Η BMW δήλωσε την Παρασκευή ότι αναμένει οι δασμοί να πλήξουν την εταιρεία στο ύψος €1 δισεκατομμυρίου φέτος, καθώς οι Βρυξέλλες και η Ουάσιγκτον συνεχίζουν να διαφωνούν για το εμπόριο.
Η βαυαρική αυτοκινητοβιομηχανία βρίσκεται ακριβώς στο επίκεντρο της κλιμακούμενης διατλαντικής εμπορικής διαμάχης.
Ο διευθύνων σύμβουλος της BMW Όλιβερ Ζίπσε δήλωσε ότι η εταιρεία αναμένει απώλειες στα κέρδη του 2025 από τους νεοεπιβληθέντες αμερικανικούς δασμούς και τους δασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα ηλεκτρικά οχήματα κινεζικής κατασκευής.
«Δεν πιστεύουμε ότι όλοι αυτοί οι δασμοί θα διαρκέσουν πολύ καιρό, αν και μερικοί από αυτούς μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο», δήλωσε ο Ζίπσε σε συνέντευξή του στο Μπλούμπεργκ την Παρασκευή, προσθέτοντας ότι, παρά το εκτιμώμενο κόστος των 99 εκατομμυρίων ευρώ, η εταιρεία είναι «αρκετά ασφαλής». Περιέγραψε την εκτίμηση της εταιρείας ως συντηρητική και δήλωσε ότι τα στελέχη δεν αναμένουν όλοι οι δασμοί που έχουν επιβληθεί μέχρι στιγμής να παραμείνουν σε ισχύ για ολόκληρο το έτος.
Η BMW, ένας από τους πιο εμβληματικούς κατασκευαστές αυτοκινήτων στον κόσμο, ανέφερε πτώση 37% στα κέρδη της για το περασμένο έτος.
Η αυτοκινητοβιομηχανία αντιμετωπίζει ήδη δασμούς στα οχήματα που παράγει στο εργοστάσιό της στο Μεξικό για εξαγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Παρόλο που ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει αναβάλει τους δασμούς για εταιρείες που συμμορφώνονται με την εμπορική συμφωνία USMCA, η BMW υπολείπεται των κανόνων.
Την ίδια στιγμή, ο γερμανικός κολοσσός πλήττεται από τους δασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε οχήματα που εισάγονται από την Κίνα, όπου η θυγατρική της μάρκα Μίνι παράγει ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο και ένα SUV. Η BMW έχει προσχωρήσει στις κινεζικές εταιρείες στη νομική αμφισβήτηση των εισφορών.
«Αν το παρακάνετε με τους δασμούς, επηρεάζει όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά», δήλωσε ο Ζίπσε. «Δεν υπάρχουν νικητές σε αυτό το παιχνίδι.»
Ο Τραμπ έχει αυξήσει τους δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ και απείλησε με περισσότερους δασμούς την ΕΕ, την οποία χαρακτήρισε «εχθρική και καταχρηστική».
Η ΕΕ ανταποδίδει μεν, ενώ ταυτόχρονα ζητά την έναρξη διαλόγου.
Ο επικεφαλής εμπορίου της ΕΕ Μάρος Σέφτσοβιτς πρόκειται να μιλήσει με τον υπουργό Εμπορίου των ΗΠΑ Χάουαρντ Λάτνικ και τον Εμπορικό Αντιπρόσωπο των ΗΠΑ Τζέιμισον Γκριρ, το απόγευμα της Παρασκευής.
Πριν από τη συνάντηση αυτή, ο Λάτνικ υπέδειξε ότι οι δασμοί των ΗΠΑ του επόμενου μήνα θα μπορούσαν να επιβληθούν σε αυτοκίνητα από όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Νότιας Κορέας, της Ιαπωνίας και της Γερμανίας.
Εν τω μεταξύ, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Ερίκ Λομπάρ δήλωσε ότι ένας εμπορικός πόλεμος μεταξύ της ΕΕ και των Ηνωμένων Πολιτειών θα ήταν «ανόητος» και ότι ο μπλοκ των 27 χωρών θα απαντήσει ανάλογα σε περαιτέρω δασμούς.
Σε μια ένδειξη ότι η αβεβαιότητα γύρω από τους δασμούς ενδέχεται να έχει ήδη επιπτώσεις, η βρετανική οικονομία συρρικνώθηκε απροσδόκητα τον Ιανουάριο, επεκτείνοντας μια σειρά διακοπτόμενων δεδομένων που έχουν προκαλέσει προβλήματα στις προσπάθειες της κυβέρνησης των Εργατικών να ενθαρρύνει την ανάπτυξη. Σε αντίθεση με την ΕΕ, η Βρετανία έχει αποφύγει να ανακοινώσει αντίποινα ενάντια στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την έναρξη ισχύος των δασμών του Τραμπ στον χάλυβα και το αλουμίνιο την Τετάρτη.
Αργά την Πέμπτη, ο επικεφαλής της γερμανικής κεντρικής τράπεζας Γιόαχιμ Νάγκελ περιέγραψε τις πολιτικές του Τραμπ ως «παράσταση τρόμου» που θα μπορούσε να οδηγήσει τη Γερμανία σε ύφεση, ενώ αυτός και ο ομόλογός του στο Παρίσι προειδοποίησαν ότι ο εμπορικός πόλεμος θα γυρίσει μπούμερανγκ στην αμερικανική οικονομία.
«Είναι ένα σοκ για την παγκόσμια οικονομία, αλλά ακόμη περισσότερο για την αμερικανική οικονομία. Είναι πρώτα απ’ όλα μια τραγωδία για την αμερικανική οικονομία», δήλωσε ο διοικητής της γαλλικής κεντρικής τράπεζας Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ συμφώνησε ότι ένας πλήρης παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος θα έβλαπτε ιδιαίτερα τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά είπε ότι θα μπορούσε να αναζωογονήσει την πορεία της Ευρώπης προς την ενότητα.
Ένα ηγετικό στέλεχος της τρομοκρατικής οργάνωσης ISIS σκοτώθηκε σε κοινή επιχείρηση στο Ιράκ.
Ο Αμπντάλα Μάκι Μοσλέχ αλ Ριφάι, γνωστός και ως Αμπού Χαντίτζα, υπήρξε αναπληρωτής χαλίφης του ISIS και «ένας από τους πιο επικίνδυνους τρομοκράτες στο Ιράκ και τον κόσμο», σύμφωνα με ανακοίνωση του Ιρακινού πρωθυπουργού Μοχάμεντ Σία αλ-Σουντανί.
«Οι Ιρακινοί συνεχίζουν τις αξιοσημείωτες νίκες τους απέναντι στις δυνάμεις του σκότους και της τρομοκρατίας», έγραψε ο αλ Σουντανί στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Χ.
Ο αλ Ριφάι σκοτώθηκε στις 15 Μαρτίου σε αεροπορικό πλήγμα στην επαρχία Ανμπάρ, στα δυτικά του Ιράκ, το οποίο πραγματοποιήθηκε από τις ιρακινές υπηρεσίες πληροφοριών σε συνεργασία με τις δυνάμεις του διεθνούς συνασπισμού υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εξήρε την επιχείρηση στην πλατφόρμα Truth Social, χαρακτηρίζοντάς την ως παράδειγμα της εξωτερικής του πολιτικής «ειρήνη μέσω ισχύος».
«Σήμερα, ο φυγάς ηγέτης του ISIS στο Ιράκ εξουδετερώθηκε», έγραψε την Παρασκευή. «Τον καταδιώξαμε αδιάκοπα, με συντονισμό ανάμεσα στους γενναίους μαχητές μας, την ιρακινή κυβέρνηση και την Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν.»
Συνεχόμενα πλήγματα στο ISIS
Το πλήγμα αυτό αποτελεί το τρίτο σημαντικό πλήγμα κατά του ISIS τους τελευταίους μήνες, μετά από αμερικανικές επιχειρήσεις εναντίον ανώτερων ηγετών της οργάνωσης στη Σομαλία τον Φεβρουάριο και στη Συρία τον Δεκέμβριο του 2024.
Το ISIS («Ισλαμικό Κράτος Ιράκ και Συρίας»), το οποίο το 2015 και το 2016 είχε υπό τον έλεγχό του τεράστιες εκτάσεις στο Ιράκ και τη Συρία, αναγκάστηκε να στραφεί σε τακτικές ανταρτοπόλεμου μετά τις εδαφικές του απώλειες. Έκτοτε, έχει επεκτείνει την παρουσία του κυρίως στη βόρεια και κεντρική Αφρική, αυξάνοντας το μέγεθος και την επιρροή του.
Παρόλο που η οργάνωση έχει αποδυναμωθεί, παραμένει ένας σημαντικός παίκτης στο δίκτυο ισλαμιστικών τρομοκρατικών οργανώσεων που έχουν αναπτυχθεί στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, εκμεταλλευόμενες την αστάθεια των κυβερνήσεων.
Ανησυχία για πιθανή αναζωπύρωση
Η ιρακινή ηγεσία εκφράζει ανησυχία για μια πιθανή αναζωπύρωση του ISIS στη Μέση Ανατολή, εξαιτίας της αβεβαιότητας που επικρατεί στη Συρία και της απόσυρσης των αμερικανικών στρατευμάτων από την περιοχή.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράκ ανακοίνωσαν πέρυσι μια συμφωνία για τη σταδιακή λήξη της στρατιωτικής αποστολής του διεθνούς συνασπισμού στο Ιράκ. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, οι αμερικανικές δυνάμεις αναμένεται να αρχίσουν να αποχωρούν από τη χώρα μέχρι τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, τερματίζοντας μια παρουσία που διήρκεσε περισσότερες από δύο δεκαετίες.
Όταν επιτεύχθηκε η συμφωνία, η ιρακινή κυβέρνηση εξέφρασε την πεποίθηση ότι θα μπορούσε να εξαλείψει τους εναπομείναντες πυρήνες του ISIS χωρίς την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ωστόσο, η ραγδαία πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη γειτονική Συρία και η πολιτική αβεβαιότητα στη χώρα έχουν προκαλέσει νέες ανησυχίες για πιθανή αναβίωση εξτρεμιστικών οργανώσεων στην περιοχή.
Παρόλο που η νέα ηγεσία της Συρίας, υπό την τρομοκρατική οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ, έχει ξεκινήσει επιχειρήσεις κατά πυρήνων του ISIS από τη στιγμή που ανέλαβε την εξουσία, υπάρχει διάχυτος φόβος ότι η κατάρρευση της γενικότερης ασφάλειας στη Συρία θα μπορούσε να επιτρέψει στο ISIS να ανασυγκροτηθεί.
Συντονισμένες προσπάθειες συνεργασίας
Η είδηση της εξουδετέρωσης του αλ Ριφάι συνέπεσε με την επίσκεψη του νέου Σύρου υπουργού Εξωτερικών στο Ιράκ, ο οποίος δεσμεύτηκε για συνεργασία με την ιρακινή κυβέρνηση και τις Ηνωμένες Πολιτείες στη μάχη κατά του ISIS.
Ο Σύρος υπηρεσιακός υπουργός Εξωτερικών, Άσαντ Χασάν αλ Σιμπανί, τόνισε τους ιστορικούς δεσμούς των δύο χωρών, επισημαίνοντας τη συμβολή τους στον αραβικό και ισλαμικό πολιτισμό και στην οικονομία.
