NEWSFEED

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέπεμψε την Τσεχική Δημοκρατία, την Ισπανία, την Κύπρο, την Πολωνία και την Πορτογαλία στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μη αποτελεσματική εφαρμογή του Νόμου περί Ψηφιακών Υπηρεσιών (DSA).

Ο νόμος-ορόσημο στοχεύει στην επιβολή αυστηρού ελέγχου περιεχομένου, απαιτώντας από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης να αφαιρούν παράνομο περιεχόμενο, να διεξάγουν αξιολογήσεις κινδύνου, να αποτρέπουν επιβλαβείς δραστηριότητες στο διαδίκτυο και να περιορίζουν την εξάπλωση της «παραπληροφόρησης».

Σε δήλωσή της, στις 7 Μαΐου, η επιτροπή επέκρινε τα πέντε έθνη για αμέλεια καθορισμού εθνικού συντονιστή ψηφιακών υπηρεσιών, δηλαδή υπαλλήλων που είναι υπεύθυνοι για την εποπτεία, την επιβολή και την παρακολούθηση του νόμου.

Ο νόμος συνήθως επικεντρώνεται σε μεγάλες πλατφόρμες όπως η Google, η Meta και η X, αλλά τα κράτη -μέλη που δεν εφαρμόζουν τις διατάξεις του ενδέχεται επίσης να αντιμετωπίσουν νομικές ενέργειες από την επιτροπή.

Η Πολωνία δεν διόρισε συντονιστή. Η Τσεχική Δημοκρατία, η Κύπρος, η Ισπανία και η Πορτογαλία το έκαναν, αν και δεν έδωσαν στους συντονιστές τους την απαραίτητη εξουσία για την επιβολή του νόμου. Καμία από αυτές τις χώρες δεν ορίζει κυρώσεις για την παραβίαση των κανόνων της DSA.

Η επιτροπή δήλωσε ότι παραπέμπει αυτά τα κράτη-μέλη στο Δικαστήριο επειδή δεν έχουν λάβει τα απαραίτητα μέτρα.

Τον Ιανουάριο, βάσει ενός αναθεωρημένου κώδικα δεοντολογίας για τον διαδικτυακό λόγο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι οι υπογράφοντες της συμφωνίας των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας πρέπει να επιτρέπουν σε ένα δίκτυο ελεγκτών, που είναι μη κερδοσκοπικοί ή δημόσιοι φορείς με εμπειρία στην παράνομη ρητορική μίσους, να παρακολουθούν τακτικά τον τρόπο με τον οποίο τα συμβαλλόμενα μέρη εξετάζουν τις ειδοποιήσεις μίσους.

Θα πρέπει να εξετάζουν τουλάχιστον τα δύο τρίτα των ειδοποιήσεων ρητορικής μίσους που λαμβάνουν από τους ελεγκτές εντός 24 ωρών.

Η ΕΕ θέλει επίσης να παρουσιάσουν τα συμβαλλόμενα μέρη «δεδομένα σε επίπεδο χώρας, αναλυμένα με βάση την εσωτερική ταξινόμηση της ρητορικής μίσους (όπως φυλή, εθνικότητα, θρησκεία, ταυτότητα φύλου ή σεξουαλικός προσανατολισμός)».

Ορισμένοι από τους ελεγκτές είναι η Διεθνής Αμνηστία Ιταλίας, ο γερμανικός οργανισμός HateAid και η ειδική πύλη του γαλλικού υπουργείου Εσωτερικών για το κυβερνοέγκλημα, PHAROS.

Ο Νόμος περί Ψηφιακών Υπηρεσιών (DSA) και ο Νόμος περί Ψηφιακών Αγορών (DMA) αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο κανόνων, στο πλαίσιο ενός πακέτου που ισχύει σε ολόκληρη την ΕΕ.

Ο DMA επικεντρώνεται στη διασφάλιση δίκαιων και ανοιχτών ψηφιακών αγορών, είτε αυτές είναι εγκατεστημένες εντός είτε εκτός ΕΕ, ρυθμίζοντας την εξουσία των μεγαλύτερων ψηφιακών εταιρειών.

Στις εταιρείες μπορεί να επιβληθούν πρόστιμα έως και 10% του ετήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών τους για πρώτη παράβαση και έως 20% για επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις.

Οι ψηφιακοί νόμοι της Ευρώπης έχουν γίνει σημείο ανάφλεξης στις διαπραγματεύσεις της με τις ΗΠΑ για τους αμερικανικούς δασμούς, με την ΕΕ να υποστηρίζει ότι δεν θα κάνει καμία παραχώρηση στους ψηφιακούς και τεχνολογικούς κανόνες της.

