Μήνας: Σεπτέμβριος 2023

Τις δύσκολες αυτές μέρες, μια «ματιά» στο παρελθόν μπορεί να είναι και διδακτική. Πώς αντιμετώπιζαν στην αρχαιότητα τις πλημμύρες, την καταστροφή οικισμών και την ανάγκη διαχείρισης και κατασκευής αποστραγγιστικών έργων; Με case study την Κωπαΐδα και βοηθό την αρχαιολόγο της Εφορείας Αρχαιοτήτων (ΕΦΑ) Βοιωτίας Εύη Τσώτα, επιχειρήσαμε ένα «ταξίδι» στον χρόνο και στις αποστραγγιστικές προσπάθειες που έγιναν στην περιοχή ήδη από την προϊστορία.

«Το νερό μπορεί να επηρεάσει θετικά στην παρουσία του ανθρώπου, αλλά μπορεί ταυτόχρονα να συντελέσει και στην καταστροφή του. Μία ένδειξη αποτελεί η μυθολογική παράδοση, σύμφωνα με την οποία ο κατακλυσμός του Ωγύγου (σ.σ. κατά μία εκδοχή μυθικός ηγέτης της Βοιωτίας), προκλήθηκε από την υπερχείλιση της Κωπαΐδας, με αποτέλεσμα ο αφανισμός πολισμάτων των Βοιωτών, Αθηναίων και Ελευσίνιων που είχαν κατοικήσει την περιοχή, ενώ κατέστρεψε ακόμα και την Αττική. Η μυθολογική παράδοση θέλει τους μυθικούς κατοίκους του Ορχομενού, τους Μινύες, να δημιουργούν τα πρώτα έργα για την αποξήρανση και διαχείριση των υδάτων της λίμνης», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Εύη Τσώτα για τη λίμνη Κωπαΐδα που απετέλεσε σημαντικό πόλο έλξης κατοίκων, κατά τη διάρκεια των αιώνων, ανεξαρτήτως των προβλημάτων που είχαν με τη διαχείριση των υδάτων της.

Σήμερα η Κωπαΐδα είναι πεδιάδα της Βοιωτίας, η οποία δημιουργήθηκε ύστερα από την αποξήρανση της ομώνυμης λίμνης κατά το διάστημα 1880-1930. Οι πρώτοι που αποξήραναν τη λίμνη, σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση, ήταν οι αρχαίοι κάτοικοι του Ορχομενού, οι Μινύες. Η αποξήρανσή της αποτέλεσε το μεγαλύτερο εγγειοβελτιωτικό έργο όχι μόνο των προϊστορικών χρόνων, αλλά γενικά της αρχαιότητας. «Το μεγαλόπνοο, όμως, σχέδιο αποξήρανσης της λίμνης, που υλοποιήθηκε κατά τη Μυκηναϊκή εποχή, ήταν εξαιρετικά σύνθετο. Έπρεπε να διαμορφωθεί η περίμετρος της λίμνης με σκοπό τον περιορισμό της, με την εκτροπή δύο ποταμών, του Βοιωτικού Κηφισού και του Μέλανα, που κατέληγαν στην Κωπαΐδα. Για να οδηγήσουν το νερό εκεί όπου θα τους επέτρεπε να αποκτήσουν γόνιμα εδάφη και ασφάλεια από ανεξέλεγκτες πλημμύρες, έσκαψαν βαθιά κανάλια και ανύψωσαν μεγάλα κτιστά αναχώματα, διοχετεύοντας τα νερά των ποταμών στις φυσικές καταβόθρες που υπάρχουν στις παρυφές της λίμνης, μέσω των οποίων τους έδωσαν διέξοδο προς τη θάλασσα. Τα τεχνικά έργα περιελάμβαναν τεχνητές λίμνες εν είδει ταμιευτήρων ύδατος, όπου μπορούσαν να έχουν νερό σε περιόδους ξηρασίας. Παράλληλα, αρκετά σημεία είχαν διαμορφωθεί για τον έλεγχο και την αποτροπή υπερχείλισης, αφήνοντας κάθε φορά ελεγχόμενο όγκο νερού να εισρέει στη λίμνη», προσθέτει η αρχαιολόγος.

Το εντυπωσιακότερο τμήμα των έργων που διασώθηκαν είναι η βόρεια αποστραγγιστική τάφρος, μήκους 25 περίπου χιλιομέτρων, η οποία ξεκινούσε από τον Ορχομενό και κατέληγε στο σημερινό Κάστρο, όπου διακλαδιζόταν σε δύο τμήματα για να οδηγήσουν το νερό στις φυσικές καταβόθρες. «Το μεγάλο ανάχωμα που υψώθηκε ήταν περίπου 3 μέτρα ύψος και είχε πλάτος 30 μέτρα. Για να ενισχύσουν δε τη διάβρωση και φθορά του αναχώματος, κατά μήκος των μακρών πλευρών του κατασκεύασαν ισχυρό κυκλώπειο τοίχο πάχους 2,5 μέτρων. Το ανάχωμα πλέον είχε διπλή σημασία, από τη μία προστάτευε από υπερχείλιση ενώ παράλληλα προσέφερε έναν ασφαλή δρόμο για τη μεταφορά ανθρώπων και προϊόντων», εξηγεί η κα Τσώτα.

Ωστόσο, η ιστορία της Κωπαΐδας δεν σταματά στους προϊστορικούς χρόνους. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές μεταξύ 335-331 π.Χ., επί Αλεξάνδρου Γ’, προέκυψαν νέα έργα, τόσο με τη μερική χρήση των παλαιών μυκηναϊκών έργων, όσο και με την εκσκαφή μιας νέας κεντρικής αποστραγγιστικής τάφρου. «Το 1920,  αποκαλύφθηκαν από τον αρχαιολόγο Ν. Παπαδάκη στην Κορώνεια της Βοιωτίας μερικές επιγραφές χαραγμένες επάνω σε μεγάλους μαρμάρινους ορθοστάτες (μία εξ αυτών εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών). Καταγράφουν επιστολές σταλμένες από τον φιλέλληνα Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό (117-138 μ.Χ.) προς τους κατοίκους της ομώνυμης αρχαίας βοιωτικής πόλης για τα αντιπλημμυρικά και εγγειοβελτιωτικά έργα που πραγματοποιήθηκαν τελικά στην περιοχή κατ’ εντολή του ίδιου του αυτοκράτορα, ο οποίος επισκέφθηκε την Κορώνεια το 125 μ.Χ. και διέγνωσε αυτοπροσώπως το πρόβλημα στην εξεύρεση καλλιεργήσιμης γης, εξαιτίας των πλημμυρών που προκαλούνταν από τα νερά των ποταμών της δυτικής Κωπαΐδας», πληροφορεί η συνομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Στην πρώτη επιστολή (του 125 μ.Χ.) γίνεται αναφορά στην ανάγκη διευθέτησης της κοίτης του Κηφισού και της Έρκυνας, καθώς και των άλλων ποταμών της περιοχής, μέσω της εκσκαφής τάφρων και της κατασκευής αναχωμάτων. «Ταυτόχρονα, ενημερώνει τους κατοίκους ότι θα χορηγήσει στην πόλη 65.000 δηνάρια από το αυτοκρατορικό ταμείο για την ολοκλήρωσή τους, ενώ αφήνει τους κατοίκους της πόλης να επιλέξουν τους μηχανικούς που θα αναλάμβαναν την κατασκευή τους. Δέκα χρόνια μετά, το 135 μ.Χ., με νέα επιστολή του, ο αυτοκράτορας επανέρχεται στο θέμα κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στον ποταμό Φάλαρο. Στην επιστολή αυτή τους ενημερώνει ότι στέλνει τον αγαπητό του φίλο Αιμίλιο Ιούγκο για τη διευθέτηση. Τέλος, στην τρίτη επιστολή (135 – 137 μ.Χ.), τα αντιπλημμυρικά και εγγειοβελτιωτικά έργα στον Φάλαρο εμφανίζονται να έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Ο Αδριανός φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένος, αλλά εφιστά την προσοχή τους να μην παραμελήσουν τη συντήρησή τους, ενώ τους επισημαίνει ότι όποιος προξενούσε βλάβη στα έργα θα αναγκαζόταν να επανορθώσει και η πόλη θα υποχρεωνόταν να καταβάλει πρόστιμο 1.500 δηναρίων για την προκληθείσα ζημία», επισημαίνει η κα Τσώτα.

