Μήνας: Σεπτέμβριος 2023

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε χθες πως η δίωξη του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει πολιτικά κίνητρα και δείχνει πως το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ είναι «σάπιο».

Σε σχόλιά του σε φόρουμ στο Βλαδιβοστόκ της ρωσικής Άπω Ανατολής, ο κος Πούτιν δήλωσε επίσης πως είναι απίθανο να υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στις αμερικανορωσικές σχέσεις ανεξαρτήτως του ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, φαβορί για το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικανών ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2024, αντιμετωπίζει σειρά ποινικών διώξεων κατηγορούμενος μεταξύ άλλων ότι προσπάθησε να ανατρέψει την ήττα του στις προεδρικές εκλογές του 2020 από τον Τζο Μπάιντεν.

Ο κος Πούτιν υποστήριξε πως αυτό που συμβαίνει τώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες καταδεικνύει «όλη τη σαπίλα του αμερικανικού συστήματος» και τη δίωξη ενός πολιτικού αντιπάλου για πολιτικούς λόγους.

Ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε επίσης χθες πως η Δύση προσπαθεί να συγκρατήσει την Κίνα, όμως η προσπάθειά της θα αποτύχει.

Στα σχόλιά του στο φόρουμ του Βλαδιβοστόκ τόνισε ακόμη ότι οι σινορωσικές σχέσεις βρίσκονται σε «άνευ προηγουμένου» επίπεδο.

Αναφορικά με την Ουκρανία, ο κος Πούτιν δήλωσε πως πιστεύει ότι θα είναι έτοιμη να συζητήσει για ειρήνη μόνο όταν εξαντληθούν οι πόροι της, όμως το Κίεβο θα χρησιμοποιήσει ενδεχόμενη παύση των εχθροπραξιών για να επανεξοπλισθεί.

Μιλώντας στο φόρουμ, ο Ρώσος πρόεδρος επανέλαβε τον ισχυρισμό του πως η συνεχιζόμενη αντεπίθεση της Ουκρανίας έχει αποτύχει, λέγοντας πως «δεν παρήγαγε αποτελέσματα».

Σύμφωνα εξάλλου με τον κο Πούτιν, 1.000 ως 1.500 Ρώσοι υπογράφουν καθημερινά εθελοντικά συμβόλαια για να ενταχθούν στις ένοπλες δυνάμεις.

Ο κος Πούτιν απάντησε με τον ισχυρισμό αυτό σε ερώτηση για το αν η Ρωσία χρειάζεται να προχωρήσει σε νέα υποχρεωτική επιστράτευση για να προωθήσει τη στρατιωτική προσπάθειά της στην Ουκρανία, κάτι για το οποίο το Κρεμλίνο έχει επανειλημμένα δηλώσει πως δεν είναι απαραίτητο.

Τους έξι ή επτά τελευταίους μήνες, 270.000 άνθρωποι έχουν υπογράψει εθελοντικά συμβόλαια, δήλωσε ο κος Πούτιν – αριθμός ελαφρώς χαμηλότερος από τους 280.000 για τους οποίους είχε κάνει λόγο νωρίτερα αυτό το μήνα ο πρώην πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ.

Ο κος Πούτιν απέρριψε επίσης σενάρια σύμφωνα με τα οποία η Αρμενία έχει διαρρήξει τις σχέσεις της με τη σύμμαχό της Ρωσία, προσθέτοντας ότι το Γερεβάν έχει ουσιαστικά αποδεχθεί την κυριαρχία του Αζερμπαϊτζάν στην αποσχισθείσα περιφέρεια του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Η Αρμενία και η Ρωσία, οι οποίες είναι σύμμαχοι βάσει συνθήκης, βρίσκονται τις τελευταίες εβδομάδες στα μαχαίρια. Το Γερεβάν έχει κατηγορήσει τη Μόσχα ότι δεν τηρεί τις υποσχέσεις της ούτε προς την Αρμενία ούτε προς τον αρμενικό πληθυσμό του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Δημόσιος έπαινος για τον Μασκ

Από την άλλη, ο Ρώσος πρόεδρος έπλεξε το εγκώμιο του νοτιοαφρικανικής καταγωγής επιχειρηματία Ήλον Μασκ, τον οποίο χαρακτήρισε «εξαίρετο άνθρωπο» και επιχειρηματία και του οποίου η εταιρεία SpaceX έχει αναδειχθεί σε σημαντικό παίκτη στη βιομηχανία των διαστημικών μεταφορών.

Αυτός ο δημόσιος έπαινος εκ μέρους του κου Πούτιν έγινε λίγες ημέρες αφότου ο κος Μασκ είπε ότι απέρριψε πέρυσι το αίτημα της Ουκρανίας να ενεργοποιήσει το δορυφορικό δίκτυο Starlink πάνω από το λιμάνι της Σεβαστούπολης, στην Κριμαία, για να βοηθήσει σε μια επίθεση εναντίον του ρωσικού στόλου, εξηγώντας ότι φοβόταν πως θα γινόταν συνεργός σε μια «σημαντική» πολεμική ενέργεια.

Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ επαίνεσε επίσης τον Μασκ με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ για αυτήν την απόφασή του, για την οποία Ουκρανοί πολιτικοί του άσκησαν δριμεία κριτική.

Ο κος Πούτιν, μιλώντας σε οικονομικό φόρουμ στη ρωσική Άπω Ανατολή, δεν αναφέρθηκε στο θέμα του Starlink, όταν όμως ρωτήθηκε για την επιτυχία της εταιρείας SpaceX, απάντησε: «Όσον αφορά τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τον Ήλον Μασκ (…) είναι αναμφίβολα εξαίρετο πρόσωπο. Αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε και νομίζω ότι το αναγνωρίζει όλος ο κόσμος. Είναι ένας δραστήριος και ταλαντούχος επιχειρηματίας και έχει πετύχει πολλά, με τη στήριξη και του αμερικανικού κράτους».

Ο Ρώσος πρόεδρος είπε ότι η Μόσχα σχεδιάζει να συνεχίσει το δικό της διαστημικό πρόγραμμα, παρά την αποτυχία της αποστολής της στη Σελήνη τον περασμένο μήνα.

Τη στήριξη της ΕΕ στη χώρα μας μετά τις καταστροφικές πλημμύρες με ποσό που θα φτάσει τα 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ εξασφάλισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά τη συνάντησή του χθες στο Στρασβούργο με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και μέλη του Κολεγίου των Επιτρόπων.

Το θέμα της συνάντησης ήταν η ευρωπαϊκή στήριξη της χώρας μας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των πρόσφατων φυσικών καταστροφών. Στις διευρυμένες συνομιλίες έλαβαν μέρος, από την πλευρά της κυβέρνησης, ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρης Αυγενάκης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης και ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς.

Από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συμμετείχαν ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο Αντιπρόεδρος Μαργαρίτης Σχοινάς, ο Επίτροπος αρμόδιος για τον Προϋπολογισμό και τη Διοίκηση Γιοχάνες Χαν, ο Επίτροπος αρμόδιος για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά Δικαιώματα Νίκολας Σμιτ, ο Επίτροπος αρμόδιος για την Οικονομία Πάολο Τζεντιλόνι, ο Επίτροπος αρμόδιος για τη Γεωργία Γιάνουτζ Βοϊτσεκόφκι και η Επίτροπος αρμόδια για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις Ελίσα Φερέιρα.

Στη συνέχεια, ο Πρωθυπουργός είχε συνάντηση με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ.

