Σε μια κίνηση μείζονος σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια των ΗΠΑ, το υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε στις 12 Μαΐου την επίσπευση της περιβαλλοντικής αξιολόγησης για το ορυχείο Velvet-Wood στην Πολιτεία της Γιούτα, ως μέρος της διαχείρισης της τρέχουσας εθνικής ενεργειακής κρίσης.
Το έργο, εφόσον λάβει τελικώς την έγκριση, θα εξορύξει ουράνιο — καύσιμο για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες αλλά και βασικό στοιχείο για την παραγωγή τρίτιου που χρησιμοποιείται στα πυρηνικά όπλα — καθώς και βάνδιο, το οποίο αξιοποιείται κυρίως στη χαλυβουργία και στα αεροπορικά κράματα τιτανίου.
Η επιθετική επιτάχυνση της αδειοδοτικής διαδικασίας προβλέπει, σύμφωνα με το υπουργείο, ότι ο Οργανισμός Διαχείρισης Γης (BLM) θα έχει ολοκληρώσει την περιβαλλοντική εξέταση εντός μόλις 14 ημερών —ένα χρονοδιάγραμμα που χαρακτηρίζεται από το Υπουργείο ως κομβικό για την άμεση κάλυψη των πιεστικών ενεργειακών αναγκών και την ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας.
Τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι οι ΗΠΑ εξαρτώνται σε «επικίνδυνο βαθμό» από εισαγωγές για την κάλυψη της ζήτησης τόσο σε ουράνιο όσο και σε βάνδιο. Το 2023, το 99% της ποσότητας ουρανίου που καταναλώθηκε από τους αμερικανικούς πυρηνικούς σταθμούς ήταν εισαγόμενο —σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Υπηρεσίας Πληροφοριών Ενέργειας (ΕΙΑ). Μετά τη δεκαετία του ’80, ο τερματισμός κινήτρων και προνομιακών εμπορικών πολιτικών είχε ως αποτέλεσμα κατακόρυφη μείωση της εγχώριας παραγωγής: Από 43,7 εκατομμύρια λίβρες ουρανίου το 1980, μόλις 174.000 λίβρες παρήχθησαν το 2019. Παρομοίως, σχεδόν το ήμισυ της ζήτησης σε βάνδιο καλύφθηκε πέρυσι από εισαγωγές.
Η έλλειψη εγχώριας παραγωγής αποτελεί κρίσιμο πρόβλημα ασφαλείας: Οι ΗΠΑ στηρίζονται σε ανταγωνιστικές χώρες για βασικές πρώτες ύλες. Πέρυσι, πυρηνικές μονάδες στις ΗΠΑ αγόρασαν ουράνιο από εταιρείες που εδρεύουν στη Ρωσία, ενώ Ρωσία και Κίνα ελέγχουν μεγάλο μέρος των παγκόσμιων εξαγωγών βανδίου.
Το αμερικανικό υπουργείο Εσωτερικών εξηγεί ότι η επίσπευση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης βασίζεται σε εθνικό διάγγελμα έκτακτης ανάγκης που υπέγραψε ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου. Στο διάγγελμα επισημάνθηκε πως η ανεπάρκεια αξιοποίησης εγχώριων ενεργειακών πόρων καθιστά τη χώρα «ευάλωτη απέναντι σε εχθρικές δυνάμεις» και συνιστά απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Ο υπουργός Εσωτερικών, Νταγκ Μπέργκαμ, δήλωσε σχετικά: «Η Αμερική αντιμετωπίζει μια ανησυχητική ενεργειακή κρίση εξαιτίας των ακραίων πολιτικών της προηγούμενης κυβέρνησης για το κλίμα. Ο πρόεδρος Τραμπ μαζί με την κυβέρνησή του αντεπιτίθενται άμεσα και αποτελεσματικά για να δώσουν λύση στο πρόβλημα. Η ταχύρρυθμη αξιολόγηση του εξορυκτικού έργου είναι το είδος αποφασιστικής ενέργειας που χρειαζόμαστε για να εξασφαλίσουμε το ενεργειακό μέλλον της χώρας. Καταπολεμώντας τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στη γραφειοκρατία, στηρίζουμε αμερικανικές θέσεις εργασίας και θωρακίζουμε την εθνική ασφάλεια, δημιουργώντας τις βάσεις για πραγματική ενεργειακή ανεξαρτησία.»
Ταχύτερη ανάπτυξη κρίσιμων πόρων
Στις 23 Απριλίου, το υπουργείο Εσωτερικών προχώρησε σε εφαρμογή έκτακτων διαδικασιών αδειοδότησης, ώστε να επιταχυνθεί η ανάπτυξη εγχώριων ορυκτών και ενεργειακών πόρων. Οι προθεσμίες για εγκρίσεις μειώνονται δραστικά, σε μόλις 28 ημέρες, έναντι των μηνών ή ακόμη και ετών που απαιτούνταν μέχρι πρόσφατα.
Η νέα πολιτική αφορά πηγές όπως πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ουράνιο, γεωθερμική ενέργεια, βιοκαύσιμα και άνθρακα —χωρίς ωστόσο να συμπεριλαμβάνονται τα φωτοβολταϊκά και η αιολική ενέργεια.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν την πολυτέλεια να περιμένουν», σχολιάζει ο Μπέργκαμ. «Συμπιέζοντας μια διαδικασία που κρατούσε χρόνια σε μόλις 28 ημέρες, κατευθύνουμε κάθε προσπάθεια, αποφασιστικότητα και όραμα στην ενίσχυση της εθνικής ενεργειακής αυτονομίας.»
Η περιβαλλοντική οργάνωση Sierra Club, πάντως, ασκεί κριτική στην πολιτική του υπουργείου, υποστηρίζοντας ότι τα περιοριστικά χρονοδιαγράμματα δεν επιτρέπουν ουσιαστικό έλεγχο των περιβαλλοντικών κινδύνων, αφήνοντας τις τοπικές κοινότητες εκτεθειμένες σε πιθανές ρυπάνσεις.
Στις 20 Μαρτίου, ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα για άμεση ενίσχυση της παραγωγής ορυκτών στις ΗΠΑ, επισημαίνοντας ότι Κίνα, Ιράν και Ρωσία ελέγχουν μεγάλες ποσότητες στρατηγικών πρώτων υλών, γεγονός που απειλεί την αμερικανική ασφάλεια. Το 70% των σπάνιων γαιών που εισάγουν οι ΗΠΑ προέρχεται από την Κίνα.
Όπως σημειώνει το σχετικό ενημερωτικό δελτίο του Λευκού Οίκου, «τα κρίσιμα μέταλλα είναι απαραίτητα για τη στρατιωτική ετοιμότητα — είναι βασικά συστατικά σε μαχητικά αεροσκάφη, δορυφόρους, υποβρύχια, ‘έξυπνες’ βόμβες και συστήματα καθοδήγησης πυραύλων». Το διάταγμα προβλέπει χρηματοδότηση, δάνεια και επενδυτική υποστήριξη για νέα έργα ανάπτυξης πρώτων υλών.
Το 2012, μια γυναίκα στο Όρεγκον άνοιξε ένα κουτί με στολίδια για το Χάλοουιν από την αλυσίδα σούπερμαρκετ Kmart. Μέσα υπήρχε ένα κομμάτι χαρτί, με γραμμένη πάνω του στα γρήγορα, σε σπαστά Αγγλικά, μια απεγνωσμένη παράκληση: «Αν αγοράζετε περιστασιακά αυτό το προϊόν, παρακαλώ στείλτε ξανά αυτήν την επιστολή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων». Περιέγραφε πολλές ώρες δουλειάς, ξυλοδαρμούς, ένα βάναυσο κινεζικό στρατόπεδο εργασίας. Ο συγγραφέας, Σουν Γι, μηχανικός και σύζυγος, είχε φυλακιστεί επειδή ασκούσε το Φάλουν Γκονγκ, μια πνευματική άσκηση που έχει απαγορευτεί από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα.
Διηγήθηκα την ιστορία του Σουν Γι στο ντοκιμαντέρ μου «Γράμμα από τη Μασάντζια». Θυμάμαι ακόμα την ήπια στωικότητά του, μια ήσυχη δύναμη που κάλυπτε μια ατσάλινη επιμονή, σαν ο φόβος και η ελπίδα να πάλευαν σε κάθε γραμμή που έγραφε. Ο Σουν ρίσκαρε τα πάντα για να βγάλει κρυφά αυτό το σημείωμα. Ήξερε ότι μπορεί να μην ελευθερωνόταν ποτέ, κι όμως πίστευε ότι αν γνωρίζαμε την αλήθεια, θα μας ένοιαζε. Ότι κάποιος, κάπου, θα δράσει.
Σήμερα, είμαστε μπλεγμένοι σε δασμούς, εμπορικούς πολέμους και διορθώσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού. Όλα έχουν να κάνουν με τον πληθωρισμό, την πρόσβαση στην αγορά, την πολιτική επιρροή. Αλλά μας λείπει η ουσία του πράγματος. Πίσω από αυτά τα άχρηστα μπιχλιμπίδια κρύβονται ζωές. Ενώ ο Σουν Γι βρήκε έναν τρόπο να μιλήσει, οι περισσότεροι είναι παγιδευμένοι σε εργοστάσια πίσω από τοίχους, φιμωμένοι από τον φόβο.
Δεν εννοώ να περιγράψω την Κίνα με γενικότητες. Δεν κατασκευάζονται όλα τα είδη στην Κίνα μέσω καταναγκαστικής δουλείας. Και οι περισσότεροι εργαζόμενοι εκεί απλώς προσπαθούν να βγάλουν τα προς το ζην, όπως ο καθένας. Αλλά η πραγματικότητα είναι ζοφερή. Η Κίνα διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα συστήματα καταναγκαστικής εργασίας στον κόσμο. Ουιγούροι, Θιβετιανοί, ασκούμενοι του Φάλουν Γκονγκ, πολιτικοί αντιφρονούντες και θρησκευτικές μειονότητες κρατούνται χωρίς δίκη, υποβάλλονται σε επανεκπαίδευση και εξαναγκάζονται σε δουλειά σε εργοστάσια που συνδέονται με παγκόσμιες μάρκες.
Τον Ιανουάριο του 2025, οι Ηνωμένες Πολιτείες απαγόρευσαν τις εισαγωγές από την Huafu Fashion και τις θυγατρικές της επειδή χρησιμοποιούσαν εργατικό δυναμικό των Ουιγούρων στη βιομηχανία βαμβακιού της Σιντζιάνγκ. Καταστήματα όπως το H&M κάποτε προμηθεύονταν προϊόντα από τέτοια εργοστάσια, κάτι που μας υπενθυμίζει ότι αυτό δεν είναι ιστορία. Είναι τώρα.
Δεν είμαι οικονομολόγος. Το κατά πόσον οι δασμοί αποτελούν ορθές εμπορικές πολιτικές είναι θέμα συζήτησης για άλλους. Αλλά ξέρω το εξής: οι δασμοί δεν θα διορθώσουν το κακό σε αυτά τα στρατόπεδα. Αφορούν αριθμούς. Οι αγορές δεν αισθάνονται τον πόνο του φυλακισμένου. Τις απειλές. Την σιωπή. Η δικαιοσύνη δεν είναι προσαρμογή τιμών.
Η δύναμη είναι σε εμάς. Καταναλωτές, επιχειρήσεις, επενδυτές. Εμείς αποφασίζουμε τι είναι αποδεκτό. Όταν αναρωτιόμαστε από πού προέρχονται τα προϊόντα μας, όταν οι εταιρείες απαιτούν καθαρές αλυσίδες εφοδιασμού, όταν οι επενδυτές εκτιμούν την ηθική παράλληλα με το κέρδος, τα πράγματα αλλάζουν. Αυτό δεν είναι ριζοσπαστικό. Είναι υπεύθυνο. Λέει ότι οι αξίες έχουν σημασία, ακόμη και σε μια παγκόσμια οικονομία.
Οι κυβερνήσεις μπορούν να βοηθήσουν. Ο νόμος για την πρόληψη της καταναγκαστικής εργασίας των Ουιγούρων, ο οποίος εμποδίζει τις εισαγωγές που συνδέονται με την καταναγκαστική εργασία, κάνει περισσότερα από απλώς δασμούς. Το ίδιο ισχύει και για τις κυρώσεις σε συνεργαζόμενες εταιρείες. Αυτά τα εργαλεία διατηρούν στο επίκεντρο την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, όχι μόνο τα εμπορικά ισοζύγια.
Είναι δελεαστικό να σκεφτόμαστε ότι το φθηνότερο είναι πάντα καλύτερο. Αλλά ποιο είναι το πραγματικό κόστος; Σε εκείνο το στρατόπεδο εργασίας, ο Σουν Γι γνώριζε τους κινδύνους της ανυπακοής του. Πίστευε σε εμάς. Η επιστολή του έγραψε πρωτοσέλιδα. Η ιστορία του συνεχίζεται. Τώρα που το ξέρουμε, το ερώτημα δεν είναι τι θα κάνει η αγορά. Είναι τι θα κάνουμε εμείς.
Τα νομοσχέδια θα αλλαχτούν. Η πολιτική θα αλλάξει. Αλλά το να ενεργούμε με συνείδηση δεν χρειάζεται να περιμένει. Ξεκινάει εδώ. Μαζί μας.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι γνώμη του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.
Το 1856, ο δεκαοχτάχρονος χημικός Γουίλιαμ Χένρι Πέρκιν πειραματιζόταν με ενώσεις που προέρχονται από πίσσα σε ένα εργαστήριο ακατέργαστου πετρελαίου στη σοφίτα του.
Ο δάσκαλός του, Άουγκουστ Βίλχελμ φον Χόφμαν, είχε δημοσιεύσει μια υπόθεση σχετικά με το πώς θα ήταν δυνατόν να παρασκευαστεί ένα πολύτιμο φάρμακο για την ελονοσία χρησιμοποιώντας χημικές ουσίες από λιθανθρακόπισσα, και ως βοηθός του, ο Πέρκιν ήλπιζε ότι θα ήταν αυτός που θα την ανακάλυπτε.
Το πείραμα ήταν μια αποτυχία. Αντί για το πολύτιμο φάρμακο, ο Πέρκιν δημιούργησε μια παχύρρευστη καφέ λάσπη. Ωστόσο, όταν πήγε να ξεπλύνει τα ποτήρια ζέσεως με αλκοόλ, άφησε πίσω του ένα φωτεινό μωβ υπόλειμμα.
Το υπόλειμμα έγινε η πρώτη μωβ συνθετική χρωστική ουσία στον κόσμο.
Πριν από την εφεύρεση των συνθετικών βαφών, οι άνθρωποι λάμβαναν βαφές από οργανικά υλικά όπως φυτά, άργιλο, ορυκτά ή ορισμένα ζώα όπως έντομα και καλαμάρια.
Οι φυσικές χρωστικές ουσίες, όπως αυτές από άργιλο, έτειναν να ξεθωριάζουν γρήγορα, ενώ εκείνες που ήταν μακράς διαρκείας, όπως οι φυσικές χρωστικές ινδικού οξέος, χρησιμοποιούσαν μια εκτεταμένη διαδικασία εκχύλισης που τις καθιστούσε ακριβές.
Η μωβ βαφή του Πέρκιν, ωστόσο, ήταν σταθερή και εύκολη στην παρασκευή της.
Η μωβ βαφή έγινε αμέσως επιτυχία στο Ηνωμένο Βασίλειο και παγκοσμίως. Οι καταναλωτές καταλήφθηκαν από «μωβ ιλαρά». Όλοι ήθελαν ένα κομμάτι από αυτό, συμπεριλαμβανομένης της Βασίλισσας Βικτώριας, ενός ειδώλου της μόδας εκείνη την εποχή, η οποία παρήγγειλε μωβ φορέματα, καπέλα και γάντια.