Οι παρεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους στην Κωπαΐδα έκλεισαν τον κύκλο των αρχαίων αντιπλημμυρικών έργων στη λίμνη. «Συνεχιστές της μακράς αυτής παράδοσης, τα ρωμαϊκά αντιπλημμυρικά έργα απέδωσαν πλούσια καλλιεργήσιμη γη και αποτέλεσαν αναπόσπαστο κρίκο στην αλυσίδα μιας πανάρχαιας και διαχρονικής προσπάθειας εκμετάλλευσης των εύφορων εδαφών της λεκάνης. Η δε πόλη της Κορώνειας, τίμησε τον ευεργέτη Αδριανό για το πολύτιμο δώρο του, με την τοποθέτηση ενός μαρμάρινου αδριάντα, σωζόμενου ύψους 1,82 μέτρων, που σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών», καταλήγει η αρχαιολόγος.

Της Ελένης Μάρκου

* Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο της ΕΦΑ Βοιωτίας και παραχωρήθηκαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για δημοσίευση.

Επί δύο δεκαετίες, η Κίνα διοχετεύει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, χρηματοδοτώντας τεράστια λιμενικά έργα στο όνομα της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Ωστόσο, εμπειρογνώμονες και νομοθέτες προειδοποιούν ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ), το οποίο κυβερνά την Κίνα ως μονοκομματικό κράτος, στην πραγματικότητα επιδιώκει να αναπτύξει την παγκόσμια στρατιωτική του παρουσία, δημιουργώντας νέες υπερπόντιες ναυτικές βάσεις από τα εμπορικά λιμάνια που έχει χρηματοδοτήσει και κατασκευάσει στο εξωτερικό.

Σύμφωνα με μια νέα έκθεση της AidData, δεξαμενής σκέψης που αναλύει τις δαπάνες κυβερνητικής βοήθειας για διεθνή αναπτυξιακά έργα, το καθεστώς έχει δαπανήσει σχεδόν 30 δισεκατομμύρια δολάρια για υπερπόντιες λιμενικές υποδομές από το 2001.

Για όσους στο Κογκρέσο είναι επιφορτισμένοι με την αντιμετώπιση της απειλής από τον νέο επεκτατισμό του ΚΚΚ, η επιδίωξη του καθεστώτος για νέες ευκαιρίες δημιουργίας βάσεων είναι μια ανησυχητική εξέλιξη που απαιτεί άμεση δράση.

Ο βουλευτής Μάικ Γκάλαχερ (R-Wis.), ο οποίος προεδρεύει της Ειδικής Επιτροπής της Βουλής των Αντιπροσώπων για το ΚΚΚ, πιστεύει ότι ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης μιας τέτοιας επέκτασης είναι η αύξηση των στρατιωτικών και διπλωματικών επενδύσεων των Ηνωμένων Πολιτειών. Τέτοιες επενδύσεις σε έθνη-εταίρους, ελπίζει ότι θα αντιμετωπίσουν την υφέρπουσα επιρροή του ΚΚΚ.

«Η επέκταση της υπερπόντιας ναυτικής παρουσίας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας είναι ένας ηχηρός συναγερμός, αλλά εμείς συνεχίζουμε να κοιμόμαστε», δήλωσε ο κος Γκάλαχερ στην Epoch Times.

 

«Για να αντιμετωπίσουν την κακόβουλη επιρροή και τη στρατιωτική επιθετικότητα του ΚΚΚ, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει τόσο να ενισχύσουν τη δική τους στρατιωτικο-βιομηχανική ικανότητα όσο και να είναι πιο παρούσες στον Ινδο-Ειρηνικό, επεκτείνοντας την ανάπτυξη και τη διπλωματία με βασικούς εταίρους για να διασφαλίσουν ότι δεν θα υποκύψουν στη διπλωματία της παγίδας του χρέους.»

Η Κίνα επιδιώκει παγκόσμια στρατιωτική επέκταση

Η έκθεση της AidData «Harboring Global Ambitions» (Υποθάλποντας παγκόσμιες φιλοδοξίες) αναλύει πάνω από 20 χρόνια επίσημων επενδύσεων των κρατικών οντοτήτων της Κίνας σε υπερπόντια λιμενικά έργα, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τα θεμέλια για νέες ναυτικές βάσεις.

Από το 2000 έως το 2023, το Πεκίνο δαπάνησε το ιλιγγιώδες ποσό των 29,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω δανείων και επιχορηγήσεων για 123 διαφορετικά έργα σε 78 λιμάνια σε 46 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, σύμφωνα με την έκθεση.

Κάθε ένα από αυτά τα έργα χρηματοδοτήθηκε απευθείας από το Πεκίνο ή από κρατικές εταιρείες.

Αυτό σημαίνει ότι η έκθεση δεν αρχίζει καν να εξετάζει τις πιθανές δαπάνες των σκιωδών εταιρειών χωρίς επίσημους δεσμούς με το καθεστώς, ούτε λαμβάνει υπόψη της την πολιτική του καθεστώτος για τη συγχώνευση του στρατιωτικού και του πολιτικού τομέα, η οποία απαιτεί από όλες τις ιδιωτικές κινεζικές οντότητες να δημιουργούν στρατιωτικό πλεονέκτημα για το ΚΚΚ.

Ο Πωλ Κρέσπο, πρόεδρος της δεξαμενής σκέψης Center for American Defense Studies (Ερευνητικό Κέντρο για την Αμερικανική Άμυνα), πιστεύει ότι αυτή η μνημειώδης προσπάθεια καθοδηγείται εν μέρει από την επιθυμία του καθεστώτος να μπορεί να απειλήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες οπουδήποτε στον κόσμο.

