Παράδοση

Στις 22 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε το φετινό Φεστιβάλ Λέμβων-Δράκων, γνωστό και ως Διπλό Πέμπτο Φεστιβάλ, καθώς πέφτει την πέμπτη ημέρα του πέμπτου μήνα του κινέζικου ημερολογίου.

Εκτός από τις λιχουδιές ρυζιού που προσφέρονται τυλιγμένες σε φύλλα λωτού για την περίσταση, η εμφάνιση των τριών λέμβων-δράκων είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό που κάνει το φεστιβάλ συναρπαστικό. Ωστόσο, μπορεί να μην είστε εξοικειωμένοι ή να μην έχετε ακούσει για τη διάσημη Παρέλαση των Δράκων κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ στο νησί Τσέουνγκ-Τσάου του Χονγκ Κονγκ (ή αλλιώς νήσος Ντάμπελ).

Οι ψαράδες στο χωριό Σάι-Γουάν CARE VILLAGE του νησιού Τσέουνγκ-Τσάου εξακολουθούν να τηρούν μια παράδοση 200 ετών: την Παρέλαση των Δράκων (ή Παρέλαση των Λέμβων-Δράκων), ένα από τα μεγαλύτερα ετήσια πολιτιστικά γεγονότα της τοπικής κοινότητας.

Αυτό που διαφοροποιεί τη συγκεκριμένη παράδοση από άλλες εκδηλώσεις με βάρκες-δράκους είναι ότι δεν πρόκειται για αγώνα ή διαγωνισμό- στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια τελετουργία λατρείας και επικλήσεων της κοινότητας των ψαράδων του Τσέουγκ-Τσάου.

Κάθε χρόνο στο Φεστιβάλ, τρεις μεγάλες λέμβοι-Δράκοι βγαίνουν στη θάλασσα, μεγαλύτερες από 25 μέτρα και με πλήρωμα 50 δυνατούς κωπηλάτες η κάθε μία. Μεταφέρουν το άγαλμα του Πακ Τάι, τοπικού θεού και προστάτη του νησιού Τσέουνγκ-Τσάου, στην περιοχή που αποτελεί καταφύγιο από τους τυφώνες και, κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, επισκέπτονται κάθε ναό του νησιού. Τα τελετουργικά διαρκούν τρεις ημέρες, εκφράζοντας τον σεβασμό των νησιωτών προς τις θεότητες και τις επικλήσεις τους για την προστασία της κοινότητας.

Η δημοσιογράφος της Epoch Times πήρε συνέντευξη από τον Καν-σινγκ Τσαν, έναν 73χρονο απόγονο των αρχικών ψαράδων του Τσέουγκ Τσάου, και τον φίλο του Γιουνγκ-τάι Λάου.

Ο Τσαν μοιράστηκε μαζί μας το πάθος του για τις τρεις μεγάλες πολιτιστικές γιορτές του νησιού – τα γενέθλια της Τιν-Χάου (θεά της θάλασσας), το φεστιβάλ Τσέουνγκ-Τσάου Ντα-Τζίου (Φεστιβάλ Μπαν) και το Φεστιβάλ Λέμβων-Δράκων ή Διπλό Πέμπτο Φεστιβάλ – και οι τρεις συνδέονται στενά με την τοπική πίστη, τις παραδόσεις και τον σεβασμό προς τις ουράνιες θεότητες.

Ο Τσαν επεσήμανε ότι υπάρχει μια σαφής διαφορά μεταξύ μιας συνηθισμένης βάρκας-δράκου και της παραδοσιακής χειροποίητης λέμβου-Δράκου του νησιού, η οποία είναι ο «μεταφορέας» ή το «άλογο του νερού» της θεότητας. Η μεταφορά της θεότητας είναι η σημαντικότερη λειτουργία του.

