοξευθούν με σχεδόν μηδενικό κόστος απόκτησης πελάτη, καθώς οι χρήστες θα είναι ήδη εντός του οικοσυστήματος της Apple. Αυτό θα αποτελούσε ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι άλλων εταιρειών AI που πρέπει να ξοδέψουν σημαντικά ποσά για την προσέλκυση νέων χρηστών.​

Τμήμα Υπηρεσιών: Η σιωπηλή δύναμη

Παράλληλα με την επιτυχία του iPhone 17 και τις προσδοκίες για την τεχνητή νοημοσύνη, το τμήμα Υπηρεσιών της Apple εξακολουθεί να είναι μια σιωπηλή δύναμη που οδηγεί τα κέρδη. Οι Υπηρεσίες, που περιλαμβάνουν το App Store, το Apple Music, το Apple TV+, το iCloud, το Apple Pay και το AppleCare, αποτελούν πλέον σχεδόν το 25% των συνολικών εσόδων της Apple και έχουν ξεπεράσει τα $ 107 δισεκατομμύρια ετησίως. Αυτό το τμήμα έχει περιθώριο μικτού κέρδους άνω του 70%, σημαντικά υψηλότερο από το 36% του τμήματος Προϊόντων, κάτι που το καθιστά εξαιρετικά κερδοφόρο.​

Στο τρίμηνο που έληξε τον Ιούλιο του 2025, τα έσοδα από Υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 13,3% σε $ 27,42 δισεκατομμύρια, σημειώνοντας νέο τριμηνιαίο ρεκόρ και ξεπερνώντας τις εκτιμήσεις των αναλυτών. Η συνεχής ανάπτυξη των συνδρομητικών υπηρεσιών – όπως το iCloud+, το AppleCare+, το Apple Pay και άλλες συνδρομές – αναμένεται να διατηρήσει ισχυρό ρυθμό ανάπτυξης διψήφιου αριθμού, παρόλο που η ανάπτυξη των δαπανών στο App Store επιβραδύνεται.​

Το τμήμα Υπηρεσιών είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Apple επειδή δημιουργεί κυκλικά έσοδα. Όσο περισσότερες υπηρεσίες χρησιμοποιούν οι χρήστες τόσο πιο δύσκολο γίνεται να εγκαταλείψουν το οικοσύστημα της Apple για έναν ανταγωνιστή. Η Counterpoint Research προβλέπει ότι οι Υπηρεσίες θα αντιπροσωπεύουν το 25% των συνολικών εσόδων της Apple μέχρι το 2025, φτάνοντας για πρώτη φορά τα $ 100 δισεκατομμύρια ετησίως. Αυτό το νούμερο έχει ήδη επιτευχθεί και ξεπεραστεί, επιβεβαιώνοντας τη δύναμη αυτής της επιχειρηματικής γραμμής.​

Η διαδρομή προς τα $ 4 τρισεκατομμύρια

Για να φτάσει η Apple σε κεφαλαιοποίηση $ 4 τρισεκατομμυρίων, η μετοχή της θα πρέπει να φτάσει τα $ 269,535, σύμφωνα με τα Dow Jones Market Data. Με την τιμή κλεισίματος στα $ 262,24 στις 20 Οκτωβρίου 2025, η εταιρεία χρειάζεται μια άνοδο περίπου 2,8% για να φτάσει αυτό το ορόσημο – κάτι που φαίνεται λίαν εφικτό δεδομένης της πρόσφατης δυναμικής. Η Apple έχει ήδη ξεπεράσει τη Microsoft, που έχει κεφαλαιοποίηση περίπου $ 3,8 τρισεκατομμυρίων, και είναι τώρα δεύτερη μόνο πίσω από την Nvidia, η οποία ηγείται με $ 4,4 τρισεκατομμύρια.​

Η πορεία της Apple προς τα $ 4 τρισεκατομμύρια είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή όταν λάβουμε υπ’ όψιν ότι η μετοχή παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη για το μεγαλύτερο μέρος του 2025, αυξανόμενη μόνο κατά 5% year-to-date μέχρι τις 20 Οκτωβρίου, σε σύγκριση με την άνοδο 14,5% του S&P 500. Ωστόσο, ο ενθουσιασμός γύρω από το iPhone 17, σε συνδυασμό με τις προσδοκίες για την τεχνητή νοημοσύνη και την ισχυρή απόδοση των Υπηρεσιών, αναζωογόνησε την εμπιστοσύνη των επενδυτών.​

Η Apple έχει μακρά ιστορία οροσήμων κεφαλαιοποίησης. Η εταιρεία έγινε η πρώτη που έφτασε το $ 1 τρισεκατομμύριο τον Αύγουστο του 2018, τα $ 2 τρισεκατομμύρια τον Αύγουστο του 2020, και τα $ 3 τρισεκατομμύρια τον Ιούνιο του 2023. Τώρα, λιγότερο από δύο χρόνια αργότερα, βρίσκεται στο κατώφλι των $ 4 τρισεκατομμυρίων, μια απόδειξη της ικανότητάς της να καινοτομεί και να προσαρμόζεται σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο τεχνολογικό τοπίο.​

Παρά την εντυπωσιακή επιτυχία, η Apple αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Η ρυθμιστική εποπτεία στις ΗΠΑ και την Ευρώπη θα μπορούσε να περιορίσει τα έσοδά της από συναλλαγές στο App Store ή να εμποδίσει νέες προσφορές υπηρεσιών. Επιπλέον, ο ανταγωνισμός στην Κίνα από εταιρείες όπως η Huawei, η Xiaomi και η Oppo παραμένει έντονος, ενώ οι γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εφοδιαστική αλυσίδα και τις πωλήσεις.​

Τα περιθώρια κέρδους της Apple θα μπορούσαν επίσης να δεχτούν πίεση λόγω της επιβράδυνσης της ανάπτυξης του hardware και του ανταγωνισμού, ιδιαίτερα στην Κίνα, όπου οι εγχώριοι κατασκευαστές προσφέρουν high-end χαρακτηριστικά σε χαμηλότερες τιμές. Επιπλέον, η τρέχουσα αποτίμηση της Apple φαίνεται υψηλή εκτός αν η ανάπτυξη των κερδών επιταχυνθεί – οποιαδήποτε αποτυχία μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική πτώση της τιμής της μετοχής λόγω μακροοικονομικών αβεβαιοτήτων.​

Τέλος, παρά τους σημαντικούς πόρους της, η Apple συνεχίζει να δέχεται κριτική για το ότι υστερεί έναντι ανταγωνιστών όπως η Microsoft, η Google και η Meta στην ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογιών γενετικής τεχνητής νοημοσύνης (generative AI). Ο διευθύνων σύμβουλος της Apple, Τιμ Κουκ [Tim Cook], έχει δηλώσει ότι η εταιρεία εργάζεται για να φέρει την Apple Intelligence στην Κίνα, αλλά δεν έχει δώσει χρονοδιάγραμμα. Η ικανότητα της Apple να ανταγωνιστεί αποτελεσματικά στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι κρίσιμη για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία της.​

Κοιτάζοντας στο μέλλον, οι αναλυτές βλέπουν ακόμα περισσότερες ευκαιρίες ανάπτυξης για την Apple. Η Loop Capital επισημαίνει ότι το επερχόμενο αναδιπλούμενο iPhone 18 και το αναμενόμενο «AI Phone» θα μπορούσαν να ενισχύσουν περαιτέρω την τροχιά ανάπτυξης της Apple. Το αναδιπλούμενο iPhone αναμένεται να κυκλοφορήσει το 2026, ενώ ένα ειδικό μοντέλο για την 20η επέτειο του iPhone προγραμματίζεται για το 2027. Αυτά τα νέα προϊόντα θα μπορούσαν να προσελκύσουν νέους πελάτες και να ενθαρρύνουν την αναβάθμιση από υπάρχοντες χρήστες.​

