Η υπεραλιεία στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα μειώθηκε σημαντικά την δεκαετία που πέρασε, αλλά εξακολουθεί να αφορά το 73% των ειδών που διατίθενται στο εμπόριο και ως εκ τούτου ο στόχος για βιώσιμη αλιεία απέχει ακόμη πολύ από την επίτευξή του, σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.
Στην ζώνη αυτή, όπου ένας κάτοικος στους 1.000 είναι αλιέας, η βελτίωση της διαχείρισης των αλιευτικών πόρων είναι ζωτικής σημασίας, τόσο για την τοπική οικονομία όσο και για την διατήρηση της βιοποικιλότητας, υπογραμμίζεται στην έκθεση αυτή της Γενικής Επιτροπής Αλιείας για την Μεσόγειο (CGPM) του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO).
Η έκδοση για το 2022 αυτής της έκθεσης, που συντάσσεται κάθε δύο χρόνια, δόθηκε στη δημοσιότητα καθώς στον Καναδά αρχίζει η 15η Διάσκεψη της Σύμβασης του ΟΗΕ για τη Βιοποικιλότητα, η λεγόμενη COP15 Βιοποικιλότητα.
Αν και η πίεση μειώνεται λίγο, ιδιαίτερα για τα είδη που υπάγονται σε πολυμερή σχέδια διαχείρισης, “το 73% των εμπορικών ειδών εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο υπερεκμετάλλευσης και η πίεση στην αλιεία, μολονότι λιγότερο ισχυρή απ’ ό,τι στο παρελθόν, παραμένει η διπλάσια από αυτό που θεωρείται βιώσιμο”, σύμφωνα με την έκθεση.
Στην προηγούμενη έκθεσή της, η CGPM υπολόγιζε ότι η υπερεκμετάλλευση αφορούσε το 75% των ειδών που διατίθεντο στο εμπόριο το 2018 και το 88% το 2012.
Το ενθαρρυντικό είναι ότι η CGPM διαπίστωσε “αξιοσημείωτη μείωση της υπεραλιείας στα αποθέματα ευρωπαϊκού μπακαλιάρου στη Μεσόγειο, σε καλκάνι στην Μαύρη Θάλασσα και σε γλώσσα στην Αδριατική, τα οποία υπόκεινται σήμερα σε ένα ή αρκετά σχέδια διαχείρισης”.
Είναι ζωτικής σημασίας για τις ενδιαφερόμενες χώρες “να αντιστρέψουν την τάση μείωσης των υδάτινων πόρων” και “να συνδέσουν την αποδοτικότητα με την βιωσιμότητα”, σημειώνει ο Μιγκέλ Μπερνάλ, εκτελεστικός γραμματέας της CGPM.
Ο αλιευτικός τομέας στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα παρέχει ετησίως παραγωγή 1.189.200 τόνων (με εξαίρεση τα είδη τόνου) και τα έσοδά της υπολογίζονται σε 2,9 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο τομέας αντιπροσωπεύει “όπως υπολογίζεται περίπου μισό εκατομμύριο θέσεις εργασίας σε όλη την αξιακή αλυσίδα”, εκ των οποίων 194.000 άμεσες θέσεις εργασίας σε πλοία (σχεδόν το 60% των οποίων στην παραδοσιακή αλιεία).
Ο τομέας έφτασε στο απόγειο της παραγωγικότητάς του στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και έκτοτε τα αλιεύματα μειώνονται. Από το 2020, λόγω κυρίως των συνεπειών της πανδημίας της COVID-19, “ο τομέας κατέγραψε απώλειες περίπου 15% της παραγωγής αλιευμάτων, 19% των εσόδων και 14% των θέσεων εργασίας”, σύμφωνα με την έκθεση.
Η CGPM υπογραμμίζει ότι τα μέσα διαβίωσης στις παράκτιες ζώνες απειλούνται από την γήρανση του εργατικού δυναμικού και από την απώλεια θέσεων εργασίας: το 2020 πάνω από τους μισούς ναυτικούς-αλιείς ήταν ηλικίας άνω των 40 ετών και μόνον 10% ήταν κάτω των 25 ετών.
“Μια μπλε μεταμόρφωση” του τομέα της αλιείας, δηλαδή που να σέβεται τα θαλάσσια οικοσυστήματα, είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί ότι ο τομέας αυτός θα συνεχίσει να υποστηρίζει την παραγωγή τροφίμων και τα μέσα διαβίωσης των σημερινών και των μελλοντικών γενεών”, σημείωσε ο Μάνουελ Μπαράνγκε, ο διευθυντής της Διεύθυνσης Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών του FAO.
Η CGPM, η οποία συσπειρώνει 23 χώρες, ιδρύθηκε το 1949 για να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην διατήρηση των ιχθυαποθεμάτων στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου.
Οι ζώνες στις οποίες απαγορεύεται ή τελεί υπό ρύθμιση η αλιεία αποτελούν τον καρπό διαπραγματεύσεων, κυρίως ανάμεσα στις αρχές και τους αλιείς. Σήμερα περίπου τα δύο τρίτα της έκτασης της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας προστατεύονται σε δέκα ρυθμισμένες ζώνες αλιείας που έχουν οριστεί από την CGPM.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε σήμερα ότι κλιμακώνει το μπρα-ντε-φερ με την Κίνα στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου με την κατάθεση αγωγών κατά των εμπορικών περιορισμών εναντίον της Λιθουανίας και της παρεμπόδισης προσφυγών ευρωπαϊκών εταιρειών με αντικείμενο τις πατέντες.
«Θα προτιμούσαμε να επιλύσουμε αυτές τις σημαντικές, συστημικού χαρακτήρα, υποθέσεις στο πλαίσιο διαδικασίας διαβούλευσης και αφιερώσαμε πολύ χρόνο προσπαθώντας να το καταφέρουμε, αλλά ματαίως. Κατά συνέπεια, δεν έχουμε άλλη επιλογή», εξήγησε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιος για το Εμπόριο Βάλντις Ντομπρόβσκις.
«Οι καλοί εταίροι συμπεριφέρονται με σεβασμό και οφείλουν να εφαρμόζουν νόμιμους όρους ανταγωνισμού. Είναι καθήκον μας να υπερασπισθούμε τα δικαιώματά μας την ώρα που η Κίνα παραβιάζει τους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου», όπου, στην περίπτωση της Λιθουανίας, «υποβάλλει ένα κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε οικονομικό καταναγκασμό που έχει συνέπειες στην ενιαία αγορά μας», πρόσθεσε.
Η Λιθουανία επέτρεψε τον Νοέμβριο 2021 στην Ταϊβάν να ανοίξει επίσημη αντιπροσωπεία στο Βίλνιους με το όνομά της, προκαλώντας την οργή του Πεκίνου, που απορρίπτει την επίσημη χρησιμοποίηση του ονόματος Ταϊβάν και δεν αναγνωρίζει την κρατική υπόσταση του νησιού που θεωρεί ότι αποτελεί επαρχία της Κίνας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει ότι είναι σε θέση να αποδείξει ότι από τον Δεκέμβριο 2021 η Κίνα εφαρμόζει διακριτικά και εξαναγκαστικά μέτρα απέναντι στις λιθουανικές εξαγωγές και στις εξαγωγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης που περιλαμβάνουν λιθουανικά προϊόντα.
