Στον παραδοσιακό κινεζικό πολιτισμό, όταν θέλουν οι καλλιτέχνες να περιγράψουν έναν ιδανικό γάμο, χρησιμοποιούν τις ακόλουθες οπτικές μεταφορές: το αρμονικό παίξιμο του έρχου, λουλούδια που ανθίζουν κάτω από την πανσέληνο, αιωρούμενους δράκους και φοίνικες, ένα ζευγάρι πάπιες μανδαρίνους που κολυμπούν μαζί, χελιδόνια ή αηδόνια που πετούν σε ζευγάρια.
Οι περισσότερες από αυτές τις εικόνες προέρχονται από τη φύση (με την εξαίρεση των μυθικών ζώων), και μεταξύ τους δεσπόζουν αυτές που απεικονίζουν πουλιά.
Ήδη από τα αρχαία χρόνια, τα πτηνά λογίζονταν ως ευοίωνα σύμβολα. Οι πίνακες πουλιών και λουλουδιών (hua niao hua) είναι ένα από τα τρία κύρια είδη της κινεζικής ζωγραφικής, και τα πουλιά που κελαηδούν συνήθως χρησιμοποιούνται για να εκφράσουν τις ειλικρινείς επιθυμίες του καλλιτέχνη.
Οι ευλογίες των ιερών πουλιών
Ο φοίνικας (fenghuang), ιερό πουλί και σύμβολο της Αυτοκράτειρας της Κίνας, της ειρήνης και της εσωτερικής αγνότητας, αποτελούσε έμβλημα των αριστοκρατικών γάμων. Οι νεόνυμφοι συγκρίνονταν με φοίνικες που πετούν σε ευλογημένη αρμονία.
Το fenghuang ή φοίνικας είναι ένα ιερό πουλί για τον κινεζικό λαό. Συμβόλιζε, μεταξύ άλλων, τη δύναμη που είχε δοθεί στην Αυτοκράτειρα από τον Ουρανό. (Ευγενική παραχώρηση του Εθνικού Μουσείου του Παλατιού)
Το Shuowen Jiezi, ένα αρχαίο κινέζικο λεξικό από τη δυναστεία των Χαν, αναφέρει ότι ο φοίνικας εμφανίζεται μόνο σε μέρη όπου βασιλεύει βαθιά ειρήνη. Σύμφωνα με το λεξικό, ο φοίνικας έχει στήθος χήνας, πλάτη τίγρη, λαιμό φιδιού, ουρά ψαριού, δέρμα δράκου, κεφάλι χελιδονιού και ράμφος κόκορα. Το σώμα του συνδυάζει τα πέντε βασικά χρώματα: λευκό, μαύρο, κόκκινο, πράσινο και κίτρινο, τα οποία συμβολίζουν τις πέντε αρετές του Κομφούκιου: ανεκτικότητα, ορθότητα, γνώση, αφοσίωση και ευπρέπεια.
Σύμφωνα με τις γραφές, Yu Jia είναι το όνομα του προπάτορα όλων των πτηνών, ενώ λέγεται επίσης ότι οι φοίνικες γεννήθηκαν από τους δράκους. Ο φοίνικας (fenghuang) συμβόλιζε τόσο τον σύζυγο όσο και τη σύζυγο: αν και, αρχικά, οι αρσενικοί φοίνικες ονομάζονταν feng και οι θηλυκοί huang, με την πάροδο των ετών οι δύο ονομασίες συγχωνεύτηκαν σε μία και ο φοίνικας έγινε το σύμβολο της ουράνιας θηλυκής δύναμης, όπως ο δράκος ήταν το σύμβολο της αρσενικής.
Το λουάν είναι επίσης ένα ευοίωνο σύμβολο. (Ευγενική παραχώρηση του Εθνικού Μουσείου του Παλατιού)
Το luan (ή luanniao) είναι άλλο ένα μυθικό ιερό πουλί, το οποίο μοιάζει με φοίνικα, αλλά έχει λαμπερό κόκκινο πτέρωμα. Τόσο ο φοίνικας όσο και το λουάν είναι σύμβολα καλής τύχης και ειρήνης, και εμφανίζονται συχνά σε βασιλικές τελετουργίες, πίνακες ζωγραφικής, ως κοσμήματα, αξεσουάρ ή σχέδια ενδυμάτων κλπ.
Κανένα συνηθισμένο πουλί δεν μπορεί να συγκριθεί με τον φοίνικα και το λουάν – η υπεροχή τους είναι αδιαμφισβήτητη. Πολλοί πιστεύουν ότι η εικόνα του λουάν προήλθε από τους χρυσούς φασιανούς. Πίνακες ζωγραφικής που αναπαριστούν ένα ζευγάρι φασιανών είναι επίσης κατάλληλοι για να μεταφέρουν γαμήλιες ευχές.
Αχώριστο μέχρι θανάτου
Οι πάπιες μανδαρίνοι (yuanyang) αντιπροσωπεύουν την ακλόνητη πίστη και αφοσίωση των παντρεμένων ζευγαριών. Οι αρσενικές πάπιες ονομάζονται γιουάν και οι θηλυκές πάπιες ονομάζονται γιανγκ, επομένως μαζί χρησιμοποιούνται συχνά ως σύμβολο συζυγικής ευδαιμονίας και ενότητας.
Οι πάπιες μανδαρίνοι συνήθως κολυμπούν μαζί και ζουν σε ζευγάρια. Ο Λούο Γιουάν, λογοτέχνης που έζησε κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Σονγκ, έγραψε ότι οι πάπιες μανδαρίνοι δεν εγκαταλείπουν ποτέ η μία την άλλη και όταν χωρίζονται, πεθαίνουν από θλίψη.
Yuanyang κάτω από ανθισμένες παιωνίες. Περίοδος δυναστείας Μινγκ. (Ευγενική παραχώρηση του Εθνικού Μουσείου του Παλατιού)
Ως σύμβολο των αχώριστων ζευγαριών, οι πάπιες μανδαρίνοι χρησιμοποιούνταν ευρέως από λόγιους και καλλιτέχνες για να εκφράσουν διάφορες καταστάσεις και συναισθήματα που αφορούν τη συζυγική ζωή: λύπη, ευτυχία, χωρισμό και επανένωση. Για παράδειγμα, ο Λου Τζαολίν, ποιητής της δυναστείας των Τανγκ, έγραψε στο Changan: A Poem Written in Ancient Form:
«Θα πέθαινα χωρίς να το μετανιώσω, αν ήμασταν πουλιά που κολυμπούσαμε μαζί, κάλλιο εγώ κι εσύ να ήμασταν πάπιες μανδαρίνοι παρά αθάνατοι.»
Το ποίημα εκφράζει την ειλικρινή επιθυμία ενός άνδρα να είναι αχώριστος από την αγάπη του.
Στο Βιβλίο των Τραγουδιών και των Ύμνων (Shi Jing), η αφοσίωση των γιουανγιάνγκ εκφράζεται ως εξής:
«Πετάνε σε ζευγάρια και πιάνονται στο δίχτυ. Οι άνθρωποι να είναι ευλογημένοι με καλή τύχη! Κολυμπούν σε ζευγάρια, ενώνονται διπλώνοντας τα φτερά τους. Είθε οι άνθρωποι να είναι ευλογημένοι!».
Παλαιότερα, ο κόσμος έπιανε και δώριζε πάπιες μανδαρίνους. Οι πηγές λένε ότι, αν και τα πουλιά κινδύνευαν και υπέφεραν, ποτέ δεν εγκατέλειπαν το ένα το άλλο.
Ως εκ τούτου, ένα ζευγάρι πάπιες μανδαρίνοι θεωρείται ευλογία για τους νεόνυμφους – σημαίνει ότι, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες που ίσως αντιμετωπίσει το ζευγάρι, θα τις ξεπεράσουν μαζί.
Προάγγελοι χαράς, αγάπης και καλοτυχίας
Στην κινεζική παράδοση, ευοίωνα σύμβολα αποτελούν και πουλιά πιο συνηθισμένα, όπως τα χελιδόνια, που συχνά φτιάχνουν τις φωλιές τους κάτω από τις στέγες των σπιτιών μας, και οι κίσσες.
Τα χελιδόνια είναι μικρά, με μαύρη πλάτη, λευκό στήθος και χαρακτηριστική ψαλιδωτή ουρά. Στην παραδοσιακή κινεζική κουλτούρα, τα χελιδόνια συμβολίζουν ένα χαρούμενο και άνετο σπίτι.
Χρησιμοποιούνται, επίσης, για να περιγράψουν ένα ερωτευμένο και αχώριστο ζευγάρι. Στο ποίημα «Swallows Fly in Pairs» (Τα χελιδόνια πετούν σε ζευγάρια), ο ποιητής Λι Μπάι έγραψε για το πώς οι άνθρωποι θαύμαζαν τα χελιδόνια που πάντα πετούσαν ανά δύο. Κι όταν ένα χελιδόνι χάνει τον σύντροφό του, είναι αποκαρδιωτικό να το βλέπεις να πετά μόνο του.
Ένα άλλο σημαντικό πολιτιστικό σύμβολο της Κίνας είναι η κίσσα. Στην αρχαιότητα, οι κίσσες που γκρινιάζουν θεωρούνταν ευοίωνες – οι άνθρωποι έλεγαν ότι το κελάηδημά τους φέρνει καλή τύχη και πλούτο. Γι’ αυτό, στην Κίνα, οι κίσσες αποκαλούνται «τυχερές κίσσες».
Υπάρχει αυτός ο μύθος, από την εποχής της δυναστείας Σονγκ, στον οποίο οι κίσσες φαίνεται πως είναι μεταμορφωμένες νεράιδες:
Κάποτε, ένας άντρας ονόματι Γιουάν Μπογουέν είδε στον ύπνο του μια νεράιδα και της ζήτησε να μείνει μαζί του το βράδυ. Η νεράιδα τού απάντησε:
«Όταν ξημερώσει, πρέπει να φτιάξω μια γέφυρα για την Τζινγιού, το να μείνω εδώ θα είναι ντροπή για το καθήκον μου.»
Όταν ξύπνησε ο Γιουάν, ο ήλιος είχε ήδη ανατείλει και είδε ένα κοπάδι από κίσσες να πετά ανατολικά – η μία από αυτές είχε πέταξε από το παράθυρό του.
Το κελάηδισμα της καρακάξας λέγεται ότι φέρνει καλή τύχη. (Ευγενική παραχώρηση του Εθνικού Μουσείου του Παλατιού)
Η Τζινγιού ήταν η μικρότερη κόρη του Αυτοκράτορα Νεφρίτη. Όταν η Τζινγιού κατέβηκε στη Γη, ερωτεύτηκε τον Νιουλάν, έναν θνητό βοσκό, και παντρεύτηκαν.
Ωστόσο, ο έρωτάς τους δεν ήταν αποδεκτός από τα Ουράνια και η Βασίλισσα Μητέρα της Δύσης τούς έστειλε σε αντίθετες πλευρές του Ουράνιου Ποταμού (Γαλαξίας). Την έβδομη ημέρα του έβδομου σεληνιακού μήνα, ένα κοπάδι από κίσσες σχημάτισε μια γέφυρα που θα ένωνε τους δύο εραστές και θα τους επέτρεπε να ξανασμίξουν για λίγο.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι κίσσες είναι βοηθοί του Έρωτα, που φέρνει κοντά τους εραστές, και η εικόνα μιας κίσσας χρησιμοποιείται συχνά για να συμβολίσει τη συζυγική ευτυχία.
Τα σύμβολα που ενσαρκώνουν τα πουλιά έχουν επινοηθεί και ερμηνευτεί εκ νέου από τους λογίους, προσκαλώντας μας να εξερευνήσουμε την πολιτιστική κληρονομιά που κρύβεται πίσω από το κελάηδισμά τους.