Η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, είπε, θα «συμβάλει στη σταθερότητα της περιοχής, μειώνοντας την εξάρτησή μας από εξωτερικές δυνάμεις και δίνοντάς μας μεγαλύτερο έλεγχο στο μέλλον μας».
Ο Ιρακινός υπουργός Εξωτερικών, Φουάντ Χουσεΐν, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι το ISIS παραμένει «μια κοινή απειλή για τις κοινωνίες της Συρίας και του Ιράκ» και ότι οι δύο χώρες θα συνεχίσουν να συνεργάζονται για την επιτήρηση και την εξάλειψη της παρουσίας της οργάνωσης στα σύνορά τους.
Ο Χουσεΐν πρόσθεσε ότι μια νέα επιχειρησιακή ομάδα, αποτελούμενη από το Ιράκ, την Ιορδανία, τον Λίβανο, τη Συρία και την Τουρκία, θα αναλάβει την καταπολέμηση του ISIS, μεταφέροντας έτσι την ευθύνη από τον αμερικανικό συνασπισμό σε μια πρωτοβουλία υπό την ηγεσία των περιφερειακών δυνάμεων.
Ο Σον «Ντίντι» Κομπς εμφανίστηκε την Παρασκευή στο ομοσπονδιακό δικαστήριο της Νέας Υόρκης, όπου δήλωσε αθώος στη νεότερη εκδοχή του κατηγορητηρίου που τον βαρύνει με δύο δεκαετίες εγκλημάτων σεξουαλικής διακίνησης.
Ο 55χρονος καλλιτέχνης, με εμφανώς πιο γκρίζα γενειάδα από ό,τι πριν από μερικές εβδομάδες, στάθηκε με τα χέρια σταυρωμένα μπροστά του, δηλώνοντας στον δικαστή Αρούν Σουμπραμανιάν ότι έχει διαβάσει το κατηγορητήριο και κατανοεί τις κατηγορίες εναντίον του.
Ο Κομπς, που παραμένει υπό κράτηση χωρίς δυνατότητα αποφυλάκισης με εγγύηση από τη σύλληψή του τον Σεπτέμβριο, αγκάλιασε δύο από τους δικηγόρους του κατά την είσοδό του στην αίθουσα και έστειλε φιλιά στα μέλη της οικογένειάς του, ενώ αποχωρούσε συνοδευόμενος από ομοσπονδιακούς αστυνομικούς.
Ο δικαστής ενημέρωσε τους δικηγόρους ότι στο τέλος Απριλίου θα διανεμηθούν ερωτηματολόγια σε εκατοντάδες υποψήφιους ενόρκους, ώστε η διαδικασία της επιλογής να ξεκινήσει στις 5 Μαΐου, ενώ οι εναρκτήριες αγορεύσεις αναμένονται στις 12 Μαΐου.
Κατηγορίες για εξαναγκασμό και απειλές
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ο Κομπς εκμεταλλεύτηκε τη «δύναμη και την επιρροή» που διέθετε ως μουσικός παραγωγός για να εκφοβίζει, να απειλεί και να δελεάζει γυναίκες, συχνά με το πρόσχημα μιας ρομαντικής σχέσης.
Στη συνέχεια, όπως αναφέρεται, χρησιμοποιούσε βία, απειλές και εξαναγκασμό για να ωθήσει τα θύματά του — συμπεριλαμβανομένων τριών γυναικών που κατονομάζονται στα δικαστικά έγγραφα — σε σεξουαλικές πράξεις με οικονομικό αντάλλαγμα.
«Σε πολλές περιπτώσεις, ο Κομπς πετούσε αντικείμενα και ανθρώπους, καθώς επίσης χτυπούσε, έσερνε, έπνιγε και έσπρωχνε άλλους», αναφέρει το κατηγορητήριο. «Σε μία περίπτωση, κρέμασε ένα θύμα από το μπαλκόνι ενός διαμερίσματος.»
Οι συνήγοροι υπεράσπισης του Κομπς υποστηρίζουν ότι οι κατηγορίες έχουν στόχο να δαιμονοποιήσουν συναινετικές σεξουαλικές πράξεις μεταξύ ενηλίκων.
Το αμφιλεγόμενο βίντεο
Ένα από τα ζητήματα που συζητήθηκαν στο δικαστήριο αφορούσε ένα βίντεο που μεταδόθηκε από το CNN πέρυσι και δείχνει τον Κομπς να χτυπά και να ρίχνει στο πάτωμα σε διάδρομο ξενοδοχείου την πρώην σύντροφό του και τραγουδίστρια της R&B, Κάσι.
Η εισαγγελέας Μίτζι Στάινερ δήλωσε ότι το βίντεο είναι «κρίσιμο για την υπόθεση».
Από την πλευρά της υπεράσπισης, ο δικηγόρος Μαρκ Ανιφίλο χαρακτήρισε το βίντεο «παραπλανητικό και μη αντιπροσωπευτικό των πραγματικών γεγονότων», υποστηρίζοντας ότι συγκεκριμένα σημεία έχουν επιταχυνθεί κατά 50% και ότι η σειρά των γεγονότων έχει αλλοιωθεί.
«Για την υπεράσπιση, πρόκειται για ένα αποπροσανατολιστικό και αλλοιωμένο στοιχείο», ανέφερε.
Παράλληλα, η Στάινερ σημείωσε ότι οι εισαγγελικές αρχές είναι απρόθυμες να αποκαλύψουν στοιχεία σχετικά με τους μάρτυρες κατηγορίας μέχρι την καταληκτική προθεσμία, λόγω φόβων για την ασφάλειά τους.
«Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους είναι εξαιρετικά φοβισμένοι», είπε, εξηγώντας ότι δεν ανησυχούν μόνο για τη δημοσιοποίηση των ονομάτων τους, αλλά και για το γεγονός ότι θα γίνουν γνωστά στους δικηγόρους της υπεράσπισης.
Ο αυστραλιανός στρατός σχεδιάζει την ανάπτυξη νέων πυραύλων μεγάλης εμβέλειας, εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για την παρουσία κινεζικών πολεμικών πλοίων στα ανοιχτά της εκτεταμένης ακτογραμμής της χώρας.
Στο πλαίσιο των προσπαθειών για την ενίσχυση της ναυτικής ασφάλειας, η αυστραλιανή κυβέρνηση σχεδιάζει να εξοπλίσει τις ένοπλες δυνάμεις με αντιπλοϊκούς πυραύλους και προηγμένα συστήματα στόχευσης ραντάρ.
Η Καμπέρα θα διαθέσει έως και 74 δισεκατομμύρια αυστραλιανά δολάρια (43 δισεκατομμύρια ευρώ) την επόμενη δεκαετία για τεχνολογία στόχευσης, δυνατότητες πλήγματος μεγάλης εμβέλειας, αντιπυραυλική άμυνα και κατασκευή πυραύλων και εκρηκτικών, σύμφωνα με επίσημες κυβερνητικές ανακοινώσεις και αμυντικά έγγραφα σχεδιασμού.
Δύο νέοι τύποι προηγμένων αντιπλοϊκών πυραύλων, που θα εκτοξεύονται από κινητούς εκτοξευτές, βρίσκονται υπό αξιολόγηση, με την τελική απόφαση να αναμένεται έως το 2026.
Μελλοντικές εκδόσεις ενός από τους υποψήφιους πυραύλους, του Precision Strike Missile της Lockheed Martin, εκτιμάται ότι θα έχουν εμβέλεια έως και 1.000 χλμ και θα μπορούν να εκτοξεύονται από εκτοξευτές HIMARS (High Mobility Artillery Rocket System). Η Αυστραλία έχει ήδη παραγγείλει 42 εκτοξευτές HIMARS από τις Ηνωμένες Πολιτείες, με την ένταξή τους σε υπηρεσία να προγραμματίζεται για το 2026-2027, σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας.
Ο Μικ Ράιαν, απόστρατος υποστράτηγος του αυστραλιανού στρατού, δήλωσε ότι οι νέοι πύραυλοι θα προσδώσουν στην Αυστραλία ισχυρή αποτρεπτική ικανότητα έναντι πιθανών αντιπάλων.
«Θα μπορούσε να τοποθετηθεί ένας εκτοξευτής HIMARS με έναν αντιπλοϊκό πύραυλο στο Σίδνεϊ και να έχει τη δυνατότητα να πλήξει ένα από αυτά τα πλοία», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, η Αυστραλία έχει παραγγείλει νέους πυραύλους μεγάλης εμβέλειας και για το πολεμικό ναυτικό και την αεροπορία της.
Εντονότερη κινεζική παρουσία στην περιοχή
Οι αποφάσεις αυτές ακολουθούν τις πρόσφατες αναφορές για την παρουσία τριών κινεζικών πολεμικών πλοίων — μιας φρεγάτας, ενός πλοίου ανεφοδιασμού και ενός από τα πλέον ισχυρά καταδρομικά του Πεκίνου—στα ανοιχτά των αυστραλιανών ακτών από τα τέλη Φεβρουαρίου.
Στις 21 Φεβρουαρίου, εμπορικές πτήσεις εκτράπηκαν όταν τα κινεζικά πολεμικά πλοία ξεκίνησαν άσκηση με πραγματικά πυρά στη Θάλασσα της Τασμανίας, χωρίς προηγούμενη ενημέρωση της Αυστραλίας ή της Νέας Ζηλανδίας.
Ενώ η υπουργός Εξωτερικών Πένι Γουόνγκ συναντήθηκε με τον Κινέζο ομόλογό της Γουάνγκ Γι λίγες ώρες μετά την άσκηση, η αντιπολίτευση ζήτησε πιο άμεση αντίδραση απέναντι στο Πεκίνο.
«Το γεγονός ότι κινεζικά πολεμικά πλοία πραγματοποιούν προκλητικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά στα ανοιχτά των ακτών μας — ακριβώς μεταξύ της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας — επιβάλλοντας εκτροπές πτήσεων, είναι κάτι το εμπρηστικό, επικίνδυνο και απαράδεκτο», δήλωσε ο Λίνκολν Πάρκερ, πρώην πρόεδρος του Κλάδου Πολιτικής Άμυνας και Εθνικής Ασφάλειας του Φιλελεύθερου Κόμματος.
«Η Κίνα έχει επιτεθεί σε δύτες του αυστραλιανού ναυτικού, σε αεροσκάφη μας και τώρα ρίχνει πραγματικά πυρά στα ύδατά μας. Τι θα ακολουθήσει;» αναρωτήθηκε.
Ανησυχία για την αυξανόμενη στρατιωτική δραστηριότητα της Κίνας
Ο Τζο Κίρι, ανώτερος αναλυτής στο Ινστιτούτο Πολιτικής Στρατηγικής της Αυστραλίας (ASPI), δήλωσε ότι η πρόσφατη ανάπτυξη κινεζικών δυνάμεων γύρω από την Αυστραλία είναι πρωτοφανής αλλά όχι μοναδική.
«Τα τελευταία χρόνια, το ναυτικό της Κίνας έχει αναπτύξει μια σειρά από σκάφη στην περιοχή της Αυστραλίας, συμπεριλαμβανομένων υπερσύγχρονων πολεμικών πλοίων, πλοίων ανεφοδιασμού, πλοίων συλλογής πληροφοριών, ερευνητικών πλοίων, πλοίων υποστήριξης δορυφόρων και νοσοκομειακών πλοίων», ανέφερε σε άρθρο του στις 10 Μαρτίου στην ιστοσελίδα του ASPI.