Η ανακάλυψη και η εμπορική επιτυχία του Πέρκιν ώθησαν τους χημικούς στην Ευρώπη να βρουν την επόμενη χρωστική ουσία στην πίσσα άνθρακα: η ματζέντα ανακαλύφθηκε το 1858, το ιώδες μεθυλίου το 1861 και το καφέ Μπίσμαρκ το 1863.
Συνθετικές χρωστικές σύντομα θα προστίθεντο σε όλα — ρούχα, πλαστικά, ξύλο — και τρόφιμα.
Η ραγδαία καινοτομία δεν ήταν χωρίς συνέπειες. Πολλές χρωστικές ουσίες ανακαλύφθηκαν ότι είναι επιβλαβείς και απομακρύνθηκαν μέσα σε δεκαετίες από την ανακάλυψή τους. Πάνω από έναν αιώνα αργότερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν την κατάργηση των συνθετικών χρωστικών τροφίμων.
Χρωστικές ουσίες στα τρόφιμα
Επί αιώνες, οι άνθρωποι έβαφαν τα τρόφιμα για να φαίνονται πιο ελκυστικά, δήλωσε η Άι Χισάνο, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο με εξειδίκευση στην πολιτιστική και επιχειρηματική ιστορία.
Το βούτυρο, για παράδειγμα, δεν είναι πάντα κίτρινο. Ανάλογα με την τροφή των βοοειδών, τη φυλή και την περίοδο παραγωγής γάλακτος, το χρώμα του βουτύρου μπορεί να κυμαίνεται εποχιακά, από ζωηρό κίτρινο το καλοκαίρι έως θαμπό λευκό τον χειμώνα.
«Οι γαλακτοπαραγωγοί χρωμάτιζαν το βούτυρο με χυμό καρότου και εκχυλίσματα φυτικών σπόρων, που ονομάζονται ανάτο, για να τους δώσουν ομοιόμορφο κίτρινο χρώμα όλο το χρόνο», έγραψε η Χισάνο στο άρθρο της που δημοσιεύτηκε στο Business History Review.
Βούτυρο παρασκευάζεται σε εργοστάσιο επεξεργασίας τροφίμων στο Αλμπερβίλ της Γαλλίας, στις 26 Απριλίου 2016 (Π). Βούτυρο λιώνει σε τοστ. Jean-Pierre clatot/AFP μέσω Getty Images, Scott Olson/Getty Images
Η εξαγωγή φυσικών χρωμάτων είναι μια κουραστική διαδικασία και το χρώμα του βουτύρου μεταξύ κάθε γαλακτοπαραγωγού μπορεί επίσης να διαφέρει.
Τα φυσικά χρώματα, σε αντίθεση με τα τεχνητά, είναι ευαίσθητα στις αλλαγές του pH, της θερμοκρασίας και της υγρασίας. Τα χρώματα μπορούν να αλλάξουν σε αποχρώσεις και ένταση, και τα κίτρινα μπορούν να γίνουν χλωμά.
Ενώ ο χρωματισμός τροφίμων δεν είναι ένα νέο φαινόμενο, η πρακτική του μαζικού χρωματισμού και του ελέγχου του χρώματος των τροφίμων πιθανότατα προέκυψε ως αποτέλεσμα της εκβιομηχάνισης, όταν τα συσκευασμένα και επεξεργασμένα τρόφιμα έγιναν ευρέως διαθέσιμα στα τέλη του 19ου αιώνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε η Χισάνο.
«Η μαζική παραγωγή και η εκβιομηχάνιση απαιτούσαν ευκολότερους και πιο βολικούς τρόπους παρασκευής τροφίμων, και η χρήση χρωστικών λιθανθρακόπισσας ήταν μια από τις λύσεις για τη δημιουργία πιο τυποποιημένων προϊόντων διατροφής», είπε η Χισάνο στην Epoch Times.
Δεδομένου ότι τα συσκευασμένα τρόφιμα χάνουν τη φρεσκάδα τους, μπορεί να χάσουν χρώμα ή να φαίνονται λιγότερο φυσικά. Έτσι, παλιότερα, ορισμένες εταιρείες πρόσθεταν ενώσεις όπως νιτρικό κάλιο και θειώδες νάτριο στο κρέας για να διατηρήσουν το χρώμα του. Αυτές οι ενώσεις ήταν σχετικά ακίνδυνες.
Πιο άσχημα παραδείγματα περιλαμβάνουν τοξικά μέταλλα όπως ο μόλυβδος που χρησιμοποιούνταν για τον χρωματισμό τυριών και καραμελών. Αρσενικός χαλκός προστέθηκε στα τουρσιά και στο παλιό τσάι για να τα κάνει να φαίνονται πράσινα και φρέσκα, με αναφορές για θανάτους που προκλήθηκαν από νοθεία με μόλυβδο και χαλκό.
Οι εταιρείες βαφής άρχισαν να παράγουν συνθετικές χρωστικές τροφίμων τη δεκαετία του 1870. Οι πρώτες χρωστικές ουσίες χρησιμοποιήθηκαν για τον χρωματισμό βουτύρου, τυριών και μαργαρίνης και μείωσαν σημαντικά το κόστος χρωματισμού του βουτύρου.
Όταν μεμονωμένοι αγρότες έφτιαχναν τα δικά τους διαλύματα χρωματισμού, οι αποχρώσεις του βουτύρου διέφεραν σημαντικά. Μόνο όταν οι χρωστικές ουσίες προήλθαν από εμπορικές εταιρείες, το χρώμα του βουτύρου τυποποιήθηκε, έτσι ώστε φυσικά να περιμένουμε ότι το βούτυρο αγελάδας θα έχει αυτή τη συγκεκριμένη απόχρωση του κίτρινου.
Η χρήση φυσικών χρωστικών τροφίμων στη συνέχεια μειώθηκε ραγδαία.
Η ρύθμιση των τροφίμων ξεκίνησε τη δεκαετία του 1880. Το Γραφείο Χημείας, που υπαγόταν στο Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, ένα παράρτημα που αργότερα θα γινόταν το FDA, εξέταζε τη νοθεία και την τροποποίηση τροφίμων.
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το βούτυρο και το τυρί ήταν τα πρώτα τρόφιμα για τα οποία η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ενέκρινε την τεχνητή χρωστική.
Ακριβώς όπως ο νυν υπουργός Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών, Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ, και ο επίτροπος του FDA, Μάρτιν Μακάρι, εργάζονται για την απαγόρευση των συνθετικών χρωστικών τροφίμων, δεν ήταν επίσης δημοφιλείς στον Χάρβεϊ Γουάιλι, επικεφαλής χημικό του Γραφείου Χημείας.
«Όλα αυτά τα υλικά βαφής είναι κατακριτέα, τόσο λόγω του κινδύνου για την υγεία όσο και λόγω της απάτης», έγραψε ο Γουάιλι στο βιβλίο του «Τρόφιμα και η Νοθεία τους», που εκδόθηκε το 1907.
Παρά τις επικρίσεις του, όταν γράφτηκε το βιβλίο, σχεδόν όλο το βούτυρο στην αγορά ήταν τεχνητά χρωματισμένο.
«Ο σκοπός του χρωματισμού του βουτύρου είναι, αναμφίβολα, να το κάνει να φαίνεται στα μάτια του καταναλωτή καλύτερο από ό,τι είναι στην πραγματικότητα και, σε αυτό το βαθμό, μπορεί να θεωρηθεί μόνο ως προσπάθεια εξαπάτησης», έγραψε ο Γουάιλι, υποστηρίζοντας ότι αν οι αγελάδες τρέφονταν σωστά κατά τη διάρκεια του χειμώνα, θα παρήγαγαν φυσικά βούτυρο με την ελκυστική κίτρινη απόχρωση.
«Η φυσική απόχρωση του βουτύρου είναι τόσο πιο ελκυστική από την τεχνητή όσο οποιοδήποτε φυσικό χρώμα είναι ανώτερο από το τεχνητό», έγραψε ο Γουάιλι.
Το 1906, το Κογκρέσο ψήφισε τον Νόμο περί Τροφίμων και Φαρμάκων, ο οποίος απαγόρευε τη χρήση δηλητηριωδών ή επικίνδυνων χρωστικών στα τρόφιμα. Έκτοτε, η χρήση τοξικών χρωστικών τροφίμων απαγορεύτηκε. Ο FDA ιδρύθηκε την ίδια ημέρα που το νομοσχέδιο τέθηκε σε νόμο.
Μετά την απαγόρευση, ο FDA ενέκρινε επτά συνθετικές χρωστικές τροφίμων — οι περισσότερες από τις οποίες θα απαγορευτούν τη δεκαετία του 1950, αφού νέες μελέτες σε ζώα έδειξαν την τοξικότητά τους.
Το 1938, ψηφίστηκαν νέοι νόμοι που απαιτούσαν την αναγραφή όλων των χρωστικών τροφίμων, είτε συνθετικών είτε φυσικών, στις ετικέτες των προϊόντων.
Στη ρύθμιση των χρωμάτων τροφίμων, ο FDA έχει δώσει πάντα μεγαλύτερο έλεγχο στις συνθετικές χρωστικές ουσίες έναντι των φυσικών.
Οι συνθετικές χρωστικές τροφίμων πρέπει να λάβουν πιστοποίηση FDA πριν από τη χρήση τους, ενώ δεν υπάρχει απαίτηση για φυσικές χρωστικές. Ενώ ο FDA ρυθμίζει τις συνθετικές χρωστικές ως πρόσθετα τροφίμων, οι φυσικές χρωστικές μπορούν να ρυθμιστούν ως γενικά αναγνωρισμένες ως ασφαλείς, κάτι που αποτελεί μια λιγότερο αυστηρή διαδικασία έγκρισης.
Μέχρι τη δεκαετία του 1950, καθώς το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αντικατέστησαν τον άνθρακα ως κύριες πηγές ενέργειας, οι χρωστικές τροφίμων δεν παρασκευάζονταν πλέον με παράγωγα λιθανθρακόπισσας, αλλά με ενώσεις με βάση το πετρέλαιο.
Αυτές οι νέες χρωστικές τροφίμων με βάση το πετρέλαιο θεωρούνται πολύ παρόμοιες σε σύνθεση και χημική σύσταση με τις προηγούμενες αντίστοιχες χρωστικές ουσίες πίσσας άνθρακα, δήλωσε ο επιστήμονας τροφίμων Μπράυαν Κουόκ Λε στην εφημερίδα Epoch Times.
«Το πετρέλαιο είναι φθηνότερο, ασφαλέστερο και διαθέσιμο σε μεγαλύτερες ποσότητες», είπε.
Η χρήση συνθετικών χρωστικών τροφίμων αυξάνεται σταθερά κάθε δεκαετία. Τα δεδομένα που βασίζονται στην πιστοποίηση χρωστικών ουσιών του FDA υποδηλώνουν ότι η κατανάλωση χρωστικών ουσιών τροφίμων έχει πενταπλασιαστεί από το 1955.
Μια μελέτη του 2016 εκτίμησε ότι περισσότερο από το 40% των προϊόντων στα παντοπωλεία περιέχουν τεχνητά χρώματα.
Από την εισαγωγή των συνθετικών χρωστικών τροφίμων, η συζήτηση σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις τους στην υγεία συνεχίζεται.
Το 1890, ένας Γερμανός γιατρός ανέφερε ότι οι εργάτες λιθανθρακόπισσας είχαν υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης όγκων της ουροδόχου κύστης.
Το 1950, πολλά παιδιά αρρώστησαν αφού έφαγαν γλυκά του Χάλοουιν που περιείχαν Πορτοκαλί 1, μια τότε εγκεκριμένη συνθετική χρωστική τροφίμων. Ο Αμερικανός βουλευτής Τζέιμς Ντελάνεϊ ξεκίνησε ακροάσεις που ώθησαν τον FDA να επανεκτιμήσει όλα τα εγκεκριμένα πρόσθετα χρωμάτων.
Η ακρόαση οδήγησε επίσης στην ψήφιση της ρήτρας Ντελάνεϊ, η οποία απαγορεύει στον FDA να εγκρίνει οποιοδήποτε πρόσθετο τροφίμων που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο είτε σε ανθρώπους είτε σε ζώα.
Μέχρι τη στιγμή που ο Γουάιλι έγινε ο πρώτος επικεφαλής επίτροπος του FDA, οι ειδικοί διαφωνούσαν σχετικά με το ποια χρωστική τροφίμων ήταν πιο επικίνδυνη από τις άλλες. Κατά τη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών, οι χρωστικές που είχαν αρχικά εγκριθεί σταδιακά περιορίστηκαν στις έξι εναπομένουσες χρωστικές ουσίες σήμερα, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη ανακοίνωση του FDA.
Η χρωστική Πορτοκαλί 1 και αρκετές άλλες εγκεκριμένες χρωστικές αφαιρέθηκαν μετά από ενδείξεις καρκινογένεσης σε ζώα.
Η Ρήτρα Ντελάνεϊ ήταν αυτή που οδήγησε στην απομάκρυνση του Κόκκινου 3 τον Ιανουάριο.
Ο καθηγητής ΛορνΧόφσεθ, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας για τον Καρκίνο του Παχέος Εντέρου και αναπληρωτής κοσμήτορας έρευνας στο Κολλέγιο Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας, είναι ένας από τους λίγους ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες που μελετούν τις επιπτώσεις των συνθετικών χρωστικών τροφίμων στην υγεία.
«Οι συνθετικές χρωστικές τροφίμων είναι ξενοβιοτικές ουσίες», δήλωσε ο Χόφσεθ στην εφημερίδα Epoch Times, οι οποίες είναι ξένες προς το ανθρώπινο σώμα. «Οτιδήποτε ξένο προς το σώμα σας θα προκαλέσει μια ανοσολογική αντίδραση. Θα προκαλέσει αναγκαστικά. Έτσι, αν καταναλώνετε αυτές τις συνθετικές τροφές από την παιδική ηλικία μέχρι την ενηλικίωσή σας, για χρόνια και χρόνια και χρόνια και χρόνια, αυτό θα προκαλέσει μια χαμηλού βαθμού, χρόνια φλεγμονή».
Δοκίμασε τις επιδράσεις των χρωστικών τροφίμων ψεκάζοντας κόκκινες, κίτρινες και μπλε χρωστικές τροφίμων στα κύτταρα στο εργαστήριό του και παρατήρησε βλάβες στο DNA.
«Η βλάβη του DNA συνδέεται στενά με την καρκινογένεση», δήλωσε ο Χόφσεθ.
Η έρευνά του έδειξε ότι ποντίκια που εκτέθηκαν σε Κόκκινο 40 μέσω μιας δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά για 10 μήνες απέκτησαν δυσβίωση — μια ανθυγιεινή ανισορροπία στα μικρόβια του εντέρου και φλεγμονή που υποδηλώνει κατεστραμμένο DNA στα κύτταρα του εντέρου τους.
«Αυτά τα στοιχεία υποστηρίζουν την υπόθεση ότι το Κόκκινο 40 είναι μια επικίνδυνη ένωση που απορυθμίζει τους βασικούς παράγοντες που εμπλέκονται στην ανάπτυξη του [καρκίνου του παχέος εντέρου με πρώιμη έναρξη]», σύμφωνα με τον Χόφσεθ και τους συνεργάτες του σε μια μελέτη του 2023 που δημοσιεύτηκε στο Toxicology Reports.
Ο μηχανισμός με τον οποίο οι χρωστικές τροφίμων προκαλούν καρκίνο παραμένει άγνωστος.
Ο Χόφσεθ εικάζει ότι με τις κόκκινες και κίτρινες χρωστικές ουσίες, οι βιολογικές τους επιδράσεις μπορεί να αποδοθούν στο ότι είναι αζωχρώματα.
Το έντερο φιλοξενεί βακτήρια που μπορούν να διασπάσουν τις αζωενώσεις σε βιοδραστικές ενώσεις που μπορεί να τροποποιήσουν το DNA. Ο Χόφσεθ πιστεύει ότι εάν αυτές οι βιοδραστικές ενώσεις βλάψουν το έντερο, μπορεί επίσης να συμβάλουν στα προβλήματα συμπεριφοράς που αναφέρονται σε ορισμένα παιδιά μετά την κατανάλωση χρωστικών τροφίμων.