 

«Η Κίνα δημιουργεί με ταχείς ρυθμούς ένα μεγάλο επιθετικό ναυτικό ανοικτής θαλάσσης παγκόσμιας κλίμακας, ικανό να προκαλέσει τις [Ηνωμένες Πολιτείες] πολύ πέρα από τον δυτικό Ειρηνικό, ιδίως κατά τη διάρκεια ενός πολέμου για την Ταϊβάν», δήλωσε ο κος Κρέσπο.

«Εκτός του ότι της επιτρέπει να απειλεί τις γραμμές εφοδιασμού μας, η Κίνα θέλει εδώ και καιρό να κάνει τις [Ηνωμένες Πολιτείες] να νιώσουν πώς είναι να έχουν ένα ξένο πανίσχυρο ναυτικό στο κατώφλι τους.»

Το ΚΚΚ αναγνωρίζει επί του παρόντος μόνο μία υπερπόντια στρατιωτική βάση, αυτή του Τζιμπουτί, στο Κέρας της Αφρικής. Ωστόσο, Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν παραδεχτεί εδώ και καιρό ότι ο στρατός τους τρέφει φιλοδοξίες παγκόσμιας εμβέλειας και άφησαν να εννοηθεί ότι παρόμοιες βάσεις ίσως βρίσκονται στα σκαριά.

Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι είχε δηλώσει το 2016 ότι η Κίνα ήταν πρόθυμη να συνεργαστεί με έθνη-εταίρους για την ανάπτυξη εγκαταστάσεων παρόμοιων με αυτή στο Τζιμπουτί.

 

Ομοίως, η έκδοση του 2020 της «Επιστήμης της Στρατιωτικής Στρατηγικής» (pdf), που δημοσιεύθηκε από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Άμυνας της Κίνας, πρότεινε ότι ένα νέο δίκτυο ναυτικών εγκαταστάσεων μεγάλης εμβέλειας ήταν απαραίτητο για την επέκταση της ακτίνας δράσης της Κίνας.

«Για να βελτιώσουμε τις ικανότητες υποστήριξης των ναυτικών δυνάμεων στον ωκεανό, εκτός από την ανάπτυξη συνοδευτικών πλοίων υποστήριξης μεγάλης κλίμακας, πρέπει επίσης να δώσουμε σημασία στην κατασκευή θαλάσσιων συνολικών σημείων αναπλήρωσης σε μεγάλες αποστάσεις και πολλαπλών καναλιών, αν θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι οι ναυτικές δυνάμεις θα διεξάγουν υπερπόντιες στρατιωτικές επιχειρήσεις στον ωκεανό», αναφέρεται στο έγγραφο.

Ο κος Κρέσπο, ο οποίος στο παρελθόν είχε διατελέσει ναυτικός ακόλουθος στην Υπηρεσία Πληροφοριών Άμυνας, δήλωσε ότι ένα τέτοιο δίκτυο βάσεων θα αποτελούσε προϋπόθεση για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση μιας ολοένα και πιο παγκόσμιας στρατιωτικής παρουσίας της Κίνας.

«Για να αμφισβητήσει το αμερικανικό ναυτικό σε παγκόσμιο επίπεδο, η Κίνα χρειάζεται βάσεις για τον επανεξοπλισμό, τον ανεφοδιασμό και την επισκευή του ταχέως αναπτυσσόμενου στόλου της», δήλωσε ο κος Κρέσπο.

Ομοίως, η έκθεση της AidData τοποθετεί τις πολλές υπερπόντιες επενδύσεις του καθεστώτος εντός ενός ευρύτερου πλαισίου ανταγωνισμού με τις Ηνωμένες Πολιτείες για παγκόσμια επιρροή.

 

Σε αντίθεση με την ακλόνητη δέσμευση του κου Γκάλαχερ να αντιμετωπίσει τη δύναμη με δύναμη οπουδήποτε στον κόσμο, η έκθεση υποδεικνύει ότι μια τέτοια προσέγγιση μπορεί μόνο να επιδεινώσει τις παγκόσμιες εντάσεις.

«Οι [Ηνωμένες Πολιτείες] και οι σύμμαχοί τους πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση και να κατανέμουν τους πόρους με σύνεση, προωθώντας συμμαχίες και συνεργασίες με χώρες που εξετάζουν το ενδεχόμενο να στραφούν προς την Κίνα», αναφέρεται στην έκθεση. «Αλλά οι δυτικοί συνασπισμοί δεν θα πρέπει να αντιδρούν υπερβολικά στις ειδήσεις ή τις φήμες ότι η Κίνα εγκαθιστά μια βάση εδώ ή εκεί.»

«Μια ορμητική βιασύνη από μια δυτική χώρα ή συμμαχία να δημιουργήσει νέες βάσεις στο εξωτερικό ως μέσο εξισορρόπησης μπορεί να παρέχει ακριβώς τη δικαιολογία ή την κάλυψη που χρειάζεται η Κίνα για να εγκαταστήσει μια δική της ναυτική βάση.»

Όποια και αν είναι η προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών, το πού ακριβώς θα ξεπηδήσει η επόμενη βάση του ΚΚΚ παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα.

Συγκρίνοντας τις συνολικές επενδύσεις σε επιμέρους λιμενικά έργα και σταθμίζοντας τη στρατηγική αξία μιας γεωγραφικής θέσης, τη δύναμη των σχέσεων του ΚΚΚ με τις τοπικές ελίτ, την περιφερειακή πολιτική σταθερότητα και την ευθυγράμμιση της χώρας με την ψήφο της Κίνας στην παγκόσμια σκηνή, η έκθεση της AidData προτείνει μερικές χώρες ως βασικούς υποψήφιους για να δεχτούν νέες κινέζικες στρατιωτικές υποδομές.

Οι επιλογές εκτείνονται από τον Ινδικό Ειρηνικό έως τον Ατλαντικό, με κάθε περιοχή να προσφέρει διακριτά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

 

Του Andrew Thornebrooke

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν φαίνεται ότι αναχώρησε για τη Ρωσία για συνάντηση κορυφής με τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, όπως μετέδωσε χθες το νοτιοκορεατικό δίκτυο YTN, επικαλούμενο ανώνυμη υψηλόβαθμη κυβερνητική πηγή.

Ο Κιμ φέρεται να μεταβαίνει στα βορειοανατολικά σύνορα της Βόρειας Κορέας με ειδικό τρένο, με τη σύνοδο πιθανόν να λαμβάνει χώρα ίσως και σήμερα Τρίτη, σύμφωνα με το δίκτυο YTN. Η ίδια πηγή είχε αναφέρει νωρίτερα ότι η συνάντηση των δύο ηγετών θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί την Τετάρτη.

Νωρίτερα τη Δευτέρα, το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax ανέφερε ότι ο Κιμ αναμένεται να επισκεφθεί την Άπω Ανατολή «τις επόμενες ημέρες».

Τα υπουργεία Εξωτερικών και Ενοποίησης της Νότιας Κορέας ανέφεραν ότι δεν έχουν καμία πληροφορία να δώσουν. Αξιωματούχοι στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών δεν ήταν διαθέσιμοι για σχολιασμό.