«Η χειροποίητη λέμβος-Δράκος είναι ο μεταφορέας του Πακ-Τάι. Το σκάφος έρχεται για να μεταφέρει τον Πακ-Τάι σε μια ετήσια περιφορά για να επιθεωρήσει και να καθαρίσει το νησί, μια παράδοση που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. Στα μάτια μας, αυτό (η λέμβος-Δράκος) είναι το ιερό “άλογο του νερού” της θεότητας, οι ντόπιοι λοιπόν το εκτιμούν ιδιαίτερα και σέβονται το σκάφος», δήλωσε ο Τσαν.

Στον δυτικό κόλπο του νησιού, υπάρχουν τρεις τεράστιες λέμβοι-Δράκοι, που ονομάζονται Φουκ-Γιούεν, Χαπ-Τζι και Σιν-Χινγκ, μας είπε ο Τσαν. Ανήκουν σε τρεις διαφορετικές ενώσεις ψαράδων του χωριού.

«Οι τρεις λέμβοι-Δράκοι είναι επίσης μια οικογένεια», πρόσθεσε ο Τσαν. «Ο Φουκ-Γιούεν είναι το μεγαλύτερο αρσενικό (ο πατέρας), η Χαπ-Τζι είναι το θηλυκό (η μητέρα) και ο Σιν-Χινγκ είναι ο μικρός (ο γιος).»

«Παρατηρήσατε ότι ο θηλυκός δράκος δεν έχει γένια; Αλλά ο πατέρας και ο γιος έχουν και οι δύο μακριά γένια!», είπε ο Τσαν γελώντας. Μιλάει για τους δράκους με στοργή, σαν να μιλάει για τη δική του οικογένεια.

Ο επίσης 70χρονος Γιουνγκ-Τάι Λάου, άλλος ένας απόγονος των πρώτων ψαράδων, πρόσθεσε ότι οι τρεις χειροποίητες λέμβοι-Δράκοι ανήκουν στις τρεις ενώσεις ψαράδων που ιδρύθηκαν στο χωριό πριν από περίπου 100 χρόνια. Οι Τσαν και Λάου ανήκουν στον Οίκο Φουκ-Γιούεν, ο οποίος αποτελείται από μια ομάδα αλιευτικών σκαφών που δραστηριοποιούνται σε ρηχά νερά κοντά στην ακτή. Ο Οίκος Χαπ-Τζι έχει μεγαλύτερα αλιευτικά σκάφη που πηγαίνουν μακριά από την ακτή σε βαθύτερα νερά και είναι υπεύθυνος για παράπλευρες επιχειρήσεις όπως η προμήθεια πάγου, ενώ ο Οίκος Σιν-Χινγκ παίζει τον ρόλο του μεταπράτη, που αποξηραίνει στον ήλιο τα προϊόντα που αγοράζει από τους άλλους οίκους και τα μεταφέρει στην αγορά. Οι τρεις οίκοι αντιπροσωπεύουν διαφορετικά πεδία των αλιευτικών δραστηριοτήτων στο χωριό, είναι στενά συνδεδεμένοι και αλληλοσυμπληρώνονται με συνεργατικό τρόπο. Η Παρέλαση των Δράκων στο Διπλό Πέμπτο Φεστιβάλ φέρνει τις κοινότητες κοντά. Οι κάτοικοι του Τσέουγκ-Τσάου αποκαλούν τις τρεις χειροποίητες λέμβους-Δράκους «μαμά, μπαμπάς και γιος», αντικατοπτρίζοντας εύγλωττα τη στενή σχέση μεταξύ των τριών αλιευτικών ομάδων ή ενώσεων.

Ο Τσαν πιστεύει ότι οι ευλογίες που του έδωσε ο Βούδας τού επέτρεψαν να μεγαλώσει υγιής και δυνατός, απολαμβάνοντας μια ειρηνική ζωή.

«Στην πραγματικότητα, δεν χρειάζεται να έχει κανείς καθόλου επιθυμίες σε όλη του τη ζωή, αρκεί να μπορεί να είναι ειλικρινής με τον εαυτό του και να παρατηρεί τη συνείδησή του.»