Η Wedbush εκτιμά ότι οι προβλέψεις της Wall Street για περίπου 230 εκατομμύρια μονάδες iPhone για το οικονομικό έτος 2026 μπορεί να είναι «πολύ συντηρητικές», και θα μπορούσαν τώρα να βρίσκονται μεταξύ 240 εκατομμυρίων και 250 εκατομμυρίων με αυτόν τον ρυθμό. Η Loop Capital πηγαίνει ακόμα πιο μακριά, προβλέποντας ότι οι αποστολές θα ξεπεράσουν τα 260 εκατομμύρια το 2027. Αν αυτές οι προβλέψεις αποδειχθούν ακριβείς, η Apple θα είναι σε θέση να διατηρήσει ισχυρή ανάπτυξη για τα επόμενα χρόνια.​

Πεκίνο: Αυστηρότεροι περιορισμοί στις μετακινήσεις εν αναμονή της κρίσιμης Ολομέλειας του Κομμουνιστικού Κόμματος

Από

Λίγες μόλις ημέρες πριν ξεκινήσει στις 20 Οκτωβρίου η Δ΄ Ολομέλεια της 20ής Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ), το Πεκίνο έχει επιβάλει αυστηρότερους περιορισμούς στα ταξίδια στο εξωτερικό για τους εργαζομένους σε κρατικές επιχειρήσεις και οργανισμούς.

Από τις τράπεζες έως τους μεγάλους κρατικούς ομίλους, εσωτερικές οδηγίες και προφορικές εντολές επιβάλλουν την αναστολή κάθε ταξιδιού εκτός συνόρων, στο πλαίσιο μέτρων που οι αρχές αποκαλούν «έλεγχο κινδύνου».

Πολλοί εργαζόμενοι σε κεντρικές κρατικές επιχειρήσεις δήλωσαν στην εφημερίδα The Epoch Times ότι έλαβαν εσωτερικές εντολές για πλήρη αναστολή όλων των ταξιδιών στο εξωτερικό.

Ο Μα, υπάλληλος κεντρικής κρατικής επιχείρησης, ο οποίος για λόγους ασφαλείας ζήτησε να αναφερθεί μόνο με το επώνυμό του, ανέφερε ότι η ειδοποίηση εκδόθηκε αμέσως μετά τη γιορτή της Εθνικής Ημέρας, την 1η Οκτωβρίου. Επεσήμανε δε πως ο επικεφαλής του τμήματος είπε να παραδώσουν τα διαβατήριά τους όσοι είχαν μόλις επιστρέψει από το εξωτερικό και ότι δεν εγκρίνονται πλέον ταξίδια εκτός Κίνας. Τέλος, εκτίμησε ότι ο περιορισμός ίσως συνδέεται και με τη μείωση της εκροής συναλλάγματος.

Σύμφωνα με στοιχεία από εσωτερικά έγγραφα κρατικών επιχειρήσεων που εξασφάλισε η Epoch Times, όσοι εργαζόμενοι είχαν προγραμματίσει ταξίδια στο εξωτερικό έλαβαν εντολή να τα ακυρώσουν, ενώ όλα τα τμήματα υποχρεώθηκαν να ενημερώσουν σχετικά το προσωπικό τους.

Συλλογή διαβατηρίων και προφορικές εντολές

Πολλαπλές πηγές ανέφεραν στην Epoch Times ότι, παρότι δεν έχει εκδοθεί επίσημη γραπτή οδηγία, αρκετές κρατικές επιχειρήσεις έχουν ήδη εφαρμόσει την πολιτική αυτή προφορικά. Από τις αρχές Οκτωβρίου, τα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού ενημέρωσαν το προσωπικό να αναβάλει ή να ακυρώσει κάθε ταξίδι στο εξωτερικό, ακόμη και αν είχαν ήδη εξασφαλιστεί οι απαραίτητες θεωρήσεις εισόδου.

Ένας υπάλληλος του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού άλλης κρατικής εταιρείας δήλωσε ότι η διαχείριση των εξερχόμενων μετακινήσεων στις κρατικές και κεντρικές επιχειρήσεις έχει γίνει αισθητά αυστηρότερη. Ανέφερε πως  ανώτεροι αξιωματούχοι τού μετέφεραν ότι όλα τα προγράμματα στο εξωτερικό έχουν ανασταλεί και ότι είναι πιθανό οι διαδικασίες να επαναπροσδιοριστούν στο μέλλον.

Εργαζόμενοι στους τομείς των εξωτερικών υποθέσεων, της ενέργειας και των χρηματοοικονομικών φαίνεται να επηρεάστηκαν πρώτοι. Από τις 10 Οκτωβρίου, εταιρείες αυτών των κλάδων άρχισαν να εφαρμόζουν προφορικές εντολές αναστολής όλων των εγκρίσεων για ταξίδια εκτός Κίνας. Λίγο αργότερα, το ίδιο συνέβη και σε άλλους κρατικούς ή ελεγχόμενους από το κράτος τομείς, σύμφωνα με εργαζόμενους που μίλησαν στην Epoch Times.

Ο Λιου, υπάλληλος κρατικής εταιρείας στη βόρεια Κίνα, ο οποίος επίσης ζήτησε να αναφερθεί μόνο το επώνυμό του, είπε ότι η εταιρεία του πρόσφατα υποχρέωσε όλο το προσωπικό να παραδώσει τα διαβατήριά του για «κεντρική φύλαξη». Σύμφωνα με όσα του ανακοινώθηκαν, το μέτρο αυτό αποσκοπεί στην «αποφυγή κενού διαχείρισης» έως ότου οριστικοποιηθούν νέοι κανονισμοί.

Πολλοί εργαζόμενοι σημείωσαν ότι οι περισσότερες ειδοποιήσεις διαβιβάστηκαν μέσω εσωτερικών καναλιών, χωρίς επίσημη τεκμηρίωση, και έλαβαν τη μορφή σύντομων μηνυμάτων, ενημερωτικών σημειωμάτων ή ανεπίσημων συναντήσεων. Άτομα με γνώση της λειτουργίας των κρατικών επιχειρήσεων και των πειθαρχικών μηχανισμών εξήγησαν ότι τέτοια «προκαταρκτικά μέτρα εκτέλεσης» συνήθως προηγούνται μιας επίσημης πολιτικής.

Ένας συνταξιούχος υπεύθυνος εξωτερικών υποθέσεων από κεντρική κρατική επιχείρηση δήλωσε ότι τέτοιες πρακτικές δεν είναι ασυνήθιστες. Όπως είπε, όταν οι αρχές του ΚΚΚ προετοιμάζουν νέους κανονισμούς, οι κατώτεροι φορείς σπεύδουν να ενεργήσουν εκ των προτέρων για να αποφύγουν λάθη, προτιμώντας να αναστείλουν δραστηριότητες για λίγες μέρες περισσότερο, παρά να κάνουν ένα σφάλμα.

Πρώτοι περιορισμοί στους τομείς των οικονομικών και της ενέργειας

Ακόμη και πριν από την αργία της Εθνικής Ημέρας, αρκετοί εργαζόμενοι αποκάλυψαν ότι εσωτερικοί κανόνες σε τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες περιόριζαν ήδη τα ταξίδια στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, τα στελέχη σε επίπεδο διευθυντή τμήματος και άνω μπορούσαν να αιτηθούν ταξίδι στο εξωτερικό μόνο μία φορά τον χρόνο και μόνο μετά από πολλαπλές εγκρίσεις.

