Σάββατο, 10 Μαΐ, 2025

Ο IMEC και η Ελλάδα: Το γεωπολιτικό στοίχημα στο νέο εμπορικό σταυροδρόμι

Ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (India-Middle East-Europe Corridor – IMEC) είναι ένα φιλόδοξο έργο που στοχεύει στη δημιουργία μιας εμπορικής και ενεργειακής γέφυρας μεταξύ Ασίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2023, στη σύνοδο κορυφής των G-20 στο Νέο Δελχί, υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας (Memorandum of Understanding – MοU) μεταξύ των ΗΠΑ, Ινδίας, Ευρωπαϊκής Ένωσης, Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Σαουδικής Αραβίας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για την ίδρυση του IMEC.

Ο διάδρομος αυτός αναμένεται να ενισχύσει την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, προσφέροντας εναλλακτικές διαδρομές εμπορίου και ενέργειας, προάγοντας τις μεταφορές μεταξύ Ευρώπης και Ασίας μέσω ναυτιλιακών και σιδηροδρομικών δικτύων.

«Η συμμετοχή της Ελλάδας στον IMEC είναι πρωτίστως γεωπολιτικό ζήτημα και δευτερευόντως οικονομικό, χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα κέρδη δεν θα είναι σαφώς μεγαλύτερα από την υφιστάμενη κατάσταση», δηλώνει στην Ερoch Times ο γεωπολιτικός αναλυτής Αλέξανδρος Ιτιμούδης.

Γεωπολιτικές προκλήσεις και η σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας

Το σχέδιο IMEC θεωρείται η αμερικανική απάντηση στην κινεζική πρωτοβουλία Belt and Road (BRI), γνωστή και ως «Μία ζώνη, ένας δρόμος» ή «Νέος Δρόμος του Μεταξιού», που η Κίνα ξεκίνησε το 2013. Η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του ανταγωνισμού, με το λιμάνι του Πειραιά να αποτελεί το «μήλον της έριδος».

«Η αντιπαλότητα ΗΠΑ-Κίνας θα μας απασχολήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ, μιας και ο Αμερικανός πρόεδρος έχει θέσει τον ανταγωνισμό απέναντι στην Κίνα ως την προμετωπίδα της πολιτικής του», επισημαίνει ο κος Ιτιμούδης . «Ο ανταγωνισμός αυτός θα διεξαχθεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου και έχει κυρίως εμπορικό χαρακτήρα.»

Το δίλημμα του Πειραιά και το κινεζικό εμπόδιο

Το λιμάνι του Πειραιά ως βασική πύλη προς την Ευρώπη, υπό τη διαχείριση της κινεζικής Cosco από το 2016, αποτελεί το ισχυρότερο χαρτί της Ελλάδας στο έργο του IMEC.

Η παρουσία της κινεζικής Cosco στο λιμάνι του Πειραιά, με ποσοστό 67% του ΟΛΠ, δημιουργεί ένα περίπλοκο γεωπολιτικό πάζλ για την Ελλάδα. Η Cosco αποτελεί κομμάτι της κινεζικής στρατηγικής BRI, ενώ ταυτόχρονα ο Πειραιάς ως βασική πύλη προς την Ευρώπη – αποτελεί το μεγαλύτερο λιμάνι της Ανατολικής Ευρώπης – θα μπορούσε να είναι βασικό σημείο εισόδου των εμπορευμάτων από την Ινδία στην Ευρώπη μέσω του IMEC.

«Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή, σε ότι αφορά τον IMEC, διαθέτει ένα εμπόδιο, αυτό της Cosco, στο πολύ σημαντικό λιμάνι του Πειραιά» αναφέρει ο αναλυτής. «Θεωρώ δεδομένο πως στο μέλλον θα τεθεί το ζήτημα της παρουσίας ή μη της συγκεκριμένης εταιρείας, εάν η Ελλάδα θελήσει να αποτελέσει εξέχον μέρος του συγκεκριμένου σχεδίου.»

Το δίλημμα για την ελληνική πλευρά είναι ξεκάθαρο: « Η Ελλάδα θα έρθει στο δίλημμα  να αφήσει απείραχτη την Cosco ή να ενεργήσει όπως η Ιταλία και το Ισραήλ, που επέλεξαν να έρθουν σε ρήξη με τους Κινέζους και να στηρίξουν εξ ολοκλήρου το εγχείρημα του IMEC», τονίζει ο κος Ιτιμούδης. «Θεωρώ πως η χώρα μας δεν θα έχει περιθώρια για ελιγμούς. Η Ελλάδα θα κληθεί να πάρει μία σταθερή απόφαση και να έρθει σε ρήξη με μια πλευρά αναγκαστικά.»

Ο ανταγωνισμός με Ιταλία και Τουρκία

Η Ελλάδα δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο το γεωπολιτικό δίλημμα, αλλά και τον άμεσο ανταγωνισμό με γειτονικές χώρες που επιδιώκουν παρόμοιο ρόλο.

«Η Ελλάδα βρίσκεται σε εμπορικό ανταγωνισμό με την Ιταλία, η οποία ανέκαθεν αποτελούσε αντίπαλο της χώρας», επισημαίνει ο αναλυτής. « Η Ιταλία δήλωσε πως κάνει στροφή από τον BRI προς τον ΙΜΕC και μάλιστα έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες με την Ινδία στον τομέα της ναυπηγοεπισκευαστικής.»

Η γειτονική χώρα προωθεί το λιμάνι της Τεργέστης ως βασική είσοδο εμπορευμάτων στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα και η Τουρκία ενισχύει τη θέση της με το λιμάνι της Σμύρνης και τη σιδηροδρομική σύνδεση με την κεντρική Ασία.

Οι αδυναμίες στις υποδομές

Μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για την Ελλάδα είναι η κατάσταση των υποδομών της. Το σιδηροδρομικό δίκτυο παραμένει ο αδύναμος κρίκος, καθώς μόνο το 40% του δικτύου των 2.500 χιλιομέτρων είναι ηλεκτροδοτημένο, με τις μέσες ταχύτητες εμπορευμάτων να υστερούν στα 50 χλμ/ώρα σε σύγκριση με 80-100 χλμ/ώρα στη Δυτική Ευρώπη.

«Σε επίπεδο υποδομών σαφώς και χρειάζεται άμεση βελτίωση και επέκταση το σιδηροδρομικό δίκτυο, το οποίο όντως αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα», παραδέχεται ο κος Ιτιμούδης.

Ο διττός ρόλος της Ελλάδας

Παρά τις προκλήσεις, ο ρόλος της Ελλάδας στο νέο σχήμα μπορεί να είναι καθοριστικός.

«Ο βασικός ρόλος της Ελλάδας σε ένα τέτοιο έργο θα είναι αυτός του κόμβου αφ’ ενός και αφ’ ετέρου του παρόχου ασφαλείας μέσω στρατιωτικής διασύνδεσης μέσω των F35, τα οποία διαθέτουν το Ισραήλ και η Ιταλία, και αναμένεται να αποκτήσει και η Ινδία. Επομένως ο ρόλος της Ελλάδας είναι διττός», εξηγεί ο αναλυτής.

«Αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα τη δεδομένη στιγμή είναι να επιβεβαιώσει τη θέση της, διότι γεωγραφικά αποτελεί ήδη μέρος του IMEC. Το παιχνίδι πλέον έχει ανοίξει και η Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει ικανότητες προβολής ισχύος σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο με τις όποιες προκλήσεις (βλ. Τουρκία) αυτό επιφυλάσσει.»

Οι κινήσεις που πρέπει να γίνουν

Για να ενισχύσει τη θέση της στο σχέδιο IMEC, η Ελλάδα πρέπει να προχωρήσει σε συγκεκριμένες κινήσεις, σύμφωνα με τον κύριο Ιτιμούδη:

«Να συνεχιστούν οι στρατιωτικές ασκήσεις με την Ινδία και γενικά να παγιωθεί η παρουσία της Ινδίας στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της αεροπορίας και του ναυτικού της. Αυτό θα αποτελέσει και ένα ακόμη εμπόδιο στην Τουρκία, μιας και η Ινδία εχθρεύεται το Πακιστάν, κατεξοχήν σύμμαχο των Τούρκων. Επίσης, να προβεί [η Ελλάδα] σε αγορά οπλικών συστημάτων από το Ισραήλ, να παρέχει εκπαίδευση και αμυντική τεχνογνωσία στη Σαουδική Αραβία, να συνεχίσει τις σχέσεις μας με την Αίγυπτο σε επίπεδο άμυνας και ασφάλειας.»

Ευκαιρίες για τα ελληνικά λιμάνια

Ο γεωπολιτικός αναλυτής τονίζει ότι πέρα από τον Πειραιά η Ελλάδα πρέπει να αναπτύξει και άλλα στρατηγικά λιμάνια:

«Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει μόλις ένα πρωτοκλασάτο λιμάνι – του Πειραιά – και η Αλεξανδρούπολη προέκυψε λόγω των γεωπολιτικών συγκυριών. Λιμάνια όπως της Θεσσαλονίκης και της Πάτρας είναι εξόχως στρατηγικής σημασίας και πρέπει να αξιοποιηθούν άμεσα στο μέγιστο της απόδοσής τους, ώστε η Ελλάδα να καλύψει όλους τους άξονες σε Βορρά και Δύση, και να καταστεί και με τη βούλα εμπορικός κόμβος.»

Η ώρα των αποφάσεων

Συνοψίζοντας, ο κος Ιτιμούδης επισημαίνει την ανάγκη για ξεκάθαρες αποφάσεις: «Η Ελλάδα πρέπει να πάρει άμεσες και σοβαρές αποφάσεις, εάν θέλει να διεκδικήσει με αξιώσεις το ρόλο της στο όλο σχέδιο. Νομίζω είναι δύσκολοι καιροί για επαμφοτερίζουσες στάσεις.»

«Γενικά, η Ελλάδα πρέπει πλέον να επενδύσει στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και να αναγκάσει με τον τρόπο της την Ευρώπη να τη στηρίξει. Όσο η Ευρώπη είναι αποσβολωμένη, η Ελλάδα πρέπει να αδράξει την ευκαιρία και να γίνει ο μπροστάρης στην Ανατολική Μεσόγειο, προτού το κάνουν οι Ιταλοί και οι Τούρκοι.»

Παρά τις προκλήσεις που θέτουν η συνεργασία ΗΠΑ-Ιταλίας και η κινεζική επιρροή, η γεωγραφική θέση της Ελλάδας και η ενεργή διπλωματία με την Ινδία παρέχουν ισχυρά θεμέλια. Η επόμενη κίνηση της Ελλάδας στη σκακιέρα του IMEC θα καθορίσει αν η χώρα θα αναδειχθεί σε κομβικό παίκτη στο νέο εμπορικό και γεωπολιτικό τοπίο της Ευρασίας ή αν θα παραμείνει στο περιθώριο των εξελίξεων.

Η σκιώδης «ανάπτυξη» της κρουαζιέρας στον Πειραιά

Οι καταγγελίες, που προήλθαν από το Παρατηρητήριο Πειραϊκής, ανέδειξαν την έλλειψη κρατικού ελέγχου στις κατασκευές, τη θαλάσσια ρύπανση από τις κατεστραμμένες προβλήτες και τη γενικότερη υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των περιοίκων.

Ο καθηγητής θαλάσσιου περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Πειραιά και εκπρόσωπος του Παρατηρητηρίου Πειραϊκής Βασίλης Τσελέντης παρουσίασε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η επέκταση της κρουαζιέρας στον Πειραιά δεν φέρνει την ανάπτυξη που επικαλείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά αντιθέτως (φέρνει)  κοινωνική και περιβαλλοντική υποβάθμιση. Όπως επεσήμανε ο καθηγητής , η χώρα καταδικάστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από δύο χρόνια για υπέρβαση των ορίων ατμοσφαιρικής ρύπανσης, χωρίς να έχει ληφθεί κανένα διορθωτικό μέτρο από τότε.

Η αντίδραση της Κομισιόν και η πολιτική στήριξη

Η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εγκρίνει τις χρηματοδοτήσεις απάντησε ότι η ευθύνη για τον έλεγχο και τη διαχείριση του έργου ανήκει στην ελληνική κυβέρνηση. Υποστήριξε μάλιστα ότι η επέκταση της κρουαζιέρας συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη, επιχείρημα που καταρρίφθηκε πλήρως από την ανάλυση του Βασίλη Τσελέντη.

Η πρόεδρος της Επιτροπής  Αναφορών, μετά την απογοητευτική στάση της Κομισιόν, έκλεισε τη συνεδρίαση με την ξεκάθαρη απαίτηση: «Δεν πήραμε καμία ουσιαστική απάντηση από την Κομισιόν. Ζητούμε γραπτές εξηγήσεις.»

Cosco: «Ανάπτυξη» χωρίς διαφάνεια

Ένα από τα πιο σκοτεινά σημεία στη διαχείριση του λιμανιού του Πειραιά είναι ο ρόλος της Cosco σε θέματα ψηφιοποίησης του λιμανιού, κάτι που αποτελεί κεντρικό άξονα των προσπαθειών της για εκσυγχρονισμό. Η ανάπτυξη της ψηφιακής πλαρφόρμας HPCS (Ηλεκτρονικό Σύστημα Εξυπηρέτησης Πελατών) τέθηκε σε λειτουργία το 2020 από το Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων Πειραιά Α.Ε., θυγατρική της Cosco. Παρότι η εταιρεία παρουσιάζει την ψηφιοποίηση του λιμανιού ως βήμα προς μια «έξυπνη διαχείριση», στην πραγματικότητα η ψηφιοποίηση αυτή ενισχύει την κυριαρχία της Cosco, μετατρέποντας το λιμάνι σε ένα κλειστό οικονομικό σύστημα, όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται με γνώμονα την κερδοφορία της εταιρείας χωρίς κανέναν σεβασμό προς τις κοινωνικές ανάγκες και το περιβάλλον.

Τα ερωτήματα που εγείρονται σχετικά με τον τρόπο που διαχειρίζεται και συλλέγει δεδομένα, ποιος έχει πρόσβαση σε αυτά και με ποιο σκοπό χρησιμοποιούνται είναι σοβαρά. Παράλληλα, η τεχνολογική της «επένδυση» δεν έχει λύσει κανένα από τα βασικά προβλήματα που ταλανίζουν την περιοχή.