Το ταξίδι, εάν επιβεβαιωθεί, θα είναι η πρώτη επίσκεψη του Κιμ στο εξωτερικό εδώ και πάνω από τέσσερα χρόνια και το πρώτο του μετά την πανδημία του COVID-19. Το τελευταίο του ταξίδι στο εξωτερικό ήταν το 2019, επίσης στο Βλαδιβοστόκ, για την πρώτη του συνάντηση κορυφής με τον Πούτιν μετά την κατάρρευση των συνομιλιών για τον πυρηνικό αφοπλισμό της Βόρειας Κορέας με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Η φράση «ο ασθενής της Ευρώπης» πιστώνεται στον τσάρο Νικόλαο Α’, ο οποίος θεωρείται ότι την επινόησε για να περιγράψει την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1853, στην κατάρρευσή της. Έκτοτε, ο …τίτλος αλλάζει κάθε τόσο χέρια – έχει περάσει ασφαλώς και από τα ελληνικά. Η Γερμανία, ωστόσο, είχε καταφέρει να διανύσει τουλάχιστον δύο δεκαετίες στη θέση του ισχυρού, ο οποίος «έδειχνε» κάθε τόσο άλλους ως ασθενείς. Τώρα, ο τίτλος επιστρέφει στο Βερολίνο. Και αυτήν τη φορά χωρίς πειστικές δικαιολογίες.

Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Γερμανία, η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο και η πρώτη στην Ευρώπη, θα είναι η μόνη ανεπτυγμένη χώρα της οποίας το ΑΕΠ δεν θα αυξηθεί κατά το τρέχον έτος. Πριν από 20 χρόνια, η Γερμανία αντιμετώπιζε συνεχή μείωση του ΑΕΠ της, υψηλή ανεργία και χαμηλή ζήτηση των προϊόντων της στο εξωτερικό. Οι μεταρρυθμίσεις, όμως, του τότε καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ, μπορεί να κόστισαν στον ίδιο την εξουσία, αλλά οδήγησαν στο μεγάλο «μπουμ» της απασχόλησης και στην επιστροφή της γερμανικής οικονομίας στην ανάπτυξη. Με μια λεπτομέρεια: δομικά στοιχεία της ανάκαμψης υπήρξαν η φθηνή (ρωσική) ενέργεια και τα (φθηνά) εργατικά χέρια από την ανατολική Ευρώπη.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 τα άλλαξε όλα: η Γερμανία έχασε τη Ρωσία ως ενεργειακό προμηθευτή και αξιόπιστο εμπορικό εταίρο. Η σχεδόν καθολική εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια οδήγησε σε ανατροπές που δεν είχαν προβλεφθεί και οι οποίες επιπλέον έθεταν υπό αμφισβήτηση υπαρξιακά ζητήματα του κυβερνητικού συνασπισμού. Οι ανατροπές αυτές, όπως συμβαίνει συνήθως, αποδείχθηκαν εξαιρετικά κοστοβόρες. Η εξασφάλιση εναλλακτικών αγορών ενέργειας, η οικονομική στήριξη των νοικοκυριών, η εγκατάλειψη σημαντικών στοιχείων της «πράσινης» μετάβασης προκειμένου να μην καταρρεύσει η βιομηχανία, κόστισαν και κοστίζουν στη Γερμανία χρήματα που σε μεγάλο βαθμό δανείζεται.

Το αποτέλεσμα; Κατά το β’ τρίμηνο του 2023 η ανάπτυξη παρέμεινε στο 0,1%, ενώ εδώ και έναν χρόνο η οικονομία βρίσκεται σε οριακή ύφεση και ο πληθωρισμός αποδεικνύεται ιδιαίτερα ανθεκτικός, στο 6,2%. Ο συνδυασμός των δύο έχει οδηγήσει σε στασιμοπληθωρισμό (Stagflation), ενώ το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών DIW διόρθωσε την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη κατά το τρέχον έτος, από -0,2% σε -0,4%. «Τα νοικοκυριά ξοδεύουν κάπως, λόγω και της μείωσης του πληθωρισμού, αλλά η προσανατολισμένη στις εξαγωγές γερμανική οικονομία επιταχύνει τους ρυθμούς της υπερβολικά αργά, παρά τη βελτιωμένη κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας», ανακοίνωσε το DIW, εξηγώντας ότι μεγάλο πρόβλημα παραμένει η περιορισμένη ζήτηση από την Κίνα. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία, τον Ιούλιο οι εξαγωγές προς την Κίνα, οι οποίες φθάνουν το 3% του γερμανικού ΑΕΠ, συρρικνώθηκαν κατά περισσότερο από 6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Στο μεταξύ, οι Γερμανοί παραμένουν …Γερμανοί. Παρά τις αυξήσεις στους μισθούς που σημείωσαν ρυθμό ρεκόρ κατά το β’ τρίμηνο με 6,6%, πυροδοτώντας φόβους για αύξηση του πληθωρισμού, επιμένουν να μην ξοδεύουν όσο θα ήθελε η κυβέρνηση. Οι δείκτες κατανάλωσης και καταναλωτικής πίστης κατρακυλούν, υπό τον φόβο μιας νέας ενεργειακής κρίσης και των συνεπειών της παράτασης του πολέμου. Ο «στασιμοπληθωρισμός» προκαλεί απαισιοδοξία, εξηγεί στο CNN ο Τόμας Ομπστ από το Ινστιτούτο της Κολωνίας.

Χρεοκόπησε το οικονομικό μοντέλο;

Ο πόλεμος αποκάλυψε μεταξύ άλλων και τις αδυναμίες του οικονομικού μοντέλου της χώρας, το οποίο αποτελεί ένα μίγμα ανταγωνιστικού κόστους, τεχνολογικής υπεροχής και γεωπολιτικής σταθερότητας. Αυτήν τη στιγμή θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι κανένα από τα τρία στοιχεία δεν υφίσταται. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι δύο βιομηχανικοί τομείς στους οποίους η Γερμανία είχε συνηθίσει να ηγείται παγκοσμίως, η χημική/φαρμακευτική βιομηχανία και η αυτοκινητοβιομηχανία, χάνουν σταδιακά τον ρόλο τους. Η πρώτη λόγω των προβλημάτων στην προμήθεια πρώτων υλών και γραφειοκρατίας και η δεύτερη λόγω, αφενός αυξημένου κόστους παραγωγής, χαμηλής ζήτησης, κακού στρατηγικού σχεδιασμού και αδυναμίας να προβλεφθεί – αν όχι να διαμορφωθεί – το μέλλον της αυτοκίνησης και αφετέρου λόγω του μεγάλου πλέον ανταγωνισμού.