Η πρόεδρος της Κομισιόν στις δηλώσεις της τόνισε ότι η ΕΕ είναι δίπλα την Ελλάδα για να διοχετεύσει πόρους και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης, με πρώτο πακέτο που θα φτάνει τα 400 εκ ευρω για το επόμενο έτος. Η χώρα μας, όπως είπε η κα Φον ντερ Λάιεν, μπορεί να χρησιμοποιήσει πόρους και από το πρόγραμμα Next Generation 2, σε συνεργασία με την ΕΕ, επισημαίνοντας ότι η επιτροπή θα είναι δίπλα στην Ελλάδα για να φτιαχτεί ό,τι καταστράφηκε.

«Το κύριο μήνυμά μου είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι επινοητική, θα είμαστε γρήγοροι και ευέλικτοι, θα κινητοποιήσουμε όλους τους πόρους της ΕΕ που μπορούν να αναπτυχθούν», είπε η πρόεδρος της Κομισιόν, επισημαίνοντας πέντε σημαντικές ροές χρηματοδότησης που θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν:

Πρώτον, η χρησιμοποίηση κονδυλίων συνοχής από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο που δεν έχουν δαπανηθεί, τα οποία διαφορετικά θα χαθούν, και θα διατεθεί «εμπροσθοβαρώς μέρος των τρεχόντων κονδυλίων συνοχής», όπως είπε.

Δεύτερον, το ίδιο ισχύει και για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, , και αφού αυτά τα κονδύλια θα χάνονταν, μπορούν να εκταμιευθούν φέτος.

Το τρίτο σημείο, όπως είπε η κα Φον Ντερ Λάιεν, είναι η Κοινή Αγροτική Πολιτική, που μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, αφού υπάρχουν δύο αχρησιμοποίητα κονδύλια από το προηγούμενο ελληνικό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης.

«Συνολικά, η Ελλάδα θα μπορούσε να κινητοποιήσει έως και 2,25 δισεκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να αξιολογήσει ελληνικό αίτημα για στήριξη από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Εν προκειμένω είναι σημαντικό τα κράτη-μέλη να συμφωνήσουν με την πρότασή μας για προσαύξηση των κεφαλαίων του Ταμείου Αλληλεγγύης. Αν αυτό συμβεί το επόμενο έτος, θα μπορούσαμε να διαθέσουμε έως 400 εκατομμύρια ευρώ», είπε.

Τέλος, η Ελλάδα θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει ορισμένους από τους πόρους του Next Generation EU, και όπως είπε η πρόεδρος της Κομισιόν «πρέπει όλοι να επιδείξουμε τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, διότι η πρόταση για αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος μόλις υποβλήθηκε».

Από την πλευρά του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ευχαρίστησε την πρόεδρο της Κομισιόν για την ταχύτητα με την οποία ανταποκρίθηκε και που βρίσκεται στο πλευρό της Ελλάδας, ενώ τόνισε ότι η χώρα μας μέσα σε διάστημα ενός μηνός υπέστη δύο πολύ μεγάλες καταστροφές. Πρώτα την μεγάλη πυρκαγιά στον Έβρο που, όπως είπε, είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία της Ευρώπης και στη συνέχεια την κακοκαιρία Daniel στη Θεσσαλία και την Κεντρική Ελλάδα «με τις χειρότερες πλημμύρες στην ιστορία της χώρας και της Ευρώπης».

Παράλληλα ο πρωθυπουργός έδειξε μια φωτογραφία από τη Μεταμόρφωση πριν και μετά την κακοκαιρία, σχολιάζοντας πως δεν έχουμε ξαναδεί παρόμοια καταστροφή. Εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στους ανθρώπους που πενθούν για την απώλεια αγαπημένων προσώπων και ευχαρίστησε τις ομάδες μηχανισμού έκτακτης ανάγκης, την Πολιτική Προστασία, τους εθελοντές, που συμμετέχουν ακόμη ενεργά στην προσπάθεια.

Το σημαντικότερο, είπε, είναι οι ζωές των ανθρώπων και οι περιουσίες τους. «Προτεραιότητά μας είναι να επιστρέψουν στα σπίτια τους, στις επιχειρήσεις τους και στηριζόμαστε στην υποστήριξη της Ευρώπης. Το καλό είναι ότι η Οικονομία μας είναι σε καλή κατάσταση και είμαστε σε θέση να καλύψουμε πρώτες ανάγκες χωρίς να παρεκκλίνουμε από τους στόχους του προϋπολογισμού», υπογράμμισε.

Αναλυτικά οι δηλώσεις

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Κύριε Πρωθυπουργέ, αγαπητέ Κυριάκο, σε ευχαριστώ πολύ που ήρθες εδώ, στο Στρασβούργο. Είμαι συγκλονισμένη από τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές που έπληξαν την Ελλάδα και τους πολίτες της. Μου δείξατε τις φωτογραφίες, είναι κάτι απερίγραπτο. Για πρώτη φορά βλέπουμε ότι η Ελλάδα αντιμετώπισε τις πιο δραματικές δασικές πυρκαγιές που έχει βιώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ουδέποτε στο παρελθόν έχει καταστραφεί μια τόσο μεγάλη έκταση από δασικές πυρκαγιές.

Στη συνέχεια, πλημμύρες έπληξαν μεγάλες περιοχές της Ελλάδας, για παράδειγμα τον κάμπο της Θεσσαλίας. Οι εικόνες από τη Λάρισα είναι συγκλονιστικές. Επιτρέψτε μου να σας διαβεβαιώσω ότι οι σκέψεις μας είναι με όλες τις γυναίκες, τους άνδρες και τα παιδιά που υπομένουν με θάρρος αυτές τις καταστροφές και θρηνούμε για τις ζωές που χάθηκαν.

Η Ευρώπη στέκεται στο πλευρό του ελληνικού λαού και θέλω η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός να γνωρίζουν ότι είμαστε μαζί τους. Η Ένωσή μας είναι μια ένωση αλληλεγγύης. Επομένως, ήταν πολύ σημαντικό για εμάς που μπορέσουμε να συναντηθούμε σήμερα, εδώ. Κυριάκο, σε ευχαριστώ πολύ που ήρθες και που συζητήσαμε για αυτή την αλληλεγγύη, μαζί με τους Υπουργούς σας και τους Επιτρόπους μας.

Συζητήσαμε τους καλύτερους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να βοηθήσουμε τον ελληνικό λαό. Θα χρειαστούν πολλές επενδύσεις για την ανοικοδόμηση, αλλά είναι επίσης απαραίτητη η άμεση στήριξη και βοήθεια για την αποκατάσταση των μέσων βιοπορισμού.

Το κύριο μήνυμά μου είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι επινοητική, θα είμαστε γρήγοροι και ευέλικτοι, θα κινητοποιήσουμε όλους τους πόρους της ΕΕ που μπορούν να αναπτυχθούν. Επιτρέψτε μου να επικεντρωθώ σε πέντε σημαντικές ροές χρηματοδότησης που θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν.

Πρώτον, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε κονδύλια συνοχής από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο που δεν έχουν δαπανηθεί, τα οποία διαφορετικά θα χαθούν – πρόκειται λοιπόν για φρέσκα χρήματα – και να διαθέσουμε εμπροσθοβαρώς μέρος των τρεχόντων κονδυλίων συνοχής.

