Παράδοση

Όταν αρχίζουμε να φροντίζουμε την υγεία μας, συχνά επικεντρωνόμαστε στα βασικά: τι τρώμε, πόσο γυμναζόμαστε και πόσο καλά κοιμόμαστε. Όλα αυτά είναι ζωτικής σημασίας, αλλά το ίδιο ισχύει και για τις άυλες ανάγκες μας για ουσιαστικές σχέσεις και για έναν σκοπό στη ζωή μας.

Στην Οκινάουα, όπου ζουν μερικοί από τους υγιέστερους και μακροβιότερους ανθρώπους στον πλανήτη, η φροντίδα αυτών των άυλων πτυχών αποτελεί βασικό μέρος του πολιτισμού τους και αντικατοπτρίζεται σε πρακτικές όπως το μοάι.

Η λέξη μοάι σημαίνει «συναντιέμαι για έναν κοινό σκοπό».

Ένα μοάι είναι μια ομάδα ισόβιων φίλων που αλληλοϋποστηρίζονται κοινωνικά, οικονομικά, συναισθηματικά και πνευματικά. Αυτή η κάπως επίσημη σχέση δημιουργείται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και προορίζεται να διαρκέσει σε όλη τη διάρκεια της ζωής των ανθρώπων.

Οι φίλοι μοάι συναντιούνται τακτικά – μηνιαίως, εβδομαδιαίως, ακόμη και καθημερινά – για να συνομιλούν, να αναπολούν, να μοιράζονται συμβουλές και να υποστηρίζουν ο ένας τον άλλον σε οτιδήποτε συμβαίνει στη ζωή τους. Πολλοί Ιάπωνες ανήκουν σε περισσότερα από ένα μοάι.

Αυτή η ιαπωνική παράδοση διατηρείται εδώ και εκατοντάδες χρόνια και εξακολουθεί να επιβιώνει (και να ευδοκιμεί) στην Οκινάουα.

Η έννοια του μοάι έχει αποσπάσει πρόσφατα την προσοχή λόγω της έρευνας για τις Γαλάζιες Ζώνες που διεξήγαγε ο εξερευνητής του National Geographic και συγγραφέας Νταν Μπούτνερ. Σύμφωνα με την έρευνα, τα μοάι της Οκινάουα θεωρούνται ένας από τους λόγους για τους οποίους διαθέτει την υψηλότερη συγκέντρωση αιωνόβιων και υπεραιωνόβιων ανθρώπων στον κόσμο.

Οι κάτοικοι της Οκινάουα και τα μυστικά της μακροζωίας

Οι ερευνητές προσπαθούν εδώ και δεκαετίες να προσδιορίσουν τι κάνει την Οκινάουα και τους κατοίκους της τόσο εξαιρετικούς. Σύμφωνα με ένα άρθρο του BBC, για κάθε 100.000 κατοίκους, η Οκινάουα έχει 68 εκατοντάχρονους – ποσοστό υπερτριπλάσιο από αυτό που αντιστοιχεί σε πληθυσμούς των ΗΠΑ του ίδιου μεγέθους. Ακόμα και για τα ιαπωνικά δεδομένα, οι κάτοικοι της Οκινάουα έχουν αξιοσημείωτη μακροζωία, με 40% περισσότερες πιθανότητες να ζήσουν μέχρι τα 100 σε σχέση με άλλους Ιάπωνες.

Δεν πρόκειται για ένα πρόσφατο φαινόμενο: εδώ και αιώνες, πολλοί από τους κατοίκους της Οκινάουα ζουν μέχρι τα 100. Στο αγροτικό χωριό Ογκίμι, που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του κύριου νησιού της Οκινάουα, υπάρχει ένα μικρό πέτρινο σημάδι με χαραγμένη στα ιαπωνικά μια δήλωση των γερόντων του χωριού. Σε πρόχειρη μετάφραση, λέει:

«Στα 80 σου είσαι απλώς νεαρός. Στα 90 σου, αν οι πρόγονοί σου σε καλέσουν στον παράδεισο, ζήτησέ τους να περιμένουν μέχρι να γίνεις 100… τότε μπορεί να το σκεφτείς.»

Τι μπορούμε να μάθουμε από τους κατοίκους της Οκινάουα;

Ο Κραιγκ Γουίλκοξ, καθηγητής δημόσιας υγείας και γεροντολογίας στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Οκινάουα, λέει ότι αυτό το φαινόμενο οφείλεται σε τρεις παράγοντες: τη διατροφή, τις κοινωνικές συνήθειες και τη γενετική. Ο κος Γουίλκοξ είναι επίσης ένας από τους κύριους ερευνητές της Okinawa Centenarian Study (Έρευνα για τους αιωνόβιους της Οκινάουα), η οποία ερευνά τη μακροζωία στην Οκινάουα από το 1975.

 

«Η μακροζωία σχετίζεται κατά τα δύο τρίτα με τη διατροφή και τον τρόπο ζωής – το υπόλοιπο είναι γενετική. Σε γενικές γραμμές, αν θέλετε να φτάσετε τα 100, χρειάζεστε τον γενετικό “εκτοξευτή πυραύλων” και όχι μόνο μια καλή διατροφή», δήλωσε ο κος Γουίλκοξ. «Δεν έχουμε εξετάσει αν η Οκινάουα έχει ή όχι γενετικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλα μέρη της Ιαπωνίας, αλλά οι οικογένειες εδώ χαρακτηρίζονται σε μεγάλο βαθμό από μακροζωία».

Έπειτα, υπάρχει ο τρόπος με τον οποίο η κοινωνική υποστήριξη ενσωματώνεται στην κοινωνία της Οκινάουα μέσω των μοάι. Αυτός ο κοινωνικός μηχανισμός φέρνει κοντά ομάδες ανθρώπων με κοινά ενδιαφέροντα, επιτρέποντάς τους να αναπτύξουν ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς που διαρκούν μια ζωή. Ο κος Μπούτνερ είπε ότι αυτό είναι ένα κρίσιμο στοιχείο για να ζήσει κανείς μια μεγάλη ζωή, σημειώνοντας ότι «η μοναξιά είναι τόσο κακή για την υγεία όσο και το κάπνισμα».

Ο κος Γουίλκοξ είπε ότι το να ανήκει κανείς σε πολλαπλά μοάι είναι σύνηθες φαινόμενο. «Γνωρίζω έναν άνθρωπο στο Ογκίμι που ανήκει σε επτά», είπε. «Και οι άνθρωποι είναι πιστοί στα μοάι τους- συνάντησα μια ομάδα 80χρονων γυναικών σε ένα απομακρυσμένο νησί που ήταν μαζί σε ένα μοάι από τότε που πήγαιναν στο δημοτικό σχολείο. Είμαι κι εγώ σε ένα – το κοινό μας ενδιαφέρον είναι η βραδυφαγία.»

Η ιστορία των μοάι

Τα μοάι έχουν μακρά ιστορία στην Ιαπωνία. Ξεκίνησαν πριν από εκατοντάδες χρόνια ως ένας τρόπος για να έχουν τα χωριά το δικό τους σύστημα αυτόνομης οικονομικής υποστήριξης. Τα μοάι σχηματίστηκαν αρχικά για να συγκεντρώνουν τους πόρους ενός ολόκληρου χωριού για διάφορα έργα ή δημόσια έργα. Αν κάποιος στο χωριό χρειαζόταν χρήματα για να αγοράσει γη, να πληρώσει ιατρικούς λογαριασμούς ή να αντιμετωπίσει μια έκτακτη ανάγκη, τα χρήματα συγκεντρώνονταν τοπικά για να βοηθηθούν τα μέλη της κοινότητας.

Σήμερα, τα μοάι έχουν εξελιχθεί περισσότερο σε ένα κοινωνικό δίκτυο υποστήριξης, βοηθώντας τους ανθρώπους να παραμένουν συνδεδεμένοι και να συμμετέχουν στις κοινότητές τους από την παιδική ηλικία μέχρι τα 100 τους και ακόμα περισσότερο.

Η επιστήμη των κοινωνικών δεσμών

Επιστημονικές μελέτες έχουν επίσης καταδείξει τον αντίκτυπο που έχουν οι κοινωνικοί δεσμοί στην υγεία και την ευημερία μας.

Η μελέτη ορόσημο Social Relationships and Health (Κοινωνικές σχέσεις και υγεία), που δημοσιεύθηκε στο Science το 1988, επεσήμανε ότι οι έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι κοινωνικές σχέσεις επηρεάζουν την υγεία και ότι οι προοπτικές μελέτες δείχνουν σταθερά ότι ο κίνδυνος θανάτου είναι αυξημένος μεταξύ των ατόμων με λίγες ή με χαμηλής ποιότητας κοινωνικές σχέσεις. Η μελέτη αναφέρει επίσης ότι οι έρευνες σε ανθρώπους και ζώα δείχνουν ότι η κοινωνική απομόνωση ή η έλλειψη κοινωνικών δεσμών αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τη θνησιμότητα από μια ευρεία ποικιλία αιτιών. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώνονται κατ’ επανάληψη.