Αν σκεφτεί κανείς μόνο την ηλεκτροκίνηση, οι γερμανικές εταιρίες τρέχουν σήμερα να προλάβουν την Tesla του Ήλον Μασκ και τους Κινέζους κατασκευαστές. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα στα δύο ηλεκτρικά αυτοκίνητα που πωλούνται παγκοσμίως βρίσκεται στην Κίνα και ότι οι Κινέζοι επιλέγουν όλο και περισσότερο εγχώρια προϊόντα. Η BYD, η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της χώρας, πούλησε κατά το α’ εξάμηνο του έτους κατά 29% περισσότερα ηλεκτρικά  αυτοκίνητα από ό,τι η Tesla και κατά 20 φορές περισσότερα από την Volkswagen στην Κίνα. Συνολικά, το 80% των ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Κίνα προέρχεται πλέον από εγχώριες εταιρίες και μεταξύ των δέκα πρώτων μοντέλων σε πωλήσεις, δεν υπάρχει κανένα γερμανικό αυτοκίνητο. Η VW πάντως, προκειμένου να αντιμετωπίσει την επίθεση, προχώρησε σε σύμπραξη με την κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία Xpeng, με στόχο να φέρει στην αγορά της ασιατικής χώρας δύο νέα ηλεκτροκίνητα μοντέλα έως το 2026.

Οι Κινέζοι, όμως, φαίνεται ότι έχουν μεγαλύτερες φιλοδοξίες και διεκδικούν πλέον με απαιτήσεις και την αγορά των πολυτελών αυτοκινήτων, ασκώντας σοβαρή πίεση στις BMW, Mercedes και Audi, ακόμη και στην Porsche. Ένας από τους λόγους είναι η τεχνολογική πρόοδος της Κίνας, η οποία, στην περίπτωση των αυτοκινήτων, διατίθεται σε σαφώς πιο προσιτές τιμές από αυτή των Γερμανών, που είχαν συνηθίσει να μοσχοπουλούν ως «έξτρα» τις διάφορες πολυτέλειες των αυτοκινήτων τους.

«Οι Κινέζοι εξελίσσονται σε υπερδύναμη στην αυτοκίνηση», δήλωσε στην DW ο Φαμπιάν Πιοντέκ, ειδικός αναλυτής της αυτοκίνησης για την AlixPartners, προβλέποντας ότι οι εποχές της κερδοφορίας των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών φθάνουν στο τέλος τους. Ταυτόχρονα, τα υψηλά επιτόκια δανεισμού, σε συνδυασμό με την αύξηση του κόστους των υλικών και της ενέργειας, έχουν παραλύσει τον κατασκευαστικό κλάδο, με τις ακυρώσεις αδειών οικοδομής να αυξάνονται ραγδαία. Όπως ανακοίνωσε το Ινστιτούτο Οικονομικών Μελετών Ifo του Μονάχου, το 40% των κατασκευαστικών εταιριών ανέφερε έλλειψη παραγγελιών κατά μέσο όρο ύψους 10,8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Τα ειδικά προβλήματα της γερμανικής οικονομίας είναι λίγο πολύ γνωστά: χαμηλή ζήτηση από την Κίνα, δημογραφικό, υψηλός εταιρικός φόρος και κόστος παραγωγής. Και αν το πρώτο μπορεί να θεωρηθεί και παροδικό, παρότι οι Κινέζοι έχουν δραστικά περιορίσει την εξάρτησή τους από γερμανικά προϊόντα, τα άλλα δύο δε φαίνεται να αλλάζουν σύντομα – εξ ου και ο τίτλος του «ασθενή της Ευρώπης». Ναι, η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία στοιχειώνουν ακόμη την ατμομηχανή της Ευρώπης, αλλά στην πραγματικότητα μάλλον έφεραν στην επιφάνεια ήδη υπάρχοντα  – και λίγο έως πολύ γνωστά – προβλήματα. Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι την τελευταία δεκαετία το Βερολίνο δεν έκανε την παραμικρή οικονομική μεταρρύθμιση, με αποτέλεσμα να χάσει έδαφος, ειδικά σε τομείς όπως η ψηφιοποίηση, οι υποδομές και η ανταγωνιστικότητα. Οι πιο απαισιόδοξοι μιλούν ακόμη και για υπαρκτό κίνδυνο «αποβιομηχάνισης» της γερμανικής οικονομίας.

Στον αντίποδα, πολλοί αναλυτές θεωρούν μάλλον υπερβολική την καταστροφολογία, ακόμη και τη συζήτηση για τον «ασθενή της Ευρώπης». Ο Χόλγκερ Σμίντινγκ, ο οικονομολόγος που μίλησε πρώτος για αυτόν τον «ασθενή» το 1998, είναι σήμερα πιο επιφυλακτικός. Όπως έγραψε την περασμένη εβδομάδα σε έκθεσή του για την Berenberg Bank, η Γερμανία βρίσκεται σήμερα σε σαφώς ισχυρότερη θέση: ρεκόρ ποσοστών απασχόλησης, ισχυρή δημοσιονομική κατάσταση, δύο στοιχεία που την καθιστούν ανθεκτικότερη στους οικονομικούς κραδασμούς. Η κυβέρνηση, σημειώνει ο ίδιος, λαμβάνει τώρα και μέτρα διευκόλυνσης της μετανάστευσης εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, προκειμένου να καλυφθούν τα κενά και νομοθετεί ταχύτερες διαδικασίες για την έγκριση επενδύσεων στις υποδομές.

Ο κος Σμίντινγκ αναδεικνύει ακόμη την ταχύτητα με την οποία η Γερμανία προχώρησε στην κατασκευή τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ως απόδειξη ευελιξίας της οικονομίας της. Αυτή η ευελιξία, εξηγεί, οφείλεται επίσης στον μεγάλο αριθμό μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. «Αυτό είναι και το χαρακτηριστικό που την ξεχωρίζει από τους ανταγωνιστές της. Η Γερμανία είναι η αδιαμφισβήτητη παγκόσμια πρωταθλήτρια των “κρυμμένων πρωταθλητών”», προσθέτει χαρακτηριστικά. Παραλείπει ωστόσο να αναγνωρίσει ότι ήταν η ισχυρή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας που της επέτρεψε τελικά να πληρώνει «όσο όσο» προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες της.