Προβλήματα συμπεριφοράς
Ενώ η σύνδεση μεταξύ των χρωστικών τροφίμων και του καρκίνου μπορεί να παραμένει ασαφής, η σύνδεση μεταξύ των χρωστικών τροφίμων και των προβλημάτων συμπεριφοράς σε ορισμένα παιδιά είναι πολύ πιο αποδεκτή.
Η Ρεμπέκα Μπέβανς, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Western Nevada College, άρχισε να ερευνά τις χρωστικές τροφίμων αφότου ο γιος της άρχισε να έχει σκέψεις αυτοκτονίας σε ηλικία 7 ετών.
Ο αυτοκτονικός ιδεασμός του εξαφανίστηκε μόλις αφαιρέθηκαν οι χρωστικές τροφίμων από τη διατροφή του.
Ακόμα πιο εκπληκτικό ήταν ότι η Μπέβανς παρατήρησε ότι το δικό της άγχος υποχώρησε αφότου αφαίρεσε τις συνθετικές κόκκινες και κίτρινες χρωστικές τροφίμων από τη διατροφή της.
«Πέρασα μια μικρή, μίνι υπαρξιακή κρίση στα 52 μου», είπε η Μπέβανς στην Epoch Times.
Τα χρωματιστά τρόφιμα είναι διαδεδομένα στα σούπερ μάρκετ, προσελκύοντας τόσο παιδιά όσο και ενήλικες. Τζο Ράεντλ/Getty Images
Οι ανησυχίες για την υγεία που σχετίζονται με προβλήματα συμπεριφοράς παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά από τον παιδοαλλεργιολόγο Μπέντζαμιν Φάινγκολντ τη δεκαετία του 1970, ο οποίος πρότεινε ότι οι τεχνητές χρωστικές τροφίμων, τα χρώματα τροφίμων και άλλα πρόσθετα προκαλούσαν υπερκινητικότητα στα παιδιά.
Πρότεινε τη δίαιτα Feingold—μια δίαιτα χωρίς πρόσθετα—για παιδιά. Οι θεωρίες του προσέλκυσαν ευρεία προσοχή στα μέσα ενημέρωσης, αλλά η ιατρική κοινότητα και η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής παρέμειναν ασυγκίνητες εκείνη την εποχή.
Όταν ο Φάινγκολντ πέθανε το 1982, το ενδιαφέρον για την υπόθεσή του έσβησε.
Μια τυχαιοποιημένη διπλά τυφλή δοκιμή από το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον αναζωπύρωσε τη συζήτηση σχετικά με τις χρωστικές τροφίμων. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα παιδιά που έλαβαν χρωστικές ουσίες και συντηρητικά εμφάνισαν αυξημένη υπερκινητικότητα.
Σε σημείωμα του συντάκτη σχετικά με τη μελέτη, οι συντάκτες της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής ανέφεραν ότι «τα συνολικά ευρήματα της μελέτης είναι σαφή και απαιτούν ακόμη και εμείς οι σκεπτικιστές, που εδώ και καιρό αμφισβητούμε τους ισχυρισμούς των γονέων για τις επιπτώσεις διαφόρων τροφών στη συμπεριφορά των παιδιών τους, να παραδεχτούμε ότι μπορεί να κάναμε λάθος».
Η μελέτη του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον αναφέρθηκε επίσης στη συνέντευξη Τύπου του FDA, όταν ανακοινώθηκε η σταδιακή κατάργηση των συνθετικών χρωστικών ουσιών. Ωστόσο, η μελέτη διερεύνησε μόνο τις επιδράσεις μειγμάτων χρωστικών τροφίμων και περιελάμβανε χρωστικές που δεν χρησιμοποιούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επομένως, οι επιδράσεις των μεμονωμένων χρωστικών παραμένουν ασαφείς.
«Δεν γνωρίζουμε ακριβώς τον μηχανισμό με τον οποίο αυτοί οι μεταβολίτες από αυτές τις χρωστικές ουσίες ή πώς αυτές οι ίδιες οι χρωστικές ουσίες επηρεάζουν άμεσα τον εγκέφαλο», δήλωσε η Μπέβανς στην Epoch Times.
Είπε ότι ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά με ορισμένες γονιδιακές παραλλαγές μπορεί να είναι πιο ευάλωτα.
Μια εξήγηση είναι ότι οι χρωστικές ουσίες προκαλούν προβλήματα συμπεριφοράς βλάπτοντας το έντερο, καθώς τα βακτήρια του εντέρου βοηθούν στην παραγωγή και ρύθμιση της λειτουργίας του εγκεφάλου. Τα προβλήματα στο έντερο μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε διατροφικές ελλείψεις, οι οποίες μπορεί επίσης να βλάψουν την υγεία του εγκεφάλου.
«Υπάρχουν πολλά άγνωστα στοιχεία ως προς τον μηχανισμό λειτουργίας στο σώμα, αλλά υπάρχουν αρκετά στοιχεία που καταδεικνύουν μέσω μελετών ότι ορισμένα άτομα έχουν πολύ περισσότερες αρνητικές αντιδράσεις σε αυτές τις χρωστικές τροφίμων από άλλα», δήλωσε η Μπέβανς.
Λόγω πρώιμων μελετών που υποδεικνύουν πιθανά προβλήματα υγείας, στην Ευρώπη, ορισμένες χρωστικές τροφίμων, όπως το Κίτρινο 5 και το Κόκκινο 40, έχουν μια προειδοποιητική ετικέτα ότι μπορεί να προκαλέσουν υπερκινητικότητα σε ορισμένα παιδιά.
Χρωστικές τροφίμων που χρησιμοποιούνται σήμερα στις ΗΠΑ
Τρεις συνθετικές χρωστικές τροφίμων έχουν απαγορευτεί μέχρι στιγμής το 2025, με αποτέλεσμα έξι να χρησιμοποιούνται αυτήν τη στιγμή. Μεταξύ αυτών, οι κόκκινες και κίτρινες χρωστικές ουσίες αντιπροσωπεύουν το 90% όλων των χρωστικών ουσιών που χρησιμοποιούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Παρόλο που τα στοιχεία για την καρκινογένεση αυτών των χρωστικών ουσιών εξακολουθούν να είναι ασαφή, οι συμπεριφορικές επιπτώσεις των χρωστικών τροφίμων υποστηρίζονται περισσότερο από την έρευνα.
Η τρέχουσα έρευνα σε παιδιά υποδηλώνει ότι «μπορεί να υπάρχει ένα μικρό υποσύνολο παιδιών που φαίνεται να έχουν αλλάξει συμπεριφορά εάν καταναλώνουν αυτές τις συνθετικές χρωστικές τροφίμων», δήλωσε στην εφημερίδα Epoch Times η Σούζαν Μέυν, πρώην επικεφαλής του Κέντρου για την Ασφάλεια των Τροφίμων και την Εφαρμοσμένη Διατροφή του FDA.
Η Μέυν είπε ότι οι τρέχουσες μελέτες είναι ακόμη ασαφείς, καθώς δεν μελετούν μεμονωμένες χρωστικές ουσίες, αλλά μείγματα.
Οι ακόλουθες είναι οι έξι χρωστικές που ο FDA προσπαθεί να εξαλείψει έως το 2026 και οι επιπτώσεις τους στην υγεία με βάση την έρευνα.
Οι παραγώμενες από πετρέλαιο χρωστικές που χρησιμοποιούνται σήμερα στις ΗΠΑ, και ευρήματα για τις επιπτώσεις τους.
Σταδιακή κατάργηση χρωμάτων
Στις 22 Απριλίου, ο FDA ανακοίνωσε την εθελοντική σταδιακή κατάργηση των συνθετικών χρωστικών τροφίμων με βάση το πετρέλαιο στις Ηνωμένες Πολιτείες, με σχέδια να τις εξαλείψουν από την εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων μέχρι το τέλος του 2026.
Το αν αυτό μπορεί να γίνει είναι ακόμα ασαφές.
Η Μέυν είπε ότι, επειδή δεν αποτελεί νομική απαίτηση, είναι δύσκολο να διασφαλιστεί ότι οι χρωστικές ουσίες αφαιρούνται από όλες τις εταιρείες.
Η Διεθνής Ένωση Κατασκευαστών Χρωμάτων δήλωσε ότι είναι δύσκολο για τις εταιρείες να στραφούν σε εντελώς φυσικά χρώματα μέχρι τότε, δηλώνοντας ότι χρειάζονται περίπου πέντε χρόνια για να αναδιαμορφώσουν τα προϊόντα τους.
Οι φυσικές χρωστικές ουσίες πρέπει να προέρχονται από γεωργικά προϊόντα, γεγονός που ασκεί πρόσθετες πιέσεις στις εταιρείες τροφίμων σε γεωργικό και εφοδιαστικό επίπεδο.
Οι εταιρείες θα πρέπει να πειραματιστούν με νέες συνθέσεις, κάτι που ενδεχομένως θα οδηγήσει σε προϊόντα που είναι λιγότερο ελκυστικά οπτικά και έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής —κάτι που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την απώλεια πελατών και να αυξήσει το κόστος παραγωγής, είπε η Ρενέ Λέμπερ, διευθύντρια επιστήμης τροφίμων και τεχνικών υπηρεσιών στο Ινστιτούτο Τεχνολόγων Τροφίμων.
«Μερικές φορές μιλάμε για αυτό σαν να είναι μια αλλαγή ένας προς έναν. Δεν είναι αλλαγή ένας προς έναν. Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που πρέπει να έχουμε κατά νου», δήλωσε η Λέμπερ στην Epoch Times.
Παρ ‘όλα αυτά, ορισμένες μεγάλες εταιρείες όπως η Pepsi και η Tyson Foods έχουν ανακοινώσει ότι θα αφαιρέσουν τις συνθετικές χρωστικές από την προμήθειά τους.
Η Λέμπερ είπε ότι οι καταναλωτές είναι αυτοί που αποφασίζουν και διαμορφώνουν την αγορά, προσθέτοντας ότι πρέπει να κατανοούν τα προϊόντα καθώς η βιομηχανία τροφίμων περνάει από αυτή την αλλαγή.
Οι καταναλωτές μπορεί να εκπλαγούν από τις αλλαγές στη διάρκεια ζωής και στις τιμές των τροφίμων που προκύπτουν από την αλλαγή στις χρωστικές τροφίμων.
«Νομίζω ότι θα χρειαστεί να θέσουμε νέες προσδοκίες», είπε.
«Οι περισσότερες εταιρείες θα προσπαθήσουν να βεβαιωθούν ότι φέρνουν μαζί τους τους καταναλωτές τους όταν ξεκινούν να το κάνουν αυτό και να τους δώσουν την αφήγηση ότι το κάνουν αυτό για να ανταποκριθούν σε αυτό το δημόσιο συμφέρον».
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ διέταξε έρευνα σχετικά με τους κινδύνους εθνικής ασφάλειας που θέτει η εισαγωγή ημιαγωγών, ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για την κατασκευή τους και τα προϊόντα που τους χρησιμοποιούν.
Η περίοδος δημόσιων σχολίων για την έρευνα έληξε στις 7 Μαΐου και το Υπουργείο Εμπορίου θα έχει έως και 270 ημέρες για να υποβάλει στον πρόεδρο τις συστάσεις του σχετικά με τις ενέργειες που πρέπει να αναλάβει για την ασφάλεια της αλυσίδας εφοδιασμού ημιαγωγών.
Ένας βασικός στόχος της έρευνας είναι να αξιολογήσει τις δυνατότητες ανάπτυξης μιας εγχώριας ικανότητας παραγωγής ημιαγωγών για την κάλυψη της ζήτησης των ΗΠΑ για προηγμένα τσιπ υπολογιστών και να κατανοήσει τον ρόλο των ξένων κατασκευαστικών δυνατοτήτων στην υποστήριξη αυτού του στόχου.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σημαντικός παραγωγός ημιαγωγών και κατασκευάζουν σήμερα περίπου το 12% των τσιπ παγκοσμίως. Ωστόσο, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές από την Ταϊβάν και τη Νότια Κορέα για προηγμένα τσιπ, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία τεχνητής νοημοσύνης (AI).
Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χάσει σταθερά το μερίδιό τους στην παγκόσμια κατασκευή ημιαγωγών με την πάροδο των ετών, καθώς οι αμερικανικές εταιρείες έχουν στραφεί περισσότερο στον σχεδιασμό και την έρευνα, ενώ παράλληλα έχουν μεταφέρει σε άλλες χώρες την κατασκευή τσιπ.
Αυτό έχει θέσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια επισφαλή θέση, στην οποία έχουν γίνει συντριπτικά εξαρτημένες από δύο μόνο διεθνείς εταίρους για την προμήθεια προηγμένων ημιαγωγών που απαιτούνται για την τροφοδότηση καινοτόμων τεχνολογιών, από καταναλωτικά αγαθά έως αμυντικά είδη.
Η έρευνα θα ενημερώσει επίσης την κυβέρνηση σχετικά με τον καλύτερο τρόπο περιορισμού των εξαγωγών αμερικανικού σχεδιασμού τσιπ στην κομμουνιστική Κίνα, της οποίας το μερίδιο αγοράς στην κατασκευή ημιαγωγών και συναφών προϊόντων αυξάνεται ραγδαία.
Τι ακριβώς είναι οι ημιαγωγοί; Γιατί είναι τόσο σημαντικοί; Και γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι τόσο πρόθυμες να τους κρατήσουν μακριά από την εμβέλεια της Κίνας;
Ημιαγωγοί
Οι ημιαγωγοί αποτελούν τη βάση σχεδόν όλων των σύγχρονων ηλεκτρονικών συσκευών, από τα φορτηγά μέχρι τα κινητά τηλέφωνα, τα ψυγεία και τους υπερηχητικούς πυραύλους.
Συχνά κατασκευασμένοι από πυρίτιο και γερμάνιο, είναι ζωτικής σημασίας για την κατασκευή ηλεκτρονικών εξαρτημάτων λόγω της μοναδικής τους ικανότητας να άγουν ηλεκτρικό ρεύμα υπό ορισμένες συνθήκες, ενώ δεν άγουν ηλεκτρικό ρεύμα υπό άλλες συνθήκες.
Αυτή η δυνατότητα είναι που επιτρέπει λογικές πράξεις σε υπολογιστές. Στο πιο θεμελιώδες επίπεδο, τα μηδενικά και οι μονάδες του δυαδικού κώδικα αναφέρονται σε ποικίλους βαθμούς τάσης σε ένα ψηφιακό κύκλωμα. Η ικανότητα των ημιαγωγών να άγουν ή να μην άγουν το ηλεκτρικό ρεύμα τους καθιστά εξαιρετικό υλικό για τρανζίστορ, παρέχοντας διακόπτες που επιτρέπουν στα τσιπ υπολογιστών να επιλέγουν μεταξύ των δύο επιλογών τάσης, σχηματίζοντας έτσι την υποκείμενη λογική όλων των μη κβαντικών υπολογιστών.
Ένα τσιπ ημιαγωγών που έχει κοπεί από μια πλακέτα φαίνεται στο Διαπανεπιστημιακό Κέντρο Έρευνας Ημιαγωγών στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σεούλ στη Σεούλ στις 30 Απριλίου 2025. Η Νότια Κορέα έχει την τρίτη μεγαλύτερη ικανότητα παραγωγής ημιαγωγών στον κόσμο, πίσω από την Κίνα και την Ταϊβάν. Άντονι Γουάλας/AFP μέσω Getty Images
Αυτό σημαίνει ότι πολλές σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις εξαρτώνται από τις εξελίξεις στους κόμβους κατασκευής ημιαγωγών, μοναδικές διαδικασίες που διακρίνουν μια γενιά ημιαγωγών από μια άλλη.
Όσο μικρότερος είναι ένας ημιαγωγός, τόσο περισσότερα τρανζίστορ μπορούν να κατασκευαστούν και, επομένως, τόσο περισσότερες διεργασίες θα μπορεί να εκτελέσει το τελικό τσιπ υπολογιστή.
