Όπως ακριβώς το διαδίκτυο άλλαξε ριζικά τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων, έτσι και η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) προκαλεί αναταράξεις στον χώρο εργασίας, καταργώντας ήδη χιλιάδες θέσεις. Είναι μια εξέλιξη για την οποία οι ειδικοί του κλάδου είχαν προειδοποιήσει ότι θα συνέβαινε, και επαγγελματίες σε πολλούς τομείς έχουν ήδη πληγεί.
Πέρα από τους καλλιτέχνες και τους δημιουργούς περιεχομένου, η ΑΙ επηρεάζει επαγγελματίες στο μάρκετινγκ, την τεχνολογία, τη μετάφραση, καθώς και διοικητικά και διευθυντικά στελέχη διαφόρων βαθμίδων. Πρόκειται για μια σιωπηλή τάση που εξελίσσεται τα τελευταία δύο χρόνια, όμως οι γνώστες του χώρου της τεχνολογίας προειδοποιούν ότι βρισκόμαστε μόλις στην αρχή.
Η Ναντίτα Γκίρι, ανώτερη μηχανικός λογισμικού στη Microsoft, μοιράστηκε με την Epoch Times τις σκέψεις της για το ποιες βραχυπρόθεσμες αλλαγές μπορούν να περιμένουν οι Αμερικανοί από την εντατική ενσωμάτωση της ΑΙ στον εργασιακό χώρο.
«Η ΑΙ είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντικατάσταση επαναλαμβανόμενων, προβλέψιμων εργασιών… θέσεις όπως η καταχώριση δεδομένων, η υποστήριξη πελατών, η απομαγνητοφώνηση και τα logistics είναι οι πιο ευάλωτες», δήλωσε η Γκίρι. «Στη μηχανική λογισμικού, ακόμη και ορισμένες θέσεις προγραμματιστών αρχαρίων (junior developers) αντικαθίστανται ή αναδιαμορφώνονται από εργαλεία ΑΙ. Οι υποστηρικτικές εργασίες (back-office) σε υγεία, οικονομικά και νομικά τμήματα διατρέχουν επίσης υψηλό κίνδυνο».
Η Γκίρι έχει παρατηρήσει μια μετατόπιση από την ανθρώπινη εργασία προς την ΑΙ στην ανάπτυξη εταιρικού λογισμικού, όπου, όπως λέει, οι εταιρείες απομακρύνουν αθόρυβα αυτό που αποκαλούν «περιττό κόστος συντονισμού». Αυτό συμβαίνει καθώς τα εργαλεία ΑΙ γίνονται όλο και πιο αξιόπιστα για εργασίες όπως η ταξινόμηση, ο προγραμματισμός και η δημιουργία περιλήψεων.
«Οι ΑΙ πράκτορες επιτρέπουν σε έναν μόνο μηχανικό να διαχειρίζεται διαδικασίες που παλαιότερα απαιτούσαν ολόκληρη ομάδα, ειδικά σε αυτοματοποιημένες ροές εργασίας και εργασίες εσωτερικής υποστήριξης», εξήγησε.
Ο Κάχιο Σουμπρότο, ιδρυτής της πλατφόρμας εξαγωγής δεδομένων με ΑΙ, MrScraper, συμφωνεί με αυτή την οπτική.
«Έχοντας αφιερώσει τα τελευταία χρόνια στη δημιουργία συστημάτων που αυτοματοποιούν την εργασία, έχω δει από πρώτο χέρι πού η ΑΙ προσθέτει αξία και πού, αθόρυβα, βγάζει τον άνθρωπο από την εξίσωση», δήλωσε στην Epoch Times.
Όπως και η Γκίρι, ο Σουμπρότο είπε ότι οι θέσεις που κινδυνεύουν περισσότερο είναι όσες βασίζονται σε δομημένη, επαναλαμβανόμενη ψηφιακή εργασία.
«Σε αυτούς περιλαμβάνονται αναλυτές αρχικού επιπέδου, junior δοκιμαστές διασφάλισης ποιότητας (QA), προσωπικό καταχώρισης δεδομένων, ακόμη και ρόλοι υποστήριξης στο τμήμα ανθρώπινου δυναμικού και στην εξυπηρέτηση πελατών», ανέφερε.