Ασθενής και η κυβέρνηση;

Στα προβλήματα της γερμανικής οικονομίας θα μπορούσε κανείς να συγκαταλέξει και τον αρμόδιο υπουργό. Ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας και Κλιματικής Προστασίας Ρόμπερτ Χάμπεκ συγκεντρώνει την αυστηρότερη κριτική εχθρών και φίλων. Είναι που ο ίδιος έχει σπουδάσει λογοτεχνία και φιλοσοφία και έγραφε ποιήματα μέχρι να αναλάβει το υπερυπουργείο; Είναι που κάθε μεγαλόπνοο σχέδιό του αποδεικνύεται ανεφάρμοστο και αναθεωρείται μέχρις εξαντλήσεως; Είναι που μιλάει πολύ και συχνά αφήνει να φανεί ότι δεν καταλαβαίνει τα στοιχειώδη της οικονομίας;

«Από οικονομία; Δεν έχει ιδέα», σχολίαζε την περασμένη εβδομάδα το περιοδικό Focus, αναφερόμενο στη νέα έκκληση – διαταγή του κ. Χάμπεκ προς τους αυτοκινητοβιομήχανους της Γερμανίας, να επενδύσουν στην εγχώρια αγορά. Η αυτοκινητοβιομηχανία έχει «καθήκον» να διατηρήσει τη Γερμανία ανταγωνιστική ως επιχειρηματική τοποθεσία, είπε στους επικεφαλής των εταιρειών. Επί της ουσίας, βέβαια, «καθήκον» των αυτοκινητοβιομηχανιών είναι να παράγουν ανταγωνιστικά αυτοκίνητα. Και θα συνεχίσουν να τα παράγουν στη Γερμανία, δημιουργώντας θέσεις εργασίας, μόνο εάν μπορούν να πουλήσουν τα προϊόντα τους στο εσωτερικό και στο εξωτερικό σε συμφέρουσα τιμή. Η ανταγωνιστικότητα της Γερμανίας ως επιχειρηματικής έδρας, αντιθέτως, είναι στην πραγματικότητα ευθύνη της πολιτείας – με τη δημιουργία υποδομών, ψηφιακών υπηρεσιών, με τους φόρους και βέβαια τις τιμές ενέργειας. Προς έκπληξη του ποιητή κου Χάμπεκ, κανένας διευθυντής αυτοκινητοβιομηχανίας δεν θα συνεχίσει να παράγει στη Γερμανία χωρίς κέρδος, μόνο και μόνο από αυξημένο αίσθημα πατριωτισμού.

Αν όμως πραγματικά το 50% της οικονομίας είναι ψυχολογία, όπως έλεγε ο Λούντβιχ Έρχαρτ, το άλλο δεν μπορεί παρά να είναι η πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα σήμερα είναι ότι τα γερμανικά προϊόντα, κυρίως λόγω της ακριβής ενέργειας, έχουν πλέον κόστος παραγωγής που τα καθιστά μη ανταγωνιστικά. Η πρόεδρος του Συνδέσμου Γερμανικών Αυτοκινητοβιομηχανιών Χίλντεγκαρντ Μύλερ προειδοποιεί ότι ο κλάδος δεν θα είναι πλέον σε θέση να διατηρήσει τη θέση του έναντι ξένων ανταγωνιστών, λόγω του δραματικά υψηλού ενεργειακού κόστους.

Αντίστοιχη είναι η κατάσταση στη φαρμακοβιομηχανία, με την ανάπτυξη νέων φαρμάκων στη Γερμανία να καθίσταται διαρκώς λιγότερο ελκυστική. Για πολλά χρόνια, η Γερμανία ήταν πρώτη στην Ευρώπη και δεύτερη στον κόσμο στη διεξαγωγή κλινικών ερευνών για νέα φάρμακα. Σήμερα βρίσκεται μόλις στην έβδομη θέση παγκοσμίως. Τα αίτια; Ενδεικτικά, η έγκριση μιας κλινικής έρευνας απαιτεί στη Γερμανία από 128 έως 298 ημέρες, ενώ στη Γαλλία από 24 έως 76.

Η συνταγή γράφει «λιτότητα»

Αντί όμως για περιορισμό της γραφειοκρατίας, μείωση του ενεργειακού κόστους ή αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, η συζήτηση στο Βερολίνο περιστρέφεται σήμερα κυρίως γύρω από τη λιτότητα και από το πώς θα επιστρέψει η χώρα στον μηδενικό δανεισμό και στους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. «Η γερμανική κυβέρνηση πρέπει να υιοθετήσει αλλαγές και να τις εφαρμόσει και όχι να προσπαθεί απλώς να εμπεδώσει την ισχύουσα κατάσταση. Αυτό απαιτεί ουσιαστικές δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές και στην παιδεία, καθώς και απλοποίηση των κανονισμών και της γραφειοκρατίας», δηλώνει ο Μαρσέλ Φράτσερ, επικεφαλής του DIW στην ισπανική El Pais. Σύμφωνα όμως με τον Κάρστεν Μπρζέσκι, επικεφαλής της ING για τη Γερμανία και την Ευρωζώνη, μια τέτοια αναστροφή της επενδυτικής αδράνειας προϋποθέτει αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες της χώρας, ακόμη και παράταση της άρσης του «φρένου χρέους» που αποφασίστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Ασχέτως όμως του εάν τελικά η Γερμανία είναι πράγματι και πάλι «ο ασθενής της Ευρώπης», αν υποφέρει από ελαφρύ …κρυολόγημα ή από βαριά νόσο, το βέβαιο είναι ότι η κατάσταση – και η ψυχολογία – δεν θυμίζουν σε τίποτα την προηγούμενη δεκαετία της αδιαμφισβήτητης ευρωστίας. Η δυσαρέσκεια προς την κυβέρνηση αυξάνεται, τα κόμματα του συνασπισμού (SPD, Πράσινοι, FDP) δίνουν την εντύπωση ότι δεν κάνουν μαζί και οι μεγάλες αλλαγές σπρώχνονται συνεχώς προς το απώτερο μέλλον. Μια από τις άμεσες συνέπειες της κατάστασης είναι η ραγδαία άνοδος της ακροδεξιάς. Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) παγιώνεται στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων με ποσοστά κοντά στο 22% και δεν μπορεί πλέον να περιφρονηθεί ως συγκυριακό φαινόμενο, ειδικά όταν τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής, της μετανάστευσης και του πολέμου θα δυσκολεύουν όλο και περισσότερο τις αποφάσεις της πολιτικής. Η Γερμανία ωστόσο παραμένει η ηγέτιδα δύναμη της Ευρώπης. Και παρά τη συχνά δικαιολογημένη δυσαρέσκεια των εταίρων της για τη στάση της, δεν συμφέρει κανέναν η παρακμή της – ούτε σε οικονομικό ούτε σε πολιτικό επίπεδο.

Της Φαίης Καραβίτη

Οι μέχρι στιγμής απεγκλωβισμένοι πολίτες, από προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, στη Θεσσαλία ανέρχονται στους 2.227.

Συγκεκριμένα, προσωπικό του Γενικού Επιτελείου Στρατού έχει απεγκλωβίσει 475, προσωπικό του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού 35, του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας 45 και της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας 1672.

Οι Ένοπλες Δυνάμεις συνδράμουν με 445 άτομα μεταξύ των οποίων:

– 2 Λόχοι της Ζ΄ ΜΑΚ με κατάλληλο εξοπλισμό διάσωσης και υλικά αναρρίχησης, διόπτρες νυκτός, drone, πλήρη υλικά C2, με δυνατότητα επιχειρήσεων ημέρα και νύχτα.

– 42 άτομα της 32 Ταξιαρχίας Πεζικού.

– 1 Λόχος Εκτάκτων Αναγκών του σχεδίου «Ξενοκράτης » με 71 άτομα.

– 36 άτομα επιπλέον των προβλεπομένων στο σχέδιο «Ξενοκράτης» σε άμεση ετοιμότητα επέμβασης όπου απαιτηθεί.