 

Ένα άρθρο του 2017 που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Lifestyle Medicine εξηγεί ότι από τις ψυχολογικές θεωρίες μέχρι τις πρόσφατες έρευνες, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι η κοινωνική υποστήριξη και το αίσθημα σύνδεσης βοηθούν τους ανθρώπους να διατηρήσουν έναν υγιή δείκτη μάζας σώματος, να ελέγξουν το σάκχαρο στο αίμα, να αυξήσουν τις πιθανότητες επιβίωσης από τον καρκίνο, να μειώσουν την καρδιαγγειακή θνησιμότητα, να μειώσουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης, να μετριάσουν τα συμπτώματα της διαταραχής μετατραυματικού στρες και να βελτιώσουν τη συνολική ψυχική τους υγεία. Το άρθρο προσθέτει ότι το αντίθετο της κοινωνικής σύνδεσης – η κοινωνική απομόνωση – έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και τείνει να αυξάνει τα καταθλιπτικά συμπτώματα καθώς και τη θνησιμότητα.

Τελευταίες σκέψεις

Όπως ήδη αναφέραμε, έρευνες έχουν επανειλημμένα δείξει ότι η ποσότητα και η ποιότητα των κοινωνικών μας σχέσεων επηρεάζουν την υγεία και την ευημερία μας. Όσοι έχουν στενές σχέσεις με τους άλλους βιώνουν γενικά λιγότερο άγχος, είναι πιο ευτυχισμένοι και ζουν περισσότερο. Αντίθετα, οι ηλικιωμένοι που δεν έχουν στενές φιλικές σχέσεις έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν χρόνιες ασθένειες, όπως καρδιακές παθήσεις, διαβήτη και κατάθλιψη, και διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Έτσι, αν και η σωστή διατροφή, ο περιορισμός του στρες και ο ποιοτικός ύπνος είναι σημαντικοί παράγοντες για μια υγιή ζωή, εξίσου σημαντικό είναι και το να μιλάτε με τους ανθρώπους και να βρίσκετε τακτικά χρόνο για να συναντιέστε με φίλους. Φυσικά, οι κοινωνικοί δεσμοί δεν είναι μόνο θέμα υγείας, αλλά κάνουν επίσης τον χρόνο μας εδώ πιο ευχάριστο και μεταφέρουν αυτή τη χαρά και στους άλλους.

 

Της Emma Suttie, D.Ac, AP

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

 

Ο Συρτός Κρήτης, το Καρναβάλι Μεσοτόπου Λέσβου, το Μοιρολόι της Παναγίας στην Κοπάνη Δωδώνης και το Πανηγύρι του Αγίου Πέτρου στα Σπάτα είναι μεταξύ των νέων εγγραφών στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Συγκεκριμένα, το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε την εγγραφή δέκα (10) νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η διαδικασία εμπλουτισμού του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είναι ετήσια και ξεκινάει τον Ιανουάριο, με τη δημόσια πρόσκληση που απευθύνει η Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, μετά την αποδοχή της εισήγησης της Επιστημονικής Επιτροπής για την εγγραφή των δέκα νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο, δήλωσε: «Το ΥΠΠΟ, εφαρμόζοντας από το 2006 τη Σύμβαση της UNESCO 2003 για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, προσθέτει σήμερα δέκα νέες εγγραφές στον ήδη πλούσιο κατάλογο του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, επιβεβαιώνοντας τον πλούτο, την πολυμορφία, τις πολλαπλές επιρροές και την ενσωμάτωση στέρεων παραδόσεων, για τις οποίες είναι περήφανες οι τοπικές κοινωνίες. Ο λαϊκός πολιτισμός μας, οι τελετές, οι γιορτές, οι παραδοσιακές τέχνες μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, παραδίδοντας στους νεότερους ένα βαθύ πολιτιστικό απόθεμα, που το διαμόρφωσαν ο μόχθος των ανθρώπων, η συνύπαρξη, η αλληλεγγύη, η ανάγκη της ταυτότητας. Ένας πλούτος διαφορετικός από περιοχή σε περιοχή, αποτέλεσμα συλλογικής δραστηριότητας, του μέτρου και της αισθητικής, που φτάνει ζωντανός στις μέρες μας, από τα βάθη του χρόνου και οφείλουμε να τον αναδείξουμε, πιστοί στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Ευχαριστώ την αρμόδια Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου, καθώς και την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την αφοσίωσή τους στην διάσωση και ανάδειξη του άυλου πολιτιστικού μας αποθέματος με την Εφαρμογή της Σύμβασης της UNESCO».

Όπως ενημερώνει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, η Ελλάδα ως κράτος-μέλος εμπλουτίζει συστηματικά το Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, εφαρμόζοντας τη διαδικασία εμπλουτισμού του Ευρετηρίου, το οποίο και αποτελεί σημαντική προτεραιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο λόγος δίνεται στις ίδιες τις κοινότητες, φορέων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, προκειμένου να τεκμηριώσουν και να αναδείξουν τα στοιχεία που οι ίδιες θεωρούν μέρος της συλλογικής τους ταυτότητας. Επιπλέον, η διαδικασία εγγραφής στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς παρέχει ένα πλαίσιο συνεργασίας των κοινοτήτων με τη διοίκηση και την επιστημονική κοινότητα, για την εκπόνηση σχεδίων και την εφαρμογή πολιτικών που στοχεύουν στη διαφύλαξη των στοιχείων και τη μετάδοσή τους στις νεότερες γενιές.

Τα δέκα νέα στοιχεία μελετήθηκαν συστηματικά από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) και τις ίδιες τις κοινότητες φορέων. Η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή γνωμοδότησε επί των προτάσεων στη συνεδρίαση της 7ης Απριλίου 2023. Η εισήγησή τους έγινε αποδεκτή, στο σύνολό της, από την Υπουργό Πολιτισμού.

Τα στοιχεία που εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι τα εξής, σύμφωνα με πληροφορίες του ΥΠΠΟ:

1. Συρτός Κρήτης

Ο Συρτός Κρήτης είναι κυκλικός χορός, βασισμένος σε οργανικές μελωδίες με βιολί ή λύρα και λαούτο, πάνω στις οποίες τραγουδιούνται δίστιχα (μαντινάδες). Χορεύεται, κυρίως, από άνδρες. Τοπική παράδοση και έρευνα συμφωνούν ότι εντοπίζεται στη Δυτική Κρήτη (Κίσσαμος), ενισχύοντας τον μύθο που τοποθετεί τις απαρχές του συρτού στον 18ο αιώνα, ως δημιούργημα ντόπιου μουσικού. Κατά τον Μεσοπόλεμο εξαπλώθηκε σε όλη την Κρήτη. Αργότερα, μέσω της μετακίνησης Κρητών οργανοπαικτών και της διάδοσης της δισκογραφίας, εντάχθηκε στο ρεπερτόριο των χορευτικών συλλόγων όλης της Ελλάδας και της διασποράς. Η μελωδία του συρτού αναγνωρίστηκε διεθνώς, καθώς συνδέθηκε με το παγκόσμιας εμβέλειας «συρτάκι» της ταινίας «Αλέξης Ζορμπάς». Ο συγκεκριμένος χορός είναι συνυφασμένος με τη μουσικοχορευτική παράδοση και εν γένει την πολιτιστική κληρονομιά της Κρήτης και ιδιαίτερα της Δυτικής Κρήτης και της περιοχής Κισσάμου.

2. Καρναβάλι Μεσοτόπου Λέσβου

Η περίοδος της Αποκριάς γιορταζόταν από παλιά στον Μεσότοπο Λέσβου με γλέντια που κρατούσαν μία εβδομάδα. Ήταν μια ευκαιρία για τους Μεσοτοπίτες να αποδώσουν φόρο τιμής στην παράδοσή τους, που απηχεί μνήμες από την Τουρκοκρατία, τη Μικρά Ασία και τη Σμύρνη. Οι Απόκριες αποτελούν περίοδο ξεφαντώματος για όλο το χωριό. Στο Καρναβάλι του Μεσοτόπου, που από το 1987 διοργανώνεται με τη συμμετοχή όλων των φορέων του χωριού, περιλαμβάνονται αποκριάτικα δρώμενα, σάτιρα δοσμένη στην ντοπιολαλιά, μασκαροντυμένοι όλων των ηλικιών, μουτσούνια όπως αποκαλούνται, τραγούδι, χορός και οι λεγόμενοι κουδουνάτοι, άντρες δηλαδή που περιφέρονται κατά ομάδες στο χωριό, φορώντας κουδούνια από πρόβατα και έχοντας βάψει τα πρόσωπά τους μαύρα με κάρβουνο και λάδι. Το Καρναβάλι Μεσοτόπου Λέσβου αποτελεί σημαντικό στοιχείο συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της κοινότητας, αλλά και δημοφιλή αποκριάτικη εκδήλωση που ενθουσιάζει το ευρύτερο κοινό.