Σε γενικές γραμμές, τα τσιπ που βασίζονται στις παλαιότερες και μεγαλύτερες διεργασίες των 28 νανομέτρων (nm) ή περισσότερο θεωρούνται ώριμες τεχνολογίες, ενώ εκείνα των 14 nm ή λιγότερο θεωρούνται προηγμένες. Προς το παρόν, τα 5nm και τα 3nm είναι οι πιο προηγμένοι κόμβοι που χρησιμοποιούνται σήμερα στη μαζική παραγωγή.
Οι καινοτόμες νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, απαιτούν ημιαγωγούς που είναι μικρότεροι, ελαφρύτεροι και ικανοί να επεξεργάζονται περισσότερες πληροφορίες πιο γρήγορα. Αυτό συμβαίνει επειδή απαιτούν απίστευτα έντονη υπολογιστική ισχύ που περιλαμβάνει τεράστια υπολογιστική ισχύ και την ικανότητα ταυτόχρονης πρόσβασης σε πολλά σύνολα δεδομένων.
Μικροσκοπικές διαφορές στην αρχιτεκτονική ημιαγωγών μπορούν επίσης να έχουν βαθιές επιπτώσεις στον χρήστη μιας τεχνολογίας.
Αυτές οι επιπτώσεις μπορούν να αντικατοπτρίζονται σε μικρά ζητήματα χρηστικότητας, όπως το πόσο γρήγορα ένα chatbot μπορεί να απαντήσει στο ερώτημα ενός χρήστη, ή σε σημαντικά ζητήματα ασφάλειας και αξιοπιστίας, όπως το πόσο γρήγορα ένα αυτόνομο αυτοκίνητο μπορεί να αποφασίσει εάν ένα εμφανές αντικείμενο στην οπτική του γωνία είναι μια απλή σκιά ή ένας άνθρωπος.
Αυτή η επεξεργαστική ισχύς έχει επίσης τεράστιες επιπτώσεις στην έρευνα που θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην εθνική ασφάλεια, όπως η επεξεργασία και η χρήση δεδομένων για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων ή όπλων.
Ως εκ τούτου, υπάρχει ένα πραγματικό στρατηγικό πλεονέκτημα για τα έθνη που μπορούν να ηγηθούν παγκοσμίως στον σχεδιασμό και την κατασκευή ημιαγωγών.
Αλυσίδα εφοδιασμού ημιαγωγών
Το τοπίο της κατασκευής ημιαγωγών έχει αλλάξει δραματικά τις τελευταίες τρεισήμισι δεκαετίες, καθώς οι αλυσίδες εφοδιασμού για τσιπ έχουν μετατοπιστεί από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική προς την Ασία.
Το 1990, περίπου το 37% της παγκόσμιας παραγωγής ημιαγωγών πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με έκθεση της J.P. Morgan. Το 2025, οι Ηνωμένες Πολιτείες προβλέπεται να παράγουν μόλις περίπου 11%.
Ένα κτίριο της Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. Ltd. (TSMC) διακρίνεται στο βάθος στο Επιστημονικό Πάρκο Σίντσου στην πόλη Σίντσου της Ταϊβάν, στις 18 Απριλίου 2025. Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η J.P. Morgan, η TSMC προμηθεύει περισσότερο από το 90% των προηγμένων τσιπ λογικής τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο. Άναμπελ Τσι/Getty Images
Αυτή η μείωση συσχετίστηκε άμεσα με τις ραγδαίες αυξήσεις στην κατασκευή τσιπ στην Κίνα, τη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν, οι οποίες ανέλαβαν περισσότερες κατασκευαστικές εργασίες καθώς οι αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας επικεντρώθηκαν περισσότερο στην έρευνα και την ανάπτυξη.
Τώρα, η συντριπτική πλειοψηφία των τσιπ που παράγονται τόσο στην Κίνα όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ώριμα ή μη προηγμένα μοντέλα, ενώ τα προηγμένα τσιπ παράγονται σε συντριπτική πλειοψηφία στην Ταϊβάν.
Σύμφωνα με ένα άλλο σύνολο δεδομένων που συγκέντρωσε η J.P. Morgan, η Taiwan Semiconductor Manufacturing Company, κοινώς γνωστή ως TSMC, κατασκευάζει περισσότερο από το 90% των προηγμένων τσιπ λογικής τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο.
Για λόγους σύγκρισης, μόνο δύο εργοστάσια στις Ηνωμένες Πολιτείες κατασκευάζουν αυτήν τη στιγμή τσιπ στον κόμβο των 5 nm. Το ένα ανήκει στη Samsung και το άλλο στην TSMC της Ταϊβάν. Τρεις ακόμη εγκαταστάσεις στις ΗΠΑ βρίσκονται σε παραγωγή, οι οποίες θα είναι ικανές να παράγουν τσιπ τελευταίας τεχνολογίας, όλες ιδιοκτησίας της TSMC. Άλλες εγκαταστάσεις ενδέχεται να βρίσκονται σε εξέλιξη και να αναπτύσσουν παρόμοια τσιπ, αλλά δεν έχουν ακόμη ανακοινώσει τους ακριβείς κόμβους που θα παράγουν.
Οι κατασκευαστές ημιαγωγών που ανήκουν σε αμερικανικές οντότητες υστερούν επίσης σε σχέση με τον διεθνή ανταγωνισμό όσον αφορά τον καθαρό όγκο εσόδων.
Ένας χάρτης δείχνει τα εργοστασιακά συγκροτήματα TSMC και Intel στην Αριζόνα, τα οποία κατασκευάζουν τσιπ σε κόμβους 5nm και νεότερα. Εικονογράφηση από την Epoch Times
Ένας χάρτης δείχνει την τοποθεσία στο Τέξας των εργοστασιακών συγκροτημάτων της Samsung που κατασκευάζουν τσιπ σε κόμβους 5nm και νεότερα. Εικονογράφηση από την Epoch Times
Κατά το τελευταίο τρίμηνο του οικονομικού έτους 2024, τα συνολικά έσοδα της TSMC ανήλθαν σε 26,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτά της GlobalFoundries, του μεγαλύτερου κατασκευαστή τσιπ των Ηνωμένων Πολιτειών, ήταν 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ωστόσο, η αλυσίδα εφοδιασμού ημιαγωγών είναι πιο περίπλοκη από ό,τι υποδηλώνει η παραγωγή ή τα έσοδα από την κατασκευή. Αυτό συμβαίνει λόγω της εξειδίκευσης που έχουν αποκτήσει οι εταιρείες ημιαγωγών τις τελευταίες δεκαετίες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, πολλές εταιρείες σταμάτησαν να σχεδιάζουν και να κατασκευάζουν ημιαγωγούς, επιλέγοντας αντ’ αυτού να ειδικευτούν στη μία ή την άλλη πλευρά.
Η Advanced Microdevices, κοινώς γνωστή ως AMD, η Nvidia και η Qualcomm, είναι πλέον εταιρείες που ερευνούν, σχεδιάζουν και πωλούν ημιαγωγούς αλλά δεν τους κατασκευάζουν.
Οι TSMC και GlobalFoundries είναι γνωστές ως «καθαρά» κατασκευαστήρια, οι οποίες κατασκευάζουν τσιπ για άλλους αλλά δεν παράγουν τίποτα με τη δική τους επωνυμία.
Μεγάλο μέρος του σύγχρονου τοπίου ημιαγωγών είναι κατασκευασμένο με αυτόν τον τρόπο και η συνολική διάταξη είναι απίθανο να αλλάξει, ακόμη και καθώς οι έλεγχοι εξαγωγών των ΗΠΑ επιδιώκουν να επαναφέρουν την κατασκευή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι περισσότερες επενδύσεις των αμερικανικών εταιρειών σε νέες εγκαταστάσεις παραγωγής θα εξακολουθούν να ανήκουν σε ξένους. Έτσι, ενώ ορισμένες εταιρείες κατασκευής ημιαγωγών πιθανότατα θα επιστρέψουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα καθοδηγούνται σε μεγάλο βαθμό από ξένες εταιρείες.
Έλεγχοι εξαγωγών
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιδιώξει να περιορίσουν την πρόσβαση της Κίνας σε διάφορους προηγμένους ημιαγωγούς που χρησιμοποιούνται στην Τεχνητή Νοημοσύνη, την κβαντική υπολογιστική και άλλες τεχνολογίες αιχμής.
Οι ηγέτες των ΗΠΑ ανησυχούν εδώ και καιρό ότι η παροχή πρόσβασης στην Κίνα σε ημιαγωγούς κορυφαίας ποιότητας θα μπορούσε να ενισχύσει την παγκόσμια ισχύ της κομμουνιστικής χώρας, επειδή τα προηγμένα τσιπ που χρησιμοποιούνται στην τεχνητή νοημοσύνη μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικές εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένων αυτόνομων όπλων, συστημάτων κυβερνοπολέμου και υποδομών επιτήρησης.
Ένας υπάλληλος επιθεωρεί ημιαγωγικά τσιπ σε εργοστάσιο στο Μπιντζόου, στην επαρχία Σαντόνγκ της Κίνας, στις 15 Ιανουαρίου 2025. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιδιώξει να περιορίσουν την πρόσβαση της Κίνας σε προηγμένους ημιαγωγούς, προειδοποιώντας ότι θα μπορούσαν να ενισχύσουν τα στρατιωτικά και επιτηρητικά συστήματα της κομμουνιστικής χώρας. STR/AFP μέσω Getty Images
Στην ουσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να διατηρήσουν το φθίνον πλεονέκτημά τους στην έρευνα για την Τεχνητή Νοημοσύνη, την κβαντική υπολογιστική, την εξερεύνηση του διαστήματος και την άμυνα, περιορίζοντας την πρόσβαση της Κίνας στις τεχνολογίες που απαιτούνται για την πρόοδο σε αυτούς τους τομείς.
Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε το 2018 κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, όταν υπέγραψε τον Νόμο περί Εθνικής Άμυνας για το επόμενο οικονομικό έτος. Ο νόμος απαγορεύει την χρήση και την προμήθεια εξοπλισμού από την κυβέρνηση από δύο κινεζικές εταιρείες, την Huawei και την ZTE, λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια.
Τον Ιούνιο του 2020, οι Ηνωμένες Πολιτείες προχώρησαν στον χαρακτηρισμό της Huawei και της ZTE ως απειλών για την εθνική ασφάλεια λόγω των στενών δεσμών τους με το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) και τον στρατό του, και επέκτειναν τους ελέγχους εξαγωγών στον κορυφαίο κατασκευαστή ημιαγωγών της Κίνας, την Semiconductor Manufacturing International Corporation, κοινώς γνωστή ως SMIC.
Σύμφωνα με αυτούς τους κανόνες, η επιχειρηματική δραστηριότητα με τις καθορισμένες εταιρείες απαιτεί ειδική άδεια από την κυβέρνηση των ΗΠΑ και ουσιαστικά απαγόρευσε την απευθείας πώληση πολλών προηγμένων ημιαγωγών στον μεγαλύτερο κατασκευαστή τσιπ της Κίνας.
Το 2022, η κυβέρνηση Μπάιντεν πρόσθεσε πιο προηγμένα και υψηλής απόδοσης τσιπ και σχετικά προϊόντα που περιέχουν τέτοια τσιπ στον κατάλογο των απαγορευμένων ειδών, με τον ισχυρισμό ότι τέτοιες τεχνολογίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τόσο για πολιτικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς.
Εκείνη την εποχή, αμερικανικές εταιρείες όπως η NVIDIA και η AMD είχαν αποκλειστεί από την πώληση τσιπ τεχνητής νοημοσύνης υψηλής τεχνολογίας στην Κίνα και αναγκάστηκαν να δημιουργήσουν αποδυναμωμένα μοντέλα για την κινεζική αγορά.
Το 2023, η κυβέρνηση Μπάιντεν προχώρησε στη συνέχεια στην κάλυψη αυτών που θεωρούσε ως παραθυράκια στην προηγούμενη λίστα, περιορίζοντας περαιτέρω ορισμένα από τα αποδυναμωμένα τσιπ που είχε δημιουργήσει η NVIDIA για την Κίνα και προσθέτοντας αυστηρότερους ελέγχους στον εξοπλισμό κατασκευής ημιαγωγών, περιορίζοντας την ικανότητα της Κίνας να κατασκευάζει τα δικά της εργοστάσια.
Στη συνέχεια, το 2024, οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να ασκούν διπλωματική πίεση στους συμμάχους τους, αναγκάζοντας τους ηγέτες στην Ολλανδία, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν να περιορίσουν τις δικές τους εξαγωγές εργαλείων και τεχνολογιών κατασκευής τσιπ στην Κίνα.
Παραγωγή ημιαγωγών ανά τοποθεσία.
Ο στόχος ήταν αρκετά απλός: να περιοριστεί η πρόσβαση της Κίνας στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού προηγμένων ημιαγωγών, καθώς και στα εργαλεία, το λογισμικό και την τεχνογνωσία που απαιτούνται για τη δημιουργία τους.
Τώρα, η νέα έρευνα του Τραμπ για την αλυσίδα εφοδιασμού ημιαγωγών θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω περιορισμούς στην διεθνή πρόσβαση σε ημιαγωγούς, και η κυβέρνησή του έχει εκφράσει την επιθυμία να αντικαταστήσει τους περιορισμούς της εποχής Μπάιντεν με νέους, απλοποιημένους κανόνες για τα τσιπ.
Η κίνηση αυτή θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μειωμένες αποδόσεις, ωστόσο, εν μέρει επειδή η Κίνα προσπαθεί να βρει τρόπο να αποφύγει την εξάρτηση από τη διεθνή προσφορά τσιπ συνολικά.
Λύσεις της Κίνας
Η Κίνα έχει χρησιμοποιήσει διάφορες μεθόδους για να παρακάμψει τους κανόνες εξαγωγής τσιπ των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της ίδρυσης εικονικών εταιρειών σε τρίτες χώρες και της χρήσης δημιουργικών τεχνικών λαθρεμπορίου.
Σε ένα περιστατικό που τράβηξε την προσοχή των μέσων ενημέρωσης στα τέλη του περασμένου μήνα, λαθρέμποροι έφτασαν στο σημείο να κρύψουν δεκάδες επεξεργαστές NVIDIA ανάμεσα σε ένα φορτίο ζωντανών αστακών, οι οποίοι κατασχέθηκαν από τις αρχές του Χονγκ Κονγκ στο λιμάνι του Χονγκ Κονγκ που συνδέει τη γέφυρα Χονγκ Κονγκ-Τζουχάι-Μακάο.
Οι ενδιάμεσοι φορείς σε όλη τη Νοτιοανατολική Ασία έχουν επίσης διευκολύνει την εκτροπή τεχνολογίας σε απαγορευμένες οντότητες, διευκολύνοντας την Κίνα να αποκτήσει προηγμένη τεχνολογία ημιαγωγών παρά τους περιορισμούς.
Το ΚΚΚ επενδύει επίσης δισεκατομμύρια δολάρια στο δικό του οικοσύστημα ημιαγωγών, συμπεριλαμβανομένης μιας ώθησης προς την SMIC να κατασκευάσει γρήγορα προηγμένα εργοστάσια για τη δημιουργία σύγχρονων τσιπ στην εγχώρια αγορά.
Για τον σκοπό αυτό, το καθεστώς έχει ξεκινήσει να χρηματοδοτεί το Ταμείο Επενδύσεων στη Βιομηχανία Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων της Κίνας για την ενίσχυση του τοπικού σχεδιασμού και κατασκευής τσιπ. Το fund, το οποίο ιδρύθηκε το 2014, υπέστη μια αλλαγή φάσης πέρυσι και τώρα επενδύει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια στην αναπτυσσόμενη βιομηχανία τσιπ τεχνητής νοημοσύνης της Κίνας.