Χαρακτηριστικά της λειτουργίας της είναι:

Η έλλειψη διαφάνειας ως προς το πώς η εταιρεία αξιοποιεί τις πληροφορίες και τις τεχνολογικές της υποδομές στο λιμάνι.

Η έλλειψη δέσμευσης για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, με τις ενέργειες της εταιρείας να αφορούν αποκλειστικά στην αύξηση της αποδοτικότητας  και των εσόδων του λιμανιού.

Η αδιαφορία για την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς η χρήση των τεχνολογικών της λύσεων δεν συνοδεύεται από μέτρα μετριασμού της ρύπανσης ή περιορισμού των επιπτώσεων από τις κρουαζιέρες.

Τουριστικοποίηση και τσιμεντοποίηση

Η επέκταση του λιμανιού κρουαζιέρας στον Πειραιά προωθείται ως εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης. Ωστόσο, οι  κάτοικοι της περιοχής βιώνουν την πραγματικότητα διαφορετικά. Η έλλειψη σχεδιασμού και ελέγχου των έργων οδηγεί σε έντονη κυκλοφοριακή συμφόρηση, ρύπανση, τσιμεντοποίηση και σταδιακή εξαφάνιση των ελεύθερων χώρων. Η διοίκηση του λιμανιού αποφασίζει για τις αναπλάσεις των γειτονιών όχι με γνώμονα τις ανάγκες των κατοίκων, αλλά με αποκλειστικό στόχο την εξυπηρέτηση των τουριστικών επιχειρήσεων και την ενίσχυση των συνεργαζόμενων εταιρειών, όπως η Cosco.

H στεγαστική κρίση που μαστίζει τον Πειραιά επιδεινώνεται από την τουριστικοποίηση και τις fast-track πολεοδομικές ρυθμίσεις που επιτρέπουν την ανέγερση πανύψηλων ξενοδοχείων. Το αποτέλεσμα είναι η εκτόξευση των ενοικίων, που  αναγκάζει πολλούς κατοίκους να εγκαταλείψουν την περιοχή ή ακόμα και να βρεθούν στον δρόμο.

«Σύμφωνα με τη Διακήρυξη της Συνδιάσκεψης της Στοκχόλμης του 1972, η οποία σηματοδότησε την αρχή της νομικής αναγνώρισης της αλληλεπίδρασης μεταξύ ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβάλλοντος, τονίστηκε ότι η πλήρης απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων απαιτεί την προστασία και τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος», τόνισε ο κύριος Τσελέντης στη δευτερολογία του ενώπιον της επιτροπής αναφορών της Ευρωβουλής. Η δευτερολογία του καθηγητή ήταν αποκαλυπτική για το είδος της ανάπτυξης που έχει συμβεί στον Πειραιά, όπου η δημόσια υγεία και η ποιότητα ζωής των κατοίκων θυσιάζονται στον βωμό της τουριστικής ανάπτυξης.

«Οι αναπλάσεις της γειτονιάς αποφασίζονται από τη διοίκηση του λιμανιού σύμφωνα με το συμφέρον των τουριστικών επιχειρήσεων. Η έλλειψη ελεύθερων χώρων και πρασίνου, η αρπαγή της γης από το λιμάνι και η στεγαστική κρίση που έχει ξεσπάσει κάνουν τους ανθρώπους να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν το υψηλό ενοίκιο και να ζουν στο δρόμο», είπε χαρακτηριστικά ο καθηγητής.

Η πραγματική ανάπτυξη δεν μπορεί να βασίζεται στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.

Η υπόθεση του λιμανιού της Πειραϊκής δεν είναι απλώς ένα περιβαλλοντικό ή πολεοδομικό ζήτημα. Είναι μια μάχη για το δικαίωμα των κατοίκων να ζουν σε μια πόλη που μεριμνά και για την ποιότητα ζωής τους.

Ζητούμενο από την Cosco, η οποία διαχειρίζεται τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ), και τις υπόλοιπες πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στον Πειραιά (εταιρείες κρουαζιέρας, ναυτιλιακές κ.ά.) είναι η στροφή προς ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που να σέβεται τόσο το περιβάλλον όσο και τους κατοίκους, μέσα από τις αρχές της φερεγγυότητας και της διαφάνειας.

Ακόμα μια νίκη της κοινωνίας των πολιτών και των αρμόδιων φορέων ενάντια στις αυθαιρεσίες της Cosco

Παραιτήθηκε, τελικά, η COSCO  από το αίτημά της να εγκαταστήσει σταθμό αυτοκινήτων (car terminal) εντός του αρχαιολογικού χώρου Παλατάκι στον επιβατικό σταθμό κρουαζιέρας.

Η COSCO, ζητώντας έγκριση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), θέλησε να μετατρέψει τις προβλήτες κρουαζιέρας στο Παλατάκι σε χώρο στάθμευσης διαμετακομιζόμενων (transit) αυτοκινήτων.

Η COSCO ζήτησε έγκριση από το ΚΑΣ προκειμένου να μετατρέψει και επίσημα πλέον (καθ’ ότι, κατά το παρελθόν, τρεις φορές μετέτρεψε τον χώρο σε σταθμό αυτοκινήτων χωρίς την έγκριση της Εφορείας Αρχαιοτήτων) τον αρχαιολογικό χώρο σε τελωνειακό και σε πεδίο φορτοεκφόρτωσης διαμετακομιζόμενων αυτοκινήτων.

Ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων καλεί την COSCO να σταματήσει να προσβάλλει την πολιτιστική κληρονομιά του Πειραιά, μετατρέποντας τη σε βιομηχανική ζώνη.

Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, έγγραφα και μηνυτήριες αναφορές

Το ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΪΚΗΣ  έδωσε μάχη μέσα από μια σειρά κινητοποιήσεων και κατάφερε, στις 23 Δεκεμβρίου 2021, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιά να απαγορεύσει εγγράφως την παράνομη αυτή ενέργεια της COSCO – η οποία από το 2020 έχει επιχειρήσει τρεις φορές να μετατρέψει τις προβλήτες κρουαζιέρας στο Παλατάκι σε χώρο στάθμευσης 4.000 διαμετακομιζόμενων  αυτοκινήτων – διότι δεν υπήρχαν «ούτε άδειες ούτε μελέτες και, συνακόλουθα των ανωτέρω, υπήρξε παράβαση και της ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ». Ως εκ τούτου, τα παράνομα αυτοκίνητα αποσύρθηκαν.

Έτσι λοιπόν και τώρα, για ακόμα μια φορά, αποδεικνύεται ότι η επαγρύπνηση της κοινωνίας μπορεί να κινητοποιήσει τις πολιτικές δυνάμεις και να ακυρώσει ενέργειες που καταστρατηγούν, καταπατούν και συνάμα αδιαφορούν για την πολιτιστική μας κληρονομιά, καθώς και για την ποιότητα ζωής στην πόλη του Πειραιά.

Φορείς και θεσμικοί εκπρόσωποι έστειλαν αιτήματα στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και κατάφεραν να παραιτηθεί η COSCO από το αίτημά της να εγκαταστήσει τον σταθμό αυτοκινήτων εντός του αρχαιολογικού χώρου Παλατάκι.