3. Μαλεβιζιώτης

Ο Μαλεβιζιώτης είναι χορός της Κρήτης, κυκλικός και ζωηρός. Χορεύεται από άντρες και γυναίκες με πιασμένες παλάμες, σε ρυθμό 2/4, με συνοδεία λύρας ή βιολιού, λαγούτου, μαντολίνου ή ασκομαντούρας. Πρόκειται για έναν χορό μεγάλης δυναμικής και έντασης, ζωηρό και εντυπωσιακό, που επιτρέπει στους χορευτές, κυρίως στον πρωτοχορευτή, να αυτοσχεδιάσει και να επιδείξει τη δεξιοτεχνία του.

Είναι συνδεδεμένος με τη μουσικοχορευτική παράδοση, την πολιτιστική ταυτότητα και όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής των Κρητών και ειδικότερα των Μαλεβιζιωτών, επειδή στην επαρχία Μαλεβιζίου, του νομού Ηρακλείου, έλαβε την τελική του μορφή. Σήμερα, χορεύεται σε όλη την Ελλάδα και στον απόδημο ελληνισμό, καθώς έχει διαδοθεί ευρέως μέσω της εκμάθησης των κρητικών χορών, κυρίως στο πλαίσιο των χορευτικών συλλόγων.

4. Το Μοιρολόι της Παναγίας, στην Κοπάνη Δωδώνης

Είναι πασχαλινά κάλαντα που ψάλλονται κάθε Μεγάλη Παρασκευή σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων και στην Κοπάνη Δωδώνης. Τα κάλαντα αφηγούνται τον θρήνο της Παναγίας για τον μονογενή Υιό της. Τα μέλη της κοινότητας Κοπάνης, η πλειονότητα των οποίων δεν κατοικεί πλέον μόνιμα στο χωριό, έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν και να ανανεώσουν τους κοινούς δεσμούς τους, συμμετέχοντας στο έθιμο που διατηρεί ζωντανή την παράδοση των προγόνων τους. Το Μοιρολόι της Παναγίας αναβιώνει στην Κοπάνη από το 2006, συνιστώντας μια σημαντική έκφανση της συλλογικής μνήμης της κοινότητας.

5. Μπαμπούγερα, στην Καλή Βρύση Δράμας

Το δρώμενο τελείται στην Καλή Βρύση Δράμας, στις 6-7 και 8 Ιανουαρίου, κάθε χρόνο. Μέλη της κοινότητας, με ζωόμορφες μεταμφιέσεις, ζωσμένα με κουδούνια στη μέση τους και με προσωπίδα στο κεφάλι, κυκλοφορούν στο χωριό τραγουδώντας και χορεύοντας. Η κορύφωση του δρώμενου είναι στις 8 Ιανουαρίου με την αναπαράσταση σατυρικού γάμου. Αποτελεί σημαντικό στοιχείο συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της κοινότητας Καλής Βρύσης Δράμας.

6. Μπαντίδοι και Γαϊτανάκι Άρτας (παραδοσιακά δρώμενα Αποκριών)

Εθιμικά αποκριάτικα δρώμενα που τελούνται στην πόλη της Άρτας, με κύρια χαρακτηριστικά τις μεταμφιέσεις, τις πατινάδες με συνοδεία παραδοσιακής ζυγιάς και τις στάσεις σε καθορισμένα σημεία, όπου επιτελούνται ορχηστικά επεισόδια με περιπαικτικά δίστιχα, με κύκλιους αποκριάτικους χορούς.

Οι Μπαντίδοι είναι μπουλούκια δέκα-δεκαπέντε ανδρών, οι οποίοι την Πέμπτη και την Παρασκευή, πριν από τη Μεγάλη Αποκριά, ξεκινούν από τις γειτονιές της Άρτας τραγουδώντας και πειράζοντας τον κόσμο. Καταλήγουν στις κεντρικές οδούς της πόλης, σατιρίζοντας την επικαιρότητα, πρόσωπα και καταστάσεις. Το Σάββατο της Αποκριάς οι συμμετέχοντες, φορώντας μάσκες και ντυμένοι είτε ως γενίτσαροι είτε ως νύφες, βγαίνουν στους κεντρικούς δρόμους της πόλης και στις γειτονιές. Κάθε λίγο σταματούν και πλέκουν το γαϊτανάκι, ένα ξύλο που στην κορυφή του δένονται και κρέμονται δώδεκα κορδέλες, όσοι και οι μήνες του χρόνου, πότε με συρτούς χορούς, πότε με τσάμικα (ιδιαίτερη μελωδία με το όνομα Γαϊτανάκι) και στο τέλος με τα μαλώματα των βιολιτζήδων. Μετά το πλέξιμο ακολουθούν αποκριάτικα δρώμενα και χοροί. Το έθιμο αποτελεί σημαντική έκφραση της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της πόλης της Αρτας και των απανταχού Αρτινών.

7. Η τέχνη της κατασκευής αντιγράφων παραδοσιακών ενδυμασιών, όπως ασκείται από τον Νικόλαο Πλακίδα στην Κατοχή Αιτωλοακαρνανίας

Ο Νικόλαος Πλακίδας ράβει και κεντάει πιστά αντίγραφα παραδοσιακών ενδυμασιών. Οι φορεσιές δημιουργούνται κατόπιν παραγγελίας, προκειμένου να φορεθούν σε γάμους, πανηγύρια, αναπαραστάσεις ιστορικών γεγονότων, παρελάσεις κτλ. Το εργαστήρι του Νικολάου Πλακίδα βρίσκεται στην Κατοχή Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, στον Νομό Αιτωλοακαρνανίας, της Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, περιοχή όπου πραγματοποιούνται πολλές γιορτές και πανηγύρια, όπως η γιορτή της Εξόδου στο Μεσολόγγι, τα πανηγύρια της Αγίας Αγάθης στο Αιτωλικό, του Αϊ-Συμιού στο Μεσολόγγι, της Αγίας Παρασκευής στο Νεοχώρι. Η τέχνη της κατασκευής αντιγράφων παραδοσιακών ενδυμασιών, όπως ασκείται από τον Νικόλαο Πλακίδα, στην Κατοχή Αιτωλοακαρνανίας, αποτελεί παράδειγμα προσαρμογής στο σύγχρονο πολιτιστικό περιβάλλον της τέχνης του ελληνοράπτη.

8. Το πανηγύρι του Αγίου Πέτρου στα Σπάτα

Πραγματοποιείται κατά τον τριήμερο εορτασμό των Αγίων Πέτρου και Παύλου, στα Σπάτα, στις 29 Ιουνίου, συνδυάζοντας στοιχεία της επίσημης χριστιανικής θρησκείας και της λαϊκής λατρείας. Κατά τον πανηγυρισμό προσφέρονται ζώα (ταύροι) ως τάμα, με το κρέας των οποίων παρασκευάζεται στιφάδο. Η παρασκευή του φαγητού απαιτεί τη συνεργασία όλων των κατοίκων του χωριού, που συνεισφέρουν εθελοντικά, ως εκπλήρωση του τάματος για υγεία και καλή σοδειά. Τα τελευταία χρόνια η κοινότητα, σεβόμενη τις παραμέτρους που διέπουν πλέον τη συμπεριφορά των ανθρώπων προς τα ζώα, δεν τελεί την ταυροθυσία. Το πανηγύρι του Αγίου Πέτρου στα Σπάτα αποτελεί μια εθιμική πρακτική που συμβάλλει στη διαφύλαξη της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας των κατοίκων των Σπάτων και ενισχύει τους δεσμούς που συνέχουν τους απανταχού Σπαταναίους με τον τόπο τους.

9. «Μπέης» Πρωτοκκλησίου

Ο «Μπέης» είναι αποκριάτικο δρώμενο με περιπαικτικό – σκωπτικό χαρακτήρα που πραγματοποιείται από άντρες την Καθαρά Δευτέρα, στο προσφυγικό χωριό Πρωτοκκλήσι του δήμου Σουφλίου στον Έβρο. Συμμετέχουν νεαρά και μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, που σχηματίζουν θίασο και περιφέρονται στο χωριό χορεύοντας με τους ήχους της γκάιντας και του νταουλιού. Ο «Μπέης» αποτελεί σημαντική έκφραση της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας της κοινότητας Πρωτοκκλησίου του δήμου Σουφλίου Έβρου.

10. Κάλαντα Κρυονέρου Ανατολικής Θράκης, στο Καλαμπάκι Δράμας

Πρόκειται για θρησκευτικού περιεχομένου κάλαντα που τραγουδιούνται αντιφωνικά στο Καλαμπάκι Δράμας τη νύχτα της παραμονής έως το ξημέρωμα των Χριστουγέννων από ομάδες ανύπαντρων νεαρών ανδρών, με τα οποία ανακοινώνεται από τους καλαντιστές η χαρμόσυνη είδηση της γέννησης του Χριστού. Τα κάλαντα συνοδεύονται από παινέματα για τον οικοδεσπότη και την οικογένειά του. Τα κάλαντα συνιστούν σημαντική έκφανση της συλλογικής μνήμης της κοινότητας Καλαμπακίου Δράμας, ιδιαίτερα των απογόνων προσφύγων, από το Κρυόνερο Ανατολικής Θράκης.