Η ΕΕ αντιμετωπίζει δασμούς εισαγωγής 25% στον χάλυβα, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα και αμοιβαίους δασμούς 10% για σχεδόν όλα τα άλλα αγαθά. Αυτό θα μπορούσε να αυξηθεί περαιτέρω μετά τη λήξη της τρίμηνης αναστολής που όρισε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, στις 8 Ιουλίου.

Ο Πήτερ Ναβάρρο, ανώτερος σύμβουλος εμπορίου του Λευκού Οίκου, κατηγόρησε την ΕΕ ότι διεξάγει «νομικό πόλεμο» εναντίον των αμερικανικών τεχνολογικών γιγάντων, σε άρθρο άποψης στη Financial Times, τον περασμένο μήνα.

«Αυτά τα εργαλεία περιλαμβάνουν χειραγώγηση συναλλάγματος, στρεβλώσεις του φόρου προστιθέμενης αξίας, ντάμπινγκ, επιδοτήσεις εξαγωγών, κρατικές επιχειρήσεις, κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, μεροληπτικά πρότυπα προϊόντων, ποσοστώσεις, απαγορεύσεις, αδιαφανή καθεστώτα αδειοδότησης, επαχθείς τελωνειακές διαδικασίες, εντολές εντοπισμού δεδομένων και, ολοένα και περισσότερο, τη χρήση «νομικών πρακτικών» σε μέρη όπως η ΕΕ για να στοχεύσουν τις μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες της Αμερικής», έγραψε ο Ναβάρρο.

Ένας εκπρόσωπος της Meta είχε δηλώσει: «Δεν πρόκειται μόνο για πρόστιμα — πρόκειται για την επιδίωξη της Επιτροπής να πιέσει τις επιτυχημένες αμερικανικές επιχειρήσεις απλώς και μόνο επειδή είναι αμερικανικές, ενώ παράλληλα αφήνει τους Κινέζους και Ευρωπαίους ανταγωνιστές της, απαλλάσσοντάς τους από την ευθύνη».

Ο επικεφαλής εμπορίου της ΕΕ, Μάρος Σέφκοβιτς, σχολιάζοντας τις εμπορικές διαπραγματεύσεις στις 6 Μαΐου, δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: «Δεν νιώθουμε αδύναμοι. Δεν νιώθουμε ότι δεχόμαστε μια συμφωνία, η οποία δεν θα ήταν δίκαιη για εμάς. Όλες οι επιλογές παραμένουν στο τραπέζι.»

Οι καρδινάλιοι συγκεντρώθηκαν στην Καπέλα Σιστίνα, καθώς ξεκίνησε επίσημα η εκλογή του επόμενου Πάπα της Καθολικής Εκκλησίας. Συνολικά 133 καρδινάλιοι με δικαίωμα ψήφου –αριθμός ρεκόρ– από όλο τον κόσμο ορκίστηκαν τήρηση εχεμύθειας και «κλείστηκαν» στην Καπέλα Σιστίνα το βράδυ της 7ης Μαΐου.

Περίπου τρεις ώρες αργότερα, μαύρος καπνός αναδύθηκε από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα, σηματοδοτώντας στους δεκάδες χιλιάδες πιστούς στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου ότι η πρώτη ψηφοφορία απέτυχε να καταλήξει σε συμφωνία.

Η επόμενη ψηφοφορία αναμένεται το πρωί της 8ης Μαΐου. Οι εργασίες της πρώτης ημέρας ξεκίνησαν στις 10 π.μ. τοπική ώρα, με τη Θεία Λειτουργία για την Εκλογή του Ρωμαίου Ποντίφικα στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, προεξάρχοντος του Καρδινάλιου Τζοβάνι Μπατίστα Ρε, κοσμήτορα του Κολλεγίου των Καρδιναλίων. Ο ίδιος κάλεσε τους πιστούς να προσευχηθούν ώστε ο διάδοχος αυτός να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας και Εκκλησίας και να είναι «ένας άνθρωπος που γνωρίζει πώς να αφυπνίσει τη συνείδηση όλων και τις ηθικές και πνευματικές δυνάμεις σε μια κοινωνία που, παρά την τεχνολογική της πρόοδο, τείνει να ξεχνά τον Θεό».

Αμέσως μετά, οι καρδινάλιοι άρχισαν να μεταφέρονται στις κατοικίες τους στο Domus Sanctae Marthae, όπου θα διαμένουν καθ’ όλη τη διάρκεια του κονκλαβίου.

Όπως και στη νεκρώσιμη ακολουθία του Πάπα Φραγκίσκου, η λειτουργία τελέστηκε κυρίως στα ιταλικά, με ενσωμάτωση διαφόρων γλωσσών όπως λατινικά, αγγλικά, ισπανικά, πορτογαλικά, σουαχίλι και μανδαρινικά.