Δεύτερον, το ίδιο ισχύει και για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το οποίο θα μπορούσε να κινητοποιηθεί και σε αυτή την περίπτωση. Αυτά τα κονδύλια θα χάνονταν και μπορούν να εκταμιευθούν φέτος. Έτσι, μέρος των χρημάτων που μπορούν να διατεθούν άμεσα στους Έλληνες πολίτες για τη στήριξή τους θα είναι ευρωπαϊκά χρήματα.

Το τρίτο σημείο είναι η Κοινή Αγροτική Πολιτική, που μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Εδώ υπάρχουν δύο αχρησιμοποίητα κονδύλια από το προηγούμενο ελληνικό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης. Αλλά εξετάζουμε επίσης τα κονδύλια του τρέχοντος ελληνικού στρατηγικού σχεδίου της ΚΑΠ και θα εξετάσουμε το γεωργικό αποθεματικό για το επόμενο έτος. Αυτά τα κονδύλια θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να συμβάλουν στην αποκατάσταση των δασικών ή γεωργικών υποδομών.

Πρέπει να γίνουν πολλά. Συνολικά, η Ελλάδα θα μπορούσε να κινητοποιήσει έως και 2,25 δισεκατομμύρια ευρώ.

Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να αξιολογήσει ελληνικό αίτημα για στήριξη από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Εν προκειμένω είναι σημαντικό τα κράτη-μέλη να συμφωνήσουν με την πρότασή μας για προσαύξηση των κεφαλαίων του Ταμείου Αλληλεγγύης. Αν αυτό συμβεί το επόμενο έτος, θα μπορούσαμε να διαθέσουμε έως 400 εκατομμύρια ευρώ.

Τέλος, η Ελλάδα θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει ορισμένους από τους πόρους του NextGenerationEU. Φυσικά, στο πλαίσιο του NextGenerationEU πρέπει όλοι να επιδείξουμε τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, διότι η πρόταση για αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος μόλις υποβλήθηκε. Θα εργαστούμε λοιπόν με βάση αυτό.

Οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα συνεργαστούν στενά πάνω σε όλες αυτές τις επιλογές με τις ελληνικές αρχές. Αποφασίσαμε να συγκροτήσουμε μια ειδική ομάδα εργασίας η οποία θα ξεκινήσει αμέσως δουλειά, σήμερα. Μαζί θα βρούμε τους καλύτερους δυνατούς τρόπους για να βοηθήσουμε τους Έλληνες. Ο ελληνικός λαός μπορεί να βασίζεται στην Ευρώπη για ταχεία στήριξη, μέγιστη ευελιξία. Στεκόμαστε στο πλευρό σας, όχι μόνο σε αυτή την δύσκολη συγκυρία, αλλά και για την ανοικοδόμηση και την ανασυγκρότηση.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ευχαριστώ, κα Πρόεδρε, αγαπητή Ούρσουλα. Πρώτα απ’ όλα, σε ευχαριστώ για την ταχύτητα με την οποία ανταποκρίθηκες στο αίτημά μου να συναντηθούμε με εσένα και το επιτελείο σου ώστε να συζητήσουμε, όπως κάναμε σήμερα, σε μια πολύ εποικοδομητική συνάντηση, τους τρόπους με τους οποίους η Ευρώπη μπορεί να σταθεί στο πλευρό του ελληνικού λαού σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες στιγμές.

Θα ήθελα αρχικά να αναφερθώ στη σοβαρότητα της παρούσας κατάστασης. Τον τελευταίο μήνα η Ελλάδα υπέστη δύο  φυσικές καταστροφές ιστορικών διαστάσεων. Η πυρκαγιά στην περιοχή του Έβρου είναι η μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ιστορία της Ευρώπης. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ύστερα μας χτύπησε και η μεγάλη κακοκαιρία Daniel, η οποία έπληξε ιδιαίτερα έντονα τις περιοχές της Θεσσαλίας και της κεντρικής Ελλάδας. Είχαμε τις χειρότερες πλημμύρες στην ιστορία μας. Πρόκειται ίσως για μία από τις ισχυρότερες καταιγίδες που έχουν πλήξει την Ευρώπη.

Θα ήθελα να εκφράσω και πάλι τα συλλυπητήριά μου σε όσους έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα σε αυτήν την κακοκαιρία. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τα συνεργεία έκτακτων αναγκών, την Πολιτική Προστασία, τις Ένοπλες Δυνάμεις μας, όλους τους εθελοντές που εξακολουθούν, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, να επιχειρούν στο πεδίο, αντιμετωπίζοντας τις συνέπειες αυτής της πρωτοφανούς φυσικής καταστροφής.

Αυτή είναι μόνο μία φωτογραφία από το χωριό Μεταμόρφωση – πώς ήταν πριν την καταιγίδα, πώς είναι τώρα. Δυστυχώς έχουμε δεκάδες οικισμούς που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση. Είχαμε τεράστιες ζημιές στην αγροτική μας παραγωγή, σημαντικές ζημιές στις υποδομές μας και κυρίως επλήγησαν οι ζωές των ανθρώπων, τα σπίτια των οποίων έχουν πλημμυρίσει. Επομένως, πρώτη μας προτεραιότητα είναι να διασφαλίσουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι θα μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, ότι οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν. Και βασιζόμαστε στη στήριξη της Ευρώπης για να μπορέσουμε να το πετύχουμε αυτό.

Είναι θετικό ότι, αν μη τι άλλο, η οικονομία μας έχει πολύ καλές επιδόσεις. Είμαστε σε θέση να καλύψουμε πολλές άμεσες ανάγκες χωρίς να αποκλίνουμε από τους δημοσιονομικούς μας στόχους. Θεωρώ, όμως, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει γρήγορα, όπως είπατε, να δείξει τη μέγιστη δυνατή στήριξη αλλά και τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, να παρουσιάσει καινοτόμες ιδέες για το πώς θα στηρίξει την Ελλάδα άμεσα, αλλά επίσης σε βραχυπρόθεσμο προς μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Πιστεύω ότι αναφερθήκατε σε πολλά από τα θέματα που συζητήσαμε. Έχουμε ακόμη πρόσθετα αχρησιμοποίητα κονδύλια που θα είχαν χαθεί, όπως συμβαίνει σε αυτά τα προγράμματα, και τα οποία μπορούν να διατεθούν για την άμεση στήριξη των πολιτών και των επιχειρήσεων. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να είναι γνωστό ότι μέρος της υποστήριξης που θα λάβουν τις επόμενες εβδομάδες θα περιλαμβάνει και ευρωπαϊκά χρήματα.

Και βέβαια, ο επαναπρογραμματισμός των χρηματοδοτικών εργαλείων που διαθέτουμε για την επόμενη περίοδο θα μας επιτρέψει να ανακατευθύνουμε περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια ευρώ προς την ανοικοδόμηση, αλλά και να ξαναχτίσουμε καλύτερα ό,τι έχει καταστραφεί. Θέλω να το τονίσω αυτό, διότι είναι ξεκάθαρο ότι οι παλιοί «κανόνες του παιχνιδιού» δεν ισχύουν πλέον για αυτό που βιώνουμε. Και, φυσικά, αυτό ισχύει και για τα μέσα που πρέπει να κινητοποιήσει η Ευρώπη ώστε να στηρίξει τις χώρες που υφίστανται τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Έχουμε συζητήσει πολλές φορές – και η Επιτροπή είναι πολύ υποστηρικτική – τη διοχέτευση σημαντικά περισσότερων κονδυλίων στο Ταμείο Αλληλεγγύης. Το Ταμείο Αλληλεγγύης σχεδιάστηκε πριν από 20 χρόνια. Είναι σαφές ότι δεν εξυπηρετεί τον σκοπό του, όχι από πλευράς διαδικασιών αλλά από την άποψη του μεγέθους των διαθέσιμων κονδυλίων. Θα αποτελέσει, λοιπόν, προσωπική μου αποστολή να πείσω τους συναδέλφους μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι πρέπει να αυξήσουμε σημαντικά τα κονδύλια του Ταμείου Αλληλεγγύης, προκειμένου να στηρίξουμε χώρες που πλήττονται από φυσικές καταστροφές οι οποίες συνδέονται άμεσα με την κλιματική αλλαγή.

