Ο δήμαρχος του Βουκουρεστίου, Νίκουσορ Νταν, επικράτησε στις προεδρικές εκλογές της Ρουμανίας στις 18 Μαΐου, σε μια αναμέτρηση που συγκέντρωσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε όλη την Ευρώπη, καθώς αντιπαρατέθηκαν υποψήφιοι με εθνικιστικό και φιλοευρωπαϊκό προσανατολισμό.
Σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα από σχεδόν όλα τα εκλογικά τμήματα, ο Νταν έλαβε περίπου το 54% των ψήφων, έναντι 46% του εθνικιστή Γκεόργκε Σιμιόν. Η Ρουμανία, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, έχει πληθυσμό περίπου 19 εκατομμύρια κατοίκους.
Η νίκη του Νταν ήρθε έπειτα από εβδομάδες στις οποίες υπολειπόταν του Σιμιόν στις δημοσκοπήσεις. Ο Σιμιόν, υποστηρικτής των πολιτικών του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και ευρωσκεπτικιστής, έχει εκφραστεί κατά της παροχής στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.
Αντιθέτως, ο Νταν προέβαλε ως βασικές του προτεραιότητες την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη διατήρηση των δεσμών της Ρουμανίας με τους ευρωπαίους εταίρους της.
Ο νέος πρόεδρος θα κληθεί να ορίσει πρωθυπουργό που θα μπορέσει να διαπραγματευθεί κοινοβουλευτική πλειοψηφία — μια διαδικασία κρίσιμη για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας, το οποίο είναι το υψηλότερο στην Ε.Ε.
Παράλληλα, θα πρέπει να καθησυχάσει τους επενδυτές και να αποτρέψει πιθανή υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ρουμανίας.
Απευθυνόμενος στους υποστηρικτές του μετά τη δημοσιοποίηση των μεταδημοσκοπήσεων, ο Νταν ανέφερε πως επίκειται μια δύσκολη περίοδος, αναγκαία για την οικονομική εξισορρόπηση και τη θεμελίωση μιας υγιούς κοινωνίας, καλώντας τους πολίτες να διατηρήσουν την ελπίδα και την υπομονή τους.
Η προεδρία της Ρουμανίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την προεδρία του συμβουλίου άμυνας της χώρας — αρμόδιου για θέματα στρατιωτικής βοήθειας — καθώς και την εποπτεία της εξωτερικής πολιτικής. Ο πρόεδρος έχει επίσης δικαίωμα βέτο σε ευρωπαϊκές αποφάσεις που απαιτούν ομοφωνία.
Οι εκλογές στη Ρουμανία διεξήχθησαν την ίδια μέρα με τον πρώτο γύρο των πολωνικών εκλογών. Σε αυτή την αναμέτρηση, ο φιλελεύθερος προπορευόμενος Ράφαλ Τσασκόφσκι αντιμετωπίζει δύο συντηρητικούς υποστηρικτές του Τραμπ, τον Κάρολ Ναβρότσκι και τον Σλάβομιρ Μέντζεν.
Λίγο μετά το κλείσιμο της κάλπης, ο Σιμιόν έγραψε στο Facebook ότι είναι ο νέος πρόεδρος της Ρουμανίας και ότι «επιστρέφει την εξουσία στους Ρουμάνους». Ωστόσο, αργότερα το ίδιο βράδυ παραδέχθηκε την ήττα του.
Η εκλογική διαδικασία της 18ης Μαΐου πραγματοποιήθηκε περίπου έξι μήνες μετά την ακύρωση της αρχικής ψηφοφορίας λόγω καταγγελιών για ρωσική παρέμβαση — κατηγορίες που η Μόσχα αρνείται. Τότε, είχε επικρατήσει ο συντηρητικός και ευρωσκεπτικιστής Καλίν Γκεοργκέσκου, ο οποίος αποκλείστηκε από τη συμμετοχή στις νέες εκλογές.
Σε μια αμφίρροπη πολωνική προεδρική εκλογή στις 18 Μαΐου, ο Ραφάλ Τρζασκόφσκι του κυβερνώντος Πολιτικού Συνασπισμού (KO) προηγήθηκε οριακά στον πρώτο γύρο, σύμφωνα με δημοσκόπηση εξόδου της Ipsos.
Ο Τρζασκόφσκι, δήμαρχος της Βαρσοβίας και μέλος του φιλοευρωπαϊκού, φιλελεύθερου-κεντρώου συνασπισμού KO του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ, εξασφάλισε το 30,8% των ψήφων, με μικρή διαφορά από τον συντηρητικό ιστορικό Κάρολ Ναβρότσκι με 29,1%, ο οποίος υποστηρίζεται από το εθνικιστικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS).
Ο Τρζασκόφσκι, ένας έμπειρος πολιτικός με φιλελεύθερη, αστική βάση, έρχεται σε αντίθεση με τον Ναβρότσκι, έναν νεοφερμένο που δεν έχει εκλογική εμπειρία, αλλά υποστηρίζεται από τους συντηρητικούς, αγροτικούς και εθνικιστές ψηφοφόρους του PiS.
Οι κάλπες άνοιξαν στις 7 π.μ. τοπική ώρα και έκλεισαν στις 9 μ.μ., με περίπου 29 εκατομμύρια επιλέξιμους ψηφοφόρους να συμμετέχουν.
Ένα σταυροδρόμι για το έθνος
Η προεδρική κούρσα της Πολωνίας φέρνει αντιμέτωπους δύο υποψηφίους με εντελώς διαφορετικά οράματα και θα αποφασίσει εάν η Βαρσοβία θα εμβαθύνει την φιλοευρωπαϊκή της πορεία υπό τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ ή θα ακολουθήσει μια εθνικιστική πορεία. Στην Πολωνία, ο πρόεδρος έχει την εξουσία να ασκήσει βέτο σε νομοθεσία και θα επιτρέψει στον νέο πρόεδρο είτε να υποστηρίξει είτε να εμποδίσει τις μεταρρυθμίσεις και την ατζέντα της κυβέρνησης του Τουσκ.
Ο Τρζασκόφσκι υποστηρίζει την βαθιά ενσωμάτωση της Πολωνίας στην ΕΕ, πιέζοντας για έναν κεντρικό ρόλο στη χάραξη ευρωπαϊκής πολιτικής. Υποστηρίζει τη στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία και πρόσφατα εξέφρασε την υποστήριξή του για μια πιο σκληρή στάση κατά της επιπλέον μετανάστευσης.
Ο Ναβρότσκι, ένας σκεπτικιστής προς την ΕΕ, υποστηρίζει την πολωνική κυριαρχία και μια ισχυρή συμμαχία ΗΠΑ-Πολωνίας. Λέει ότι εμπνέεται από το όραμα του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ «Να κάνουμε την Αμερική ξανά μεγάλη» και αντιτίθεται σε οποιαδήποτε περαιτέρω απελευθέρωση των αμβλώσεων και των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+, με πολιτικές που ευθυγραμμίζονται με τις παραδοσιακές, καθολικές αρχές του PiS.
Κάποιοι ψηφοφόροι αναμένουν ότι αυτές οι εκλογές θα σπάσουν το πολιτικό αδιέξοδο.
«Νομίζω ότι για πολλούς Πολωνούς, αυτές είναι πολύ σημαντικές εκλογές, μια συνάντηση διαφορετικών οραμάτων για τη χώρα», δήλωσε στο NTD ένας Πολωνός, ο οποίος θέλησε να παραμείνει ανώνυμος, καθώς τα συναισθήματα ήταν έντονα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.
«Ελπίζω ότι, παρά όλες τις διαφορές που υπάρχουν τώρα στην Πολωνία, ο νέος πρόεδρος θα καταφέρει να συμβάλει στη μείωση των κοινωνικών διαιρέσεων στη χώρα, με μεγαλύτερη συμφωνία, αρμονία στην κοινωνική ζωή».
Επαναληπτικές εκλογές την 1η Ιουνίου
Εάν κανένας υποψήφιος δεν κερδίσει πάνω από το 50% των ψήφων, είναι πιθανό ο Τρζασκόφσκι και ο Ναβρότσκι να αναμετρηθούν πρόσωπο με πρόσωπο σε έναν επαναληπτικό γύρο εκλογών που θα διεξαχθεί την 1η Ιουνίου.
«Πάμε για τη νίκη. Είπα ότι θα είναι κοντά και είναι κοντά», δήλωσε ο Τρζασκόφσκι στους υποστηρικτές του. «Υπάρχει πολλή, πολλή δουλειά μπροστά μας και χρειαζόμαστε αποφασιστικότητα».
Ο Ναβρότσκι είπε επίσης στους υποστηρικτές του ότι ήταν σίγουρος για τη νίκη στον δεύτερο γύρο.
Στο ψηφοδέλτιο περιλαμβάνονται 13 υποψήφιοι για την προεδρία, συμπεριλαμβανομένου του δεξιού υποψηφίου Σλάβομιρ Μέντσεν από το κόμμα της Συνομοσπονδίας, του προέδρου του Κοινοβουλίου Σιμόν Χολόβνια από το κεντροδεξιό κόμμα Πολωνία 2050 και της Μαγκνταλένα Μπιεζάτ από την Αριστερά.
Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν παράγοντες που παίζουν ρόλο για τον πιθανό επαναληπτικό γύρο, ο οποίος θα μπορούσε να οδηγήσει τον Μέντσεν, ο οποίος είναι δημοφιλής σε διαδικτυακές πλατφόρμες όπως το TikTok με πολλούς νεαρούς υποστηρικτές, στον δεύτερο γύρο ψηφοφορίας ως σκοτεινό άλογο.
Ο Κριστόφ Ολεσίνσκι, Πολωνός σχεδιαστής, δήλωσε στο NTD ότι ο Μέντσεν είναι ένας από τους τρεις υποψηφίους που υποστηρίζει.
«Εύχομαι η μελλοντική κυβέρνηση της Πολωνίας να συνεργαστεί με την τρέχουσα κυβέρνηση Τραμπ, επειδή όλα έχουν να κάνουν με την πραγματικότητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να έχει κάποιες φιλοδοξίες να ελέγξει τις ζωές των ανθρώπων, και αυτό είναι κάτι που δεν υποστηρίζω.
«Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν μια πραγματική δημοκρατία και όχι ψυχολογικό πόλεμο», είπε.
Επιπτώσεις για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια πολιτική
Αυτές οι πολωνικές εκλογές έρχονται σε μια πολιτική συγκυρία για την ΕΕ, που χαρακτηρίζεται από τον συνεχιζόμενο πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, την αύξηση της υποστήριξης για συντηρητικές αξίες μετά από δεκαετίες αριστερισμού και τις στενότερες σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ.
Από την έναρξη του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, ως το πέμπτο πιο πυκνοκατοικημένο μέλος της ΕΕ και η έκτη μεγαλύτερη οικονομία, η Πολωνία έχει αποκτήσει νέο κύρος στην ευρωπαϊκή σκηνή.