Αξίζει δε να θυμηθούμε πως, τον Μάρτιο του 2022, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε παράνομες τις εργασίες κατασκευής προβλήτας στην Πειραϊκή, διότι δεν είχε προβλεφθεί από την COSCO στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Εδώ και 15 ημέρες, έχουν ξεκινήσει βαθυμετρίες ως προκαταρκτική φάση, στην οποία θα υπάρξει και συνέχεια, ενώ τον Φεβρουάριο του 2024 θα εκδικαστούν 7 προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).

Οι πολίτες του Πειραιά είναι σίγουρο πως θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται  απέναντι σε κάθε πράξη που θέτει σε κίνδυνο το περιβάλλον, την ιστορία του τόπου, τη ζωή και την αξιοπρέπειά τους.

Tης Έφης Γκανά

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Νέα γεωπολιτική σκακιέρα στη διώρυγα του Παναμά – Ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν

Η πρόσφατη συμφωνία εξαγοράς των λιμανιών Μπαλμπόα και Κριστόμπαλ στον Παναμά από την BlackRock, ύψους 22,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αποτελεί σημαντική εξέλιξη στον γεωπολιτικό και οικονομικό χάρτη της περιοχής. Η CK Hutchinson Holding συμφώνησε να πουλήσει την πλειοψηφία των μετοχών της. Η συμφωνία αυτή, που περιλαμβάνει την απόκτηση από την BlackRock του 90% των μετοχών της εταιρείας που διαχειρίζεται τα δύο λιμάνια, πραγματοποιήθηκε υπό την πίεση της κυβέρνησης Τράμπ, η οποία εξέφρασε ανησυχίες για την αυξανόμενη κινεζική επιρροή στη Διώρυγα του Παναμά. Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης την πώληση των θυγατρικών της CK Hutchison, που διαχειρίζονται 43 λιμάνια σε συνολικά 23 χώρες.

Η BlackRock, με έδρα τη Νέα Υόρκη, είναι μια από τις μεγαλύτερες και πιο ισχυρές εταιρείες διαχείρισης επενδύσεων παγκοσμίως. Ιδρύθηκε το 1998 και έχει εξελιχθεί σε παγκόσμιο κολοσσό στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, διαχειριζόμενη περιουσιακά στοιχεία άνω των 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Έχει παρουσία σε περισσότερες από 30 χώρες, με επενδύσεις σε περισσότερες από 100 αγορές παγκοσμίως.

Η CK Hutchinson Holdings, με έδρα το Χονγκ Κόνγκ, διαχειριζόταν τα λιμάνια από το 1997, ενώ το 2021 είχε επεκτείνει τη σύμβασή της μέχρι το 2027. Ωστόσο, η πίεση από την αμερικανική κυβέρνηση, που θεωρούσε ότι η κινεζική επιρροή παραβίαζε τις συνθήκες ουδετερότητας της Διώρυγας, οδήγησαν στην απόφαση της πώλησης.

Η Διώρυγα του Παναμά, μήκους 82 χιλιομέτρων, αποτελεί κρίσιμο σημείο για την παγκόσμια ναυτιλία, καθώς συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό ωκεανό διευκολύνοντας τη μεταφορά εμπορευμάτων. Η στρατηγική της σημασία την καθιστά αντικείμενο γεωπολιτικών ανταγωνισμών, με τις ΗΠΑ να επιδιώκουν τον περιορισμό της κινεζικής επιρροής στην περιοχή.

Η εξαγορά αυτή αναμένεται να επηρεάσει τις εμπορικές ροές και τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή, ενισχύοντας την αμερικανική παρουσία και ελέγχοντας κρίσιμες υποδομές. Παράλληλα, η CK Hutchison αναμένεται να λάβει πάνω από 19 δισεκατομμύρια δολάρια από τη συμφωνία, ενισχύοντας την κεφαλαιοποίησή της.

Η συμφωνία αυτή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής των ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της κινεζικής επιρροής σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδιαίτερα σε περιοχές με κρίσιμες υποδομές όπως η Διώρυγα του Παναμά. Η εξέλιξη αυτή υπογραμμίζει τη σημασία της περιοχής και τον ρόλο της στις διεθνείς εμπορικές και γεωπολιτικές εξελίξεις.

Γιατί οι ΗΠΑ θεωρούν τον κινεζικό παράγοντα ως απειλή

Η Κίνα μπορεί να χρησιμοποιεί τη στρατηγική θέση του λιμανιού του Παναμά για να επηρεάσει ή ακόμα και να ελέγξει τη ροή των πλοίων που διέρχονται από τη διώρυγα. Εμπειρογνώμονες αναφέρουν ότι οι κινεζικές εταιρείες θα μπορούσαν να ασκήσουν έμμεση επιρροή στη λειτουργία της διώρυγας, παρεμβαίνοντας στη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας και της διέλευσης στρατηγικών φορτίων. Αυτό θεωρήθηκε ιδιαίτερα ανησυχητικό από τις ΗΠΑ, δεδομένου ότι μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου εμπορίου και των αμερικανικών εξαγωγών διέρχεται από τη διώρυγα.

Η Κίνα έχει επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια σε λιμάνια και υποδομές παγκοσμίως μέσω του προγράμματος Belt and Road Initiative (BRI), επεκτείνοντας τη στρατηγική «Μία ζώνη, ένας δρόμος». Η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στη διώρυγα του Παναμά θεωρήθηκε από τις ΗΠΑ ως μέρος μίας ευρύτερης προσπάθειας να αποκτήσει στρατηγικά πλεονεκτήματα στη Λατινική Αμερική.

Σημαντική επίσης είναι η στρατιωτική διάσταση του θέματος: υπήρξαν ανησυχίες ότι η Κίνα θα μπορούσε μελλοντικά να χρησιμοποιήσει την παρουσία της στη Διώρυγα του Παναμά για στρατιωτικούς ή κατασκοπευτικούς σκοπούς.

Οι διπλωματικές πιέσεις που έχουν ασκηθεί στον Παναμά έχουν να κάνουν με την πίεση που ασκήθηκε στον Παναμά το 2017 να διακόψει τις διπλωματικές του σχέσεις με την Ταϊβάν και να αναγνωρίσει την Κίνα, γεγονός που οι ΗΠΑ θεώρησαν ως σημάδι αυξανόμενης κινεζικής επιρροής.

Οικονομικός και εμπορικός έλεγχος

Η Κίνα είναι ένας από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους του Παναμά και έχει επενδύσει σε διάφορα έργα υποδομών, κάτι που της δίνει σημαντική οικονομική επιρροή στη χώρα. Κινεζικές εταιρείες έχουν αναπτύξει ή επιδιώκουν να αναπτύξουν ελεύθερες ζώνες εμπορίου κοντά στη διώρυγα του Παναμά, ελέγχοντας ένα σημαντικό μέρος της διακίνησης φορτίων. Ο έλεγχος λιμανιών και κέντρων logistics από κινεζικές εταιρείες μπορεί να επηρεάζει τις εμπορικές ροές και να δώσει στην Κίνα πλεονέκτημα στον παγκόσμιο εφοδιαστικό χάρτη.