Ο Σουμπρότο εξήγησε ότι όταν η ΑΙ μπορεί να μάθει τα μοτίβα μιας ροής εργασίας, τα εκτελεί ταχύτερα και χωρίς το μισθολογικό κόστος. «Στην προηγούμενη εταιρεία μου, είδα έναν πελάτη να καταργεί τρεις θέσεις QA αφού υιοθέτησε ένα εργαλείο που δημιουργούσε αυτόματα σενάρια δοκιμών και ανέφερε σφάλματα σε πραγματικό χρόνο».
Αυτές οι αποφάσεις βασίζονται αποκλειστικά στην αποδοτικότητα, πρόσθεσε. «Αυτό καθιστά αυτή τη μετάβαση τόσο δύσκολο να σταματήσει».
Τον Ιανουάριο, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) δημοσίευσε μια έκθεση που εκτιμά ότι 92 εκατομμύρια θέσεις εργασίας θα εκτοπιστούν από την ΑΙ έως το 2030. Η δεξαμενή σκέψης ερεύνησε πάνω από 1.000 από τους μεγαλύτερους εργοδότες παγκοσμίως, που καλύπτουν 22 βιομηχανικούς κλάδους και περισσότερους από 14 εκατομμύρια εργαζομένους.
Ωστόσο, υπάρχει και μια αχτίδα αισιοδοξίας. Το WEF —και πολλοί άλλοι— προβλέπει ότι η ΑΙ θα δημιουργήσει επίσης νέες θέσεις εργασίας και θα αναδιαμορφώσει τις υπάρχουσες, επιτρέποντας στους σημερινούς υπαλλήλους να εστιάσουν σε καθήκοντα υψηλότερης αξίας αντί για εργασίες ρουτίνας.
Οι θέσεις με φθίνουσα ζήτηση περιλαμβάνουν εκπροσώπους εξυπηρέτησης πελατών, διακανονιστές αποζημιώσεων, ταμίες τραπεζών, γραφίστες, λογιστές και ελεγκτές, σύμφωνα με την έκθεση του WEF.
Ο Σουμπρότο πιστεύει ότι μεγάλο μέρος της μετάβασης προς την ΑΙ θα είναι διακριτικό. «Αντί να αντικαθιστούμε ανθρώπους, αναδιαρθρώνουμε τη ροή εργασίας ώστε η ΑΙ να αναλαμβάνει τα μηχανικά μέρη, ενώ οι άνθρωποι διατηρούν ευρύτερη ευθύνη».
«Αυτή είναι μια πιο δύσκολη συζήτηση, γιατί δεν αφορά την απώλεια εργασίας, αλλά τον μετασχηματισμό της, και δεν είναι όλοι κατάλληλα εξοπλισμένοι για να κάνουν αυτό το άλμα», δήλωσε.
Μεγάλες αλλαγές στον ορίζοντα
Τον Μάιο, η Microsoft ανακοίνωσε σχέδια για απολύσεις του 3% του προσωπικού της, επηρεάζοντας περίπου 6.000 άτομα. Σε δήλωσή του στο CNBC, εκπρόσωπος του τεχνολογικού γίγαντα ανέφερε: «Συνεχίζουμε να εφαρμόζουμε τις οργανωτικές αλλαγές που είναι απαραίτητες για να τοποθετήσουμε την εταιρεία στην καλύτερη δυνατή θέση για επιτυχία σε μια δυναμική αγορά». Ο εκπρόσωπος επιβεβαίωσε ότι οι περικοπές δεν σχετίζονται με την απόδοση των εργαζομένων.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη σειρά απολύσεων στη Microsoft από το 2023.
Η είδηση έρχεται στον απόηχο των περικοπών στην Amazon, η οποία τον Ιανουάριο ανακοίνωσε ότι θα απολύσει έναν «μικρό αριθμό» υπαλλήλων στους τομείς της επικοινωνίας και της βιωσιμότητας. Στη συνέχεια, τον Μάρτιο, ανακοίνωσε σχέδια για την κατάργηση 14.000 διευθυντικών θέσεων έως τις αρχές του επόμενου έτους.
Μεταξύ αυτών που έχασαν τη δουλειά τους στη Microsoft είναι η πρώην ανώτερη επιστήμονας δεδομένων Τατιάνα Τεππόεβα, ιδρύτρια και CEO της One Nonverbal Ecosystem. Δήλωσε στην Epoch Times ότι η αύξηση των απολύσεων στον τεχνολογικό κλάδο παράλληλα με την άνοδο της ΑΙ αποτελεί «καμπανάκι κινδύνου».