Ο καρδινάλιος Μπατίστα Ρε χαρακτήρισε την επερχόμενη ψηφοφορία «πράξη ύψιστης ανθρώπινης και εκκλησιαστικής ευθύνης», τονίζοντας ότι ο διάδοχος του Αποστόλου Πέτρου πρέπει να ενσαρκώνει την αγάπη του Ιησού προς τους μαθητές του και να καλλιεργεί την ενότητα μεταξύ κλήρου, λαών και πολιτισμών.
«Το κονκλάβιο δεν είναι μια πολιτική διαμάχη, αλλά μια βαθιά πνευματική στιγμή συνέχειας της 2.000 ετών ιστορίας της Εκκλησίας», δήλωσε με εμαιλ στην εφημερίδα The Epoch Times η Άσλεϊ ΜακΓουάιρ, ανώτερη συνεργάτης του The Catholic Association.

«Ο διάδοχος του Πέτρου πρέπει να είναι ένας άνδρας που θα μπορεί με θάρρος να ενώσει τα 1,4 δισεκατομμύρια καθολικών παγκοσμίως, οι οποίοι αντιμετωπίζουν προκλήσεις όπως ο ριζικός κοσμικισμός, ο ηθικός σχετικισμός και οι βίαιες διώξεις, με σαφήνεια και συμπόνια για τις θεμελιώδεις αλήθειες της πίστης μας».

Ο καρδινάλιος της Νέας Υόρκης, Τίμοθι Ντόλαν, γνωστός για τη δραστηριότητά του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δήλωσε στην πλατφόρμα X (πρώην Twitter) ότι αυτός και άλλοι Αμερικανοί καρδινάλιοι μετακινήθηκαν από το Ποντιφικό Βορειοαμερικανικό Κολέγιο στο Domus. Εκεί είχαν καταλύσει κατά την άφιξή τους για την κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου.

Μπροστά από την είσοδο του Domus, δημοσίευσε ένα αποχαιρετιστήριο βίντεο, ενημερώνοντας τους ακολούθους του ότι δεν θα έχουν νέα του έως ότου εμφανιστεί λευκός καπνός και ζητώντας τους να συνεχίσουν να προσεύχονται για εκείνον και τους υπόλοιπους καρδινάλιους τις επόμενες ημέρες.

Μέχρι τις 3 μ.μ. της 7ης Μαΐου, αναμενόταν να διακοπεί πλήρως το σήμα κινητής τηλεφωνίας στο Βατικανό. Η Διοίκηση του Κράτους της Πόλης του Βατικανού ανακοίνωσε ότι «όλα τα συστήματα εκπομπής σήματος κινητής τηλεφωνίας εντός της Επικράτειας του Κράτους της Πόλης του Βατικανού… θα απενεργοποιηθούν».

Το μέτρο αυτό εφαρμόζεται για λόγους ασφαλείας και διασφάλισης της μυστικότητας του κονκλαβίου. Η τηλεπικοινωνιακή κάλυψη θα αποκατασταθεί «το συντομότερο δυνατό, βάσει των τεχνικών δυνατοτήτων των παρόχων κινητής τηλεφωνίας», μετά την εκλογή του νέου Πάπα.

Τα δύο προηγούμενα κονκλάβια πραγματοποιήθηκαν τον Απρίλιο του 2005 και τον Μάρτιο του 2013, καθιστώντας το φετινό το τρίτο στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Η επίσημη έναρξη του κονκλαβίου έγινε στις 4:30 μ.μ., όταν οι καρδινάλιοι συγκεντρώθηκαν στο Παρεκκλήσι του Παύλου. Την τελετή προέστη ο Καρδινάλιος Πιέτρο Παρολίν, ως ανώτερος σε βαθμό εκλέκτορας. Ακολούθησε η Λιτανεία των Αγίων στα λατινικά και η πομπή προς την Καπέλα Σιστίνα με σειρά αντίστροφη της αρχαιότητας: πρώτοι οι διάκονοι, στη συνέχεια οι πρεσβύτεροι και τέλος οι επίσκοποι καρδινάλιοι.

Μέσα στο παρεκκλήσι, κάθε καρδινάλιος είχε προκαθορισμένη θέση. Έξω, φρουροί της Ελβετικής Φρουράς φρουρούσαν κάθε είσοδο.

Περί τις 5 μ.μ., κάθε ένας από τους 133 καρδιναλίους ακούμπησε το χέρι του στο Ευαγγέλιο που είχε τοποθετηθεί στο κέντρο της αίθουσας και έδωσε όρκο απόλυτης μυστικότητας για κάθε λεπτομέρεια που αφορά την εκλογή του νέου Πάπα, δεσμευόμενος να απορρίψει κάθε εξωτερική προσπάθεια επιρροής, σύμφωνα με τη Βατικανή Υπηρεσία Ειδήσεων.