Αν και δεν είχαν εκδοθεί δημόσιες οδηγίες από το ΚΚΚ, οι περιορισμοί αυτοί επεκτάθηκαν μετά την αργία και σε προσωπικό ορισμένων κρατικών και τοπικών επιχειρήσεων.

Ο Λιου ανέφερε ότι παραμένει ασαφές αν τα μέτρα αφορούν όλους τους εργαζομένους που υπάγονται στην Επιτροπή Εποπτείας και Διαχείρισης Κρατικών Περιουσιακών Στοιχείων ή μόνο συγκεκριμένους τομείς. Ορισμένοι θεωρούν ότι η εντολή είναι προσωρινή και ίσως δεν μετουσιωθεί σε εθνική πολιτική.

Αναλυτές εκτιμούν ότι η αναστολή των ταξιδιών αντικατοπτρίζει αυξημένη πολιτική επιφυλακτικότητα σε ολόκληρο το κρατικό σύστημα της Κίνας εν όψει της Δ΄ Ολομέλειας.

Ένταση γύρω από την Δ΄ Ολομέλεια

Η χρονική συγκυρία των περιορισμών, λίγο πριν από την Δ΄ Ολομέλεια, έχει οδηγήσει πολλούς πολίτες να περιγράφουν το πολιτικό κλίμα της χώρας ως ιδιαίτερα τεταμένο.

Εργαζόμενος σε κρατική επιχείρηση δήλωσε στην Epoch Times ότι όλοι βρίσκονται σε επιφυλακή. Όπως λέει, ανώτεροι αξιωματούχοι αποφεύγουν να μετακινηθούν, ενώ οι άνθρωποι «φοβούνται να μιλήσουν για ζητήματα που άλλοτε συζητούσαν ελεύθερα», καθώς «κανείς δεν γνωρίζει τις προθέσεις της ανώτατης ηγεσίας».

Ένας πολιτικός αναλυτής με γνώση των εσωτερικών διαδικασιών λήψης αποφάσεων του ΚΚΚ εξήγησε στην Epoch Times ότι η αναστολή των ταξιδιών στο εξωτερικό συνδέεται με τη γενικότερη «λογική πρόληψης κινδύνου» του κόμματος. Όπως ανέφερε, οι κεντρικές αρχές εμφανίζονται εξαιρετικά ανήσυχες για τη διαρροή κρατικών περιουσιακών στοιχείων και προσωπικού. Το ταξίδι στο εξωτερικό, είπε, δεν θεωρείται πλέον προσωπική υπόθεση, αλλά εξετάζεται μέσα από το πρίσμα της πολιτικής ασφάλειας.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ενώ στο παρελθόν η έμφαση δινόταν στη διαφθορά και στη φυγή στελεχών, «σήμερα η προσοχή στρέφεται στην πίστη και στον έλεγχο της πληροφορίας».

Ένας άλλος αναλυτής σημείωσε ότι τα τμήματα των κρατικών επιχειρήσεων που εποπτεύουν τις χρηματοροές, τις ενεργειακές στρατηγικές και τις ξένες επενδύσεις θεωρούνται «ομάδες υψηλού κινδύνου». «Οι προφορικές εντολές αποτελούν πιθανώς προσωρινά μέτρα ελέγχου, όμως το πολιτικό μήνυμα είναι σαφές: πριν από την Ολομέλεια, η ηγεσία του κόμματος επιδιώκει τον απόλυτο έλεγχο στις μετακινήσεις όσων ανήκουν στο σύστημα, ιδίως αυτών που κατέχουν ευαίσθητες θέσεις», τόνισε.

Του Michael Zhuang

Με τη συμβολή της Xin Ling

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει ελάφρυνση του νόμου για την αποψίλωση για τις μικρές επιχειρήσεις

Από

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) πρότεινε στις 21 Οκτωβρίου περιορισμένες αλλαγές στον νόμο της για την αποψίλωση των δασών, προκειμένου να ελαφρύνει τις υποχρεώσεις αναφοράς για τους μικρούς παραγωγούς και επιχειρήσεις, χωρίς όμως να προχωρήσει σε νέα αναβολή της εφαρμογής του μέτρου.

Ο κανονισμός της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών (EUDR) απαγορεύει τις εισαγωγές φοινικελαίου, καφέ, κακάο, βοδινού κρέατος, ξυλείας και καουτσούκ, εκτός εάν οι εταιρείες αποδείξουν ότι τα προϊόντα αυτά παράχθηκαν χωρίς αποψίλωση.

Αρχικά, η εφαρμογή του είχε αναβληθεί, από το 2024 για τον Δεκέμβριο του 2025, και αναμενόταν νέα καθυστέρηση τον Σεπτέμβριο, έπειτα από δήλωση της επιτρόπου Περιβάλλοντος της ΕΕ, Γέσικα Ρόσβαλ, η οποία είχε αναφέρει ότι χρειαζόταν περισσότερος χρόνος για τη διόρθωση του πληροφοριακού συστήματος που θα παρακολουθεί τα προϊόντα στο πλαίσιο του νόμου.

Μιλώντας στους δημοσιογράφους στο Λουξεμβούργο, η Ρόσβαλ ανέφερε ότι ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ στις 30 Δεκεμβρίου 2025 για τις μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ οι πολύ μικρές και οι μικρές επιχειρήσεις θα έχουν προθεσμία έως τις 30 Ιουνίου 2026. Προβλέπονται ελαφρύτερες απαιτήσεις αναφοράς για τους μικρούς φορείς, καθώς και περίοδος χάριτος έξι μηνών για τις μεγάλες εταιρείες πριν αρχίσουν να επιβάλλονται πλήρεις κυρώσεις.

Η Ρόσβαλ εξήγησε ότι οι πολύ μικροί παραγωγοί θα εξαιρεθούν από την υποχρέωση σύνταξης πλήρους δήλωσης δέουσας επιμέλειας και θα χρειάζεται μόνο να υποβάλλουν απλή δήλωση, γεγονός που θα μειώσει την επιβάρυνση του πληροφοριακού συστήματος.

Προσέθεσε ότι οι απλουστεύσεις αυτές θα επιτρέψουν στον νόμο να τεθεί σε ισχύ όπως είχε προγραμματιστεί, προβλέποντας μια μεταβατική περίοδο έξι μηνών για τις μεγάλες εταιρείες, κατά την οποία δεν θα επιβάλλονται κυρώσεις.

«Προσαρμογή χωρίς νέα καθυστέρηση»

Η Τερέσα Ριβέρα, αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την «Καθαρή, Δίκαιη και Ανταγωνιστική Μετάβαση», δήλωσε ότι η πρόταση επιτρέπει στους μεγάλους φορείς να προσαρμοστούν σταδιακά, δίνοντας παράλληλα περισσότερο χρόνο στους μικρούς παραγωγούς να προετοιμαστούν.

Ωστόσο, η πρόταση δέχθηκε κριτική από εκπροσώπους του ευρωπαϊκού επιχειρηματικού κόσμου.

Ο Χόλγκερ Σβάνεκε, γενικός γραμματέας της Γερμανικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματικών Τεχνών, σχολίασε ότι οι τροποποιήσεις της Επιτροπής «απέχουν πολύ από το αναγκαίο». Επεσήμανε ότι, αντί να αντιμετωπιστούν τα βασικά προβλήματα, η Επιτροπή επιμένει σε χρονοδιάγραμμα και στόχους που είναι ανεφάρμοστοι ή εξαιρετικά δύσκολοι για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, επιβάλλοντας επιπλέον σημαντικό βάρος.