Υπάρχουν, όμως, και άλλοι τύποι φυσικών καταστροφών για τις οποίες κράτη χρειάζονται υποστήριξη. Αυτό ασφαλώς ισχύει και για το γεωργικό αποθεματικό, το οποίο είναι λιγότερο από 500 εκατομμύρια, εν μέσω των σημαντικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Είναι επίσης πολύ σαφές ότι πρέπει να κινητοποιήσουμε πρόσθετα κεφάλαια για τον σκοπό αυτό.

Υπάρχουν πολλές ιδέες, αλλά πρέπει να πείσουμε τους συναδέλφους μας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι αυτό αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Νομίζω ότι το σημαντικό τώρα είναι, όπως επισημάνατε, να μην απελπιστούμε. Θα ανοικοδομήσουμε, η Ευρώπη θα μας στηρίξει σε αυτή την προσπάθεια. Και θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και πάλι, κα Πρόεδρε, για την ταχύτητα με την οποία ανταποκριθήκατε στο αίτημά μου.

Θα ήθελα να επισημάνω ότι έχουμε ήδη συστήσει, όπως είπατε, μια ειδική ομάδα εργασίας που θα εργαστεί ενδελεχώς για να ξεπεραστεί η παραδοσιακή γραφειοκρατία και να διασφαλιστεί ότι τα όποια χρήματα εκταμιεύονται από την Ευρώπη θα φτάσουν στον τελικό προορισμό τους το συντομότερο δυνατό. Και ξέρω ότι, όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια, μπορούμε να υπολογίζουμε στην προσωπική σας υποστήριξη. Μπορούμε να βασιστούμε στην υποστήριξη της Ευρώπης. Η Ευρώπη έχει στηρίξει την Ελλάδα σε πολύ δύσκολες περιόδους και είμαι βέβαιος ότι θα κάνει το ίδιο και τώρα.

 

Αποστολή: Νικόλ Καζαντζίδου

Στο χωριό Μενετές, περίπου 8 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της Καρπάθου -τα Πηγάδια- κοντά στην Παναγία του Βράχου που δεσπόζει στην περιοχή, στον φούρνο του Γεραπετρίτη η ομάδα βρίσκεται υπ’ ατμόν. Περίπου οκτώ άτομα πλάθουν τη ζύμη για τα ψιλοκούλουρα, αφοσιωμένοι και με ρυθμό. Υπάρχουν ακόμη προϊόντα που δεν μπορούν παρά να είναι χειροποίητα. Γλυκά και ψωμιά της Καρπάθου ετοιμάζονται για να παρουσιαστούν στο φεστιβάλ Γαστρονομίας που διοργάνωσε ο δήμος. Η κυρία Κούλα, η ψυχή του φούρνου, δουλεύει ασταμάτητα και αφήνει στην κόρη της, τη Μαριάνα, να κάνει την ξενάγηση. Η Μαριάνα εξηγεί πως το ψιλοκούλουρο που ετοιμάζεται είναι ένα είδος αρτοσκευάσματος που προσφέρεται στις χαρές, δηλαδή κυρίως σε γάμους και βαφτίσεις. Έχει όμως γενικά πάρα πολύ μεγάλη ζήτηση το καλοκαίρι και η παραγωγή υπολογίζεται περίπου στα 300 τεμάχια την ημέρα. Επειδή υπάρχει ζήτηση, τα γλυκά “χάνουν” την εποχικότητά τους. Ποιος θα περίμενε ότι μπορεί να βρει, για παράδειγμα, κουραμπιέδες μες το καλοκαίρι; Κι όμως, οι κουραμπιέδες είναι ένα πολύ δημοφιλές γλυκό για την εποχή, επειδή όλοι όσοι έρχονται και ανοίγουν τα εξοχικά τους, θέλουν να το έχουν στο σπίτι τους για τον κόσμο που τους επισκέπτεται, όπως επισημαίνει η Μαριάνα Γεραπετρίτη. Και αυτή η εικόνα, κατά μια έννοια, περιγράφει το πώς οι Καρπάθιοι αντιλαμβάνονται την φιλοξενία.

Οι τουρίστες πηγαίνουν κι έρχονται, όπως τα κεράσματα. Λένε “καλημέρα” και άλλες λέξεις στα ελληνικά γιατί οι περισσότεροι δεν επισκέπτονται την Κάρπαθο για πρώτη φορά. Είναι repeaters (τουρίστες που επανέρχονται), ενώ πολλοί από αυτούς έχουν αγοράσει και σπίτια που τα χρησιμοποιούν ως εξοχικές κατοικίες.

Ο τουρισμός στην Κάρπαθο, το δεύτερο μεγαλύτερο νησί των Δωδεκανήσων μετά τη Ρόδο, συνεχώς αναπτύσσεται. Όπως επισημαίνει ο αντιδήμαρχος Τουρισμού της Καρπάθου Μανόλης Παραγιός, το 2022 ήταν τουλάχιστον κατά 10% αυξημένος σε σχέση με το 2019, που ήταν μια από τις καλύτερες χρονιές για το νησί. Φέτος η χρονιά είναι εξίσου καλή.

«Η σεζόν άρχισε μέσα στον Απρίλιο, ενώ ήδη από τον Ιούνιο οι πληρότητες αγγίζουν το 90% και αναμένεται να κλείσει με υψηλές πληρότητες περίπου προς τα μέσα του Οκτώβρη. Ήδη μετρήσαμε περισσότερες από 85.000 αεροπορικές αφίξεις, ενώ υπάρχει τεράστια αναβάθμιση στην ακτοπλοϊκή σύνδεση. Οι τουρίστες από το εξωτερικό είναι στην πλειονότητά τους Ιταλοί (σε ποσοστό περίπου 30%) και οι υπόλοιποι Σκανδιναβοί, Ολλανδοί, Γερμανοί και Αυστριακοί. Αυτοί έρχονται με πτήσεις τσάρτερ, ενώ το νησί συνδέεται αεροπορικώς με την Αθήνα, τη Ρόδο και την Κρήτη», σημειώνει ο αντιδήμαρχος μιλώντας στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Μέσα από στοχευμένες δράσεις για την ανάδειξη και προβολή του νησιού, ο δήμος εντάσσει και τη δημιουργία μιας αποτύπωσης της γαστρονομικής ταυτότητας του νησιού. Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιήθηκε φέτος για πρώτη φορά, την 1η Σεπτεμβρίου, το Γαστρονομικό Φεστιβάλ της Καρπάθου με πρωτοβουλία του δημάρχου Ιωάννη Νισύριου, όπου οι επαγγελματίες είχαν την ευκαιρία να αναδείξουν τα προϊόντα τους και συγχρόνως οι επισκέπτες να δοκιμάσουν γεύσεις από την καρπάθικη κουζίνα, “πειραγμένες” και μη.