«Αυτό έχει προκαλέσει γνήσιες ανησυχίες για τη μελλοντική ανάγκη για ανθρώπους προγραμματιστές και σηματοδοτεί μια πραγματική, επιταχυνόμενη αλλαγή στον τρόπο που οι εταιρείες αξιολογούν ποιοι ανθρώπινοι ρόλοι είναι απαραίτητοι», τόνισε η Τεππόεβα.
Όπως η Γκίρι και ο Σουμπρότο, η Τεππόεβα επισήμανε κλάδους με πολλές επαναλαμβανόμενες, βασισμένες σε κανόνες εργασίες, όπως η ανάπτυξη back-end λογισμικού, η εισαγωγή δεδομένων, τα χρηματοοικονομικά και τα logistics, ως τομείς με υψηλή πιθανότητα αντικατάστασης από την ΑΙ.
«Η πιο ρεαλιστική βραχυπρόθεσμη ανατροπή είναι η αυτοματοποίηση σε επίπεδο εργασιών, όχι η πλήρης αντικατάσταση θέσεων», είπε. «Για παράδειγμα, στις πωλήσεις, τα εργαλεία ΑΙ μπορούν να συντάξουν email προσέγγισης ή να αναλύσουν δεδομένα, αλλά δεν μπορούν να αναπαράγουν την εμπιστοσύνη, τα μη λεκτικά σήματα και την ανθρώπινη παρουσία που κλείνουν συμφωνίες υψηλής αξίας».
Η Τεππόεβα είπε ότι το χάσμα μεταξύ ανθρώπου και ΑΙ αποτελεί πλέον κεντρικό σημείο για την επιχείρησή της. «Το να βοηθάμε ομάδες πωλήσεων, στελέχη και εταιρείες να ευθυγραμμίσουν την ανθρώπινη επικοινωνία, τη γλώσσα του σώματος, τη φωνή και τη μη λεκτική τους παρουσία είναι αυτό που τα προηγμένα εργαλεία ΑΙ δεν μπορούν ακόμα να κάνουν», είπε, και πρόσθεσε: «Τουλάχιστον, όχι ακόμα».
Στις 2 Ιουνίου, ένας διαχειριστής περιεχομένου ιστοσελίδων για μια μεγάλη αμερικανική εταιρεία —ο οποίος ζήτησε να αναφέρεται μόνο ως «Τομ»— απολύθηκε μαζί με το υπόλοιπο τμήμα του και το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού μάρκετινγκ. Ο Τομ ζήτησε να μην κατονομαστεί η εταιρεία από φόβο ότι θα επηρεαστεί η αποζημίωσή του.
Έχοντας εργαστεί στην ανάπτυξη ιστοσελίδων για πάνω από 15 χρόνια, ο Τομ είπε ότι έβλεπε το «κύμα της ΑΙ» να έρχεται και είχε την αίσθηση ότι ήταν θέμα χρόνου να καταστεί πλεονάζων.
«Το χειρότερο είναι η έλλειψη ειλικρίνειας», είπε ο Τομ. «Οι εταιρείες δεν μιλάνε καθαρά στους ανθρώπους, απλώς λένε πράγματα όπως “οι πωλήσεις έπεσαν” ή “πρέπει να βελτιώσουμε την αποδοτικότητα”, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι ο στόχος είναι η αύξηση του κέρδους με κάθε μέσο».
Ο Τομ ανέφερε ότι έχει έναν φίλο που εργάστηκε σχεδόν δύο δεκαετίες στο μάρκετινγκ και παρακολουθούσε τις τάσεις του κλάδου, πριν απολυθεί πριν από ένα χρόνο λόγω της ενσωμάτωσης της ΑΙ.
«Ολόκληρες καριέρες με πανεπιστημιακά πτυχία από πίσω τους τελειώνουν τώρα», δήλωσε ο Τομ.
«Δεν είναι απαραίτητα μια αναλογία ένα προς ένα», πρόσθεσε. «Ίσως ένα εργαλείο ΑΙ να αυτοματοποιεί τον μισό φόρτο εργασίας ενός τμήματος. Αυτό σημαίνει ότι μπορείς να ανακατανείμεις την υπόλοιπη δουλειά σε μια μικρότερη ομάδα».