Οι αυστραλιανές αρχές ασφαλείας εκτιμούν ότι οι εμφανίσεις των κινεζικών πολεμικών πλοίων στις ακτές της χώρας θα γίνονται ολοένα και συχνότερες και πιο επιθετικές.
«Η μεγαλύτερη και λιγότερο διαφανής στρατιωτική συγκέντρωση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σημαίνει ότι [ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός] θα μπορεί να επιχειρεί σε μεγαλύτερες αποστάσεις από την ηπειρωτική Κίνα, σε μεγαλύτερους αριθμούς, συμπεριλαμβανομένων των άμεσων θαλάσσιων και εναέριων χώρων της Αυστραλίας», δήλωσε ο Άντριου Σίρερ, γενικός διευθυντής της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών, σε κοινοβουλευτική ακρόαση στις 24 Φεβρουαρίου.
«Αυτή είναι η νοτιότερη περιοχή στην οποία έχει επιχειρήσει ομάδα κρούσης του Πολεμικού Ναυτικού της Κίνας και τουλάχιστον κάποιες από τις δραστηριότητές της φαίνεται να έχουν σχεδιαστεί για να είναι προκλητικές», είπε.
Ο Κίρι προειδοποίησε ότι η παρακολούθηση και η διαχείριση της αυξανόμενης ναυτικής παρουσίας της Κίνας στην περιοχή της Αυστραλίας θα ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στις στρατιωτικές δυνατότητες της χώρας τα επόμενα χρόνια.
Η Αυστραλία ξοδεύει σήμερα περίπου το 2% του ΑΕΠ της για την άμυνα, με την πρόβλεψη να αυξηθεί στο 2,3% έως το 2034, φέρνοντάς την στο ίδιο επίπεδο με το τρέχον αμυντικό κόστος του Ηνωμένου Βασιλείου και μπροστά από αυτό της Γαλλίας.
Τι είναι το ψηφιδωτό; Από πού πηγάζει η ονομασία του;* Ποια είναι η τεχνική αλλά και η ιστορική του διαδρομή στη διαρκή πορεία του; Ερωτήματα των οποίων την απάντηση ελπίζουμε ότι θα βρει ο αναγνώστης ακολουθώντας τη σειρά άρθρων του ψηφιδογράφου και συγγραφέα Γιάννη Λουκιανού.
Στο πρώτο μέρος, παρουσιάζονται ψηφιδωτά της ελληνιστικής περιόδου. Στο δεύτερο της ρωμαϊκής, στο τρίτο της βυζαντινής και στο τέταρτο σύγχρονα ψηφιδωτά στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Σε ξεχωριστά άρθρα, θα παρουσιαστούν τεχνικές της ψηφιδογραφίας.
Βυζάντιο
Τι να σκεφτεί κανείς γι’ αυτούς τους τεχνίτες του ψηφιδωτού που ανεβασμένοι πάνω στις σκαλωσιές ενός βυζαντινού ναού, μιας βασιλικής, με υψηλό αίσθημα ευθύνης και επιδεξιότητας, ψηφοθετούσαν ασταμάτητα; Επρόκειτο για ανθρώπους γεμάτους ζήλο, με ιδιαίτερες ικανότητες, μύστες ενός άξιου θαύματος.
Έπρεπε εκεί ψηλά να ισορροπούν το σώμα τους, να κόβουν με δύναμη τις ψηφίδες και να τις τοποθετούν με περίσσια επιμέλεια. Με τέτοιο ρυθμό ώστε αφ’ ενός μεν να προχωρά το έργο και αφ’ ετέρου να διατηρείται η υψηλή αισθητική του.
Έπρεπε να γίνουν όλα πριν στεγνώσει το κονίαμα. Τοποθετημένο στη γωνία της κόγχης, στο κοίλο του τρούλου, θα δεχόταν τις ψηφίδες για να τις συγκρατήσει και να τις συγκολλήσει. Και κάτω, στο καθολικό του ναού, ο υπεύθυνος της σύνθεσης καθοδηγούσε το συνεργείο σαν αρχιμουσικός μιας παράξενης ορχήστρας, που ακροβατούσε πάνω ψηλά. Κάτω αριστερά το πράσινο του μαλαχίτη, πιο κάτω το ερυθροκίτρινο του σιδήρου, δεξιά το αιματώδες κυανό.
«Κι ακόμα πιο ψηλά, ο αρχάγγελος με το βαθύ του βλέμμα όλο συγχώρεση.»
Η τέχνη των βυζαντινών ψηφιδωτών είναι ένα θέμα που απασχόλησε σε πανευρωπαϊκό – και όχι μόνο – επίπεδο τους ανθρώπους της τέχνης και της αρχιτεκτονικής στα τέλη του 19ου αιώνα. Τα βυζαντινά ψηφιδωτά μελετήθηκαν και πολλά από αυτά αποκαταστάθηκαν, προκαλώντας και πάλι το ενδιαφέρον, που παρέμεινε ζωντανό για αρκετές δεκαετίες. Ήταν κάτι που ενδιέφερε άπαντες, μιας και δεν υπήρχε καμία αμφιβολία για τον μνημειακό χαρακτήρα αυτής της τέχνης.
Εξπρεσιονισμός της Ιουστινιάνειας τέχνης. Λεπτομέρεια από τη «Μεταμόρφωση του Χριστού», Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά. Αίγυπτος 6ος αι. μ.Χ.
Ψηφιδωτά όπως αυτά του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία, της Μονής Δαφνίου στην Αττική αλλά και της Μονής της Χώρας (Καχριέ τζαμί) στην Κωνσταντινούπολη, ήταν αδύνατο να μην συγκινήσουν τους μελετητές από χώρες της Ευρώπης (Γαλλία, Ρωσία), αλλά και της Αμερικής.
Η πηγή από την οποία άντλησαν οι Βυζαντινοί τα μυστικά και τις ιδιαιτερότητες της τέχνης αυτής εντοπίζεται στα αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά ψηφιδωτά. Από αυτά πήραν αρκετά μυθολογικά θέματα, αλλά και διάφορα διακοσμητικά στοιχεία, που απέκτησαν πλέον έναν νέο, χριστιανικό συμβολισμό.
Ένας από τους λόγους που συνέτειναν στη διάδοσή τους θα πρέπει να είναι η «μεταφορά» αυτού του είδους διακόσμησης από τα δάπεδα στους τοίχους. Βέβαια, η επίστρωση των δαπέδων δεν ξεχάστηκε εντελώς. Αντίθετα, εκεί που κρινόταν αναγκαίο συνεχίστηκε. Αυτό αποδεικνύεται από ένα τεράστιο έργο που καλύπτει επιφάνεια περίπου χιλίων τετραγωνικών μέτρων και κοσμούσε το δάπεδο ανακτόρου στην Κωνσταντινούπολη, έχοντας ως θέματα μάχες αγρίων θηρίων με ανθρώπους, μυθολογικά όντα, χίμαιρες, γρύπες κ.ά.
Στην περιοχή της Συρίας και της Ιορδανίας η επίστρωση των δαπέδων συνεχίστηκε μέχρι τον 8ο αιώνα.
Όπως είναι φυσικό, οι εικόνες του Θεού και των αγίων που φιλοτεχνούνταν δεν θα μπορούσαν να είναι στο πάτωμα. Έτσι, ο πιστός που ζούσε στο Βυζάντιο είχε πλέον απέναντί του, στους τοίχους του ναού, ένα διακοσμητικό είδος ιδιαίτερης σημασίας. Αυτή η λαμπρότητα αποπνέει παράλληλα τη δύναμη και την αίγλη των βυζαντινών αυτοκρατόρων και αρχηγών του κράτους, αλλά και εκπροσωπεί τον Θεό στη γη.
Όσο ζυμώνονται οι νέες τάσεις και γεννιούνται τα νέα έργα, και καθώς αυτή η τέχνη εξακοντίζεται, πλησιέστεροι δέκτες της γίνονται πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη, η Ρώμη, η Ραβέννα, το Μιλάνο, η Φλωρεντία, το Κίεβο κ.ά.
Οι ψηφίδες που κατασκευάζονταν κατά πρώτον από υλικά όπως μάρμαρα ή φυσικές πέτρες, τώρα εμπλουτίζονται με καινούργια χρωματιστά γυαλιά και χρυσές ή ασημένιες ψηφίδες. Η κατασκευή των «μεταλλικών» ψηφίδων επιτυγχάνεται με την επίστρωση στο γυαλί φύλλου χρυσού ή αργύρου και επακόλουθη εφυάλωσή του για λόγους προστασίας. Αυτού του είδους οι ψηφίδες χρησιμοποιούνται κυρίως για να στολίσουν τα ενδύματα και τους θρόνους, αλλά και για να επενδύσουν τον κάμπο των παραστάσεων. Για τα πρόσωπα χρησιμοποιούνται κυρίως μικρές μαρμάρινες ψηφίδες σε αρκετούς τόνους, με αποτέλεσμα να θεωρείται πως οι ψηφοθέτες του Βυζαντίου είχαν πια την ικανότητα να «ζωγραφίζουν» το πρόσωπο.
«Το υλικό και οι τρόποι κατασκευής του ψηφιδωτού είναι συνυφασμένο με τη δομή και την εκφραστικότητα των εικόνων», γράφει η Ελένη Βακαλό. «Ενταγμένο στην αρχιτεκτονική επιφάνεια αποτελεί ακόμα ένα στρώμα χτίσματος. Η κάθε ψηφίδα ενσωματώνεται σαν υλικό στον τοίχο. Σαν μονάδα χρώματος αποτελεί κι εκείνη ένα επίπεδο. Έτσι, από επίπεδο ξεκινάει και σε επίπεδο καταλήγει μία μορφή. Ο όγκος της σχεδιάζεται και αποδίδεται όχι να χτίζεται κατά επάλληλα επίπεδα. Μια τέτοια αντίληψη κατασκευής ανταποκρίνεται και στην έννοια, τη μεταφυσική του Χριστιανισμού για τις μορφές. Είναι ‘κτίση’.»
Σε αρκετές εκκλησίες των μεγάλων πόλεων, όπως στην Κωνσταντινούπολη και τη Θεσσαλονίκη, σώζεται σήμερα ένα μεγάλο πλήθος ψηφιδωτών παραστάσεων.
«Ζωή, σύζυγος του Κωνσταντίνου του Μονομάχου»΄. Ανατολικός τοίχος, νότιο κλείτος Αγίας Σοφίας. Κωνσταντινούπολη, 11ος αι. μ.Χ.
Δυστυχώς, διασώθηκαν λίγα τμήματα από την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, και αυτά από τον ανεικονικό διάκοσμο του 6ου αιώνα. Σε αυτά προστέθηκαν τα ψηφιδωτά της ανάκαμψης, της εποχής δηλαδή μετά την Εικονομαχία και την κατάληψη της Πόλης από τους Σταυροφόρους (13ος αιώνας). Τη διακόσμηση αυτής της μεγάλης εκκλησίας – της μεγαλύτερης του Χριστιανισμού της Ανατολής – ίσως να επιμελήθηκε ο ίδιος ο Ιουστινιανός, σε έναν αγώνα άμιλλας προς τον λαμπρό για την εποχή Ναό του Σολομώντος στην Ιερουσαλήμ.