Τα ίδια τα κινεζικά στατιστικά στοιχεία κάνουν λόγο για κατάρρευση κατά 80% σε ετήσια βάση του εμπορίου ανάμεσα στην Λιθουανία και την Κίνα κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατηγορεί επίσης το Πεκίνο για δραστική παρεμπόδιση των προσφυγών στην δικαιοσύνη ευρωπαϊκών εταιρειών οι πατέντες των οποίων, κυρίως στον τομέα της τεχνολογίας των τηλεπικοινωνιών, χρησιμοποιούνται παράνομα από κινεζικές εταιρείες.
Από τον Αύγουστο 2020, τα δικαστήρια της Κίνας μπορούν να απαγορεύουν στους κατόχους πατεντών να προσφεύγουν σε μη κινεζικό δικαστήριο για την προστασία των δικαιωμάτων τους μέσω «διαταγής μη δίωξης» σε τρίτο κράτος. Η παραβίασή της τιμωρείται με πρόστιμο που μπορεί να φθάνει τα 130.000 ευρώ ημερησίως, σύμφωνα με την ΕΕ.
Η απαγόρευση είναι ασύμβατη με την συμφωνία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση
Σε 21 προσαγωγές ατόμων προχώρησε χθες η ΕΛ.ΑΣ, κατά την διάρκεια των επεισοδίων που έγιναν το βράδυ στα Εξάρχεια μετά το τέλος της πορείας για τα 14 χρόνια από την δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.
Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ από τις 21 προσαγωγές οι 9 μετατράπηκαν σε συλλήψεις. Επιπρόσθετα κατά την διάρκεια των επεισοδίων τραυματίστηκαν ελαφρά 3 αστυνομικοί.
Εκτός όμως από τα Εξάρχεια επεισόδια έγιναν χθες το βράδυ και στην Αυλίζα Αχαρνών, όπου ομάδες νεαρών Ρομά διαμαρτυρόμενοι για τον πυροβολισμό του 16χρονου στη Θεσσαλονίκη από αστυνομικό, άναψαν φωτιές στην περιοχή και επιτέθηκαν με πέτρες και άλλα αντικείμενα εναντίον αστυνομικών δυνάμεων.
Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ για τα επεισόδια στην Αυλίζα Αχαρνών έγιναν 7 συλλήψεις, ενώ τραυματίστηκαν 10 αστυνομικοί, οι 6 από σκάγια και οι υπόλοιποι 4 από ρίψεις αντικειμένων.
Τέλος, κλειστή είναι αυτή την ώρα η περιφερειακή οδός Αιγάλεω καθώς, σύμφωνα με την αστυνομία, κατά την διάρκεια των επεισοδίων οι Ρομά πέταξαν πολλά ογκώδη αντικείμενα στο οδόστρωμα και αναμένεται συνεργείο για να τα απομακρύνει.
Ένας Αμερικανός επιστήμονας που εργαζόταν σε ερευνητικό εργαστήριο στη Γουχάν της Κίνας ισχυρίζεται ότι ο νέος κορονοϊός είναι ένας «γενετικά τροποποιημένος παράγοντας» που διέρρευσε από την εγκατάσταση που χρηματοδοτούσαν οι ΗΠΑ.
Φέρεται να το αποκάλυψε ο Dr. Andrew Huff, επιδημιολόγος και πρώην αντιπρόεδρος της EcoHealth Alliance, στο βιβλίο «The Truth About Wuhan», στο οποίο αναφέρεται στην πανδημία ως τη «μεγαλύτερη αποτυχία των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών μετά την 11η Σεπτεμβρίου».
Στο βιβλίο του, ο Huff αναφέρει ότι ο ιός COVID-19 δημιουργήθηκε γενετικά μέσω κινεζικών πειραμάτων «κέρδους-λειτουργίας»- τα οποία αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ένας οργανισμός – που χρηματοδοτήθηκαν από την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, ανέφερε η Sun.
Είπε ότι η EcoHealth ξόδεψε χρόνια διδάσκοντας στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν τις «καλύτερες υπάρχουσες μεθόδους για την κατασκευή κορονοϊών νυχτερίδων ώστε να επιτίθενται σε άλλα είδη» και ότι η Κίνα γνώριζε «ότι επρόκειτο για έναν γενετικά τροποποιημένο παράγοντα».
«Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ευθύνεται για τη μεταφορά επικίνδυνης βιοτεχνολογίας στους Κινέζους», δήλωσε στην εφημερίδα The Sun. «Τρομοκρατήθηκα από αυτό που είδα. Τους παραδίδαμε απλώς τεχνολογία βιολογικού όπλου».
Ο Huff υποστηρίζει ότι τα πειράματα «κέρδους-λειτουργίας» της Κίνας πραγματοποιήθηκαν με ανεπαρκή μέτρα ελέγχου, γεγονός που οδήγησε στη διαρροή στο εργαστήριο της Γουχάν.
Το εργαστήριο P4 στην πανεπιστημιούπολη του Ινστιτούτου ιολογίας στη Γουχάν, στην κεντρική επαρχία Χουμπέι της Κίνας, στις 13 Μαΐου 2020. (Hector Retamal / AFP μέσω Getty Images)
«Η EcoHealth Alliance και τα ξένα εργαστήρια δεν διέθεταν τα κατάλληλα μέτρα ελέγχου για τη διασφάλιση της κατάλληλης βιοασφάλειας και διαχείρισης κινδύνου, με τελικό αποτέλεσμα τη διαρροή του εργαστηρίου στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν», γράφει στο βιβλίο.
Η EcoHealth Alliance, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με έδρα τις ΗΠΑ που έχει ως στόχο την πρόληψη της εμφάνισης νέων μολυσματικών ασθενειών, μελετά τους κορονοϊούς που σχετίζονται με τις νυχτερίδες με χρηματοδότηση από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH). Η ομάδα δημιούργησε δεσμούς με το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν.
«Κανείς δεν πρέπει να εκπλαγεί από το γεγονός ότι οι Κινέζοι είπαν ψέματα για το ξέσπασμα του SARS-CoV-2 και στη συνέχεια κατέβαλαν εξαιρετικές προσπάθειες για να φανεί ότι η ασθένεια εμφανίστηκε με φυσικό τρόπο», προσθέτει ο Huff.
Ο Fauci υπερασπίζεται τη χρηματοδότηση της EcoHealth
Ο Dr. Anthony Fauci, επικεφαλής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων (NIAID), είχε υπερασπιστεί την απόφαση της υπηρεσίας του να χρηματοδοτήσει την EcoHealth.
Η EcoHealth έλαβε περίπου 3 εκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις από το NIAID στα τέλη Σεπτεμβρίου, γεγονός που συνέβη μόλις λίγες εβδομάδες αφότου το NIH, στο οποίο ανήκει το NIAID, τερμάτισε μια επιχορήγηση της EcoHealth στο εργαστήριο της Γουχάν.