Από την απεργία των σεναριογράφων του Χόλιγουντ το 2023, η πιθανότητα η ΑΙ να διαταράξει καριέρες βρίσκεται στο μικροσκόπιο, και είναι εύκολο να καταλάβει κανείς το γιατί. Από τις 80.000 θέσεις εργασίας που περικόπηκαν τον Μάιο του 2023, σχεδόν 4.000 οφείλονταν στην ΑΙ, σύμφωνα με έκθεση της εταιρείας επανατοποθέτησης Challenger, Gray, and Christmas, Inc.
Η τάση συνεχίστηκε. Το 2024, η Εταιρεία Συγγραφέων (Society of Authors) ερεύνησε 12.500 εργαζόμενους σε διάφορους δημιουργικούς κλάδους, αποκαλύπτοντας ότι πολλοί είχαν ήδη χάσει δουλειές εξαιτίας της ΑΙ. Σύμφωνα με την έρευνα, το 26% των εικονογράφων και το 36% των μεταφραστών είχαν ήδη χάσει δουλειά λόγω της παραγωγικής ΑΙ (generative AI).
Ο συνιδρυτής της Tesla, Έλον Μασκ, μοιράστηκε επίσης τις απόψεις του για την αντικατάσταση θέσεων εργασίας από την ΑΙ κατά τη διάρκεια του συνεδρίου Viva Technology στο Παρίσι το 2024, μετά την είδηση ότι η Tesla σχεδίαζε να απολύσει το 10% του εργατικού της δυναμικού.
«Αν ο υπολογιστής και το ρομπότ μπορούν να κάνουν τα πάντα καλύτερα από εσένα, τότε τι νόημα έχει η ζωή σου; … Σε ένα αρνητικό σενάριο… αντιμετωπίζουμε τεράστιο πρόβλημα», είπε ο Μασκ.
Άλλοι γνώστες του τεχνολογικού κλάδου συμμερίζονται αυτή την άποψη. Σε ένα επεισόδιο της εκπομπής «The Artificial Intelligence», ο ιδρυτής του Marketing AI Institute, Πολ Ρέτσερ, είπε ότι η ΑΙ αναδιαμορφώνει θεμελιωδώς το ανθρώπινο εργατικό δυναμικό.
«Δεν είναι σαν να βγάζουμε κάποιο δυσεύρετο συμπέρασμα εδώ», σχολίασε ο Ρέτσερ, συζητώντας τις πρόσφατες απολύσεις της Microsoft. «Αν ο CTO της εταιρείας λέει ότι μέσα σε πέντε χρόνια περιμένουμε το 95% όλου του κώδικα να γράφεται από ΑΙ, τότε γιατί χρειάζεσαι ένα σωρό μηχανικούς;»
Ο Σουμπρότο χρησιμοποίησε ένα παράδειγμα από τη δουλειά του, περιγράφοντας τη χρήση της ΑΙ για την «αλληλουχία εργασιών και τη δημιουργία κώδικα», η οποία επέτρεψε στην εταιρεία του να λανσάρει λειτουργίες ταχύτερα και να διορθώνει σφάλματα πριν καν τα δουν οι χρήστες. Ωστόσο, είπε ότι η βελτιωμένη αποδοτικότητα ήρθε με το κόστος της κατάργησης των χειροκίνητων ελεγκτών που έλεγχαν τα αποτελέσματα γραμμή προς γραμμή.
«Ήταν έξυπνοι, ικανοί άνθρωποι, και όμως η δομή της εργασίας άλλαξε τόσο πολύ που ο ρόλος τους δεν είχε πλέον νόημα», είπε.
Η τρέχουσα, σταδιακή αντικατάσταση ανθρώπινων ρόλων λόγω της αυξημένης αποδοτικότητας της ΑΙ είναι πολύπλοκη, αλλά ορισμένοι δεν πιστεύουν ότι θα παραμείνει έτσι για πολύ ακόμα.
Μια ανάλυση του McKinsey Global Institute από τον Ιούλιο του 2023 προέβλεψε ότι το 30% των συνολικών ωρών εργασίας θα μπορούσε να αυτοματοποιηθεί από την παραγωγική ΑΙ έως το 2030. Οι ερευνητές εκτίμησαν ότι 11,8 εκατομμύρια εργαζόμενοι σε τομείς με φθίνουσα ζήτηση μπορεί να χρειαστεί να μετακινηθούν σε άλλα τμήματα, ενώ περίπου 9 εκατομμύρια ίσως χρειαστεί να αλλάξουν εντελώς καριέρα.