Τεχνολογική διείσδυση και κυβερνοασφάλεια

Οι ΗΠΑ ανησυχούν για πιθανή εμπλοκή κινεζικών εταιρειών στις τηλεπικοινωνιακές και ψηφιακές υποδομές του Παναμά. Εταιρείες όπως η Huawei έχουν ήδη αναπτύξει δίκτυα επικοινωνιών στη Λατινική Αμερική και η χρήση κινεζικής τεχνολογίας στην περιοχή θα μπορούσε να δημιουργήσει κίνδυνο κυβερνοκατασκοπείας. Αν η Κίνα αποκτήσει πρόσβαση σε δεδομένα σχετικά με τις εμπορικές και στρατιωτικές μετακινήσεις μέσω της διώρυγας, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ.

Στρατιωτική παρουσία και γεωπολιτική απειλή

Αν και η Κίνα δεν έχει στρατιωτικές βάσεις στον Παναμά, οι ΗΠΑ φοβούνται ότι η αυξανόμενη οικονομική επιρροή θα μπορούσε να οδηγήσει σε μελλοντική στρατιωτική παρουσία. Η Κίνα έχει ήδη επεκτείνει τη ναυτική της παρουσία σε άλλες στρατηγικές περιοχές (όπως στο Τζιμπουτί στην Αφρική) και θα μπορούσε να επιδιώξει κάτι αντίστοιχο στη Λατινική Αμερική. Σε περίπτωση γεωπολιτικής σύγκρουσης, η Κίνα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την επιρροή της στη Διώρυγα του Παναμά για να περιορίσει τη διέλευση εχθρικών πλοίων ή να διαταράξει τις εμπορικές ροές προς τις ΗΠΑ.

Ενεργειακή ασφάλεια και έλεγχος φορτίων

Η Διώρυγα του Παναμά είναι κρίσιμη για τη μεταφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου μεταξύ Ατλαντικού και Ειρηνικού. Αν η Κίνα αποκτήσει μεγαλύτερο έλεγχο στις ναυτιλιακές ροές, θα μπορούσε να επηρεάσει τις παγκόσμιες τιμές ενέργειας ή να εξασφαλίσει προτεραιότητα στη διακίνηση κινεζικών φορτίων. Η Κίνα είναι ήδη ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ενέργειας παγκοσμίως και ο έλεγχος τέτοιων στρατηγικών υποδομών θα μπορούσε να της δώσει πλεονέκτημα στις παγκόσμιες αγορές.

Συνοψίζοντας θα λέγαμε πως οι ανησυχίες των ΗΠΑ για την κινεζική παρουσία στη Διώρυγα του Παναμά δεν είναι μόνο στρατιωτικές αλλά και οικονομικές, τεχνολογικές και γεωπολιτικές.

Η εξαγορά των λιμανιών από την BlackRock εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική της Ουάσιγκτον να περιορίσει την επιρροή της Κίνας σε παγκόσμιο επίπεδο, ειδικά σε περιοχές που είναι κρίσιμες για το διεθνές εμπόριο.

Νέες μεθοδεύσεις της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά

Κατόπιν προσφυγής του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά, μετά από αίτημα κατοίκων και φορέων του Πειραιά στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) για να σταματήσουν οι βυθοκορήσεις (εκσκαφές τοξικών αποβλήτων) από την Cosco στο λιμάνι του Πειραιά, επετεύχθη προσωρινή αναστολή των εργασιών βυθοκόρησης.

Το παρατηρητήριο Πειραϊκής ξεκίνησε τον κινηματικό και δικαστικό αγώνα κατά της προκαλούμενης οδικής και θαλάσσιας ρύπανσης από τις βυθοκορήσεις που διενεργούσε η Cosco από τον Ιανουάριο του 2024, παρόλο που σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του κινήματος της Πειραϊκής δέχθηκαν εκφοβισμό και απειλές από την εν λόγω εταιρεία, η οποία να υπενθυμίσουμε ότι κατέχει το 67% του λιμανιού.

Με τεκμηριωμένο υλικό, αποτελούμενο από πλήθος φωτογραφιών και μιας επιστημονικής έκθεσης του ομότιμου καθηγητή θαλάσσιου περιβάλλοντος και εκπροσώπου του Παρατηρητηρίου Πειραϊκής κου Βασίλη Τσελέντη, έθεσαν το θέμα στη διάθεση του δικηγορικού συλλόγου Πειραιά.

Μεγάλη ανατροπή της απόφασης του ΣτΕ

Όλα όμως ανατράπηκαν και η απόφαση του ΣτΕ ίσχυσε τελικά μόνο για ένα Σαββατοκύριακο, αφού η Cosco έθεσε αίτημα προς το ΣτΕ για αναστολή της απόφασής του με το επιχείρημα κινδύνου στη ναυσιπλοΐα και την ασφάλειά της.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι προηγήθηκε αβάσιμο δημοσίευμα στο Πρώτο Θέμα, όπου αναφέρονται ατυχήματα πλοίων στο λιμάνι του Πειραιά λόγω του μικρού βάθους του λιμένα χωρίς όμως να δίνονται συγκεκριμένες πληροφορίες για το πλοίο στο οποίο αναφερόταν, τι βλάβη υπέστη, αν πραγματοποιήθηκε ανάκριση και ποια ήταν τα συμπεράσματα που προέκυψαν. Εδώ, βέβαια, πρέπει να τονίσουμε πως το λιμενικό έχει γνώση των χαρτών για το βάθος του λιμένα και βάσει αυτού ορίζει τις θέσεις ελλιμενισμού των πλοίων και πλοία με μεγάλο βύθισμα δεν ελλιμενίζονται σε θέσεις με μικρό βάθος, ακριβώς για να αποφεύγονται τυχόν ατυχήματα.

Να αναφέρουμε, επίσης, πως η Cosco εδώ και δύο μήνες δεν έχει προσκομίσει έγγραφα αδειοδοτήσεων, τα οποία έχουν ζητηθεί από το ΣτΕ σε προηγούμενη απόφασή του που δικαίωσε τους κατοίκους και τους φορείς που προσέφυγαν.

Οι μεθοδεύσεις και οι αυθαιρεσίες της Cosco όχι μόνο δεν σταματούν, αλλά όλο και αυξάνονται, καθώς προσπαθεί να οικειοποιηθεί όλο και περισσότερους χώρους, αδιαφορώντας για τις δυσμενείς επιπτώσεις στον πολιτισμό, το περιβάλλον και την υγεία των κατοίκων

Είναι αξιοσημείωτο και το γεγονός ότι πριν λίγες μέρες η Cosco επιχείρησε να περιφράξει τον μώλο της ΔΕΗ προκειμένου να αλλάξει τη χρήση του σε τερματικό χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων (car terminal), ενώ κατέχει ήδη 40.000 τετραγωνικά μέτρα με 5.100 θέσεις σε τερματικό χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων στο Κερατσίνι.

Το ίδιο είχε συμβεί πέρυσι και στο Παλατάκι, αλλά χάρις σε διαμαρτυρίες που οργανώθηκαν, η απόπειρα τελικά δεν τελεσφόρησε.

Καθώς οι εργάτες της ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης θα έχαναν χιλιάδες θέσεις εργασίας με αυτά τα σχέδια της Cosco, αντέδρασαν ξηλώνοντας την περίφραξη κατόπιν καλέσματος του Συνδικάτου Μετάλλου και του Σωματείου Ναυπηγοξυλουργών.