Οι εγκαταστάσεις της Semiconductor Manufacturing International Corporation (SMIC) στην περιοχή Πουντόνγκ της Σαγκάης στις 15 Μαρτίου 2024. Παρά τους εκτεταμένους ελέγχους εξαγωγών των ΗΠΑ, η Κίνα επενδύει δισεκατομμύρια στον τομέα των ημιαγωγών, ωθώντας την SMIC —την κορυφαία εταιρεία κατασκευής τσιπ— να επεκτείνει γρήγορα τα προηγμένα εργοστάσιά της για την εγχώρια παραγωγή τσιπ. Hector Retamal/AFP μέσω Getty Images
Οι κινεζικές εταιρείες αναπτύσσουν επίσης νέες λύσεις για να παρακάμψουν τη σχετικά περιορισμένη πρόσβαση που έχουν πλέον στα πιο προηγμένα τσιπ. Πολλές αναπτύσσουν πλέον μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης που λειτουργούν με τεράστιο αριθμό τσιπ χαμηλότερης κατηγορίας, καθιστώντας τα μοντέλα τους μικρότερα, ταχύτερα και λιγότερο εξαρτώμενα από υλικό υπερ-υψηλής τεχνολογίας.
Ένα βασικό παράδειγμα αυτού είναι η DeepSeek, μια κινεζική εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης που έφερε τη βιομηχανία ημιαγωγών σε αταξία στα τέλη του περασμένου έτους, όταν κυκλοφόρησε τον δικό της ανταγωνιστή του ChatGPT, ο οποίος, όπως ισχυρίστηκε η εταιρεία, κατασκευάστηκε σε μόλις δύο χρόνια και χωρίς πρόσβαση στα προηγμένα τσιπ που, σύμφωνα με τις αμερικανικές εταιρείες, ήταν απαραίτητα για την παραγωγή τέτοιας τεχνολογίας.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής Επιλογής της Βουλής για το ΚΚΚ, η DeepSeek δημιούργησε την πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης της σε μεγάλο βαθμό συνδέοντας έως και 30.000 τσιπ H20 της NVIDIA, ένα αποδυναμωμένο μοντέλο που κατασκευάστηκε ειδικά για την κινεζική αγορά.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η πρόσφατη δημιουργία ενός προηγμένου τσιπ από την SMIC χρησιμοποιώντας παλαιότερες μεθόδους κατασκευής που προηγουμένως θεωρούνταν ανίκανες να δημιουργήσουν ημιαγωγούς υψηλότερης βαθμίδας.
Η προηγούμενη συναίνεση στη βιομηχανία ημιαγωγών υποστήριζε ότι η τεχνολογία ακραίας υπεριώδους λιθογραφίας ήταν απαραίτητη για την παραγωγή τσιπ τελευταίας τεχνολογίας με μικροσκοπικούς κόμβους 5 nm ή ακόμα και 3 nm. Αλλά η SMIC έχει πλέον παράγει εγχώρια το δικό της τσιπ 5 nm χωρίς πρόσβαση στην αυστηρά ρυθμιζόμενη τεχνολογία που η Ουάσινγκτον και οι σύμμαχοί της πίστευαν ότι θα χρειαζόταν.
Η νέα κινεζική μέθοδος είναι πιο αργή και πιο επιρρεπής σε σφάλματα, αλλά λειτουργεί και παρέχει ένα ακόμη παράδειγμα του πόσο γρήγορα προσαρμόζεται το κομμουνιστικό έθνος στους πολλούς περιορισμούς που του έχουν επιβληθεί.
Το κατά πόσον οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να αναστείλουν την κινεζική ανάπτυξη προηγμένων ημιαγωγών για πολύ περισσότερο καιρό είναι ένα ανοιχτό ερώτημα, όπως και η ικανότητα της Κίνας να κατακτήσει γρήγορα μεγαλύτερο μερίδιο της διεθνούς αγοράς ημιαγωγών.
Δύο νέα επιστημονικά πορίσματα από το ΕΜΠ καταδεικνύουν ότι η έκρηξη στο δυστύχημα των Τεμπών δεν προκλήθηκε από πιθανά παράνομα υλικά που μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία.
Το πρώτο είναι το πόρισμα του καθηγητή του εργαστηρίου Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών της Σχολής Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Δημήτρη Καρώνη.
Η πραγματογνωμοσύνη του κου Καρώνη εκτείνεται συνολικά σε 123 σελίδες, σχολιάζοντας αναλύσεις και δεδομένα του Γενικού Χημείου του Κράτους, με βάση αυτοψίες και λήψη υλικών από το χώρο του δυστυχήματος, αξιολόγηση διεθνών επιστημονικών δεδομένων και σχετικής βιβλιογραφίας, συγκρίσεις και αξιολογήσεις, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα έλαια των μηχανών (έλαια σιλικόνης) υπο τις συνθήκες του δυστυχήματος μπορεί να δημιουργήσουν πυρόσφαιρα,καθώς κρίνεται από τον πραγματογνώμονα ότι το έλαιο αυτό υπό θερμοκρασίες 300 βαθμών και άνω αναφλέγεται:
«Οι συνθήκες σχηματισμού πύρινης σφαίρας απαιτούν σημαντική ποσότητα υλικού που μπορεί να εξατμιστεί ή να σχηματίσει σταγονίδια κατάλληλου μεγέθους που θα δημιουργήσουν με τον αέρα αναφλέξιμο μείγμα, που από τη στιγμή που θα πραγματοποιηθεί η έναυση θα υπάρξει ανύψωση της καύσιμης ύλης, που θα διαρκέσει μέχρι να καταναλωθεί όλη η διαθέσιμη ποσότητα», και καταλήγει: «Με βάση τα ανωτέρω χαρακτηριστικά το έλαιο σιλικόνης M50 EL σε φυσιολογικές συνθήκες δεν μπορεί να σχηματίσει πύρινη σφαίρα».
Το δεύτερο πόρισμα, του ειδικού μεταλλειολόγου και καθηγητή του ΕΜΠ Πέτρου Τσακιρίδη, καταλήγει επίσης στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν υδρογονάνθρακες στη μοιραία εμπορική αμαξοστοιχία των Τεμπών.
Όπως αναφέρεται, αντικείμενο της τεχνικής έκθεσης αποτελεί η αναλυτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων του εργαστηριακού ελέγχου, ο οποίος πραγματοποιήθηκε στο Εργαστήριο Μεταλλογνωσίας της Σχολής Μεταλλειολόγων-Μεταλλουργών Μηχανικών του ΕΜΠ σε εννέα μεταλλικά τεμάχια, τόσο από τη θραυσιγενή επιφάνεια του οπίσθιου τμήματος της 2ης ηλεκτράμαξας της εμπορικής αμαξοστοιχίας, όσο και από μεταλλικά μέρη-θραύσματα του οπίσθιου Θαλάμου Μηχανοδήγησης της εν λόγω ηλεκτράμαξας, ο οποίος αποκολλήθηκε κατά τη διάρκεια του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στην περιοχή Ευαγγελισμού Τεμπών Λάρισας.
Σύμφωνα με το συμπέρασμά του από την αυτοψία στο Κουλούρι, που έγινε από την αρμόδια υπηρεσία (ΔΑΕ) της Πυροσβεστικής, ο πραγματογνώμονας καθηγητής του ΕΜΠ, Πέτρος Τσακιρίδης, καταλήγει στο εξής:
Τα κομμάτια του πιλοτηρίου και τα πλαίσια της ηλεκτρομηχανής που εξετάστηκαν και τα δείγματα που ελήφθησαν οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν είναι καμένα, δεν δηλώνουν δηλαδή έκρηξη, αλλά φέρουν μόνον παραμορφώσεις από χτυπήματα που προκλήθηκαν από τη σύγκρουση των τρένων.
Τα συμπεράσματα του πορίσματος αναφέρουν ακριβώς:
«Συμπερασματικά και σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εργαστηριακών ελέγχων, τα μικροδομικά και φυσικοχημικά χαρακτηριστικά των εξετασθέντων μεταλλικών Δειγμάτων και των αντίστοιχων οργανικών αντιδιαβρωτικών επικαλύψεων, τόσο από τη θραυσιγενή επιφάνεια του οπίσθιου τμήματος της 2ης Ηλεκτράμαξας όσο και από τα συλλεχθέντα μεταλλικά μέρη-θραύσματα του οπίσθιου Θαλάμου Μηχανοδήγησης, ο οποίος αποκολλήθηκε κατά τη
διάρκεια του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στην περιοχή Ευαγγελισμού Τεμπών Λάρισας, υποδεικνύουν χαμηλή σχετικά ταχύτητα παραμόρφωσης, χωρίς σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας, χαρακτηριστικά τα οποία δεν συνάδουν με την ύπαρξη ωστικού κύματος από φαινόμενα έκρηξη/υψηλής ταχύτητας εκτόνωσης αερίου.»
Οι δύο πραγματογνωμοσύνες δόθηκαν στους συνηγόρους των συγγενών των θυμάτων για ενημέρωση και κατατέθηκαν στον ανακριτή Λάρισας.
Την Κυριακή 11 Μαΐου, οι ασκούμενοι του Φάλουν Γκονγκ στην Αθήνα, οργάνωσαν τη δική τους εκδήλωση για να τιμήσουν τον ιδρυτή της άσκησης που τους έχει προσφέρει τόσο πολλά. Προς τιμήν του, η 13η Μαΐου, ημέρα των γενεθλίων του, γιορτάζεται από τους ασκούμενους του Φάλουν Γκονγκ σε όλον τον κόσμο ως Παγκόσμια Ημέρα Φάλουν Ντάφα.
Όπως και άλλες χρονιές, συγκεντρώθηκαν στο Θησείο, όπου εκτέλεσαν επίδειξη των πέντε ασκήσεων του Φάλουν Ντάφα, μοίρασαν σε παιδιά λουλούδια λωτού για τις αρχές της αλήθειας, της καλοσύνης και της ανεκτικότητας και συζήτησαν με όσους περαστικούς ενδιαφέρθηκαν να μάθουν περισσότερα για την άσκηση και τη δίωξη στην Κίνα.
Τι είναι αυτό που κάνει το Φάλουν Ντάφα ξεχωριστό και παρακινεί τους ανθρώπους να αφιερώνουν αφιλοκερδώς τον χρόνο και την ενέργειά τους στις ασκήσεις, τη διδασκαλία και τις εκδηλώσεις του;
Η Epoch Times παρευρέθη στην εκδήλωση και μίλησε με ορισμένους από τους ασκούμενους που ήταν παρόντες.
Υγεία, νοητική γαλήνη, ισορροπία
Ο Παναγιώτης, 44 ετών, υπάλληλος σε κατάστημα ηλεκτρονικού εμπορίου, ασκεί Φάλουν Γκονγκ από το 2004. Όπως λέει, η άσκηση τον βοήθησε, σε πρώτο στάδιο, να είναι πιο ήρεμος και να κόψει το τσιγάρο και το ποτό. Αργότερα, είδε ωφέλεια στην υγεία του, ενώ η πνευματική εξάσκηση τού έφερε γαλήνη και ηρεμία. Επιπλέον, «διαβάζοντας και μελετώντας το Φάλουν Ντάφα του δασκάλου Λι, μπόρεσα να καταλάβω πιο σημαντικά πράγματα, όπως το γιατί είμαι εδώ και ποια είναι η αποστολή μου σε αυτόν τον κόσμο», εξηγεί.
Η Έφη ασκείται στο Φάλουν Γκονγκ εδώ και 8 χρόνια. Ως αποτέλεσμα, έχει αποκτήσει αρμονία και ισορροπία όχι μόνο εσωτερικά αλλά και στις σχέσεις της με τους άλλους, την οικογένειά της και τους συνανθρώπους της εν γένει. Παρατηρεί ότι ο λόγος που βρίσκεται στο Θησείο δεν είναι μόνο ο εορτασμός της ημέρας μαζί με εκατομμύρια άλλους ασκούμενους ανά τον κόσμο, αλλά και για να θυμίσει στον κόσμο τη σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας της έκφρασης, αφού η δίωξη της άσκησης στην Κίνα, όχι μόνο δεν έχει σταματήσει μετά από 26 χρόνια, αλλά εντείνεται και επεκτείνεται και στο εξωτερικό από το κινεζικό καθεστώς.
Η Χρύσα, ζωγράφος και πολλά χρόνια ασκούμενη, συνιστά το Φάλουν Ντάφα ανεπιφύλακτα, δηλώνοντας ότι χάρη σε αυτό απολαμβάνει ισορροπία και ψυχική ηρεμία, αλλά και φυσική υγεία. «Το Φάλουν Ντάφα είναι καλό και ωφέλιμο», λέει.
Ασκούμενοι του Φάλουν Γκονγκ στην Αθήνα τιμούν την Παγκόσμια Ημέρα Φάλουν Ντάφα στον πεζόδρομο της Απόστολου Παύλου, στο Θησείο, την Κυριακή 11 Μαΐου, εκτελώντας τις ασκήσεις. Οι περαστικοί μπορούν να μαθαίνουν τι είναι το Φάλουν Γκονγκ και γιατί διώκεται στην Κίνα από τα πανώ και από ενημερωτικό υλικό που μοιράζεται. (The Epoch Times Greece)
Ο Βλαδίμηρος, τεχνολόγος σε ακτινολογικό, εξασκείται στο Φάλουν Γκονγκ από το 2006. «Με έχει βοηθήσει πάρα πολύ, απίστευτα, ειδικά στην πνευματική μου καλλιέργεια και στην ψυχική μου υγεία, αλλά και σε οικογενειακό και επαγγελματικό επίπεδο», δηλώνει. «Θεωρώ ότι είναι το καλύτερο πράγμα που μου έχει συμβεί.»
Ο Φραγκίσκος, συνταξιούχος πρώην πωλητής σε εταιρεία πληροφορικής, είχε ήδη μεγάλη εμπειρία σε πολεμικές τέχνες όπως το γουίν τσουν, το τάι τσι και το τσιγκόνγκ (ενεργειακή άσκηση) γενικότερα, πριν γνωρίσει το Φάλουν Γκονγκ, πριν από 4-5 χρόνια περίπου. Λέει πως διαβάζοντας τα βιβλία του Φάλουν Γκονγκ, ιδίως το Τζούαν Φάλουν, το βασικό βιβλίο της άσκησης, κατανόησε πως το Φάλουν Γκονγκ είναι πολύ πιο υψηλού επιπέδου από ό,τι είχε κάνει μέχρι τότε. «Ως εκ τούτου, προχώρησα με το Φάλουν Ντάφα και σταμάτησα το τάι τσι και τα άλλα τσιγκόνγκ που έκανα», ομολογεί. Ένας από τους λόγους που είναι τόσο ευχαριστημένος με το Φάλουν Ντάφα είναι ότι τον βοήθησε να βελτιωθεί σαν άνθρωπος, να βελτιώσει τον χαρακτήρα του, και να μπορέσει να βοηθήσει την κοινωνία και τον κόσμο. Γι΄ αυτό και νιώθει ευγνώμων προς το Φάλουν Ντάφα, αναμένοντας να δει ακόμα μεγαλύτερη βελτίωση σε πολλούς τομείς. «Η διάδοση του Φάλουν Ντάφα θα βοηθήσει όχι μόνο στη διεύρυνση των οριζόντων μας, αλλά και στο θέμα της ανάπτυξης της νοημοσύνης και της εκγύμνασης του σώματος, ώστε να γίνουμε πολύ καλύτεροι άνθρωποι – καλύτερα όντα – από αυτό που είμαστε σήμερα.»
Άλλη ασκούμενη, η οποία ζήτησε να παραμείνει ανώνυμη, είπε ότι κάνει την άσκηση επί 12 χρόνια. Έχει δει πολύ μεγάλη βελτίωση στον χαρακτήρα της, στην προσωπικότητά της και στη διάθεσή της. «Δεν περίμενα ποτέ ότι θα υπάρξει κάτι που θα μου δώσει ένα νόημα στη ζωή και που ουσιαστικά θα με κάνει δυνατή και ικανή να ανταπεξέρχομαι στις δυσκολίες. Αυτό γίνεται λόγω της ηρεμίας που μου δίνει να αντιμετωπίσω όλες τις δύσκολες καταστάσεις», λέει στην Epoch Times.