Ο Ευγένιος Ντελακρουά ήταν ένας από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες της Γαλλίας του 19ου αιώνα, ηγέτης του ρομαντικού κινήματος της χώρας και δεξιοτέχνης κολορίστας. Γνωστός για μνημειώδη έργα, όπως το «Η Ελευθερία οδηγεί το λαό», θεωρείται ο τελευταίος μεγάλος ζωγράφος της ιστορίας. Η ιδιοφυΐα του εκδηλώθηκε σε τοιχογραφίες για κυβερνητικά κτίρια, πορτραίτα, τοπία και ρωπογραφίες [1].
Ο Ντελακρουά ελκόταν από την απεικόνιση εξωτικών τόπων και σκηνών με έντονο συναίσθημα και σωματικότητα, που αναδείκνυαν τις εντάσεις μεταξύ πολιτισμού και αγριότητας. Αυτά τα στοιχεία υλοποιήθηκαν στις απεικονίσεις των μεγάλων αιλουροειδών – συγκεκριμένα λιονταριών και τίγρεων. Ταυτίστηκε με αυτά τα αιλουροειδή, παρατηρώντας τα προσεκτικά και αποτυπώνοντας τη μεγαλοπρέπειά τους με διάφορα μέσα και τεχνικές καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του. Πολλοί από τους πίνακες που προέκυψαν συγκαταλέγονται στα αριστουργήματά του.
Μαέστρος του εξωτισμού
Ευγένιος Ντελακρουά, αυτοπροσωπογραφία με πράσινο γιλέκο, περ. 1837. Λάδι σε καμβά, 65 x 54 εκ. Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι. (Public Domain)
Ο Ντελακρουά (Eugène Delacroix, 1798-1863) καταγόταν από επιφανή γαλλική οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν πολιτικός και η μητέρα του προερχόταν από οικογένεια τεχνιτών. Αν και σπούδασε κοντά σε έναν επαγγελματία καλλιτέχνη και φοίτησε για ένα διάστημα στη Σχολή Καλών Τεχνών, ήταν ουσιαστικά αυτοδίδακτος. Το μεγαλύτερο μέρος της εκπαίδευσής του προήλθε από τις επισκέψεις του στο Λούβρο και την αντιγραφή των παλαιών δασκάλων, ιδίως του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς και των Βενετών καλλιτεχνών της Αναγέννησης. Το πρώιμο έργο του χαρακτηρίζεται από την υπερβολική και εκφραστική χρήση του χρώματος και τη θεματολογία που αντλούσε από τους μεγάλους λογοτέχνες, όπως ο Δάντης, ο Σαίξπηρ και ο Λόρδος Βύρων.
Ο Ντελακρουά χρησιμοποίησε τα άγρια ζώα ως θέματα για να εκφράσει το ενδιαφέρον του για την απεικόνιση της ανατομίας, της ζωτικότητας και των μακρινών χωρών. Σπάνια ταξίδευε εκτός Γαλλίας, οπότε για να τα σκιτσάρει εκ του φυσικού έκανε πολυάριθμες επισκέψεις στον ζωολογικό κήπο στο Jardin des Plantes στο Παρίσι. Άρχισε να μελετά τα αιλουροειδή γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1820. Ο Ντελακρουά έβρισκε τις επισκέψεις στο θηριοτροφείο αναζωογονητικές και χρήσιμες, καθώς όξυναν τις παρατηρήσεις του για τη φύση. Το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης διαθέτει ένα απολαυστικό σκίτσο με τίτλο «Ένα λιοντάρι, μπροστινή όψη, 30 Αυγούστου 1841», που φιλοτεχνήθηκε σε μια τέτοια επίσκεψη.
Το σχέδιο από γραφίτη περιλαμβάνει χρωματικές σημειώσεις για τη χαίτη και τη μύτη.
Ευγένιος Ντελακρουά, «Ένα λιοντάρι, μπροστινή όψη, 30 Αυγούστου 1841». Γραφίτης σε χαρτί, 12 x 18 εκ. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη. (Public Domain)
Ένα σημαντικό πρώιμο έργο του με θέμα τα αιλουροειδή είναι μια λιθογραφική σειρά του 1829 με τίτλο «Βασιλική τίγρη», που θεωρείται από τις καλύτερες λιθογραφίες του 19ου αιώνα. Τοποθετημένη στην άκρη ενός γκρεμού πάνω από μια πεδιάδα, η κουλουριασμένη τίγρη φαίνεται ξεκάθαρα ότι έχει βγει για κυνήγι – το καμπύλο σώμα της δείχνει έτοιμο να ορμήσει ανά πάσα στιγμή. Ο Ντελακρουά επιτυγχάνει μια νατουραλιστική εικόνα της τίγρης και χειρίζεται το μέσο του κατά τέτοιο τρόπο ώστε να προσδώσει στο έργο μια ζωγραφική ποιότητα.
Ευγένιος Ντελακρουά, «Βασιλική τίγρη», 1829. Λιθογραφία, 32 x 47 εκ. Μουσείο Τέχνης του Κλήβελαντ, ΗΠΑ. (Public Domain)
Η λιθογραφική εκτύπωση είχε εφευρεθεί μόλις 33 χρόνια νωρίτερα. Η διαδικασία περιλαμβάνει τη σχεδίαση με ένα λιπαρό μολύβι πάνω σε μια επίπεδη πέτρινη επιφάνεια. Μετά από επεξεργασία με αραβικό κόμμι και ένα οξύ, το λίπος προσέλκυε το μελάνι. Οι τυπογράφοι πίεζαν το χαρτί πάνω στο μελάνι και παρήγαγαν μια εικόνα. Οι εκτυπώσεις του Ντελακρουά απεικονίζουν μια άγρυπνη τίγρη ξαπλωμένη στο έδαφος.
Μυστηριώδη αιλουροειδή
Ευγένιος Ντελακρουά, «Νεαρή τίγρη που παίζει με τη μητέρα της», 1830. Λάδι σε καμβά, 130 x 195 εκ. Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι. (Public Domain)
Το 1832, ο Ντελακρουά πραγματοποίησε ένα ταξίδι στο Μαρόκο, την Ισπανία και την Αλγερία, που του άλλαξε τη ζωή. Αν και οι μελετητές δεν πιστεύουν ότι είδε αιλουροειδή στο φυσικό τους περιβάλλον κατά τη διάρκειά του, το ταξίδι τροφοδότησε περαιτέρω το ενδιαφέρον του για την Ανατολή. Το καλλιτεχνικό κίνημα του 19ου αιώνα, ο Οριενταλισμός, αναφέρεται στις απεικονίσεις από δυτικούς καλλιτέχνες της ζωής, αναμεμειγμένης με αρκετή φαντασία, στις ανατολικές περιοχές της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Όσον αφορά τον Ντελακρουά, ο πιο διάσημος πίνακας του αυτού του είδους είναι ο πίνακας «Γυναίκες του Αλγερίου στο διαμέρισμά τους». Το ταξίδι του εκείνο ανακλάται, ωστόσο, και σε μεταγενέστερα έργα του με αιλουροειδή.
Το 1830, ο Ντελακρουά ζωγράφισε ένα από τα πιο αγαπημένα του έργα στο είδος των ‘μεγάλων αίλουρων’, τη «Νεαρή τίγρη που παίζει με τη μητέρα της (Σπουδή δύο τίγρεων)», το οποίο αποτελεί μέρος της συλλογής του Λούβρου. Όταν ο πίνακας εκτέθηκε για πρώτη φορά, ένας κριτικός έγραψε: «Αυτός ο μοναδικός καλλιτέχνης δεν έχει ζωγραφίσει ποτέ έναν άνθρωπο που να μοιάζει με άνθρωπο τόσο όσο η τίγρη του μοιάζει με τίγρη. […] Είναι εκπληκτικό να βλέπεις ζώα ζωγραφισμένα με μεγαλύτερη δύναμη, ακρίβεια και ομοιότητα από ό,τι οι άνθρωποι». Αυτή η γοητευτική σκηνή, που αποδίδεται με πλούσια χρώματα και υφές, παρουσιάζει δύο ευγενείς τίγρεις με προσωπικότητα, αυτοπεποίθηση και παιχνιδιάρικη διάθεση.
Ευγένιος Ντελακρουά, «Ξαπλωμένο λιοντάρι σε τοπίο», 19ος αιώνας. Υδατογραφία σε χαρτί, 19 x27 εκ. Ιδιωτική συλλογή. (Public Domain)
Τις επόμενες δεκαετίες, ο Ντελακρουά μελέτησε τα λιοντάρια και τις τίγρεις σε καμβά και σε χαρτί. Η εξαίσια υδατογραφία «Ξαπλωμένο λιοντάρι σε τοπίο» δείχνει ένα σίγουρο και άγριο καστανοκόκκινο λιοντάρι λουσμένο στο φως να είναι ξαπλωμένο μπροστά από μια σκοτεινή σπηλιά.
Ευγένιος Ντελακρουά, «Τίγρη σε στάση», 1854. Cliché-verre σε υφαντό χαρτί, 17 x 19 εκ. Εθνική Πινακοθήκη, Ουάσιγκτον. (Public Domain)
Ο Ντελακρουά πειραματίστηκε αρκετά με νέες τεχνικές. Το έργο του 1854 «Τίγρη σε στάση», μέρος της συλλογής της Εθνικής Πινακοθήκης, είναι ένα cliché-verre σε υφαντό χαρτί. Η πρακτική του κλισέ-βερ είχε μόλις αναπτυχθεί. Συνδύαζε τα μέσα του σχεδίου και της χαρακτικής με τη φωτογραφία. Ένας καλλιτέχνης χάραζε ένα σχέδιο ή ζωγράφιζε μια εικόνα σε μια διάφανη γυάλινη πλάκα, η οποία στη συνέχεια επικολλούταν σε φωτοευαίσθητο χαρτί και εκτίθετο στο φως του ήλιου. Ο πάντα καινοτόμος και ευφάνταστος Ντελακρουά έβαλε τη χαρακτηριστική του ζωηρή σφραγίδα σε αυτή την απεικόνιση μιας άγριας τίγρης.
Κυνήγι λιονταριού
Ευγένιος Ντελακρουά, «Κυνήγι λιονταριού», 1860-61. Λάδι σε καμβά, 76 x 98 εκ. Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο. (Public Domain)
Ο Ντελακρουά ζωγράφισε μια σειρά πολύ δυνατών εικόνων με κυνήγια λιονταριών. Παρόλο που δεν παρέστη ποτέ σε ένα από αυτά ο ίδιος, αξιοποίησε τις μελέτες του για τη Βόρεια Αφρική, τα ζώα ζωολογικών κήπων και την ιστορία της τέχνης για να δημιουργήσει αυτά τα έργα, που χαρακτηρίζονται από έντονη θεατρικότητα. Τα προπαρασκευαστικά σχέδια του Λεονάρντο ντα Βίντσι για τον θρυλικό, ανεκτέλεστο πίνακα «Η μάχη του Ανγκιάρι» – που αργότερα αντέγραψε ο Ρούμπενς – και η σειρά κυνηγετικών εικόνων του ίδιου του Ρούμπενς ενέπνευσαν αυτόν τον κύκλο ζωγραφικής του Ντελακρουά.
Ο πρώτος πίνακας ήταν μνημειώδης. Μόλις τον είδε, ο ποιητής Σαρλ Μπωντλαίρ έγραψε: «Ποτέ δεν έχουν διοχετευτεί πιο όμορφα, πιο έντονα χρώματα μέσα από τα μάτια στην ψυχή». Δυστυχώς, καταστράφηκε εν μέρει από πυρκαγιά το 1870, και επιβιώνει σήμερα μερικώς.