Στις 7 Μαΐου, μόλις μία ημέρα μετά την ορκωμοσία του Γερμανού καγκελάριου Φρήντριχ Μερτς, ο τελευταίος επισκέφθηκε τη Βαρσοβία για να συναντήσει τον Τουσκ, μετά από συνάντηση με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι.
Δύο ημέρες αργότερα, στις 9 Μαΐου για την «Ημέρα της Ευρώπης», ο Τουσκ ταξίδεψε στο Νανσί της Γαλλίας, για να υπογράψει μια νέα γαλλο-πολωνική συνθήκη φιλίας με τον Μακρόν, δηλώνοντας μια «μη αναστρέψιμη ενότητα» μεταξύ των δύο εθνών.
Την επόμενη μέρα, ο Τουσκ συνάντησε τον Μακρόν, τον Μερτς και τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Κηρ Στάρμερ στο Κίεβο, ζητώντας συλλογικά άμεση, άνευ όρων κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Γεωγραφικά, η Πολωνία χρησιμεύει ως ανάχωμα μεταξύ του ΝΑΤΟ και της ρωσικής επιρροής, συνορεύοντας με τη Λευκορωσία στα ανατολικά και την Ουκρανία στα νότια, καθιστώντας την κρίσιμο πυλώνα της περιφερειακής ασφάλειας.
Η Πολωνία έχει πιέσει για ισχυρές αμυντικές πολιτικές του ΝΑΤΟ και, μετά την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η Πολωνία εξέφρασε γρήγορα την υποστήριξή της στο Κίεβο και ανέλαβε δράση για να γίνει μια από τις μεγαλύτερες πηγές στρατιωτικής βοήθειας της Ουκρανίας και καταφύγιο για τους Ουκρανούς που εγκατέλειπαν τη βία.
Η νέα Λευκή Βίβλος του Πεκίνου για την COVID-19 δεν αποτελεί απλώς επανάληψη της γνωστής ρητορικής του. Αντιθέτως, σύμφωνα με αναλυτές, προχωρά ένα βήμα παραπέρα, ενσωματώνοντας επιθετική προπαγάνδα και στρατηγική παραπληροφόρησης, την οποία χαρακτηρίζουν ως απόπειρα συγκάλυψης της ευθύνης για μια παγκόσμια κρίση που στοίχισε τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους και αποσταθεροποίησε την παγκόσμια οικονομία.
Η 23σέλιδη έκθεση, με τίτλο «Covid‑19 Prevention, Control and Origins Tracing: China’s Actions and Stance» («Πρόληψη, Έλεγχος και Ιχνηλάτηση της Προέλευσης της COVID-19: Ενέργειες και Θέσεις της Κίνας»), επιρρίπτει την ευθύνη για την προέλευση του ιού SARS-CoV-2 στις Ηνωμένες Πολιτείες, περιλαμβάνει αιχμές κατά της κυβέρνησης Τραμπ και αφιερώνει ολόκληρη ενότητα στην απόρριψη δικαστικής απόφασης που επιδίκασε αποζημίωση άνω των 24 δισ. δολαρίων στην Πολιτεία του Μισσούρι, λόγω απόκρυψης κρίσιμων δεδομένων και συσσώρευσης μέσων ατομικής προστασίας από πλευράς Πεκίνου.
Ο Τανγκ Τζινγιουάν, αναλυτής θεμάτων Κίνας που διαμένει στις ΗΠΑ και διαθέτει ιατρικό υπόβαθρο, σχολίασε στην εφημερίδα The Epoch Times ότι, σε περίπτωση που υπάρξουν αδιάσειστα στοιχεία ότι ο ιός προήλθε από κρατικά υποστηριζόμενο εργαστήριο στη Γούχαν, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας θα κληθεί να απαντήσει σε κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την έρευνα ενίσχυσης λειτουργίας του ιού, τα κίνητρα πίσω από αυτήν, την αρχική συγκάλυψη και το γιατί επιτράπηκε η εξάπλωση του παθογόνου εκτός συνόρων. Αν το ΚΚΚ παραδεχόταν αποτυχίες στη διαχείριση της πανδημίας, προσέθεσε, αυτό θα ισοδυναμούσε με ομολογία εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας.
Η Λευκή Βίβλος δημοσιοποιήθηκε στις 30 Απριλίου, λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά την παρουσίαση του ιστότοπου Covid.gov από τον Λευκό Οίκο, μέσω του οποίου διατυπώνεται η άποψη ότι ο ιός ενδέχεται να προήλθε από εργαστήριο στη Γούχαν με ανεπαρκή επίπεδα βιοασφάλειας.
Ο Τανγκ εκτιμά ότι η έκθεση του Πεκίνου αποτελεί προληπτική ενέργεια στο πλαίσιο της ευρύτερης διαπραγμάτευσης για τους δασμούς μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Όπως σημείωσε, το Πεκίνο φοβάται ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την έρευνα για την προέλευση του ιού ως διαπραγματευτικό μοχλό και, για να εξουδετερώσει αυτό το ενδεχόμενο, επέλεξε να προκαταλάβει τη συζήτηση θολώνοντας το τοπίο.
Παρομοίασε μάλιστα την τακτική αυτή με τον τρόπο που, κατά την άποψή του, η κινεζική ηγεσία διαχειρίζεται τις εξαγωγές πρόδρομων χημικών ουσιών φαιντανύλης, δημιουργώντας σκόπιμα μια κρίση εθνικής ασφάλειας στις ΗΠΑ ώστε να την αξιοποιήσει μελλοντικά για την επίτευξη παραχωρήσεων.
Ο Σον Λιν, πρώην μικροβιολόγος του Στρατού των ΗΠΑ, χαρακτήρισε την έκθεση κλασικό παράδειγμα του «γνωστικού πολέμου» που, σύμφωνα με τον ίδιο, ασκεί το ΚΚΚ — μια στρατηγική με στόχο τη συσκότιση της αλήθειας, τη μετατόπιση της ευθύνης προς την Ουάσιγκτον και την αποφυγή λογοδοσίας.
Η θεωρία περί αμερικανικής προέλευσης
Στην έκθεση, το Πεκίνο αναβιώνει τον αβάσιμο ισχυρισμό ότι ο ιός διέρρευσε από εργαστήριο του Στρατού των ΗΠΑ στο Fort Detrick, στο Μέριλαντ. Ο Λιν, ο οποίος είχε διατελέσει διευθυντής εργαστηρίου στο Τμήμα Ιογενών Νοσημάτων του Ινστιτούτου Έρευνας Walter Reed, επισημαίνει ότι η έκθεση παραπέμπει στην προσωρινή αναστολή λειτουργίας του εν λόγω εργαστηρίου το 2019, συνδέοντάς την με ανεξήγητα περιστατικά πνευμονίας στη γειτονική Βιρτζίνια και με πανεθνική αύξηση κρουσμάτων σοβαρών αναπνευστικών λοιμώξεων, την οποία το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention-CDC) είχε αποδώσει τότε σε χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων και ατμιστικών προϊόντων.
Προσωπικό εργάζεται μέσα στο εργαστήριο βιοασφάλειας επιπέδου 4 στο Ινστιτούτο Ιατρικών Ερευνών του Στρατού των ΗΠΑ για τις Λοιμώδεις Νόσους στο Fort Detrick, Md., στις 26 Σεπτεμβρίου 2002. (Olivier Douliery/AFP μέσω Getty Images)
Το εργαστήριο, το οποίο στεγάζει το Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας Λοιμωδών Νοσημάτων του Στρατού των ΗΠΑ, ανεστάλη προσωρινά το 2019, μετά από έλεγχο του CDC. Σύμφωνα με ανακοινώσεις, η αιτία ήταν προβλήματα στις υποδομές επεξεργασίας μολυσμένων υγρών αποβλήτων. Το CDC δεν δημοσιοποίησε λεπτομέρειες της απόφασης, επικαλούμενο λόγους εθνικής ασφαλείας.
Η Λευκή Βίβλος επικαλείται επίσης μελέτη που δημοσιεύθηκε το Νοέμβριο του 2020 στο περιοδικό Clinical Infectious Diseases και εντόπισε αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2 σε αιμοδοσίες του Ερυθρού Σταυρού από εννέα πολιτείες των ΗΠΑ, με ημερομηνίες μεταξύ 13 Δεκεμβρίου 2019 και 17 Ιανουαρίου 2020. Με βάση αυτό, το Πεκίνο υποστηρίζει ότι ο ιός κυκλοφορούσε ήδη στις ΗΠΑ από τον Δεκέμβριο του 2019.
Ο Τανγκ αποκαλεί τον ελιγμό ως μια κατεξοχήν τακτική του ΚΚΚ: «επίθεση ως άμυνα» και «κατηγορία μέσω καθρέφτη» (σ.μ. πρόκειται για ρητορική τεχνική όπου κάποιος κατηγορεί τους άλλους για αυτό που ο ίδιος κάνει).
Ωστόσο, όπως διευκρίνισε ο Τανγκ, οι συντάκτες της μελέτης επεσήμαναν ότι τα τεστ αντισωμάτων θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν και άλλους συγγενικούς κορονοϊούς, ενώ δεν ήταν δυνατό να προσδιοριστεί εάν τα ευρήματα αφορούσαν τοπική μετάδοση ή ταξιδιωτικά περιστατικά. Συνεπώς, σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα αποτελέσματα δεν επιβεβαιώνουν τους ισχυρισμούς περί πρόωρης κυκλοφορίας του ιού στις ΗΠΑ.
Μετατόπιση ευθύνης στο εξωτερικό
Ο Τανγκ σχολίασε ότι στόχος του Πεκίνου, με την τελευταία έκθεση, είναι να αποφύγει τη διεθνή λογοδοσία μεταθέτοντας την ευθύνη μακριά από τη Γούχαν και μετατρέποντας τη συζήτηση για την προέλευση του ιού σε γεωπολιτικό παιχνίδι ευθυνών, στο οποίο θεωρεί ότι έχει πλεονέκτημα.
Υποστήριξε επίσης ότι κάθε φορά που κάποια ξένη κυβέρνηση αμφισβητεί τη διαφάνεια του Πεκίνου, τα κρατικά κινεζικά μέσα ενημέρωσης προβάλλουν εναλλακτικά σενάρια προέλευσης του ιού, προσαρμοσμένα στο συγκεκριμένο ακροατήριο.
Για παράδειγμα, όταν οι ιταλικές αρχές ζήτησαν περισσότερα στοιχεία από την Κίνα για την αρχή της επιδημίας, τα κινεζικά κρατικά μέσα παραποίησαν δηλώσεις Ιταλού γιατρού, υπονοώντας ότι η πανδημία ξεκίνησε στην Ιταλία, τον Νοέμβριο του 2019.
Παράλληλα, αναμεταδόθηκαν έρευνες και άρθρα ξένων μέσων και επιστημόνων που ισχυρίζονταν ότι ο ιός ξεκίνησε στην Ολλανδία, τη Γαλλία, την Αυστραλία, την Ινδία ή την Ισπανία — «οπουδήποτε, ουσιαστικά, εκτός από τη Γούχαν», σύμφωνα με σχετική έκθεση του αμερικανικού ινστιτούτου Jamestown Foundation από τον Φεβρουάριο του 2021.