«Σε πολλούς δεν αρέσει να πειράζεις την παράδοση, αλλά δεν μπορούμε να μένουμε στάσιμοι», λέει ο σεφ Μιχαήλ Γιαλουράκης. Καρπάθιος στην καταγωγή με παππούδες και γονείς που μετανάστευσαν στην Ζιμπάμπουε, ο Μιχαήλ Γιαλουράκης αφού ταξίδεψε, σπούδασε και εργάστηκε σε διάφορα μέρη του εξωτερικού για 12 χρόνια, γύρισε με εμπειρία και γνώση για να επενδύσει στον τόπο του.

«Δημιουργούμε με τον δικό μας τρόπο ο καθένας. Εγώ, για παράδειγμα, πήρα τη μακαρούνα, ένα παραδοσιακό πιάτο και την έκανα ραβιόλι με αφρό κρεμμυδιού. Έχουμε ωραία πιάτα στην Κάρπαθο, όπως το γεμιστό κατσικάκι που το λέμε βυζάντι, ή τον παραδοσιακό μπακλαβά που τον κάνουμε ανοιχτό με τηγανισμένο φύλλο και από πάνω ρίχνουμε σουσάμι ή καρύδια. Έχουμε τη σιτάκα, ένα είδος βουτύρου, το μανούλι, ένα είδος τυριού, και άλλα πολλά παραδοσιακά προϊόντα. Ο τουρίστας πλέον ξέρει τι θέλει. Η γαστρονομία έχει αλλάξει, δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα στο φαγητό και πιστεύω, αν κι έχουμε αρκετό δρόμο ακόμη μπροστά μας, ότι στην Κάρπαθο κάνουμε μεγάλα βήματα. Είμαστε πολλοί αυτοί που πλέον επιστρέφουμε και επενδύουμε στον τόπο μας», σημειώνει ο κος Γιαλουράκης.

Η κόρη της κυρίας Σοφίας Πρωτοψάλτη, η Άννα, είναι μια νέα γυναίκα που μαζί με τη μητέρα της φτιάχνουν επιτόπου παραδοσιακά γλυκά, στο ζαχαροπλαστείο τους στην Αρκάσα. Οι επισκέπτες τις βλέπουν εν δράσει να παρασκευάζουν γαλατένια κουλούρια, πιτιά, καρπάθικο μπακλαβά, μυζηθρόπιτες, αμυγδαλωτά και πολλά ακόμη καλούδια. Είναι παραδοσιακά γλυκά που τα βρίσκεις στα καρπάθικα σπίτια, όμως ο κόσμος που έρχεται στο νησί θέλει κι εκείνος να τα γευτεί και να γίνει μέρος αυτού του τόπου, έστω για λίγο.

«Έχουν στραφεί πολλοί στον τουρισμό και παρατηρούμε ένα μεγάλο κύμα Καρπάθιων που επιστρέφουν από το εξωτερικό για να επενδύσουν, να εργαστούν και να ζήσουν στο νησί», αναφέρει ο αντιδήμαρχος Τουρισμού. «Έχουμε μια κάποια αντιστροφή της μετανάστευσης. Μετά τον παγκόσμιο πόλεμο ήταν τεράστιες οι ροές προς Αμερική, Αυστραλία και λιγότεροι στην Ευρώπη. Πάντως, οι Καρπάθιοι, όσα χρόνια κι αν λείπουν στο εξωτερικό, μόλις συνταξιοδοτηθούν επιστρέφουν εδώ», προσθέτει.

Ο Βαγγέλης Γεργατσούλης στράφηκε στη μελισσοκομία και δημιουργεί το μοναδικό βιολογικό μέλι Καρπάθου. «Είναι ένα προϊόν που ξεχωρίζει, γιατί είναι θυμαρίσιο μέλι και έχει μεγάλη ζήτηση και στο εξωτερικό», υπογραμμίζει.

Υπάρχουν και ορισμένοι που επενδύουν στο κρασί, όπως η Δώρα Διακονή μαζί με τον σύζυγο της Στέλιο Μοτάκη, που δημιούργησαν ένα οικογενειακό οινοποιείο – το μοναδικό στο νησί – με ιδιόκτητους αμπελώνες έκτασης 80.000 τετραγωνικών μέτρων.

«Η Κάρπαθος έχει δημιουργήσει ένα brand που συνδυάζει παράδοση και φυσική ομορφιά. Ένα από τα στολίδια της είναι η Όλυμπος, ένα χωριό που μοιάζει σαν να έχει σταματήσει ο χρόνος. Οι πανέμορφες παραλίες, η γαστρονομία αλλά κυρίως η φιλοξενία των ανθρώπων, κάνουν το νησί μας να ξεχωρίζει», επισημαίνει ο κος Παραγιός και προσθέτει: «Υπάρχει μεγάλη δυναμική για την τουριστική ανάπτυξη του νησιού, κάτι που φαίνεται και στον τρόπο με τον οποίο επενδύουν οι νέοι άνθρωποι, αλλά και στη σημασία που δίνεται στην εκπαίδευση. Για αυτό και μέσα από εκδηλώσεις, όπως αυτή του φεστιβάλ Γαστρονομίας, παίρνουν μια “γεύση” – κυριολεκτικά και μεταφορικά – οι επισκέπτες του τι σημαίνει Κάρπαθος».

Τις δύσκολες αυτές μέρες, μια «ματιά» στο παρελθόν μπορεί να είναι και διδακτική. Πώς αντιμετώπιζαν στην αρχαιότητα τις πλημμύρες, την καταστροφή οικισμών και την ανάγκη διαχείρισης και κατασκευής αποστραγγιστικών έργων; Με case study την Κωπαΐδα και βοηθό την αρχαιολόγο της Εφορείας Αρχαιοτήτων (ΕΦΑ) Βοιωτίας Εύη Τσώτα, επιχειρήσαμε ένα «ταξίδι» στον χρόνο και στις αποστραγγιστικές προσπάθειες που έγιναν στην περιοχή ήδη από την προϊστορία.

«Το νερό μπορεί να επηρεάσει θετικά στην παρουσία του ανθρώπου, αλλά μπορεί ταυτόχρονα να συντελέσει και στην καταστροφή του. Μία ένδειξη αποτελεί η μυθολογική παράδοση, σύμφωνα με την οποία ο κατακλυσμός του Ωγύγου (σ.σ. κατά μία εκδοχή μυθικός ηγέτης της Βοιωτίας), προκλήθηκε από την υπερχείλιση της Κωπαΐδας, με αποτέλεσμα ο αφανισμός πολισμάτων των Βοιωτών, Αθηναίων και Ελευσίνιων που είχαν κατοικήσει την περιοχή, ενώ κατέστρεψε ακόμα και την Αττική. Η μυθολογική παράδοση θέλει τους μυθικούς κατοίκους του Ορχομενού, τους Μινύες, να δημιουργούν τα πρώτα έργα για την αποξήρανση και διαχείριση των υδάτων της λίμνης», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Εύη Τσώτα για τη λίμνη Κωπαΐδα που απετέλεσε σημαντικό πόλο έλξης κατοίκων, κατά τη διάρκεια των αιώνων, ανεξαρτήτως των προβλημάτων που είχαν με τη διαχείριση των υδάτων της.