Το NIH δήλωσε στην Επιτροπή Εποπτείας της Βουλής των Αντιπροσώπων ότι η κινεζική εγκατάσταση είχε αρνηθεί δύο φορές τα αιτήματα του οργανισμού να παραδώσει τα εργαστηριακά αρχεία ώστε να μπορέσει να επανεξετάσει την έρευνα.
Ο Dr. Anthony Fauci, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων, στο Καπιτώλιο στην Ουάσιγκτον στις 14 Σεπτεμβρίου 2022. (Drew Angerer/Getty Images)
Όταν ρωτήθηκε γιατί ήταν βέβαιος ότι «η EcoHealth είναι ένας καλός εταίρος χρηματοδότησης», παρά τις επικρίσεις σχετικά με την έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά την έρευνα για τους ιούς, ο Fauci επέμεινε ότι τα δύο αυτά ζητήματα είναι ξεχωριστά.
«Είναι κάπως σαν να λέμε ότι υπάρχει μια επιχορήγηση από ένα ίδρυμα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι [υπάρχει] κάτι πολύ κακό σε αυτή την επιχορήγηση και, επομένως, δεν πρέπει να δίνετε καμία χρηματοδότηση σε οποιοδήποτε άλλο στοιχείο αυτού του ιδρύματος», δήλωσε ο Fauci.
«Πρέπει να είμαστε δίκαιοι και να ακολουθούμε τη διαδικασία, όχι να αποφασίζουμε αυθαίρετα αν θέλουμε να χρηματοδοτήσουμε κάτι ή όχι», δήλωσε σε διαδικτυακό σεμινάριο που διοργάνωσε στις 4 Οκτωβρίου το Κέντρο Δημοσιογραφίας για την Υγεία του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας.
Όσον αφορά τη θεωρία της διαρροής από το εργαστήριο, ο Fauci δήλωσε ότι «κρατούσε ένα εντελώς ανοιχτό μυαλό για την πιθανότητα να υπήρξε διαρροή από το εργαστήριο», αλλά η «διαρροή από το εργαστήριο είναι μια θεωρία χωρίς καμία απολύτως απόδειξη».
Μέσα στ’ άλλα, η «Οδύσσεια» πραγματεύεται και το ζήτημα της τάξης που καλείται να φέρει ένας πατέρας στο σπίτι του.
Του Walker Larson
Μετάφραση και επιμέλεια: Αλία Ζάε
Συνήθως, όταν σκεφτόμαστε την «Οδύσσεια», το μυαλό μας πηγαίνει στις περιπέτειες του Οδυσσέα, στα μυθολογικά τέρατα που συνάντησε και στα βάσανα που πέρασε στις θάλασσες. Οι εικόνες του τυφλού Κύκλωπα που επιτίθεται με ογκόλιθους στο καράβι του Οδυσσέα, το τεράστιο στόμα της Χάρυβδης που αναρουφά τα «μαύρα σαν το κρασί» νερά και η πάλη του Οδυσσέα με τα κύματα της οργής του Ποσειδώνα είναι συνήθως οι πιο ισχυρές εντυπώσεις που μας αφήνει το ομηρικό έπος του 8ου – 7ου αιώνα π.Χ., όταν το γνωρίζουμε έμμεσα, δηλαδή μέσω κινηματογραφικών μεταφορών και άλλων διασκευών.
Ωστόσο, οι περιπέτειες και τα τέρατα δεν είναι το κυρίως θέμα της «Οδύσσειας». Η εξιστόρηση τους από τον Οδυσσέα στους Φαίακες δεν καταλαμβάνει παρά μόνο 4 από τις 24 συνολικά ραψωδίες (ι’-μ’). Το κυρίαρχο αντικείμενο της «Οδύσσειας» είναι ο νόστος, εξωτερικός και εσωτερικός, του ήρωα, ο οποίος είναι όχι μόνον ‘πολύμητις’ (εύστροφος, εφευρετικός και με πολλή φρόνηση) και ‘πολύτλας’ (χιλιοβασανισμένος), αλλά και πολυεπίπεδος.
Ο Οδυσσέας δεμένος στο κατάρτι του πλοίου του ακούει το τραγούδι των Σειρήνων.
Ο Οδυσσέας ξεκινά το ταξίδι της επιστροφής στο νησί του μετά από το τέλος του Τρωικού πολέμου και την καταστροφή της Τροίας. Παρακινείται από τον πόθο να ξαναβρεί ό,τι άφησε πίσω του: την πατρίδα και το σπίτι του, το χώμα που τον γέννησε, τη γυναίκα και τον γιο του πρωτίστως.
Όταν συναντά τη Ναυσικά στο νησί των Φαιάκων και της μιλά με λόγια γλυκά για να μην τη φοβίσει, αφού της διηγείται με συντομία πώς ναυάγησε στη χώρα της και την παρακαλεί να του δώσει ένα ρούχο να σκεπαστεί, της εύχεται οι θεοί να της το ανταποδώσουν πολλαπλά, δίνοντάς της όσα επιθυμεί μαζί με οικογενειακή ευτυχία και ομόνοια:
«…γιατί δεν υπάρχει πράγμα καλύτερο και ανώτερο απ’ αυτό, όταν ο άντρας κι η γυναίκα διευθύνουν το σπίτι έχοντας τις ίδιες γνώμες – έτσι πολύ θα θλίβονται οι εχθροί, θα χαίρονται οι φίλοι, μα πιο πολύ οι ίδιοι θα το νιώθουν.»1
Από τα παραπάνω λόγια του μπορούμε να καταλάβουμε τη βαθιά επιθυμία του για την οικογένειά του. Αν κι έφυγε από την Τροία ως πολέμαρχος, στην πορεία ‘αναγκάστηκε’ να αφήσει αυτό τον ρόλο πίσω του ώστε να μπορέσει να αποκατασταθεί ως βασιλιάς της Ιθάκης και σύζυγος της Πηνελόπης. Επιπλέον, έχει κι έναν νέο ρόλο να αναλάβει: αυτόν του πατέρα του Τηλέμαχου, τον οποίον άφησε αγέννητο ακόμα βρέφος και ξαναβρίσκει νέον άντρα. Η εικοσαετής απουσία του καθιστά την καταγωγή του Τηλέμαχου αμφισβητήσιμη ακόμα κι από τον ίδιο.2
Προβλήματα στο σπίτι
Ένα από τα ζητήματα που πραγματεύεται η «Οδύσσεια» είναι και οι προβληματικές καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν όταν ένα ζευγάρι αναγκάζεται να χωριστεί, όταν τα παιδιά μεγαλώνουν χωρίς πατέρα κι όταν ένας λαός μένει ακέφαλος.
Κατά τη διάρκεια της πολυετούς απουσίας του Οδυσσέα, τα πράγματα στην πατρίδα του, την Ιθάκη, δεν πάνε και τόσο καλά. Οι άνθρωποι τον έχουν πια για νεκρό, αφήνοντας το περιθώριο στους μνηστήρες να πολιορκούν τη σύζυγό του και τον θρόνο.
Οι μνηστήρες, νεαροί φιλόδοξοι άντρες από την Ιθάκη και τα γύρω νησιά, δεν διστάζουν να εγκατασταθούν στο σπίτι του Οδυσσέα κατασπαταλώντας την περιουσία του. Η Πηνελόπη κι ο Τηλέμαχος είναι ανήμποροι να τους διώξουν και να εμποδίσουν την προσβολή.