– 68 άτομα της 34 Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας στην ΑγίαΤριάδα Καρδίτσας και στην Αγία Κυριακή Τρικάλων, και 19 άτομα της XXIV Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας στον Παλαμά Καρδίτσας.

– 16 άτομα από το Ειδικό Τμήμα Αντιμετώπισης Καταστροφών.

Ακόμη, έχουν διατεθεί 400 κουβέρτες για την Ιτέα Καρδίτσας, 400 κουβέρτες για τους Σοφάδες Καρδίτσας, 130 ράντζα εκστρατείας για το 1ο Δημοτικό Σχολείο Καρδίτσας, 350 κουβέρτες, 350 ράντζα εκστρατείας, 20 τραπέζια και 82 καρέκλες για τον Τύρναβο.

Επιπλέον, έχουν διατεθεί 2 ασθενοφόρα, 3 Mini Bus, 4 λεωφορεία, 14 ειδικά οχήματα Hummer, 53 οχήματα γενικής χρήσης, 14 μηχανήματα Μηχανικού, 4 επικαθήμενα οχήματα, 12 αρματοφορείς, 25 ερπυστριοφόρα οχήματα μεταφοράς προσωπικού Μ113, 66 λέμβοι, 6 οχήματα μεταφοράς ζευγμάτων γεφυρών και 6 λέμβοι τύπου LCB, 2 Ηλεκτροπαραγωγά Ζεύγη ισχύος 300 και 550 Kva στην Λάρισα για κάλυψη αναγκών του Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, 4 φορητές γεννήτριες.

‘Εχει γίνει τοποθέτηση 1 γέφυρας Bailey στα Καλά Νερά Βόλου ενώ είναι προς ανάπτυξη δεύτερη γέφυρα Bailey επί της οδού Καλαμπάκας – Καστανιάς Τρικάλων.

Σε ετοιμότητα τοποθέτησης είναι γέφυρες Bailey στα Στουρναραίικα Τρικάλων και στο Μουζάκι Καρδίτσας, από κλιμάκια της Μονάδας Μελετών και Κατασκευών (ΜΟΜΚΑ) του ΓΕΕΘΑ.

Επιπρόσθετα, για τον απεγκλωβισμό πολιτών διατέθηκαν 5 ελικόπτερα Έρευνας – Διάσωσης, 2 Chinook, 2 Huey ενώ στον Παγασητικό Κόλπο βρίσκεται μια φρεγάτα και ένα αρματαγωγό.

Έχει διατεθεί, ακόμη, όχημα 30 τόνων για μεταφορά ποσότητας εμφιαλωμένων νερών από εταιρίες εμφιάλωσης, από τα Ιωάννινα στα Τρίκαλα και στον Παλαμά ενώ έχουν διατεθεί και 9400 λίτρα πετρελαίου στο Πυροσβεστικό Σώμα.

Σε ετοιμότητα εξακολουθούν να βρίσκονται 932 άτομα του σχεδίου «Ξενοκράτης» στις περιοχές ευθύνης της ΑΣΔΥΣ και της 1ης Στρατιάς, 60 άτομα «Δευκαλίων» σε ετοιμότητα δύο ωρών, 181 άτομα της Δύναμης Συνδρομής Εκτάκτων Αναγκών (ΔΥΣΕΑ), 15 μικρολεωφορεία, 62 λεωφορεία, 121 οχήματα γενικής χρήσης, 19 μηχανήματα Μηχανικού, μεταγωγικό αεροσκάφος C-130 (1Ω) και έξι ελικόπτερα σε ετοιμότητα μιας ώρας, πλοίο Ταχείας Μεταφοράς του Πολεμικού Ναυτικού για φιλοξενία των απεγκλωβισμένων σε ετοιμότητα τεσσάρων ωρών, γέφυρες Bailey προς τοποθέτηση, όπου απαιτηθεί και κατάλληλοι χώροι φιλοξενίας πλημμυροπαθών πολιτών εντός των στρατοπέδων της ευρύτερης πληγείσας περιοχής.

Ένας Γάλλος φωτογράφος με πάθος για τον ωκεανό απαθανάτισε μια εκπληκτική στιγμή, κατά την οποία τα κύματα της καταιγίδας σχηματίζουν το πρόσωπο του Ποσειδώνα, που φορώντας το αφρισμένο στέμμα του, αναδύεται από τα βάθη της θάλασσας.

Ο πρώην μηχανικός Ματιέ Ριβράν (Mathieu Rivrin), 34 ετών, είναι φωτογράφος πλήρους απασχόλησης και ζει στην κοινότητα Λαντερνώ, στο διαμέρισμα Φινιστέρ της Βρετάνης, στη βορειοδυτική Γαλλία. Τον Ιανουάριο, το Φινιστέρ τέθηκε σε κατάσταση συναγερμού λόγω πολυήμερης καταιγίδας. Ο φωτογράφος περίμενε τη σωστή στιγμή και στη συνέχεια βγήκε έξω για να φωτογραφίσει τον ωκεανό.

Κατέληξε να απαθανατίσει τον θεό της θάλασσας σε μια εκπληκτική σύγκρουση των κυμάτων που σκάνε.

 

«Έφτασα εκεί γύρω στις 12 το μεσημέρι. Η παλίρροια ήταν χαμηλή και τα κύματα πράγματι μεγάλα, αλλά αναμέναμε να γίνουν ακόμα μεγαλύτερα το απόγευμα», δήλωσε ο κος Ριβράν στην Epoch Times. «Γύρω στις 6 μ.μ., λίγο πριν σκοτεινιάσει, τα κύματα ήταν πολύ εντυπωσιακά. Υπήρχε μια ολόκληρη σειρά κυμάτων για 10 έως 15 λεπτά, που έπαιρναν ιδιαίτερα σχήματα. Ήταν τεράστια.»

 

 

Καθώς τα κύματα έσκαγαν στον κυματοθραύστη Λεσκονίλ, τον λιμενοβραχίονα που προστατεύει το λιμάνι και τις βάρκες του, ένα κύμα, μεγαλύτερο από τα υπόλοιπα, ξεχώρισε.

«Μόνο όταν γύρισα σπίτι ανακάλυψα αυτή την εικόνα και αυτό το πρόσωπο μέσα στο κύμα», δήλωσε ο κος Ριβράν, ο οποίος συνήθως δεν δίνει τίτλους στις φωτογραφίες του. «Ο στόχος μου είναι οι άνθρωποι να έχουν την εικόνα όλη δική τους τους, να βλέπουν αυτό που θέλουν να δουν.»

Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι, όταν είδαν αυτή την εικόνα, επέμεναν να αποκαλούν το πρόσωπο που σχηματίστηκε «Ποσειδώνα».

«Δεν ξέρω αν θα τον αποκαλούσα εγώ ο ίδιος “Ποσειδώνα”, αλλά από τη στιγμή που το κοινό τον οικειοποιήθηκε, ένιωσα ότι ήταν φυσικό να του δώσω αυτό το όνομα», δήλωσε ο φωτογράφος.