Σήμερα η Κωπαΐδα είναι πεδιάδα της Βοιωτίας, η οποία δημιουργήθηκε ύστερα από την αποξήρανση της ομώνυμης λίμνης κατά το διάστημα 1880-1930. Οι πρώτοι που αποξήραναν τη λίμνη, σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση, ήταν οι αρχαίοι κάτοικοι του Ορχομενού, οι Μινύες. Η αποξήρανσή της αποτέλεσε το μεγαλύτερο εγγειοβελτιωτικό έργο όχι μόνο των προϊστορικών χρόνων, αλλά γενικά της αρχαιότητας. «Το μεγαλόπνοο, όμως, σχέδιο αποξήρανσης της λίμνης, που υλοποιήθηκε κατά τη Μυκηναϊκή εποχή, ήταν εξαιρετικά σύνθετο. Έπρεπε να διαμορφωθεί η περίμετρος της λίμνης με σκοπό τον περιορισμό της, με την εκτροπή δύο ποταμών, του Βοιωτικού Κηφισού και του Μέλανα, που κατέληγαν στην Κωπαΐδα. Για να οδηγήσουν το νερό εκεί όπου θα τους επέτρεπε να αποκτήσουν γόνιμα εδάφη και ασφάλεια από ανεξέλεγκτες πλημμύρες, έσκαψαν βαθιά κανάλια και ανύψωσαν μεγάλα κτιστά αναχώματα, διοχετεύοντας τα νερά των ποταμών στις φυσικές καταβόθρες που υπάρχουν στις παρυφές της λίμνης, μέσω των οποίων τους έδωσαν διέξοδο προς τη θάλασσα. Τα τεχνικά έργα περιελάμβαναν τεχνητές λίμνες εν είδει ταμιευτήρων ύδατος, όπου μπορούσαν να έχουν νερό σε περιόδους ξηρασίας. Παράλληλα, αρκετά σημεία είχαν διαμορφωθεί για τον έλεγχο και την αποτροπή υπερχείλισης, αφήνοντας κάθε φορά ελεγχόμενο όγκο νερού να εισρέει στη λίμνη», προσθέτει η αρχαιολόγος.

Το εντυπωσιακότερο τμήμα των έργων που διασώθηκαν είναι η βόρεια αποστραγγιστική τάφρος, μήκους 25 περίπου χιλιομέτρων, η οποία ξεκινούσε από τον Ορχομενό και κατέληγε στο σημερινό Κάστρο, όπου διακλαδιζόταν σε δύο τμήματα για να οδηγήσουν το νερό στις φυσικές καταβόθρες. «Το μεγάλο ανάχωμα που υψώθηκε ήταν περίπου 3 μέτρα ύψος και είχε πλάτος 30 μέτρα. Για να ενισχύσουν δε τη διάβρωση και φθορά του αναχώματος, κατά μήκος των μακρών πλευρών του κατασκεύασαν ισχυρό κυκλώπειο τοίχο πάχους 2,5 μέτρων. Το ανάχωμα πλέον είχε διπλή σημασία, από τη μία προστάτευε από υπερχείλιση ενώ παράλληλα προσέφερε έναν ασφαλή δρόμο για τη μεταφορά ανθρώπων και προϊόντων», εξηγεί η κα Τσώτα.

Ωστόσο, η ιστορία της Κωπαΐδας δεν σταματά στους προϊστορικούς χρόνους. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές μεταξύ 335-331 π.Χ., επί Αλεξάνδρου Γ’, προέκυψαν νέα έργα, τόσο με τη μερική χρήση των παλαιών μυκηναϊκών έργων, όσο και με την εκσκαφή μιας νέας κεντρικής αποστραγγιστικής τάφρου. «Το 1920,  αποκαλύφθηκαν από τον αρχαιολόγο Ν. Παπαδάκη στην Κορώνεια της Βοιωτίας μερικές επιγραφές χαραγμένες επάνω σε μεγάλους μαρμάρινους ορθοστάτες (μία εξ αυτών εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών). Καταγράφουν επιστολές σταλμένες από τον φιλέλληνα Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό (117-138 μ.Χ.) προς τους κατοίκους της ομώνυμης αρχαίας βοιωτικής πόλης για τα αντιπλημμυρικά και εγγειοβελτιωτικά έργα που πραγματοποιήθηκαν τελικά στην περιοχή κατ’ εντολή του ίδιου του αυτοκράτορα, ο οποίος επισκέφθηκε την Κορώνεια το 125 μ.Χ. και διέγνωσε αυτοπροσώπως το πρόβλημα στην εξεύρεση καλλιεργήσιμης γης, εξαιτίας των πλημμυρών που προκαλούνταν από τα νερά των ποταμών της δυτικής Κωπαΐδας», πληροφορεί η συνομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Στην πρώτη επιστολή (του 125 μ.Χ.) γίνεται αναφορά στην ανάγκη διευθέτησης της κοίτης του Κηφισού και της Έρκυνας, καθώς και των άλλων ποταμών της περιοχής, μέσω της εκσκαφής τάφρων και της κατασκευής αναχωμάτων. «Ταυτόχρονα, ενημερώνει τους κατοίκους ότι θα χορηγήσει στην πόλη 65.000 δηνάρια από το αυτοκρατορικό ταμείο για την ολοκλήρωσή τους, ενώ αφήνει τους κατοίκους της πόλης να επιλέξουν τους μηχανικούς που θα αναλάμβαναν την κατασκευή τους. Δέκα χρόνια μετά, το 135 μ.Χ., με νέα επιστολή του, ο αυτοκράτορας επανέρχεται στο θέμα κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στον ποταμό Φάλαρο. Στην επιστολή αυτή τους ενημερώνει ότι στέλνει τον αγαπητό του φίλο Αιμίλιο Ιούγκο για τη διευθέτηση. Τέλος, στην τρίτη επιστολή (135 – 137 μ.Χ.), τα αντιπλημμυρικά και εγγειοβελτιωτικά έργα στον Φάλαρο εμφανίζονται να έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Ο Αδριανός φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένος, αλλά εφιστά την προσοχή τους να μην παραμελήσουν τη συντήρησή τους, ενώ τους επισημαίνει ότι όποιος προξενούσε βλάβη στα έργα θα αναγκαζόταν να επανορθώσει και η πόλη θα υποχρεωνόταν να καταβάλει πρόστιμο 1.500 δηναρίων για την προκληθείσα ζημία», επισημαίνει η κα Τσώτα.

Οι παρεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους στην Κωπαΐδα έκλεισαν τον κύκλο των αρχαίων αντιπλημμυρικών έργων στη λίμνη. «Συνεχιστές της μακράς αυτής παράδοσης, τα ρωμαϊκά αντιπλημμυρικά έργα απέδωσαν πλούσια καλλιεργήσιμη γη και αποτέλεσαν αναπόσπαστο κρίκο στην αλυσίδα μιας πανάρχαιας και διαχρονικής προσπάθειας εκμετάλλευσης των εύφορων εδαφών της λεκάνης. Η δε πόλη της Κορώνειας, τίμησε τον ευεργέτη Αδριανό για το πολύτιμο δώρο του, με την τοποθέτηση ενός μαρμάρινου αδριάντα, σωζόμενου ύψους 1,82 μέτρων, που σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών», καταλήγει η αρχαιολόγος.

Της Ελένης Μάρκου

* Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο της ΕΦΑ Βοιωτίας και παραχωρήθηκαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για δημοσίευση.