«… μπήκαν κι οι μνηστήρες που ήτανε γεμάτοι θρασύτητα. Αυτοί κατόπι κάθιζαν στη σειρά σε καθίσματα και θρόνους, ενώ οι κήρυκες τους έχυναν νερό στα χέρια και δούλες κουβαλούσαν άφθονα ψωμιά μέσα σε κάνιστρα [και νέοι εγέμισαν ως απάνω τους κρατήρες με κρασί]. Κι αυτοί άπλωσαν τα χέρια τους στα φαγητά που περίμεναν έτοιμα μπροστά τους. Μα όταν πια οι μνηστήρες χόρτασαν από πιοτό και φαγητό, άλλες φροντίδες στο μυαλό τους είχαν, το τραγούδι δηλαδή και το χορό – γιατί αυτά είναι που συμπληρώνουνε το γεύμα…»3
Οι μνηστήρες δεν σκέφτονται παρά μόνο πώς θα διασκεδάσουν. Είναι μια ακραία μορφή της ‘αρμένικης βίζιτας’, του επισκέπτη που επιβαρύνει τον οικοδεσπότη με την παρατεταμένη παρουσία του. Στην αρχαία Ελλάδα, όπου η φιλοξενία ήταν ύψιστη αρχή και αρετή υπό την προστασία του ίδιου του Δία, η κατάχρησή της και η καταστρατήγηση των άγραφων νόμων της είχαν πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα απ’ ό,τι ίσως στην δική μας εποχή.
Για τους Έλληνες των αρχαίων χρόνων, η φιλοξενία ήταν ιερή. Οι κανόνες της ήταν συγκεκριμένοι και απαραβίαστοι, δοσμένοι από τους θεούς. Οι άνθρωποι πίστευαν επίσης ότι οι επισκέπτες ήταν σταλμένοι από τους θεούς ή ίσως ότι ήταν και οι ίδιοι θεοί μεταμορφωμένοι, καθώς κάτι τέτοιο ήταν αρκετά συνηθισμένο στον αρχαίο κόσμο, όπως φαίνεται και από τα ομηρικά έπη. Γι’ αυτό και οι οικοδεσπότες δέχονταν κάθε επισκέπτη και τον φρόντιζαν με φαγητό και ποτό πριν τον ρωτήσουν ποιος είναι. Μόνον αφότου είχε φάει κι είχε πιει, μιλούσε ο επισκέπτης για τον εαυτό του, διηγούνταν την ιστορία του και εξηγούσε την παρουσία του εκεί. Επίσης, για να του ευχηθούν καλό κατευόδιο και ως αναμνηστικά, οι οικοδεσπότες πρόσφεραν δώρα στους απερχόμενους επισκέπτες. Αντίστοιχα, οι επισκέπτες σέβονταν και τιμούσαν τους οικοδεσπότες τους, φροντίζοντας να μην τους γίνουν βάρος.
Οι μνηστήρες όμως περιφρονούν τα πατροπαράδοτα έθιμα και δεν υπήρχε κανείς να τους υποχρεώσει να επιδείξουν καλή συμπεριφορά. Στην Ιθάκη επικρατούσε χάος.
Τζον Ουίλιαμ Γουώτερχαουζ, «Η Πηνελόπη και οι μνηστήρες», 1911-12. (Public Domain)
Στην Ιθάκη επικρατούσε χάος και κανείς δεν μπορούσε να επιβάλλει στους μνηστήρες να φερθούν με ευπρέπεια και με τον οφειλόμενο στη βασίλισσα και στον απόντα βασιλιά σεβασμό.
Πώς όμως έφτασαν αυτοί οι νέοι να γίνουν τόσο ξεδιάντροποι και να φέρονται με τόση θρασύτητα, αδιάφοροι για τις ιερές παραδόσεις του τόπου τους; Η έλλειψη του πατέρα ίσως να είναι μια εξήγηση για την κατάσταση αυτή.
Ο Οδυσσέας δεν ήταν φυσικά ο μόνος άντρας που άφησε την Ιθάκη για να ακολουθήσει τους υπόλοιπους Αχαιούς στον Τρωικό πόλεμο. Μια ολόκληρη γενιά αντρών άφησαν τα παιδιά και τις γυναίκες τους πίσω για να εκστρατεύσουν μαζί του πριν από είκοσι χρόνια. Μια ολόκληρη γενιά παιδιών μεγάλωσε και ανδρώθηκε στερημένη της πατρικής καθοδήγησης.
Χωρίς την εμπειρία, τη γνώση και τη σοφία των μεγαλυτέρων τους, οι περισσότεροι νέοι της Ιθάκης απέτυχαν να ωριμάσουν σε φρόνιμους, ‘πεπνυμένους’, άντρες (σε αντίθεση με τον Τηλέμαχο). Παρέμειναν προσκολλημένοι στο εγωιστικό κυνήγι των εφηβικών απολαύσεων, αδιάφοροι για την ευσέβεια, την τιμή και τα προγονικά έθιμα, όπως η φιλοξενία.
Στον δρόμο για την ωριμότητα
Ο ρόλος του πατέρα στην πορεία των γιων του προς την ωριμότητα είναι κεφαλαιώδης, ιδίως όσον αφορά τη μετάδοση της γνώσης των ηθών της κοινότητας και την είσοδο των νέων σε αυτήν ως άντρες πια. Ένας καλός πατέρας θα βοηθήσει τους γιους του να βρουν τη θέση τους μέσα στην κοινότητα και θα τους διδάξει πώς να χρησιμοποιούν τη δύναμη και τις ικανότητές του για το καλό, για να προσφέρουν και να προστατεύουν κι όχι για να εκμεταλλεύονται τους πιο αδύναμους.
Μεγαλώνοντας μόνα, τα αγόρια δεν γνωρίζουν πώς να ανδρωθούν σωστά και χάνουν ή, ακόμα χειρότερα, περιφρονούν τους δεσμούς τους με το παρελθόν. Χωρίς το παράδειγμα ενός πατέρα που τιμά τα προγονικά ήθη – είτε λόγω της απουσίας του είτε λόγω της αήθειάς του – είναι εύκολο τα αγόρια να θεωρήσουν ότι οι παραδόσεις δεν είναι και τόσο σημαντικές.
Η αλήθεια αυτή που μας κληροδοτεί ο Όμηρος από το μακρινό παρελθόν με τη σοφία και τη διεισδυτικότητά του είναι διαχρονική και μπορούμε να διαπιστώσουμε την ισχύ της ακόμα και στις μέρες μας. Δεδομένης της κατάστασης στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, όπου ο αριθμός των παιδιών που μεγαλώνουν χωρίς πατέρα είναι μεγάλος και επιπλέον παρουσιάζει συνεχώς αυξητικές τάσεις, η παραπάνω διαπίστωση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική.