Φρουροί ασφαλείας περιπολούν έξω από την αγορά χονδρικής πώλησης θαλασσινών της Χουανάν, όπου ανιχνεύθηκε ο κοροναϊός στη Γούχαν. Επαρχία Χουμπέι, στις 24 Ιανουαρίου 2020. (Hector Retamal/AFP μέσω Getty Images)
Τέλος, έγγραφα του ΚΚΚ που διέρρευσαν και ελήφθησαν από την κινεζική έκδοση της εφημερίδας The Epoch Times το 2020, υποδηλώνουν ότι το ξέσπασμα της νόσου στην Κίνα ενδέχεται να είχε ξεκινήσει αρκετούς μήνες νωρίτερα απ’ ό,τι παραδέχεται επίσημα το Πεκίνο. Σε ένα έγγραφο με ημερομηνία 19 Φεβρουαρίου 2020, αναφέρεται εντολή ελέγχου από κεντρική επιτροπή ερευνών προς τα νοσοκομεία της Γούχαν, ώστε να επανεξετάσουν αρχεία από την περίοδο 1η Οκτωβρίου έως 10 Δεκεμβρίου 2019, αναζητώντας ανεξήγητα περιστατικά πυρετού, εικόνες πνευμόνων με χαρακτηριστικά COVID και θανάτους από πνευμονία αγνώστου αιτίας.
Τι λένε οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών
Η ιστοσελίδα Covid.gov, που τέθηκε σε λειτουργία στις 18 Απριλίου, παραπέμπει σε πορίσματα των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών όπως αποτυπώνονται σε έκθεση της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής για την Πανδημία της COVID-19, η οποία δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2024.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα, με βάση σχεδόν όλους τους επιστημονικούς δείκτες, εάν υπήρχε τεκμηρίωση για φυσική προέλευση του ιού, θα είχε ήδη εμφανιστεί — κάτι που δεν έχει συμβεί. Σημειώνονται μεταξύ άλλων γενετικές ανωμαλίες, ένα πρότυπο μόλυνσης από μία πηγή, καθώς και ανεπαρκείς πρακτικές βιοασφάλειας στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Γούχαν. Επισημαίνεται ακόμη ότι ερευνητές του Ινστιτούτου είχαν εμφανίσει συμπτώματα παρόμοια με της COVID-19 ήδη από το φθινόπωρο του 2019, πριν καταγραφεί η πρώτη εστία σε αγορά της Γούχαν.
Απόκρυψη δεδομένων και καταστολή των πληροφοριοδοτών
Στη Λευκή Βίβλο αναφέρεται ότι το Πεκίνο ενημέρωσε εγκαίρως, ανοιχτά και με διαφάνεια τη διεθνή κοινότητα και εφάρμοσε μέτρα περιορισμού βασισμένα στην επιστήμη, τα οποία κρίνονται ως αποτελεσματικά.
Γίνεται επίσης λόγος για έγκαιρη κοινοποίηση όλων των δεδομένων του ξεσπάσματος στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και για τη φιλοξενία εμπειρογνωμόνων του οργανισμού στην Γούχαν δύο φορές, γεγονός που οδήγησε στην έκθεση του 2021 από τον ΠΟΥ και την Κίνα, στην οποία αναφερόταν ότι το σενάριο διαρροής από εργαστήριο θεωρείται «εξαιρετικά απίθανο».
Ωστόσο, όπως σημείωσε ο Λιν, στη Λευκή Βίβλο δεν γίνεται καμία αναφορά στην πληροφοριακή συσκότιση που επέβαλε το Κομμουνιστικό Κόμμα στα τέλη του 2019 ούτε και στις περιπτώσεις φίμωσης ιατρών που προσπάθησαν να προειδοποιήσουν για τον ιό.
Ειδικότερα, στα τέλη Δεκεμβρίου 2019, ο οφθαλμίατρος Λι Γουενλιάνγκ από το Κεντρικό Νοσοκομείο της Γούχαν είχε προειδοποιήσει συναδέλφους του μέσω κλειστής ομάδας στην κινεζική πλατφόρμα Weibo για έναν ιό παρόμοιο με τον SARS. Τρεις ημέρες αργότερα, κλήθηκε από την αστυνομία, ανακρίθηκε και εξαναγκάστηκε να υπογράψει δήλωση ότι διέδιδε ψευδείς φήμες. Απεβίωσε στις αρχές Φεβρουαρίου 2020 από τον ίδιο τον ιό, προκαλώντας κύμα οργής στην κινεζική κοινωνία.
Άνθρωποι παρακολουθούν μια αγρυπνία για να θρηνήσουν τον Δρα Λι Γουενλιάνγκ. Χονγκ Κονγκ, 7 Φεβρουαρίου 2020. (Anthony Kwan/Getty Images)
Αντίστοιχη μεταχείριση υπέστη και η διευθύντρια του Τμήματος Επειγόντων του ίδιου νοσοκομείου, Δρ Άι Φεν, η οποία, σύμφωνα με τον Λιν, επιπλήχθηκε αυστηρά και της απαγορεύτηκε να μιλήσει, αφότου μοιράστηκε διαγνωστική αναφορά του ιού στις 30 Δεκεμβρίου — την ίδια ημέρα που ο Λι έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου.
Ο Λιν επεσήμανε ότι η Λευκή Βίβλος δεν εξηγεί γιατί τα πρωτογενή δεδομένα των ασθενών και τα δείγματα του ιού παραμένουν απροσπέλαστα για ανεξάρτητους ερευνητές. Ο ΠΟΥ συνεχίζει να πιέζει την Κίνα να δημοσιοποιήσει τα στοιχεία, χαρακτηρίζοντας τη διαφάνεια «επιστημονική και ηθική επιταγή», όπως ανέφερε σε δήλωσή του στις 31 Δεκεμβρίου 2024.
Η αγωγή του Μισσούρι
Τον Απρίλιο του 2020, η Πολιτεία του Μισσούρι κατέθεσε αγωγή κατά της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, του Ινστιτούτου Ιολογίας της Γούχαν και άλλων κινεζικών φορέων, κατηγορώντας τους για συγκάλυψη, απόκρυψη πληροφοριών και συστηματική συσσώρευση μέσων ατομικής προστασίας, ενέργειες που—σύμφωνα με την αγωγή—επιδείνωσαν τον απολογισμό της πανδημίας στην Πολιτεία.
Τον Μάρτιο του 2025, ομοσπονδιακό δικαστήριο εξέδωσε ερήμην απόφαση που επιδικάζει πάνω από 24 δισεκατομμύρια δολάρια αποζημιώσεων, καθώς οι εναγόμενοι δεν εμφανίστηκαν για να αντικρούσουν τις κατηγορίες.
Παρότι ο Νόμος περί Δικαστικής Ασυλίας Ξένων Κυβερνήσεων (Foreign Sovereign Immunities Act) συνήθως παρέχει προστασία σε ξένα κράτη, ο γενικός εισαγγελέας του Μισσούρι δήλωσε ότι θα επιδιώξει την εκτέλεση της απόφασης κατάσχοντας περιουσιακά στοιχεία της Κίνας, όπως γεωργικές εκτάσεις.
Η κινεζική Λευκή Βίβλος χαρακτηρίζει την υπόθεση «πολιτικά υποκινούμενη φάρσα» και διαμηνύει ότι το Πεκίνο «ουδέποτε πρόκειται να υποκύψει» σε αιτήματα αποζημίωσης, προειδοποιώντας για αντίποινα σε περίπτωση που θιγούν τα συμφέροντά του.
Ασθενής μεταφέρεται από ένα ασθενοφόρο στην αίθουσα επειγόντων περιστατικών ενός νοσοκομείου στην Τούμπα Σίτι. Αριζόνα, 24 Μαΐου 2020. (Mark Ralston/AFP μέσω Getty Images)
Επιπλέον, η έκθεση επικρίνει τη διαχείριση της πανδημίας από το Μισσούρι, κάνοντας λόγο για «ανικανότητα» λόγω υψηλών ποσοστών θανάτων στην Πολιτεία, ενώ αντιπαραβάλλει την εικόνα αυτή με τη «σημαντική συνεισφορά» της Κίνας στην παγκόσμια μάχη κατά της COVID-19.
Ωστόσο, το Πεκίνο δέχθηκε διεθνή επικρίση κατά την έναρξη της πανδημίας, όταν περιόρισε τις εξαγωγές και προχώρησε σε μαζικές αγορές παγκόσμιων αποθεμάτων προστατευτικού εξοπλισμού και μασκών.
Κοινωνικο-οικονομικό αντίτιμο
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, μεταξύ 5 Ιανουαρίου 2020 και 26 Απριλίου 2025, ο ΠΟΥ είχε καταγράψει περισσότερα από 777 εκατομμύρια επιβεβαιωμένα κρούσματα και πάνω από 7 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως — αριθμοί που περιορίζονται σε όσα ανακοινώθηκαν από τις κυβερνήσεις.
Ανεξάρτητες εκτιμήσεις αποτυπώνουν σημαντικά υψηλότερο ανθρώπινο κόστος. Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet τον Μάρτιο του 2022 υπολόγισε ότι υπήρξαν 18,2 εκατομμύρια υπερβάλλοντες θάνατοι το 2020 και το 2021, δηλαδή θάνατοι πέραν του κανονικού, οι οποίοι συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την COVID-19. Στους αριθμούς αυτούς περιλαμβάνονται 1,13 εκατομμύρια θάνατοι στις ΗΠΑ, ενώ δεν συμπεριλαμβάνονται μη αναφερθέντες θάνατοι στην Κίνα.
Οι οικονομικές επιπτώσεις είναι εξίσου οδυνηρές. Τον Ιανουάριο του 2021, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε προβλέψει απώλειες 22 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στην παγκόσμια οικονομική παραγωγή για την περίοδο 2020–2025.
Μία μελέτη σεναρίων του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ από το 2020 εκτιμούσε ότι οι παγκόσμιες οικονομικές απώλειες για την ίδια περίοδο κυμαίνονται από 3,3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε περίπτωση ταχείας ανάκαμψης, έως και 82 τρισεκατομμύρια δολάρια στο σενάριο οικονομικής ύφεσης.
Μόνο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ινστιτούτο Schaeffer του Πανεπιστημίου USC εκτιμά ζημίες ύψους 14 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από τον Ιανουάριο του 2020 έως τον Δεκέμβριο του 2023. Η διακομματική Επιτροπή του Heritage Foundation για την Κίνα και την COVID-19 υπολόγισε τις συνολικές οικονομικές ζημίες στα 18 τρισεκατομμύρια έως τα τέλη του 2023, σύμφωνα με την έκθεσή της του Ιουλίου 2024.
Ο Λιν εκτίμησε ότι η εκ νέου έμφαση της κυβέρνησης Τραμπ στη θεωρία διαρροής από το εργαστήριο της Γούχαν αποτελεί σημείο καμπής. Όπως υποστήριξε, το ζήτημα πλέον δεν είναι η προέλευση του ιού, αλλά το πώς ενήργησε — και τι παρέλειψε να πράξει — το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας, με αποτέλεσμα η κρίση να εξελιχθεί σε παγκόσμια καταστροφή.