Προσθέτει δε ότι δεν καταλαβαίνει γιατί διώκεται στην Κίνα, αφού ωφελεί τόσο κόσμο, ωστόσο πιστεύει ότι αφορά όλη την ανθρωπότητα, αφού είναι απαράδεκτο να διώκονται άνθρωποι που προσπαθούν να βελτιώσουν τον εαυτό τους.
Ασκούμενοι του Φάλουν Γκονγκ στην Αθήνα τιμούν την Παγκόσμια Ημέρα Φάλουν Ντάφα στον πεζόδρομο της Απόστολου Παύλου, στο Θησείο, την Κυριακή 11 Μαΐου, εκτελώντας τις ασκήσεις. (The Epoch Times Greece)
Η ελληνική κοινότητα φιλοξενεί και ασκούμενους από την Κίνα, που έχουν καταφύγει εδώ για να γλιτώσουν από τη δίωξη. Η Α. (που επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμη για λόγους ασφαλείας) είπε στην Epoch Times πως πριν αρχίσει να ασκείται στο Φάλουν Γκονγκ είχε πολλά προβλήματα υγείας και έπαιρνε συνεχώς φάρμακα. Επιπλέον, ήταν οξύθυμη και δεν μπορούσε να δει τα πράγματα από τη σκοπιά των άλλων. Το Φάλουν Ντάφα τη βοήθησε επίσης να πάψει να επιδιώκει το συμφέρον της και να παίρνει τις απώλειες ελαφρά, ακόμα και να μη νοιάζεται αν οι άλλοι καταπατούν τα συμφέροντά της. «Νιώθω απεριόριστη ευγνωμοσύνη προς τον δάσκαλο Λι και του εύχομαι ‘Χρόνια πολλά’ για τα γενέθλιά του. Δάσκαλε, έχεις δουλέψει σκληρά για εμάς, και θα προσπαθήσω κι εγώ σκληρά να εφαρμόζω πάντα τις αρχές της Αλήθειας, της Καλοσύνης και της Ανεκτικότητας. Σε ευχαριστώ, Δάσκαλε», είπε στην Epoch Times, στέλνοντας παράλληλα και ένα μήνυμα προς τον δάσκαλο Λι Χονγκτζί.
Ο σύζυγός της, ο οποίος επίσης επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, ευχαριστεί τον δάσκαλο Λι για όσα τον έχει διδάξει και στέλνει και τις δικές του ευχές: «Γιατί ζούμε, ποιο είναι το νόημα της ζωής, η κατεύθυνση που μου έδωσες, το να σκέφτομαι πάντα τους άλλους πρώτα και να αναζητώ τα αίτια για το κάθε τι κατ’ αρχήν μέσα μου. Χρόνια πολλά, Δάσκαλε!»
Η σκοτεινή πλευρά
Παράλληλα με τον εορτασμό των γενεθλίων του δασκάλου Λι, δεν λησμονιέται η σκοτεινή πλευρά της υπόθεσης, καθώς εκατομμύρια ασκούμενοι διώκονται στην Κίνα με βάναυσους τρόπους, που φθάνουν μέχρι και τις εξαναγκαστικές αφαιρέσεις οργάνων, όπως εξηγεί άλλος ασκούμενος.
Αυτός είναι και ο λόγος που η επίδειξη των ασκήσεων συνοδεύεται πάντα από ενημερωτικό υλικό, όπως πανώ και φυλλάδια που μοιράζονται στους περαστικούς, ώστε να υπάρξει ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Το ζήτημα των εξαναγκαστικών αφαιρέσεων οργάνων είναι το πιο φλέγον, και η ενημέρωση συνοδεύεται από τη δυνατότητα υπογραφής αιτήματος για τον τερματισμό τους, προσπάθεια που οργανώνεται από τους Γιατρούς Κατά των Εξαναγκαστικών Αφαιρέσεων Οργάνων (Doctors Against Forced Organ Harvesting – DAFOH). Το ετήσιο σύνολο των υπογραφών θα κατατίθεται κάθε χρόνο στη σύνοδο των G7+7, με στόχο να ληφθούν μέτρα που θα πιέσουν περαιτέρω την Κίνα να σταματήσει τη εγκληματική πρακτική της, που έχει χαρακτηριστεί «ψυχρή γενοκτονία».
Περαστικοί συζητούν με ασκούμενο του Φάλουν Γκονγκ και πληροφορούνται για τη δίωξη της άσκησης στην Κίνα. Αθήνα, 11 Μαΐου 2025. (The Epoch Times Greece)
Μέχρι στιγμής, Διεθνές Ανεξάρτητο Δικαστήριο για την Κίνα, που συστήθηκε στο Λονδίνο υπό την προεδρία του Σερ Τζόφφρεϋ Ράις, έχει αποφανθεί βάσει των στοιχείων και των μαρτυριών που εξέτασε ότι «τα μέλη του Δικαστηρίου είναι βέβαια – ομόφωνα και πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας – ότι η βίαιη αφαίρεση οργάνων από φυλακισμένους συνείδησης εφαρμόζεται για σημαντικό χρονικό διάστημα στην Κίνα και αφορά πολύ σημαντικό αριθμό θυμάτων. […] οι ασκούμενοι του Φάλουν Γκονγκ ήταν μία – και πιθανώς η κύρια – πηγή προμήθειας οργάνων.»
Πιο πρόσφατη κατάκτηση, ο νόμος υπέρ της προστασίας του Φάλουν Γκονγκ («Falun Gong Protection Act» – HR 1540), που ψηφίστηκε στις ΗΠΑ από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 6 Μαΐου, αλλά και το νομοσχέδιο κατά των εξαναγκαστικών αφαιρέσεων οργάνων («Stop Forced Organ Harvesting Act» – HR 1503), που επίσης υπερψηφίστηκε, στις 8 Μαΐου.
Το γεγονός των βίαιων αφαιρέσεων σοκάρει τον κόσμο και αρκετοί σπεύδουν να υπογράψουν, Έλληνες και ξένοι. Ορισμένοι τουρίστες ήδη γνωρίζουν για το Φάλουν Γκονγκ, ιδίως οι Αμερικανοί, αφού στις ΗΠΑ η κοινότητα αριθμεί εκατομμύρια μέλη και έχει εκτεταμένη δράση εδώ και δύο δεκαετίες και πλέον.
Ο Αθηναίος πολιτικός που πρωτοστάτησε στην προώθηση της δημοκρατίας ήταν και ένας παραγωγικός ποιητής. Οι στίχοι του αποκαλύπτουν τη συναρπαστική σχέση μεταξύ της ποίησης, της πολιτικής και των αρχών της λαϊκής διακυβέρνησης στον δυτικό κόσμο.
Σόλων ο Αθηναίος
Δύο αιώνες μετά το θάνατο του Σόλωνα, το 560 π.Χ., ο Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης σημείωνε ότι ο Σόλων «ήταν από γέννηση και φήμη ένας από τους κορυφαίους πολίτες – αλλά από την περιουσία και τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες ανήκε στη μεσαία τάξη». Καταγόταν από τον Κόδρο, τον τελευταίο βασιλιά της Αθήνας, και ήταν πιθανώς πρόγονος του Πλάτωνα. Ωστόσο, παρά την αριστοκρατική του καταγωγή, ο Σόλων ζούσε από το εμπόριο.
Από τον 5ο αιώνα π.Χ., ο Σόλων θεωρείται ένας από τους επτά σοφούς, οι οποίοι τιμούνταν από τους λαούς της ανατολικής Μεσογείου για την αρετή τους. Οι πολιτικές του μεταρρυθμίσεις έθεσαν τα θεμέλια της αθηναϊκής δημοκρατίας, αλλάζοντας για πάντα τον κόσμο. Λίγοι γνωρίζουν ότι η επιτυχία του Σόλωνα οφειλόταν κυρίως στην ικανότητά του να γράφει ποίηση και να την απαγγέλλει δημόσια.
Οι ρίζες της δημοκρατίας
Τον 6ο αιώνα π.Χ., η Αθήνα κυβερνιόταν από μια αριστοκρατική τάξη, τους Ευπατρίδες – αυτούς που κατάγονταν από καλές οικογένειες. Οι Ευπατρίδες κατείχαν τις περισσότερες και καλύτερες εκτάσεις γης, κυβερνούσαν για να προωθήσουν τα ιδιωτικά τους συμφέροντα και συχνά εμπλέκονταν σε οικογενειακές διαμάχες. Συχνά οδηγούσαν τους φτωχότερους πολίτες σε χρέος, προσφέροντάς τους δάνεια με σκληρές εγγυήσεις. Αν οι δανειολήπτες δεν μπορούσαν να τα αποπληρώσουν, μπορούσαν να γίνουν δούλοι ή να πωληθούν ως σκλάβοι.
Όπως και οι φτωχότεροι Αθηναίοι, η μεσαία τάξη των τεχνιτών και των εμπόρων επίσης δυσανασχετούσε με τον αποκλεισμό της από τη λήψη αποφάσεων, αν και δεν είχε τα μέσα να αντιταχθεί στις κυρίαρχες ελίτ. Η κοινωνική αστάθεια ήταν σχεδόν πάντα αποτέλεσμα των εντάσεων μεταξύ των αριστοκρατών που κυβερνούσαν και των αριστοκρατών που ήθελαν να σφετεριστούν την εξουσία. Οι μάζες παρασύρονταν από τα ρεύματα της ιστορίας, χωρίς άλλη επιλογή από το να αποδέχονται τη μοίρα τους.
Ο Σόλων ανήκε σε μια αυξανόμενη μειοψηφία πολιτών που δεν πίστευαν ότι έπρεπε να υπάρχουν τόσο έντονες κοινωνικές και πολιτικές ανισότητες. Για να επιφέρει όμως αλλαγές, έπρεπε πρώτα να αποκτήσει εξουσία.
Κάλεσμα στα όπλα
Γύρω στο 600 π.Χ., οι Αθηναίοι υπέστησαν μια τραγική ήττα από τα Μέγαρα, μια γειτονική πόλη-κράτος, χάνοντας τον έλεγχο της Σαλαμίνας, ενός στρατηγικού και εμπορικού προπυργίου κοντά στην Αθήνα. Για να αποφύγουν μελλοντικές απώλειες, η αθηναϊκή κυβέρνηση απαγόρευσε σε οποιονδήποτε να προτείνει την επανάκτηση του νησιού.
Αντίγραφο παλαιότερης (110 π.Χ.) ελληνικής προτομής του Σόλωνα. (Sailko/CC BY-SA 3.0)
Ως πατριώτης, ο Σόλων απέρριψε αυτήν την ηττοπάθεια. Ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός Πλούταρχος αναφέρει ότι τότε έγραψε βιαστικά ένα ποίημα, το απομνημόνευσε και «έτρεξε στην αγορά με ένα καπέλο στο κεφάλι και, με τον λαό να συγκεντρώνεται γύρω του, ανέβηκε στο βάθρο του κήρυκα και τραγούδησε την ελεγεία του που αρχίζει ως εξής: «Είμαι κήρυκας από την όμορφη Σαλαμίνα, τα νέα μου από εκεί θα τα μεταφέρω με τους στίχους μου».
Ανέκαθεν η ποίηση συνδεόταν με επικές ιστορίες, μυθικούς ήρωες και ανίκητους θεούς, και προσέλκυε τον κόσμο πιο αποτελεσματικά από τις ομιλίες, με την έννοια της τεχνητής νομικής γλώσσας των συνελεύσεων και των δικαστηρίων.
Οι Αθηναίοι, πράγματι, επηρεάστηκαν. Πήραν τα όπλα, νίκησαν τους εχθρούς τους και ανακατέλαβαν τη Σαλαμίνα. Αυτή η νίκη ενίσχυσε τη φήμη του Σόλωνα, προετοιμάζοντας το έδαφος για τις επιτυχημένες πολιτικές του μεταρρυθμίσεις.
Φρανσουά Ζιλμπέρ, «Η νικηφόρος ειρήνη», όπου απεικονίζεται ο Σόλων σε ανάγλυφο. Δικαστήριο της Μασσαλίας, Γαλλία. (Rvalette/CC BY-SA 4.0)
Οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα
Το 594 π.Χ., ο Σόλων εξελέγη άρχοντας, δηλαδή ανώτατος δικαστής, και τελικά μπόρεσε να εισαγάγει τροποποιήσεις στο υπάρχον σύνταγμα. «Οι νόμοι χαράχτηκαν σε ξύλο», έγραψε ο Αριστοτέλης, «και όλοι ορκίστηκαν να τους υπακούουν».
Πρώτα, ο Σόλων ακύρωσε όλα τα χρέη και ελευθέρωσε όλους τους δούλους, υπονομεύοντας τον έλεγχο των ευπατριδών επί του λαού της Αθήνας. Επίσης, χώρισε τον αθηναϊκό πληθυσμό σε τέσσερις εισοδηματικές ομάδες με βάση τα ετήσια κέρδη από σιτηρά, λάδι και κρασί.
Αν και οι σημαντικές διοικητικές θέσεις εξακολουθούσαν να προορίζονται για τους πολίτες των δύο ανώτερων ομάδων, όλοι οι Αθηναίοι πολίτες απέκτησαν το δικαίωμα να συμμετέχουν στη διοίκηση της πόλης.
Για να ενθαρρύνει τη συμμετοχή στην κυβέρνηση, ο Σόλων ίδρυσε τη Γενική Συνέλευση, πρόγονο του κοινοβουλίου. Στις συνεδριάσεις της Συνέλευσης συζητούνταν και ψηφίζονταν νόμοι, εκλέγονταν αντιπρόσωποι και εκδικάζονταν εφέσεις.
Σε αντίθεση με τις σύγχρονες αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες, η Αθήνα ήταν μια άμεση δημοκρατία. Η συμμετοχή θεωρούνταν το πιο σημαντικό καθήκον του πολίτη. Οι αντιπρόσωποι εξακολουθούσαν να εκλέγονται για στρατιωτικές εκστρατείες, διπλωματικές αποστολές και ειδικές διοικητικές θέσεις, αλλά οι πολίτες ήταν άμεσα υπεύθυνοι για κάθε απόφαση. Κάθε πολίτης μπορούσε να παρευρεθεί στη Συνέλευση. Ωστόσο, μόνο οι ελεύθεροι άνδρες είχαν το δικαίωμα του μέλους.
Η δημοκρατία σε στίχους
Για να συγκεντρώσει υποστήριξη για το ριζοσπαστικό του πρόγραμμα, ο Σόλων συνέχισε να χρησιμοποιεί την ποίηση που του είχε χαρίσει εξουσία και σεβασμό. Ο τόνος του Σόλωνα ήταν συχνά επιτακτικός, και οι σύγχρονοι αναγνώστες μπορεί να αναρωτηθούν αν τα έργα του μπορούν να θεωρηθούν «ποίηση». Ωστόσο, έγραφε με μέτρο, συνοδεύοντας συχνά τα δογματικά του σχόλια με ποιητικές εικόνες χαρακτηριστικές της καλής ποίησης.
Γκιγιόμ Ρουίλ, «Σόλων», 1553. (Public Domain)
Ένα από τα σωζόμενα ποιήματα του Σόλωνα ξεκινούσε υπενθυμίζοντας στους ανθρώπους ότι δεν μπορούσαν να ρίξουν το φταίξιμο για την πολιτική αναταραχή σε υπερφυσικές δυνάμεις: «Το κράτος μας δεν θα χαθεί ποτέ από τη θέληση του Δία ή από τις προθέσεις των ευλογημένων αθάνατων θεών». Αντίθετα, «είναι οι ίδιοι οι πολίτες που με τις ανόητες πράξεις τους και την υποταγή τους στο χρήμα είναι πρόθυμοι να καταστρέψουν μια μεγάλη πόλη».