Ο Σβάνεκε τόνισε ότι η ΕΕ θα έπρεπε να είχε παγώσει την εφαρμογή του νόμου για να επιτρέψει πλήρη αναθεώρησή του. Όπως ανέφερε, δεδομένων των τεράστιων διοικητικών βαρών που επιφέρει ο κανονισμός στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μια προσωρινή «αναστολή του ρολογιού» θα ήταν η μόνη κατάλληλη λύση. Συμπλήρωσε ότι μια διετής αναστολή και ένα άνοιγμα για θεμελιώδεις διορθώσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν πραγματική θεραπεία.

Συμμόρφωση και σύγχυση

Σύμφωνα με την επικαιροποιημένη πρόταση, οι μικροί παραγωγοί σε χώρες χαμηλού κινδύνου, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Ινδία, η Κίνα και η Αυστραλία, θα χρειάζεται να υποβάλουν μόνο μία αρχική δήλωση για να καταγραφούν ως φορείς.

Το μέτρο δεν ισχύει για χώρες «τυπικού κινδύνου», όπως η Βραζιλία, η Ινδονησία και η Μαλαισία, οι οποίες εξακολουθούν να υποχρεούνται να προσκομίζουν πλήρη τεκμηρίωση δέουσας επιμέλειας. Η Βραζιλία, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων προς την ΕΕ, μαζί με την Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, έχει ήδη ζητήσει από την ΕΕ να αναβάλει την εφαρμογή του κανονισμού.

Το προηγούμενο έτος, Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν δηλώσει ότι οι παραγωγοί αντιμετώπιζαν δυσκολίες συμμόρφωσης με τους νέους κανόνες.

Η Ρόσβαλ ανέφερε ότι ο κανονισμός παραμένει σύμφωνος με τους διεθνείς εμπορικούς κανόνες, υπογραμμίζοντας ότι όλες οι εταιρείες που διαθέτουν προϊόντα στην ευρωπαϊκή αγορά, ανεξαρτήτως μεγέθους, θα δεσμεύονται από τις βασικές απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας.

Η πρόταση θα υποβληθεί τώρα στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για έγκριση, όπου ενδέχεται να υπάρξουν περαιτέρω τροποποιήσεις.

Η Ρόσβαλ εξέφρασε την ελπίδα ότι η πρόταση θα εγκριθεί το συντομότερο δυνατό, επισημαίνοντας ότι απομένει ελάχιστος χρόνος για να διασφαλιστεί η ομαλή εφαρμογή του νόμου. Προειδοποίησε ότι μια εκ νέου πλήρης νομοθετική διαδικασία, όπως η προσθήκη νέων κατηγοριών κινδύνου για χώρες, θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω καθυστερήσεις. Μια νέα κατηγορία κινδύνου θα αποτελούσε χρονοβόρο και προβληματική διαδικασία, δήλωσε, απορρίπτοντας τις εισηγήσεις για νέα αναβολή ενός έτους.

Η Ουκρανία χτυπά χημικό εργοστάσιο στη Ρωσία με πυραύλους Storm Shadow

Από

Ο ουκρανικός στρατός ανακοίνωσε το βράδυ πλήγμα εναντίον χημικού εργοστασίου στη ρωσική περιφέρεια Μπριάνσκ (νοτιοδυτικά), που θεωρεί ζωτικής σημασίας για τη ρωσική πολεμική βιομηχανία, χρησιμοποιώντας γαλλοβρετανικής σχεδίασης πυραύλους κρουζ Storm Shadow (MBDA), οι οποίοι εκτοξεύονται από αεροσκάφη.

«Διεξήχθη τεράστιο συνδυαστικό πλήγμα με πυραύλους και από αέρος, συμπεριλαμβανομένων εκτοξεύσεων πυραύλων Storm Shadow που διείσδυσαν στο σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας της Ρωσίας», ανέφερε μέσω Telegram το ουκρανικό γενικό επιτελείο. «Τα αποτελέσματα του πλήγματος αποτιμώνται», προστέθηκε στην ανακοίνωση. Η ουκρανική πλευρά χαρακτήρισε την εγκατάσταση «κλειδί», τονίζοντας πως παράγει πυρίτιδα, εκρηκτικές ύλες και καύσιμα για πυραύλους.

Το πρακτορείο ειδήσεων Reuters σημείωσε πως δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες αυτές με ανεξάρτητο τρόπο.

Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανέφερε μέσω Telegram ότι, μέσα σε τέσσερις ώρες, καταστράφηκαν 57 ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη στους αιθέρες της περιφέρειας Μπριάνσκ. Η Μόσχα σπανίως επιβεβαιώνει ζημιές από ουκρανικές επιδρομές. Ο Αλεξάντερ Μπόγκομαζ, περιφερειάρχης τoυ Μπριάνσκ, ανέφερε επίσης μέσω Telegram ότι βρισκόταν σε εξέλιξη ουκρανική επιδρομή με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους, διαβεβαιώνοντας πως δεν αναφέρθηκαν τραυματισμοί ή ζημιές.

Αντίποινα στο Κίεβο και σε άλλες περιοχές της Ουκρανίας

Νυχτερινή ρωσική επιδρομή εναντίον του Κιέβου στοίχισε τη ζωή σε δύο ανθρώπους τουλάχιστον και τραυμάτισε άλλους δύο, σύμφωνα με τον επικεφαλής της περιφερειακής στρατιωτικής διοίκησης Τιμούρ, Τκατσένκο, ο οποίος ανέφερε πως τουλάχιστον ένα από τα θύματα σκοτώθηκε στη συνοικία Ντνιπρόφσκι, όπου ξέσπασε πυρκαγιά σε πολυκατοικία μετά τα ρωσικά πλήγματα.

Ο δήμαρχος του Κιέβου, Βιτάλι Κλίτσκο, ανακοίνωσε μέσω Telegram ότι οι συνοικίες Ντνιπρόφσκι και Νταρνίτσκι υπέστησαν πλήγματα από μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Ζημιές αναφέρθηκαν επίσης στις συνοικίες Πετσέρσκι και Ντεσνιάνσκι.

Κατά τη διάρκεια της νύχτας, η περιφέρεια Ζαπορίζια (νότια) δέχθηκε αεροπορική επιδρομή, στην οποία τραυματίστηκαν τουλάχιστον εννέα άνθρωποι, σύμφωνα με τις ουκρανικές υπηρεσίες αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων.

Η ουκρανή υπουργός Ενέργειας, Σβιτλάνα Χρίντσουκ, έκανε λόγο για «μαζική επίθεση» εναντίον ενεργειακών υποδομών της χώρας, που βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη το πρωί.

Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, η Ρωσία εξαπολύει σχεδόν κάθε βράδυ μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους εναντίον ουκρανικών στόχων, ενώ η Ουκρανία ανταποδίδει με πλήγματα στο ρωσικό έδαφος, ιδίως εναντίον ενεργειακών και στρατιωτικών υποδομών.

Στην περιφέρεια Πολτάβα (ανατολικά), ο περιφερειάρχης Βολοντίμιρ Κοχούτ ανέφερε ζημιές σε εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Χθες, στην περιφέρεια Τσερνίχιβ (βόρεια), ρωσική επίθεση στοίχισε τη ζωή σε τέσσερις ανθρώπους και άφησε εκατοντάδες χιλιάδες χωρίς ρεύμα και πολλούς χωρίς νερό.

Στα τέλη Σεπτεμβρίου, τουλάχιστον τέσσερις άνθρωποι σκοτώθηκαν στο Κίεβο σε μαζική ρωσική επιδρομή με εκατοντάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους. Εκείνο το κύμα πληγμάτων είχε διαρκέσει δώδεκα ώρες, σύμφωνα με το Κίεβο.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο δράστης της επίθεσης κατά του πρωθυπουργού της Σλοβακίας καταδικάστηκε σε 21 χρόνια κάθειρξη

Από

Ο άνδρας που πυροβόλησε και τραυμάτισε σοβαρά τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο το περασμένο έτος καταδικάστηκε στις 21 Οκτωβρίου σε ποινή κάθειρξης 21 ετών. Ειδικό ποινικό δικαστήριο στην πόλη Μπάνσκα Μπίστριτσα έκρινε τον 72χρονο Γιούραϊ Τσίντουλα ένοχο για τρομοκρατία, ολοκληρώνοντας τη δίκη που είχε ξεκινήσει τον Ιούλιο.