Πώς μπορούμε, λοιπόν, να μιλάμε για αύξηση των θέσεων εργασίας, όπως ισχυρίζεται η Cosco, όταν χωρίς άδεια προσπαθεί να προσαρτήσει στην κατοχή της όλο και περισσότερους χώρους στο λιμάνι αδιαφορώντας για τα μεροκάματα που χάνονται;

Πηγές: Τύπος Πειραιώς, Reportaz net, Πειραϊκή Αλληλεγγύη

Στις Βρυξέλλες οι καταγγελίες για σοβαρές αστοχίες στο νέο λιμάνι κρουαζιέρας του Πειραιά

Σοβαρές καταγγελίες για την ποιότητα κατασκευής του νέου λιμανιού κρουαζιέρας στην Πειραϊκή θα παρουσιάσει στις 19 Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες ο ομότιμος καθηγητής θαλάσσιου περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Πειραιά και εκπρόσωπος του Παρατηρητηρίου Πειραϊκής Βασίλης Τσελέντης, ενώπιον της Επιτροπής Αναφορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Την ώρα που το έργο χρηματοδοτείται κατά 95% από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με το συνολικό ποσό να φτάνει τα 135 εκατομμύρια ευρώ, αυτοψία που πραγματοποίησαν δύτες του Παρατηρητηρίου Πειραϊκής τον Οκτώβριο αποκάλυψε εκτεταμένες φθορές στην κατασκευή. Το βιντεοληπτικό υλικό που θα παρουσιαστεί στην Επιτροπή καταγράφει σοβαρές διαβρώσεις και ρηγματώσεις στα κυψελωτά τσιμεντοκιβώτια (κεσόν) της νέας προβλήτας, μόλις 2,5 χρόνια μετά την πόντισή τους.

Στιγμιότυπο από το βίντεο που κατέγραψαν οι δύτες του Παρατηρητηρίου Πειραϊκής τον Οκτώβριο. (Ευγενική παραχώρηση του καθηγητή Βασίλη Τσελέντη)

 

«Οι ζημιές θέτουν σε κίνδυνο την επάρκεια του δομικού στοιχείου, το οποίο πρέπει να ανταποκρίνεται σε ισχυρές καταπονήσεις από την κυματική ενέργεια της θάλασσας», τονίζει στην αναφορά του (υπ’ αριθμ. 1260/2024) ο καθηγητής Τσελέντης. Δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για την περαιτέρω διάβρωση και του υπόλοιπου οπλισμού. Πολλά από τα κεσόν έχουν αδειάσει εντελώς με αποτέλεσμα τα τοξικά υλικά που περιείχαν να διοχετευθούν στη θάλασσα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει συγκεκριμένες δεσμεύσεις για τη χρηματοδότηση του έργου, που περιλαμβάνουν την επέκταση του επιβατικού σταθμού κρουαζιέρας σε νέα προβλήτα και τη δημιουργία υποδομών για την ηλεκτροδότηση των ελλιμενισμένων πλοίων από την ξηρά. Ωστόσο, η αποκάλυψη των κατασκευαστικών αστοχιών εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την τήρηση των προδιαγραφών και τη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Η υπόθεση προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς τα προβλήματα εμφανίστηκαν σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα μετά την κατασκευή, θέτοντας ζητήματα για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια και βιωσιμότητα του έργου. Η παρουσίαση του καθηγητή Τσελέντη στις Βρυξέλλες αναμένεται να προκαλέσει σημαντικές εξελίξεις στην πορεία του έργου και τον έλεγχο της διαχείρισης των ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Σύμφωνα με την αναφορά που κατατέθηκε στην Επιτροπή, έχουν εντοπιστεί εκτεταμένες φθορές στα κρηπιδώματα του νέου επιβατικού σταθμού κρουαζιέρας, με το σκυρόδεμα να παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα αποκόλλησης, ιδιαίτερα στο υποθαλάσσιο τμήμα του προσήνεμου μόλου. «Η διάβρωση του μεταλλικού οπλισμού προκαλεί σημαντικές επιζήμιες επιδράσεις στο σκυρόδεμα των επηρεαζόμενων δομών», επισημαίνει χαρακτηριστικά ο καθηγητής.

Το έργο, με αρχικό προϋπολογισμό 139 εκατ. ευρώ από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία της περιόδου 2014-2020, έχει ήδη παρουσιάσει σημαντικές καθυστερήσεις λόγω προσφυγών στο ΣτΕ. Μάλιστα, αναγκάστηκε να επανυποβληθεί στο νέο πρόγραμμα 2021-2027 με τροποποιημένο προϋπολογισμό 114,3 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 86,92 εκατ. θα καλυφθούν από ευρωπαϊκά κονδύλια και τα 27,3 εκατ. από τον ΟΛΠ.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι, σύμφωνα με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του 2023, το σκυρόδεμα που επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί θα ήταν «υψηλής ποιότητας που δεν επιτρέπει τη διείσδυση υγρασίας». Ωστόσο, μόλις δύο χρόνια μετά την εγκατάσταση, τα κρηπιδώματα παρουσιάζουν σημαντικές αστοχίες και ζημιές.

Ο καθηγητής θέτει καίρια ερωτήματα σχετικά με το ποιος πιστοποίησε ότι η κατασκευαστική διαδικασία είναι σύμφωνη με τις αυστηρές προδιαγραφές, καθώς και τον ρόλο του ανεξάρτητου φορέα HILL INTERNATIONAL, ο οποίος, σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης του λιμανιού, έχει τη συνολική ευθύνη διασφάλισης των τεχνικών και νομικών απαιτήσεων.

Επιπλέον, εγείρονται σοβαρά ερωτήματα για την ανθεκτικότητα των κατασκευών στις επερχόμενες κλιματικές αλλαγές, με τον καθηγητή να υπενθυμίζει την καταστροφή του προσήνεμου μόλου στη Μαρίνα Ζέας το 2005.

Παράλληλα, ζητείται διευκρίνιση για τον τρόπο κατανομής των νέων κονδυλίων που θα καλύψουν το κόστος των επισκευών και την επιβολή προστίμων για τη μη τήρηση των κατασκευαστικών προδιαγραφών. Επίσης, ζητείται από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) να διασφαλίσει την αξιοπιστία των δειγματοληψιών και των εργαστηριακών αναλύσεων.

Τις αστοχίες της κατασκευαστικής εταιρείας καλούνται να πληρώσουν οι Έλληνες φορολογούμενοι, μιας και η χρηματοδότηση γίνεται πλέον κατά το ήμισυ από την Περιφέρεια Αττικής, η οποία έχει εντάξει το έργο στο Επιχειρησιακό της πρόγραμμα, ενώ μεταθέτει τον έλεγχο της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης στη λιμενική αρχή και στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ήδη έχει καταβληθεί από την περιφέρεια Αττικής προς την ΟΛΠ-COSCO το ποσόν 19.578.373,27 ευρώ μέσω ΣΑΕΠ 0851 και η πρώτη περίοδος του ΕΣΠΑ έληξε τον Ιούνιο του 2023. .

H EE ενέκρινε τη συνέχιση του έργου το καλοκαίρι του 2024 αρκούμενη σε υποσχέσεις της Ελληνικής πλευράς περί προγραμματισμού ηλεκτροδότησης των δύο νέων θέσεων κρουαζιέρας χωρίς να υπάρχουν μελέτες μέσα στο master plan ( REGIO.G.3/KN), μη γνωρίζοντας για τις κατασκευαστικές αστοχίες και τους συνεπαγόμενους κινδύνους που αντιμετωπίζει το έργο, και που αναδεικνύονται μέσω αυτής της αναφοράς.