Επί δύο δεκαετίες, η Κίνα διοχετεύει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, χρηματοδοτώντας τεράστια λιμενικά έργα στο όνομα της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Ωστόσο, εμπειρογνώμονες και νομοθέτες προειδοποιούν ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ), το οποίο κυβερνά την Κίνα ως μονοκομματικό κράτος, στην πραγματικότητα επιδιώκει να αναπτύξει την παγκόσμια στρατιωτική του παρουσία, δημιουργώντας νέες υπερπόντιες ναυτικές βάσεις από τα εμπορικά λιμάνια που έχει χρηματοδοτήσει και κατασκευάσει στο εξωτερικό.

Σύμφωνα με μια νέα έκθεση της AidData, δεξαμενής σκέψης που αναλύει τις δαπάνες κυβερνητικής βοήθειας για διεθνή αναπτυξιακά έργα, το καθεστώς έχει δαπανήσει σχεδόν 30 δισεκατομμύρια δολάρια για υπερπόντιες λιμενικές υποδομές από το 2001.

Για όσους στο Κογκρέσο είναι επιφορτισμένοι με την αντιμετώπιση της απειλής από τον νέο επεκτατισμό του ΚΚΚ, η επιδίωξη του καθεστώτος για νέες ευκαιρίες δημιουργίας βάσεων είναι μια ανησυχητική εξέλιξη που απαιτεί άμεση δράση.

Ο βουλευτής Μάικ Γκάλαχερ (R-Wis.), ο οποίος προεδρεύει της Ειδικής Επιτροπής της Βουλής των Αντιπροσώπων για το ΚΚΚ, πιστεύει ότι ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης μιας τέτοιας επέκτασης είναι η αύξηση των στρατιωτικών και διπλωματικών επενδύσεων των Ηνωμένων Πολιτειών. Τέτοιες επενδύσεις σε έθνη-εταίρους, ελπίζει ότι θα αντιμετωπίσουν την υφέρπουσα επιρροή του ΚΚΚ.

«Η επέκταση της υπερπόντιας ναυτικής παρουσίας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας είναι ένας ηχηρός συναγερμός, αλλά εμείς συνεχίζουμε να κοιμόμαστε», δήλωσε ο κος Γκάλαχερ στην Epoch Times.

 

«Για να αντιμετωπίσουν την κακόβουλη επιρροή και τη στρατιωτική επιθετικότητα του ΚΚΚ, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει τόσο να ενισχύσουν τη δική τους στρατιωτικο-βιομηχανική ικανότητα όσο και να είναι πιο παρούσες στον Ινδο-Ειρηνικό, επεκτείνοντας την ανάπτυξη και τη διπλωματία με βασικούς εταίρους για να διασφαλίσουν ότι δεν θα υποκύψουν στη διπλωματία της παγίδας του χρέους.»

Η Κίνα επιδιώκει παγκόσμια στρατιωτική επέκταση

Η έκθεση της AidData «Harboring Global Ambitions» (Υποθάλποντας παγκόσμιες φιλοδοξίες) αναλύει πάνω από 20 χρόνια επίσημων επενδύσεων των κρατικών οντοτήτων της Κίνας σε υπερπόντια λιμενικά έργα, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τα θεμέλια για νέες ναυτικές βάσεις.

Από το 2000 έως το 2023, το Πεκίνο δαπάνησε το ιλιγγιώδες ποσό των 29,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω δανείων και επιχορηγήσεων για 123 διαφορετικά έργα σε 78 λιμάνια σε 46 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, σύμφωνα με την έκθεση.

Κάθε ένα από αυτά τα έργα χρηματοδοτήθηκε απευθείας από το Πεκίνο ή από κρατικές εταιρείες.

Αυτό σημαίνει ότι η έκθεση δεν αρχίζει καν να εξετάζει τις πιθανές δαπάνες των σκιωδών εταιρειών χωρίς επίσημους δεσμούς με το καθεστώς, ούτε λαμβάνει υπόψη της την πολιτική του καθεστώτος για τη συγχώνευση του στρατιωτικού και του πολιτικού τομέα, η οποία απαιτεί από όλες τις ιδιωτικές κινεζικές οντότητες να δημιουργούν στρατιωτικό πλεονέκτημα για το ΚΚΚ.

Ο Πωλ Κρέσπο, πρόεδρος της δεξαμενής σκέψης Center for American Defense Studies (Ερευνητικό Κέντρο για την Αμερικανική Άμυνα), πιστεύει ότι αυτή η μνημειώδης προσπάθεια καθοδηγείται εν μέρει από την επιθυμία του καθεστώτος να μπορεί να απειλήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες οπουδήποτε στον κόσμο.

 

«Η Κίνα δημιουργεί με ταχείς ρυθμούς ένα μεγάλο επιθετικό ναυτικό ανοικτής θαλάσσης παγκόσμιας κλίμακας, ικανό να προκαλέσει τις [Ηνωμένες Πολιτείες] πολύ πέρα από τον δυτικό Ειρηνικό, ιδίως κατά τη διάρκεια ενός πολέμου για την Ταϊβάν», δήλωσε ο κος Κρέσπο.

«Εκτός του ότι της επιτρέπει να απειλεί τις γραμμές εφοδιασμού μας, η Κίνα θέλει εδώ και καιρό να κάνει τις [Ηνωμένες Πολιτείες] να νιώσουν πώς είναι να έχουν ένα ξένο πανίσχυρο ναυτικό στο κατώφλι τους.»

Το ΚΚΚ αναγνωρίζει επί του παρόντος μόνο μία υπερπόντια στρατιωτική βάση, αυτή του Τζιμπουτί, στο Κέρας της Αφρικής. Ωστόσο, Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν παραδεχτεί εδώ και καιρό ότι ο στρατός τους τρέφει φιλοδοξίες παγκόσμιας εμβέλειας και άφησαν να εννοηθεί ότι παρόμοιες βάσεις ίσως βρίσκονται στα σκαριά.

Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι είχε δηλώσει το 2016 ότι η Κίνα ήταν πρόθυμη να συνεργαστεί με έθνη-εταίρους για την ανάπτυξη εγκαταστάσεων παρόμοιων με αυτή στο Τζιμπουτί.

 

Ομοίως, η έκδοση του 2020 της «Επιστήμης της Στρατιωτικής Στρατηγικής» (pdf), που δημοσιεύθηκε από το Εθνικό Πανεπιστήμιο Άμυνας της Κίνας, πρότεινε ότι ένα νέο δίκτυο ναυτικών εγκαταστάσεων μεγάλης εμβέλειας ήταν απαραίτητο για την επέκταση της ακτίνας δράσης της Κίνας.

«Για να βελτιώσουμε τις ικανότητες υποστήριξης των ναυτικών δυνάμεων στον ωκεανό, εκτός από την ανάπτυξη συνοδευτικών πλοίων υποστήριξης μεγάλης κλίμακας, πρέπει επίσης να δώσουμε σημασία στην κατασκευή θαλάσσιων συνολικών σημείων αναπλήρωσης σε μεγάλες αποστάσεις και πολλαπλών καναλιών, αν θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι οι ναυτικές δυνάμεις θα διεξάγουν υπερπόντιες στρατιωτικές επιχειρήσεις στον ωκεανό», αναφέρεται στο έγγραφο.

Ο κος Κρέσπο, ο οποίος στο παρελθόν είχε διατελέσει ναυτικός ακόλουθος στην Υπηρεσία Πληροφοριών Άμυνας, δήλωσε ότι ένα τέτοιο δίκτυο βάσεων θα αποτελούσε προϋπόθεση για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση μιας ολοένα και πιο παγκόσμιας στρατιωτικής παρουσίας της Κίνας.