Ψηφιδωτά σώζονται στην Παμμακάριστο (Φετιχέ τζαμί), στους Αγίους Θεοδώρους (Κιλιτζέ τζαμί) και στη Μονή της Χώρας (Καχριέ τζαμί). Στο Μουσείο Μπενάκη, στην Αθήνα, βρίσκεται ένα τμήμα αποτοιχισμένου ψηφιδωτού παράστασης της Υπαπαντής, του 9ου αιώνα, από το καθολικό της Μονής του Χριστού Ακαταλήπτου.
Η Θεσσαλονίκη, η δεύτερη μεγάλη πόλη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αποτέλεσε, όπως και η Ραβέννα της Ιταλίας, το άδυτο της βυζαντινής ψηφιδωτής τέχνης. Η μεγάλη εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, η Ροτόντα, η μονή του Οσίου Δαβίδ, η Αχειροποίητος, είναι μνημεία των οποίων η διακόσμηση έγινε πριν από την περίοδο της Εικονομαχίας, αφού χρονολογούνται από τον 4ο, 5ο και 6ο αιώνα. Από τον 8ο, 9ο και 11ο αιώνα σημαντικό μνημείο είναι η Αγία Σοφία, ενώ στους Αγίους Αποστόλους διατηρείται ψηφιδωτό του 14ου αιώνα.
Ο Άγιος Δημήτριος, έχοντας στο πλάι του τον ιδρυτή επίσκοπο. Βασιλική Αγίου Δημητρίου, Θεσσαλονίκη.
Η βασιλική του Αγίου Δημητρίου, πολιούχου της Θεσσαλονίκης, κτίστηκε στα μέσα του 5ου αιώνα. Ύστερα από την πυρκαγιά που συνέβη μεταξύ 629-634 ανοικοδομήθηκε. Από τη σημερινή κατάσταση του διακόσμου διαφαίνεται ο αποσπασματικός της χαρακτήρας. Όταν τα οικονομικά το επέτρεπαν, η διακόσμηση γινόταν με ψηφιδωτά, ενώ οι τοιχογραφίες ήταν λιγότερο δαπανηρή λύση, αφού το οικοδόμημα πέρασε από πολλές δοκιμασίες. Ο σχεδιασμός της διακόσμησης έχει χαρακτήρα αναθηματικών πινάκων. Ξεχωρίζουν έργα του Αγίου Δημητρίου που δέχεται δύο παιδιά, καθώς και του Επισκόπου Ιωάννη, ιδρυτή του ναού, όπως επίσης οι φιγούρες των γονέων που παρουσιάζουν το τέκνο τους στον Άγιο Δημήτριο. Τα θαυμάσια σχέδια με υδατοχρώματα του Άγγλου αρχιτέκτονα και μελετητή W. S. George μάς κάνουν γνωστή τη διακόσμηση που υπήρχε πριν τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917, η οποία κατέστρεψε μεγάλο μέρος του ναού και της διακόσμησής του.
Εξαιρετικά ψηφιδωτά έργα, που φανερώνουν την υψηλή κατάρτιση των εργαστηρίων του 5ου αιώνα, βρίσκονται στην κόγχη του ιερού της Μονής του Οσίου Δαβίδ του Λατόμου. Ιερός πράγματι ο τοίχος που απέκρυψε τα ψηφιδωτά, και έτσι γλίτωσαν από την καταστροφή την περίοδο της Εικονομαχίας. Ένα λιοντάρι που συμβολίζει τον Ευαγγελιστή Μάρκο, και αντίστοιχα άλλα των υπόλοιπων τριών Ευαγγελιστών πλαισιώνουν τον Χριστό σε μια ιδιότυπη σύνθεση, ενώ τα ενυπάρχοντα τέσσερα ποτάμια του Παραδείσου αποδίδουν το όραμα του Ιεζεκιήλ. Χρώματα, αρμονικοί συνδυασμοί, τοπία με αίσθηση της ελληνιστικής περιόδου είναι χαρακτηριστικά του χαρισματικού αυτού έργου.
Σημαντικό μνημείο του 5ου αιώνα είναι η βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε της Ρώμης. Σε αυτήν είναι έκδηλη η επιρροή της αυτοκρατορικής τέχνης της Κωνσταντινούπολης. Τα ψηφιδωτά αυτής της πολύ μεγάλης εκκλησίας – από τις μεγαλύτερες στη Ρώμη – αποτελεί ένα καλό δείγμα από αυτό που αποκαλούμε «λειτουργικό χρώμα» (functional coloring). Η λαμπρότητα και τα πλούσια χρώματα των συνθέσεων του ψηφιδωτού συμβάλουν στο «να έρθει πιο κοντά» το εκκλησίασμα.
Ο Μωυσής στην Ερυθρά Θάλασσα (λεπτομέρεια). Santa Maria Maggiore, Ρώμη, 5ος αι. μ.Χ.
Ο Αβραάμ υποδέχεται τους αγγέλους. Santa Maria Maggiore, Ρώμη, 5ος αι. μ.Χ.
Ο Άρνολντ Χάουζερ [Arnold Hauser, 1892-1978] στο βιβλίο του «Κοινωνική ιστορία της τέχνης» ( εκδ. Κάλβος 1978) αναφέρει: «Η βυζαντινή αυλική τέχνη δεν θα μπορούσε να γίνει η κατ’ εξοχήν χριστιανική τέχνη αν η Εκκλησία δεν είχε γίνει η απόλυτη εξουσία και δεν είχε αισθανθεί τον εαυτό της κύριο του κόσμου».
Το τυπικό αυτό βρήκε παραδειγματική έκφραση στα αφιερωματικά μωσαϊκά του Αγίου Βιταλίου στη Ραβέννα, τα οποία από την άποψη αυτή δεν ξεπεράστηκαν στους μεταγενέστερους χρόνους. Κανένα κλασικό ή κλασικιστικό κίνημα, καμιά ιδεαλιστική ή αφηρημένη τέχνη δεν μπόρεσε να εκφράσει τη μορφή και το ρυθμό τόσο άμεσα και τόσο καθαρά.
Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα με την ακολουθία της. Άγιος Βιτάλιος, Ραβέννα.
Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α΄ με την ακολουθία του. Άγιος Βιτάλιος, Ραβέννα.
Ένα συμπυκνωμένο σε έκφραση και περιεχόμενο έργο είναι τα ψηφιδωτά που στολίζουν το καθολικό στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά. Το ανοικοδόμησε ο Ιουστινιανός τον 6ο αιώνα, και, για την ψηφιδωτή του διακόσμηση, θα πρέπει να έστειλε ένα υψηλών δυνατοτήτων συνεργείο.
«Η Μεταμόρφωση του Χριστού». Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά. Αίγυπτος 6ος αι. μ.Χ.
Στην κεντρική σύνθεση της Μεταμόρφωσης το φως αντανακλάται στις χρυσές και ασημένιες ψηφίδες έτσι που να μοιάζει πως οι ακτίνες έρχονται απ’ έξω, διαπερνώντας τα τοιχώματα του κτίσματος. Εδώ, η ιδιαίτερη τεχνική των Βυζαντινών να γωνιάζουν τις χρυσές ψηφίδες ώστε το αντανακλών φως να φτάνει στο ύψος των ματιών των εισερχομένων αποδίδει και αποδίδεται εξαιρετικά.
Η λεπτότητα της βυζαντινής τέχνης και τα δυναμικά στοιχεία της ύστερης ρωμαϊκής περιόδου είναι χαρακτηριστικά αυτού του έργου της πρώιμης περιόδου του 6ου αιώνα.
Ψηφιδωτά του 11ου αιώνα
Η Μονή Δαφνίου στην Αθήνα, η Μονή Οσίου Λουκά στη Βοιωτία και η Νέα Μονή της Χίου είναι σημαντικά μνημεία της ψηφιδωτής τέχνης του 11ου αιώνα. Κτίστηκαν από διαφορετικούς δωρητές και η διακόσμησή τους αφ’ ενός εκφράζει τις νέες τάσεις και τα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής, αφ’ ετέρου διατηρεί η κάθε μία τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
Λεπτομέρεια από την «Ψηλάφιση». Μονή Δαφνίου.
Η Μονή Δαφνίου κτίστηκε περίπου στα τέλη του 11ου αιώνα και τα ψηφιδωτά της παραμένουν στην πλειοψηφία τους σε καλή κατάσταση. Θα ήταν καλύτερα αν κατά καιρούς δεν πλήττονταν από τους σεισμούς, όπως συνέβη πρόσφατα με αυτούς της Αττικής το 1999.
«Η ψηλάφιση». Ο Θωμάς με τρόμο πλησιάζει το δάχτυλο του «εις τον τύπον των ήλω». Μονή Δαφνίου, 11ος αι. μ.Χ.
Η Νέα Μονή της Χίου είναι ένα αυτοκρατορικό κτίσμα των μέσων του 11ου αιώνα, όπως βεβαιώνεται από διάφορα χρυσόβουλα. Ο ψηφιδωτός διάκοσμος έχει αποκατασταθεί από τις φθορές που προκάλεσαν οι τρομεροί σεισμοί που έγιναν στο νησί το 1881 και το 1948. Τα θέματα του διακόσμου αναφέρονται κυρίως στις μεγάλες εκκλησιαστικές εορτές του έτους. Ξεκινούν με τον Ευαγγελισμό και τελειώνουν με την εις Άδου Κάθοδον, παρουσιάζοντας τις μεγάλες στιγμές του Χριστού στη γη. Τα απλά χρώματα και το ύφος των μορφών παρουσιάζουν μια αξιοσημείωτη ενότητα, ενώ η ομοιογένεια και η από τεχνικής πλευράς απόδοση των προσώπων δείχνουν ότι η ολοκλήρωση του ψηφιδωτού διακόσμου και στα τρία τμήματα του καθολικού έγινε από το ίδιο ικανότατο συνεργείο, που ήρθε, βέβαια, από την πρωτεύουσα, αφού χορηγός αυτού του θαυμάσιου έργου ήταν ο Κωνσταντίνος Θ’ ο Μονομάχος.
Σκηνή της βάπτισης του Χριστού. Νέα Μονή Χίου, 11ος αι. μ.Χ
Ένα άλλο μνημείο του 11ου αιώνα είναι αυτό του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία. Το καθολικό της μονής οικοδομήθηκε το 1011 από τον ηγούμενο Φιλόθεο και τους συνασκητές του, όπου και τοποθετήθηκε η λειψανοθήκη του Οσίου Λουκά.
Ο Χριστός πλένει τα πόδια του Πέτρου. Όσιος Λουκάς, 11ος αι. μ.Χ.
Τα θέματα που κοσμούν το καθολικό είναι εμπνευσμένα από τη ζωή του Θεανθρώπου στη γη: Ευαγγελισμός, Γέννηση, Υπαπαντή και Βάπτιση, ενώ άλλες τέσσερεις παραστάσεις από τον κύκλο του Πάθους κοσμούν το νάρθηκα. Στην κόγχη του ιερού, στα σταυροθόλια, στο νάρθηκα, υπάρχουν αρκετές παραστάσεις της Παναγίας Πλατυτέρας Βρεφοκρατούσας, των αγίων, ενώ στο διακοσμητικό διατηρούνται δύο θέματα από την Παλαιά Διαθήκη. Ο Δανιήλ στο λάκκο των λεόντων και οι τρεις παίδες εν καμίνω με έναν άγγελο άνωθεν τους να τους προστατεύει.