Ο Τσίντουλα, ο οποίος συνελήφθη αμέσως μετά την επίθεση που πραγματοποιήθηκε στη Χάντλοβα, τον Μάιο του 2024, δεν αρνήθηκε ότι πυροβόλησε τον πρωθυπουργό. Είχε ανοίξει πυρ εξ επαφής πέντε φορές εναντίον του Φίτσο, τραυματίζοντάς τον τέσσερις. Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας υπέστη σοβαρά τραύματα στην κοιλιακή χώρα, στο ισχίο, στο χέρι και στο πόδι.

Ο Τσίντουλα είχε δηλώσει παλαιότερα ότι σκόπευε να τραυματίσει, αλλά όχι να σκοτώσει τον Φίτσο, προκειμένου να τον εμποδίσει να συνεχίσει τις πολιτικές του, τις οποίες θεωρούσε επιζήμιες για την ελευθερία και τον πολιτισμό της Σλοβακίας. Ο πρώην εργάτης σε ορυχείο, λιθοξόος και φύλακας ασφαλείας είπε στους δημοσιογράφους, καθώς έφευγε από το δικαστήριο την Τρίτη, ότι θα ασκήσει έφεση στην απόφαση, χαρακτηρίζοντάς την «άδικη».

Ο δικηγόρος υπεράσπισής του, Ναμίρ Αλιασρί, ανέφερε ότι το αποτέλεσμα δεν τον εξέπληξε, σημειώνοντας ωστόσο πως το Ανώτατο Δικαστήριο της Σλοβακικής Δημοκρατίας είχε ήδη εκφράσει τη νομική άποψη ότι δεν πληρούνταν τα στοιχεία για να χαρακτηριστεί η πράξη ως τρομοκρατική επίθεση. Προσέθεσε δε, σύμφωνα με το σλοβακικό πρακτορείο ειδήσεων TASR, ότι στην έφεση θα επισημάνει και αυτή την προγενέστερη νομική θέση του ανώτατου δικαστηρίου.

Επιπλέον, υποστήριξε ότι η ίδια η ποινή ενδέχεται να είναι αντισυνταγματική, καθώς η μοναδική επιτρεπόμενη τιμωρία για πράξεις τρομοκρατίας στη χώρα είναι η ισόβια κάθειρξη, ενώ ο πελάτης του καταδικάστηκε σε 21 χρόνια φυλάκιση. Κατά την άποψή του, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Σλοβακικής Δημοκρατίας έχει επανειλημμένως αποφανθεί πως όταν μια ποινή ορίζεται με «απόλυτη βεβαιότητα», θεωρείται αντισυνταγματική.

Ο δικαστής Ίγκορ Κράλικ, επικεφαλής του τριμελούς δικαστικού συμβουλίου, δήλωσε ότι η επίθεση του Τσίντουλα αποτελούσε ενέργεια κατά της κυβέρνησης και είχε στόχο να παρακινήσει τους πολίτες να την ανατρέψουν. Όπως σημείωσε, ο κατηγορούμενος δεν επιτέθηκε σε έναν απλό πολίτη, αλλά κατά του πρωθυπουργού.

Ο υπουργός Εσωτερικών της Σλοβακίας, Μάτους Σουτάι Εστόκ, χαιρέτισε την ετυμηγορία, υπογραμμίζοντας ότι ο δράστης δεν επιτέθηκε μόνο στον πρωθυπουργό, αλλά και σε όλους τους πολίτες που, μέσω ελεύθερων και δημοκρατικών εκλογών, αποφάσισαν ποιον θα εμπιστευθούν για τη διακυβέρνηση της χώρας.

Ο υπουργός τόνισε ότι ο δράστης έπληξε την ουσία της δημοκρατίας —το δικαίωμα κάθε πολίτη να καθορίζει το μέλλον της Σλοβακίας με την ψήφο του, και όχι με τα όπλα— προσθέτοντας ότι η βία δεν μπορεί να αποτελεί εργαλείο σε μια δημοκρατία ούτε πρέπει να γίνει αποδεκτή η αντικατάσταση του διαλόγου από το μίσος και των επιχειρημάτων από τις σφαίρες.

Ο πρωθυπουργός Φίτσο, ο οποίος δεν παρέστη στη δίκη, είχε δηλώσει στο παρελθόν ότι έχει συγχωρήσει τον Τσίντουλα.

Ο Φίτσο και η πολιτική του διαδρομή

Ο Φίτσο υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος πριν από την πτώση του καθεστώτος και εξελέγη στο κοινοβούλιο το 1992 ως μέλος του Κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς. Το 1999 ανέλαβε την προεδρία του κόμματος «Κατεύθυνση – Σοσιαλδημοκρατία» (Smer) και υπηρετεί ως πρωθυπουργός της Σλοβακίας από το 2023.

Είχε διατελέσει πρωθυπουργός και τις περιόδους 2006-2010 και 2012-2018.

Η πολιτική του, που χαρακτηρίζεται από αριστερό λαϊκισμό, καθώς και η στενή του σχέση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, έχουν προκαλέσει επικρίσεις τόσο εντός της Σλοβακίας όσο και εκτός των συνόρων της. Οι αντιδράσεις εντάθηκαν πρόσφατα, όταν επέλεξε να παραστεί στη ρωσική παρέλαση για την Ημέρα της Νίκης, στις 9 Μαΐου.

Υπό την ηγεσία του, η Σλοβακία έχει εκφράσει έντονη αντίθεση στον τερματισμό των εισαγωγών ρωσικής ενέργειας. Τον περασμένο μήνα, η χώρα συντάχθηκε με την Ουγγαρία, αντιστεκόμενη στις πιέσεις του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ για περιορισμό τους.

Η Σλοβακία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με πληροφορίες από το Reuters

Θλίψη για τον θάνατο του Διονύση Σαββόπουλου – Ποιος ήταν ο «Νιόνιος» του ελληνικού τραγουδιού

Από

Ο Διονύσης Σαββόπουλος, ευρύτερα γνωστός ως «Νιόνιος», απεβίωσε την Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2025, λίγο πριν κλείσει τα 81. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της σύγχρονης ελληνικής τέχνης. Συνθέτης, στιχουργός και πρωτοπόρος της σχολής των Ελλήνων τραγουδοποιών που σημάδεψε τη γενιά του, δημιούργησε «σχολή» στο ελληνικό τραγούδι με τον ευρηματικό και ανατρεπτικό του λόγο, τους μουσικούς συγκερασμούς και τις εμπνευσμένες παραγωγές του. Με τη δημιουργική του παρουσία επηρέασε καθοριστικά τα μουσικά ρεύματα και τις τάσεις των τελευταίων δεκαετιών.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 2 Δεκεμβρίου 1944. Με ρίζες από την Κωνσταντινούπολη και τη Φιλιππούπολη, δέχθηκε από νεαρή ηλικία επιρροές από μια πιο ανατολίτικη κουλτούρα. Μεγαλώνοντας, φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αλλά σύντομα συνειδητοποίησε ότι η νομική δεν τον εξέφραζε ούτε τον ικανοποιούσε. Έτσι, το 1963 ανακοίνωσε στους γονείς του ότι εγκαταλείπει τις σπουδές του για να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη μουσική και μετακόμισε στην Αθήνα. Από τις πρώτες κιόλας εμφανίσεις του γνώρισε μεγάλη επιτυχία, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Το 1963 πρωτοπαρουσίασε τραγούδια σε στίχους και μουσική δική του. Το έργο του αποτέλεσε τομή στην ελληνική μουσική, καθώς συνέδεσε την παραδοσιακή τραγουδοποιία με τα σύγχρονα παγκόσμια ρεύματα. Οι ερμηνείες και οι ενορχηστρώσεις του θεωρούνται μοναδικές, ενώ τραγούδια όπως τα «Φορτηγό», «Το Περιβόλι του τρελού», «Μπάλλος», «Βρώμικο ψωμί», «Ρεζέρβα» και «Τραπεζάκια έξω» παραμένουν διαχρονικά. Από την αρχή της καριέρας του σκηνοθετούσε ο ίδιος τις παραστάσεις του, που ξεχώριζαν για τη θεατρικότητά τους και για την πρωτοτυπία των χώρων όπου παρουσιάζονταν. Ο ίδιος αναζητούσε χώρους με διαφορετική χρήση και τους διαμόρφωνε σύμφωνα με το καλλιτεχνικό του όραμα.