«Για να αμφισβητήσει το αμερικανικό ναυτικό σε παγκόσμιο επίπεδο, η Κίνα χρειάζεται βάσεις για τον επανεξοπλισμό, τον ανεφοδιασμό και την επισκευή του ταχέως αναπτυσσόμενου στόλου της», δήλωσε ο κος Κρέσπο.

Ομοίως, η έκθεση της AidData τοποθετεί τις πολλές υπερπόντιες επενδύσεις του καθεστώτος εντός ενός ευρύτερου πλαισίου ανταγωνισμού με τις Ηνωμένες Πολιτείες για παγκόσμια επιρροή.

 

Σε αντίθεση με την ακλόνητη δέσμευση του κου Γκάλαχερ να αντιμετωπίσει τη δύναμη με δύναμη οπουδήποτε στον κόσμο, η έκθεση υποδεικνύει ότι μια τέτοια προσέγγιση μπορεί μόνο να επιδεινώσει τις παγκόσμιες εντάσεις.

«Οι [Ηνωμένες Πολιτείες] και οι σύμμαχοί τους πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση και να κατανέμουν τους πόρους με σύνεση, προωθώντας συμμαχίες και συνεργασίες με χώρες που εξετάζουν το ενδεχόμενο να στραφούν προς την Κίνα», αναφέρεται στην έκθεση. «Αλλά οι δυτικοί συνασπισμοί δεν θα πρέπει να αντιδρούν υπερβολικά στις ειδήσεις ή τις φήμες ότι η Κίνα εγκαθιστά μια βάση εδώ ή εκεί.»

«Μια ορμητική βιασύνη από μια δυτική χώρα ή συμμαχία να δημιουργήσει νέες βάσεις στο εξωτερικό ως μέσο εξισορρόπησης μπορεί να παρέχει ακριβώς τη δικαιολογία ή την κάλυψη που χρειάζεται η Κίνα για να εγκαταστήσει μια δική της ναυτική βάση.»

Όποια και αν είναι η προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών, το πού ακριβώς θα ξεπηδήσει η επόμενη βάση του ΚΚΚ παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα.

Συγκρίνοντας τις συνολικές επενδύσεις σε επιμέρους λιμενικά έργα και σταθμίζοντας τη στρατηγική αξία μιας γεωγραφικής θέσης, τη δύναμη των σχέσεων του ΚΚΚ με τις τοπικές ελίτ, την περιφερειακή πολιτική σταθερότητα και την ευθυγράμμιση της χώρας με την ψήφο της Κίνας στην παγκόσμια σκηνή, η έκθεση της AidData προτείνει μερικές χώρες ως βασικούς υποψήφιους για να δεχτούν νέες κινέζικες στρατιωτικές υποδομές.

Οι επιλογές εκτείνονται από τον Ινδικό Ειρηνικό έως τον Ατλαντικό, με κάθε περιοχή να προσφέρει διακριτά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

 

Του Andrew Thornebrooke

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν φαίνεται ότι αναχώρησε για τη Ρωσία για συνάντηση κορυφής με τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, όπως μετέδωσε χθες το νοτιοκορεατικό δίκτυο YTN, επικαλούμενο ανώνυμη υψηλόβαθμη κυβερνητική πηγή.

Ο Κιμ φέρεται να μεταβαίνει στα βορειοανατολικά σύνορα της Βόρειας Κορέας με ειδικό τρένο, με τη σύνοδο πιθανόν να λαμβάνει χώρα ίσως και σήμερα Τρίτη, σύμφωνα με το δίκτυο YTN. Η ίδια πηγή είχε αναφέρει νωρίτερα ότι η συνάντηση των δύο ηγετών θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί την Τετάρτη.

Νωρίτερα τη Δευτέρα, το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax ανέφερε ότι ο Κιμ αναμένεται να επισκεφθεί την Άπω Ανατολή «τις επόμενες ημέρες».

Τα υπουργεία Εξωτερικών και Ενοποίησης της Νότιας Κορέας ανέφεραν ότι δεν έχουν καμία πληροφορία να δώσουν. Αξιωματούχοι στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών δεν ήταν διαθέσιμοι για σχολιασμό.

Το ταξίδι, εάν επιβεβαιωθεί, θα είναι η πρώτη επίσκεψη του Κιμ στο εξωτερικό εδώ και πάνω από τέσσερα χρόνια και το πρώτο του μετά την πανδημία του COVID-19. Το τελευταίο του ταξίδι στο εξωτερικό ήταν το 2019, επίσης στο Βλαδιβοστόκ, για την πρώτη του συνάντηση κορυφής με τον Πούτιν μετά την κατάρρευση των συνομιλιών για τον πυρηνικό αφοπλισμό της Βόρειας Κορέας με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Η Βουλγαρία απέλασε σήμερα τον επικεφαλής του Μετοχίου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Σόφια και δύο Λευκορώσους ιερείς, κατηγορώντας τους ότι εξυπηρετούν τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Μόσχας, μια απόφαση που χαρακτηρίστηκε «σατανική» από τη ρωσική πρεσβεία.

Η βουλγαρική υπηρεσία εθνικής ασφάλειας ανακοίνωσε την απέλαση των τριών ανδρών, αναφέροντας μόνο τα αρχικά γράμματα των ονοματεπωνύμων τους και τις εθνικότητές τους. Τους επέβαλε παράλληλα απαγόρευση εισόδου στη χώρα για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Οι τρεις κατηγορούνται ότι εφάρμοσαν «την υβριδική στρατηγική της Ρωσίας με στόχο να επηρεαστούν οι κοινωνικοπολιτικές διαδικασίες στη Βουλγαρία υπέρ των συμφερόντων» του Κρεμλίνου, σύμφωνα με ανακοίνωση της υπηρεσίας.

Σε ανάρτηση της στο Facebook, η ρωσική πρεσβεία τόνισε ότι στους τρεις περιλαμβάνεται και ο εκπρόσωπος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Σόφια Αρχιμανδρίτης Βάσιαν, στον οποίο λίγες ημέρες πριν η Βόρεια Μακεδονία απαγόρευσε την είσοδο στη χώρα για εμπλοκή στην εκκλησιαστική πολιτική της

Η φιλοευρωπαϊκή βουλγαρική κυβέρνηση «έχει προφανώς αναλάβει την αποστολή να θέσει τον ρωσικό και τον βουλγαρικό λαό τον έναν εναντίον του άλλου», κατήγγειλε η ρωσική πρεσβεία, εκφράζοντας την «οργή» της για αυτή την «αιφνιδιαστική» απόφαση.

«Αυτή η υπόθεση είναι πρωτοφανής», δήλωσε η πρέσβης της Ρωσίας στη Σόφια Ελεονόρα Μιτροφάνοβα σε βίντεο που μεταδόθηκε από το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, αποτέλεσμα ενός «σατανικού μυαλού», πρόσθεσε.

Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, σλάβικη και ορθόδοξη χώρα, η Βουλγαρία βρίσκεται ιστορικά και πολιτιστικά κοντά στη Ρωσία. Αλλά οι σχέσεις των δύο χωρών είναι τεταμένες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Τον Ιούνιο του 2022, η Σόφια είχε ανακοινώσει την απέλαση 70 Ρώσων διπλωματών.