Μέσα από αυτά τα έργα διαφαίνεται ένας συντηρητικός χαρακτήρας, που ανταποκρίνεται στο θεολογικό κλίμα της εποχής του πρώτου μισού του 11ου αιώνα. Έντονο περίγραμμα για την απόδοση του ανθρώπινου σώματος και κυρίως της Μορφής, καθώς και λιτά χρώματα που ισορροπούν τη λειτουργικότητα της αρχιτεκτονικής είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά αυτής της διακόσμησης, που, μαζί με τα ψηφιδωτά της Νέας Μονής της Χίου και αυτής του Δαφνίου, αποτελούν την τριάδα των εξαιρετικών μνημείων αυτής της τέχνης του 11ου αιώνα στην Ελλάδα.
Εκτός των εντοίχιων ψηφιδωτών, σώζονται και εικόνες, μια τεχνική πάνω σε ξύλο με συνεκτικό υλικό κερί και ρητίνες. Είναι περίφημη η εικόνα της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας από τον Άγιο Βασίλειο της Βιθυνίας, του 14ου αιώνα, διαστάσεων 95 x 62 εκατοστών, η οποία βρίσκεται στο Βυζαντινό Μουσείο. Μία αρχαιότερη (11ος αιώνας) είναι του Αγίου Νικολάου και βρίσκεται στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου στην Πάτμο, ενώ στο Μουσείο Μπενάκη βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας της Ελεούσας (τέλη 13ου αιώνα).
Παναγία η Γλυκοφιλούσα, τέλη 13ου αιώνα. Βυζαντινό Μουσείο.
Κλείνοντας αυτή τη μικρή αναφορά για τα βυζαντινά ψηφιδωτά, και με αφορμή τα έργα του 14ου και 15ου αιώνα, θα θέλαμε να αναφέρουμε στον επίλογο μιας σχετικής εργασίας του μελετητή Περ Γιόνας Νορντχάγκεν [Per Jonas Nordhagen, γεν. 1929], ο οποίος γράφει:
«Η αναγέννηση των Παλαιολόγων (μετά τη δυναστεία 1261-1453) επέφερε μια ανανέωση στη βυζαντινή τέχνη του ψηφιδωτού. Ανατράπηκε από ένα ζωτικό ανθρωπισμό, ο οποίος διαδόθηκε στη Δύση και τροφοδότησε την ιταλική Αναγέννηση ζωγραφίζοντας πρόσωπα με την ανάγκη να επιτύχει τριών διαστάσεων εφέ και καλλιέργησε το περίπλοκο στα ανθρώπινα αισθήματα και τη δράση. Μία νευρώδης ζωτικότητα εισήλθε στη θρησκευτική τέχνη με μια αίσθηση πάθους και τραγωδίας.»
Στην τέχνη του ψηφιδωτού αυτό έδωσε εξαιρετικά αποτελέσματα με ανανεωμένες τεχνικές. Οι ψηφίδες έγιναν μικρότερες και τα περιγράμματα έχασαν την έντασή τους, έγιναν πιο απαλά και μερικές φορές αφανή. Τα χρώματα έγιναν για άλλη μια φορά σχεδόν ομότιμα, ανακαλώντας τις πρώιμες χριστιανικές περιόδους, και συχνά χρησιμοποιήθηκαν και στο πορφυρό. Ανανεώθηκε το ενδιαφέρον στο οπτικό εφέ του χρυσού και παραμερίστηκε η τεχνική των γωνιασμένων ψηφίδων.
Το χρυσό υπόβαθρο στους τοίχους μερικές φορές εξελάμβανε τη φόρμα ενός κοχυλιού – το δίχως άλλο για να μοιάζει ότι παίζει με το επιφανειακό φως και παράλληλα να το αποδίδει ομοιόμορφα και λαμπερά.
Του Γιάννη Λουκιανού
Το κείμενο είναι από το βιβλίο του Γιάννη Λουκιανού «Η τέχνη του ψηφιδωτού και η τεχνική του», Αθήνα 2011, εκδόσεις βότσαλο, β΄ έκδοση. Από το ίδιο βιβλίο προέρχονται και οι εικόνες, εκτός από εκείνες των οποίων αναφέρεται η πηγή τους.
Ο Γιάννης Λουκιανός γεννήθηκε στην Ίο των Κυκλάδων, πήρε μαθήματα σχεδίου και χρώματος και επιδόθηκε στην τέχνη του ψηφιδωτού και του βοτσαλωτού, κοσμώντας κτίρια και αυλές, μεταξύ των οποίων κατοικία στη Βέρνη της Ελβετίας και η αποκατάσταση του βοτσαλωτού διάκοσμου της ιστορικής αυλής της Μητρόπολης της Σύρου και άλλων εκκλησιών.
Για την τέχνη του ψηφιδωτού και του βοτσαλωτού έχει μιλήσει σε πολλά σχολεία, σε Διεθνή Συνέδρια (Αθήνα 2010-Κύπρος 2012) καθώς και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, και έχει γράψει σε περιοδικά και σε τοπικές εφημερίδες. Έχει γράψει ακόμη αρκετά δικά του βιβλία, με σημαντικότερα τα:
«Οι βοτσαλωτές αυλές των Κυκλάδων», Αθήνα 1998, αυτοέκδοση (3 εκδόσεις) «Οι βοτσαλωτές Αυλές του Αιγαίου», Αθήνα 1999, αυτοέκδοση (εξαντλημένο) «Η τέχνη του ψηφιδωτού και η τεχνική του», Αθήνα 2002 και 20011 Έχει διδάξει την τέχνη του ψηφιδωτού σε επιδοτούμενα σεμινάρια (Σύρος, Ίος κ.ά.), καθώς και στα παιδιά του ΚΔΑΠ στην Ίο.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
* Ο όρος ‘ψηφιδωτό’ προέρχεται από το ψηφίο, τη μικρή πέτρα. Ο όρος ‘μωσαϊκό’ προέρχεται από τις Μούσες.
Κατά τη διάρκεια της 58ης τακτικής συνεδρίασης του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη Γενεύη, δύο ασκούμενοι του Φάλουν Γκονγκ προέβησαν σε ισχυρές καταγγελίες κατά του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ) για εξαναγκαστική αφαίρεση οργάνων και άλλα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Οι μαρτυρίες τους ανέδειξαν την ανάγκη για άμεση διεθνή δράση ενάντια σε αυτές τις φρικαλεότητες.
Ένας εκ των ομιλητών διακόπηκε από Κινέζο αντιπρόσωπο, ο οποίος επιχείρησε να φιμώσει την τοποθέτησή του. Ωστόσο, οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ υπερασπίστηκαν το δικαίωμά του να μιλήσει. Αποφασισμένος, συνέχισε την ομιλία του, ζητώντας ανεξάρτητη έρευνα για τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις του ΚΚΚ.
Ισχυρή υπενθύμιση για συνεχιζόμενες θηριωδίες
Στην 14η συνεδρίαση της 4ης Μαρτίου, ο Λεμπίν Ντινγκ—υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με έδρα το Βερολίνο, ανεξάρτητος ερευνητής για την Κίνας και εκπρόσωπος της γερμανικής ΜΚΟ «Κοινωνία για τους Απειλούμενους Λαούς»—εξέθεσε τη συνεχή καταστολή των ασκούμενων του Φάλουν Γκονγκ στην Κίνα. Περιέγραψε πώς, από τις 20 Ιουλίου 1999, το ΚΚΚ έχει εξαπολύσει μια συστηματική εκστρατεία εξάλειψης του Φάλουν Γκονγκ, μιας πνευματικής πρακτικής με ρίζες στον βουδισμό. Αναφερόμενος στη διαβόητη εντολή του πρώην ηγέτη του ΚΚΚ, Τζιανγκ Ζεμίν, «να καταστραφεί η φήμη των ασκούμενων, να καταστραφούν οικονομικά και να εξοντωθούν σωματικά», ο Ντινγκ αποκάλυψε τη σκληρή πραγματικότητα της κρατικά καθοδηγούμενης καταστολής, η οποία συνεχίζεται για περισσότερα από 25 χρόνια.
Παρουσίασε συγκλονιστικά στοιχεία: έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024, έχουν επιβεβαιωθεί 5.167 θάνατοι ασκούμενων του Φάλουν Γκονγκ, εκ των οποίων 164 καταγράφηκαν μόνο το 2024, ενώ 764 άτομα καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης. Αναφέρθηκε επίσης στη δίωξη του πατέρα του, Γιουάντε Ντινγκ, υπόθεση που οδήγησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην υιοθέτηση ψηφίσματος για τη συνεχιζόμενη καταστολή του Φάλουν Γκονγκ στην Κίνα (2024/2504(RSP)).
Επιπλέον, παρέθεσε τα πορίσματα του «Δικαστηρίου για την Κίνα» στο Λονδίνο το 2019, το οποίο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εξαναγκαστική αφαίρεση οργάνων πραγματοποιείται σε μεγάλη κλίμακα, με τους ασκούμενους του Φάλουν Γκονγκ να αποτελούν την «κύρια πηγή» για αυτά τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ανέφερε επίσης τις ανησυχίες που έχουν εκφράσει εμπειρογνώμονες ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ για την αφαίρεση οργάνων από φυλακισμένες μειονότητες, μεταξύ των οποίων και οι ασκούμενοι του Φάλουν Γκονγκ. Ο Ντινγκ τόνισε ότι η ΜΚΟ του υπέβαλε γραπτή δήλωση στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ τον περασμένο Φεβρουάριο, καταδικάζοντας την καταστολή του Φάλουν Γκονγκ και τη εξαναγκαστική αφαίρεση οργάνων από κρατούμενους συνείδησης.
Προσπάθειες φίμωσης από το ΚΚΚ
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο Ντινγκ διακόπηκε από τον Κινέζο διπλωμάτη Τσανγκτσίνγκ Σονγκ, ο οποίος τον κατηγόρησε ότι «επιτίθεται» στο ΚΚΚ και ζήτησε από τον προεδρεύοντα αντιπρόεδρο του Συμβουλίου, Ταρέκ Μντ Αριφούλ Ισλάμ, να τον σταματήσει. Ωστόσο, ο κος Ισλάμ απέρριψε αμέσως το αίτημα, επιβεβαιώνοντας ότι η τοποθέτηση του Ντινγκ ήταν «σύμφωνη με τους κανόνες» και του επέτρεψε να συνεχίσει. Ο Ντινγκ ολοκλήρωσε την ομιλία του ζητώντας από το Συμβούλιο να διορίσει Ειδικό Εισηγητή για να διερευνήσει την πρακτική της εξαναγκαστικής αφαίρεσης οργάνων από κρατούμενους συνείδησης στην Κίνα.
Ο Λεμπίν Ντινγκ μιλάει κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στη Γενεύη στις 4 Μαρτίου 2025.