Ω, ουρανοί! Σε έναν κυκλικό πίνακα του Μεξικανού καλλιτέχνη Αντόνιο ντε Τόρες (Antonio de Torres) του 18ου αιώνα, μια ένδοξη Παναγία αιωρείται στον ουρανό μέσα σε μια δίνη από παστέλ σύννεφα. Το κεφάλι της περιβάλλεται από ένα φωτοστέφανο από 12 αστέρια και στέκεται πάνω σε μια ημισέληνο, με έναν χαρούμενο ήλιο να ξεπροβάλλει πίσω της – όλα στοιχεία που παραπέμπουν στην Αποκάλυψη 12:1 της Βίβλου. Την περιβάλλουν άγιοι, μερικοί από τους οποίους την ατενίζουν με λατρεία, ενώ άλλοι κοιτάζουν εμάς, έξω από τον πίνακα, για να ενθαρρύνουν την πίστη μας.

 

Ο πανηγυρικός πίνακας του Ντε Τόρες είναι γεμάτος ευλαβικό νόημα, εξαίσιες λεπτομέρειες και μια μεγάλη έκπληξη: έχει διάμετρο μόλις 18 εκατοστά και είναι κονκάρδα Μεξικανής καλόγριας, από αυτές που οι καλόγριες του τάγματος της Σϋλληψης και οι Ιερωνυμίτισσες καρφίτσωναν στα ράσα τους, κάτω από τον λαιμό τους. (Οι μοναχοί καρφίτσωναν παρόμοια σήματα στις κάπες τους).

Οι κονκάρδες των μοναχών και των καλογριών είναι μια μοναδική μεξικανική παράδοση που ξεκίνησε τον 17ο αιώνα. Ωστόσο, οι ζωγραφιές των εμβλημάτων αυτών συνδέονται με πανάρχαιες ευρωπαϊκές παραδόσεις. Η κυκλική ζωγραφική του Ντε Τόρες παραπέμπει στη δημοφιλή φλωρεντινή αναγεννησιακή παράδοση της tondo (κυκλικής) ζωγραφικής, η οποία με τη σειρά της ανάγεται στα αρχαία μετάλλια. Ένας καλλιτέχνης έπρεπε να είναι ιδιαίτερα ικανός για να κατακτήσει την κυκλική σύνθεση.

 

Οι επιφανείς καλλιτέχνες του Μεξικού δημιούργησαν κονκάρδες που απηχούσαν το μεγαλείο της τέχνης τους. Σε κάθε κονκάρδα, ο καλλιτέχνης ζωγράφιζε μια κεντρική βιβλική σκηνή, με δημοφιλείς επιλογές τον Ευαγγελισμό (όπου ο άγγελος Γαβριήλ ανακοίνωσε στη Μαρία ότι θα αποκτήσει γιο, τον Ιησού) ή την Άμωμη Σύλληψη (η καθολική πίστη ότι η μητέρα του Ιησού γεννήθηκε χωρίς αμαρτία). Στη συνέχεια, οι καλλιτέχνες γέμιζαν τις άκρες με λουλούδια, χερουβείμ, αγγέλους και αγίους, ανάλογα με την προτίμηση και τη θρησκευτική τάξη του κατόχου της κονκάρδας. Για παράδειγμα, ο Μεξικανός ζωγράφος Χοσέ ντε Πάες (José de Páez) δημιούργησε μια θαυμάσια ορθογώνια κονκάρδα μοναχού με θέμα τη Γέννηση του Χριστού, με τον Θεό να παρακολουθεί την Αγία Οικογένεια.

Αυτές οι κονκάρδες ήταν μία από τις νέες τέχνες που γεννήθηκαν από τον ισπανικό αποικισμό του Νέου Κόσμου.

Η τέχνη της Νέας Ισπανικής Αμερικής

Στα τέλη του 15ου αιώνα, η Ισπανία άρχισε να αποικίζει τον Νέο Κόσμο, επηρεάζοντας την τέχνη της Αμερικής. Οι ντόπιοι καλλιτέχνες, παραμένοντας πιστοί στις παραδόσεις τους, δέχτηκαν την επίδραση των ευρωπαϊκών, ασιατικών και αφρικανικών στοιχείων και τεχνοτροπιών, δημιουργώντας έτσι νέες μορφές και τύπους τέχνης.

Όταν οι Ισπανοί ήρθαν στον Νέο Κόσμο, οι θρησκευτικοί πίνακες και τα γλυπτά ήταν σημαντικά για τη μεταστροφή του ιθαγενούς πληθυσμού στον καθολικισμό. Όπου ήταν δυνατόν, οι Ισπανοί καλλιτέχνες μετέδωσαν τις δυτικές τεχνικές τους στους ντόπιους καλλιτέχνες, με αποτέλεσμα τα λατινοαμερικάνικα λατρευτικά έργα να αποκτήσουν ισπανικό ύφος.

 

Οι ευρωπαϊκές τεχνοτροπίες που μεταβιβάστηκαν ήταν αρκετές. Για παράδειγμα, στη δεκαετία του 1530, αφού οι Ισπανοί αποίκισαν το Κούσκο, ψηλά στα βουνά των Άνδεων του Περού, οι Ευρωπαίοι καλλιτέχνες μοιράστηκαν τις δεξιότητές τους με τους ντόπιους. Οι αυτόχθονες και οι Ευρωπαίοι καλλιτέχνες που εργάστηκαν στην πόλη από τον 16ο έως τον 18ο αιώνα έγιναν γνωστοί ως Σχολή του Κούσκο, η οποία εξαπλώθηκε σε όλες τις Άνδεις, στη Βολιβία και τον Ισημερινό.

Συχνά στους πρώιμους πίνακες της Ισπανικής Αμερικής, υπάρχει μια αφέλεια στις τεχνικές των καλλιτεχνών. Ωστόσο, το θεϊκό μήνυμα που μεταφέρεται σε αυτούς τους πίνακες είναι τόσο ισχυρό όσο και στα πιο άρτια τεχνικά θρησκευτικά έργα της ακμής της Αναγέννησης. Είναι μια σημαντική υπενθύμιση ότι η πρόθεση του καλλιτέχνη πίσω από έναν πίνακα είναι ισχυρή.

 

Μια μικρή εικόνα με τίτλο «Η Αγία Οικογένεια» του Μεξικανού καλλιτέχνη Νικολάς Ροντρίγκες Χουάρες (Nicolás Rodríguez Juárez) είναι χαρακτηριστική όσον αφορά αυτό το σημείο. Ο Χουάρες απεικονίζει τη Μαρία και το θείο Βρέφος να μας κοιτάζουν απευθείας, ενώ ο Ιωσήφ κοιτάζει τον μικρό Χριστό, ο οποίος σηκώνει το χέρι Του και μας ευλογεί. Και οι τρεις μορφές εκπέμπουν θεϊκό φως και η πρόσκληση να συνδεθούμε με την πίστη μας λάμπει έντονα. Ξεχνάμε ότι αυτές οι μορφές δεν είναι απόλυτα σωστές ανατομικά, με τα μεγάλα μάτια, τα παχουλά μάγουλα και τα παχουλά χέρια τους.

Οι ισπανόφωνοι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από τις ευρωπαϊκές συνθέσεις παραμένοντας πιστοί στις δικές τους καλλιτεχνικές παραδόσεις. Για παράδειγμα, ένα μέλος της νεοσύστατης (1722) Ακαδημίας ζωγράφων του Μεξικού, ο καλλιτέχνης Νικολάς Ενρίκες (Nicolás Enríquez), αναζήτησε έμπνευση στο βιβλίο χαρακτικών των Ιησουιτών με τίτλο «Evangelicae Historiae Imagines» («Εικόνες της Ευαγγελικής Ιστορίας») του Ιερώνυμου Ναδάλ για να ζωγραφίσει τη «Λατρεία των Βασιλέων, με τον Αντιβασιλέα Πέδρο δε Κάστρο υ Φιγκερόα, Δούκα της Λα Κονκίστα». Στον ίδιο πίνακα, ο Ενρίκες κάνει αναφορά και σε ένα έργο στον καθεδρικό ναό της Πόλης του Μεξικού του Μεξικανού ζωγράφου Χουάν Ροντρίγκες Χουάρες.

 

Ένα εξαιρετικό παράδειγμα της σύγκλισης του ισπανικού στυλ με τις τοπικές ευαισθησίες είναι ο πίνακας του Ντε Τόρες «Ιερή συνομιλία με την Άμωμη Σύλληψη και τον Θεϊκό Ποιμένα». Στον πίνακα, μια μοναχή του τάγματος της Σύλληψης συνομιλεί με τον Ισπανό μυστικιστή Άγιο Ιωάννη του Σταυρού. Φοράει μια ιερή κονκάρδα στο ράσο της και υποκλίνεται καθώς προσφέρει τη θεϊκά αφυπνισμένη καρδιά της στον άγιο.