Ο Τανγκ δήλωσε ότι και άλλες Πολιτείες των ΗΠΑ, καθώς και ενδεχομένως ξένες κυβερνήσεις, θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε ανάλογες αγωγές με αυτήν του Μισσούρι, εντείνοντας τις νομικές και ηθικές πιέσεις προς το Πεκίνο.
Εκτίμησε ότι η απειλή αυτή ήδη επηρεάζει τη ρητορική του ΚΚΚ: όσο υψηλότερο το νομικό διακύβευμα, τόσο μεγαλύτερη η ένταση της παραπληροφόρησης και της αποπροσανατολιστικής αφήγησης.
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν διαγνώστηκε με «επιθετική μορφή» καρκίνου του προστάτη, ανέφερε το γραφείο του στις 18 Μαΐου.
«Την περασμένη εβδομάδα, ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εξετάστηκε για ένα νέο εύρημα οζιδίου του προστάτη, μετά από αυξανόμενα συμπτώματα ουροποιητικού», δήλωσε το γραφείο του. «Στις [16 Μαΐου], διαγνώστηκε με καρκίνο του προστάτη, που χαρακτηρίζεται από βαθμολογία Gleason 9 (Ομάδα Βαθμού 5) με μετάσταση στα οστά.
»Ενώ αυτό αντιπροσωπεύει μια πιο επιθετική μορφή της νόσου, ο καρκίνος φαίνεται να είναι ορμονοευαίσθητος, γεγονός που επιτρέπει την αποτελεσματική διαχείριση.»
Η οικογένεια του πρώην προέδρου «εξερευνά τις επιλογές θεραπείας», ανέφερε το γραφείο του Μπάιντεν.
Η δήλωση δεν παρείχε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την πρόγνωση, αν και η μετάσταση εμφανίζεται συχνά σε καρκίνους τελικού σταδίου και μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τους ηλικιωμένους.
Στα 82 του χρόνια, ο Μπάιντεν ήταν το γηραιότερο άτομο που έχει καθίσει στο Οβάλ Γραφείο.
Στις 13 Μαΐου, ένας εκπρόσωπος ανακοίνωσε ότι βρέθηκε ένα «μικρό οζίδιο» στον προστάτη του Μπάιντεν, το οποίο απαιτούσε περαιτέρω αξιολόγηση.
Η διάγνωση έγινε λιγότερο από τέσσερις μήνες αφότου ο Μπάιντεν αποχώρησε από το αξίωμα, αμέσως μετά από εκλογές στις οποίες υπήρχαν πολλές ανησυχίες μεταξύ των ψηφοφόρων σχετικά με την ηλικία του και την ικανότητά του να υπηρετήσει άλλα τέσσερα χρόνια.
Η πρώην αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρρις δήλωσε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X: «Ο Νταγκ και εγώ είμαστε λυπημένοι που μάθαμε για τη διάγνωση καρκίνου του προστάτη του πρόεδρου Μπάιντεν. Έχουμε αυτόν, την [πρώην Πρώτη Κυρία] [Τζιλ] Μπάιντεν και ολόκληρη την οικογένειά τους στις καρδιές και τις προσευχές μας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
»Ο Τζο είναι μαχητής — και ξέρω ότι θα αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση με την ίδια δύναμη, ανθεκτικότητα και αισιοδοξία που πάντα καθόριζαν τη ζωή και την ηγεσία του. Ελπίζουμε για πλήρη και ταχεία ανάρρωση.»
Οι Ρεπουμπλικανοί— ακόμα και μερικοί από τους πιο σφοδρούς πρώην αντιπάλους του πρώην προέδρου — έσπευσαν να εκφράσουν τα συλλυπητήριά τους και την υποστήριξή τους στον ίδιο και την οικογένειά του.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε στο Truth Social: «Η [Πρώτη Κυρία] Μελάνια και εγώ είμαστε λυπημένοι που ακούσαμε για την πρόσφατη ιατρική διάγνωση του Τζο Μπάιντεν. Εκφράζουμε τις θερμότερες και καλύτερες ευχές μας στην Τζιλ και την οικογένεια και ευχόμαστε στον Τζο γρήγορη και επιτυχημένη ανάρρωση.»
Η βουλευτής Μάρτζορυ Τέυλορ Γκρην (Ρ-Τζόρτζια) δήλωσε σε ανάρτηση στο X: «Λυπάμαι που βλέπω αυτά τα νέα. Ο καρκίνος είναι πραγματικά απαίσιος. Ο μπαμπάς μου πέθανε το 2021 από καρκίνο. Προσεύχομαι για τον Τζο Μπάιντεν και την οικογένειά του.»
Ο γερουσιαστής Ρότζερ Μάρσαλ (Ρ-Κάνσας) δήλωσε ότι αυτός και η σύζυγός του, Λάρα, «προσεύχονται θερμά για τον πρόεδρο Μπάιντεν και την οικογένειά του καθώς μάχεται με τον καρκίνο. Παρακαλούμε να προσευχηθείτε μαζί μας για δύναμη, παρηγοριά και ελπίδα σε αυτή τη δύσκολη στιγμή.»
Ο γερουσιαστής Τζέημς Λάνγκφορντ (Ρ-Οκλαχόμα) έγραψε: «Η οικογένειά μου προσεύχεται για τον πρώην πρόεδρο Μπάιντεν και την οικογένειά του, καθώς αντιμετωπίζει μια επιθετική διάγνωση καρκίνου».
Το 2025, οι περισσότεροι άνθρωποι είναι αχώριστοι από τους φορητούς υπολογιστές και τα smartphone τους. Με αυτή την εξοικείωση έχει έρθει και μια επιφυλακτικότητα για τους κινδύνους του κλικ σε ανεπιθύμητα email, SMS ή μηνύματα WhatsApp.
Υπάρχει όμως μια νέα απειλή, που ονομάζεται επιθέσεις μηδενικού κλικ, οι οποίες προηγουμένως στόχευαν μόνο VIP ή τους πολύ πλούσιους λόγω του κόστους και της πολυπλοκότητάς τους.
Μια επίθεση μηδενικού κλικ είναι μια κυβερνοεπίθεση που χακάρει μια συσκευή χωρίς ο χρήστης να κάνει κλικ σε τίποτα. Μπορεί να συμβεί απλώς λαμβάνοντας ένα μήνυμα, μια κλήση ή ένα αρχείο. Ο εισβολέας χρησιμοποιεί κρυφά ελαττώματα σε εφαρμογές ή συστήματα για να αναλάβει τον έλεγχο της συσκευής, χωρίς να απαιτείται καμία ενέργεια από τον χρήστη και ο χρήστης παραμένει ανυποψίαστος για την επίθεση.
«Παρόλο που η ευαισθητοποίηση του κοινού έχει αυξηθεί πρόσφατα, αυτές οι επιθέσεις έχουν εξελιχθεί σταθερά με την πάροδο των ετών, και γίνονται πιο συχνές καθώς τα smartphone και οι συνδεδεμένες συσκευές πολλαπλασιάζονται», δήλωσε στην Epoch Times ο Νέιθαν Χάους, διευθύνων σύμβουλος της StationX, μιας πλατφόρμας εκπαίδευσης στον κυβερνοχώρο με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο.
«Το βασικό τρωτό σημείο βρίσκεται στο λογισμικό και όχι στον τύπο της συσκευής, πράγμα που σημαίνει ότι οποιαδήποτε συνδεδεμένη συσκευή με εκμεταλλεύσιμες αδυναμίες θα μπορούσε ενδεχομένως να στοχοποιηθεί», είπε.
Ο Άρας Ναζαρόβας, ερευνητής ασφάλειας πληροφοριών στην Cybernews, δήλωσε στην Epoch Times γιατί οι επιθέσεις μηδενικού κλικ στοχεύουν περισσότερο VIP παρά απλούς ανθρώπους.
«Δεδομένου ότι η εύρεση προγραμμάτων εκμετάλλευσης ευπάθειας μηδενικού κλικ είναι δύσκολη και δαπανηρή, τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούνται για την απόκτηση πρόσβασης σε πληροφορίες σε σημαίνοντα πρόσωπα, όπως πολιτικούς ή δημοσιογράφους σε αυταρχικά καθεστώτα», είπε.
«Χρησιμοποιούνται συχνά σε στοχευμένες καμπάνιες. Η χρήση αυτών των προγραμμάτων για την κλοπή χρημάτων είναι σπάνια.»
Τον Ιούνιο του 2024, το BBC ανέφερε ότι η πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης TikTok είχε παραδεχτεί ότι ένας «πολύ περιορισμένος» αριθμός λογαριασμών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του μέσου ενημέρωσης CNN, είχε παραβιαστεί.
Ενώ η ByteDance, ιδιοκτήτρια του TikTok, δεν επιβεβαίωσε τη φύση της παραβίασης, εταιρείες κυβερνοασφάλειας όπως η Kaspersky και η Assured Intelligence υπέδειξαν ότι προήλθε από ένα πρόγραμμα εκμετάλλευσης ευπάθειας μηδενικού κλικ.
«Το κομμάτι που απαιτεί υψηλά επίπεδα πολυπλοκότητας είναι η εύρεση σφαλμάτων που επιτρέπουν τέτοιες επιθέσεις και η εγγραφή (κώδικα) exploit για αυτά τα σφάλματα», δήλωσε ο Ναζαρόβας.
«Είναι μια αγορά δισεκατομμυρίων δολαρίων εδώ και χρόνια, που πωλεί προγράμματα και αλυσίδες προγραμμάτων εκμετάλλευσης ευπάθειας μηδενικού κλικ. Ορισμένοι μεσίτες τέτοιων προγραμμάτων της γκρίζας/σκοτεινής αγοράς συχνά προσφέρουν 500.000 έως 1 εκατομμύριο δολάρια για την αγορά αλυσίδων τους για δημοφιλείς συσκευές και εφαρμογές.»
Ένας συμμετέχων επιθεωρεί το νέο iPhone 16 Pro Max κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στα κεντρικά γραφεία της Apple στο Cupertino της Καλιφόρνια, στις 9 Σεπτεμβρίου 2024. Οι ειδικοί προειδοποιούν για αύξηση των επιθέσεων μηδενικού κλικ: κυβερνοεπιθέσεων που θέτουν σε κίνδυνο συσκευές χωρίς καμία αλληλεπίδραση χρήστη. (Justin Sullivan/Getty Images)
Ο Ναζαρόβας πρόσθεσε ότι ενώ οι απλοί χρήστες έχουν πληγεί στο παρελθόν από επιθέσεις «drive-by» με μηδενικό κλικ, αυτές είναι επιθέσεις που εμφανίζονται μετά την ακούσια εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού σε μια συσκευή, συχνά χωρίς καν να το συνειδητοποιεί ο χρήστης. Έχουν γίνει πιο σπάνιες με την αυξανόμενη γκρίζα αγορά για προγράμματα εκμετάλλευσης ευπάθειας.