Ιστορικές είναι για την Ελλάδα η συναυλία του στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας το 1983 (το στάδιο όπου μετέπειτα έγιναν οι τελετές των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, στις οποίες πρωτοστάτησε) και το καλοκαίρι του 2017 στο Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο με τη συμμετοχή εξήντα χιλιάδων θεατών. Τα τραγούδια του ερμηνεύονται στις συναυλίες πολλών ομοτέχνων του, διδάσκονται στα ελληνικά σχολεία, κυκλοφορούν μελέτες για το έργο του και στίχοι του διδάσκονται μεταφρασμένοι στα ιταλικά από την έδρα Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Sapienza της Ρώμης.

Αυτοδίδακτος και προικισμένος δημιουργός, χαρισματικός ερμηνευτής και αφηγητής, ο Σαββόπουλος εξέδωσε 14 κύκλους τραγουδιών σε δίσκους βινυλίου και CD, καθώς και ζωντανές ηχογραφήσεις συναυλιών του. Όλοι οι δίσκοι του κυκλοφόρησαν και στο εξωτερικό, όπου υπάρχει ελληνισμός. Έγραψε μουσική για θέατρο, για την Επίδαυρο και για τον κινηματογράφο, κερδίζοντας βραβείο μουσικής για το Happy Day το 1976, το οποίο όμως αρνήθηκε να παραλάβει. Παρουσίασε στη δισκογραφία νεότερους και πρωτοεμφανιζόμενους συναδέλφους του και εξέδωσε πέντε βιβλία με στίχους, παρτιτούρες και κείμενά του. Τον Δεκέμβριο του 2003 κυκλοφόρησαν η επιτομή του συνόλου των στίχων του, καθώς και δύο βιβλία αφιερωμένα στη ζωή και το έργο του, από τον Κώστα Μπλιάτκα και τον Δημήτρη Καράμπελα. Είχε, κατά καιρούς, δικές του τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές· μία από αυτές ήταν το «Ζήτω το ελληνικό τραγούδι».

Ο Διονύσης Σαββόπουλος, στην ομιλία του κατά την τελετή αναγόρευσής του σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τον Νοέμβριο του 2017, αναφέρθηκε στα «Δεκεμβριανά του 1944», όταν ένας ΕΛΑΣίτης με μοτοσικλέτα μετέφερε τη μητέρα του στο μαιευτήριο, και εξήγησε πώς, ως νήπιο, ένιωθε τη μουσικότητα των λέξεων προτού ακόμη κατανοήσει το νόημά τους:

«Η μουσική των λέξεων με επισκέφθηκε πριν από τις λέξεις, τότε δεν άκουγα παρά φωνήματα, τη σημασία των οποίων κατάλαβα σιγά-σιγά αργότερα. Ποτέ μου δεν έγραψα στίχους χωρίς μουσική ούτε ξέρω πώς να το κάνω αυτό – γράφω μουσική και στίχο σχεδόν ταυτόχρονα και μέσα μου προπορεύονται λιγάκι η μουσική και ο ρυθμός. Στη δουλειά μου, οι στίχοι και η μουσική είναι ένα. Και εάν υπάρχει ποίηση σε αυτά που κάνω, αυτή δεν βρίσκονται μόνο στα λόγια, αλλά στο τραγούδι, εν τω συνόλω. Άκουγα εντελώς διαφορετικά είδη μουσικής, μόνο που με τα χρόνια, ένας εσωτερικός – θα έλεγα κρυφός – τεχνίτης τα σμίλευε, ένωνε τα διάφορα είδη δημιουργώντας ένα αμάγαλμα μια καινούργια μορφή. Ούτε εγώ ο ίδιος πια δεν ξέρω να ξεχωρίσω στα τραγούδια μου, ποιο είναι το λαϊκό στοιχείο, ποιο το ελαφρύ, ποιο το έντεχνο, ποιο το παλιό και ποιο το νέο.»

Από τις πρώτες του δουλειές, Φορτηγό και Το Περιβόλι του τρελού, ο Σαββόπουλος διακρίθηκε για το προσωπικό και πρωτότυπο ύφος με το οποίο ανανέωσε, νοηματικά και μουσικά, το ελληνικό τραγούδι. Το 1971 κυκλοφόρησε το LP Ο Μπάλλος – όπου το ομώνυμο κομμάτι διάρκειας 18 λεπτών καταλαμβάνει ολόκληρη την πρώτη πλευρά του δίσκου. Το 1972 ακολούθησε το Βρώμικο Ψωμί, με χαρακτηριστικά τραγούδια όπως η «Μαύρη Θάλασσα», το «Ζεϊμπέκικο», η «Δημοσθένους λέξις», το «Έλσα, σε φοβάμαι» και ο «Άγγελος εξάγγελος» – διασκευή του The Wicked Messenger του Μπομπ Ντύλαν.

Τον Σεπτέμβριο του 1983, γιορτάζοντας 20 χρόνια στο ελληνικό τραγούδι, μετέτρεψε το Ολυμπιακό Στάδιο σε συναυλιακό χώρο. Η συναυλία συγκέντρωσε πάνω από 150 000 άτομα και αποτέλεσε την κορύφωση της περιοδείας 20 Χρόνια Δρόμος, που ξεκίνησε τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς και αποτυπώθηκε δισκογραφικά. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησαν τα Τραπεζάκια Έξω, με τραγούδια που έμειναν διαχρονικά, όπως το «Ας κρατήσουν οι χοροί».

Το 1997 ο Διονύσης Σαββόπουλος βρήκε πάλι τον τρόπο να ταρακουνήσει τα νερά της ελληνικής μουσικής σκηνής, παρουσιάζοντας ένα άλμπουμ αφιέρωμα στους μεγάλους εκείνους καλλιτέχνες που θαύμαζε και τον ενέπνευσαν στην (μέχρι τότε) τριαντάχρονη πορεία του: Πρώτα απ’ όλα, στον Bob Dylan και στο Lucio Dalla, αλλά και στον Nick Cave, τον Lou Reed, τον Van Morisson, τους Cream, τους Jethro Tull, τους Spencer Davis Group, τους Talking Heads και τους Quicksilver Messenger Service. Συνολικά δώδεκα τραγούδια φιλοξένησε στο «Ξενοδοχείο» του ο Σαββόπουλος, έχοντας δίπλα του μια All Star μπάντα, απαρτιζόμενη από τον Γιάννη Σπάθα (κιθάρες και μαντολίνο), τον Σταύρο Λάντσια (πλήκτρα και κρουστά), τον Γιώτη Κιουρτσόγλου (μπάσο), όπως και μια παρέα εκλεκτών τραγουδιστών για τα φωνητικά (Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Ορφέας Περίδης, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Νίκος Πορτοκάλογλου, Αργύρης Μπακιρτζής, Νίκος Ζιώγαλας, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Διονύσης Τσακνής, κ.ά.) και από κοντά τους πιο εκλεκτούς μουσικούς των ελληνικών στούντιο.