 

Στην αριστερή πλευρά του πίνακα, η Παναγία στέκεται πάνω σε έναν λευκό κρίνο, σύμβολο αγνότητας. Ο Χριστός, ως καλός ποιμένας, στέκεται στη μέση της γέφυρας, στο κέντρο του πίνακα. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Μουσείου Τέχνης της Κομητείας του Λος Άντζελες (LACMA), η γέφυρα συνδέει και τις τέσσερις μορφές του πίνακα και συμβολίζει ότι η ιερή κοινωνία της μοναχής με τον άγιο πραγματοποιήθηκε μόνο χάρη στη θεία παρέμβαση της Παναγίας και του Χριστού.

Ο Ντε Τόρες ζωγράφισε τη γέφυρα από την οπτική γωνία του πουλιού, μια άποψη δημοφιλής στους φλαμανδικούς πίνακες του Πέτερ Μπρύγκελ του Πρεσβύτερου.

Θαυματουργές ζωγραφιές

Το γνωστό μοτίβο της «Παναγίας της Γουαδελούπης» που περιβάλλεται από τέσσερις βινιέτες έχει αναπαραχθεί πολλές φορές. Πολλοί από αυτούς τους πίνακες φαίνονται παρόμοιοι, αλλά οι τεχνοτροπίες τους διαφέρουν. Αυτό οφείλεται στο ότι οι καλλιτέχνες αντέγραφαν πίνακες διάσημων καλλιτεχνών. Για παράδειγμα, ο Μεξικανός καλλιτέχνης Χουάν Κορρέα (Juan Correa) είχε κατασκευάσει ένα κέρινο μοντέλο για να αντιγράφουν οι ζωγράφοι τα έργα του.

 

Σε παλιότερη έκθεση του LACMA, ο πίνακας «Η Παναγία της Γουαδελούπης» των Μανουέλ ντε Αρεγιάνο και Αντόνιο ντε Αρεγιάνο (Manuel de Arellano, Antonio de Arellano), του 1691, φέρει την υπογραφή «απευθείας από το πρωτότυπο» για να αναγνωριστεί το αρχικό αντίγραφο. Στον πίνακα, τέσσερις βινιέτες δείχνουν πώς η Παναγία εμφανίστηκε στον Ινδιάνο Χουάν Ντιέγκο το 1531 λέγοντάς του να ζητήσει από τον επίσκοπο να χτίσει μια εκκλησία στον λόφο προς τιμήν της. Ο θρύλος λέει ότι ο επίσκοπος δεν πίστεψε τον Ινδιάνο. Η Παναγία εμφανίστηκε στον Ντιέγκο τρεις φορές με το ίδιο αίτημα, αλλά ο επίσκοπος δεν πειθόταν. Στην τέταρτη επίσκεψή της, η Παναγία είπε στον Ντιέγκο να πάει στο λόφο, να μαζέψει τριαντάφυλλα Καστίλλης και να τα δώσει στον επίσκοπο. Ο Ντιέγκο μάζεψε τα τριαντάφυλλα στον μανδύα του και στη συνέχεια τα πήγε στον σοκαρισμένο επίσκοπο – τα τριαντάφυλλα Καστίλλης δεν φυτρώνουν στην περιοχή. Όταν ο Ντιέγκο άδειασε όλα τα τριαντάφυλλα από τον μανδύα του, ως εκ θαύματος αποτυπώθηκε στον μανδύα η εικόνα της Παναγίας. Η τελευταία βινιέτα του πίνακα δείχνει το θαύμα.

Ο Μιγκέλ Γκονζάλες απεικόνισε επίσης τον θρύλο, χρησιμοποιώντας το «enconchado», μια νέα τεχνική που έφτασε στο ζενίθ της γύρω στα 1680 με 1700, στην οποία ενθέσεις από φίλντισι εμπλούτιζαν τον πίνακα. Η ιριδίζουσα φύση του σιντεφιού προσθέτει μια επιπλέον πινελιά υπερβατικότητας στον πίνακα «Παρθένος της Γουαδελούπης».

 

Λατρευτικά γλυπτά

Στον ισπανόφωνο κόσμο, τα ιερά γλυπτά είναι πολυχρωματικά, δηλαδή, ζωγραφισμένα με πολλά χρώματα.

Συχνά, έργα του ίδιου γλύπτη μπορεί να φαίνονται πολύ διαφορετικά λόγω της συμμετοχής διαφορετικών τεχνιτών. Οι αναθέτες συχνά έπαιρναν τα αγάλματα που είχαν παραγγείλει άβαφα. Ήταν στο χέρι τους να κανονίσουν να βρουν έναν ζωγράφο για να διακοσμήσει τα έργα και να τα κάνει όσο το δυνατόν πιο αληθοφανή. Για να τους προσδώσουν φυσικότητα, οι καλλιτέχνες συχνά προσέθεταν στα γλυπτά γυάλινα μάτια, δόντια από ελεφαντόδοντο και αληθινές βλεφαρίδες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, τα έργα ήταν ντυμένα με κοστούμια.

Ένα μικρό, από τα τέλη του 18ου αιώνα, ιδιωτικό λατρευτικό γλυπτό της «Παναγίας του Ροζαρίου» από τη Γουατεμάλα, ζωγραφισμένο από τον Φελίπε ντε Εστράδα (Felipe de Estrada), φέρει την υπογραφή του ζωγράφου, κάτι ασυνήθιστο για την εποχή. Επιπλέον, ο Εστράδα διακόσμησε τα ενδύματα της Παναγίας με λεπτό ύφασμα – τέτοια έργα τέχνης ονομάζονταν «estofados».

 

Οι ισπανόφωνοι καλλιτέχνες προσάρμοσαν κάποιες ισπανικές διακοσμητικές τεχνικές και τα γλυπτά απέκτησαν ένα χαρακτηριστικό τοπικό ύφος. Για παράδειγμα, στην Ισπανία ο χρυσός χρησιμοποιούνταν συνήθως ως υπόστρωμα, ένα βασικό στρώμα στα γλυπτά πάνω στο οποίο εφαρμόζονταν τα χρώματα. Στη συνέχεια, οι καλλιτέχνες χάραζαν σχέδια πάνω στη βαμμένη επιφάνεια, αποκαλύπτοντας τον χρυσό από κάτω. Μέρος του χρυσού παρέμενε κρυμμένο κάτω από το χρώμα, ενισχύοντας περαιτέρω τις χρωστικές ουσίες του χρώματος. Οι καλλιτέχνες στο Κίτο του Εκουαδόρ χρησιμοποιούσαν χρυσές και ασημένιες βάσεις στα αγάλματά τους. Η πρακτική αυτή υπήρχε στην Ισπανία, αλλά οι γλύπτες του Εκουαδόρ τη χρησιμοποιούσαν με πιο δραματικό τρόπο, συχνά αντιπαραβάλλοντας τη με χρυσό.

Οι ιεροί πίνακες και τα γλυπτά της ισπανικής Αμερικής λειτουργούσαν ως όργανα πίστης: προορίζονταν να εμπνεύσουν τη λατρεία. Οι πιστοί ανέπτυσσαν στενές σχέσεις με αυτά τα μεγαλειώδη έργα. Το να τα ξαναζωγραφίζουν οι καλλιτέχνες για να ευθυγραμμιστούν με τις λαϊκές ευαισθησίες ήταν κάτι συνηθισμένο και στη γλυπτική και στη ζωγραφική. Οι ισπανόφωνοι καλλιτέχνες εμφυσούσαν σε κάθε έργο τους έντονα συναισθήματα, χειρονομίες και ζωτικότητα – ήταν όλα σαφώς σχεδιασμένα για να διδάξουν τις Γραφές και να εμπνεύσουν τον στοχασμό και τη λατρεία του Θεού.

Της Lorraine Ferrier

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Το «Πάσχα του καλοκαιριού», όπως ονομάζεται ο Δεκαπενταύγουστος, χιλιάδες πιστοί, με ευλάβεια και θεία κατάνυξη, προστρέχουν σε ιερούς ναούς και μοναστήρια για να προσκυνήσουν την ιερή εικόνα της Παναγίας.

Στην περιοχή των Χανίων, από τα πλέον σημαντικά σημεία αναφοράς της ημέρας είναι η Μονή Οδηγήτριας Γωνιάς Κολυμβαρίου και η Μονή της Χρυσοσκαλίτισσας που παραδοσιακά συγκεντρώνουν πλήθος πιστών από όλη την Κρήτη. Και οι δύο Μονές είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την ιστορία του τόπου και τους αγώνες των Κρητικών από την εποχή της Τουρκοκρατίας μέχρι και την κατοχή της Κρήτης από τους Γερμανούς.

Η Μονή Γωνιάς στο Κολυμπάρι

Στη Μονή Γωνιάς πολλοί πιστοί το έχουν σαν τάμα να πηγαίνουν με τα πόδια για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας διανύοντας αποστάσεις ακόμα και από την πόλη των Χανίων. Η εικόνα των πιστών που κατευθύνονται προς τη Μονή κυρίως την παραμονή της εορτής κρατώντας κεριά και τάματα είναι χαρακτηριστική, αναδεικνύοντας το βαθύ αίσθημα πίστης που τους διακατέχει.