Ο καλλιτέχνης ζωγράφισε επιπλέον εκδοχές αυτού του θέματος τη δεκαετία του 1850 και στις αρχές της δεκαετίας του 1860. Ένα από τα πιο θαυμάσια δείγματα είναι το «Κυνήγι λιονταριού» του 1860-61, που βρίσκεται τώρα στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο. Το έργο ολοκληρώθηκε μόλις δύο χρόνια πριν από τον θάνατο του Ντελακρουά και αποτέλεσε το αποκορύφωμα των συνεχιζόμενων διερευνήσεών του για την πολύπλοκη σχέση μεταξύ ανθρώπου, ζώου και φύσης.
Στη σύνθεση, άνδρες με ενδυμασίες της βορείου Αφρικής βρίσκονται σε μια φρενήρη, βίαιη μάχη με δύο λιοντάρια. Τα δύο είδη παρουσιάζουν ομοιότητες και παραλληλισμούς.
Στο πρώτο πλάνο, το χέρι του άνδρα που πιάνει τη χαίτη του λιονταριού μοιάζει με το ίδιο το πόδι του αιλουροειδούς. Τα γόνατά τους αντιστοιχούν επίσης, ενώ ο λυγισμένος δεξιός καρπός του λιονταριού έχει μία ανθρώπινη ποιότητα. Οι συνοπτικές, γρήγορες πινελιές του Ντελακρουά ενισχύουν τον αισθησιασμό της σκηνής.
Η βία του «Κυνηγιού του λιονταριού» και των άλλων παρεμφερών εικόνων του Ντελακρουά αντισταθμίζεται από έναν στοχαστικό και συγκρατημένο αλλά ισχυρό πίνακα του 1862. Το έργο «Τίγρη που παίζει με μια χελώνα» ανήκει σε ιδιωτική συλλογή από το 2018, όταν πωλήθηκε σε δημοπρασία του οίκου Christie’s έναντι 9,87 εκατομμυρίων δολαρίων στην πώληση «Η συλλογή της Πέγκυ και του Ντέιβιντ Ροκφέλερ». Ο κατάλογος της δημοπρασίας εξηγεί ότι το έργο δείχνει «μια εκπληκτική συνάντηση μεταξύ ενός κυρίαρχου, ισχυρού θηρευτή και ενός πολύ μικρότερου και πιο αδύναμου είδους. Έχοντας παγιδεύσει τη χελώνα κάτω από το πόδι της, το δολοφονικό ένστικτο της τίγρης δίνει τη θέση του στη σύγχυση και την περιέργεια».
Ευγένιος Ντελακρουά, «Τίγρη που παίζει με μια χελώνα», 1862. Λάδι σε καμβά, 45 x 62 εκ. Ιδιωτική συλλογή. (Public Domain)
Την τελευταία δεκαετία της ζωής του ο Ντελακρουά φιλοτέχνησε μια σειρά πινάκων που συσχέτιζαν άνισους αντιπάλους με ενδιαφέροντες τρόπους, ένα άλλο μέσο συμβολισμού της πολύπλοκης σχέσης του ανθρώπου με τις δυνάμεις της φύσης. Η εμβάθυνση στις διάφορες συναισθηματικές και φυσικές καταστάσεις των τίγρεων και των λιονταριών τού έγινε, όπως είπε ένας σύγχρονος του, «πραγματική εμμονή». Αυτός ο πολύπλευρος καλλιτέχνης μπορούσε να δίνει βάθος και ποικιλία σε ένα επαναλαμβανόμενο θέμα μέσω των εκφράσεων, της κίνησης και του χρώματος.
1. Με τον όρο ρωπογραφία περιγράφεται στις τέχνες η αναπαράσταση σκηνών της καθημερινότητας με ρεαλιστικό τρόπο. Στη διεθνή ορολογία έχει επικρατήσει με τον γαλλικό όρο genre τον οποίο πρώτος χρησιμοποίησε ο Ντιντερό τον 18ο αιώνα. (Βικιπαιδεία)
«Οι ανεμογεννήτριες προκαλούν το θάνατο πρωτοφανώς πολλών φαλαινών», δήλωσε πρόσφατα ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, σε προεκλογική συγκέντρωση στη Νότια Καρολίνα.
«Ξεβράζονται στην ακτή. Το είδα αυτό το Σαββατοκύριακο, τρία από αυτά βγήκαν στην επιφάνεια. Αυτό, παλιότερα, δεν γινόταν ούτε μια φορά το χρόνο. Τώρα αναδύονται σε εβδομαδιαία βάση», δήλωσε ο κος Τραμπ.
Παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης τήρησαν επιφυλακτική έως αρνητική στάση απέναντι στις παραπάνω δηλώσεις, χαρακτηρίζοντάς τες ως «μακροσκελή και σε μεγάλο βαθμό αβάσιμη επίθεση στις ανεμογεννήτριες» (Guardian) και λέγοντας ότι «δεν υποστηρίζονται από στοιχεία» αν και είχαν ξεπεράσει τις 9 εκατομμύρια προβολές (ΒΒC).
Το BBC επικαλέστηκε επίσης τον Ρομπ Ντήβιλ από το Πρόγραμμα Διερεύνησης Εκβρασμών Κητωδών της Ζωολογικής Εταιρείας του Λονδίνου, ο οποίος δήλωσε ότι οι θάνατοι φαλαινών προκαλούνται από την αλιευτική βιομηχανία και τα χτυπήματα πλοίων.
«Το να μιλάμε για τα αιολικά πάρκα ως πρόβλημα απομακρύνει τη συζήτηση από τις απτές απειλές που αποτελούν πρόβλημα για αυτά τα είδη», δήλωσε ο κος Ντήβιλ στο BBC.
Είπε ότι δεν υπάρχει καμία πειστική σχέση μεταξύ των θανάτων των φαλαινών και των αιολικών πάρκων στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Άντριου Ρηντ, επίτροπος της Επιτροπής Θαλάσσιων Θηλαστικών με έδρα τις ΗΠΑ, δήλωσε στον Guardian ότι «δεν υπάρχει καμία απολύτως επιστημονική απόδειξη ότι οι ανεμογεννήτριες ή η τοποθέτηση ανεμογεννητριών προκαλούν μαζικούς θανάτους των κητών».
Αν και υπάρχουν ευρύτερες ανησυχίες σχετικά με την εκβιομηχάνιση του ωκεανού, είπε ότι οι θάνατοι φαλαινών προκαλούνται από τα χτυπήματα των σκαφών, την εμπλοκή σε αλιευτικά εργαλεία και την αύξηση της θερμοκρασίας του ωκεανού που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή.
«Ο πληθυσμός των μεγάπτερων φαλαινών, ειδικότερα, ανακάμπτει από το κυνήγι και πλησιάζουν στις ακτές για να τραφούν με θηράματα, πράγμα που σημαίνει ότι χτυπιούνται καθώς μπαίνουν στις γραμμές των πλοίων ή παγιδεύονται σε δίχτυα», δήλωσε ο κος Ρηντ.
Είπε ότι οι άνθρωποι που διαμαρτύρονται για τις ωκεάνιες ανεμογεννήτριες υπηρετούν τα «συμφέροντα των ορυκτών καυσίμων», τα οποία απειλούνται από τη λεγόμενη καθαρή ενέργεια.
Φάλαινες και τουρμπίνες
Τον Αύγουστο, η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) ανέφερε στην Epoch Times ότι από τον Δεκέμβριο του 2022 είχαν σημειωθεί 65 θάνατοι μεγάλων φαλαινών κατά μήκος της ανατολικής ακτής. Τρεις νεκρές φάλαινες ξεβράστηκαν μέσα σε μία εβδομάδα στο Fire Island της Νέας Υόρκης, στο Long Branch του New Jersey και στο Long Beach της Νέας Υόρκης.
Τον Σεπτέμβριο, η κυβέρνηση Μπάιντεν δημοσίευσε το «Σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής μεταφοράς στην περιοχή του Ατλαντικού των ΗΠΑ».
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δείχνει ένα διάγραμμα ανεμογεννήτριας κατά τη διάρκεια συνάντησης για την ομοσπονδιακή-κρατική σύμπραξη υλοποίησης της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, στον Λευκό Οίκο, στις 23 Ιουνίου 2022. (Drew Angerer/Getty Images)
Ο στόχος του προέδρου Μπάιντεν ύψους 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων είναι η ανάπτυξη 30 γιγαβάτ υπεράκτιας αιολικής ενέργειας έως το 2030.
Το σχέδιο βασίζεται στη «μελέτη μεταφοράς υπεράκτιας αιολικής ενέργειας στον Ατλαντικό» για τον συντονισμό της «έγκαιρης πρόσβασης στη μεταφορά για την υπεράκτια αιολική ενέργεια» και την «αξιολόγηση πολλαπλών διαδρομών για την επίτευξη των στόχων της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας».
Μια νεκρή γκρίζα φάλαινα στην ακτή της παραλίας Λιμαντούρ στο Πόιντ Ρέιες Στέισον της Καλιφόρνια, στις 23 Μαΐου 2019. (Justin Sullivan/Getty Images)
Η Λίζα Λίνοουζ, ιδρύτρια της οργάνωσης WindAction, δήλωσε στο πρόσφατο ντοκυμαντέρ «Thrown to the Wind» ότι στη βιασύνη της να επιτύχει αυτούς τους στόχους, η βιομηχανία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει παραμερίσει την «αρχή της προφύλαξης», σύμφωνα με την οποία το βάρος της αποφυγής ή της ελαχιστοποίησης της βλάβης πέφτει στον κατασκευαστή.
Η κα Λίνοουζ λέει ότι η κίνηση αυτή στοιχίζει ζωές.
«Περίπου 350 φάλαινες έχουν πεθάνει κατά μήκος της ανατολικής ακτής από το 2016», είπε.
Η άνοδος ξεκίνησε το 2016, είπε, με μια μικρή πτώση το 2022.
«Και τους πρώτους έξι μήνες του 2023 -δηλαδή μόλις μισό χρόνο- πέθαναν περίπου 40 και πλέον φάλαινες», δήλωσε η κα Λίνοουζ.
Επί του παρόντος, συνολικά 3.500 ανεμογεννήτριες προτείνονται για κατασκευή σε 2,2 εκατομμύρια στρέμματα ωκεανού κατά μήκος της ανατολικής ακτής.
Η γεωφυσική τεχνολογία υψηλής ανάλυσης που χρησιμοποιείται για την έρευνα του πυθμένα του ωκεανού για τη μελλοντική κατασκευή αυτών των ανεμογεννητριών εκπέμπει συχνότητες που κάποιοι πιστεύουν ότι βομβαρδίζουν τις φάλαινες και τα δελφίνια με δυνατούς ήχους που έχουν ως αποτέλεσμα τον αποπροσανατολισμό τους και την αδυναμία τους να διασχίσουν τα νερά με την ίδια ασφάλεια όπως πριν.
Ο Ρόμπερτ Ραντ, περιβαλλοντικός επιστήμονας, δήλωσε ότι το Γραφείο Διαχείρισης Ωκεάνιας Ενέργειας των ΗΠΑ (BOEM) και η NOAA δεν έχουν λάβει υπόψη τους τις καταστροφικές για τα κήτη συνέπειες από τους δυσάρεστους ήχους που αντηχούν από την κατασκευή των ανεμογεννητριών.
Πλήθος κόσμου γύρω από μια νεκρή μεγάπτερη φάλαινα στην παραλία Ντοκβάιλερ στην Πλάγια Ντελ Ρέυ της Καλιφόρνια, την 1η Ιουλίου 2016. (Frederic J. Brown/AFP μέσω Getty Images)
«Δεν κάνουν τη σύνδεση μεταξύ ενός δυνατού θορύβου στο νερό και των ειδών που απομακρύνονται από αυτόν τον θόρυβο, και αυτό είναι ένα πρόβλημα, επειδή δεν έχουν τα αποθέματα λίπους για να τρέχουν για πάντα προσπαθώντας να απομακρυνθούν από αυτόν τον θόρυβο», αναφέρει ο κος Ραντ στο ντοκυμαντέρ.