 

Η μετάβαση του κου Ριβράν από τη μηχανική στη φωτογραφία ξεκίνησε πριν από 10 χρόνια, αφού τράβηξε τη φωτογραφία ενός εντόμου με μια compact φωτογραφική μηχανή στον κήπο των παππούδων του στη Βρετάνη. Τον εντυπωσίασε η «πτυχή της αποτύπωσης μιας εφήμερης στιγμής» και, ζώντας τότε στη Γκρενόμπλ, ένιωθε την ανάγκη να φωτογραφίζει τη φυσική γενναιοδωρία της Βρετάνης κάθε φορά που επέστρεφε στην περιοχή.

Σήμερα, χωρίζει τη φωτογραφία τοπίου του σε τρία μεγάλα θέματα: χειμώνας, κύματα και καταιγίδες. Ο κος Ριβράν κάνει συχνά διάκριση μεταξύ καταιγίδων και κυμάτων, διότι υπάρχουν καταιγίδες χωρίς κύματα και το αντίστροφο.

«Ακούγεται αρκετά παράδοξο», είπε, αλλά, λόγω του κυματισμού του Ατλαντικού, μια θυελλώδης καταιγίδα δεν σημαίνει πάντα μεγάλα κύματα, γι’ αυτό του αρέσει να διαχωρίζει τα δύο.

«Μια καταιγίδα έχει πραγματικά ιδιαίτερες πτυχές», είπε. «Υπάρχει η τραχιά όψη, με βροχές χαλαζιού- η όψη του ανέμου- η όψη του κρύου, αφού είναι χειμώνας- και όλες οι ακουστικές αισθήσεις με τον θόρυβο του ανέμου και τα κύματα που προσκρούουν σε βράχους ή αναχώματα.»

«Όλα αυτά πραγματικά μού αρέσουν πολύ, η πλευρά της περιπέτειας που ενυπάρχει σε μια καταιγίδα, πέρα από τη φωτογραφική πτυχή και το θέμα των κυμάτων.»

Αναλογιζόμενος την επιθυμία του να απαθανατίζει τα κύματα στη Βρετάνη, ο κος Ριβράν είπε ότι η θάλασσα πάντα τον έλκυε.

«Μεγάλωσα με τον πατέρα μου, ο οποίος ήταν ναυτικός … με μια φωτογραφία ενός φάρου εν μέσω καταιγίδας πάνω από το κρεβάτι μου», είπε. «Μια μέρα, θέλησα να τον δω με τα ίδια μου τα μάτια πηγαίνοντας εκεί για να βγάλω φωτογραφίες με άλλους φωτογράφους.»

«Στα ανοιχτά του Φινιστέρ υπάρχει η μεγαλύτερη συγκέντρωση φάρων στην Ευρώπη. … Κάθε φάρος έχει μια ιστορία, συνδεδεμένη με έναν ή περισσότερους φαροφύλακες. Πρόκειται για ιστορίες που διάβαζα όταν ήμουν μικρός.»

 

Το 2016, ο κος Ριβράν τράβηξε φωτογραφίες κατά τη διάρκεια της καταιγίδας Ρούζικα στους φάρους Ζυμάν και Τεβενέκ από ένα ελικόπτερο.

«Προσαρμόζομαι στις καιρικές συνθήκες», είπε. «Δεν σχεδιάζω ένα συγκεκριμένο μέρος – είναι το χαρακτηριστικό της καταιγίδας που καθορίζει πού θα πάω.»

 

 

 

Κατά τη διάρκεια αυτών των λήψεων, ο κος Ριβράν προσπαθεί μεν να παραμείνει ασφαλής, αλλά εξακολουθεί να απολαμβάνει τη λήψη εικόνων από την άκρη της ξηράς, καθώς αυτό του επιτρέπει να δείξει όλο το ύψος του κύματος.

«Με καλή γνώση του εδάφους, καταφέρνω να πηγαίνω σε μέρη όπου θα ήταν αδύνατο να πάω αλλιώς», δήλωσε. «Μου έχει τύχει να βραχώ από τα κύματα, αλλά ποτέ δεν παρασύρθηκα.»

Όσον αφορά τον φωτογραφικό του εξοπλισμό, ο κος Ριβράν χρησιμοποιεί full-frame mirrorless φωτογραφικές μηχανές Sony, με εστιακές αποστάσεις που κυμαίνονται από 16 έως 100mm για να καλύψει κάθε τύπο εικόνας, συμπεριλαμβανομένων των ευρυγώνιων και των κοντινών λήψεων. Μερικές φορές τα θέματά του βρίσκονται σε απόσταση μεγαλύτερη των 2 χιλιομέτρων από την ακτή. Αν επιλέξει τη σωστή στιγμή για μια λήψη και κάνει μια καλή σύνθεση, ισχυρίζεται ότι σπάνια υπάρχει ανάγκη για ρετουσάρισμα.

«Δεν χρησιμοποιώ ποτέ φλας – από τη στιγμή που είναι γκρι, δεν με ενδιαφέρει», είπε. «Αλλά η εικόνα του Ποσειδώνα με έκανε να αλλάξω λίγο γνώμη, επειδή μπορείς να τραβήξεις όμορφες εικόνες και χωρίς φως.»

Γοητευμένος από τα χρώματα της Βρετάνης, ιδίως από τις αποχρώσεις της ανατολής και του ηλιοβασιλέματος και τα τιρκουάζ νερά της, ο κος Ριβράν είχε την τύχη να απαθανατίσει το Βόρειο Σέλας στο Μον Σεν Μισέλ. Έχει ταξιδέψει και έχει παραδώσει μαθήματα φωτογραφίας με το γαλλικό πρακτορείο Photographes du Monde (Φωτογράφοι του Κόσμου), ενώ οι φωτογραφίες του από την παλίρροια στο Σεν Μαλό τον Μάρτιο του 2022, τραβηγμένες με drone εκεί όπου η θάλασσα συναντά την πόλη, μπήκαν στο περιοδικό Paris Match.

 

 

Η αναγνώριση και προώθηση της ωκεάνιας φωτογραφίας από τα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης άλλαξε το παιχνίδι για τον κο Ριβράν και τους συναδέλφους του.

«Πριν από μερικά χρόνια, στην ακτή, ήμασταν δύο με τρεις φωτογράφοι, το πολύ, που τραβούσαν φωτογραφίες καταιγίδων και κυμάτων», δήλωσε στην Epoch Times. «Τώρα, έχει εκδημοκρατιστεί σε τεράστιο βαθμό. Το βρίσκω υπέροχο να βλέπω ανθρώπους που, αντί να μένουν στο σπίτι όταν υπάρχει καταιγίδα και άνεμοι, βγαίνουν έξω για να δουν το θέαμα στην ακτή.»

«Το να μοιράζομαι τις εικόνες μου και να κάνω τους ανθρώπους να θέλουν να έρθουν να δουν με τα μάτια τους αυτά τα τοπία, είτε πρόκειται για την καταιγίδα είτε για τα γαλαζοπράσινα νερά, είναι κάτι που με κάνει υπερήφανο.»

 

Της Louise Chambers

Επιμέλεια: Αλία Ζάε