Όπως οι μνηστήρες στην ομηρική Ιθάκη, οι νέοι της εποχής μας έχουν χάσει κάθε δεσμό με τις πολιτισμικές παραδόσεις τους. Στερημένοι ιδανικών, βάσης και κατεύθυνσης, γίνονται εύκολη λεία των βίαιων μηνυμάτων των βιντεοπαιχνιδιών και της πορνογραφίας. Πέραν της φυσικής απουσίας όμως, η γενικότερη απαξίωση του πατρικού ρόλου κοστίζει επίσης στις κοινωνίες μας πολλά: είμαστε καταδικασμένοι να βλέπουμε να χάνονται σιγά σιγά πολιτισμικοί θησαυροί, αξίες, αρχές, γνώσεις και σοφία αιώνων, διαμορφωμένοι και συγκεντρωμένοι από τις απαρχές του ανθρώπινου πολιτισμού.
Ωστόσο, ο Όμηρος δεν μας εγκαταλείπει σε μια άναρχη, χαοτική κοινωνία. Στο έπος του, ο νόστος του Οδυσσέα βάζει τέλος στο χάος και αποκαθιστά την τάξη. Σημαντικότερος σύμμαχός του, εκτός από την Αθηνά και τον Δία, ο γιος του Τηλέμαχος, ο οποίος γεννημένος λίγο μετά την αναχώρηση του πατέρα του για την Τροία, έχει φτάσει στην ηλικία των είκοσι χρόνων, έχοντας μάλιστα καταφέρει να αποφύγει τα ελαττώματα της ορφανής από πατέρα γενιάς του.
Tομά Ντεζώρζ, «Ο Οδυσσέας σκοτώνει τους μνηστήρες», 1812. Μουσείο Roger Quilliot, Ωβέρνη (Γαλλία) (Cropped image, Sailko/CC BY 3.0)
Στο πλευρό του πατέρα του, ο Τηλέμαχος βοηθά τον Οδυσσέα να αντιμετωπίσει τους επίδοξους σφετεριστές του οίκου και της περιουσίας του.
Μετά από τη συνάντησή του με τον πατέρα του, ο νεαρός Τηλέμαχος, που ήδη έχει δεχθεί κι αυτός, όπως κι ο Οδυσσέας, πολλές φορές τη σοφή καθοδήγηση και βοήθεια της Αθηνάς, γίνεται πιο αποφασιστικός και ικανός να σταθεί άξια στο πλευρό του Οδυσσέα. Όταν έρχεται η στιγμή να αντιμετωπίσουν τους μνηστήρες, ο Οδυσσέας μπορεί να βασιστεί στη βοήθεια του γιου του.
Η εικόνα της επανασύνδεσης πατέρα και γιου που ζωγραφίζει ο Όμηρος είναι ιδιαίτερα συγκινητική. Οι δυο πρωταγωνιστές της σκηνής δεν νιώθουν την ανάγκη να συγκρατήσουν τα συναισθήματά τους και εκφράζουν τη συγκίνησή τους ελεύθερα με δάκρυα και θρήνους, «πιο σπαραχτικά κι από τ΄ αγριοπούλια, κι από τους αετούς ή τους γύπες που έχουνε νύχια γυριστά, και που τους άρπαξαν τα μικρά τους οι ξωτάρηδες, προτού να κάμουν φτερούγες – τόσο πονετικά έτρεχαν τα δάκρυα από τα μάτια τους». 4
Η αμοιβαία αγάπη και η εμπιστοσύνη τους δένουν την ισχυρή συμμαχία τους και αποκαθιστούν σχεδόν άμεσα το δεσμό που δεν είχε μπορέσει να δημιουργηθεί στα χρόνια της απουσίας του Οδυσσέα.
Η αποκατάσταση του μεταξύ τους δεσμού συνεπάγεται και την αποκατάσταση της τάξης: στο παλάτι, το νησί, την κοινωνία. Μένει και σε εμάς να αποφασίσουμε αν θα τοποθετήσουμε, όπως και ο Όμηρος, τις ελπίδες για την αποκατάσταση του πολιτισμού μας στην αποκατάσταση των δεσμών μεταξύ μας, με το παρελθόν και με την κληρονομιά μας.
Κι αν θα τοποθετήσουμε όπως ο Οδυσσέας αδιασάλευτη την πίστη μας στην αρωγή των αθανάτων:
«… θα είναι αρκετή η Αθηνά μαζί με τον πατέρα της το Δία, ή να βρω με το μυαλό μου κανέναν άλλο βοηθό;»
[…] «Έξοχοι υπερασπιστές είναι αυτοί οι δυο που λες, καθώς κάθονται στα σύννεφα ψηλά, κι είναι παντοδύναμοι ανάμεσα στους άλλους ανθρώπους και στους αθάνατους θεούς.» 5
Ο Γουώκερ Λάρσον, κάτοχος Master στην αγγλική φιλολογία, διδάσκει λογοτεχνία και ιστορία σε ιδιωτικό κολλέγιο του Ουινσκόνσιν, όπου μένει με τη σύζυγό του. Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στα The Hemingway Review, Intellectual Takeout και στο Substack του, “TheHazelnut.”
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Ομήρου Οδύσσεια, βιβλίο δεύτερο (δ-ε-ζ), ραψωδία ζ’, σελ. 205 (εκδόσεις Πάπυρος 1957, μετάφραση Γ. Δ. Ζευγώλη)
2. Ομήρου Οδύσσεια, βιβλίο πρώτο (α-β-γ), ραψωδία α’, σελ. 3 (εκδόσεις Πάπυρος 1957, μετάφραση Γ. Δ. Ζευγώλη)
3. Ομήρου Οδύσσεια, βιβλίο πρώτο (α-β-γ), ραψωδία α’, σελ. 31 (εκδόσεις Πάπυρος 1957, μετάφραση Γ. Δ. Ζευγώλη)
Να στείλει ένα μήνυμα στην Τουρκία για τις υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά επέλεξε το Κογκρέσο των ΗΠΑ, το οποίο συμπεριέλαβε σχετική αναφορά στο συνοδευτικό κείμενο του αμυντικού προϋπολογισμού (NDAA) που οριστικοποιήθηκε την Τρίτη το βράδυ. «Πιστεύουμε ότι οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ δεν θα πρέπει να πραγματοποιούν μη εξουσιοδοτημένες υπερπτήσεις σε εναέριους χώρους άλλων νατοϊκών συμμάχων», σημειώνουν οι Αμερικανοί νομοθέτες στο συνοδευτικό επεξηγηματικό κείμενο των επιτροπών Αμυντικών Υποθέσεων της Βουλής και της Γερουσίας.
Η συγκεκριμένη διατύπωση θεωρείται μια δήλωση νομοθετικής πρόθεσης από το Κογκρέσο προς την κυβέρνηση Μπάιντεν, καθώς στέλνει το μήνυμα ότι οι προκλήσεις της Άγκυρας στο Αιγαίο πρέπει να αντιμετωπιστούν προτού ο Λευκός Οίκος στείλει την επίσημη ειδοποίηση της συμφωνίας για τα F-16 στο Κογκρέσο.