«Αν ένα μοσχάρι χωριστεί από τη μητέρα του, αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι και τα δύο αρχίζουν να στρεσάρονται πολύ και δεν αργούν να πεθάνουν. Είναι μια θανατηφόρα κατάσταση. Το μοσχάρι χρειάζεται τη μητέρα για τροφή και η μητέρα αγωνιά να βρει το μοσχάρι.»
Όταν η μητέρα και το μοσχάρι έχουν εξαντλήσει την ενέργειά τους, αφήνονται και πεθαίνουν, είπε.
Ο κος Ραντ δημοσίευσε τον Σεπτέμβριο μια ανεξάρτητη τεχνική μελέτη που εξέτασε τον «λειτουργικό θόρυβο των γεωφυσικών σόναρ σκαφών» με σκοπό τη βελτίωση της «προστασίας από τον θόρυβο» για τη θαλάσσια ζωή.
«Αυτό που βλέπω είναι ανησυχητικό», δήλωσε ο κος Ραντ. «Αυτό που βλέπω είναι επίπεδα πάνω από το όριο που η ίδια η NOAA έθεσε για να προστατευθεί σε αποστάσεις που είναι πολύ υψηλότερες από αυτές που είχαν χορηγηθεί στην άδεια για τυχαία παρενόχληση. Έτσι, για μένα, μοιάζει με απόλυτη κατάρρευση της κανονιστικής προστασίας για τη φάλαινα.»
Η σιωπή των περιβαλλοντικών ομάδων
Όταν πρόκειται για την ανάπτυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, περιβαλλοντικές ομάδες όπως η Greenpeace και η Sierra Club υπερασπίζονται την άγρια ζωή, λέει η κα Λίνοουζ, αλλά στην περίπτωση των λεγόμενων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είτε κατηγορούν άλλους παράγοντες, όπως τα χτυπήματα πλοίων και την κλιματική αλλαγή, είτε σιωπούν.
Μια μεγάπτερος φάλαινα κολυμπά κοντά σε ένα κρουαζιερόπλοιο, που πλέει στον κόλπο Ντίσκο στο Ιλούλισσατ της Γροιλανδίας, στις 4 Αυγούστου 2019. (Sean Gallup/Getty Images)
Το 2021, η Εθνική Υπηρεσία Θαλάσσιας Αλιείας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η φάλαινα Ράις στον Κόλπο του Μεξικού αποτελεί ξεχωριστό είδος, από το οποίο παραμένουν μόνο 50 άτομα.
Τον Ιούλιο, η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA) πρότεινε να χαρακτηριστούν 18 εκατομμύρια στρέμματα του Κόλπου του Μεξικού από το Τέξας έως τη Φλόριντα ως ζωτικός βιότοπος της φάλαινας Ράις, μια πρόταση που θα περιόριζε σημαντικά τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου από τις υπεράκτιες γεωτρήσεις.
Ρεπουμπλικάνοι νομοθέτες κατά μήκος της ακτής του Κόλπου κατέθεσαν αγωγές κατά του χαρακτηρισμού, υποστηρίζοντας ότι η πρόταση δεν ήταν καλά μελετημένη και θα έβλαπτε την οικονομία, σύμφωνα με δημοσίευμα της Washington Post.
Ο περιφερειακός δικαστής των ΗΠΑ Τζέιμς Κέιν, διορισμένος από τον τότε πρόεδρο Τραμπ, δικαίωσε τις αγωγές και διέταξε τη NOAA να αποσύρει την πρότασή της.
Περιβαλλοντικές ομάδες, όπως το Κέντρο για τη Βιολογική Ποικιλομορφία, τάχθηκαν υπέρ της προστασίας της περιοχής και η ομάδα έχει κινήσει αρκετές αγωγές υποστηρίζοντας ότι οι υπεράκτιες γεωτρήσεις βλάπτουν την άγρια ζωή των ωκεανών – ωστόσο, η οργάνωση δεν έχει καταβάλει καμία προσπάθεια να αμφισβητήσει τις επιπτώσεις της υπεράκτιας αιολικής ανάπτυξης στις φάλαινες.
Στις 28 Σεπτεμβρίου, το Κέντρο κατέθεσε επείγουσα αίτηση ζητώντας από τη NOAA να επιβάλει όρια ταχύτητας για τα σκάφη.
Ανεμογεννήτριες του αιολικού πάρκου του Μπλοκ Άιλαντ, κοντά στο Μπλοκ Άιλαντ, Ρ.Ι., στις 7 Ιουλίου 2022. (John Moore/Getty Images)
«Οι δεξιές φάλαινες χρειάζονται άμεσα προστασία», τόνισε η Κρίστεν Μόνσελ, νομική διευθύντρια ωκεανών του Κέντρου Βιολογικής Ποικιλομορφίας, σε δήλωσή της.
«Ακόμα και ένα χτύπημα πλοίου θα έφερνε αυτές τις φάλαινες ένα βήμα πιο κοντά στην εξαφάνιση, αλλά τα όρια ταχύτητας συμβάλλουν στην προστασία τους. Οι ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι δεν μπορούν να κάθονται με σταυρωμένα χέρια και να μην κάνουν τίποτα, ενώ οι δεξιές φάλαινες κινδυνεύουν.»
Το ερώτημα που πολλοί κάτοικοι της ανατολικής ακτής συνεχίζουν να θέτουν παραμένει: Γιατί οι φάλαινες, οι οποίες για δεκαετίες έκαναν ελιγμούς ανάμεσα στα σκάφη, ξαφνικά τα τελευταία χρόνια δεν μπορούν να αποφύγουν τα χτυπήματα των πλοίων ;
Προσφυγή αγωγής
Στα μέσα Σεπτεμβρίου, η οργάνωση Nantucket Residents Against Turbines (NRAT – Κάτοικοι του Ναντάκετ κατά των ανεμογεννητριών) κατέθεσε προσφυγή για μια υπόθεση στην οποία η οργάνωση ισχυρίζεται ότι διάφορες ομοσπονδιακές ρυθμιστικές αρχές για την άγρια φύση δεν συμμορφώθηκαν με την Εθνική Πράξη Περιβαλλοντικής Πολιτικής και την Πράξη για τα απειλούμενα είδη όταν «αξιολόγησαν, γνωστοποίησαν και μετρίασαν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της απόφασής τους να εγκρίνουν το υπεράκτιο αιολικό έργο Vineyard Wind 1, έργο που αποτελείται από 62 ανεμογεννήτριες ύψους όσο το Άγαλμα της Ελευθερίας, με πτερύγια μήκους έως και 91 μέτρα».
Η αρχική αγωγή είχε απορριφθεί τον Μάιο από την περιφερειακή δικαστή των ΗΠΑ Ίντιρα Ταλουάνι, διορισμένη από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα.
Η NRAT ανέφερε στην αγωγή ότι οι εναγόμενοι – BOEM, NOAA και η Εθνική Υπηρεσία Θαλάσσιας Αλιείας- θέτουν το οικοσύστημα σε «σοβαρό» κίνδυνο.
«Ίσως ακόμη και να ωθούν τουλάχιστον ένα είδος – τη δεξιά φάλαινα του Βόρειου Ατλαντικού – σε σημείο εξαφάνισης», ισχυρίστηκε η NRAT.
Επιστήμονες χρησιμοποιούν δελτία δεδομένων για να αναγνωρίσουν τις φάλαινες, κατά τη διάρκεια ερευνητικής αποστολής για τη δεξιά φάλαινα με το Κέντρο Παράκτιων Μελετών, με άδεια της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, στο Κέιπ Κοντ της Μασαχουσέτης, στις 5 Απριλίου 2022. (Joseph Prezioso/AFP μέσω Getty Images)
Το υπεράκτιο αιολικό έργο Vineyard Wind πρόκειται να κατασκευαστεί στα ανοικτά των νότιων ακτών του Ναντάκετ στη Μασαχουσέτη.
Η δικαστής Ταλουάνι έκρινε ότι η ομάδα δεν κατάφερε να αποδείξει ότι οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες διαχείρισης της άγριας πανίδας είχαν παραβιάσει την Εθνική Πράξη Περιβαλλοντικής Πολιτικής ή την Πράξη για τα απειλούμενα είδη στις δηλώσεις επιπτώσεων για το έργο το 2021.
Η NRAT ισχυρίστηκε στην αγωγή ότι τόσο η BOEM όσο και η NOAA απέτυχαν να διασφαλίσουν ότι το έργο «δεν θα θέσει σε κίνδυνο την επιβίωση ομοσπονδιακά καταγεγραμμένων ειδών, όπως είναι η Δεξιά Φάλαινα του Βορείου Ατλαντικού, και να αποφύγουν να θέσουν σε κίνδυνο τη συνέχιση της ύπαρξης αυτών των ομοσπονδιακά καταγεγραμμένων ειδών».
Η φάλαινα του Βορείου Ατλαντικού, σύμφωνα με τη NRAT, είναι ένα «εμβληματικό θαλάσσιο ζώο» που μεταναστεύει κατά μήκος της ανατολικής ακτής.
«Είναι επίσης ένα από τα πιο απειλούμενα είδη σε ολόκληρο τον κόσμο, με λιγότερα από 400 γνωστά άτομα στη φύση», δήλωσε η NRAT.
«Ακόμα χειρότερα, το είδος απειλείται συνεχώς από χτυπήματα σκαφών, εμπλοκή σε αλιευτικά εργαλεία και απώλεια διατροφικών πηγών, με αποτέλεσμα την υψηλή θνησιμότητα και χαμηλά ποσοστά αναπαραγωγής.»
Η NRAT δήλωσε ότι η θαλάσσια περιοχή νότια-νοτιοδυτικά του νησιού Ναντάκετ αποτελεί «από παλιά ένα ασφαλές καταφύγιο» για τη φάλαινα.
«Δυστυχώς, αυτό ακριβώς το μέρος επέλεξε η BOEM για την κατασκευή της μεγαλύτερης υπεράκτιας αιολικής συστοιχίας μέχρι σήμερα. Το έργο Vineyard Wind είναι ένα – αλλά μόνο ένα – από τα υπεράκτια αιολικά έργα που προτείνονται για την περιοχή αυτή», δήλωσε η κοινοτική ομάδα.
Το υπεράκτιο αιολικό έργο Vineyard Wind πρόκειται να κατασκευαστεί στα ανοικτά των νοτίων ακτών του Ναντάκετ της Μασαχουσέτης, ενός «παλαιόθεν ασφαλούς καταφυγίου» της φάλαινας.
«Εκτός αν παροπλιστούν»
Η NOAA διαθέτει ένα δίκτυο οργανισμών που διερευνούν τους θανάτους φαλαινών.
Μεταξύ αυτών των οργανώσεων συγκαταλέγεται και η Atlantic Marine Conservation Society, η οποία, πριν από το 2021, αποτελούνταν από αρκετά άτομα που είχαν δεσμευτεί να σώσουν φάλαινες, σύμφωνα με την κα Λίνοουζ.
Γύρω στο 2021, αυτό άλλαξε, με τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου να εργάζονται επίσης για την εταιρεία αιολικής ενέργειας Equinor.
Ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Atlantic Marine Conservation Society Πωλ Τόννα είναι επικεφαλής λομπίστας της Equinor, δήλωσε η κα Λίνοουζ, ενώ το μέλος του διοικητικού συμβουλίου Τζένιφερ Ντυπόν είναι υπεύθυνη στρατηγικών περιβαλλοντικών υποθέσεων στην Equinor.