Έκκληση για παγκόσμια λογοδοσία
Στις 5 Μαρτίου, η Κάγιαν Γουόνγκ, ασκούμενη του Φάλουν Γκονγκ και συνεργάτιδα της οργάνωσης Global Human Rights Defence (GHRD), κατήγγειλε τις συνεχιζόμενες φρικαλεότητες στην Κίνα. Τόνισε: «Το GHRD εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τα εγκλήματα εξαναγκαστικής αφαίρεσης οργάνων στην Κίνα, ιδίως εις βάρος των ασκούμενων του Φάλουν Γκονγκ». Κάλεσε τις κυβερνήσεις παγκοσμίως να στηρίξουν την κοινότητα του Φάλουν Γκονγκ υπογράφοντας τη «Διεθνή Διακήρυξη για την Καταπολέμηση και Πρόληψη της Εξαναγκαστικής Αφαίρεσης Οργάνων».
Η Γουόνγκ κατηγόρησε το ΚΚΚ ότι συγκαλύπτει αυτά τα εγκλήματα, αλλοιώνει δεδομένα μεταμοσχεύσεων και παραπλανά διεθνείς οργανισμούς. Υπογράμμισε ότι οι ενέργειες αυτές παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ιατρική ηθική και το διεθνές δίκαιο. Επικαλούμενη τη Σύμβαση για τη Γενοκτονία, υποστήριξε ότι η δίωξη του Φάλουν Γκονγκ συνιστά γενοκτονία.
Η Καγιάν Γουόνγκ μιλάει κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στη Γενεύη στις 5 Μαρτίου 2025.
Κόστος σε ανθρώπινες ζωές
Οι μαρτυρίες που ακούστηκαν στο Συμβούλιο αποτελούν μέρος μιας μακράς ιστορίας καταστολής. Οι συγκλονιστικές ομιλίες του Ντινγκ και της Γουόνγκ επισημαίνουν το ανυπολόγιστο ανθρώπινο κόστος των κρατικών πολιτικών καταστολής, υπενθυμίζοντας ότι πίσω από τα στατιστικά στοιχεία βρίσκονται πραγματικές ζωές που έχουν καταστραφεί.
Το Κέντρο Πληροφόρησης για το Φάλουν Ντάφα επανέλαβε την έκκλησή τους: η διεθνής κοινότητα πρέπει να αναλάβει δράση τώρα για να τερματίσει τη βίαιη αφαίρεση οργάνων και να διασφαλίσει ότι οι υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν.
Οι υπουργοί Εξωτερικών που συμμετείχαν στη σύνοδο των G7, την Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου, στον Καναδά, συμφώνησαν στην υιοθέτηση σκληρής γραμμής απέναντι στην Κίνα όσον αφορά την πρόθεσή της να ενσωματώσει την Ταϊβάν. Εμφανής η παράλειψη αναφοράς στην πολιτική της «Μίας Κίνας», που απουσίαζε από τη χθεσινή δήλωση των υπουργών, αν και είχε περιληφθεί στη δήλωσή τους του Νοεμβρίου.
Επισημαίνεται ότι η πολιτική της «Μίας Κίνας» αποτελεί έως τώρα τον πυλώνα των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Κίνας και άλλων κρατών, η οποία ουσιαστικά συνίσταται στην αναγνώριση των εδαφικών διεκδικήσεων της Κίνας επί της Ταϊβάν, χωρίς όμως να αποδέχεται τις διεκδικήσεις αυτές. Οι χώρες που υιοθετούν αυτήν την πολιτική δεν αναγνωρίζουν επισήμως την Ταϊβάν ως ανεξάρτητο κράτος, ωστόσο διατηρούν διπλωματικές και άλλες σχέσεις μαζί της.
Στην κοινή δήλωσή τους, οι υπουργοί καλούν για εξεύρεση ειρηνικής λύσης των ζητημάτων που απασχολούν τις δύο χώρες, υποστηρίζοντας την επιθυμία της Ταϊβάν να «συμμετέχει ουσιαστικά» σε διεθνείς οργανισμούς.
Παράλληλα, προειδοποιούν την Κίνα να αποφύγει δραστηριότητες που θα μπορούσαν να απειλήσουν τους «δημοκρατικούς θεσμούς» και εκφράζουν την ανησυχία τους για την στρατιωτική και πυρηνική ανάπτυξη του Πεκίνου. Με την Κίνα να επιδιώκει την κυριαρχία σε όλη την περιοχή της Ανατολική και Νότια Θάλασσα της Κίνας, κάθε μονόπλευρη απόπειρα εκ μέρους της να μεταβάλει την υφιστάμενη κατάσταση της περιοχής, περιλαμβάνοντας τους υφάλους και κοραλλιογενείς ζώνες που επικαλύπτονται με τις ΑΟΖ όμορων χωρών, καταδικάζεται:
«Καταδικάζουμε τις παράνομες, προκλητικές, καταναγκαστικές και επικίνδυνες ενέργειες της Κίνας που επιδιώκουν μονομερώς να μεταβάλουν το status quo κατά τρόπο που να κινδυνεύει να υπονομεύσει τη σταθερότητα των περιοχών, μεταξύ άλλων μέσω της διεκδίκησης εδαφών και της οικοδόμησης φυλακίων, καθώς και της χρήσης τους για στρατιωτικούς σκοπούς.»
Στη δήλωση γίνεται επίσης αναφορά στους προκλητικούς ναυτικούς ελιγμούς της Κίνας και τα οπλικά συστήματα που στρέφει κατά φιλιππινέζικων και βιετναμέζικων σκαφών που πλέουν στη Νότια Θάλασσα, καθώς και στις προσπάθειες του κινεζικού καθεστώτος να περιορίσει την ελευθερία πλεύσης και εναέριας κυκλοφορίας στη επίμαχη περιοχή.
Σε ξεχωριστή δήλωση για τη ναυτική ασφάλεια, οι G7 επισημαίνουν ότι η βασική τους πολιτική για την Ταϊβάν «παραμένει ίδια», τονίζοντας ότι «η ειρήνη και η σταθερότητα στο Στενό της Ταϊβάν είναι απαραίτητες για τη διεθνή ασφάλεια και ευημερία».
Στη συνάντηση συμμετείχαν οι υπουργοί Εξωτερικών του Καναδά, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ιαπωνίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς επίσης και η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η απάντηση της Κίνας
Μέσω της πρεσβείας του στο Καναδά, το κινεζικό καθεστώς απέρριψε τη δήλωση των G7 για τη θαλάσσια ασφάλεια ως «αβάσιμες κατηγορίες», δηλώνοντας ότι η κατάσταση στη Νότια και Ανατολική Θάλασσα της Κίνας είναι «γενικά σταθερή».
Για το ζήτημα της Ταϊβάν, δήλωσε ότι αποτελεί «εσωτερικό ζήτημα».
Η αντίδραση της Ταϊβάν
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ταϊβάν χαιρέτισε τη δήλωση των G7, δεσμευόμενο ότι θα συσφίξει τη συνεργασία με τα μέλη των G7 και άλλους «φιλικούς συμμάχους», ώστε να διασφαλιστεί η ελευθερία του Ινδο-Ειρηνικού.
Σύμφωνα με αναφορές του υπουργείου Αμύνης της Ταϊβάν, η κινεζική στρατιωτική παρουσία και δραστηριότητα κοντά στην Ταϊβάν παρουσιάζει αύξηση. Στις 12 Μαρτίου συγκεκριμένα, εντοπίστηκαν 20 πολεμικά αεροπλάνα, επτά σκάφη και ένα επίσημο πλοίο να επιχειρούν γύρω από το νησί. Έντεκα από τα κινεζικά αεροσκάφη εισήλθαν στη ζώνη αναγνώρισης της αεράμυνας της Ταϊβάν, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη αεροσκαφών της πολεμικής αεροπορίας της Ταϊβάν για την παρακολούθηση των κινήσεών τους.
Η Ντον ΜακΓκράθ έχει διαπιστώσει από πρώτο χέρι τη θετική επίδραση που έχουν τα κατοικίδια στη ζωή των ανθρώπων. Οι σκύλοι, παραδείγματος χάριν, προάγουν σημαντικά την κοινωνικότητα, μειώνοντας το άγχος και τη μοναξιά. Η ίδια επισκέπτεται μαζί με τους σκύλους της γηροκομεία, κέντρα αποκατάστασης, νοσοκομεία, σχολεία και βιβλιοθήκες. Όπως ανέφερε σε μήνυμά της στην Epoch Times, αυτές οι επισκέψεις φέρνουν ειλικρινή χαμόγελα, ανοιχτές αγκαλιές και θερμές εκδηλώσεις αγάπης, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της διάθεσης, της κινητοποίησης και της γενικότερης ευεξίας των εμπλεκομένων μερών.
Περίπου τα μισά νοικοκυριά στις Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν ένα τουλάχιστον κατοικίδιο, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι ιδιοκτήτες αποκομίζουν μεγάλη χαρά από τη συντροφιά ενός σκύλου ή μιας γάτας. Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: λειτουργούν όντως θεραπευτικά τα κατοικίδια ;
Αν και ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι τα κατοικίδια προάγουν τη σωματική και ψυχολογική ευεξία, άλλα αποτελέσματα παραμένουν ασαφή. Παρά την έλλειψη ισχυρών επιστημονικών αποδείξεων, τα εμπειρικά στοιχεία υπέρ της θεραπευτικής αξίας των κατοικίδιων είναι άφθονα.
Η ομάδα της ΜακΓκράθ σε οίκο ευγηρίας. (Ευγενική παραχώρηση της Ντον ΜακΓκράθ)
Οφέλη για τους φοιτητές
Τα προβλήματα ψυχικής υγείας μεταξύ των φοιτητών αυξάνονται παγκοσμίως, σύμφωνα με έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που διεξήχθη σε 19 πανεπιστήμια, σε οκτώ χώρες, μεταξύ των οποίων και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Η έρευνα έδειξε ότι το 35% των φοιτητών πληρούσε τα κριτήρια για τουλάχιστον μία κοινή ψυχική διαταραχή, όπως γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, κατάθλιψη ή διαταραχή χρήσης αλκοόλ. Η απομάκρυνση από ένα κατοικίδιο που είχαν στην οικογενειακή εστία επιδεινώνει περαιτέρω την κατάσταση, καθώς τους στερεί έναν μηχανισμό αντιμετώπισης.
Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο MDPI περιελάμβανε 145 άτομα που είχαν αφήσει το κατοικίδιό τους στο σπίτι για να σπουδάσουν. Οι ερευνητές χώρισαν τους συμμετέχοντες σε δύο ομάδες: η πρώτη παρακολούθησε επτά συνεδρίες με σκύλους θεραπείας, ενώ η δεύτερη ήταν σε λίστα αναμονής. Οι συνεδρίες περιελάμβαναν χάιδεμα, συνεύρεση και συνομιλία με τους σκύλους σε ένα ήσυχο περιβάλλον.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι φοιτητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα με τους σκύλους παρουσίασαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και στρες σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι εκτός από την παρουσία των σκύλων, το ήρεμο περιβάλλον και η αλληλεπίδραση με άλλους φοιτητές και συνοδούς συνέβαλαν επίσης θετικά.
«Πρόκειται για έναν σχετικά εύκολο και χαμηλού κόστους τρόπο υποστήριξης των φοιτητών», δήλωσε η συν-συγγραφέας Πατρίσια Πέντρι, καθηγήτρια ανθρώπινης ανάπτυξης του WSU, σε δήλωση Τύπου.