Εν κατακλείδι, αναφέρεται πως είναι προφανές ότι ΠΡΕΠΕΙ να διακοπεί κάθε χρηματοδότηση προς την COSCO και να μην προχωρήσει το αχρείαστο και περιβαλλοντικά επικίνδυνο λιμάνι της Πειραϊκής.

Διπλωματικές επαφές Γεραπετρίτη με αλ Σάρα

Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης συναντήθηκε στη Δαμασκό με τον μεταβατικό πρόεδρο της Συρίας Αχμέντ αλ Σάρα και τον υπουργό Εξωτερικών Ασάντ αλ Σαϊμπανί, για να συζητήσουν τους νέους θεσμούς της Συρίας «μετά την πτώση του ολοκληρωτικού καθεστώτος Άσαντ».

O κος Γεραπετρίτης, σύμφωνα με διπλωματικές, πηγές, στη συνάντηση αυτή αναφέρθηκε στη στήριξη της Ελλάδας στην κυριαρχία, την ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, καθώς είναι προς το συμφέρον της, ως μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, να αναλάβει πρωτοβουλίες προκειμένου να προωθηθεί η σταθερότητα και η ευημερία στην περιοχή.

Η βοήθεια που μπορεί να παράσχει η Ελλάδα στη Συρία, όπως τόνισε ο κύριος Γεραπετρίτης, αφορά τομείς όπως η τεχνογνωσία και η οικοδόμηση θεσμών στη χώρα, καθώς και γενικότερα ανθρωπιστική και αναπτυξιακή βοήθεια.

Ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε το ενδιαφέρον της Ελλάδας για τη χριστιανική κοινότητα της Συρίας και υπογράμμισε τη σημασία του σεβασμού και τήρησης του Διεθνούς Δικαίου, και του Δικαίου της θάλασσας. Επεσήμανε ακόμα την ανάγκη για μια συμπεριληπτική κυβέρνηση, στην οποία θα αντιπροσωπεύεται κάθε εθνική και θρησκευτική κοινότητα.

Τέλος, αναφέρθηκε στους ισχυρούς δεσμούς της Ελλάδας με τον αραβικό κόσμο και στον κομβικό ρόλο της Μέσης Ανατολής.

ΟΛΠ και Cosco: Η έλλειψη ελέγχων προκαλεί ανησυχίες σε ΗΠΑ και Ευρώπη

 Στο μικροσκόπιο της CIA, καθώς και άλλων αρχών ασφαλείας από την Ευρώπη, έχει μπει ο Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων του Οργανισμού Λιμένος Πειραιά (ΟΛΠ ) εξαιτίας της απουσίας υποδομών ελέγχου των κοντέινερ και της μη εφαρμογής του Διεθνούς Κώδικα Ασφαλείας Πλοίων-Λιμένων (ISPS Code), σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Reporter. 

Οι δραστηριότητες στο λιμάνι του Πειραιά περιλαμβάνουν τις κρουαζιέρες, τη μεταφορά επιβατών, τον σταθμό εμπορευματοκιβωτίων και αυτοκινήτων, τη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, τα logistics και τις υπηρεσίες ελεύθερης ζώνης. 

Η Cosco Shipping, μια από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες του κόσμου, κατέχει ποσοστό 67% στο λιμάνι του Πειραιά ως κύριος μέτοχος της ΟΛΠ Α.Ε. 

Το θέμα του ελέγχου των εμπορευματοκιβωτίων απασχολεί πολύ τους Αμερικανούς, όπως και πολλούς Ευρωπαίους,  με τους Γερμανούς και τους Ολλανδούς να πρωτοστατούν. «Σε κάθε συνάντηση, είναι ένα από τα κύρια θέματα που θέλουν να συζητήσουν μαζί μας», αναφέρει ανώτατη πηγή του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. 

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, το θέμα αυτό τίθεται στην κινεζική πλευρά με κάθε ευκαιρία, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει καμία απάντηση που να δίνει λύση στο πρόβλημα. 

Η ελληνική πλευρά, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων που της παρέχονται σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία, αφού η Cosco κατέχει πλέον στο λιμάνι πλειοψηφικό ποσοστό, προσπαθεί με τα λίγα μέσα που διαθέτει να περισώσει κάπως την κατάσταση, έχοντας ως μοναδικό εξοπλισμό  ένα μηχάνημα ελέγχου των κοντέινερ, που κι αυτό ανήκει στο τελωνείο. Φυσικά, ένα μηχάνημα είναι αδύνατον να ελέγξει τα χιλιάδες κοντέινερ που περνούν καθημερινά από τον Πειραιά προς άλλα λιμάνια της Ευρώπης και των ΗΠΑ. 

Η επένδυση της Cosco στον Πειραιά 

Ο Πειραιάς είναι το μόνο ευρωπαϊκό λιμάνι στην ανατολική Μεσόγειο με τις απαραίτητες υποδομές που επιτρέπουν τη μεταφόρτωση φορτίου και με βάθος που επιτρέπει στα μεγαλύτερα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων να ελλιμενιστούν. 

Η θέση του λιμανιού του Πειραιά στη νότια Ευρώπη δίνει στον Πειραιά ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των βορείων αντιπάλων του (Ρότερνταμ, Αμβούργο), εξοικονομώντας περίπου μια εβδομάδα χρόνου διέλευσης από την Ασία και την Αφρική. 

 Σύμφωνα με ερευνητική μελέτη του Τσάρλι Λάιονς Τζόουνς [Charlie Lyons Jones], ερευνητή στο Αυστραλιανό Ινστιτούτο Στρατηγικής Πολιτικής (ASPI) και του Ραφαήλ Βέιτ [Raphael Veit], διευθύνοντος συμβούλου Ασίας & Ειρηνικού στην εταιρεία  συμβούλων ΝAMEA Group, κατά την τελευταία δεκαπενταετία το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας έχει παραχωρήσει δάνεια περίπου 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε Έλληνες πλοιοκτήτες για ναυπήγηση πλοίων σε κινεζικά ναυπηγεία, όπου έχουν ναυπηγηθεί περισσότερα από 1.000 πλοία, αξίας άνω των 50 εκατομμυρίων δολαρίων το κάθε ένα. 

Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, η αδύναμη οικονομική θέση της Ελλάδας και η σχετική αξία του Πειραιά για την ελληνική οικονομία την καθιστούν επίσης πιο ευαίσθητη στην πολιτική επιρροή της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (ΛΔΚ ). Αρκετά παραδείγματα υποδηλώνουν έντονα την έμμεση, αν όχι ρητή, επιρροή της ΛΔΚ στην ελληνική λήψη αποφάσεων. 

Ανατρέχοντας στον Ιούνιο του 2016, λίγο μετά την πώληση του μεριδίου του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ) στην Cosco, η Ελλάδα μπλόκαρε μια ενιαία δήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που καταδίκαζε την Κίνα, μετά από απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, για τα αλιευτικά δικαιώματα στα νησιά Σπράτλυ, αντικείμενο διένεξης με τις Φιλιππίνες. 