«Περίπου το μισό διοικητικό συμβούλιο της Atlantic Marine Conservation Society φαίνεται να επωφελείται από την ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, και πρόκειται για την οργάνωση που είναι υπεύθυνη για τη διερεύνηση των θανάτων φαλαινών που συμβαίνουν στα ανοικτά των ακτών της Νέας Υόρκης», είπε.
Η Epoch Times επικοινώνησε με την Atlantic Marine Conservation Society για σχόλια.
Σε επιστολή του 2022 προς την BOEM, ο επικεφαλής της NOAA για τα προστατευόμενα είδη Σων Χέιζ εξέφρασε την ανησυχία του για την ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών κατασκευών και το ενδεχόμενο να βλάψουν τη θαλάσσια ζωή στα νερά της νότιας Νέας Αγγλίας, δήλωσε η κα Λίνοουζ.
Μέλη της Ναυτικής Συμμαχίας του Βορειοδυτικού Ατλαντικού (Northwest Atlantic Marine Alliance) εξετάζουν το κουφάρι μιας μεγαπτέρου φάλαινας στην παραλία Λίντο στο Λονγκ Άιλαντ της Νέας Υόρκης, στις 31 Ιανουαρίου 2023. (Kena Betancur/AFP via Getty Images)
Οι κίνδυνοι που απαρίθμησε ο κος Χέιζ περιελάμβαναν τον αυξημένο θόρυβο, την κυκλοφορία των σκαφών, την καταστροφή των ενδιαιτημάτων και τους κινδύνους παγίδευσης, καθώς και τις διαταραχές στις διατροφικές πηγές της φάλαινας.
Αν και οι κίνδυνοι μπορούν να «μετριαστούν σε κάποιο βαθμό», οι «ωκεανογραφικές επιπτώσεις» από τις ανεμογεννήτριες που θα λειτουργούν για μια περίοδο 30 ετών δεν μπορούν να μετριαστούν, «εκτός κι αν [τα αιολικά πάρκα] παροπλιστούν», δήλωσε ο κος Χέιζ.
Έκκληση για έρευνα
Παρά τον συναγερμό που σήμαναν πολλοί επιστήμονες, τα μέσα ενημέρωσης και οι περιβαλλοντικές ομάδες συνεχίζουν να αγνοούν τις ανησυχίες που εκφράζονται, χαρακτηρίζοντάς τες ως παραπληροφόρηση που χρηματοδοτείται από ομάδες υπέρ του πετρελαίου.
Νωρίτερα φέτος, ο βουλευτής Τζεφ Βαν Ντριου (R-N.J.) και άλλοι ζήτησαν από το Γραφείο Κυβερνητικής Λογοδοσίας να διερευνήσει τις επιπτώσεις της υπεράκτιας αιολικής ανάπτυξης στο Νιου Τζέρσεϊ εν μέσω της αύξησης των θανάτων θαλάσσιων άγριων ζώων.
Ο κος Βαν Ντριου μοιράστηκε το απόσπασμα του πρώην προέδρου Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δηλώνοντας ότι ο αριθμός των φαλαινών που ξεβράζονται στις ακτές του Ατλαντικού είναι «ιστορικός».
«Γιατί δεν γίνονται έρευνες;», ρώτησε ο κος Βαν Ντριου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Γιατί δεν υπάρχει περιβαλλοντική οργή; Γιατί τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης σιωπούν;»
Αυτό δεν είναι ένα χαριτωμένο κουνελάκι. Εδώ βλέπουμε έναν λαγό, που η Αλίκη [στη Χώρα των Θαυμάτων] θα αποκαλούσε Μαρτιάτικο Λαγό και τον οποίο ο Αίσωπος περιέγραψε με ακρίβεια στο «Η χελώνα και ο λαγός».
Ο Άλμπρεχτ Ντύρερ (Albrecht Dürer, 1471-1528) γνώρισε και παρατήρησε αυτό το είδος λαγού στα λιβάδια της αγαπημένης του Γερμανίας. Ο λαγός της μνήμης του ήταν άγριος, δυνατός και γρήγορος. Τα μακριά, μεγάλα αυτιά του συνελάμβαναν κάθε ήχο, ιδίως αυτούς που μπορεί να σήμαιναν κίνδυνο στο λιβάδι όπου κατοικούσε. Τέτοια ζώα ήταν δύσκολο να συλληφθούν, πόσο μάλλον να ζωγραφιστούν, ελεύθερα, καθώς οι λαγοί χάνονται από το οπτικό μας πεδίο εν ριπή οφθαλμού.
Η ακουαρέλα του 1502 «Νεαρός λαγός» (με τον αρχικό τίτλο «Feldhase» ή «Field Hare»), δείχνει έναν λαγό ολοζώντανο. Αν και αυτά τα ζώα θεωρούνταν παράσιτα που κατακλύζουν τα λιβάδια, ο Ντύρερ αποδίδει τον λαγό με σεβασμό – μπορούμε σχεδόν να συναισθανθούμε τι σκέφτεται.
Λέγεται ότι για να δημιουργήσει τον πίνακα ο Ντύρερ, παρατήρησε πρώτα τον λαγό στη φύση, στη συνέχεια έκανε μελέτες ενός λαγού που είχε στο εργαστήριό του και το τελικό έργο προέκυψε από ένα μονταρισμένο δείγμα. Ο Ντύρερ παρουσιάζει τον λαγό με εκπληκτική λεπτομέρεια σε καθιστή θέση τριών τετάρτων, να κοιτάζει μπροστά. Το απλό φόντο βοηθά το μάτι να εστιάσει στην κεντρική φιγούρα, σαν να έχει τοποθετηθεί μέσα σε μια επίπεδη επιφάνεια για μελέτη. Ωστόσο, δείχνει ολοζώντανος.
Υπέροχη λεπτομέρεια
Όπως είναι τοποθετημένο, η ένταση του ζώου είναι αισθητή, γεγονός που δίνει την αίσθηση ότι ο λαγός μπορεί να φύγει από το χαρτί ανά πάσα στιγμή. Ο ιστότοπος του Τομ Γκάρνεϋ History of Art αναφέρει: «… έχουμε μια μοναδική φιγούρα χωρίς φόντο και μια τέλεια αποτυπωμένη στιγμή ακινησίας και εγρήγορσης. Ένας ήχος ή μια μικρή αλλαγή στον άνεμο και το κεφάλι θα γείρει, τα αυτιά θα τεντωθούν και ο λαγός θα έχει χαθεί».
Το μάτι του λαγού δείχνει την αντανάκλαση ενός παραθύρου, γεγονός που θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι το έργο έγινε σε στούντιο. Μια φωτεινή πηγή στα αριστερά, εκτός οπτικού πεδίου, δημιουργεί μια απαλή σκιά στα δεξιά του λαγού. Τα μεγάλα αυτιά είναι όρθια και στραμμένα στο πλάι, σαν να προσπαθούν να συλλάβουν κάθε ήχο στο περιβάλλον του.
Ο Ντύρερ γνώριζε όλες τις τεχνικές της υδατογραφίας. Η χρήση των καφέ τόνων και αποχρώσεων, καθώς και οι κηλίδες που εφαρμόζονται με πινέλα διαφορετικού πάχους υποδηλώνουν μια γούνα από παχύ τρίχωμα που επικαλύπτεται από προεξέχουσες τρίχες. Ο καλλιτέχνης εφάρμοσε διάφορες πινελιές, μακριές, κοντές, παχιές, ελαφρές, για να απεικονίσει το πραγματικό δέρμα ενός λαγού στην άγρια φύση. Ένα σκούρο υπόστρωμα υδατοχρώματος διαμορφώνει το σώμα της φιγούρας. Το λευκό γκουάς (παχύ υδατόχρωμα) στην κοιλιά, τα μάγουλα και τις άκρες του αυτιού δένουν όμορφα με τους άλλους φυσικούς τόνους της γούνας του ζώου.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Visiting Vienna: «Εκτός από την απλή, αλλά εντυπωσιακή ιδέα ότι είναι πάνω από 500 ετών, υπάρχει και η αξιοσημείωτη λεπτομέρεια: οι μεμονωμένες τρίχες, οι αποχρώσεις και τα χρώματα που συνδυάζονται για να δημιουργήσουν μια σχεδόν φωτογραφική ποιότητα στον πίνακα. Και ας μην ξεχνάμε την ακρίβεια της δομής των οστών».
Ο Ντύρερ, άνθρωπος της Βόρειας Αναγέννησης, εργάστηκε σκληρά για να τελειοποιήσει όλες τις δεξιότητές του: ζωγράφος, χαράκτης, σχεδιαστής, συγγραφέας και θεωρητικός, και ερευνητής όλων των αναδυόμενων επιστημών της εποχής του. Η μελέτη των φυσικών επιστημών, σε συνδυασμό με το εκπληκτικό καλλιτεχνικό ταλέντο του, του επέτρεψε να απεικονίζει ζώα, τόσο εξωτικά όσο και κοινά, όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά και με κάθε λεπτομέρεια. Ο Ντύρερ χρονολόγησε και υπέγραψε αυτό το έργο με το εμβληματικό του Α που είναι τυλιγμένο γύρω από το D, στο κάτω μέρος του προσκηνίου.
Ο καλλιτέχνης αντλούσε έμπνευση από τα όσα έβλεπε στον κόσμο γύρω του. Είχε πει κάποτε: «Μην απομακρύνεσαι από τη Φύση … γιατί η Τέχνη έχει τις ρίζες της στη Φύση, και όποιος μπορεί να την ανασύρει, την έχει». Σε αυτό το υπέροχο πορτρέτο ενός κοινού λαγού, ο Ντύρερ απεικόνισε ένα από τα ταπεινά πλάσματα του Θεού στην πραγματική του μορφή, αποκαλύπτοντας πόσο όμορφη είναι η φύση για όσους επιλέγουν να δουν.
Άλμπρεχτ Ντύρερ, «Νεαρός λαγός», 1502. Υδατογραφία και γκουάς σε χαρτί, 25 x 22 εκ. Μουσείο Albertina, Βιέννη. (Public Domain)
Με τις συγκινητικές, μαγευτικές και εντυπωσιακές φωτογραφίες τους, οι νικητές του BigPicture 2023 παρουσιάζουν πολλές διαφορετικές πτυχές της άγριας ζωής της Γης, που μπορεί να περιλαμβάνουν ή όχι την ανθρώπινη παρουσία, αναδεικνύοντας την ομορφιά και τον πλούτο του πλανήτη μας.
Ξεχωρίζοντας ανάμεσα σε περισσότερες από 7.300 συμμετοχές από περισσότερες από 58 χώρες από όλο τον κόσμο, οι βραβευμένες εικόνες του διαγωνισμού περιλαμβάνουν σκηνές όπως ένα μοναχικό κογιότ που απαθανατίστηκε την ώρα που διασχίζει μια γέφυρα μια ήσυχη νύχτα στο Σικάγο, μια μαύρη αρκούδα που ακουμπάει στα κάγκελα της βεράντας ενός ζευγαριού, μόλις ένα μέτρο μακριά από τον φωτογράφο, και μια απλά εξαίσια λήψη ενός πουλιού που ξαφνιάστηκε από ένα μικρό ψάρι, το οποίο είχε βάλει στο μάτι και το οποίο κυνήγησε έξω από το νερό ένα μεγαλύτερο ψάρι.
Ο διαγωνισμός, τον οποίο διοργανώνει η Ακαδημία Επιστημών της Καλιφόρνια, διεξάγεται για 10η χρονιά.
«Το BigPicture καθιερώθηκε με την πεποίθηση ότι η φωτογραφία είναι ένα από τα πιο ιδιαίτερα και ισχυρά μέσα που μπορούν να συνδέσουν τους ανθρώπους με τον φυσικό κόσμο», ανέφερε σε δήλωσή της η Ρόντα Ρούμπινσταϊν, καλλιτεχνική διευθύντρια της Ακαδημίας και συνιδρύτρια του BigPicture.