Η συγκεκριμένη αναφορά για τις υπερπτήσεις είναι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων που διήρκησαν μήνες στο Κογκρέσο για την συμπερίληψη τροπολογίας στο κείμενο του νομοσχεδίου. Ειδικότερα, στο τμήμα περί μεταφοράς των F16, το οποίο φέρει τον τίτλο «περιορισμοί στην μεταφορά αεροσκαφών F-16», υπενθυμίζεται ότι στο κείμενο της Βουλής περιλαμβανόταν η τροπολογία του Κρις Πάπας, η οποία θα απαγόρευε στον Αμερικανό πρόεδρο να πουλήσει ή να εξουσιοδοτήσει άδεια για την εξαγωγή νέων αεροσκαφών F-16 ή τεχνολογίας αναβάθμισης ή κιτ εκσυγχρονισμού στην Τουρκία, εκτός και εάν ο πρόεδρος παρείχε ορισμένες πιστοποιήσεις. Στη συνέχεια, σημειώνεται ότι στο κείμενο της Γερουσίας δεν υπάρχει παρόμοια τροπολογία και ως εκ τούτου στο τελικό κείμενο δεν περιλαμβάνεται μια τέτοια πρόβλεψη.
Παρόλα αυτά, πρέπει να σημειωθεί ότι οι τροπολογίες αποτελούσαν από την αρχή απλώς ένα επιπλέον εργαλείο, καθώς ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ συνεχίζει να διατηρεί το δικαίωμα του βέτο ως πρόεδρος της επιτροπής Διεθνώς Σχέσεων της Γερουσίας και συνεπώς συνεχίζει να θεωρείται ο πολιτικός που κρατά τα κλειδιά των F-16. Μάλιστα σε πρόσφατη συνέντευξη του στην ΕΡΤ, επανέλαβε για μια ακόμα φορά ότι δεν πρόκειται να συναινέσει στην παραχώρηση των μαχητικών αεροσκαφών στην Τουρκία.
Μετά από 30 χρόνια σχεδιασμού και διαπραγματεύσεων, ξεκινά σήμερα η κατασκευή του μεγαλύτερου τηλεσκοπίου στον κόσμο, του υπερευαίσθητου ραδιοτηλεσκοπίου Square Kilometer Array (SKA), το οποίο θα αποτελείται από δύο επιμέρους γιγάντια, συνδεδεμένα μεταξύ τους τηλεσκόπια, ένα στη δυτική Αυστραλία και ένα στη Νότια Αφρική. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα διεθνή επιστημονικά εγχειρήματα του 21ου αιώνα.
Το SKA θα πιάνει ραδιοσήματα από διάφορα ουράνια αντικείμενα και ελπίζεται ότι θα ρίξει περισσότερο φως σε μερικά από τα πιο αινιγματικά φαινόμενα της αστρονομίας και της αστροφυσικής, όπως τα πρώτα άστρα της κοσμικής “αυγής”, ο σχηματισμός των γαλαξιών, η επέκταση του σύμπαντος και η φύση της αόρατης σκοτεινής ύλης. Μεταξύ άλλων, θα ψάξει και για ίχνη νοήμονος εξωγήινης ζωής, προσπαθώντας να δώσει απάντηση στο ερώτημα “είμαστε μόνοι στο σύμπαν;”.
Υπεύθυνος του τηλεσκοπίου θα είναι ο διακυβερνητικός οργανισμός SKAO με έδρα τη Βρετανία, στον οποίο πλήρη μέλη είναι ήδη οκτώ χώρες: Βρετανία, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ελβετία, Αυστραλία, Ν.Αφρική και Κίνα. Η Γαλλία, η Ισπανία και η Γερμανία σχεδιάζουν να συμμετάσχουν και αυτές, ενώ μερικές ακόμη χώρες (Καναδάς, Ινδία, Σουηδία, Νότια Κορέα, Ιαπωνία) έχουν επίσης εκφράσει πρόθεση συμμετοχής τους στο μέλλον.
Το 2012 ελήφθη η απόφαση ότι το αρχικά συλληφθέν ως ενιαίο τηλεσκόπιο θα “έσπαγε” στα δύο, σε δύο διαφορετικές ηπείρους. Οι μεγάλες αποστάσεις ανάμεσα στις κεραίες των δύο ξεχωριστών τηλεσκοπίων SKA-Μid (μέσες συχνότητες 350 MHz έως 15,4 GHz) και SKA-Low (χαμηλές συχνότητες 50 έως 350 MHz) θα προσδώσουν άνευ προηγουμένου ευαισθησία στο τηλεσκόπιο. Και τα δύο τηλεσκόπια είναι συμβολόμετρα, δηλαδή το καθένα διαθέτει πολλές κεραίες που λειτουργούν ως ένα μοναδικό τηλεσκόπιο.
Το SKA θα κατασκευαστεί σε στάδια, με την πρώτη φάση προϋπολογισμού 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ να αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2028. Θα ακολουθήσει την επόμενη δεκαετία η δεύτερη φάση υλοποίησης με κόστος άλλα 700 εκατ. ευρώ. Ο τελικός στόχος είναι η κατασκευή ενός τηλεσκοπίου με συνολική επιφάνεια ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου (εξ ου και το όνομα του Διάταξη Τετραγωνικού Χιλιομέτρου).
Αρχικά το SKA-Low στην Αυστραλία θα αποτελείται από 131.072 διπολικές κεραίες, η κάθε μία σαν δίμετρο χριστουγεννιάτικο δέντρο. Η κατασκευή θα γίνει σε μια απομονωμένη περιοχή όπου κατοικούν οι Αβορίγινες γηγενείς Γουατζάρι Γιαμάτζι, οι οποίοι υπέγραψαν σχετική συμφωνία με την αυστραλιανή κυβέρνηση για την παραχώρηση χρήσης της γης τους.
Το SKA-Mid θα αποτελείται αρχικά από 197 παραβολικές αντένες-πιάτα που θα απλωθούν σε μια έκταση περίπου 150 χιλιομέτρων στην ξερή νοτιοαφρικανική περιοχή Καρού. Ήδη στην περιοχή υπάρχει το ραδιοτηλεσκόπιο MeerKAT της Νότιας Αφρικής, αποτελούμενο από 64 “πιάτα”, το οποίο θα ενσωματωθεί στο SKA το 2027.
Το πρώτο επιστημονικό ορόσημο θα είναι το 2024, όταν αναμένεται να λειτουργήσουν για πρώτη φορά από κοινού το αυστραλιανό και το νοτιοαφρικανικό SKA.
Δέκα εννέα προσαγωγές έχουν γίνει από τις αστυνομικές δυνάμεις, μέχρι στιγμής πριν την πορεία και κατά τη διάρκεια των επεισοδίων στα Εξάρχεια ενώ 16 προσαγωγές έγιναν στην Θεσσαλονίκη.
Ολοκληρώθηκε η πορεία στο κέντρο της Αθήνας για τα 14 χρόνια από την δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ «η αστυνομία διαφύλαξε την ασφάλεια των πολιτών και της περιουσίας τους χωρίς να διαταραχθεί το δικαίωμα του συνέρχεσθαι παρά τις επιθέσεις που δέχτηκε με βόμβες μολότοφ».