Η Μονή ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα μ.Χ. στη θέση Μένιες του Ακρωτηρίου, στη θέση όπου βρισκόταν το ιερό της Δίκτυννας, και ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Λόγω επιθέσεων από πειρατές, η Μονή τον 13ο αιώνα μεταφέρθηκε νοτιότερα και ένα μικρό μοναστήρι χτίστηκε εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το κοιμητήριο του μοναστηριού.

Στη σημερινή θέση ιδρύθηκε το 1618 από τον μοναχό Βλάσιο, από την Αμάσεια της Κύπρου. Το έργο της ανοικοδόμησης συνέχισε ο Βενέδικτος Τζαγκαρόλας, ενώ στην ανοικοδόμηση και συντήρηση της Μονής βοήθησε η μεγάλη δωρεά του Γεωργίου Μούρμουρη. Ο ναός της ολοκληρώθηκε το 1634, σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται στο δυτικό μέρος του τρούλου.

Το 1652, οι Τούρκοι κατέστρεψαν το μοναστήρι για να λειτουργήσει στη συνέχεια μετά από εργασίες ως Μονή-σχολείο. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, η Μονή λειτούργησε ως νοσοκομείο, ενώ το 1867, κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1866, καταστράφηκε ξανά από τους Τούρκους.

Το 1899 κατασκευάζεται το σημερινό καμπαναριό της Μονής, η οποία κρίθηκε διατηρητέα το 1935. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μετά την κατάληψη της Αθήνας από τους Γερμανούς, εκεί λειτούργησε μέρος της σχολής Ευελπίδων. Μετά τη μάχη της Κρήτης, οι Γερμανοί επίταξαν τη Μονή και φυλάκισαν τους μοναχούς. Επαναλειτούργησε μερικώς το 1942 και μέχρι το 1944 ήταν γερμανικό στρατόπεδο.

Τη δεκαετία του 1960, σε έκταση που παραχώρησε η Μονή κατασκευάστηκε η Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης που μέχρι και σήμερα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ιδρύματα της Ορθοδοξίας, έχοντας φιλοξενήσει και την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, τον Ιούνιο 2016.

Η Μονή Χρυσοσκαλίτισσας

H Μονή Χρυσοσκαλίτισσας, βρίσκεται σε απόσταση 76 χιλιομέτρων από τα Χανιά στο νοτιοδυτικό άκρο της Περιφερειακής Ενότητας.

Χτισμένη πάνω σε ψηλό βράχο, καλεί τους πιστούς να ανηφορίσουν για το κερί της πίστης και της προσευχής.

Η παράδοση αναφέρει ότι το τελευταίο της σκαλί ήταν κάποτε χρυσό και από αυτό πήρε το όνομα της.

Ο κεντρικός ναός της Μονής είναι δίκλιτος, με τα κλίτη του αφιερωμένα στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στην Αγία Τριάδα, και χτίστηκε το 1894 για να αντικαταστήσει τον αρχικό μικρό σπηλαιώδη ναό. Το μοναστικό συγκρότημα συμπληρώθηκε με το κτίσιμο θολωτών χώρων στην επιφάνεια του βράχου, ενώ κάτω από το βράχο υπάρχουν τα κτίρια του «Παρθενώνα», όπου στεγάζονταν οι μοναχές. Στο καθολικό σήμερα σώζεται η θαυματουργή εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου που χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα, ενώ έχει διαμορφωθεί και μικρό μουσείο.

Η θέα είναι εντυπωσιακή καθώς, όταν ο επισκέπτης φτάνει στο μοναστήρι, αντικρίζει το απέραντο γαλάζιο του Λιβυκού Πελάγους.

Οι Παναγιές της ενδοχώρας

Στις 15 Αυγούστου «πανηγυρίζουν» ακόμα, μεταξύ άλλων, η Μονή Γουβερνέτου στο Ακρωτήρι Χανίων, ο Μητροπολιτικός Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου στην παλιά πόλη των Χανίων, καθώς και 14 ιεροί ναοί στην ενδοχώρα. Πρόκειται για τους Ιερούς Ναούς: Κοιμήσεως Θεοτόκου Καλάμι, Κοιμήσεως Θεοτόκου Τσικαλαριά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Αρωνίου, Κοιμήσεως Θεοτόκου Χωραφάκια, Κοιμήσεως Θεοτόκου Εξώπολις, Κοιμήσεως Θεοτόκου Κεφαλά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Εμπρόσνερος,Κοιμήσεως Θεοτόκου Μεσκλά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Λίμνη, Κοιμήσεως Θεοτόκου Κερά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Βαθανιά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Μαχιά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Τεμένια, Κοιμήσεως Θεοτόκου Επισκοπή.

Τι οδηγούσε ο Αλ Καπόνε, η ηθοποιός Τζίντζερ Ρότζερς και ο βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ’ της Ιταλίας;

Η απάντηση είναι το μοντέλο J  . Ήταν ένα πολυτελές αυτοκίνητο και σύμβολο κύρους στην Αμερική και όχι μόνο, και από όλα τα μοντέλα J, ο σχεδιαστής της Duesenberg Γκόρντον Μ. Μπιούριγκ (Gordon M. Buehrig) θεωρούσε το κομψό, 5θέσιο Tourster το αγαπημένο του.

Με μόλις οκτώ αυθεντικά Tourster που κατασκευάστηκαν από την Derham Body Company του Rosemont της Πενσυλβάνια, ένα μοντέλο του 1931, με αριθμό J-423, εμφανίστηκε στον οίκο Sotheby’s και θα προσφερθεί σε δημοπρασία στις 18 Αυγούστου. Αντίστοιχα με τη φήμη αυτού του αυτοκινήτου, το J-423 έχει τον δικό του αστικό μύθο που συνδέεται με αυτό – καθώς φέρεται να επέζησε από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κρυμμένο μέσα σε μια στοίβα άχυρα.

 

Αδιαμφισβήτητα, αυτό το Tourster έχει μείνει ανέπαφο, γεγονός εντυπωσιακό αν αναλογιστεί κανείς πού βρισκόταν τόσα χρόνια. Έχοντας όλους τους αυθεντικούς αριθμούς – στο πλαίσιο, το τοίχωμα πυρόσβεσης, τον κινητήρα και το αμάξωμα – και «υπέροχη καθαρότητα στο σύνολό του», η ομορφιά αυτού του Tourster παραμένει. Και η ομορφιά του είναι αυτό που ίσως εξασφάλισε την επιβίωσή του κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δήλωσε ο οίκος δημοπρασιών.

Ένα Duesenberg μοντέλο J Tourster που βρέθηκε μέσα σε μια στοίβα από άχυρα

Η ιστορία του πώς ένα Duesenberg Model J Tourster βρέθηκε κάτω από μια στοίβα άχυρα ξεκινά από τον αρχικό ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου. Ο οίκος Sotheby’s εξηγεί.

«Ένας από τους πελάτες της υψηλής κοινωνίας της Φιλαδέλφειας τους οποίους ο Derham εξυπηρετούσε ήταν ο Μπάτλερ Χάλαχαν, ο αρχικός ιδιοκτήτης του Tourster που έχουμε εδώ», δήλωσε ο οίκος δημοπρασιών. «Ο Χάλαχαν ήταν ένας πλέιμποϊ, γιος του Γουώλτερ και της Τζένι Μπάτλερ Χάλαχαν, ο οποίος κληρονόμησε τις περιουσίες των γονέων του, από υποδηματοπωλεία και παντοπωλεία αντίστοιχα».

Ένα άρθρο του 1941 στην εφημερίδα The Philadelphia Inquirer ανέφερε ότι ο Χάλαχαν «για χρόνια διατηρούσε ένα επιτηδευμένο διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη και μετακινούνταν μεταξύ εκείνου και της Ευρώπης, έχοντας στις αποσκευές του στις αμέτρητες αποδράσεις του από το Μανχάταν και την Καλιφόρνια ένα αυτοκίνητο αξίας 17.000 δολαρίων».

 

 

 

Με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1939, ο κος Χάλαχαν υποτίθεται ότι επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες από μια από τις εξορμήσεις του στην Ευρώπη, αφήνοντας πίσω το Tourster του. Το αυτοκίνητο της Duesenberg επέζησε από τον πόλεμο προφανώς «χάρη σε έναν ανώνυμο ευεργέτη που το έθαψε κάτω από μια στοίβα άχυρα», σύμφωνα με τον οίκο Sotheby’s, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου.

Μετά τον πόλεμο, το Tourster διασώθηκε από έναν Ιταλό αξιωματικό του στρατού, έναν ταξίαρχο Νίμπλο, σύμφωνα με τις σημειώσεις του οίκου δημοπρασιών. Στη συνέχεια, το αυτοκίνητο άλλαξε χέρια τουλάχιστον άλλες δύο φορές προτού βρει το δρόμο της επιστροφής στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου παρέμεινε τα τελευταία 55 χρόνια.