Ο Χάους δήλωσε ότι αυτά τα προγράμματα συχνά αναζητούν ευπάθειες σε λογισμικό και εφαρμογές των οποίων η ανακάλυψη κοστίζει, πράγμα που σημαίνει ότι οι δράστες είναι συνήθως «εθνικοί φορείς ή ομάδες με υψηλή χρηματοδότηση».
Διευρυμένες αγορές κατασκοπευτικού λογισμικού
Παρόλο που έχουν υπάρξει πρόσφατες καινοτομίες στην Τεχνητή Νοημοσύνη που έχουν κάνει ορισμένα κυβερνοεγκλήματα όπως η κλωνοποίηση φωνής ή το vishing πιο διαδεδομένα, ο Ναζαρόβας λέει ότι δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία ότι αυτό έχει αυξήσει τον κίνδυνο από επιθέσεις μηδενικού κλικ.
Ο Χάους δήλωσε ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την Τεχνητή Νοημοσύνη για να «γράψουν αλυσίδες εκμετάλλευσης μηδενικού κλικ για άτομα που διαφορετικά δεν θα είχαν τον χρόνο, την εμπειρία ή τις γνώσεις για να μπορέσουν να ανακαλύψουν και να γράψουν προγράμματα εκμετάλλευσης ευπάθειας μηδενικού κλικ».
Ωστόσο, είπε, η αύξηση των επιθέσεων μηδενικού κλικ τα τελευταία χρόνια «πηγάζει κυρίως από τις διευρυμένες αγορές κατασκοπευτικού λογισμικού και τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα εξελιγμένων προγραμμάτων εκμετάλλευσης ευπάθειας παρά από τεχνικές που βασίζονται στην Τεχνητή Νοημοσύνη».
Είπε ότι οι επιθέσεις μηδενικού κλικ υπάρχουν εδώ και πάνω από μια δεκαετία, με πιο διαβόητη την υπόθεση spyware (κακόβουλου λογισμικού) Pegasus.
Τον Ιούλιο του 2021, η εφημερίδα Guardian και 16 άλλα μέσα ενημέρωσης δημοσίευσαν μια σειρά άρθρων, ισχυριζόμενα ότι ξένες κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν το λογισμικό Pegasus του ισραηλινού ομίλου NSO για να παρακολουθήσουν τουλάχιστον 180 δημοσιογράφους και πολλούς άλλους στόχους ανά τον κόσμο.
Φερόμενοι στόχοι της παρακολούθησης της Pegasus ήταν ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, ο ηγέτης της ινδικής αντιπολίτευσης Ραχούλ Γκάντι και ο αρθρογράφος της Washington Post Τζαμάλ Κασόγκι, ο οποίος δολοφονήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 2 Οκτωβρίου 2018.
Η ιστοσελίδα του ισραηλινού spyware Pegasus, 2021. Το Pegasus έχει συνδεθεί με αρκετές διεθνείς επιθέσεις μηδενικού κλικ υψηλού προφίλ τα τελευταία χρόνια. (Mario Goldman/AFP μέσω Getty Images)
Σε μια δήλωση εκείνη την εποχή, ο Όμιλος NSO ανέφερε: «Όπως έχει δηλώσει προηγουμένως η NSO, η τεχνολογία μας δεν είχε καμία σχέση με την αποτρόπαια δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι».
Στις 6 Μαΐου, ένα δικαστήριο της Καλιφόρνια έδωσε στην μητρική εταιρεία του WhatsApp, Meta, 444.719 δολάρια σε αποζημιώσεις και 167,3 εκατομμύρια δολάρια σε τιμωρητικές αποζημιώσεις, σε μια υπόθεση παραβίασης απορρήτου εναντίον του Ομίλου NSO.
Η καταγγελία για το WhatsApp επικεντρώθηκε στο spyware Pegasus, το οποίο, σύμφωνα με την αγωγή, αναπτύχθηκε «για να εγκαθίσταται εξ αποστάσεως και να επιτρέπει την απομακρυσμένη πρόσβαση και τον έλεγχο πληροφοριών — συμπεριλαμβανομένων κλήσεων, μηνυμάτων και τοποθεσίας — σε κινητές συσκευές που χρησιμοποιούν τα λειτουργικά συστήματα Android, iOS και BlackBerry».
«Παράλληλοι στόχοι»
«Ενώ οι απλοί χρήστες μπορούν περιστασιακά να γίνουν παράπλευροι στόχοι, οι εισβολείς γενικά κρατούν αυτά τα δαπανηρά προγράμματα για άτομα των οποίων οι πληροφορίες είναι ιδιαίτερα πολύτιμες ή ευαίσθητες», δήλωσε ο Ναζαρόβας.
Σύμφωνα με τον Ναζαρόβας, οι εταιρείες προσφέρουν στους χάκερ «βραβεία για ιούς» για να τους παρακινήσουν να βρουν αυτά τα προγράμματα και να τα αναφέρουν στην εταιρεία, αντί να τα πουλήσουν σε έναν μεσίτη που στη συνέχεια τα πουλάει σε μέρη που τα χρησιμοποιούν παράνομα.
Ο Χάους δήλωσε ότι η άμυνα κατά των επιθέσεων μηδενικού κλικ είναι «δύσκολη», αλλά ορισμένα απλά βήματα κυβερνοασφάλειας μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο.
«Οι χρήστες θα πρέπει πάντα να διατηρούν το λογισμικό και τα λειτουργικά συστήματα ενημερωμένα, να επανεκκινούν τακτικά τις συσκευές τους και να χρησιμοποιούν ενισχυμένες λειτουργίες ασφαλείας όπως η λειτουργία lockdown της Apple, ειδικά αν πιστεύουν ότι είναι στόχοι υψηλού κινδύνου», είπε.
Ο Χάους δήλωσε ότι όποιες προφυλάξεις και αν ληφθούν, είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε ότι «οι εξαιρετικά εξελιγμένες επιθέσεις — όπως αυτές από προηγμένους αντιπάλους εθνών-κρατών — μπορούν να παρακάμψουν ακόμη και τις πιο ισχυρές άμυνες».
(Anna Varavva/The Epoch Times)
Ο Ναζαρόβας είπε ότι πολλοί μεγάλοι τεχνολογικοί παίκτες, όπως η Apple, η Google και η Microsoft, συλλέγουν εκτεταμένα δεδομένα τηλεμετρίας από δισεκατομμύρια συσκευές και χρησιμοποιούν τα δεδομένα για την ανίχνευση εκμεταλλεύσεων μηδενικού κλικ και άλλων εξελιγμένων επιθέσεων. Τα δεδομένα τηλεμετρίας είναι πληροφορίες που συλλέγονται εξ αποστάσεως από συσκευές όπως τηλέφωνα και υπολογιστές. Αυτά τα δεδομένα, ειδικά σχετικά με τη χρήση και τη συμπεριφορά των εφαρμογών, αποστέλλονται σε ένα κεντρικό σύστημα για να βοηθήσουν στη βελτίωση της απόδοσης, την επίλυση προβλημάτων ή την παρακολούθηση της δραστηριότητας.
«Όταν εντοπίζονται ευπάθειες που επιτρέπουν τέτοιες επιθέσεις, μπορούν να διορθωθούν γρήγορα και να διατεθούν σχεδόν αμέσως σε δισεκατομμύρια ανθρώπους, χάρη στις αυτόματες ενημερώσεις», δήλωσε ο Ναζαρόβας.
Ρώμη, 18 Μαΐου — Σημάδια αναθέρμανσης των διατλαντικών εμπορικών σχέσεων έδωσε η επίσκεψη του αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζ. Ντ. Βανς, στη Ρώμη, όπου συναντήθηκε με την πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ο Βανς εξέφρασε την ελπίδα ότι η επίσκεψη αυτή θα αποτελέσει την απαρχή μακροπρόθεσμων διαπραγματεύσεων για το εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Πιστεύω ότι θα έχουμε μια εποικοδομητική συζήτηση και ελπίζω να είναι η αρχή διαπραγματεύσεων που θα οδηγήσουν σε εμπορικά οφέλη και για τις δύο πλευρές», δήλωσε.
Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στον απόηχο των δασμών που είχε επιβάλει η κυβέρνηση Τραμπ, οι οποίοι περιλαμβάνουν βασικό δασμό 10% σχεδόν σε όλες τις χώρες, καθώς και στοχευμένους δασμούς 25% σε εισαγωγές χάλυβα, αλουμινίου και αυτοκινήτων. Αν οι συνομιλίες αποτύχουν, η ΕΕ αντιμετωπίζει τον κίνδυνο νέου κύματος δασμών από τις ΗΠΑ, που ενδέχεται να φτάσουν το 20% στο τέλος της τρίμηνης περιόδου αναμονής.
Η φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε τη σχέση ΕΕ-ΗΠΑ ως τη μεγαλύτερη εμπορική συνεργασία παγκοσμίως, με αξία άνω του 1,5 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως. Όπως είπε, οι δύο πλευρές έχουν ήδη ανταλλάξει έγγραφα διαπραγμάτευσης με στόχο τη διαμόρφωση της θεματολογίας για μελλοντικές συζητήσεις.
«Τώρα που έχουμε ανταλλάξει έγγραφα, είναι σημαντικό οι ειδικοί μας να εμβαθύνουν στις λεπτομέρειες», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν. «Όλοι γνωρίζουν ότι ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, αλλά αυτό που μας ενώνει είναι η επιθυμία για μια καλή συμφωνία και για τις δύο πλευρές».
Από την πλευρά του, ο Βανς παραδέχθηκε ότι υπάρχουν διαφωνίες: «Η Ευρώπη είναι σημαντικός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών… Φυσικά όμως, όπως συμβαίνει μεταξύ φίλων, υπάρχουν διαφωνίες, ειδικά σε ζητήματα εμπορίου».
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε λίγες ώρες μετά την παρακολούθηση της ενθρονιστήριας λειτουργίας του Πάπα Λέοντα από τον Βανς. Η Μελόνι δεν έχει ακόμη πραγματοποιήσει επίσημη συνάντηση με τον πρόεδρο Τραμπ στη δεύτερη θητεία του, με μόνη εξαίρεση μια σύντομη συνομιλία κατά την κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου στο Βατικανό, τον Απρίλιο.
Πέρα από τα εμπορικά θέματα, η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι σκοπεύει να συζητήσει με τον Βανς και ζητήματα όπως η Ουκρανία και οι αμυντικές δαπάνες.
Σε πρόσφατη τοποθέτησή του στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου στην Ουάσιγκτον, ο Βανς υπογράμμισε τη βαθιά πολιτισμική και στρατηγική σύνδεση ΗΠΑ και Ευρώπης: «Είμαστε στην ίδια πλευρά του πολιτισμικού χάρτη», δήλωσε. Παράλληλα, κάλεσε την Ευρώπη να αυξήσει την αυτάρκειά της, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ επιμένει στην εξωτερική πολιτική τού «Πρώτα η Αμερική», η οποία δίνει έμφαση στα εθνικά συμφέροντα και ζητά από τους συμμάχους να αναλάβουν μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης στην άμυνα της Δύσης.