Η Ψηφοφορία Συνεχίζεται στις 8 Μαΐου

Την πρώτη ημέρα του κονκλαβίου πραγματοποιείται μόνο μία ψηφοφορία. Από τις 8 Μαΐου και εξής, οι καρδινάλιοι θα ψηφίζουν έως τέσσερις φορές ημερησίως. Σύμφωνα με το Γραφείο Τύπου της Αγίας Έδρας, οι παρευρισκόμενοι στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου αναμένεται να δουν καπνό από την πρώτη ψηφοφορία γύρω στις 10:30 π.μ. (ώρα Ιταλίας).

Απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων – δηλαδή 89 από τους 133 εκλέκτορες – για την εκλογή του επόμενου Πάπα. Όλες οι ψήφοι δίνονται χειρόγραφα.

Μετά από κάθε ψηφοφορία, οι ψήφοι μετρώνται και ανακοινώνονται από τρεις «εξεταστές» (scrutineers), καρδινάλιους που επιλέγονται με κλήρο και είναι υπεύθυνοι για την εγκυρότητα της διαδικασίας.

Στη συνέχεια, τρεις ελεγκτές —επίσης επιλεγμένοι με κλήρωση— επιβεβαιώνουν ότι η καταμέτρηση είναι ακριβής.

Οι ψήφοι καίγονται μετά από κάθε ψηφοφορία, και ο καπνός που αναδύεται χρησιμοποιείται για να ενημερώσει τον έξω κόσμο για το αποτέλεσμα. Ο λευκός καπνός σημαίνει ότι επιτεύχθηκε η απαιτούμενη πλειοψηφία. Ο μαύρος καπνός δείχνει πως οι καρδινάλιοι παραμένουν διχασμένοι.

Αν μετά την πρώτη προσπάθεια της 8ης Μαΐου εμφανιστεί ξανά μαύρος καπνός, αναμένεται να ακολουθήσει νέα ψηφοφορία λίγο μετά τις 12 μ.μ., ενδεχομένως και στις 5:30 μ.μ., και εφόσον κριθεί απαραίτητο, γύρω στις 7 μ.μ.

Εάν δεν εκλεγεί Πάπας εντός τριών ημερών, η διαδικασία θα διακοπεί για μία ημέρα αφιερωμένη στην προσευχή, σε άτυπες συζητήσεις και σε πνευματική ομιλία υπό την καθοδήγηση του αρχαιότερου καρδιναλίου-διάκονου.

Του T.J. Muscaro

Αυξάνεται «το χάσμα» της Τουρκίας από τις αξίες και τα συμφέροντα της ΕΕ, τονίζει η ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ), που εγκρίθηκε σήμερα με 367 ψήφους υπέρ, 74 κατά και 188 αποχές.

Η έκθεση που συντάχθηκε από τον Ισπανό ευρωβουλευτή των σοσιαλιστών, Νάτσο Σάντσες Αμόρ, και εγκρίθηκε από το ΕΚ, επισημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ έχουν «βαλτώσει από το 2018» , λόγω της επιδείνωσης του κράτους δικαίου και υπό τις παρούσες συνθήκες, η διαδικασία προσχώρησης της Τουρκίας στην ΕΕ δεν μπορεί να επανεκκινήσει. Το ΕΚ καλεί την τουρκική κυβέρνηση, τα θεσμικά όργανα και τα κράτη-μέλη της ΕΕ να συνεχίσουν να εργάζονται προς μια στενότερη, πιο δυναμική και στρατηγική εταιρική σχέση, με ιδιαίτερη έμφαση στη δράση για το κλίμα, την ενεργειακή ασφάλεια, τη συνεργασία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την περιφερειακή σταθερότητα.

Ειδικότερα, όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάνει λόγο για «δεινή κατάσταση» και για «δημοκρατική οπισθοδρόμηση» στην Τουρκία τον τελευταίο χρόνο. Εκφράζει, επίσης, τη βαθιά του λύπη για το γεγονός ότι, παρά τη στρατηγική της δικαστικής μεταρρύθμισης, «η κατάσταση ανεξαρτησίας της δικαστικής εξουσίας στην Τουρκία παραμένει άθλια», μετά από συστηματική κυβερνητική παρέμβαση και «πολιτική εργαλειοποίηση του δικαστικού συστήματος».

Το ΕΚ προτρέπει τις τουρκικές αρχές να βάλουν τέλος στους τρέχοντες σοβαρούς περιορισμούς στις θεμελιώδεις ελευθερίες, ιδίως της έκφρασης, του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι, και στις συνεχείς επιθέσεις κατά των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μελών της αντιπολίτευσης, των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δικηγόρων, των συνδικαλιστών, των μελών των μειονοτήτων, των δημοσιογράφων, των ακαδημαϊκών, των καλλιτεχνών και των ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ άλλων.