Επίσης, το 2017, η Ελλάδα μπλόκαρε δήλωση της ΕΕ που επέκρινε το ιστορικό της Κίνας όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στη Γενεύη, με το επιχείρημα ότι η «μη εποικοδομητική κριτική της Κίνας» είναι αντιπαραγωγική και μεροληπτική. 

Το 2017 πάλι, η Ελλάδα αντιτάχθηκε στον αυστηρότερο έλεγχο των κινεζικών επενδύσεων στην Ευρώπη. 

Το 2019, η συνεργασία Ελλάδας και Κίνας όπως παρουσιάστηκε σε επίπεδο ελίτ, κατόπιν συζητήσεων του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της ΛΔΚ και γενικό γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της  Κίνας  Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος είχε επισκεφθεί τότε την Ελλάδα, περιγράφηκε ως μία υποστηρικτική σχέση, όπου μια καλοπροαίρετη ΛΔΚ βοηθά μια ευάλωτη Ελλάδα να ανακάμψει από την κρίση της Ευρωζώνης του 2015 μέσω του BRI (Belt and Road Initiative – Πρωτοβουλία ‘Μία ζώνη, ένας δρόμος’), με τον Πειραιά να αποτελεί τον σημαντικότερο κρίκο της αλυσίδας του Νέου Δρόμου του Μεταξιού. Σύμφωνα με δημοσίευση του UFWD (United Front Work Department), και οι δύο μεριές δήλωσαν ότι η Ελλάδα είναι «ένας σημαντικός κόμβος στον θαλάσσιο δρόμο του μεταξιού (BRI) και ότι το έργο στο λιμάνι του Πειραιά προσφέρει ένα παράδειγμα των πλεονεκτημάτων της διεθνούς συνεργασίας». 

Καταλήγοντας, σύμφωνα με την ίδια έκθεση, η αντιμετώπιση της θαλάσσιας και λιμενικής επέκτασης της Κίνας – και γενικότερα του BRI του Πεκίνου – απαιτεί μεγαλύτερη επικοινωνία και συντονισμό εντός της κυβέρνησης, με τον ιδιωτικό τομέα, αλλά και διεθνώς. Εντός της κυβέρνησης, αυτό περιλαμβάνει τακτική ανταλλαγή πληροφοριών και συζήτηση πολιτικής μεταξύ των παραγόντων ασφάλειας, όπως και των οικονομικών και διπλωματικών παραγόντων, προκειμένου να διασφαλιστεί μια συνεπής προσέγγιση που δεν θα είναι ευάλωτη στην τακτική του διαίρει και βασίλευε της Κίνας. 

 Με πληροφορίες από: Reporter, ASPI (Australian Strategic Policy Institute)

Η πρώτη παρουσία Ελλήνων υπουργών στην Ουάσιγκτον: Αναζητώντας διπλωματικά ερείσματα στη νέα εποχή Τραμπ

Ένας υπουργός, ο Νίκος Δένδιας, και δύο υφυπουργοί, η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και ο Τάσος Χατζηβασιλείου, αναχωρούν για την Ουάσιγκτον προκειμένου να συμμετάσχουν στο 6ο Delphi Economic Forum. Πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη μελών της ελληνικής κυβέρνησης στην αμερικανική πρωτεύουσα μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών. Μαζί τους θα είναι και ο πρώην υπουργός Δημήτρης Καιρίδης, καθώς και ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του πρωθυπουργού, Θάνος Ντόκος.

Το Delphi Economic Forum αποτελεί μια διεθνή πλατφόρμα ανταλλαγής απόψεων για γεωπολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα, προσελκύοντας ηγετικές προσωπικότητες από όλο τον κόσμο. Οι Έλληνες αξιωματούχοι θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε συζητήσεις σχετικά με τη γεωπολιτική σταθερότητα, τις οικονομικές προοπτικές της Ευρώπης και τη θέση της Ελλάδας στο διεθνές περιβάλλον.

Δεν είναι ακόμη σαφές εάν θα μπορέσουν να συναντηθούν με στελέχη της νέας αμερικανικής κυβέρνησης, καθώς έχει δοθεί εντολή να μην πραγματοποιούνται επαφές μέχρις ότου ολοκληρωθούν οι σχετικές εγκρίσεις από το Κογκρέσο. Αυτή η οδηγία αντανακλά τη μεταβατική φάση της νέας αμερικανικής ηγεσίας και τις διαδικασίες που ακολουθούνται στην Ουάσιγκτον για τις αλλαγές κυβερνήσεων.

Παρόλα αυτά, η ελληνική αποστολή πιθανότατα επιδιώκει να χαρτογραφήσει τις πρώτες αντιδράσεις της νέας αμερικανικής διοίκησης και να διασφαλίσει τη συνέχεια στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Στο παρασκήνιο, ενδέχεται να πραγματοποιηθούν ανεπίσημες συνομιλίες με παράγοντες της αμερικανικής πολιτικής σκηνής, καθώς η Ελλάδα επιδιώκει να διατηρήσει τη δυναμική της διπλωματικής και οικονομικής συνεργασίας της με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η τρόικα επιστρέφει στην Αθήνα – Αναλυτικός έλεγχος της οικονομικής πορείας της χώρας.

Η συγκεκριμένη επίσκεψη της τρόικας που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 10/2 και θα διαρκέσει περίπου 10 ημέρες είναι ιδιαίτερα σημαντική, όπως τονίζουν και άτομα του κυβερνητικού επιτελείου, καθώς θα δοθεί αναλυτικός έλεγχος της οικονομικής πορείας της χώρας.

Οι θεσμοί (τρόικα και όλο το σχετικό επιτελείο), θα εξετάσουν προσεκτικά μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων όπως:

  • Φορολογικά έσοδα
  • Οφειλές του Δημοσίου
  • Πρόοδος των δημόσιων έργων
  • Υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που συνδέονται με το Ταμείο Ανάκαμψης

Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στο τραπεζικό σύστημα, αφού η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ανακοίνωσε νέους αυστηρότερους ελέγχους στις τράπεζες της ευρωζώνης.

Ο αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής για Οικονομικές και Χρηματοοικονομικές Υποθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ντέκλαν Κοστέλο έχει προειδοποιήσει ότι υπάρχει υπερβολική αισιοδοξία από την ελληνική πλευρά, επισημαίνοντας την ανάγκη καλύτερης αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων.

Συζητείται από τις Βρυξέλλες το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο που θα καθορίσει πώς θα κατανεμηθούν τα κοινοτικά κονδύλια για τα επόμενα χρόνια, τονίζοντας ότι τα ποσά θα μειωθούν για κάποιες χώρες, καθώς κράτη με αυξημένες αμυντικές δαπάνες ή ανάγκες για τεχνολογική ανάπτυξη ζητούν μεγαλύτερο μερίδιο.

Η χώρα μας βασίζεται πολύ σε αυτά τα κονδύλια και αν αλλάξουν οι όροι διανομής και αν δεν βρεθούν νέες πηγές ανάπτυξης, η οικονομία μπορεί να επιβραδυνθεί ή ακόμα και να περιέλθει σε ύφεση.

Σε αυτό το ενδεχόμενο της επικείμενης αλλαγής των όρων, η Ελλάδα μπορεί να δυσκολευτεί να διατηρήσει το σημερινό επίπεδο χρηματοδότησης.