Κατά την τελευταία δεκαετία, είπε η κα Ρούμπινσταϊν, έχει αποδειχθεί επανειλημμένα ότι άνθρωποι από όλο τον κόσμο αντλούν «έμπνευση, ελπίδα, ομορφιά και δύναμη» από τις εικόνες που μοιράζονται.
Μια από τις πιο συγκινητικές εικόνες του διαγωνισμού ήταν το πορτρέτο που τράβηξε ο Ντάγκλας Γκάιμσι, φωτορεπόρτερ για τη διατήρηση της άγριας ζωής, που δείχνει ένα ορφανό μωρό γουόμπατ (φασκωλόμυ) στην αγκαλιά μιας νεαρής φοιτήτριας της κτηνιατρικής. Το κοντινό αυτό πλάνο, με τίτλο «Nose-to-Nose» (Μύτη με μύτη) τραβήχτηκε σε ένα καταφύγιο νυχτερίδων στη Βικτώρια της Αυστραλίας και απεικονίζει την τρυφερή στιγμή που η φοιτήτρια ακουμπά τη μύτη της πάνω σε εκείνη ενός γυμνού ακόμα μωρού φασκωλόμυ, του οποίου η μητέρα είχε σκοτωθεί από αυτοκίνητο.
Ο κος Γκάιμσι, ο οποίος παρακολουθούσε τη φοιτήτρια να ταΐζει με μπιμπερό τον 4 μηνών Τζόι, είπε ότι το ζωάκι απολάμβανε ιδιαιτέρως αυτή την πολύτιμη στιγμή της επαφής που είχε με τη φοιτήτρια.
Ένα άλλο συγκινητικό πορτρέτο στην κατηγορία Άνθρωπος/Φύση ήταν και η συμμετοχή του Πορτογάλου Μάρκους Βέστμπεργκ, ο οποίος ταξίδεψε σε ένα καταφύγιο πρωτευόντων θηλαστικών στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όπου γυναίκες φροντίζουν ορφανούς χιμπατζήδες με απίστευτη τρυφερότητα.
Πολλές από αυτές τις γυναίκες, οι οποίες ταΐζουν, αγκαλιάζουν και βοηθούν στην αποκατάσταση των χιμπατζήδων, ήταν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και η εργασία με τα ορφανά ζώα τούς προσφέρει τόσο απασχόληση όσο και παρηγοριά. Σε αυτόν τον ασφαλή, θεραπευτικό χώρο, παρατήρησε ο κος Βέστμπεργκ, οι νεαροί χιμπατζήδες συμπεριφέρονται όπως τα ανθρώπινα παιδιά: γίνονται παιχνιδιάρηδες, σκανταλιάρηδες και ευάλωτοι.
Μια θεαματική συμμετοχή με τίτλο «Life on the Edge» (Ζωή στα όρια) ήταν αυτή του Αμίτ Εσέλ, που απεικονίζει δύο αγριοκάτσικα Νουβίας την ώρα που παλεύουν στην άκρη ενός απότομου γκρεμού στην έρημο Ζιν του Ισραήλ.
Νικήτρια στην κατηγορία Χερσαία Άγρια Ζωή αναδείχθηκε η Ντονγκλίν Τζόου με τη φωτογραφία «Spotted» («Με βούλες», αλλά και «Εντοπισμένος»), την οποία τράβηξε ψηλά στο οροπέδιο του Θιβέτ και στην οποία έχει συλλάβει μια λεοπάρδαλη του χιονιού την ώρα που ετοιμάζεται να ορμήσει σε μια γάτα του Πάλλας (ή μανούλ).
Η κα Τζόου είχε περάσει μέρες παρακολουθώντας τη μητέρα γάτα να ταΐζει τα 2 μηνών γατάκια της και έβαλε τα κλάματα στο θέαμα της λεοπάρδαλης του χιονιού που της πήρε τη ζωή. Δείχνοντας συμπόνια, η φωτογράφος, ο οδηγός της και οι δασοφύλακες πέρασαν τις επόμενες τρεις εβδομάδες φυλάσσοντας και ταΐζοντας τα τρία ορφανά γατάκια μέχρι να είναι έτοιμα να ζήσουν μόνα τους.
Πολλές από τις βραβευμένες εικόνες του διαγωνισμού αφηγούνται μια ιστορία, τόσο για το ταξίδι του φωτογράφου που τις αποτύπωσε όσο και για την ίδια τη φύση. Ενώ ορισμένες μοιράζονται τον αγώνα για επιβίωση σε σκληρά περιβάλλοντα με θηρευτές, άλλες αφηγούνται την ιστορία ενός οικοσυστήματος που απειλείται.
Στην κριτική επιτροπή συμμετείχαν η πρόεδρος της κριτικής επιτροπής και διάσημη φωτογράφος άγριας ζωής Σούζι Έστερχας (Suzi Eszterhas), η διεθνής photo editor Σόφι Στάφορντ (Sophie Stafford) και οι βραβευμένοι φωτογράφοι και κινηματογραφιστές της φύσης και της προστασίας του περιβάλλοντος Diana Caballero Alvarado, Gunjan Menon, Susan Middleton, Cristina Mittermeier και Ami Vitale.
Το Μεγάλο Βραβείο απονεμήθηκε στον Κόρεϋ Άρνολντ (Corey Arnold), επαγγελματία ψαρά και φωτογράφο από την Ουάσιγκτον των Ηνωμένων Πολιτειών, για την εκπληκτική σειρά φωτογραφιών του με τίτλο «Cities Gone Wild». Η σειρά απεικονίζει τους τρόπους με τους οποίους τρία είδη άγριων ζώων (κογιότ, ρακούν και μαύρες αρκούδες) μαθαίνουν εξαιτίας της αυξανόμενης αστικοποίησης όχι μόνο να επιβιώνουν, αλλά και να ευημερούν δίπλα στον άνθρωπο.
Τα βραβεία του φετινού διαγωνισμού περιελάμβαναν χρηματικά έπαθλα ύψους 11.000 δολλαρίων, ενώ και οι 49 εικόνες που αναδείχθηκαν θα παρουσιαστούν στην ετήσια έκθεση φωτογραφίας BigPicture, η οποία αναμένεται να εγκαινιαστεί στις 6 Οκτωβρίου στην Ακαδημία Επιστημών της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο.
Το «Regeneration» (Αναγέννηση) του Miquel Angel Artús Illana ήταν ο νικητής στην κατηγορία Τοπίο, Υδατογραφίες και Χλωρίδα. (ευγενική παραχώρηση του Διαγωνισμού Φωτογραφίας Φυσικού Κόσμου BigPicture και της bioGraphic)
Ασθενοφόρα και διασώστες του Διαδημοτικού Κέντρου Περίθαλψης Αδέσποτων Ζώων (ΔΙΚΕΠΑΖ) κινούνταν καθημερινά στις πυρόπληκτες περιοχές της Αττικής, για να παρέχουν κάθε αναγκαία βοήθεια στα ζώα που κινδύνευαν ή είχαν τραυματιστεί.
Ειδικότερα, δύο από τα ασθενοφόρα του ΔΙΚΕΠΑΖ κινούνταν συνεχώς στην παλιά Εθνική Οδό Αθήνας – Θήβας κοντά στο πύρινο μέτωπο των Δερβενοχωρίων, ενώ το ίδιο έκαναν άλλα δύο οχήματα στην περιοχή των Καλυβίων – Λαγονησίου.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του φορέα , “οι υπηρεσιακές αναφορές που έκαναν τα πληρώματα των ασθενοφόρων του ΔΙΚΕΠΑΖ όλο αυτό το διάστημα, επιτρέπουν κάποια συμπεράσματα:
– Συμπέρασμα 1ο: Εκτός από τα αδέσποτα ζώα που πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις είναι και τα πιο ευάλωτα, οδυνηρή κατάληξη είχαν και δεσποζόμενα που αφέθηκαν πίσω να καούν, είτε γιατί οι κηδεμόνες τους δεν πρόλαβαν ή δεν μπόρεσαν να τα απεγκλωβίσουν είτε γιατί αδιαφόρησαν να τους εξασφαλίσουν μία διέξοδο.
Το απαράδεκτο φαινόμενο ζώων δεμένων και περιορισμένων μέσα σε παραπήγματα ή κατοικίες που είχαν παραδοθεί στις φλόγες, επαναλήφθηκε, δυστυχώς, και σε αυτήν την φυσική καταστροφή.
– Συμπέρασμα 2ο: Όπως εκ των πραγμάτων και με τραγικό τρόπο αποδείχτηκε, σε ιδιωτικά «καταφύγια», φάρμες, ή οικήματα που λειτουργούσαν ως άσυλα φιλοξενίας αδέσποτων ζώων, δεν είχαν γίνει εργασίες αποτελεσματικής πυροπροστασίας και δεν είχε εκπονηθεί ποτέ ένα σχέδιο ασφαλείας ή εκκένωσης για την «κακιά στιγμή».
Όπως υπογραμμίζεται «αυτές οι ελλείψεις και η αγνόηση των μέτρων ασφαλείας, μετατράπηκαν σε εφιάλτη και αδιανόητες τραγωδίες για τα άτυχα ζώα που εγκλωβίστηκαν εκεί».
Σημειώνεται ότι το ΔΙΚΕΠΑΖ έχει ένα πλήρες σχέδιο διαχείρισης και αντιμετώπισης παρόμοιων περιπτώσεων, με γνώμονα την ασφάλεια των ζώων και του προσωπικού.
Ο Ρεξ Κολάμπρα, από τον Σεπτέμβριο του 2021, έχει έναν ασυνήθιστο φίλο: ένα λαβράκι του γλυκού νερού, το οποίο συνάντησε κατά τη διάρκεια μιας κατάδυσης, που είχε ξεκινήσει όπως όλες οι άλλες.
Έμελλε όμως να εξελιχθεί με τον πιο πρωτότυπο τρόπο, μιας και το μικρό ψάρι τον ξεχώρισε και δεν έδειξε φόβο απέναντι του. Η γνωριμία τους κατέληξε σε φιλία και ο Ρεξ του έδωσε το όνομα Έλβις.
(Στιγμιότυπο/Newsflare)
(Στιγμιότυπο/Newsflare)
Οι δυο τους συναντιούνται πλέον κάθε χρόνο, όταν ο 40χρονος Ρεξ, που εργάζεται σε τυπογραφείο και κατασκευάζει περιφράξεις για ζώα, ταξιδεύει στη λίμνη όπου ζει ο Έλβις για τις καταδύσεις του.
Ο Ρεξ έχει διδάξει στον Έλβις ένα κάλεσμα, στο οποίο εκείνος ανταποκρίνεται:
«Όταν κάνω έναν ήχο γρυλίσματος με το λαιμό μου, εκείνος έρχεται να με βρει.»
(Στιγμιότυπο/Newsflare)
(Στιγμιότυπο/Newsflare)
Λέει επίσης ότι ο φίλος του τώρα ζηλεύει αν άλλα ψάρια τον πλησιάσουν πολύ: «Ο Έλβις κυριολεκτικά παλεύει με άλλα ψάρια αν με πλησιάσουν πολύ, για να τα κρατήσει μακριά μου.»
Ερωτώμενος για την αρχή της φιλίας τους, ο Ρεξ θυμάται ότι “ξεκίνησε σαν οποιαδήποτε άλλη κατάδυση. Έλεγξα ένα νέο σημείο και όλα αυτά τα ψάρια ήρθαν προς το μέρος μου.