Ο Σαββόπουλος καταπιάστηκε με τον Πλούτο του Αριστοφάνη ως συνθέτης το 1985, στην παράσταση του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία Λούκα Ρονκόνι στην Επίδαυρο. Τον Ιούλιο του 2013 επανήλθε με το ίδιο έργο, αναλαμβάνοντας τη σκηνοθεσία και τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε δική του μετάφραση.

Πολιτικά δραστήριος καθ’ όλη τη σταδιοδρομία του, φυλακίστηκε δύο φορές επί Χούντας, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 1967, για τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Για εκείνη την περίοδο είχε δηλώσει:

«Έχω μείνει σε ένα κελί για πάρα πολύ καιρό. Μπορεί βέβαια να ήμουν στενεμένος, αλλά ένα φως μέσα μου έγραφε τραγούδια. Το τραγούδι ‘ Δημοσθένους λέξις’ γράφτηκε εκεί. Μάλιστα ο πρώτος τίτλος του τραγουδιού ήταν ‘Εμβατήριο για μετέωρο φυλακισμένο’. Ανακάτεψα εκ των υστέρων τον Δημοσθένη για να ξεγελάσω τη λογοκρισία. Τους δούλεψα κανονικά! Δεν με επηρέασε η στενότης ή ο περιορισμός, πετούσα μέσα μου. Πάντα έφερνα εκείνο που συνέβη τότε και το ζούσα στο τώρα. Δεν πήγαινα στο παρελθόν. Έφερνα το παρελθόν στον παρόντα χρόνο.»

Με το βιβλίο του Γιατί τα χρόνια τρέχουν (εκδόσεις Πατάκη, 2024), ο Σαββόπουλος γιόρτασε τα ογδόντα του χρόνια, αφηγούμενος το πώς από τροβαδούρος της δεκαετίας του ’60 μετατράπηκε σε εθνικό βάρδο. Μέσα από την αυτοβιογραφία του απευθύνθηκε και σε όσους τον πίκραναν ή δυσαρεστήθηκαν από εκείνον, δηλώνοντας ότι σε όλους λέει «νερό κι αλάτι».

Στο έργο του αναλογίζεται τη ζωή του από τα νεανικά χρόνια ως την ωριμότητα, γράφοντας:

«Αυτό που λέμε Σαββόπουλος δεν υπάρχει. Ο Σαββόπουλος είναι ένας ρόλος που τον έπλασα σιγά-σιγά, με τα χρόνια: Ο τύπος με τα στρογγυλά γυαλιά, τις τιράντες, αργότερα το γενάκι, που βγαίνει στη σκηνή, φτιάχνει αυτά τα τραγούδια, κάνει σχόλια και λέει ιστορίες. Είναι ο ‘Σάββο’, όπως τον έλεγε ο συγχω­ρεμένος ο Τάσος Φαληρέας. Είναι ένας άλλος. Εγώ είμαι εγώ. Χώνομαι πολλές φορές μέσα σ’ εκείνον τον άλλο. Δικός μου είναι. Χωρίς εμένα θα ήταν αέρας κοπανιστός.

Τώρα όμως τον χρειάζομαι, γιατί μεγάλωσα και θα ’θελα να δω πώς ήμουν πιτσιρίκος, πώς φέρθηκα στον επαγγελματικό μου βίο, πώς ήμουν σαν σύζυγος, πατέρας και παππούς, κι ακόμα πώς ήμουν σαν πολίτης, σαν φίλος και σαν γιος. Σ’ αυτά είναι καλός ο Σάββο.»

Το 2025 συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την τηλεοπτική προβολή του ντοκιμαντέρ «Χαίρω πολύ, Σαββόπουλος», από την ΕΙΡΤ σε παραγωγή Cinetic (Παπαστάθης-Χατζόπουλος) και σε σκηνοθεσία Λάκη Παπαστάθη. Ήταν μια προσπάθεια να συστηθεί στο τηλεοπτικό κοινό της χώρας ο Σαββόπουλος. Ο Λάκης Παπαστάθης, με την υποστήριξη της ομάδας Cinetic στην παραγωγή, σκηνοθέτησε ένα ντοκιμαντέρ στο οποίο καταγράφονται σημαντικές ερμηνείες, αλλά και ιδιαίτερα κινηματογραφικά στοιχεία ενδεικτικά της μουσικής και αισθητικής τόσο του Σαββόπουλου όσο και του Παπαστάθη. Το ανακάλυψαν, τους τελευταίους μήνες του 2024 και τις αρχές του 2025, ο σκηνοθέτης Ηλίας Γιαννακάκης και οι άνθρωποι του Αρχείου της ΕΡΤ και προβλήθηκε στις 14 Μαΐου 2025, στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη, παρουσίᾳ του Δ. Σαββόπουλου.

Ήταν παντρεμένος με την Άσπα Αραπίδου, με την οποία απέκτησε δύο γιους, τον Κορνήλιο και τον Ρωμανό.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Αλλαγή κατεύθυνσης στην ελληνική αγορά ακινήτων

Από

Η ελληνική αγορά ακινήτων βρίσκεται σε κομβικό σημείο, με τα προγράμματα στήριξης να δημιουργούν παραμορφώσεις αντί να επιλύουν προβλήματα. Ο κλάδος βρίσκεται σε φάση αναμονής που θα διαρκέσει μέχρι τις αρχές του επόμενου έτους.​

Οι επαγγελματίες του κλάδου άρχισαν να υιοθετούν αμυντική στάση, ενώ οι πραγματικοί αγοραστές μειώθηκαν σημαντικά. Η αγορά εισήλθε σε φάση μπλοκαρίσματος: οι πωλητές ζητούσαν υψηλές τιμές περιμένοντας τον ‘ιδανικό’ αγοραστή, ενώ οι αγοραστές αναμένουν ευκαιρίες για να προβούν σε αγορά.​

Αυτή η στασιμότητα  δημιουργήθηκε κυρίως στην κατηγορία των παλαιών ακινήτων, τα οποία αφορούσε το πρόγραμμα «Το Σπίτι Μου 2» από τον Σεπτέμβριο και μετά, όπου όσοι ήθελαν πραγματικά να πουλήσουν θα έπρεπε να μειώσουν την τιμή που ζητούσαν κατά 15% με 20%. Σήμερα, οι συζητήσεις με τους ανθρώπους της αγοράς στην Αττική επιβεβαιώνουν αυτή την υποχώρηση, με μερικούς να αναφέρουν ακόμη και μείωση 25% με 30%.​

Το «Σπίτι Μου 2» χαρακτηρίζεται από πολλούς ειδικούς ως λανθασμένο πρόγραμμα από την αρχή έως το τέλος, καθώς στρεβλώνει την αγορά πολλαπλασιάζοντας τη ζήτηση σε μια αγορά που δεν έχει επαρκή προσφορά, ιδιαίτερα σε παλιά σπίτια. Η λογική του προγράμματος αποδείχθηκε προβληματική: ενώ φαινομενικά προσφέρει χαμηλότοκα δάνεια στους νέους, στην πράξη τούς αναγκάζει να πληρώσουν διπλάσιες τιμές για ακίνητα που πριν από το πρόγραμμα ήταν προσιτά.​