«Λέω συχνά στα παιδιά μου ότι η χειροποίητη λέμβος-Δράκος μας σήμαινε ζωή για τον πατέρα τους. Η φύλαξή της και η συντήρησή της ήταν πάντα η υπερηφάνεια και η παρηγοριά μου.»

Η έλλειψη ενός μελλοντικού διαδόχου αναφέρθηκε μερικές φορές κατά τη διάρκεια της συνέντευξής μας. Ο Τσαν ανησυχεί όλο και περισσότερο όσο περνάνε τα χρόνια και ο ίδιος μεγαλώνει. Η λέμβος-Δράκος σημαίνει πολλά γι’ αυτόν: «Άρχισα να μαθαίνω τα τελετουργικά και να κωπηλατώ τη λέμβο-Δράκο σε ηλικία 12 ετών από τον πατέρα μου. Αγαπούσα τη λέμβο-Δράκο  όλη μου τη ζωή. Έχουν περάσει 20 χρόνια από τότε που ανέλαβα την ευθύνη, αφότου μας άφησε ο πατέρας μου. Ωστόσο, ο γιος μου δεν έχει δείξει κανένα ενδιαφέρον, οπότε φαίνεται πραγματικά δύσκολο σήμερα να διατηρηθούν οι παραδόσεις ζωντανές…»

Ο Λάου επαίνεσε τον Τσαν για την αποφασιστικότητά του να συνεχίσει και μετά τη συνταξιοδότησή του. «Κάνουμε αυτή την τέχνη εδώ και 20 χρόνια… Είμαστε και οι δύο πάνω από 70 ετών. Αυτός (ο Τσαν) είπε ότι θα συνεχίσει μέχρι την τελευταία του πνοή – όσο είναι ζωντανός. Τον εκτιμώ πολύ γι’ αυτό του το πνεύμα.»

Καθώς οι ψαράδες του νησιού μετακινούνται σταδιακά και εγκαθίστανται στη γη, τα μέλη των αλιευτικών συλλόγων μειώνονται. «Γερνάμε. Η επόμενη γενιά μπορεί να μην ενδιαφέρεται να αναλάβει τις χειροποίητες λέμβους-Δράκους και να οργανώνει παραδοσιακές τελετουργικές δραστηριότητες όπως εμείς». Και οι δύο άνδρες αισθάνονται ανήσυχοι για το μέλλον.

«Η τέχνη του δράκου σημαίνει τόσα πολλά και για τους δυο μας». Και οι δύο άνδρες θα δάκρυζαν αν έβλεπαν να συμβαίνει κάτι στο σκάφος για το οποίο νοιάζονται τόσο πολύ.

Η αγάπη τους για το σκάφος είναι επίσης η αγάπη για το χωριό και τις ακτές, το σπίτι όπου μεγάλωσαν, αλλά και η πίστη και ο σεβασμός για τους θεούς της γενιάς τους. Όταν η νεότερη γενιά αγωνίζεται με πάθος σε αγώνες με βάρκες-δράκους, γνωρίζει άραγε το πραγματικό νόημα της «Παρέλασης των Δράκων»; Ή έχουν ξεχάσει την αρχική λειτουργία του σκάφους του δράκου – του φορέα της θεότητας;

Είθε οι ιστορίες που διηγήθηκαν οι πρόγονοι και η ενσάρκωση της πίστης τους στη δια βίου αφοσίωσή τους στη διαφύλαξη της τέχνης του δράκου να δείξουν στις νεότερες γενιές την επιμονή τους, με την ελπίδα ότι κάποιος μπορεί να διαβάσει και να κατανοήσει τις καρδιές τους και να πάρει τη σκυτάλη, συνεχίζοντας τις παραδόσεις.