Ο Βανς προέτρεψε τα ευρωπαϊκά κράτη να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ, εκφράζοντας προβληματισμό για χώρες που θεωρεί πως επαναπαύονται στην αμερικανική στρατιωτική στήριξη.
«Εξακολουθώ να πιστεύω ακράδαντα ότι Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρώπη ανήκουν στην ίδια ομάδα», ανέφερε. «Ο ευρωπαϊκός και ο αμερικανικός πολιτισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι — και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει».
Του Jacob Burg
Με τη συμβολή του Travis Gillmore και πληροφορίες από το Reuters
Καθώς η ‘Ανοιξη απλώνεται πάνω από την ελληνική γη, το Παγγαίο όρος ανασαίνει ξανά, λουσμένο στο φως και τα χρώματα. Η άνοιξη στο Παγγαίο είναι μια εμπειρία, ένας ύμνος στη φύση και την αναγέννηση. Καθώς οι πρώτες ζεστές ακτίνες του ήλιου αγκαλιάζουν τις πλαγιές του βουνού, το τοπίο μεταμορφώνεται σε έναν πολύχρωμο καμβά γεμάτο ζωή και αρμονία που προσκαλεί μικρούς και μεγάλους να το επισκεφθούν.
Ζώντας κάποιος στην ανατολική Μακεδονία νιώθει μάλλον προνομιούχος έχοντας πολλές και διαφορετικές επιλογές για να βρεθεί κοντά στη φύση, ιδιαίτερα μετά από έναν δύσκολο χειμώνα. Το Παγγαίο αποτελεί έναν τέτοιο προορισμό, προκλητικά πανέμορφο κι εξίσου προκλητικά προσβάσιμο μέχρι τις κορυφές του, κάνοντας τον επισκέπτη να αναρωτηθεί πώς μπορεί η φύση να είναι τόσο κοντά στον άνθρωπο.
‘Ανοιξη στο Παγγαίο είναι οι πανύψηλες οξιές, που με τις πυκνές φυλλωσιές τους δημιουργούν εντυπωσιακά δάση που δύσκολα διαπερνούν οι ακτίνες του ηλίου. Είναι τα αγέρωχα πλατάνια στις άκρες του δρόμου και στις πλαγιές του βουνού. Είναι αυτό το βαθύ γυαλιστερό πράσινο χρώμα που φανερώνει τη ζωή της φύσης, που όμως εναλλάσσεται με το κόκκινο χρώμα των πεσμένων φύλλων του χειμώνα σε όλο το μήκος του δρόμου και μέσα στα δάση, δημιουργώντας εκπληκτικές χρωματικές αντιθέσεις.
Η άνοιξη στο Παγγαίο αποκαλύπτει ένα βουνό όντως μυθικό, ακόμα πιο μεγάλο και εντυπωσιακό απ’ ότι δείχνει τον χειμώνα, σχεδόν μυστηριακό, όπως θα φάνταζε στα μάτια ενός μικρού παιδιού. Με υψόμετρο 1.956 μέτρων, προσφέρει πολλές επιλογές για δράσεις μέσα στη φύση και είναι ιδανικός τόπος για όσους αγαπούν την πεζοπορία στο δάσος.
Με αυτά τα εφόδια ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει σχετικά εύκολα σε μια τις κορυφές του, το περίφημο «Πιλάφ Τεπέ», τουρκική λέξη που σημαίνει η κορυφή του ρυζιού. Και μπορεί στο άκουσμα αυτής της λέξης να ξεσπάσει κάποιος στα γέλια, για τους ντόπιους όμως η κορυφή αυτή από μακριά μοιάζει πάντα με ένα αναποδογυρισμένο μπολ ρυζιού. Ωστόσο, η σύγχρονη ελληνική ονομασία της κορυφής είναι «Αυγό».
Οι άλλες δυο κορυφές του Παγγαίου είναι το «Μάτι» και το «Τρίκορφο». Το «Πιλάφ Τεπέ» αποκαλύπτεται στον επισκέπτη περήφανο και αυστηρό συνάμα, χωρίς ιδιαίτερη βλάστηση. Στις τελευταίες στροφές του κεντρικού δρόμου οι συστοιχίες από έλατα φαντάζουν μεγαλόπρεπα, και με έκπληξη κάποιες φορές διαπιστώνει ο επισκέπτης ότι τα χιόνια εδώ πάνω ακόμα αργούν να λιώσουν.
Φτάνοντας στην έδρα του ομώνυμου δήμου, την Ελευθερούπολη, 17 χλμ. δυτικά της Καβάλας, το αυτοκίνητο θα ακολουθήσει την παλιά εθνική που διέρχεται μέσα από τα ορεινά χωριά του Παγγαίου. Λίγο μετά το Ακροβούνι, θα ακολουθήσει τον δρόμο για το Δασικό Χωριό (τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες επαναλειτουργίας του). Από εκεί, με αυτοκίνητο, θα ξεκινήσει τη διαδρομή μέχρι να φτάσει στην περίφημη κοιλάδα του Ορφέα.
Όσο πιο ψηλά ανεβαίνει, όσο πιο βαθιά μπαίνει στο βουνό, τόσο οι εικόνες που εναλλάσσονται μπροστά στα μάτια του επισκέπτη προκαλούν δέος. Η φύση σε όλο το μεγαλείο της. Ο κάμπος των Φιλίππων απλώνεται κάτω από το βουνό. Η ηλιοφάνεια και η καθαρή ατμόσφαιρα προσφέρουν μοναδικής ομορφιάς εικόνες στην απεραντοσύνη του ορίζοντα.
Στην κοιλάδα του Ορφέα
Το αυτοκίνητο θα φτάσει μέχρι την κοιλάδα του Ορφέα. Εδώ οι αισθήσεις μεταμορφώνονται. Ο επισκέπτης νιώθει ανάλαφρος, σχεδόν εξαϋλωμένος. Τα λιγοστά απομεινάρια του παλιού χιονοδρομικού κέντρου μαρτυρούν την ανάπτυξη που είχε κάποτε το βουνό.
Με ένα τζιπάκι 4×4 θα φτάσει εύκολα και γρήγορα πολύ κοντά στις δυο από τις τρεις κορυφές του Παγγαίου. Αν επιλέξει να πάει προς το «Μάτι», την ψηλότερη κορυφή, θα συναντήσει την παλιά κεραία εκπομπής της ΕΡΤ. Η λειτουργία της σταμάτησε τον Οκτώβριο του 2015. Σήμερα, στέκει επιβλητική και παραμένει ένα τεχνολογικό κουφάρι που λεηλατήθηκε πολλές φορές. Κατά μήκος της διαδρομής θα αντικρύσει τα χωριά της Δράμας. Εξάλλου, το βουνό αποτελεί ένα φυσικό σύνορο ανάμεσα στους δυο νομούς της Ανατολικής Μακεδονίας – την Καβάλα και τη Δράμα.
Η επιλογή για τη δεύτερη κορυφή, του «Πιλαφ Τεπέ», είναι ακόμα πιο εντυπωσιακή. Η θέα προς τον πλευρά της Καβάλας θα σας αποζημιώσει. Όταν έχει καθαρό ορίζονταν φαίνεται μέχρι και η κορυφή του ‘Αθω. Ο επισκέπτης βλέπει να απλώνεται μπροστά του ολόκληρος ο θαλάσσιος κόλπος της Καβάλας, μέχρι τη Θάσο νότια και τον Στρυμωνικό κόλπο δυτικά. Ακόμα και με τα πόδια, οι διαδρομές αυτές, προς τις δυο κορυφές, δεν είναι απαγορευτικές, καθώς τα μονοπάτια είναι ιδιαίτερα φαρδιά και βατά για χαλαρή πεζοπορία.
Στα χνάρια της ιστορίας του μυθικού βουνού
Από την κοιλάδα του Ορφέα, ο επισκέπτης θα ταξιδέψει νοερά στη μακραίωνη ιστορία αυτού του πανέμορφου βουνού και σίγουρα θα αναρωτηθεί: ποιος ήταν ο λόγος που για πολλούς αιώνες συνωστίζονταν στο Παγγαίο και την περιοχή του αναρίθμητοι λαοί και άνθρωποι; Την απάντηση δίνει ο δικηγόρος, ιστορικός και ερευνητής Θόδωρος Λυμπεράκης, που όλα αυτά τα χρόνια αγάπησε, μελέτησε, περπάτησε και εξερεύνησε το βουνό όσο λίγοι.
«Δεν ήταν μόνο η εύφορη γη των γύρω απ’ αυτό περιοχών», σημειώνει μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, «ούτε τα μεγάλα δάση του, που παρείχαν την περίφημη ναυπηγική ξυλεία. Ήταν κυρίως οι θησαυροί των πλούσιων μεταλλείων χρυσού και αργύρου που υπήρχαν πάνω του και που το είχαν κάνει ονομαστό ήδη από την αρχαιότητα. Κι ήταν, επίσης, το φημισμένο ιερό του Βάκχου, του θεού Διονύσου, που βρισκόταν σε μια από τις υψηλότερες κορυφές του και το οποίο είχαν υπό τον έλεγχό τους οι Σάτρες.»
«Ο Βάκχος του Παγγαίου», υπογραμμίζει, «είχε μια γυναίκα ως ‘προμάντιδα’, δηλαδή σαν Πυθία. Είχε έμπειρους ιερείς, τους ‘προφήτες’, προερχόμενους από το πολεμικό φύλο των μαχαιροφόρων Βησσών της Ροδόπης, που έδιναν σχήμα και μετέφεραν στους πιστούς τους ακατανόητους χρησμούς που ο θεός ενέπνεε σ’ αυτή τη γυναίκα, όταν αυτή έπεφτε σ’ έκσταση, ενώ στις θυσίες τους πρόσφεραν στον μεγάλο Θράκα θεό άσπρα άλογα.»
«Έχει, κατά συνέπεια», συνεχίζει ο κος Λυμπεράκης, «τεράστιο ιστορικό, αρχαιολογικό και μυθολογικό ενδιαφέρον το Παγγαίο. Σε όλα τα παραπάνω πρέπει να συμπεριλάβουμε ένα ακόμα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας του, που είναι τα ακιδογραφήματα ή βραχογραφήματα (βραχογραφίες). Πρόκειται για σχεδιάσματα πάνω στον σκληρό γρανίτη ή τον σκληρό ασβεστόλιθο, που τα συναντούμε στην ύπαιθρο, αλλά σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις και μέσα σε σπήλαια. Οι βραχογραφίες παριστάνουν ζώα, ανθρώπους, αγρίμια του δάσους, για τα οποία όμως οι αρχαιολογικές γνώσεις μας είναι λιγοστές μέχρι σήμερα.»