Δύο οικογένειες κράτησαν το J-423 από το 1968, όταν το απέκτησε ο συλλέκτης κλασικών αυτοκινήτων Άντονι Ντ. «Τόνι» Πασκούτσι από το Μέριντιαν του Κονέκτικατ, ο οποίος φρόντισε να αποκαταστήσει την αρχική του αίγλη. Πήγε το αυτοκίνητο στο εργαστήριο του Τεντ Μπίλινγκ, στο Σριούσμπερι της Μασαχουσέτης, όπου το επανέφεραν στην αρχική του κατάσταση.

 

 

 

Τα εξωτερικά στοιχεία του J-423 ξαναβάφτηκαν με ένα καθαρό, διακριτικά μεταλλικό πράσινο χρώμα δύο τόνων και το εσωτερικό ανανεώθηκε με δέρμα σε αντίστοιχο λαδί-καφέ χρώμα. Εν τω μεταξύ, ούτε το αμάξωμα ούτε το πλαίσιο διαχωρίστηκαν, παραμένοντας αμφότερα σε άριστη κατάσταση. Οι αρχικοί προβολείς, ωστόσο, έλειπαν και αντικαταστάθηκαν με τα σωστά σώματα, που βρέθηκαν στην τεράστια αποθήκη ανταλλακτικών του κου Πασκούτσι για το μοντέλο J.

Η αποκατάσταση του αυτοκινήτου ολοκληρώθηκε το 1975 και το Tourster μεταφέρθηκε τελικά στο θερμαινόμενο γκαράζ του κου Πασκούτσι. Η ιδιοκτησία του αυτοκινήτου μεταβιβάστηκε τελικά στον λάτρη της Duesenberg γιο του κου Πασκούτσι, Τζόνι, πριν περάσει τελικά στον σημερινό ιδιοκτήτη του, τον Τέρενς Ε. Άντερλεϊ, το 2013. Από τότε διατηρείται στη συλλογή Terence E. Adderley.

 

 

 

Τα τελευταία 55 χρόνια, το Tourster οδηγήθηκε σπάνια – μόνο περιστασιακά σε μερικές εκθέσεις, περιλαμβανομένων των εμφανίσεων του στο Auburn Cord Duesenberg Club National Reunion στο Ώμπερν της Ιντιάνα και στο Amelia Island Concours d’Elegance το 2010.

Το αριστούργημα του Γκόρντον Μπιούριγκ διατίθεται προς πώληση

Ο οίκος Sotheby’s αναμένει ότι το J-423 θα πιάσει από 1.600.000 έως 2.000.000 δολάρια στη δημοπρασία. Ο οίκος δημοπρασιών το περιγράφει ότι βρίσκεται «σε αξιοσημείωτα άθικτη κατάσταση», εκτός από το χρώμα που δείχνει την ηλικία του «που αντιπροσωπεύεται σε μεγάλο βαθμό από ρωγμές και μικρά σπασίματα σε μερικά σημεία» και ελαφριά τσαλακώματα στο εσωτερικό.

Η σχεδιαστική ιδιοφυΐα του Μπιούριγκ φαίνεται σε διακριτικές πινελιές, όπως π.χ. στο «πίσω παρμπρίζ» που μοιάζει εντυπωσιακό ανάμεσα στα πίσω και τα μπροστινά καθίσματα. Το χαρακτηριστικό αυτό, που ονομάζεται «διπλό καπό», στο σχεδιασμό του Tourster έλυσε ένα πρόβλημα που ήταν σύνηθες σε άλλα phaetons της εποχής: δηλαδή, τα διπλά καπό ήταν αδέξια στο χειρισμό. Η λύση του Μπιούριγκ ήταν να μπορεί να σύρεται προς τα πάνω και προς τα κάτω πίσω από το μπροστινό κάθισμα με τη μανιβέλα μιας χειρολαβής, κρατώντας το μακριά από τους πίσω επιβάτες.

 

 

 

Τα οκτώ αυθεντικά Toursters κατασκευάστηκαν όλα από την Derham Body Company του Rosemont της Πενσυλβάνια. Το σημερινό αυτοκίνητο θεωρείται Full Classic του Classic Car Club of America.

«Και τα οκτώ Derham Toursters έχουν επιβιώσει, αλλά δύο από αυτά αποτελούν πλέον μόνιμα μουσειακά αποκτήματα και τα υπόλοιπα παραμένουν σε μακροχρόνιες συλλογές», δήλωσε ο οίκος Sotheby’s. «Έτσι, αυτή μπορεί να είναι η μοναδική ευκαιρία στο άμεσο μέλλον για να αποκτήσει κανείς ένα από τα κλασικά σχέδια της Duesenberg όλων των εποχών, ένα αριστούργημα του Gordon Buehrig, το οποίο μάλιστα διατηρεί όλα τα πρωτότυπα χαρακτηριστικά και τη γοητεία του. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό μοντέλο J, που αξίζει να το κρατήσει ο επόμενος κάτοχός του για ακόμη μισό αιώνα, πάνω κάτω!»

Του Michael Wing

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Υπάρχουν καθόλου κοινά στοιχεία ανάμεσα στον Ποσειδώνα και τον Πωλ Μπάνυαν, μυθολογικό ήρωα της αμερικανικής κουλτούρας;

Εκτός από μια εντυπωσιακή γενειάδα, αξιόλογη σωματική διάπλαση, από ένα μπλε ζώο – συνοδό  (ένα δελφίνι και ένα βόδι αντίστοιχα) και από ένα αιχμηρό όπλο ή εργαλείο (μια τρίαινα και ένα τσεκούρι), οι δύο αυτές μυθολογικές μορφές και αυτά που εκφράζουν διαφέρουν  σε θεμελιώδες επίπεδο.

 

Τι είναι η μυθολογία;

Η λέξη «μυθολογία» παρουσιάζει μια δυσκολία. Η λέξη μπορεί να χρησιμοποιηθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, και αυτοί οι διάφοροι ορισμοί επικαλύπτονται σε κάποιο βαθμό, θολώνοντας περαιτέρω τα νερά. Η λέξη «μυθολογία μπορεί να αναφέρεται σε λαϊκά παραμύθια και μύθους ή σε απλές παράξενες ιστορίες που αναπτύσσονται σε έναν συγκεκριμένο χρόνο και τόπο.

Μερικές φορές η λέξη χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις ιστορίες ενός πολιτισμού για την προέλευση ή την ίδρυσή του. Μπορεί επίσης να αναφέρεται σε μια συνολική αφήγηση που καθοδηγεί μια κοινωνία, όπως ο μύθος της προόδου. Σήμερα, χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει, απλώς, κάτι μη αληθινό.

Τέλος, η μυθολογία μπορεί να σημαίνει τη χρήση της αφήγησης και της ποίησης για την ανακάλυψη και τη διερεύνηση βασικών μυστηρίων της ζωής και την πρόσβαση σε αλήθειες που δεν μπορούν να εκφραστούν σωστά με άλλα, πιο ορθολογιστικά μέσα.

Ο Διαφωτισμός και η ίδρυση της Αμερικής

Αυτός ο τελευταίος ορισμός της μυθολογίας – ένα σύνολο ιστοριών μέσω των οποίων ένας λαός αποκτά πρόσβαση σε αλήθειες, οι οποίες μεταφέρονται από γενιά σε γενιά – είναι η μυθολογία με την αρχαιότερη, βαθύτερη έννοια της. Και είναι αυτό που η Αμερική, μαζί με άλλες νεότερες χώρες, στερείται σε μεγάλο βαθμό.

Είναι αλήθεια ότι η Αμερική έχει ορισμένους μύθους γύρω από την ίδρυσή της ή τις ημέρες των πρώτων αποίκων ή την Άγρια Δύση. Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι η Αμερική συνεχίζει να καθοδηγείται από μύθους με την έννοια των μεγάλων αφηγήσεων που διαμορφώνουν τον πολιτισμό μας. Αλλά όλα αυτά εμπίπτουν σε αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε δευτερεύουσες μυθολογικές κατηγορίες. Η Αμερική δεν διαθέτει ένα σώμα μυθολογίας με την πρωτογενή έννοια, το είδος της μυθολογίας που διαθέτει η Ελλάδα ή η Ρώμη ή η Σκανδιναβία.

 

Γιατί συμβαίνει αυτό; Εν μέρει, επειδή η Αμερική είναι μια σύγχρονη χώρα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν μετά την Επιστημονική Επανάσταση και τον Διαφωτισμό και επηρεάστηκαν έντονα και από τα δύο. Η διαφωτιστική σκέψη συχνά παραγνωρίζει τα ποιητικά, μυθολογικά ή θρησκευτικά μέσα ως οδηγούς για την αλήθεια. Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Φιλοσοφίας του Στάνφορντ, «οι φιλόσοφοι του Διαφωτισμού … τείνουν να έχουν μεγάλη εμπιστοσύνη στις διανοητικές δυνάμεις της ανθρωπότητας, τόσο για την επίτευξη συστηματικής γνώσης της φύσης όσο και για να χρησιμεύσουν ως έγκυρος οδηγός στην πρακτική ζωή. Αυτή η εμπιστοσύνη συνδυάζεται γενικά με καχυποψία ή εχθρότητα απέναντι σε άλλες μορφές ή φορείς εξουσίας (όπως η παράδοση, η δεισιδαιμονία, η προκατάληψη, ο μύθος και τα θαύματα).»