Το ΕΚ αποδοκιμάζει τη συνεχιζόμενη δίωξη, λογοκρισία και παρενόχληση δημοσιογράφων και ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης και εκφράζει «βαθιά ανησυχία» για την ισχύουσα νομοθεσία που εμποδίζει ένα ανοιχτό και δωρεάν διαδίκτυο, με μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης που επιβάλλονται για αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεκάδες αποκλεισμούς πρόσβασης και εντολές αφαίρεσης περιεχομένου, καθώς και για τη συνεχιζόμενη χρήση του Ανώτατου Συμβουλίου Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης (RTÜK) για την καταστολή της κριτικής των μέσων ενημέρωσης.

Το ΕΚ εκφράζει την έντονη ανησυχία του για την πρόσφατη σύλληψη και απομάκρυνση από το αξίωμα του δημάρχου του CHP της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, για κατηγορίες που φέρονται να σχετίζονται με διαφθορά και τρομοκρατία, στις οποίες εμπλέκονται συνολικά 106 υπόπτοι. Το ΕΚ εκφράζει την αποτροπιασμό του για την απόφαση προσωρινής απαγόρευσης όλων των διαδηλώσεων στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες επαρχίες σε όλη τη χώρα και την καταστολή ειρηνικών διαδηλωτών. Το ΕΚ θεωρεί ότι πρόκειται για μια «πολιτικά υποκινούμενη κίνηση που αποσκοπεί στην αποτροπή ενός νόμιμου αντιπάλου από το να θέσει υποψηφιότητα στις επερχόμενες εκλογές και ότι με αυτές τις ενέργειες οι σημερινές τουρκικές αρχές ωθούν περαιτέρω τη χώρα προς ένα πλήρως αυταρχικό μοντέλο».

Στα ελληνικού ενδιαφέροντος θέματα, η έκθεση του ΕΚ χαιρετίζει τον «αυξημένο διάλογο» με τις χριστιανικές μειονότητες, αλλά τονίζει ότι «δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, ιδίως όσον αφορά τη νομική τους προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του ελληνορθόδοξου πληθυσμού της Ίμβρου και της Τενέδου». Καλεί την Τουρκία να εφαρμόσει τις συστάσεις της Επιτροπής της Βενετίας και όλες τις σχετικές αποφάσεις του ΕΔΑΔ σχετικά με αυτό. Το ΕΚ επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Τουρκία να σεβαστεί τον ρόλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και να αναγνωρίσει τη νομική του προσωπικότητα και τη δημόσια χρήση του εκκλησιαστικού τίτλου του Οικουμενικού Πατριάρχη. Καλεί, επίσης, την Τουρκία «να σεβαστεί και να προστατεύσει πλήρως την εξαιρετική παγκόσμια αξία της Αγίας Σοφίας και του μουσείου της Χώρας», τα οποία είναι εγγεγραμμένα στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Περιφερειακή συνεργασία και σχέσεις καλής γειτονίας

Το ΕΚ επαναλαμβάνει «το έντονο ενδιαφέρον του για τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο», χαιρετίζει τη συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση και τη θετική δυναμική στην περιοχή και το πρόσφατο κλίμα επανασύνδεσης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, σημειώνοντας ωστόσο ότι «τα ανεπίλυτα ζητήματα εξακολουθούν να επηρεάζουν τις διμερείς σχέσεις». Το ΕΚ αποδοκιμάζει το ότι η Τουρκία συνεχίζει να παραβιάζει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα κρατών μελών της ΕΕ, όπως η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία, μεταξύ άλλων μέσω της προώθησης του δόγματος της Γαλάζιας Πατρίδας και υπογραμμίζει ότι αν και οι τουρκικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου έχουν μειωθεί δραστικά, οι παραβιάσεις των ελληνικών χωρικών υδάτων έχουν αυξηθεί σε σύγκριση με το 2023 και έχουν διεξαχθεί συστηματικές παράνομες αλιευτικές δραστηριότητες από τουρκικά σκάφη εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων. Το ΕΚ εκφράζει τη βαθιά του λύπη για το γεγονός ότι η Τουρκία συνεχίζει να υποστηρίζει επίσημη απειλή πολέμου κατά της Ελλάδας (casus belli) στα 12 ναυτικά μίλια και καλεί την Τουρκία να σεβαστεί πλήρως την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ επί των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου τους, καθώς και τα άλλα κυριαρχικά τους δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος εξερεύνησης και εκμετάλλευσης φυσικών πόρων, σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), η οποία αποτελεί μέρος του κεκτημένου της ΕΕ. Το ΕΚ επαναλαμβάνει ότι το μνημόνιο συνεννόησης μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να έχει καμία νομική συνέπεια για τρίτα κράτη.