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα καταδεικνύει τη στρέβλωση: πριν ξεκινήσει το πρόγραμμα, ένα ακίνητο αξίας 60.000-80.000 ευρώ μπορούσε να αγοραστεί με προκαταβολή 20.000 ευρώ και κανονικό επιτόκιο. Με τα «Το Σπίτι Μου 1» και «Το Σπίτι Μου 2», το ίδιο ακίνητο έφτασε να ζητείται 180.000 με 190.000 ευρώ, ενώ στα συμβόλαια καταγράφεται μέσος όρος περίπου 120.000 ευρώ. Η μείωση του επιτοκίου δεν αντισταθμίζει τον διπλασιασμό της τιμής που καλούνται να πληρώσουν οι νέοι αγοραστές.​

Η Χρυσή Βίζα (Golden Visa) παρομοιάζεται με αντιβίωση που χορηγήθηκε όταν η αγορά ήταν ‘άρρωστη’ και χρειαζόταν ξένα κεφάλαια. Όταν όμως η αγορά ανέκαμψε, η συνέχιση του προγράμματος άρχισε να δημιουργεί παρενέργειες. Η κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας το πρόβλημα, προχώρησε σε σωστές κινήσεις: ανέβασε το όριο από 250.000 σε 800.000 ευρώ για περιοχές όπως η Αττική, η Θεσσαλονίκη και τα νησιά, και επέτρεψε την αλλαγή χρήσης επαγγελματικών ακινήτων σε οικιστικά.​

Το παράδειγμα του Πειραιά είναι χαρακτηριστικό της στρέβλωσης που προκαλούσε η Χρυσή Βίζα: για ένα διάστημα, όταν το όριο στην περιοχή ήταν 250.000 ευρώ, παλιά ακίνητα αξίας 60.000 με 100.000 ευρώ πωλούνταν 250.000 ευρώ. Αυτό έβαζε σε άνισο ανταγωνισμό τους νέους Έλληνες αγοραστές με ξένους επενδυτές, σε μια μάχη που δεν μπορούσαν να κερδίσουν. Με τα νέα όρια και τις αλλαγές χρήσης, το πρόγραμμα πλέον δεν επηρεάζει τον μέσο πολίτη και μπορεί να συμβάλει θετικά στην αγορά.​

Οικοδομικός κανονισμός: Η μεγάλη παρεξήγηση

Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκοψε τους επιπλέον συντελεστές δόμησης που επέτρεπαν μεγαλύτερα κτίσματα. Για παράδειγμα, σε οικόπεδο 500 τετραγωνικών μέτρων με συντελεστή 0,8, αντί για 400 τετραγωνικά, επιτρεπόταν η ανέγερση 600 τετραγωνικών. Η πρόσφατη ρύθμιση που εγκρίθηκε αφορά αποκλειστικά όσους είχαν ήδη εκδώσει άδεια μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου 2004 και είχαν ξεκινήσει τη διαδικασία κατασκευής, καθώς και κάποια μεγάλα και εμβληματικά έργα.​

Αυτό σημαίνει ότι περίπου 4.000-5.000 άδειες θα μπορέσουν να προχωρήσουν, πληρώνοντας περιβαλλοντικό ισοδύναμο. Όλα τα υπόλοιπα δεκάδες χιλιάδες οικόπεδα στην Ελλάδα εξακολουθούν να υπόκεινται στους κανονικούς συντελεστές δόμησης (400 τετραγωνικά). Παρά τα νέα που κυκλοφορούν, το πρόβλημα δεν έχει λυθεί για την πλειονότητα των ιδιοκτητών οικοπέδων, γεγονός που θα πρέπει να οδηγήσει σε υποχώρηση των τιμών.​

Οι ιδιοκτήτες οικοπέδων, βομβαρδιζόμενοι από ανακοινώσεις για ‘λύσεις’, πιστεύουν λανθασμένα ότι ξαναγύρισαν οι μεγάλοι συντελεστές. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική: στο παράδειγμα του οικοπέδου των 500 τετραγωνικών, όσοι είχαν άδεια και ξεκίνησαν να χτίζουν 600 τετραγωνικά προστατεύονται, αλλά όλοι οι υπόλοιποι μπορούν να χτίσουν μόνο 400 τετραγωνικά. Οι τιμές παραμένουν σε υψηλά επίπεδα λόγω αυτής της παρεξήγησης.​

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ έχει προτείνει τη δημιουργία ενός νέου οικοδομικού κανονισμού μόλις 10 σελίδων που θα λύσει οριστικά το πρόβλημα. Στην πρόταση αυτή προστίθεται η ιδέα για έμφαση και μπόνους στα μικρά διαμερίσματα. Ο προηγούμενος κανονισμός, που χαρακτηρίζεται «νέος» παρότι έχουν περάσει 13 χρόνια, ήταν χτισμένος στη λογική των μεγάλων επιφανειών: νεόδμητα 120-140 τετραγωνικών, μεζονέτες, τζακούζι, πισίνες. Αυτά δεν αφορούν τον μέσο Έλληνα.​

Η πρόταση επικεντρώνεται στη δημιουργία διαμερισμάτων 40, 50, 60 και 80 τετραγωνικών μέτρων, που μπορεί να πληρώσει ο μέσος Έλληνας. Δεν έχει νόημα να κατασκευάζονται μεγάλες επιφάνειες αποκλειστικά για ξένους αγοραστές. Ο οικοδομικός κανονισμός πρέπει να στηρίζει τον Έλληνα πολίτη στο να αποκτήσει κατοικία σε τιμή που μπορεί να ανταποκριθεί. Αν στο μέλλον αλλάξουν οι συνθήκες, η πολιτική μπορεί να επανεξεταστεί σε 10 χρόνια.​

Ο κλάδος των ακινήτων βρίσκεται σήμερα σε φάση αναμονής. Η κυβέρνηση δεν έχει λάβει δραστικά μέτρα για να αυξήσει την προσφορά και να μπουν πολλά νέα σπίτια στην αγορά. Παρότι έχουν γίνει κάποιες καλές κινήσεις, το πρόβλημα παραμένει. Το πρόγραμμα «Το Σπίτι Μου 2» θα τελειώσει στις 31 Δεκεμβρίου, και υπάρχει ελπίδα να μην ακολουθήσει «Σπίτι Μου 3» που θα ταλαιπωρήσει περαιτέρω την αγορά.​

Η αγορά πάσχει όχι από έλλειψη ζήτησης, αλλά από έλλειψη προσφοράς. Αυτό που χρειάζεται δεν είναι προγράμματα που τεχνητά τονώνουν τη ζήτηση σε αγορά με ελλειμματική προσφορά, αλλά μέτρα που θα αυξήσουν την κατασκευαστική δραστηριότητα και θα φέρουν στην αγορά προσιτά ακίνητα για τον μέσο Έλληνα. Το επόμενο διάστημα θα δείξει αν η πολιτική ηγεσία θα ακούσει τις προτάσεις του κλάδου και θα προχωρήσει σε δομικές αλλαγές που θα αποκαταστήσουν την ισορροπία στην αγορά ακινήτων.

Αλήθεια & Παράδοση

Facebook-f Linkedin Twitter Youtube
  • Stories
  • Community
  • Blog
  • Careers
  • Brand Assets

36 ΧΩΡΕΣ, 22 ΓΛΩΣΣΕΣ

  • Αγγλικά
  • Γαλλικά
  • Γερμανικά
  • Εβραϊκά
  • Ελληνικά
  • Ιαπωνικά
  • Ινδονησιακά
  • Ισπανικά
  • Ιταλικά
  • Κινεζικά
  • Κορεάτικα
  • Ολλανδικά
  • Ουκρανικά
  • Περσικά
  • Πολωνικά
  • Πορτογαλικά
  • Ρουμανικά
  • Ρωσικά
  • Σλοβακικά
  • Σουηδικά
  • Τουρκικά
  • Τσέχικα