Ο Σόλων πιθανώς αναφέρεται στο χρέος, για την κατάργηση του οποίου αγωνίστηκε σκληρά. Αλλά τον απασχολούσε και η διαφθορά, οι επιπτώσεις της οποίας ήταν πιο σοβαρές για τους μη αριστοκράτες:
«Έτσι, το δημόσιο κακό [η διαφθορά] φτάνει στο σπίτι του καθενός και οι πύλες της αυλής δεν έχουν πλέον τη δύναμη να το συγκρατήσουν, αλλά πηδάει πάνω από το φράγμα και τον βρίσκει σίγουρα, ακόμα και αν καταφύγει στην πιο απόκρυφη γωνιά του δωματίου του.»
Αυτοί οι στίχοι, που απαγγέλλονταν με δύναμη και ρυθμό δημοσίως, παρουσίαζαν μια τρομακτική εικόνα, ειδικά για όσους νοιάζονταν για την περιουσία τους.
Ομοίως, ο Σόλων προέτρεπε τους συμπολίτες του να εγκαταλείψουν τα ιδιωτικά συμφέροντα και να ακολουθήσουν τον νόμο, δύο αρχές των δημοκρατικών του θέσεων: «Η ανομία φέρνει στην πόλη αμέτρητα κακά, αλλά η νομιμότητα αποκαλύπτει όλα όσα είναι εύτακτα και κατάλληλα, και συχνά βάζει δεσμά στους άδικους».
Γουόλτερ Κρέην, «Σόλων, ο σοφός νομοθέτης της Αθήνας», 1910. (Public Domain)
Χρησιμοποίησε φυσικές εικόνες για να προειδοποιήσει τους ακροατές να μην υποτιμούν την ανεξέλεγκτη εξουσία: «Από ένα σύννεφο έρχεται η δύναμη του χιονιού και του χαλαζιού, ο κεραυνός από μια αστραπή, από τους ισχυρούς άνδρες η καταστροφή μιας πόλης».
Ως άνθρωπος που γνώριζε τόσο την αφθονία όσο και την έλλειψη, ο Σόλων κατανοούσε τη σημασία του αυτοέλεγχου. Μερικά από τα ποιήματά του τονίζουν την ανάγκη να αποφεύγεται η απληστία, μήνυμα που απευθύνεται κυρίως στους πλουσίους: «Εσείς που έχετε περισσότερα από όσα χρειάζεστε, ηρεμήστε την σκληρή καρδιά μέσα στο στήθος σας και μετριάστε τη φιλοδοξία σας». Αλλά επέκρινε και τις μεσαίες και κατώτερες τάξεις, των οποίων «η υπερβολή γεννά την αυθάδεια, όταν ο πλούτος πηγαίνει σε ανθρώπους που δεν έχουν υγιή μυαλά».
Ο Αριστοτέλης περιέγραψε τον Σόλωνα ως «τον πρώτο υπερασπιστή του λαού». Υπενθυμίζοντας στις ελίτ ότι το καλό της Αθήνας είχε προτεραιότητα έναντι των ιδιωτικών συμφερόντων και λέγοντας στο κοινό ότι τα νέα προνόμια συνοδεύονταν από νέες ευθύνες, ο Σόλων έδωσε ταυτόχρονα ηθικές συμβουλές και ενίσχυσε τις στάσεις που θεωρούσε απαραίτητες για την ευημερία της δημοκρατίας.
Ποίηση ή προπαγάνδα;
Παρόλο που ήταν ποιητικός, ο Σόλων παρέμενε πολιτικός. Διαφοροποιούνταν από τους αριστοκρατικούς ομολόγους του στο ότι υπερασπιζόταν τα αιτήματα του λαού. Αλλά κατανοούσε επίσης τη φύση της πολιτικής, η οποία περιστρεφόταν γύρω από τη φήμη και την αυτοπροβολή, όπως συμβαίνει και σήμερα.
Οι αριστοκράτες αντιπαθούσαν τον Σόλωνα επειδή πίστευαν ότι υποχωρούσε στις μάζες, οι οποίες επίσης τον επέκριναν επειδή θεωρούσαν ότι ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις του εξακολουθούσαν να ευνοούν τους Ευπατρίδες. Ο Σόλων ήταν περήφανος για την αμφιλεγόμενη φήμη του, βάζοντας το καλό της Αθήνας πάνω από το δικό του και περιέγραφε τον εαυτό του ως πολεμιστή που στέκεται «με μία ισχυρή ασπίδα γύρω από τις δύο πλευρές» για να αποτρέψει την «άδικη νίκη» είτε της ελίτ είτε του λαού.
Μιλώντας στον λαό και εκ μέρους του λαού
Ο Σόλων συνειδητοποίησε ότι η Αθήνα απαιτούσε αλλαγή και ότι η αλλαγή απαιτούσε ριζοσπαστικά μέτρα. Δεν ήταν ο πιο ταλαντούχος συγγραφέας και, όπως όλοι, επιζητούσε την εξουσία και τη δόξα. Ωστόσο, κατανοούσε επίσης την ανάγκη να επικοινωνεί με όρους που θα κατανοούσε ο λαός, είτε επρόκειτο για την ελίτ, τους κυβερνητικούς αξιωματούχους ή τους πολίτες που είχαν δικαίωμα να γνωρίζουν τι συνέβαινε. Η ποίηση, τέχνη των λίγων μορφωμένων και απόλαυση των απλών Αθηναίων, ταίριαζε απόλυτα στον σκοπό του.
Μία μοναδική μουσική εμπειρία αναμένεται την Τετάρτη 17 Μαΐου, στις 20:30, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου η Καμεράτα – Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής θα παρουσιάσει, υπό τη μουσική διεύθυνση του διακεκριμένου βιολονίστα Σούνσκε Σάτο, τις Τέσσερις Εποχές του Αντόνιο Βιβάλντι και σπάνιες μπαρόκ μελωδίες, με όργανα εποχής.
Ο συνθέτης εμπνεύστηκε το αριστούργημά του από τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και δημιούργησε, μέσα από την ακραία δεξιοτεχνική γραφή του για τα έγχορδα, αξέχαστες μουσικές εικόνες. Ο Σάτο επέλεξε να πλαισίωση το έργο του Βιβάλντι με έργα σπουδαίων συνθετών του μπαρόκ.
Στο ευφάνταστο Καπρίτσιο του Κάρλο Φαρίνα, δοκιμάζονται τα τεχνικά όρια των οργάνων που ανήκουν στην οικογένεια του βιολιού, προκαλώντας τα να μιμηθούν τον ήχο άλλων οργάνων αλλά και διάφορων ζώων.
Η μουσική του Τζοβάννι Λεγκρέντσι ανήκει στην περίοδο του ώριμου μπαρόκ. Η Έκτη Σονάτα για τέσσερις βιόλες ντα γκάμπα είναι έργο ιδιαίτερα πυκνογραμμένο, με πολύχρωμες αρμονίες, ενώ η ένδειξη «όπως σας αρέσει» στον τίτλο υποδεικνύει ότι είναι εφικτός και άλλος συνδυασμός εγχόρδων.
Η Φαντασία του βιρτουόζου βιολονίστα Γιόχαν Γκέοργκ Πίζεντελ είναι μία ορχηστρική σουίτα, στην οποία όλοι οι χοροί εκτελούνται με βάση τον χαρακτήρα και τον ρυθμό τους, ο ένας μετά τον άλλο, ως ένα ενιαίο έργο.
Σούνσκε Σάτο
Ο ιαπωνικής καταγωγής Σούνσκε Σάτο είναι βιολονίστας, μαέστρος, μουσικός δωματίου, σολίστ και δάσκαλος μουσικής και κατοικεί στην Ολλανδία. Διευθύνει και εμφανίζεται ως σολίστ με σύνολα εποχής καθώς και με συμφωνικές ορχήστρες σε όλο τον κόσμο, ενώ επίσης έχει ηγηθεί και σε ανεβάσματα παραγωγών.
Για τον Σάτο, η μουσική είναι τρόπος έκφρασης και επικοινωνίας. Μέσα από τη μουσική του μεταδίδει εικόνες και συναισθήματα.
Μεγάλωσε με αγγλικά και ιαπωνικά και σπούδασε σε διάφορες χώρες, με αποτέλεσμα να αναπτύξει ιδιαίτερο ενδιαφέρων για τη γλώσσα και τη γλωσσολογία, τη ρητορική και την προφορά.
Ο Σάτο σπούδασε στη σχολή Juilliard της Νέας Υόρκης, στο Κονσερβατόριο National de Région στο Παρίσι και στο Hochschule für Musik und Theater στο Μόναχο. Μερικοί από τους δασκάλους του ήταν οι: Τσιν Κιμ, Ντόροθυ Ντιλέι, Μασάο Καβασάκι, Ζεράρ Πουλέ, Αίιτσι Τσιτζίβα, και Μαρί Ούτιγκερ. Οι μέντορες του για την ορχήστρα περιλαμβάνουν τους Τζος βαν Φελντχόφεν, Χέρναν Σβάρτσμαν και Ρενέ Γκουλικέρ.
Ο Σούνσκε Σάτο έγινε μέλος του Ωδείου του Άμστερνταμ το 2013 και ξεκίνησε να παραδίδει μαθήματα ιστορικού βιολιού, κάποιες μεταπτυχιακές διαλέξεις και εργαστήρια. Για δέκα περίπου χρόνια υπήρξε διευθυντής της διάσημης Netherlands Bach Society, ένα κορυφαίο φωνητικό-οργανικό σύνολο διεθνούς φήμης. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, παρουσίασε πολυάριθμα έργα του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, συμπεριλαμβανομένων έργων μεγάλης κλίμακας όπως το Κατά Ματθαίον Πάθη και το Ορατόριο των Χριστουγέννων, καθώς και τη μουσική των Παθών (χριστιανική μουσική) των Καρλ Χάινριχ Γκράουν, Κρίστοφ Γκράουπνερ, και Ράινχαρντ Κέιζερ .
Επίσης, ενορχήστρωσε την Τέχνη της Φούγκας του Μπαχ, συνεργάστηκε με την Opera2Day για να συνθέσει μία όπερα που συνυφαίνει την σύγχρονη μουσική με τις συνθέσεις του Μπάχ και οπτικοποίησε σε βίντεο τη Μουσική Προσφορά του Μπαχ, όπου ειδικά εφέ αποδίδουν οπτικά τις συνθετικές δομές.
Ο Σούνσκε Σάτο προσκαλείται συχνά να διευθύνει μουσικά σύνολα όπως την Αυστραλιανή Ορχήστρα του Βραδεμβούργου, τη Συμφωνική Ορχήστρα του Τόκυο, τη Residentie Orkest στη Χάγη, τη Συμφωνική Ορχήστρα Στάβανγκερ (Νορβηγία), τη Φιλαρμόνια Μπαρόκ (ΗΠΑ) και την Μπαρόκ Ορχήστρα της Σεβίλλης.
Μεταξύ των μαέστρων με τους οποίους έχει συνεργαστεί συγκαταλέγονται οι Άιβορ Μπόλτον, Ρίτσαρντ Έγκαρ, Φιλίπ Χέργουεγκ, Κρίστοφερ Χόγκγουντ, Ρενέ Τζέικομπς, Κεντ Ναγκάνο και Χαϊντέμι Σουζούκι. Προτού η ιστορικά τεκμηριωμένη εκτέλεση γίνει μέρος των δραστηριοτήτων του Σούνσκε Σάτο, έπαιξε ως σολίστ σε διάφορες διάσημες συμφωνικές ορχήστρες όπως η Γερμανική Όπερα Βερολίνου, η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ραδιοφώνου Βαυαρίας, η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ραδιοφώνου Γαλλίας και η Φιλαρμονική Ορχήστρα NHK.
Από το 2011, ο Σάτο συνεργάζεται στενά με το Concerto Köln (Κοντσέρτο της Κολωνίας) ως σολίστ, μαέστρος και διευθυντής. Το Κοντσέρτο της Κολωνίας είναι γνωστό για τις ερμηνείες του σε μπαρόκ και σε κλασικά έργα. Έχει κάνει αξιοσημείωτα βήματα στη σφαίρα του 19ου αιώνα, με τις πρόσφατες δραστηριότητές του να περιλαμβάνουν το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν του Ρίχαρντ Βάγκνερ με τον Κεντ Ναγκάνο, το Dresdner Festspielorchester και το Dresdner Musikfestspiele, καθώς και συμφωνίες των Άντον Μπρούκνερ, Νικολό Παγκανίνι, Έντουαρντ Έλγκαρ και Πιοτρ Τσαϊκόφσκι. Με την εμπειρία του σε αυτό το ρεπερτόριο και τις πρακτικές απόδοσής του, ο Σούνσκε Σάτο έχει κληθεί ως σύμβουλος, συνεργάτης και σολίστ.
Πρόγραμμα
CARLO FARINA
Capriccio stravagante (Εκκεντρικό καπρίτσιο)
ANTONIO VIVALDI
Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα αρ. 1 σε μι μείζονα, έργο 8, RV 269, «Άνοιξη»
Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα αρ. 2 σε σολ ελάσσονα, έργο 8, RV 315, «Καλοκαίρι»
GIOVANNI LEGRENZI
Σονάτα αρ. 6 για τέσσερις βιόλες ντα γκάμπα ή όπως σας αρέσει, έργο 10: ΙΙΙ/6
JOHANN GEORG PISENDEL
Fantasie: Imitation des caractères de la danse
(Φαντασία: Μίμηση των χαρακτήρων του χορού)
Πηγές
Oι Τέσσερις Εποχές – Stravaganza Veneziana, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 2025
Ο Ρουσλάν Κραβτσένκο, επικεφαλής της Ουκρανικής Κρατικής Φορολογικής Υπηρεσίας, ανακοίνωσε πρόσφατα στο κανάλι του στο Telegram ότι το 2024 υπήρχαν περισσότεροι από 17.000 εκατομμυριούχοι εισοδηματίες στην Ουκρανία. Αυτό που είναι αξιοσημείωτο σε αυτή την είδηση είναι ότι ο αριθμός των πλούσιων ανθρώπων έχει αυξηθεί κατά 6.600 σε ένα χρόνο — μια αύξηση σχεδόν 40%.
1 εκατομμύριο ουκρανικά χρίβνα ισοδυναμεί με περίπου 21.000 ευρώ. Ωστόσο, το μέσο εισόδημα στην Ουκρανία είναι μόνο περίπου 3.800 ευρώ ετησίως.
Η φορολογική αρχή δημοσίευσε επίσης περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με τις αυξήσεις περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων ακριβών πληροφοριών σχετικά με τις πηγές εισοδήματος.
Αυτή η εξέλιξη εγείρει αρκετά ερωτήματα: Πώς μπορεί να εξηγηθεί μια τέτοια αύξηση; Ποιοι οικονομικοί ή πολιτικοί μηχανισμοί θα μπορούσαν να κρύβονται πίσω από αυτό;
Όλο και περισσότεροι πλούσιοι άνθρωποι
Ένας κάτοικος του Κιέβου ξεχώρισε, από τη φορολογική του δήλωση. Μόνος του δήλωσε την πληρωμή 4,6 δισεκατομμυρίων χρίβνα σε φόρο εισοδήματος και ειδική στρατιωτική εισφορά. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ. Με βάση τον τρέχοντα φορολογικό συντελεστή 18%, αυτό πιθανώς σημαίνει εισόδημα άνω των 500 εκατομμυρίων ευρώ.
Ο νεότερος εκατομμυριούχος με εισόδημα είναι ένα παιδί 3,5 ετών που έλαβε εισόδημα με τη μορφή κληρονομιάς και δώρου από μη στενούς συγγενείς.
Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία, οι εκατομμυριούχοι στην Ουκρανία δήλωσαν συνολικό εισόδημα περίπου 5,42 δισεκατομμυρίων ευρώ (253,6 δισεκατομμύρια χρίβνα) και δεσμεύτηκαν να πληρώσουν περίπου 186 εκατομμύρια ευρώ (8,7 δισεκατομμύρια χρίβνα) σε φόρους. Κατά μέσο όρο, το δηλωμένο εισόδημα ανά εκατομμυριούχο ήταν περίπου 319.000 ευρώ ετησίως.