Παραδοσιακές γεύσεις, ξεκούραση και πολιτισμός στα ορεινά χωριά
Στον δρόμο της επιστροφής με το αυτοκίνητο, το ταξίδι στις ομορφιές του Παγγαίου αξίζει να συνεχιστεί στα μοναδικής φυσικής ομορφιάς και παραδοσιακής μακεδονικής αρχιτεκτονικής ορεινά χωριά του Παγγαίου.
Εκεί, ο επισκέπτης θα περπατήσει σε παραδοσιακούς οικισμούς με πέτρινα αρχοντικά και πλακόστρωτα σοκάκια, θα διαβεί τοξωτά γεφύρια φτιαγμένα με πελεκητή πέτρα, θα καθίσει σε πλακόστρωτες πλατείες με πηγάδια και το καλοκαίρι θα απολαύσει τη δροσιά των πλατάνων. Μπορεί να κάνει πεζοπορία στο μονοπάτι της Μεσορόπης, το οποίο επιτρέπει την πρόσβαση σε μέρη σπάνιας ομορφιάς με μικρούς καταρράκτες και λίμνες. Η Μουσθένη, τα Δωμάτια, το Ποδοχώρι, το Μελισσοκομείο, ο Πλατανότοπος είναι ορισμένα από τα χωριά που αξίζει να επισκεφθείτε. Σε κάθε ένα από αυτά θα βρείτε όμορφες γωνιές.
Τέλος, στο Κοκκινοχώρι, τη γενέτειρα του δημοφιλούς λαϊκού τραγουδιστή Βασίλη Καρρά, μπορείτε να επισκεφθείτε ένα τα πιο σύγχρονα και καλύτερα οινοποιεία της βόρειας Ελλάδας όπου παράγεται και εμφιαλώνεται το φημισμένο κρασί του Παγγαίου. Στα Κηπιά, επιβεβλημένη είναι μια επίσκεψη στο υπέροχο μουσείο κέρινων ομοιωμάτων του Θοδωρή Κοκκινίδη.
Τη μεγαλύτερη και πιο εκτεταμένη επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, το 2022, εξαπέλυσε η Μόσχα στις 18 Μαΐου, σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές, με αποτέλεσμα την καταστροφή κατοικιών και τον θάνατο τουλάχιστον μίας γυναίκας.
Η επίθεση καταγράφηκε μόλις μία ημέρα πριν από την κρίσιμη τηλεφωνική επικοινωνία του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, με αντικείμενο την πιθανότητα κατάπαυσης του πυρός για τον τερματισμό του πολέμου.
Η ουκρανική υπηρεσία πληροφοριών ανέφερε ότι υπάρχουν ενδείξεις πως η Ρωσία σχεδίαζε να εκτοξεύσει την ίδια ημέρα ένα διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο ως ένδειξη ισχύος προς τη Δύση, εν όψει των πιθανών ειρηνευτικών συνομιλιών. Από ρωσικής πλευράς δεν υπήρξε άμεση τοποθέτηση επί του ζητήματος.
Σε μια προσπάθεια αποκλιμάκωσης των εντάσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες, έπειτα από την επεισοδιακή συνάντηση του Φεβρουαρίου στον Λευκό Οίκο, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι συναντήθηκε στις 18 Μαΐου, στο Βατικανό, με τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Τζ. Ντ. Βανς και τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, στην τελετή ενθρόνισης του νέου Πάπα, Λέοντα ΙΔ΄.
Ο Ουκρανός πρόεδρος χαρακτήρισε εποικοδομητική τη συνάντηση με τους Αμερικανούς αξιωματούχους, δημοσιεύοντας και σχετικές φωτογραφίες όπου εμφανίζονται να συνομιλούν σε εξωτερικό χώρο. Σύμφωνα με ουκρανικά μέσα ενημέρωσης, η συζήτηση διήρκεσε 40 λεπτά.
Ο Ζελένσκι φέρεται να επανέλαβε ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε ουσιαστική διπλωματική διαδικασία και τόνισε την ανάγκη για πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση πυρός το συντομότερο δυνατό.
Μετά τη λειτουργία ενθρόνισης στο Βατικανό, ο Ζελένσκι συναντήθηκε και με τον νέο προκαθήμενο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Στις 16 Μαΐου, πραγματοποιήθηκε η πρώτη δια ζώσης συνάντηση εκπροσώπων Ουκρανίας και Ρωσίας έπειτα από περισσότερα από τρία χρόνια πολέμου, υπό την πίεση του Αμερικανού προέδρου για σύναψη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα δηλώσει την πρόθεσή του να δώσει τέλος στον πόλεμο το ταχύτερο δυνατό.
Οι δύο πλευρές φέρεται να συμφώνησαν επί της αρχής στην ανταλλαγή 1.000 αιχμαλώτων, χωρίς ωστόσο να καταλήξουν σε τελική συμφωνία, καθώς – σύμφωνα με μέλος της ουκρανικής αντιπροσωπείας – η Μόσχα έθεσε όρους που κρίθηκαν απαράδεκτοι.
Μιλώντας στο Συνέδριο Ασφαλείας του Μονάχου στην Ουάσιγκτον, στις 7 Μαΐου, ο Τζ. Ντ. Βανς ανέφερε ότι η ρωσική ηγεσία απαιτεί υπερβολικές παραχωρήσεις στις συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου. Όπως είπε, η πρώτη πρόταση της Ρωσίας χαρακτηρίστηκε από τις ΗΠΑ ως μη ρεαλιστική, ωστόσο σημείωσε ότι έτσι εξελίσσονται συχνά οι διαπραγματεύσεις.
Σε συνέντευξή του στο Fox News, στις 9 Μαΐου, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος δήλωσε ότι ο Πούτιν απαίτησε την παράδοση εδαφών από πλευράς Ουκρανίας, τα οποία η Ρωσία ούτε έχει καταλάβει ούτε έχει κατακτήσει.
Ευρωπαίοι ηγέτες θα συνομιλήσουν με τον Τραμπ πριν την κλήση Πούτιν
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρήντριχ Μερτς δήλωσε στις 18 Μαΐου ότι ο ίδιος και οι ηγέτες του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και της Πολωνίας προγραμματίζουν τηλεφωνική συνομιλία με τον Τραμπ πριν από την επικείμενη κλήση του Αμερικανού προέδρου προς τον Πούτιν, η οποία έχει οριστεί για τις 19 Μαΐου.
Την προηγούμενη εβδομάδα, οι τέσσερις Ευρωπαίοι ηγέτες επισκέφθηκαν το Κίεβο και ζήτησαν την επιβολή νέων κυρώσεων σε βάρος της Μόσχας, σε περίπτωση που ο Πούτιν δεν αποδεχθεί κατάπαυση του πυρός. Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες τον πλαισίωσαν και στην τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Τραμπ στις 16 Μαΐου, αμέσως μετά τη λήξη των ρωσο-ουκρανικών διαπραγματεύσεων.
Ο Πούτιν δεν συμμετείχε αυτοπροσώπως στις ειρηνευτικές συνομιλίες στην Τουρκία, που διεξήχθησαν στις 16 Μαΐου, με επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας τον προεδρικό σύμβουλο Βλαντιμίρ Μεντίνσκι.
Στις 17 Μαΐου, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα συνομιλήσει τηλεφωνικά με τον Πούτιν στις 19 Μαΐου, στις 10 το πρωί. Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ανέφερε ότι τα θέματα της συζήτησης θα είναι η «αιματοχυσία» που στοιχίζει τη ζωή σε περισσότερους από 5.000 Ρώσους και Ουκρανούς στρατιώτες εβδομαδιαίως, καθώς και οι εμπορικές σχέσεις.
Η συμμαχία της δεξιάς που βρίσκεται στην εξουσία εδώ και έναν χρόνο στην Πορτογαλία επικράτησε στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν την Κυριακή, ενώ το Σοσιαλιστικό Κόμμα κατέγραψε απώλειες και το κόμμα Chega ενισχύθηκε σημαντικά, σύμφωνα με τα σχεδόν τελικά αποτελέσματα.
Χωρίς να περιλαμβάνονται ακόμη τα αποτελέσματα της ψήφου των Πορτογάλων του εξωτερικού, τα οποία αναμένονται τις επόμενες ημέρες, η συμμαχία του πρωθυπουργού Λουίς Μοντενέγκρου έλαβε 32,7%, το Σοσιαλιστικό Κόμμα 23,4%, ενώ το Chega ακολούθησε με 22,6%.
Ο επικεφαλής των Σοσιαλιστών, Πέντρο Νούνες Σάντος, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να αποχωρήσει από την ηγεσία του κόμματος, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για το αποτέλεσμα. Όπως δήλωσε, θα ζητήσει τη διεξαγωγή εσωκομματικών εκλογών, στις οποίες δεν θα είναι υποψήφιος.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα, που είχε κυβερνήσει τη χώρα επί οκτώ συναπτά έτη μέχρι το 2023, καταγράφει σημαντική πτώση σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.
Χωρίς απόλυτη πλειοψηφία η νίκη της Δεξιάς
Ο Λουίς Μοντενέγκρου εξασφάλισε τη νίκη της συμμαχίας του, όμως η Δεξιά δεν διαθέτει τον απαιτούμενο αριθμό εδρών για τον σχηματισμό κυβέρνησης πλειοψηφίας. Οι επόμενες ημέρες αναμένεται να είναι κρίσιμες για τη διερεύνηση ενδεχόμενων συνεργασιών ή συμφωνιών ανοχής με μικρότερα κόμματα του κεντρώου χώρου.
Στο παρόν στάδιο, δεν υπάρχουν ενδείξεις πρόθεσης συνεργασίας με το Chega από την πλευρά του πρωθυπουργού, ο οποίος έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η Δημοκρατική Συμμαχία στοχεύει σε κυβερνητική σταθερότητα χωρίς να προχωρήσει σε συγκλίσεις πέραν συγκεκριμένων ιδεολογικών γραμμών.
Η πρόωρη εκλογική αναμέτρηση προκηρύχθηκε μετά την παραίτηση του πρώην πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα, τον Νοέμβριο του 2023, έπειτα από δικαστική έρευνα που αφορούσε κυβερνητικά στελέχη και συνεργάτες του. Αν και ο ίδιος δεν βαρύνθηκε τελικά με επίσημες κατηγορίες, η πολιτική πίεση οδήγησε στην αποχώρησή του και στην προκήρυξη εκλογών από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα.
Το Chega, που κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό από την ίδρυσή του, καθίσταται πλέον η τρίτη πολιτική δύναμη στη νέα Βουλή. Η αύξηση της εκλογικής του επιρροής επηρεάζει τους συσχετισμούς εντός του κοινοβουλίου, δημιουργώντας νέα δεδομένα ως προς τη διαμόρφωση κυβερνητικών πλειοψηφιών και κοινοβουλευτικών ισορροπιών.