Η έμφαση που έδωσε ο Διαφωτισμός στην ορθολογική και επιστημονική γνώση δεν επέτρεψε να αναπτυχθούν οι πιο μυστικιστικοί τρόποι γνώσης, περιλαμβανομένης της ποίησης και του μύθου. Ως κληρονόμοι αυτού του νέου τρόπου σκέψης, οι Αμερικανοί δεν έχουν πρόσβαση στο μυστικιστικό πνεύμα από το οποίο επωφελούνται παλαιότεροι πολιτισμοί, όπως ο ελληνικός, ο ρωμαϊκός και ο σκανδιναβικός. Η μυθολογία δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε μια κοινωνία που διαπνέεται από τη διαφωτιστική σκέψη.

 

Αν και η μυθολογία μπορεί να μην είναι αληθινή με την κυριολεκτική έννοια, εντούτοις εκφράζει ορισμένες διαχρονικές και οικουμενικές αλήθειες με έναν συναρπαστικό τρόπο – και ίσως πολύ καλύτερα από ό,τι θα έκαναν η επιστήμη ή η λογική από μόνες τους. Όπως γράφει ο καθηγητής λογοτεχνίας Τζον Σήνιορ (John Senior, 1923-1999), «στα περισσότερα από τα σοβαρά ζητήματα της ζωής, η επιστήμη, η διαλεκτική και η ρητορική είναι τυφλές – ο λόγος τους δεν μπορεί να διεισδύσει σε μυστήρια όπως ο έρωτας και ο πόλεμος ή γιατί ένας αμαρτωλός ελπίζει στη λύτρωση». Παρ’ όλες τις χρήσεις και τις δυνάμεις της, η επιστήμη δυσκολεύεται να εξερευνήσει αυτά τα μεγάλα ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Όπως έγραψε πρόσφατα ο Τζέημς Σέηλ στην Epoch Times, η επιστήμη και η μυθολογία (ή ο Λόγος και ο Μύθος) θα έπρεπε να αλληλοσυμπληρώνονται, σαν δύο πυλώνες που συγκρατούν τον πολιτισμό. «Υπάρχει κάτι δραματικά ελλιπές στις γνώσεις μας, συνεπώς και στη ζωή μας, όταν αγνοούμε τη μία θεμελιώδη μορφή της ύπαρξής μας και υπερτονίζουμε την άλλη», λέει.

Η Αμερική πάσχει εδώ και πολύ καιρό από αυτό το είδος της «μονόφθαλμης» θεώρησης. Σε άρθρο του για το «The American Mind», ο φιλόσοφος Έντουαρντ Φήζερ (Edward Feser, γεν. 1968) υποστήριξε ότι η επιστήμη έχει γίνει ο μόνος παραδεκτός τρόπος θεώρησης των πραγμάτων στην αμερικανική ζωή – από την οικονομία, την ηθική μέχρι τα μέτρα δημόσιας υγείας – σαν να ήταν η ίδια μια ολοκληρωμένη θρησκεία. «Ο Διαφωτισμός απλώς αντικατέστησε τον δογματισμό της θρησκείας με τον δογματισμό της επιστήμης», υποστηρίζει. Και αυτός, όπως και ο Σέηλ, καταλαβαίνει πόσο μονόπλευρη γίνεται η άποψή μας για την πραγματικότητα όταν χρησιμοποιούμε μόνο ένα μέσο για την εύρεση της αλήθειας. Γινόμαστε στενόμυαλοι. (Πόσο συχνά ακούμε το «εμπιστευτείτε την επιστήμη», λες και η επιστήμη είναι ένας αλάθητος οδηγός για όλες τις πτυχές της ζωής; Και πόσο σπάνια ακούμε το «εμπιστευτείτε τη φιλοσοφία» ή «εμπιστευτείτε τη μυθολογία»;)

Η επιτάχυνση των τεχνολογικών εξελίξεων από τον 16ο αιώνα και έπειτα έχει ενισχύσει αυτή τη στενότητα πνεύματος. Από τότε, ξεγελάμε τους εαυτούς μας με τα τεχνολογικά μας επιτεύγματα σε τέτοιο βαθμό, που αρχίζουμε να πιστεύουμε ότι κρατάμε στα χέρια μας το κλειδί του σύμπαντος, μέσω της δύναμης της εφαρμοσμένης επιστήμης. Δεν χρειαζόμαστε τίποτε άλλο.

 

Ωστόσο, κατά καιρούς, ο σύγχρονος τεχνολογικός πολιτισμός μας αποζητά εν τέλει τον μύθο και τον θρύλο. Σε ένα τραγούδι με τίτλο «We Need a Myth» (Χρειαζόμαστε έναν μύθο), ο Αμερικανός τραγουδιστής της εναλλακτικής φολκ ροκ Γουίλ Σεφ (Will Sheff, γεν. 1976) θρηνεί: «We need a myth / We need a path through the mist … Scrape away grey cement / Show me the world as it was again / As it was in a myth … And if all we’re taught is a trick / Why would this feeling persist?» *

Η ίδια επιθυμία εκφράζεται και στα λόγια του Ράσελ Κερκ (Russell Kirk, 1918-1994), Αμερικανού θεωρητικού και ηθικολόγου: «Η εποχή μας, άρρωστη σχεδόν μέχρι θανάτου από τον ωφελιμισμό και την κυριολεξία, αποζητά τον μύθο και την παραβολή. Οι μεγάλοι μύθοι δεν είναι απλώς επιδεκτικοί ορθολογικής ερμηνείας: είναι αλήθεια, υπερβατική αλήθεια.»

Κατά έναν μυστηριώδη τρόπο, η παραμέληση του μυθικού τρόπου αντίληψης και γνώσης μπορεί να μας κάνει να ξεχάσουμε κάτι βασικό σχετικά με το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος.

Και η επανεύρεσή του μπορεί να μας βοηθήσει να ξαναβρούμε και τους εαυτούς μας.

Του Walker Larson

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

* «Χρειαζόμαστε έναν μύθο / Χρειαζόμαστε ένα μονοπάτι μέσα στην ομίχλη … Ξύσε το γκρίζο τσιμέντο / Ξαναδείξε μου τον κόσμο όπως ήταν / Όπως ήταν σ’ έναν μύθο … Κι αν δεν μαθαίνουμε παρά ένα κόλπο / Γιατί το αίσθημα αυτό να επιμένει;» (Σ.τ.Μ)

Τη δυνατότητα να ενημερωθούν για τη συμβολή των φάρων στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, στην αξιοποίηση του φαρικού δικτύου ως πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και τη συνεισφορά των φαροφυλάκων στη λειτουργία του εν λόγω δικτύου, θα έχουν οι πολίτες στο πλαίσιο της επίσκεψής τους σε 29 φάρους της χώρας, την Κυριακή 20 Αυγούστου, με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Φάρων.

Συγκεκριμένα, την Κυριακή 20 Αυγούστου το κοινό θα μπορεί να επισκεφθεί, από τις 10:00 έως τις 14:00 και από τις 17:00 έως τις 20:00, τους φάρους σε:

1. Αγ. Νικόλαο Κέας
2. Ακρωτήρι Θήρας
3. Αρκίτσα Φθιώτιδας
4. Μουδάρι Κυθήρων
5. Βρυσάκι Λαυρίου
6. Γερόγομπο Κεφαλονιάς
7. Γουρούνι Σκοπέλου
8. Δρέπανο Χανίων
9. Κασσάνδρα Χαλκιδικής
10. Καστρί Οθωνών
11. Σχινάρι Ζακύνθου
12. Κρανάη Γυθείου
13. Μεγάλο Έμβολο Θεσσαλονίκης
14. Μελαγκάβι Λουτρακίου
15. Πλάκα Λήμνου
16. Κόρακα Πάρου
17. Κοκκινόπουλο Ψαρών
18. Αλεξανδρούπολη
19. Ταίναρο Λακωνίας
20. Κόπραινα Άρτας
21. Κακή Κεφαλή Χαλκίδας
22. Μονεμβασιά Λακωνίας
23. Λάκκα Παξών
24. Βασιλίνα Εύβοιας
25. Πάππα Ικαρίας
26. Σπαθί Σερίφου
27. Δουκάτο Λευκάδας
28. Κατάκολο Ηλείας
29. Κόγχη Σαλαμίνας

Στην επίσημη ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Φάρων, μπορείτε μεταξύ άλλων να  διαβάσετε για την  ιστορία των φάρων, να πληροφορηθείτε για το φαρικό δίκτυο, να μάθετε για τις γυναίκες φαροφύλακες, αλλά και να δείτε πολλές όμορφες φωτογραφίες των φάρων της χώρας.