Για το Κυπριακό, το ΕΚ επαναλαμβάνει τη βαθιά του ανησυχία σχετικά με όλες τις μονομερείς ενέργειες που στοχεύουν στην εδραίωση επί τόπου της μόνιμης διαίρεσης της Κύπρου αντί της επανένωσής της και καταδικάζει, σε αυτό το πλαίσιο, την πρόσφατη παράνομη επίσκεψη του Προέδρου Ερντογάν στα κατεχόμενα της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και τις προκλητικές του δηλώσεις, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο τις προσπάθειες του ΟΗΕ, της ΕΕ, της διεθνούς κοινότητας γενικότερα και άλλων εμπλεκόμενων μερών για την επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων στο συμφωνημένο πλαίσιο.

Το ΕΚ χαιρετίζει την επανέναρξη των άτυπων συνομιλιών υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στις 18 και 19 Μαρτίου 2025, «σε εποικοδομητική ατμόσφαιρα», όπου και οι δύο πλευρές έδειξαν σαφή δέσμευση για την επίτευξη προόδου και τη συνέχιση του διαλόγου. Χαιρετίζει τη συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών για το άνοιγμα τεσσάρων σημείων διέλευσης, την αποναρκοθέτηση, τη σύσταση επιτροπής για θέματα νεολαίας και την έναρξη περιβαλλοντικών και ηλιακών έργων ενέργειας, στο πλαίσιο μιας νέας δέσμης μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ενθαρρύνει όλες τις πλευρές να αξιοποιήσουν αυτή τη δυναμική για να προχωρήσουν προς την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Το ΕΚ επισημαίνει ότι «η μόνη λύση στο κυπριακό πρόβλημα είναι μια δίκαιη, συνολική, βιώσιμη και δημοκρατική διευθέτηση», συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών του πτυχών, εντός του συμφωνημένου πλαισίου του ΟΗΕ, βάσει μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία, ενιαία ιθαγένεια και πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ζητεί επειγόντως, την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την επανένωση της Κύπρου υπό την αιγίδα του Γ.Γ. του ΟΗΕ το συντομότερο δυνατό, από το σημείο στο οποίο διακόπηκαν στο Κραν-Μοντάνα το 2017 και καλεί την Τουρκία να εγκαταλείψει την «απαράδεκτη πρόταση» για λύση δύο κρατών στην Κύπρο και να επιστρέψει στη συμφωνημένη βάση για μια λύση και στο πλαίσιο του ΟΗΕ.

Στο θέμα της Συρίας, το ΕΚ εκφράζει τη δέσμευσή του για εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας, όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια, την προώθηση μιας βιώσιμης πολιτικής λύσης και την καταπολέμηση του DAESH, δεδομένου ότι «η Τουρκία διαδραματίζει βασικό ρόλο στην προώθηση της σταθερότητας στην περιοχή». Το ΕΚ καλεί την Τουρκία να σεβαστεί την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Συρίας και να σταματήσει αμέσως όλες τις επιθέσεις και εισβολές και την κατοχή του συριακού εδάφους, σε πλήρη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο. Καταδικάζει, επίσης, τις επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες, εκμεταλλευόμενες την κατάρρευση του καθεστώτος ‘Ασαντ, από πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από την Τουρκία εναντίον συριακών κουρδικών δυνάμεων στο βόρειο τμήμα της Συρίας. Το ΕΚ καλεί την Τουρκία να υποστηρίξει τη διαδικασία εφαρμογής της συμφωνίας μεταξύ της συριακής μεταβατικής κυβέρνησης και των κουρδικών SDF και να απόσχει από οποιαδήποτε παρέμβαση στις εσωτερικές διαδικασίες της Συρίας.

Σε ό,τι αφορά τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, το ΕΚ εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι το εμπόριο μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας έχει αυξηθεί απότομα από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, καθιστώντας την τον δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Ρωσίας. Το ΕΚ επισημαίνει ότι η Τουρκία δεν έχει ευθυγραμμιστεί με τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας και ότι η Τουρκία δεν έχει αποτρέψει τη χρήση του εδάφους της για την παράκαμψη των κυρώσεων.

Το ΕΚ εκφράζει τη λύπη του για το πολύ χαμηλό ποσοστό ευθυγράμμισης της Τουρκίας (5%) με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων και της καταπολέμησης της καταστρατήγησης των κυρώσεων.

Μεταναστευτικό

Το ΕΚ επαινεί την Τουρκία για τη φιλοξενία περίπου 3,1 εκατομμυρίων προσφύγων, συμπεριλαμβανομένων 2,9 εκατομμυρίων Σύρων και επαναλαμβάνει τη σημασία της συνεργασίας της Τουρκίας για την αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, επισημαίνοντας ότι από το 2011 η ΕΕ έχει συνεισφέρει σχεδόν 10 δισεκ. ευρώ για να βοηθήσει την Τουρκία στη φιλοξενία προσφύγων και αποφασίστηκε να διατεθεί επιπλέον 1 δισεκατομμύριο ευρώ τον Δεκέμβριο του 2024 για την περαιτέρω υποστήριξη των προσφύγων στην Τουρκία μετά την πτώση του καθεστώτος ‘Ασαντ.