»Παρατήρησα ότι ένα ήταν πιο κοντά από τα υπόλοιπα. Δεν φοβήθηκε ούτε όταν βγήκα έξω. Έμεινε κοντά στην επιφάνεια στα ρηχά.»
(Στιγμιότυπο/Newsflare)
(Στιγμιότυπο/Newsflare)
Όταν επέστρεψε στο ίδιο σημείο δύο εβδομάδες αργότερα, το ψάρι τον αναγνώρισε και τον πλησίασε.
«Δύο εβδομάδες αργότερα, ξαναπήγα και τον τάισα με καραβίδες», είπε ο Ρεξ, ο οποίος κατάγεται από το βόρειο Ουισκόνσιν.
«Είναι παθιασμένος μαζί μου. Με ακολουθεί παντού και με κοιτάζει στα μάτια».
(Στιγμιότυπο/Newsflare)
(Στιγμιότυπο/Newsflare)
Ο ίδιος αναγνωρίζει τον Έλβις από μια ουλή που έχει το ψάρι στο κεφάλι του, πιθανότατα επειδή είχε πιαστεί παλιότερα από κάποιον ψαρά.
Από τότε που γνωρίστηκαν, πέρασαν και μερικές τρομακτικές στιγμές.
Πέρυσι, ο Ρεξ άργησε να βρει τον Έλβις και φοβήθηκε ότι το ψάρι είχε πεθάνει.
(Στιγμιότυπο/Newsflare)
(Στιγμιότυπο/Newsflare)
«Φυσικά και θα στεναχωριόμουν αν πιανόταν. Είναι φίλος μου», δήλωσε ο δύτης, ο οποίος αρνείται να αποκαλύψει σε ποια λίμνη ζει ο Έλβις, για να τον προστατεύσει από τους ψαράδες.
«Δεν μπορώ να κάνω πολλά πράγματα για να τον προστατεύσω. Είναι ένας κίνδυνος που διατρέχει κάθε χρόνο.
»Δεν μου αρέσει το ψάρεμα που γίνεται μόνο για διασκέδαση. Νομίζω ότι είναι ανήθικο. Αν πρόκειται να πιάσεις ένα ψάρι, θα πρέπει να το φας και όχι απλώς να του βάλεις ένα αγκίστρι.»
Παρακολουθήστε το βίντεο του Ρεξ παρέα με τον Έλβις εδώ.
Κάποτε «πρωτεύουσα της υπερβολικής δόσης» των Ηνωμένων Πολιτειών, η κομητεία Μοντγκόμερι του Οχάιο υποστηρίζει τώρα νέες θεραπείες για την ψυχική υγεία και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά.
Ο σερίφης της κομητείας Μοντγκόμερι Ρομπ Στρεκ δήλωσε ότι η εισαγωγή σκύλων θεραπείας στη φυλακή βρήκε «αμέσως» θετική ανταπόκριση.
Οι κρατούμενοι τσακώνονται λιγότερο, η αποτοξίνωση είναι ελαφρώς λιγότερο επώδυνη και το άγχος αίρεται.
Επιπλέον, κρατούμενοι που προηγουμένως δεν μιλούσαν βγαίνουν και αλληλεπιδρούν με τα σκυλιά, δήλωσε ο Στρεκ. Αυτή η αλληλεπίδραση αποτελεί συχνά τον καταλύτη για την αναζήτηση περαιτέρω βοήθειας.
«Το σπουδαιότερο, όμως, αποτέλεσμα της παρουσίας των σκύλων θεραπείας ήταν ότι συνέβαλαν ουσιαστικά στη μείωση του ποσοστού χρήσης βίας, μέχρι και 60%», ανέφερε ο σερίφης στην Epoch Times.
«Επιπλέον, παρών είναι και ο χειριστής του σκύλου, ο οποίος ξέρει πώς να αντιμετωπίζει διάφορα ζητήματα, βοηθώντας [τους κρατούμενους] να ανοιχτούν και να αντιμετωπίσουν τα πράγματα που τους προκαλούν άγχος.»
Ένας σκύλος θεραπείας επισκέπτεται κρατούμενους στη φυλακή της κομητείας Μοντγκόμερι, στο Οχάιο. (ευγενική παραχώρηση της Christine Bevins)
Ο Στρεκ είπε ότι όταν κάποιος μπαίνει στη φυλακή του, είναι συχνά θυμωμένος και δεν είναι πάντα πρόθυμος να μιλήσει με το προσωπικό. Επιπλέον, οι κρατούμενοι συχνά αναγκάζονται να κάνουν αποτοξίνωση από έναν εθισμό σε κάποια ουσία.
Αυτό, καθώς και άλλοι παράγοντες που είναι συνυφασμένοι με την κατάσταση του εγκλεισμού, μπορεί να δημιουργήσουν μια ασταθή κατάσταση για τους κρατούμενους και το προσωπικό της φυλακής και να οδηγήσουν σε καταστάσεις στις οποίες το προσωπικό πρέπει να χρησιμοποιήσει βία για να σταματήσει μια διαμάχη.
Σύμφωνα με τον σερίφη, η ιδέα των σκύλων θεραπείας προήλθε από μέλη του προσωπικού της φυλακής, την οποία δέχτηκε ευχαρίστως να δοκιμάσει.
«Αναζητούμε καινοτόμους τρόπους για να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικότερα τέτοιου είδους καταστάσεις», δήλωσε.
Ελπίδα και θεραπεία
«Αν μιλήσετε με κάποιον που κάνει αποτοξίνωση από αυτά τα φρικτά, ισχυρά ναρκωτικά που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή, είναι πρόθυμος να ρισκάρει επιπλέον χρόνια στην ποινή του μόνο και μόνο για να προσπαθήσει να περάσει κρυφά ναρκωτικά, επειδή φοβάται πολύ την αποτοξίνωση», εξήγησε ο Στρεκ.
«[Η αποτοξίνωση] είναι μια δύσκολη και επίπονη διαδικασία, την οποία πρέπει να υποστούν, περνώντας από καταστάσεις εξαθλίωσης. Κι όμως, άτομα που μπορεί να είναι ξαπλωμένα στο κρεβάτι για δύο ή τρεις ημέρες χωρίς να έχουν κουνηθεί, παρά μόνο για να πάνε στην τουαλέτα ή για να κάνουν άλλα πράγματα που πρέπει να κάνουν, σηκώνονται και ασχολούνται με τα σκυλιά».
Ο Στρεκ εξήγησε ότι οι έρευνες δείχνουν ότι οι σκύλοι έχουν κατευναστική επίδραση, η οποία βοηθά τους ανθρώπους που παλεύουν με την κατάθλιψη, τη διπολική διαταραχή, τον αυτισμό, τη ΔΕΠΥ και το μετατραυματικό στρες, επειδή η παρουσία των σκύλων συμβάλλει στη μείωση της κορτιζόλης, της ορμόνης που σχετίζεται με το στρες. Αυτό, με τη σειρά του, βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και στη μείωση του αισθήματος μοναξιάς.
«Υπάρχουν κρατούμενοι που μπορεί να μην θέλουν να συναναστρέφονται με τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους μας, το προσωπικό ψυχικής υγείας ή το ιατρικό προσωπικό», λέει ο Στρεκ. «Αλλά όταν φέρνουμε τον σκύλο, [οι κρατούμενοι] αισθάνονται πιο αποδεκτοί ή αρχίζουν να συμμετέχουν περισσότερο. Το επόμενο βήμα είναι ότι απευθύνονται στις υπηρεσίες, μιλούν με το προσωπικό για την ψυχική υγεία κλπ… Οι σκύλοι βοηθούν πραγματικά τους ανθρώπους με προβλήματα ψυχικής υγείας.»
Η Τερέζα Ράσελ, διευθύντρια του τμήματος προσέγγισης της ποινικής δικαιοσύνης στο Ντέιτον του Οχάιο, συμφωνεί:
«Ο σκύλος είναι το έναυσμα για να ενεργοποιηθούν . Αυτό το πρόγραμμα εισήχθη για να συλλειτουργήσει με κάποιες από τις [άλλες] ψυχιατρικές υπηρεσίες που υπήρχαν ήδη στη φυλακή», δήλωσε στην Epoch Times.
«Οι κρατούμενοι μαθαίνουν για τους σκύλους που έρχονται να τους επισκεφθούν. Καθώς πολλά από αυτά τα σκυλιά είναι σκυλιά διάσωσης, που έχουν βιώσει πολλές δυσκολίες και έχουν αποκομίσει πολλά τραύματα ή ακόμα και κακοποίηση, [οι κρατούμενοι] μπορούν εύκολα να συνδεθούν με αυτά. Το τραύμα γνωρίζει το τραύμα.»
Ένας σκύλος θεραπείας επισκέπτεται κρατούμενους στη φυλακή της κομητείας Μοντγκόμερι, στο Οχάιο. (ευγενική παραχώρηση της Christine Bevins)
Με το να φέρνουν απλώς τα σκυλιά να επισκέπτονται τους κρατούμενους, η Ράσελ και ο Στρεκ υποστηρίζουν ότι έχουν επηρεάσει θετικά τις ζωές των κρατουμένων. Ο Στρεκ δήλωσε ότι αν ένας ψυχίατρος ή κάποιος που εργάζεται στη φυλακή παρατηρήσει ότι κάποιος τρόφιμος περνάει «δύσκολες στιγμές», μπορεί να αιτηθεί για εκείνον μια προσωπική επίσκεψη από σκύλο.
Η παρουσία των σκύλων βοηθά τους κρατούμενους να θυμούνται τα κατοικίδια ζώα που είχαν στο σπίτι και την οικογενειακή τους ζωή και να αναγνωρίζουν ότι, για τους περισσότερους τουλάχιστον, ο χρόνος κράτησής τους είναι προσωρινός, λέει η κ. Ράσελ.
«Αν δεν υποστηρίζεται η ψυχική υγεία, αν στους κρατούμενους δεν προσφέρονται πόροι ή παρέμβαση, τότε αρχίζει το άγχος, ο θυμός, η ανησυχία για το “Τι θα συμβεί στην περίπτωσή μου, τι συμβαίνει στο σπίτι”… Και τότε οι άνθρωποι αρχίζουν να γίνονται ανήσυχοι. Τότε οι αντιδράσεις αρχίζουν να γίνονται έντονες, ξεσπούν καυγάδες και καταλήγουμε στη χρήση βίας», επεσήμανε.
Αναζητώντας λύσεις
Το 2017, η κομητεία Μοντγκόμερι του Οχάιο ανακηρύχθηκε «πρωτεύουσα της υπερβολικής δόσης στις Ηνωμένες Πολιτείες». Εκείνη τη χρονιά, σημειώθηκαν 566 θάνατοι από υπερβολική δόση στην κομητεία – μια σημαντική αύξηση από τις 130 του 2011, σύμφωνα με την Κοινοτική Ομάδα Δράσης για την Υπερβολική Δόση της κομητείας Μοντγκόμερι.
Σήμερα, ωστόσο, οι αξιωματούχοι του Μοντγκόμερι και η κοινότητα αποτελούν παράδειγμα για το τι μπορεί να συμβεί όταν ενωθούν για την αντιμετώπιση της ψυχικής υγείας και της τοξικοεξάρτησης.
Αφού έλαβαν το ανεπιθύμητο προσωνύμιο «πρωτεύουσα της υπερβολικής δόσης», οι αξιωματούχοι και η κοινότητα εφάρμοσαν ένα σχέδιο αντεπίθεσης που περιλάμβανε υπηρεσίες απεξάρτησης σε εξωτερικά ιατρεία και προγράμματα ψυχικής υγείας, σε συνεργασία με ιδιώτες γιατρούς και νοσοκομειακά δίκτυα. Επίσης, αύξησαν τη χρηματοδότηση για εγκαταστάσεις και προγράμματα θεραπείας.