Συγκεκριμένα στην ανακοίνωση του αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ αναφέρεται:
«Η κινητοποίηση της ΕΛ.ΑΣ τόσο στην Αθήνα όσο και στην Θεσσαλονίκη είχε ως στόχο την διαφύλαξη της ασφάλειας των πολιτών και της περιουσίας τους χωρίς να διαταραχθεί το δικαίωμα του συνέρχεσθαι. Αυτό επιτεύχθηκε παρά το γεγονός ότι μερίδα των διαδηλωτών επιτέθηκε με βόμβες μολότοφ στις αστυνομικές δυνάμεις. Πραγματοποιήθηκαν 16 προσαγωγές στην Θεσσαλονίκη και 19 στην Αθήνα».
Σημειώνεται ότι από τις 19 προσαγωγές στην Αθήνα, 6 προσαγωγές έγιναν πριν ξεκινήσει η πορεία και 13 κατά τη διάρκεια των επεισοδίων.
Αυτή την ώρα, όπως έγινε γνωστό από την αστυνομία, συνεχίζονται οι επιχειρήσεις της αστυνομίας στα Εξάρχεια .
Επίσης σύμφωνα με την αστυνομία, στην Ομόνοια, όπου υπήρξε ένταση και επέμβαση της αστυνομίας προκειμένου να διαλύσει μια μεγάλη ομάδα που είχε συγκεντρωθεί εκεί, κάποιοι κουκουλοφόροι εγκλώβισαν δυο αστυνομικούς στον υπόγειο σταθμό του μετρό και τους προπηλάκισαν.
Επενέβη όμως η ομάδα ΟΠΚΕ η οποία απομάκρυνε τους νεαρούς και απεγκλώβισε τους αστυνομικούς.
Οι προσαχθέντες έχουν οδηγηθεί στην Ασφάλεια όπου εξετάζονται.
Πόσα νούρι, ντούλσε ή αράμε πρέπει να τρώμε ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες μας σε ιώδιο;
Στις ΗΠΑ, οι ημερήσιες ανάγκες του πληθυσμού σε ιώδιο καλύπτονται κατά το ήμισυ σχεδόν από το ζωικό γάλα, αν και η περιεκτικότητα του γάλακτος σε φυσικό ιώδιο είναι αρκετά χαμηλή και επηρεάζεται από παράγοντες όπως η χρήση απολυμαντικών των θηλών των ζώων. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται ότι η παρουσία του ιωδίου στο γάλα οφείλεται ακριβώς στη χρήση απολυμαντικών όπως το μπεταντίν, με τα οποία καθαρίζονται οι θηλές των γαλακτοπαραγωγικών ζώων καθώς από τις θηλές το ιώδιο μεταφέρεται στο γάλα.
Το φυτικό γάλα από την άλλη δεν περιέχει καθόλου ιώδιο. Το ενισχυμένο γάλα σόγιας είναι κατά πάσα πιθανότητα το πιο υγιεινό φυτικό γάλα, μα αν περιείχε και ιώδιο, τι επίδραση θα είχε η σόγια στον θυρεοειδή;
Γνωρίζουμε ότι η λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα εξαρτάται από την επαρκή πρόσληψη ιωδίου, χωρίς το οποίο ο αδένας υπολειτουργεί (υποθυρεοειδισμός).
Αλλά πριν από ογδόντα περίπου χρόνια, όταν παρατηρήθηκε διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα σε αρουραίους που τρέφονταν με ωμά φασόλια σόγιας, άρχισε να διαμορφώνεται η άποψη ότι και η σόγια επηρεάζει τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Από την άλλη, για τους ανθρώπους που ζουν στις ανατολικές ασιατικές χώρες η σόγια αποτελεί βασικό συστατικό της διατροφής τους εδώ και αιώνες και καμία βλάβη στην υγεία τους δεν φαίνεται να έχει προκύψει εξαιτίας της. Προφανώς, λοιπόν, η σόγια δεν προκαλεί προβλήματα σε ανθρώπους με φυσιολογική λειτουργία θυρεοειδούς.
Ωστόσο, υπάρχει το ενδεχόμενο τα προϊόντα της σόγιας να παρεμποδίσουν την απορρόφηση από τον οργανισμό της ορμόνης Λεβοθυροξίνης ή αλλιώς L-θυροξίνης, επεξεργασμένης μορφής της ορμόνης του θυρεοειδούς θυροξίνης. Αυτός είναι και ο λόγος που συνίσταται η πρόσληψή της με άδειο στομάχι.
Αν η σόγια παρεμποδίζει και την απορρόφηση του ιωδίου, πώς μπορούν οι καταναλωτές σόγιας να είναι σίγουροι ότι λαμβάνουν επαρκή ποσότητα ιωδίου;
Το αλάτι είναι μια πηγή ιωδίου, αλλά η αυξημένη κατανάλωσή του μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα υγείας, όπως κατακράτηση υγρών, αυξημένη αρτηριακή πίεση, προβλήματα στα νεφρά, αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού, αλλά και εξασθένιση της μνήμης.1 Επομένως, σε πολλές περιπτώσεις συνίσταται η περιορισμένη χρήση του, ενώ ενίοτε απαγορεύεται εντελώς.
Ιώδιο υπάρχει επίσης και σε ορισμένα φρούτα, λαχανικά και όσπρια, όπως και στα μανιτάρια, τα οποία θεωρούνται ασφαλείς, αν και σχετικά περιορισμένες, πηγές ιωδίου.
Η πλουσιότερη πηγή ιωδίου είναι η θαλασσινή χλωρίδα και πανίδα. Ιδίως ορισμένα φύκια, τα οποία είναι και η πιο συμπυκνωμένη πηγή: το 2.000% της ημερήσιας συνιστώμενης ποσότητας σε ιώδιο υπάρχει σε ένα γραμμάριο φυκιού!
Επειδή το ιώδιο συσσωρεύεται στον θυρεοειδή, δεν είναι απαραίτητο να τρώμε καθημερινά τροφές με ιώδιο. Τα φύκια μπορούν κάλλιστα να εμφανίζονται περιστασιακά στο διαιτολόγιό μας, εμπλουτίζοντας τις γεύσεις μας και παρέχοντάς μας την αναγκαία ποσότητα ιωδίου. Αν και τα φύκια τα γνωρίζουμε κυρίως από τη γιαπωνέζικη κουζίνα, αποτελούσαν παλαιότερα και μέρος της κρητικής διατροφής. Δεν μας είναι λοιπόν κάτι ξένο όπως ίσως φαίνεται αρχικά, αλλά μια παλιά συνήθεια, που ποιος ξέρει, ίσως να είναι καλό να ξαναθυμηθούμε.2
Από την άλλη, η υπερβολική κατανάλωση ιωδίου μπορεί να οδηγήσει σε υπερδραστηριότητα του θυρεοειδούς αδένα. Η ταχυκαρδία, η αϋπνία, το άγχος και η απώλεια βάρους είναι συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού, που μπορεί να προκληθεί ακόμα κι από την πρόσληψη δυο δισκίων με φύκι κελπ.