Το ΕΚ υπενθυμίζει την υποχρέωση της Τουρκίας να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να σταματήσει τις υφιστάμενες παράνομες μεταναστευτικές οδούς και να αποτρέψει τη δημιουργία νέων θαλάσσιων ή χερσαίων οδών για παράνομη μετανάστευση προς την ΕΕ, ιδίως προς την Ελλάδα και την Κύπρο. Επισημαίνει τους κινδύνους που σχετίζονται με τυχόν εργαλειοποίηση των μεταναστών από την τουρκική κυβέρνηση και υπογραμμίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί η προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών όλων των προσφύγων και μεταναστών. Το ΕΚ καλεί την Τουρκία να διασφαλίσει την πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας του 2016 και της Συμφωνίας Επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας έναντι όλων των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Τέλος, το ΕΚ εκφράζει με επιφύλαξη, την ελπίδα ότι οι εξελίξεις στη Συρία θα επιτρέψουν σταδιακά σε έναν αυξανόμενο αριθμό προσφύγων να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και τονίζει ότι οι επιστροφές θα πρέπει να πραγματοποιούνται μόνο σε εθελοντική βάση και υπό συνθήκες ασφάλειας και αξιοπρέπειας.

Ανησυχητική είναι η εικόνα που σκιαγραφούν τα οικονομικά αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου του 2025 για τις έξι μεγαλύτερες κινεζικές τράπεζες, οι οποίες ανακοίνωσαν σημαντική μείωση τόσο στα έσοδα όσο και στα κέρδη τους.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η πτώση αυτή είναι ενδεικτική της στασιμότητας που βιώνει η κινεζική οικονομία, τάση που προβλέπεται να ενταθεί καθώς οι επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου με τις Ηνωμένες Πολιτείες γίνονται όλο και πιο αισθητές.

Οι έξι βασικές κρατικές τράπεζες της χώρας – Bank of China, Industrial and Commercial Bank of China (ICBC), Agricultural Bank of China, China Construction Bank, Bank of Communications και China Postal Savings Bank – δημοσιοποίησαν τα στοιχεία τους στις 29 Απριλίου, καταγράφοντας συνολική πτώση κερδών κατά 7,3 δισ. γουάν (περίπου 1 δισ. δολάρια) σε σχέση με το πρώτo τρίμηνο του 2024, μια μείωση της τάξης του 2%.

Ειδικότερα, η Industrial and Commercial Bank of China, ο μεγαλύτερος δανειστής παγκοσμίως βάσει ενεργητικού, σημείωσε συρρίκνωση καθαρών κερδών κατά 4% σε ετήσια βάση. Η Bank of China είδε τα κέρδη της να υποχωρούν κατά 2,9% σε σχέση με πέρυσι.

Τα έσοδα των έξι τραπεζών για το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου ανήλθαν στα 910,2 δισ. γουάν (125 δισ. δολάρια), σημειώνοντας πτώση 13,9 δισ. γουάν (1,9 δισ. δολάρια) σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. Μόνο η ICBC διατηρεί έσοδα άνω των 200 δισ. γουάν στο τρίμηνο, ωστόσο κι αυτά υποχώρησαν κατά 3,2% σε σχέση με πέρυσι.

Η China Construction Bank ανακοίνωσε έσοδα 190,07 δισ. γουάν, σημειώνοντας μείωση 5,4% από το πρώτο τρίμηνο του 2024. «Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025, η παγκόσμια οικονομία στερήθηκε ισχυρής αναπτυξιακής δυναμικής», αναφέρει χαρακτηριστικά η τράπεζα στην έκθεσή της.

Από τον Ιανουάριο, οι εντατικοποιημένες δασμολογικές αντιπαραθέσεις μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ έχουν πλήξει σοβαρά τις κινεζικές εξαγωγές, βαθύνοντας μια ήδη παρατεταμένη επιβράδυνση στην οικονομική δραστηριότητα.

Σχολιάζοντας τις εξελίξεις, αναλυτές που επικαλούνται κινεζικά μέσα αποδίδουν την πτώση κερδοφορίας των τραπεζών σε πολλαπλούς παράγοντες: μαζική ανατιμολόγηση δανείων που συρρίκνωσε τα περιθώρια επιτοκίου, μείωση της ταχύτητας επέκτασης του ενεργητικού, αύξηση στον φορολογικό συντελεστή εισοδήματος, μικρότερη συμβολή των αποθεματικών και έντονες διακυμάνσεις στα μη επιτοκιακά έσοδα.