Σωματικά οφέλη
Οι σκύλοι έχουν ανάγκη τη βόλτα τους, κάτι που παρακινεί τους ιδιοκτήτες τους να περπατούν περισσότερο. Τα οφέλη της φυσικής δραστηριότητας περιλαμβάνουν τη βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας και πολλών άλλων παραμέτρων ευεξίας.
Μελέτη του 2019, που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports, ανέλυσε δεδομένα από 191 ενήλικες που είχαν σκύλο, 455 ενήλικες χωρίς σκύλο και 46 παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι ιδιοκτήτες σκύλων περπατούσαν περισσότερο και ήταν πιο πιθανό να ακολουθούν την οδηγία για φυσική δραστηριότητα. Επιπλέον, τα παιδιά με σκύλους ήταν πιο δραστήρια σε σχέση με εκείνα χωρίς κατοικίδιο.
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) συνιστούν στους ενήλικες 150 λεπτά άσκησης μέτριας έντασης την εβδομάδα, τα οποία μπορούν να κατανεμηθούν σε πέντε ημίωρα ανά εβδομάδα.
Σύμφωνα με μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο Circulation: Cardiovascular Quality and Outcomes, το να έχετε έναν σκύλο συσχετίστηκε με καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία. Η ανασκόπηση εξέτασε μελέτες που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 1950 και 2019, και αφορούσαν δεδομένα από περίπου 4 εκατομμύρια άτομα. Ορισμένες μελέτες υπέδειξαν ότι η φροντίδου σκύλου συνδέθηκε με μειωμένη αρτηριακή πίεση, βελτιωμένα επίπεδα χοληστερόλης και χαμηλότερη απόκριση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος στο στρες, που είναι υπεύθυνο για την πάλη ή τη φυγή.
Η ανάλυση όλων των δεδομένων έδειξε ότι η ιδιοκτησία σκύλου σχετιζόταν με 31% μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, ένας πιθανός λόγος για την αυξημένη αυτή μακροζωία μπορεί να προέρχεται από την πρόσθετη άσκηση που συνεπάγεται.
Ψυχικά και ψυχολογικά οφέλη
Τα κατοικίδια συμβάλλουν στη μείωση του στρες και στη βελτίωση της διάθεσης. Σύμφωνα με τον ψυχίατρο Σέμπνα Οσανμό, η ιδιοκτησία ενός κατοικιδίου μειώνει την κορτιζόλη, την κύρια ορμόνη του στρες. Ο ίδιος επικαλέστηκε κλινική δοκιμή του 2019, που δημοσιεύθηκε στο Sage Journals, όπου συμμετείχαν 249 φοιτητές. Η μελέτη έδειξε ότι η επαφή με σκύλους ή γάτες για μόλις 10 λεπτά μείωσε τα επίπεδα κορτιζόλης, προσφέροντας προσωρινή ανακούφιση από το στρες.
Ο γιατρός Μάικλ Βαλντέζ επεσήμανε ότι η αλληλεπίδραση με τα κατοικίδια ευνοεί την έκκριση σεροτονίνης και ντοπαμίνης, ουσιών που συνδέονται με τη χαλάρωση και την καλή διάθεση. Επιπλέον, μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης, ενώ συμβάλλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Τέλος, η ψυχοθεραπεύτρια Αναλίζα Σμίθσον υπογράμμισε τη θετική επίδραση των κατοικίδιων στην ψυχοθεραπεία. Σύμφωνα με την ίδια, οι ασθενείς που δυσκολεύονται με την παραδοσιακή θεραπεία συχνά αισθάνονται πιο άνετα και εκφράζονται πιο εύκολα όταν αλληλεπιδρούν με σκύλους και κουνέλια, γεγονός που διευκολύνει τη διαδικασία θεραπείας.
Κοινωνικά οφέλη για την υγεία
Τα κατοικίδια δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την ανθρώπινη συντροφιά, αλλά μπορούν να διευκολύνουν την κοινωνική επαφή.
Η Μελίσσα Λεζέρ, οικογενειακή σύμβουλος και κλινική διευθύντρια του California Behavioral Health, εξηγεί ότι η κατοχή ενός σκύλου δημιουργεί περισσότερες ευκαιρίες για κοινωνική αλληλεπίδραση. Όπως ανέφερε σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στην Epoch Times, η βόλτα του σκύλου είναι αφορμή για πολλές αυθόρμητες συνομιλίες με γείτονες και άλλους ιδιοκτήτες σκύλων στο πάρκο. Τόνισε ότι αυτός είναι ένας εύκολος τρόπος για να κάνει κάποιος καινούριες γνωριμίες, και πρόσθεσε ότι οι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο προσιτοί και ανοικτοί όταν υπάρχει ένας σκύλος ως ενδιάμεσος.
Παρότι η βόλτα του σκύλου δίνει πολλές ευκαιρίες για να μιλήσει κάποιος με νέο κόσμο, η προοπτική δημιουργίας νέων φιλικών σχέσεων μπορεί να φαίνεται δύσκολη. Η Στέφανι Μπουσέ, ψυχοθεραπεύτρια και ιδρύτρια του θεραπευτικού κέντρου The Mindful Loft Betrayal Trauma and Relational Recovery Centre Ontario, αναφέρει ότι τα σκυλιά βοηθούν και σε αυτό. Σύμφωνα με όσα δήλωσε στην Epoch Times, η συναισθηματική ασφάλεια και υποστήριξη που προσφέρουν τα κατοικίδια ενθαρρύνει τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο άνετα και να αλληλεπιδρούν κοινωνικά. Εκφράζει επίσης την άποψη ότι η συναισθηματική σύνδεση με ένα κατοικίδιο μπορεί να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση ενός ηλικιωμένου που ζει μόνος και έχει λίγους φίλους, καθιστώντας τον πιο πρόθυμο να αναλάβει κοινωνικά ρίσκα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία νέων φιλικών σχέσεων.
Εναλλακτικές λύσεις στην κατοχή κατοικιδίου
Δεν διαθέτουν όλοι τον χρόνο, τους οικονομικούς πόρους ή την υγεία που απαιτείται για τη φροντίδα ενός κατοικιδίου σε μόνιμη βάση. Εκτός από τα προγράμματα επίσκεψης με κατοικίδια, όπως εκείνο που αναφέρεται στη μελέτη της MDPI, υπάρχουν αρκετές εναλλακτικές που προσφέρουν περιστασιακή επαφή με ζώα. Για παράδειγμα, όσοι εργάζονται εκτός σπιτιού μπορούν να προσλάβουν κάποιον για τη φροντίδα του κατοικιδίου τους κατά τη διάρκεια της απουσίας τους. Αυτή είναι μια αμοιβαία επωφελής λύση, καθώς επιτρέπει στους ιδιοκτήτες να διατηρήσουν το αγαπημένο τους κατοικίδιο, ενώ παράλληλα ένα άτομο χωρίς κατοικίδιο έχει την ευκαιρία να απολαμβάνει τη συντροφιά ενός ζώου.
Μία ακόμη επιλογή είναι η φιλοξενία ζώων. Η Τουίλα ΜακΓκί, διευθύνουσα σύμβουλος και ιδρύτρια της NOLAs Finest Pet Care LLC, επισημαίνει ότι η φιλοξενία είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να απολαύσει κάποιος τα οφέλη της κατοχής κατοικιδίου, χωρίς να επωμιστεί το οικονομικό βάρος. Όπως ανέφερε, η φιλοξενία προσφέρει στα ζώα ένα προσωρινό περιβάλλον γεμάτο αγάπη, δίνοντάς τους την ευκαιρία να λάβουν τη φροντίδα που χρειάζονται μέχρι να βρουν το μόνιμο σπίτι τους—μια εμπειρία που δύσκολα μπορεί να αναπαραχθεί σε ένα καταφύγιο.
Σύμφωνα με την ίδια, όσοι αναλαμβάνουν τη φροντίδα ενός φιλοξενούμενου κατοικιδίου δεν είναι μόνοι τους σε αυτή τη διαδικασία, καθώς το τοπικό καταφύγιο ή η φιλοζωική οργάνωση παρέχουν την απαραίτητη υποστήριξη, περιλαμβανομένων της τροφής, εκπαίδευσης και κτηνιατρικής περίθαλψης. Επιπλέον, προτείνει τη φιλοξενία κατοικιδίων σε όποιον σκέφτεται να υιοθετήσει ένα ζώο, αλλά δεν είναι βέβαιος αν είναι έτοιμος να αναλάβει μία τέτοια ευθύνη.
Κίνδυνοι της κατοχής κατοικιδίου
Παρά τα εκτεταμένα θεραπευτικά οφέλη της κατοχής κατοικιδίου, υπάρχουν και ορισμένοι κίνδυνοι, με σημαντικότερο την πιθανότητα μετάδοσης ζωονόσων —λοιμωδών ασθενειών που προκαλούνται από ιούς, βακτήρια, μύκητες και παράσιτα, τα οποία μπορούν να μεταδοθούν από τα ζώα στους ανθρώπους.
Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) προειδοποιεί ότι αυτές οι λοιμώξεις μπορεί να κυμαίνονται από ήπιες έως σοβαρές, και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθούν θανατηφόρες. Η μετάδοσή τους μπορεί να γίνει μέσω άμεσης επαφής με σωματικά υγρά του ζώου κατά το χάιδεμα ή την επαφή, αλλά και μέσω έμμεσης επαφής, όπως η διαχείριση των δοχείων τροφής και νερού των κατοικιδίων.
Τα άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο είναι:
Παιδιά κάτω των 5 ετών και ενήλικες άνω των 65 ετών
Γυναίκες σε ενδιαφέρουσα
Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
Όσοι δεν είναι βέβαιοι αν μπορούν να αποκτήσουν κατοικίδιο για οποιονδήποτε ιατρικό λόγο, συνιστάται να συμβουλευτούν τον γιατρό τους.
Σε μια έκκληση προς τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ζήτησε να δείξει έλεος στους «χιλιάδες Ουκρανούς στρατιώτες» που έχουν περικυκλωθεί από ρωσικές δυνάμεις, σε μια στιγμή που εντείνονται οι προσπάθειες για μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών.
Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth Social στις 14 Μαρτίου, ο Τραμπ δήλωσε ότι η κυβέρνησή του είχε «παραγωγικές συνομιλίες με τη ρωσική πλευρά» και ότι υπάρχει «μεγάλη πιθανότητα αυτός ο φρικτός, αιματηρός πόλεμος να τελειώσει επιτέλους».
«Αλλά, αυτήν ακριβώς τη στιγμή, χιλιάδες Ουκρανοί στρατιώτες είναι εντελώς περικυκλωμένοι από τον ρωσικό στρατό, και βρίσκονται σε πολύ άσχημη και ευάλωτη θέση», τόνισε ο Τραμπ με κεφαλαία γράμματα.
«Έχω ζητήσει έντονα από τον πρόεδρο Πούτιν να δείξει έλεος στις ζωές τους. Αυτή θα ήταν μια φρικτή σφαγή, που δεν έχει ξαναδεί ο κόσμος από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Θεός να τους ευλογεί όλους!!!»
Η μάχη για την περιοχή του Κουρσκ
Παρόλο που ο Τραμπ δεν διευκρίνισε πού ακριβώς έχουν περικυκλωθεί οι Ουκρανοί στρατιώτες, η έκκλησή του συμπίπτει με αναφορές του ρωσικού στρατού για πρόσφατη πρόοδο στην επανάκτηση τμήματος της συνοριακής περιοχής του Κουρσκ, την οποία οι ουκρανικές δυνάμεις κατέχουν από τον Αύγουστο.