Η συγκέντρωση υψηλών εισοδημάτων παρατηρείται κυρίως στην πρωτεύουσα και σε ορισμένες μεγαλύτερες πόλεις. Το υψηλότερο μέσο εισόδημα αναφέρθηκε από τους κατοίκους του Κιέβου, στην Κεντρική Ουκρανία, περίπου 3,39 δισεκατομμύρια ευρώ. Ακολούθησε η περιοχή Ντνιεπροπετρόφσκ στην ανατολική Ουκρανία με περίπου 642 εκατομμύρια ευρώ και η περιοχή Λβιβ στη δυτική Ουκρανία με περίπου 389 εκατομμύρια ευρώ.
Ωστόσο, στην Ουκρανία, οι ετήσιες φορολογικές δηλώσεις δεν είναι υποχρεωτικές για όλους τους πολίτες. Αυτό εξηγεί γιατί υποβλήθηκαν μόνο περίπου 170.000 φορολογικές δηλώσεις το 2024, παρόλο που ο συνολικός πληθυσμός της χώρας ήταν περίπου 37,9 εκατομμύρια το 2023, σύμφωνα με εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών.
Μια ματιά στους υπερπλούσιους
Το 2025, επτά Ουκρανοί πολίτες μπήκαν στην κατάταξη των δισεκατομμυριούχων παγκοσμίως του περιοδικού Forbes, η οποία δημοσιεύθηκε την 1η Απριλίου 2025.
Με εκτιμώμενη περιουσία 7,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ, ο Ρινάτ Αχμέτοφ θεωρείται ο πλουσιότερος Ουκρανός. Ο όμιλος SCM του δραστηριοποιείται σε βασικούς κλάδους όπως η ενέργεια, ο χάλυβας και οι τηλεπικοινωνίες και έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ουκρανική οικονομία.
Ακολουθεί ο επιχειρηματίας χάλυβα Βίκτορ Πίντσουκ με 3,3 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Είναι γαμπρός του πρώην προέδρου της Ουκρανίας Λεονίντ Κούτσμα. Ο Πίντσουκ διευθύνει την Interpipe, η οποία παράγει σωλήνες και τροχούς σιδηροδρομικών γραμμών, και την Starlight Media, η οποία περιλαμβάνει έξι τηλεοπτικά κανάλια.
Ο Πέτρο Ποροσένκο καταλαμβάνει την τρίτη θέση με 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Ο Ποροσένκο είναι γνωστός όχι μόνο ως πρώην πρόεδρος της Ουκρανίας (2014-2019), αλλά και ως ο «Βασιλιάς της Σοκολάτας» – χάρη στο εργοστάσιο ζαχαροπλαστικής Roshen που διαθέτει. Πωλεί ζαχαρώδη προϊόντα αξίας περίπου 800 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ ετησίως σε 35 χώρες. Ωστόσο, μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η περιουσία του μειώθηκε κατά το ήμισυ. Αναγκάστηκε επίσης να κλείσει πολλά εργοστάσια ζαχαροπλαστικής.
Τα διάσημα γλυκά Roshen διατίθενται σε 35 χώρες. Αυτό το κατάστημα βρίσκεται στο Λβιβ, μια πόλη στην Ουκρανία κοντά στα πολωνικά σύνορα. Φωτογραφία: ASphotowed/iStock
Απόκτηση πλούτου μέσω θανάτου;
Επιπλέον, η αύξηση του πλούτου δεν μπορεί να έχει μόνο επιχειρηματικούς λόγους, αλλά μπορεί επίσης να σχετίζεται με τραγικά γεγονότα. Τα πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι ένα υψηλό ποσοστό κληρονομιών μπορεί να βρεθεί στις φορολογικές δηλώσεις εκατομμυριούχων με εισόδημα. Αυτό εγείρει το ερώτημα: Θα μπορούσε αυτό να αποτελεί αναφορά στον πόλεμο και τους θανάτους που σχετίζονται με αυτόν;
Αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να απαντηθεί με σαφήνεια από τις φορολογικές δηλώσεις, επίσης επειδή η κληρονομιά σε στενούς συγγενείς δεν υπόκειται σε φόρο. Σύμφωνα με στοιχεία από το Opendatabot, πάνω από 521.000 πιστοποιητικά κληρονομιάς εκδόθηκαν στην Ουκρανία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, σημειώνοντας αύξηση σχεδόν 15% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Μια συνεχής ανοδική τάση παρατηρείται επίσης από το 2022. Το ίδιο ισχύει και για τον αριθμό των διαθηκών.
Η αύξηση του εισοδήματος των εκατομμυριούχων δεν φαίνεται να σχετίζεται με τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, 9 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ουκρανία, ή το 20% του συνολικού πληθυσμού, πλήττονται από τη φτώχεια. Πρόκειται για αύξηση 1,8 εκατομμυρίων από την έναρξη του πολέμου το 2022. Η χώρα θα χρειαστεί επίσης τουλάχιστον 524 δισεκατομμύρια δολάρια για ανοικοδόμηση τα επόμενα δέκα χρόνια.
Αναζήτηση ασφαλών επενδύσεων στο εξωτερικό
Σύμφωνα με τις φορολογικές αρχές, οι σημαντικότερες πηγές εισοδήματος περιελάμβαναν εισόδημα από το εξωτερικό με περίπου 790 εκατομμύρια ευρώ (34,2 δισεκατομμύρια χρίβνια), ακολουθούμενο από κληρονομιές και δωρεές με περίπου 315 εκατομμύρια ευρώ (13,6 δισεκατομμύρια χρίβνια).
Η οικονομική συμπεριφορά των Ουκρανών πολιτών έχει αφήσει το στίγμα της στην Πολωνία. Το 2023, ο αριθμός των διαμερισμάτων που πωλήθηκαν σε αλλοδαπούς στη δυτική γειτονική χώρα έφτασε σε νέο ρεκόρ, στα 14.346. Οι Ουκρανοί πολίτες ήταν οι πιο ενεργοί αγοραστές, αποκτώντας περίπου 7.700 ακίνητα.
Πέρυσι, σημειώθηκε νέο ρεκόρ στα διαμερίσματα που πωλήθηκαν σε ξένους. Συνολικά 17.330 πουλήθηκαν σε μη Πολωνούς, ανέφερε η πολωνική εφημερίδα «Rzeczpospolita». Τα περισσότερα από αυτά πήγαν σε Ουκρανούς πολίτες.
Συχνά επενδύουν σε ακίνητα ως ενοικιαζόμενα ακίνητα για να δημιουργήσουν παθητικό εισόδημα. Η εφημερίδα επικαλείται έναν αναλυτή. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Βαρσοβία θεωρείται συγκριτικά φθηνή. Πριν από τον πόλεμο, οι τιμές των ακινήτων στο Κίεβο ήταν ακόμη υψηλότερες από ό,τι στην Πολωνία.
Το φαινόμενο συνδέεται με το προσφυγικό κίνημα από την Ουκρανία τα τελευταία χρόνια, αλλά υποδηλώνει και την αναζήτηση ασφαλών ξένων επενδύσεων. Πολλοί Ουκρανοί σήμερα αναζητούν παρόμοιες σταθερές πηγές εισοδήματος στο εξωτερικό – όχι μόνο στην Πολωνία, αλλά όλο και περισσότερο και σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Επιπλέον, πολλοί Ουκρανοί ιδρύουν επιχειρήσεις στο εξωτερικό, ιδίως στην ΕΕ. Μόνο στην Πολωνία, μία στις δέκα νέες εταιρείες ιδρύθηκε από Ουκρανούς πέρυσι. Ωστόσο, το προκύπτον εισόδημα από το εξωτερικό δεν εμφανίζεται πάντα στις ουκρανικές φορολογικές δηλώσεις – συχνά λόγω υφιστάμενων συμφωνιών αποφυγής διπλής φορολογίας.
Εκτεταμένη διαφθορά
Σύμφωνα με τη ΜΚΟ Transparency International, η Ουκρανία, η οποία αγωνίζεται να ενταχθεί στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, είναι μια από τις πιο διεφθαρμένες χώρες στην Ευρώπη μετά τη Ρωσία. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, επανειλημμένα αποκαλύφθηκαν σκάνδαλα, στα οποία ειδικότερα στρατιωτικό προσωπικό πλούτισε.
Οι άνδρες που θέλουν να αποφύγουν τη στρατιωτική θητεία είναι επίσης πρόθυμοι να πληρώσουν πολλά. Οι δωροδοκίες ύψους 5.000 έως 10.000 δολαρίων δεν είναι ασυνήθιστες. Τα χρήματα καταβάλλονται είτε στους υπαλλήλους που είναι υπεύθυνοι για την επιστράτευση είτε σε γιατρούς.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Οργανωμένου Εγκλήματος, η Ουκρανία ήταν ήδη ένα σημαντικό σημείο εμπορίας ανθρώπων, ναρκωτικών και όπλων το 2021. Η κατάσταση επιδεινώθηκε μόνο τα τελευταία χρόνια του πολέμου. Αυτές οι συνθήκες εγείρουν επίσης ερωτήματα σχετικά με την αυξανόμενη περιουσία ορισμένων ανθρώπων.
Ο Ντόναλντ Τραμπ αφίχθη στη Σαουδική Αραβία εγκαινιάζοντας το πρώτο μεγάλο ταξίδι του στο εξωτερικό κατά τη δεύτερη θητεία του.
Ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε την επίσκεψη ως «ιστορική επιστροφή του προέδρου στη Μέση Ανατολή», με σταθμούς στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) από τις 13 έως τις 16 Μαΐου.
Τον Αμερικανό πρόεδρο υποδέχθηκε στο αεροδρόμιο ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Όπως είχε κάνει και στο πρώτο του προεδρικό ταξίδι, έτσι και τώρα, ο Τραμπ επιλέγει τη Σαουδική Αραβία ως τον πρώτο του προορισμό, επισημαίνοντας έτσι τη βαρύτητα που αποδίδει στις σχέσεις με τα κράτη του Κόλπου. Η επίσκεψη πραγματοποιείται σε μια περίοδο έντασης στην περιοχή και σημαντικών διεθνών εξελίξεων, όπως η διαμάχη μεταξύ Ισραήλ και της Χαμάς, οι τελευταίες εντάσεις μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, αλλά και η πιθανότητα ειρηνευτικών συνομιλιών για την Ουκρανία στην Κωνσταντινούπολη, που ίσως επηρεάσουν το πρόγραμμα του προέδρου.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Μέση Ανατολή, ο Τραμπ αναμένεται να ανακοινώσει μια σειρά σημαντικών επενδυτικών συμφωνιών, με στόχο την προσέλκυση κεφαλαίων από τα κράτη του Κόλπου σε στρατηγικούς τομείς των ΗΠΑ, όπως η άμυνα, η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη. Παράλληλα, το επίκεντρο των συναντήσεων του θα είναι καυτά περιφερειακά ζητήματα όπως η κρίση στη Γάζα, το μέλλον των Παλαιστινίων προσφύγων και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Τον Τραμπ συνοδεύουν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, όπως ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λάτνικ και ο υπουργός Ενέργειας Κρις Ράιτ, αλλά και στελέχη του επιτελείου του όπως η Σούζι Γουάιλς και ο Στίβεν Μίλερ.
Προτού αναχωρήσει για τη Μέση Ανατολή, οι αγορές κατέγραψαν εντυπωσιακή άνοδο στις 12 Μαΐου, μετά από προσωρινή συμφωνία ΗΠΑ–Κίνας για μείωση των δασμών, με τον δείκτη Dow Jones να ενισχύεται πάνω από 1.100 μονάδες. Την ίδια ημέρα, ο Τραμπ ανακοίνωσε την απελευθέρωση του Ένταν Αλεξάντερ, του τελευταίου Αμερικανού ομήρου στη Γάζα, ο οποίος κρατήθηκε από τη Χαμάς για 585 ημέρες.
Επενδύσεις και τεράστια εξοπλιστικά συμβόλαια
Την πρώτη του μέρα στη Ριάντ, ο Τραμπ θα συναντηθεί κατ’ ιδίαν με τον μπιν Σαλμάν και στη συνέχεια θα συμμετάσχει στο Επενδυτικό Φόρουμ Σαουδικής Αραβίας–ΗΠΑ, όπου κορυφαίοι επιχειρηματίες από τις δύο χώρες θα διερευνήσουν νέες ευκαιρίες συνεργασίας.
Τη δεύτερη μέρα, ο Αμερικανός πρόεδρος θα παραστεί σε σύνοδο κορυφής του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (Gulf Cooperation Council-GCC), με τη συμμετοχή του Μπαχρέιν, του Κουβέιτ, του Ομάν, του Κατάρ, της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ.
Ενδεικτικά, η Σαουδική Αραβία έχει δεσμευθεί να επενδύσει 600 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ενώ τα ΗΑΕ ανακοίνωσαν κολοσσιαία επένδυση 1,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων μέσα στην επόμενη δεκαετία, καλύπτοντας τομείς αιχμής όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι ημιαγωγοί, η ενέργεια και η βιομηχανία.
Ο Τραμπ γνωστοποίησε τη Δευτέρα πως το Κατάρ θα δωρίσει ένα πολυτελές αεροσκάφος που θα αντικαταστήσει το Air Force One. Ερωτηθείς από δημοσιογράφους, τόνισε πως πρόκειται για «μία εξαιρετική χειρονομία» και συμπλήρωσε: «Το εκτιμώ ιδιαίτερα. Δεν είμαι άνθρωπος που θα αρνιόταν μια τέτοια προσφορά». Διευκρίνισε, επίσης, ότι το αεροπλάνο θα «μεταφερθεί απευθείας» στην προεδρική του βιβλιοθήκη του μετά τη λήξη της θητείας του.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, αναμένεται να ανακοινωθούν μεγάλα αμυντικά προγράμματα, με κορυφαίο ένα εξοπλιστικό πακέτο 100 δισ. δολαρίων προς τη Σαουδική Αραβία, καθώς και σημαντικές πωλήσεις όπλων στο Κατάρ.
Ανοιχτό το ενδεχόμενο επίσκεψης στην Τουρκία
Το πρόγραμμα του Τραμπ προβλέπει μετάβαση στη Ντόχα στις 14 Μαΐου και στη συνέχεια στο Αμπού Ντάμπι στις 15 του μήνα.
Το πλάνο, ωστόσο, παραμένει ευέλικτο, καθώς ο πρόεδρος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να ταξιδέψει στην Τουρκία την Πέμπτη, προκειμένου να παραστεί –αν πραγματοποιηθεί– η συνάντηση του Ουκρανού προέδρου Ζελένσκι με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν. «Υπάρχει πιθανότητα να το κάνω», ανέφερε ο Τραμπ σε δημοσιογράφους τη Δευτέρα, διευκρινίζοντας πως θα πήγαινε «αν θεωρούσε ότι θα βοηθούσε».
Η φημολογία ότι ο Τραμπ θα συναντηθεί με τον Σύρο πρόεδρο Αχμέντ αλ-Σαρά στη Σαουδική Αραβία διαψεύδεται από αξιωματούχο της αμερικανικής κυβέρνησης. Πάντως, ο ίδιος ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί πως ίσως εξετάσει την άρση των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί στη Συρία κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Άσαντ.
«Πρέπει να πάρουμε μια απόφαση για τις κυρώσεις, τις οποίες ίσως άρουμε», σχολίασε ο Αμερικανός πρόεδρος προτού αναχωρήσει για τη Μέση Ανατολή. «Ενδέχεται να τις αποσύρουμε, γιατί θέλουμε να δώσουμε στη Συρία ένα νέο ξεκίνημα».
Τέλος, ο Τραμπ εξέφρασε την ελπίδα ότι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του θα υπάρξουν και άλλες απελευθερώσεις ομήρων από τη Χαμάς. «Ελπίζουμε να έχουμε και άλλες απελευθερώσεις. Υπολογίζουμε ότι υπάρχουν ακόμα περίπου 20 όμηροι ζωντανοί στα χέρια της Χαμάς», δήλωσε στον Τύπο.
