Η εκλογική επιτυχία της φιλελεύθερης πολωνικής αντιπολίτευσης με επικεφαλής τον Ντόναλντ Τουσκ, τον 66χρονο πρώην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οφείλεται σε μεγάλο μέρος στις ψήφους ανθρώπων που είχαν λιγότερα από τα μισά χρόνια του.
Στις εκλογές της Κυριακής καταγράφηκε το υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής της μετακομμουνιστικής εποχής στην Πολωνία, 74,38%, κυρίως χάρη σε μια άνευ προηγουμένου κινητοποίηση εκ μέρους ψηφοφόρων οι οποίοι είναι μερικές φορές απρόθυμοι να πάνε στις κάλπες: των νέων και των γυναικών.
Τελικά το απερχόμενο λαϊκιστικό εθνικιστικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), θα διαθέτει πλέον 194 ψήφους σ’ ένα κοινοβούλιο με 460 έδρες, έναντι 248 των τριών φιλοευρωπαϊκών κομμάτων και 18 της άκρας δεξιάς.
Σχεδόν το 69% των νέων ηλικίας από 18 έως 29 ετών προσήλθαν στις κάλπες, καταγράφοντας αύξηση 12 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές, πριν από τέσσερα χρόνια.
Περίπου τα δύο τρίτα απ’ αυτούς υποστήριξαν τα φιλοευρωπαϊκά αντιπολιτευόμενα κόμματα και μόνο 14% επέλεξαν τους λαϊκιστές εθνικιστές του κυβερνώντος PiS, κάτι που ήταν αρκετό για να κάνει τη διαφορά, παρά τη δημογραφική ανισορροπία της Πολωνίας.
«Υπάρχουν περίπου πέντε εκατομμύρια ψηφοφόροι ηλικίας 18-29 ετών, έναντι δέκα εκατομμύρίων ανθρώπων ηλικίας 60 ετών και άνω», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η 22χρονη Βικτόρια Γεντροσκόβιακ.
«Έχω ακούσει συχνά να λένε πως δεν αξίζει τον κόπο να απευθύνεσαι στους νέους επειδή δεν επηρεάζουν τα αποτελέσματα των εκλογών και, σε κάθε περίπτωση, δεν ψηφίζουν», πρόσθεσε.
Η ένωσή της, η Inicjatywa Wshod (Ανατολική Πρωτοβουλία), επιχείρησε να αποδείξει το αντίθετο ενθαρρύνοντας τους νέους να ψηφίσουν.
Άρχισε μια εκστρατεία που έγινε viral και της οποίας το σύνθημα «Δεν θα σιωπούμε πλέον» απευθύνθηκε στις γυναίκες και μάλιστα με επιτυχία, αφού σχεδόν το 74% των γυναικών ψηφοφόρων πήγαν να ψηφίσουν.
Η ήττα της άκρας δεξιάς
Σε μια χώρα όπου πριν από τρία χρόνια η άμβλωση απαγορευόταν σχεδόν πλήρως, τα κινήματα για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών είχαν ήδη δώσει σκληρές μάχες, όμως αυτήν τη φορά έπρεπε να προχωρήσουν ακόμη μακρύτερα.
«Αποδείχθηκε πως οι νέοι ανησυχούσαν όχι μόνο για τη νομιμοποίηση της άμβλωσης, αλλά και για την κρίση στην αγορά ακινήτων και τους φόρους», αναφέρει η Γεντροσκόβιακ.
Η μείωση των φόρων ήταν μία από τις κύριες διεκδικήσεις της Συνομοσπονδίας, ενός ακροδεξιού κόμματος το οποίο ήλπιζε σε διψήφιο ποσοστό, αλλά δεν συγκέντρωσε τελικά παρά το 7% των ψήφων.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, η ψήφος των γυναικών έπαιξε ρόλο σ’ αυτό το αποτέλεσμα, καθώς αυτές είχαν συνείδηση του αντίκτυπου που θα είχε μια μείωση των φόρων στις δημόσιες υπηρεσίες, που αντιμετώπιζαν ήδη προβλήματα.
Οι νέοι ψηφοφόροι «μεγάλωσαν με το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη και είδαν τα δημόσια κεφάλαια να διασπαθίζονται. Οφείλαμε να τους πούμε πως τα πράγματα μπορούν να είναι διαφορετικά», δήλωσε η Γεντροσκόβιακ. «Έπρεπε να τους μιλήσουμε, για παράδειγμα, για τις δημόσιες μεταφορές».
Σύμφωνα με την Γιουστίνα Κάιτα, κοινωνιολόγο στο πανεπιστήμιο SWPS της Βαρσοβίας, αριθμός ψηφοφόρων, οι οποίοι που είχαν δηλώσει αναποφάσιστοι στις δημοσκοπήσεις, ήταν νεαρές γυναίκες.
«Όταν αυτές οι γυναίκες πήγαν να ψηφίσουν, η πλάστιγγα έγειρε υπέρ των άλλων κομμάτων και εναντίον της Συνομοσπονδίας», δήλωσε.
«Τεράστια κόστη»
Παρά την επιτυχία της αντιπολίτευσης, η Γεντροσκόβιακ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι στο νέο πολωνικό κοινοβούλιο δεν υπάρχουν παρά μόνο τρεις βουλευτές κάτω των 30 ετών.
Ένας εξ αυτών είναι ο Άνταμ Γκόμολα, 24 ετών, ο οποίος εξελέγη βουλευτής του Τρίτου Δρόμου, ενός κεντρώου κόμματος που είναι πιθανό να συμμετάσχει στη μελλοντική κυβέρνηση μαζί με τον Συνασπισμό Πολιτών και την Αριστερά.
«Όταν άρχισα την εκστρατεία μου, μία από τις τοπικές εφημερίδες έγραψε ότι ήμουν ‘ένας υποψήφιος του Facebook’, όμως ουδέποτε ντράπηκα γι’ αυτό», δήλωσε ο Γκόμολα στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Ο υποψήφιος παρέμεινε σε επαφή με τους ψηφοφόρους αναρτώντας «live» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και επιτρέποντας στους οπαδούς του να παρακολουθήσουν τα παρασκήνια της προεκλογικής εκστρατείας.
«Δεν έχω καμιά αμφιβολία για το γεγονός ότι είναι οι νέοι αυτοί που καθόρισαν το αποτέλεσμα των εκλογών. (…) Δέχθηκα συγχαρητήρια κυρίως από τους συνομιλήκους μου», δήλωσε ο Γκόμολα.
Ως βουλευτής, ο Γκόμολα επιθυμεί να επικεντρωθεί στην επέκταση του δικτύου δημόσιας συγκοινωνίας, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές της Πολωνίας, και να επιμείνει στην αύξηση των δημόσιων επενδύσεων στον τομέα της κατοικίας.
«Το κόστος ζωής είναι ιδιαίτερα υψηλό για τους νέους που ενηλικιώνονται και έχουν να αντιμετωπίσουν τεράστια έξοδα», δήλωσε ο Γκόμολα.
Σύμφωνα με τη Γεντροσκόβιακ, οι νέοι πιστεύουν πως οι εκλογές θα αλλάξουν αληθινά τα πράγματα.
«Τώρα πρέπει αυτή η αλλαγή να συγκεκριμενοποιηθεί», προσθέτει.