Ο Πούτιν, μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου στο Κρεμλίνο στις 13 Μαρτίου, προέβαλε τις ρωσικές προόδους στην περιοχή του Κουρσκ και ισχυρίστηκε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις στην περιοχή είναι απομονωμένες με ελάχιστες πιθανότητες ασφαλούς υποχώρησης, ενώ οι ρωσικές δυνάμεις τις υπερτερούν σε πυροδύναμη.
Η πρόταση για 30ήμερη κατάπαυση του πυρός
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει καλέσει για μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός, παρουσιάζοντάς την ως ευκαιρία για την προώθηση συνομιλιών για μια πιο μόνιμη ειρήνη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Το Κίεβο έχει εκφράσει υποστήριξη για την προσωρινή παύση των μαχών, αλλά η Μόσχα έχει αποφύγει την πλήρη υποστήριξη του σχεδίου.
Ο Πούτιν δήλωσε ότι είναι ανοιχτός σε μια 30ήμερη κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, αλλά είπε ότι έχει ερωτήσεις σχετικά με το πώς ακριβώς θα προχωρήσει η συμφωνία.
«Πρώτον, τι θα κάνουμε με το τμήμα εισβολής στην περιοχή του Κουρσκ; Τι θα σήμαινε αν σταματήσουμε τα πυρά για 30 ημέρες;», ρώτησε ο Πούτιν. «Σημαίνει αυτό ότι όσοι βρίσκονται εκεί θα φύγουν απλώς χωρίς μάχη; Πρέπει να τους αφήσουμε να φύγουν αφού διέπραξαν πολυάριθμα ειδεχθή εγκλήματα κατά αμάχων; Ή θα εκδώσει η ουκρανική ηγεσία εντολή να καταθέσουν τα όπλα τους και απλά να παραδοθούν;»
Ο Πούτιν εξέφρασε επίσης ανησυχίες ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την περίοδο της κατάπαυσης του πυρός ως ευκαιρία για να προετοιμάσει τις δυνάμεις της για περισσότερες μάχες αντί να προχωρήσει προς μια πιο μόνιμη ειρηνευτική διευθέτηση.
Διπλωματικές κινήσεις
Καθώς η Ουκρανία έδειξε την υποστήριξή της για το σχέδιο προσωρινής κατάπαυσης του πυρός αυτή την εβδομάδα, η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα επαναλάβει την ανταλλαγή πληροφοριών και τη βοήθεια ασφαλείας για την Ουκρανία, αντιστρέφοντας μια παύση που είχε διατάξει νωρίτερα αυτό το μήνα.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου, Στιβ Γουίτκοφ, αναχώρησε για τη Μόσχα νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Σύμφωνα με το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ανέφερε την Παρασκευή ότι ο Πούτιν είχε συναντηθεί με τον Γουίτκοφ την προηγούμενη ημέρα.
Ο Πεσκόφ είπε ότι ο απεσταλμένος του Λευκού Οίκου παρείχε κάποιες πληροφορίες στον Πούτιν, ο οποίος στη συνέχεια «μετέφερε πληροφορίες και πρόσθετα σήματα στον πρόεδρο Τραμπ». Ο Πεσκόφ δεν παρείχε πρόσθετες λεπτομέρειες σχετικά με τη συνάντησή τους.
Η αντίδραση του Ζελένσκι
Μιλώντας με δημοσιογράφους την Παρασκευή, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολίν Λέβιτ, επιβεβαίωσε ότι ο Γουίτκοφ συναντήθηκε με τον Πούτιν την προηγούμενη ημέρα. Η Λέβιτ είπε ότι ο Τραμπ δεν είχε επικοινωνήσει με τον Ρώσο ηγέτη τηλεφωνικά κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Γουίτκοφ.
Συζητώντας την πρόταση κατάπαυσης του πυρός την Πέμπτη, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επέμεινε ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη να προχωρήσει με την προσωρινή κατάπαυση του πυρός, αλλά είπε ότι ο Πούτιν περιπλέκει σκόπιμα τη διαδικασία.
«Ο Πούτιν φοβάται να πει στον πρόεδρο Τραμπ άμεσα ότι θέλει να συνεχίσει αυτόν τον πόλεμο και να συνεχίσει να σκοτώνει Ουκρανούς», δήλωσε ο Ζελένσκι. «Γι’ αυτό, στη Μόσχα, περιβάλλουν την ιδέα της κατάπαυσης του πυρός με τέτοιες προϋποθέσεις που είτε αποτυγχάνει είτε παρατείνεται όσο το δυνατόν περισσότερο».
Πραγματοποιήθηκε σήμερα το πρωί στις 11:00 στο Μέγαρο Μαξίμου η τελετή ορκωμοσίας των νέων μελών της κυβέρνησης, μία ημέρα μετά την ανακοίνωση του ανασχηματισμού από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο.
Ο ανασχηματισμός της 14ης Μαρτίου 2025 χαρακτηρίζεται τόσο από την είσοδο νέων προσώπων στο κυβερνητικό σχήμα όσο και από την επιστροφή πρώην υπουργών σε νέες θέσεις, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να θέτει ως στόχο την «ανανέωση και τη δράση για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών».
Επιστροφές στελεχών
Μεταξύ των προσώπων που επιστρέφουν στο κυβερνητικό σχήμα είναι ο Σταύρος Παπασταύρου, ο οποίος αναλαμβάνει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ο κος Παπασταύρου είχε διατελέσει υπουργός Επικρατείας από τις εκλογές του 2023 μέχρι το 2024, οπότε και υπέβαλε την παραίτησή του.
Επίσης, στην κυβέρνηση επιστρέφει η Δόμνα Μιχαηλίδου, η οποία αναλαμβάνει το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Η κυρία Μιχαηλίδου έχει υπηρετήσει σε διάφορες θέσεις στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένης της θέσης της υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κατά την πρώτη κυβέρνηση Μητσοτάκη, καθώς και ως υφυπουργός Παιδείας και αργότερα ως υπουργός Εργασίας μέχρι το 2024.
Άλλες αλλαγές περιλαμβάνουν την τοποθέτηση του Κωστή Χατζηδάκη στη θέση του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, του Άκη Σκέρτσου ως υπουργού Επικρατείας, και την ανάληψη του υπουργείου Οικονομίας από τον Κυριάκο Πιερακάκη.
Προτεραιότητες και νέα μεθοδολογία
Στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου που ακολούθησε την τελετή ορκωμοσίας, ο πρωθυπουργός έθεσε τρεις βασικούς τομείς προτεραιότητας: την Οικονομία, τις Υποδομές & Συγκοινωνίες, τη Μεταναστευτική Πολιτική & Ναυτιλία.
Για την Οικονομία, ο κος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στην αναβάθμιση της Ελλάδας από τον οίκο Moody’s, τονίζοντας ότι η βελτίωση της οικονομίας «θα πρέπει να γίνει άμεσα και χειροπιαστά αισθητή στο πορτοφόλι κάθε πολίτη».
Στον τομέα της Μεταναστευτικής Πολιτικής, η προτεραιότητα δίνεται στις επιστροφές των παράνομων μεταναστών που δεν διαθέτουν άσυλο και στην ελεγχόμενη μετανάστευση για την κάλυψη αναγκών στην αγορά εργασίας.
Επιπλέον, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε αλλαγές στον τρόπο εργασίας της κυβέρνησης, με τον ίδιο να αναλαμβάνει την προσωπική επίβλεψη συγκεκριμένων προτεραιοτήτων και να ζητά «χειροπιαστά αποτελέσματα ανά τομέα». Τόνισε επίσης την ανάγκη για προσοχή στο ύφος και τη δημόσια συμπεριφορά των κυβερνητικών στελεχών, προφανώς αναφερόμενος στο πρόσφατο περιστατικό στην Εθνική Πινακοθήκη.
Αντιδράσεις της αντιπολίτευσης
Ο ανασχηματισμός έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, με το ΠΑΣΟΚ να ασκεί δριμεία κριτική, κατηγορώντας τον πρωθυπουργό για «ανακύκλωση αποτυχημένων υπουργών σε διαφορετικούς ρόλους». Στην ανακοίνωσή του, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναφέρει ότι ο κος Μητσοτάκης «παραμένει εμμονικός στην ίδια αποτυχημένη και καταδικασμένη στη συνείδηση των πολιτών συγκεντρωτική συνταγή διακυβέρνησης».
Το ΠΑΣΟΚ υποστηρίζει επίσης ότι ο ανασχηματισμός «υπογραμμίζει πόσο ξέπνοη μεταρρυθμιστικά είναι η κυβέρνηση» και ότι «σηματοδοτεί την αρχή του τέλους του συστήματος εξουσίας Μητσοτάκη».
Ιδιαίτερα καυστικός εμφανίστηκε και ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος, ο οποίος χαρακτήρισε τον ανασχηματισμό ως ‘παρωδία’ και ‘άνθρακα’. Σε δηλώσεις του ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ο ανασχηματισμός αποδείχθηκε ότι ήταν ανασχηματισμός από έναν πρωθυπουργό υπό ομηρία. Το μόνο που ξεκαθάρισε στη ΝΔ, είναι ότι το δαχτυλίδι δόθηκε στον κο Χατζηδάκη, για την επόμενη μέρα, αφήνοντας τους δελφίνους στη γωνία».
Ο κος Βελόπουλος έθιξε επίσης το ζήτημα του δυστυχήματος των Τεμπών, υποστηρίζοντας ότι ο πρωθυπουργός «δεν τόλμησε να μετακινήσει τους αρχιτέκτονες της συγκάλυψης» και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «υπουργοποίησε όποιον τον έβριζε και τον εκβίαζε», κάνοντας λόγο για επιβράβευση των «υβριστών των οικογενειών των θυμάτων των Τεμπών».
Από την πλευρά του, ο ΣΥΡΙΖΑ εκτιμά ότι «οι άνθρωποι του Μαξίμου και τα κομβικά πρόσωπα παραμένουν στη θέση τους», αμφισβητώντας την ουσία του ανασχηματισμού. Το κόμμα τονίζει ότι «δεν μιλάμε καν για ανακύκλωση προσώπων, πολλώ δε μάλλον για αλλαγή πολιτικής» και θεωρεί ότι η μόνη έγνοια του πρωθυπουργού είναι «η διευθέτηση εσωκομματικών ισορροπιών και τίποτα άλλο».
Αποτίμηση και προοπτικές
Ο ανασχηματισμός έρχεται σε μια περίοδο που η κυβέρνηση Μητσοτάκη αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Η επιλογή του πρωθυπουργού να επαναφέρει στελέχη σε νέες θέσεις, αλλά και να εισαγάγει νέα πρόσωπα στο κυβερνητικό σχήμα, μπορεί να ερμηνευθεί με διαφορετικούς τρόπους.
Ενώ η κυβέρνηση επιχειρεί να προβάλει τις αλλαγές ως ενίσχυση του κυβερνητικού έργου με έμπειρα και ικανά στελέχη, η αντιπολίτευση βλέπει μια απλή ανακατανομή θέσεων χωρίς ουσιαστική αλλαγή πολιτικής.