Οι πρωτοβουλίες αποδείχθηκαν επιτυχείς και ήδη από το πρώτο έτος εφαρμογής τους, οι θάνατοι από υπερβολική δόση μειώθηκαν κατά το ήμισυ, τόνισε η κ. Ράσελ.
Ένας σκύλος θεραπείας επισκέπτεται κρατούμενους στη φυλακή της κομητείας Μοντγκόμερι, στο Οχάιο. (ευγενική παραχώρηση της Christine Bevins)
Η επιτυχία αυτή παρακίνησε τον σερίφη Στρεκ να αναζητήσει και να υιοθετήσει νέους τρόπους για να βοηθήσει τους κρατούμενους που παλεύουν με θέματα ψυχικής υγείας και κατάχρησης ουσιών, ενόσω βρίσκονται υπό την επιτήρησή του.
«Ξέρετε, η φυλακή έχει αυτούς τους μεγάλους πληθυσμούς ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας και εθισμού», δήλωσε ο Στρεκ. «Παλεύουν με όλα τα είδη συναισθημάτων, ιδιαίτερα με το άγχος και την ντροπή. Η κατάθλιψη είναι τεράστια. Και κάθονται εκεί περιμένοντας απλώς τις δικαστικές υποθέσεις τους, οι οποίες δυστυχώς μπορεί να συνεχίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα – το νομικό σύστημα μπορεί μερικές φορές να είναι πολύ χρονοβόρο.»
Μια νέα προσέγγιση
Χτισμένη το 1965 από ατσάλι και σκυρόδεμα, η φυλακή της κομητείας Μοντγκόμερι δεν είναι «καθόλου θεραπευτική”, σύμφωνα με την άποψη του σερίφη.
«Υπάρχουν μερικά μπλε διάσπαρτα, αλλά ξέρετε, είναι ένα από αυτά τα μέρη που μοιάζουν όπως φαντάζεστε ότι μοιάζει μια φυλακή. Δεν έχει σχεδιαστεί με ανοιχτούς χώρους και θεραπευτικούς χώρους με τοιχογραφίες και τα άλλα πράγματα που έχουν σχεδιαστεί για τις σύγχρονες φυλακές», εξηγεί.
Η κ. Ράσελ συμφωνεί: «Έχουμε πολλά εμπόδια και δυσκολίες με τον σχεδιασμό των εγκαταστάσεων, οπότε πρέπει να προσπαθήσουμε να βρούμε νέους τρόπους για να ενισχύσουμε τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας και τον προγραμματισμό που διαθέτουμε σήμερα.»
Το 2019, ο Στρεκ και το προσωπικό του συνεργάστηκαν με την Miami Valley Pet Therapy Association (Σύλλογος Θεραπείας με Κατοικίδια Ζώα της Κοιλάδας του Μαϊάμι) και εγκαινίασαν την πρωτοβουλία για τις επισκέψεις των σκύλων στη φυλακή.
Εθελοντές με εξειδικευμένη εκπαίδευση προσφέρουν το χρόνο τους και φέρνουν τα σκυλιά τους στη φυλακή τουλάχιστον δύο φορές το μήνα, δήλωσε ο Στρεκ. Πρόκειται για ένα εθελοντικό πρόγραμμα, οπότε δεν κοστίζει τίποτα στους φορολογούμενους.
Μόλις φτάσουν στη φυλακή, οι χειριστές οδηγούνται σε όλους τους χώρους και οι κρατούμενοι μπορούν ελεύθερα να πλησιάσουν τα σκυλιά, να τα χαϊδέψουν και να κάνουν ερωτήσεις στον χειριστή τους.
Ένας σκύλος θεραπείας επισκέπτεται κρατούμενους στη φυλακή της κομητείας Μοντγκόμερι, στο Οχάιο. (ευγενική παραχώρηση της Christine Bevins)
Θεραπεία για όλους
Οι κρατούμενοι δεν είναι οι μόνοι που έχουν ωφεληθεί από τους σκύλους θεραπείας. Το προσωπικό της φυλακής και οι αστυνομικοί δέχονται επίσης τις ευεργετικές επιπτώσεις αυτών των επισκέψεων, αναφέρει ο Στρεκ.
«Στους αστυνομικούς που βρίσκονται στο τηλεφωνικό κέντρο αρέσει πολύ να έχουν τους σκύλους εκεί μέσα», είπε.
«Ξέρετε, [στο τηλεφωνικό κέντρο] δέχονται ξαφνικά μια κλήση από κάποιον άνθρωπο εξαγριωμένο με τον γείτονα που παρκάρει μπροστά από το σπίτι του, ο οποίος κλείνει το τηλέφωνο μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Μετά, ακούνε για ένα μωρό που δεν αναπνέει ή για μια ανθρωποκτονία. Έτσι, το κέντρο είναι ένα από τα πιο στρεσογόνα μέρη που έχουμε».
Οι σκύλοι θεραπείας είναι τόσο δημοφιλείς μεταξύ των αξιωματικών που άρχισαν να ζητούν να έχουν τους δικούς τους σκύλους – αίτημα που ο σερίφης δήλωσε ότι εξετάζει.
Όταν ρωτήθηκε αν πιστεύει ότι και άλλες φυλακές πρέπει να προσθέσουν ένα πρόγραμμα θεραπευτικών σκύλων, ο Στρεκ απάντησε: «Ξέρετε, ο κάθε σερίφης θα αποφασίσει μόνος του. Λέω στο προσωπικό μου: “Είμαι ανοιχτός σε όλα”, αν πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει το προσωπικό, τους κρατούμενους ή την κοινότητα.
»Έχω στείλει πληροφορίες σε πολυάριθμους σερίφηδες σε όλο το Οχάιο, οι οποίοι μας έχουν ακούσει να το συζητάμε αυτό στην εκπαίδευση – βρισκόμαστε όλοι μαζί αρκετές φορές το χρόνο για εκπαίδευση – οπότε υπάρχουν σερίφηδες στο Οχάιο που συμφωνούν με αυτό. Θέλω να πω, πιστεύουν και αυτοί ότι βοηθάει.»
«Ένα από τα πράγματα που είναι σημαντικά για εμάς είναι η προώθηση μιας καλής συναισθηματικής κατάστασης – για όλους τους κρατουμένους μας, για όλο το προσωπικό μου», προσθέτει ο σερίφης Στρεκ. «Προσπαθούμε να αποκτήσουμε πραγματικά θεραπευτικά προγράμματα με σωφρονιστική, ιατρική και ψυχολογική βοήθεια.»
Ο Χιρόκι Τακαχάσι χρειάστηκε να επιστρατεύσει πολλή υπομονή, επιμονή και τέχνη για να κατορθώσει να συλλάβει με τον φωτογραφικό φακό του μερικές ιδιαίτερες στιγμές από την καθημερινή ρουτίνα των μικροσκοπικών χνουδωτών πουλιών της Ιαπωνίας, που αποκαλούνται χαϊδευτικά και «νεράιδες του χιονιού».
Η επίσημη ονομασία τους στα ιαπωνικά είναι σίμα-έναγκα, δηλαδή «νησιώτικο πουλί με μακριά ουρά». Είναι υποείδος του αιγίθαλου, στρουθιόμορφου πτηνού της οικογένειας των Αιγιθαλιδών, που απαντά και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Aegithalos caudatus και περιλαμβάνει 17 υποείδη. Στην Ιαπωνία απαντούν στα δάση του Χοκάιντο, δεύτερου μεγαλύτερου νησιού της χώρας.
Ο Τακαχάσι, ο οποίος γεννήθηκε και ζει στο Χοκάιντο, στην πόλη Σαπόρο, έχει μαγευτεί από τα μικρά λευκά πουλάκια που θυμίζουν χιονόμπαλες. Τον Δεκέμβριο του 2022, μετά από έναν μήνα μάταιης αναζήτησής τους στο δάσος, κατάφερε να τραβήξει μερικές πολύ ωραίες φωτογραφίες τους την ώρα που έκαναν τη «γυμναστική» τους.
«Τα σίμα-έναγκα είναι πολύ γρήγορα, κάτι που κάνει εξαιρετικά δύσκολη τη φωτογράφησή τους. Όμως, ήμουν τόσο αποφασισμένος να καταφέρω να αποτυπώσω τα στρογγυλά κεφαλάκια τους, που περπατούσα μέχρι και 20.000 βήματα την ημέρα για να το πετύχω», λέει ο φωτογράφος στην Epoch Times.
Για να τραβήξει χαριτωμένες, en face πόζες, έπρεπε να μετακινείται συνέχεια, καθώς οι αιγίθαλοι δεν μένουν ακίνητοι για πολύ και κινούνται αλλάζοντας συνεχώς κατεύθυνση.
Εξοπλισμένος με μια Canon EOS R5 με φακό 300 mm, o Χιρόκι μπόρεσε να απαθανατίσει πολλά από τα ακροβατικά που έκαναν τα πουλάκια: χοροπηδήματα από κλαδί σε κλαδί, εναέριες βουτιές, ακόμα και… μονόζυγο στα πιο γερά κλαριά.
Το βάρος των ενήλικων σίμα-έναγκα κυμαίνεται γύρω στα 8 γραμμάρια, ενώ το μήκος τους φτάνει μέχρι τα 13-15 εκατοστά. Είναι παμφάγα, με προτίμηση στα έντομα και άλλα ασπόνδυλα. Μπορεί να τα δει κανείς όλο τον χρόνο στο νησί, αλλά τη χαρακτηριστική χνουδωτή στρογγυλάδα τους την αποκτούν τον χειμώνα, όταν το φτέρωμά τους «φουσκώνει» για επιπλέον ζεστασιά.
Σε αντίθεση με τα ηπειρωτικά υποείδη των αιγίθαλων, τα σίμα-έναγκα χάνουν με την ενηλικίωση τα χοντρά μαύρα «φρύδια» τους, με αποτέλεσμα τα κεφαλάκια τους να μοιάζουν με χνουδωτές μπαμπακόμπαλες. Ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους είναι ότι όσα πουλιά δεν ζευγαρώσουν την άνοιξη, βοηθούν στο μεγάλωμα των μικρών των άλλων πουλιών του 25μελούς περίπου σμήνους τους.
Τα σίμα-έναγκα είναι επίσης το έμβλημα του νησιού Χοκάιντο και εμφανίζονται συχνά σε σουβενίρ, τουριστικά είδη και χειροτεχνήματα.
Ο Χιρόκι ξεκίνησε την καλλιτεχνική του πορεία ως φωτογράφος τοπίων και πορτραίτων, ενώ αφότου έγινε πατέρας, άρχισε να ενδιαφέρεται για τις φωτογραφικές μηχανές αντανακλαστικών μονού φακού. Άρχισε να κάνει μεγάλους περιπάτους στη φύση και στις αρχές του 2022, τράβηξε τον πρώτο του ιπτάμενο σκίουρο Έζο (Έζο-μομόνγκα). Κάπως έτσι γεννήθηκε το πάθος του για τη φωτογράφηση ζώων.
Η δημοσίευση της σειράς των φωτογραφιών των σίμα-έναγκα στο Instagram είχε μεγάλη απήχηση στον κόσμο, ξαφνιάζοντάς τον ευχάριστα.
«Η ανταπόκριση των ανθρώπων με χαροποίησε ιδιαιτέρως», ομολόγησε στην Epoch Times, προσθέτοντας: «Σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, το Χοκάιντο είναι πολύ μικρό. Τον χειμώνα, όμως, τα ζώα του γίνονται πολύ χαριτωμένα, έτσι όπως φουντώνει το τρίχωμα, η γούνα ή το φτέρωμά τους για να αντιμετωπίσουν το κρύο. Θα ήμουν ευτυχισμένος χαρίζοντας αυτή την ομορφιά σε όλο τον κόσμο.»