Ο Ταϊβανέζος μακροοικονομολόγος Χένρι Γου, μιλώντας στην Epoch Times στις 2 Μαΐου, υπογράμμισε πως οι κινεζικές επιχειρήσεις έχουν σταματήσει να λαμβάνουν νέες παραγγελίες για εξαγωγές, ως άμεσο αποτέλεσμα των δασμών. «Η κινεζική οικονομία έχει εισέλθει σε φάση ύφεσης», δήλωσε χαρακτηριστικά.

«Σε αυτό το περιβάλλον επηρεάζεται σαφώς και η λειτουργία των τραπεζών», συμπλήρωσε. «Ο βασικός λόγος ύπαρξης των τραπεζικών χορηγήσεων είναι το περιθώριο επιτοκίου, όμως πλέον η ζήτηση για ρευστότητα καταρρέει. Πολλές εταιρείες διστάζουν να προχωρήσουν σε επενδύσεις και αρκετές κινδυνεύουν με κλείσιμο ή χρεοκοπία, περιορίζοντας περαιτέρω το τραπεζικό έργο και ενισχύοντας τις πιέσεις στην οικονομία.»

Από την πλευρά του, ο επίσης Ταϊβανέζος οικονομολόγος Έντουαρντ Χουάνγκ εστίασε στη μεγαλύτερη επίπτωση που αναμένεται να έχει ο εμπορικός πόλεμος στη δεύτερη τριμηνιαία χρήση των τραπεζών. «Η πτώση των κερδών του πρώτου τριμήνου αντανακλά τον συνεχή μαρασμό του κλάδου ακινήτων και τη γενική οικονομική κάμψη στην Κίνα – φαινόμενα που εξηγούν τη μειωμένη κερδοφορία κατά κύριο λόγο εξαιτίας εσωτερικών παραγόντων», ανέφερε.

Η καθοδική τάση στα αποτελέσματα συμπαρέσυρε και τις μετοχές των τραπεζών στο χρηματιστήριο.

Ο Χουάνγκ σημείωσε πως τα τραπεζικά κέρδη και η πορεία των μετοχών συνιστούν βασικούς δείκτες υγείας μιας οικονομίας, αφού οι τράπεζες παίζουν κρίσιμο ρόλο στη διακίνηση κεφαλαίου μεταξύ των τομέων. «Αν μειώνονται τα κέρδη των μηχανισμών που διακινούν ρευστότητα, αυτό δείχνει σαφή επιβράδυνση του συνόλου της οικονομικής δραστηριότητας», ανέλυσε.

Παράλληλα, ο δείκτης ΡΜΙ για τη μεταποίηση της Κίνας υποχώρησε στις 49 μονάδες τον Απρίλιο – το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 16 μηνών – καθώς τέθηκαν σε ισχύ νέοι αμερικανικοί δασμοί σε κινεζικά προϊόντα. Ο δείκτης ΡΜΙ αποτελεί βασικό βαρόμετρο για τις τάσεις στη μεταποίηση και τις υπηρεσίες· τιμές κάτω του 50 προαναγγέλλουν συρρίκνωση.

Ο Χουάνγκ εκτιμά πως οι κινεζικές εξαγωγές θα υποχωρήσουν περαιτέρω το επόμενο τρίμηνο και η στασιμότητα θα ενταθεί. «Η πορεία των τραπεζικών κερδών στο δεύτερο τρίμηνο θα αποκαλύψει το πραγματικό μέγεθος του πλήγματος από τον εμπορικό πόλεμο», σχολιάζει.

Συμπληρώνει ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας ενδέχεται να επιχειρήσει ανασχετικά μέτρα όπως μείωση επιτοκίων ή υποχρεωτικών αποθεματικών για τράπεζες. «Για τους πολίτες αυτό σημαίνει λιγότερα έσοδα από καταθέσεις, ενώ για τις τράπεζες μικρότερα περιθώρια κέρδους», εξηγεί.

Υπό το φως της σημερινής κατάστασης, ο Γου προειδοποίησε ότι υπάρχει ο κίνδυνος οι τράπεζες να γίνουν ακόμη πιο φειδωλές στη χορήγηση δανείων, λόγω επισφάλειας. Αυτό θα επέφερε περαιτέρω συρρίκνωση της πιστωτικής επέκτασης και νέα ψύχρανση στην οικονομία. «Αν οι τράπεζες πάψουν να δανείζουν, πολλές επιχειρήσεις δεν θα μπορέσουν να εξυπηρετήσουν τα υφιστάμενα δάνειά τους, οδηγούμενες σε αθέτηση υποχρεώσεων», κατέληξε.

Με τη συμβολή του Luo Ya και πληροφορίες από το Reuters