Στο τελευταίο βίντεο που παρουσίασα, αναφέρω ότι η μέση περιεκτικότητα ιωδίου στα ούρα των χορτοφάγων είναι γενικά μικρότερη από το ιδανικό επίπεδο, παρόλα αυτά ένας χορτοφάγος που έτρωγε κελπ εμφάνισε περιεκτικότητα ιωδίου στα ούρα μεγαλύτερη από 9.000 mcg/λίτρο. Τα 100-199 mcg/λίτρο δείχνουν επαρκή πρόσληψη ιωδίου, τα 300 mcg/λίτρο δείχνουν ανεβασμένη πρόσληψη, ενώ τα 9.347 mcg/λίτρο δείχνουν υπερβολική πρόσληψη.
Η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα ανέρχεται στα 150 mcg/λίτρο για μη εγκύους, μη θηλάζουσες γυναίκες / ενήλικα άτομα και είναι προτιμότερο να μην ξεπερνιούνται τα 600 mcg/λίτρο καθημερινής κατανάλωσης. Αλλά μια κουταλιά κελπ περιέχει περίπου 2.000 mcg/λίτρο!
Η συμβουλή μου είναι να αποφεύγεται το κελπ εξαιτίας της υπερβολικής του περιεκτικότητας σε ιώδιο, όπως και το χιτζίκι εξαιτίας της υπερβολικής του περιεκτικότητας σε αρσενικό. Όσοι αγαπούν τα φύκια, μπορούν να καταναλώνουν με ασφάλεια δυο φύλλα νόρι (τα οποία μπορείτε να τρώτε και σκέτα) ή μια κουταλιά του γλυκού νιφάδες ντούλσε (με τις οποίες μπορείτε να αρταίνετε οποιοδήποτε φαγητό) ή μια κουταλιά του γλυκού αποξηραμένο αράμε (το οποίο ταιριάζει εξαιρετικά με τις σούπες) ή μια κουταλιά ανάμεικτων φυκιών.
Αν το ιώδιο βρίσκεται κυρίως στα θαλασσινά προϊόντα, προκύπτει το ερώτημα πώς οι πρόγονοι του ανθρώπου που κατοικούσαν στις ηπειρωτικές περιοχές έπαιρναν το ιώδιο που χρειαζόταν ο οργανισμός τους. Ίσως η λύση που έχουν βρει οι μπονόμπο μάς βοηθήσει να απαντήσουμε: συμπληρώνουν το μενού τους με υδρόβια φυτά που βρίσκουν στις λίμνες και τους βάλτους!
Το παρόν άρθρο αναδημοσιεύεται από το NutritionFacts.org
Michael Greger
Ο Μάικλ Γκρέγκερ, MD, FACLM, είναι γιατρός, συγγραφέας που συνεργάζεται με τους New York Times και διεθνώς αναγνωρισμένος επαγγελματίας ομιλητής για πληθώρα ιατρικών θεμάτων που αφορούν τη δημόσια υγεία. Έχει δώσει διαλέξεις στο Συνέδριο Παγκόσμιων Θεμάτων, στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας και στη Διεθνή Σύνοδο Κορυφής για τη γρίπη των πτηνών, έχει μιλήσει στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, έχει εμφανιστεί στην τηλεοπτική εκπομπή “The Dr. Oz Show” και στο “The Colbert Report” και έχει καταθέσει ως μάρτυρας στη διαβόητη δίκη κατά της Όπρα Γουίνφρεϋ για «δυσφήμηση κρέατος» (1998). Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο NutritionFacts.org
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Από το https://saridakispharmacy.gr/giati-xreiazomaste-to-alati-sti-diatrofi-mas/
2. Από το άρθρο του Γιώργου Ιβανόβα «Το ιώδιο στη μεσογειακή διατροφή»:
Σε τρεις τομείς του πρωτογενούς αγροτικού τομέα θα επενδυθούν περίπου 403 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Συγκεκριμένα, τα υπουργεία Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ανακοίνωσαν ότι ξεκινάει η αξιολόγηση για τα 408 επενδυτικά σχέδια, ύψους 402.646.799 ευρώ, που υποβλήθηκαν σε τρεις δράσεις του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, «Ελλάδα 2.0». Η υλοποίηση του συνόλου των παραπάνω επενδύσεων, μπορεί να οδηγήσει σε κινητοποίηση πόρων, ύψους 813.819.348 ευρώ.
Οι δράσεις ενίσχυσης του πρωτογενούς τομέα αφορούν:
1. Καινοτομία και Πράσινη Μετάβαση στη Μεταποίηση Αγροτικών Προϊόντων
Η δράση «Καινοτομία και Πράσινη Μετάβαση στη Μεταποίηση Αγροτικών Προϊόντων» έχει προϋπολογισμό 181.521.000 ευρώ. Προβλέπει ενισχύσεις στη μεταποίηση και στην εμπορία γεωργικού και μη προϊόντος.
Η υποβολή αιτήσεων από συλλογικά σχήματα, οργανώσεις παραγωγών και σχήματα, τα οποία εφαρμόζουν συμβολαιακή γεωργία ή/και καθετοποίηση, πραγματοποιήθηκε κατά το χρονικό διάστημα 15.6.2022 – 15.8.2022. Κατατέθηκαν 85 αιτήσεις, συνολικού προϋπολογισμού 182.005.414 ευρώ, που αναμένεται να οδηγήσουν σε κινητοποίηση πόρων, ύψους 362.148.938 ευρώ.
2. Εκσυγχρονισμός του Πρωτογενούς Τομέα
Η δράση «Εκσυγχρονισμός του Πρωτογενούς Τομέα» έχει συνολικό προϋπολογισμό 98.111.000 ευρώ. Η υποβολή των αιτήσεων πραγματοποιήθηκε στις 15.9.2022.
Στόχος της είναι η αύξηση της προστιθέμενης αξίας των γεωργικών προϊόντων, η προώθηση της καινοτομίας και η προστασία του περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα, στοχεύει στη δημιουργία αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων, στην ανάπτυξη καινοτόμων και φιλικών προς το περιβάλλον διαδικασιών μαζικής παραγωγής και στην προώθηση της εξωστρέφειας στις διεθνείς αγορές. Επιδιώκεται, επίσης, η εφαρμογή συμβολαιακής γεωργίας ή/και η καθετοποίηση της παραγωγής.
Στη δράση κατατέθηκαν 236 αιτήσεις από επιχειρήσεις και συλλογικά σχήματα, συνολικού προϋπολογισμού 146.419.083 ευρώ, με τη δυνητική κινητοποίηση πόρων να διαμορφώνεται σε 301.207.807 ευρώ.
3. Πράσινος Αγροτουρισμός
Η δράση «Πράσινος Αγροτουρισμός» έχει προϋπολογισμό 49.006.000 ευρώ. Η υποβολή των αιτήσεων πραγματοποιήθηκε στις 19.07.2022. Στο πλαίσιο αυτής, ενισχύονται επενδυτικά σχέδια στον τομέα του τουρισμού, τα οποία συνδέουν τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, με τον τριτογενή, δημιουργώντας ένα νέο τουριστικό προϊόν.
Κατατέθηκαν 87 αιτήσεις, όλες από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (40 υφιστάμενες και 47 υπό σύσταση). Ο συνολικός προϋπολογισμός των αιτήσεων ανήλθε σε 74.222.302 ευρώ, που μεταφράζεται σε κινητοποίηση 150.462.603 ευρώ.