Παράλληλα, μικρότερα κόμματα όπως το Φιλελεύθερο Κόμμα (Iniciativa Liberal – IL), το PAN και το Bloco de Esquerda (Αριστερό Μπλοκ) διατηρούν περιορισμένη κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, αλλά ενδέχεται να διαδραματίσουν ρόλο στις διαβουλεύσεις που θα ακολουθήσουν για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Το επόμενο διάστημα αναμένεται να ξεκινήσουν επίσημα οι διερευνητικές εντολές από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο Λουίς Μοντενέγκρου καλείται είτε να επιτύχει συνεννόηση για στήριξη είτε να διαχειριστεί την πιθανότητα κυβέρνησης μειοψηφίας, εφόσον δεν καταστεί εφικτός ευρύτερος συνασπισμός.
Η πολιτική σταθερότητα θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των πολιτικών δυνάμεων να διαμορφώσουν λειτουργικό κοινοβουλευτικό σχήμα, καθώς το αποτέλεσμα αποτυπώνει μια ισχυρή πολυφωνία και την ανάγκη για διακομματικό διάλογο.
Το διατροφικό μας μέλλον επανασχεδιάζεται χωρίς τη συγκατάθεσή μας. Πίσω από τις φαινομενικά ευγενείς προθέσεις των διεθνών οργανισμών για την «προστασία του πλανήτη», εξελίσσεται μια μεταμόρφωση της γεωργίας, της παραγωγής τροφίμων και της καθημερινής ζωής. Ο «πόλεμος κατά της κλιματικής αλλαγής» μετατρέπεται σιωπηλά σε πόλεμο κατά του φαγητού και κυρίως κατά του ελεύθερου αγρότη, της φυσικής παραγωγής και της παραδοσιακής διατροφής.
ΟΗΕ και WEF: Από το κρέας στα έντομα
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου το 33% των ανθρωπογενών αερίων του θερμοκηπίου προέρχονται από τη γεωργία. Το κρέας, τα γαλακτοκομικά και οι γαρίδες εκτροφής βρίσκονται στο στόχαστρο. Οι λύσεις; Εναλλακτικές πρωτεΐνες, όπως έντομα και μύκητες, που προωθούνται έντονα από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) και εταιρείες όπου επενδύουν πρόσωπα όπως ο Μπιλ Γκέιτς και ο Τζεφ Μπέζος.
Το 2021, η ΕΕ ενέκρινε τη χρήση ακρίδων, γρύλων και προνυμφών ως «νέα τρόφιμα», ενσωματώνοντάς τα σε προϊόντα καθημερινής κατανάλωσης όπως ψωμί, ζυμαρικά και τυρί. Το κοινό δεν ρωτήθηκε ποτέ, η απόφαση ελήφθη, επικυρώθηκε και επιβλήθηκε.
Συγκεκριμένα, από το 2007 επιτρέπονται τα έντομα σε τροφές ζώων συντροφιάς, από το 2017 σε τροφές ιχθύων και από το 2021 σε μονογαστρικά ζώα όπως οι χοίροι. Από τα 1,5 εκατομμύρια είδη εντόμων που υπάρχουν στη φύση, μόλις 5 εγκρίθηκαν ως τροφή για τον άνθρωπο και 8 ως τροφή για τα ζώα. Τα έντομα που χρησιμοποιούνται για τροφή ζώων και ανθρώπων γεννιούνται σε εκτροφεία.
Οι πρώτες ύλες από έντομα και οι ζωοτροφές που τα περιέχουν είναι εισαγόμενες στη χώρα μας λόγω απουσίας εγκαταστάσεων εκτροφής στην Ελλάδα. Συνήθως οι τροφές αυτές αναγράφουν «περιέχει καινοτόμες τροφές».
Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων διαθέτει τα κατάλληλα έγγραφα καθώς και εισηγήσεις επιστημόνων για τις άδειες σε εταιρείες που ενδιαφέρονται για την εκτροφή εντόμων ως πρώτη ύλη σε ζωοτροφές.
Από την αειφορία στον έλεγχο
Αυτές οι επιλογές παρουσιάζονται ως «αναγκαίες» για την επίτευξη του στόχου Net Zero. Το φαινόμενο Net Zero αναφέρεται σε μια ισορροπία μεταξύ των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) και της απομάκρυνσής τους από την ατμόσφαιρα. Όμως, όπως παραδέχθηκε πρόσφατα ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το κλίμα, Τζον Κέρρυ, «δεν μπορούμε να φτάσουμε στο Net Zero χωρίς ριζικές αλλαγές στη γεωργία».
Στην πράξη, αυτό σημαίνει μείωση ή εξάλειψη της κτηνοτροφίας, ακόμα κι αν αυτό προκαλεί καταστροφή σε ολόκληρους παραγωγικούς τομείς και αυξήσεις τιμών για τους καταναλωτές.
Τα έντομα που έχουν πάρει έγκριση για χρήση σε ζωοτροφές είναι η μαύρη μύγα των απορριμμάτων, η κοινή οικιακή μύγα, κάποιες κατηγορίες σκαθαριών και γρύλλων, ένα είδος ακρίδας, καθώς και ένα είδος μεταξοσκώληκα.
Χημεία στο πιάτο σας
Μια άλλη πτυχή του προβλήματος είναι η χρήση αμφιλεγόμενων χημικών, όπως το Bovaer, μια ουσία που προστίθεται στις ζωοτροφές για τη μείωση του μεθανίου από τις αγελάδες. Παρά τις προειδοποιήσεις ότι το χημικό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γονιμότητα, το δέρμα και τα μάτια, έχει ήδη εγκριθεί για εμπορική χρήση στην ΕΕ και τις ΗΠΑ. Οι καταναλωτές; Αγνοούνται ξανά.
Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με δημοσιεύματα, δεν έχει παρατηρηθεί καμία μεταφορά παθογόνου από τη διατροφή ζώων και ανθρώπων με έντομα. Ωστόσο, δεν αποκλείεται οι τροφές αυτές να προκαλούν αλλεργίες, παρόμοιες με αυτές που προκαλούν τα όστρακα, καθώς ο σκελετός των εντόμων μοιάζει με των οστράκων. Ως εκ τούτου, ειδικά για τις τροφές που προορίζονται για τον άνθρωπο, θα πρέπει να αναγράφεται ξεκάθαρα αν αυτές περιέχουν έντομα ως συστατικά.
Εξαγορές και κλείσιμο αγροκτημάτων
Η Ολλανδία, από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς γεωργικών προϊόντων στον κόσμο, προσφέρει πάνω από 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ για να εξαγοράσει και να κλείσει 3.000 αγροκτήματα. Όσοι δεν δεχτούν, απειλούνται με αναγκαστικές απαλλοτριώσεις. Παρόμοια μέτρα έχουν προταθεί στην Ιρλανδία (σφαγή 200.000 αγελάδων) και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η κυβέρνηση επιδοτεί αγρότες για να μην παράγουν τρόφιμα.
Από τον αγρότη στον επενδυτή
Πρόκειται για σύμπτωση που οι ίδιοι οι δισεκατομμυριούχοι που χρηματοδοτούν και προωθούν αυτές τις αλλαγές είναι οι επενδυτές των εναλλακτικών λύσεων; Ο Μπιλ Γκέιτς, που είναι πλέον ο μεγαλύτερος ιδιώτης γαιοκτήμονας στις ΗΠΑ, επενδύει σε τεχνητό κρέας, προϊόντα μυκήτων και φυτικά γιαούρτια. Στην πράξη, επιδιώκεται η αντικατάσταση του φυσικού με το επεξεργασμένο. Αποτέλεσμα αυτού είναι ένα διατροφικό μονοπώλιο ελεγχόμενο από λίγους. «Oι εναλλακτικές πρωτεΐνες θα πρέπει να αντικαταστήσουν το κρέας», δήλωσε ο Μπιλ Γκέιτς σε συνέντευξή του, το 2021.
Μια ρητορική κρίσης που εξυπηρετεί συμφέροντα
Το αφήγημα της «κλιματικής κρίσης» έχει αποκτήσει σχεδόν θρησκευτική δύναμη, σύμφωνα με τον ερευνητή Ρόμπερτ Ουίλλιαμς από το ινστιτούτο Gatestone: «Αδιαμφισβήτητο, απόλυτο και… επικερδές». Όποιος εκφράσει αμφιβολίες κατηγορείται ως αρνητής ή συνωμοσιολόγος. Εν τω μεταξύ, η καθημερινότητα των πολιτών αλλάζει δραματικά ενώ «οι ηγέτες συνεχίζουν να ζουν όπως πριν – με ιδιωτικά τζετ, μπριζόλες Wagyu (σ.σ. μια πανάκριβη ιαπωνική ράτσα βοοειδών) και επενδυτικά χαρτοφυλάκια γεμάτα με startup (σ.σ. εναλλακτικές μορφές κρέατος) τεχνητών τροφίμων».
Το κίνημα της «κλιματικής αλλαγής», όπως επισημαίνει ο Ρόμπερτ Ουίλλιαμς, «είναι μια τεράστια επιχείρηση. Οι δισεκατομμυριούχοι που προωθούν αυτή την ύπουλη αφήγηση τα έχουν καταλάβει όλα. Επενδύουν σε φυτικά προϊόντα ψεύτικου κρέατος για να αποκομίσουν κέρδη μόλις κερδηθεί ο πόλεμος κατά των αγροτών… Αν αυτά τα επεξεργασμένα τρόφιμα δεν είναι υγιεινά, κρίμα. Τα κέρδη θα γεμίσουν τις τσέπες των ελίτ του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.
»Οι ελίτ ξέρουν τι κάνουν. Το κλείσιμο των αγροκτημάτων και η θανάτωση ζώων σημαίνει ότι οι τιμές θα εκτοξευθούν στα ύψη, ακόμη περισσότερο από ό,τι σήμερα, αναγκάζοντας τους ‘απλούς’ ανθρώπους χωρίς τα οικονομικά μέσα των Γκέιτς, Μπέζος και Κλάους Σβαμπ να σταματήσουν να τρώνε κρέας και τελικά να ζουν από φυτά και έντομα για να ‘σώσουν τον πλανήτη’, ενώ οι εκλεγμένοι και μη εκλεγμένοι κυρίαρχοι των πολιτών συνεχίζουν να ζουν τον τρόπο ζωής των δισεκατομμυριούχων.»
Η μεγάλη ανατροπή: ώρα για αφύπνιση
«Το κόστος θα συνεχίσει να αυξάνεται για όσο διάστημα οι άνθρωποι επιτρέπουν σε αυτούς τους ‘ηγέτες’ να καθορίζουν πώς πρέπει να ζούνε και τι πρέπει να τρώμε. Ήρθε η ώρα να βάλουμε τέλος στην ‘καλόκαρδη’ προστασία τους», σημειώνει ο Ρόμπερτ Ουίλλιαμς.
Δεν πρόκειται για απλό οικολογικό ενδιαφέρον. Είναι ένα σχέδιο κοινωνικής και οικονομικής αναδιάρθρωσης, μεταμφιεσμένο σε περιβαλλοντική φροντίδα. Οι παραδοσιακοί αγρότες, οι φυσικές τροφές και η αυτάρκεια βρίσκονται στο στόχαστρο. Αν η τάση αυτή συνεχιστεί, οι μελλοντικές γενιές θα τρέφονται με τεχνητά υποκατάστατα ελέγχου και όχι επιλογής.