Της Jenny Zeng

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Την περασμένη Τετάρτη στη Στοκχόλμη, κατά τη διάρκεια διαδήλωσης κατά του Κορανίου μπροστά στο μεγαλύτερο ισλαμικό τέμενος της Στοκχόλμης στο Södermalm, άντρας Ιρακινής καταγωγής έσκισε και έκαψε αντίτυπο του Κορανίου. Αν και η σουηδική αστυνομία είχε απορρίψει αρκετά πρόσφατα αιτήματα για διαδηλώσεις κατά του Κορανίου, δικαστήρια ανέτρεψαν αυτές τις αποφάσεις αποφαινόμενα πως παραβιάζουν την ελευθερία του λόγου.

Η πράξη αυτή επέσυρε την οργή και τις διαμαρτυρίες του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (ΟΙΣ), διεθνούς οργανισμού στον οποίο ανήκουν 57 χώρες, ο οποίος κάλεσε τα κράτη-μέλη του να «λάβουν συλλογικά μέτρα για να εμποδιστεί η επανάληψη της βεβήλωσης αντιτύπων (του Κορανίου)», με ανακοίνωσή του που δημοσιοποιήθηκε έπειτα από «έκτακτη» σύνοδό του στην έδρα του στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας (δυτικά).

Παράλληλα, απηύθυνε έκκληση στη σουηδική κυβέρνηση να αποφευχθεί η επανάληψη παρόμοιων ενεργειών και η καύση άλλων αντιτύπων του Κορανίου και να σταματήσει τις ενέργειες που «αντιβαίνουν στις διεθνείς προσπάθειες για διάδοση των αξιών της ανεκτικότητας, της λογικής και της απόρριψης του εξτρεμισμού», γράφει το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων.

Πολλές χώρες με κατά πλειονότητα μουσουλμανικό πληθυσμό (Ιράκ, Κουβέιτ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μαρόκο) κάλεσαν τους πρεσβευτές της Σουηδίας και τους επέδωσαν διαμαρτυρίες.

Επίσης, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν καταδίκασε και αυτός τη διαμαρτυρία κατά του Κορανίου, την πρώτη ημέρα της τριήμερης θρησκευτικής «γιορτής των θυσιών» (Ιντ αλ-Αντχά ή Κουρμπάν Μπαϊράμ), προσθέτοντας ότι είναι «απαράδεκτο να επιτρέπονται αντι-ισλαμικές εκδηλώσεις στο όνομα της ελευθερίας της έκφρασης».

Η σουηδική κυβέρνηση αντέδρασε στην έκκληση του ΟΙΣ καταδικάζοντας χθες Κυριακή την καύση του αντιτύπου του Κορανίου, δηλώνοντας ότι «αντιλαμβάνεται πλήρως πως τέτοιες ισλαμοφοβικές πράξεις που διαπράττονται (…) κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στη Σουηδία μπορεί να είναι προσβλητικές για τους μουσουλμάνους», όπως ανέφερε το σουηδικό υπουργείο Εξωτερικών σε δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε.

«Καταδικάζουμε σθεναρά τις πράξεις αυτές, οι οποίες δεν αντανακλούν επ’ ουδενί τις απόψεις της σουηδικής κυβέρνησης», πρόσθεσε.

«Η καύση [αντιτύπου] του Κορανίου ή οποιουδήποτε άλλου ιερού κειμένου είναι προσβλητική και ασεβής και ξεκάθαρη πρόκληση. Οι εκδηλώσεις ρατσισμού, ξενοφοβίας και μισαλλοδοξίας δεν έχουν θέση στη Σουηδία ούτε στην Ευρώπη», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η σουηδική διπλωματία.

Ταυτόχρονα ωστόσο το ΥΠΕΞ επισημαίνει ότι στη Σουηδία είναι «προστατευμένη από το Σύνταγμα η ελευθερία της συνάθροισης, της έκφρασης και της διαδήλωσης».

Ο Πάπας Φραγκίσκος καταδικάζει επίσης την καύση του ιερού  βιβλίου

Ο πάπας Φραγκίσκος δήλωσε πως το κάψιμο του Κορανίου τού προκάλεσε θυμό και αηδία και πως καταδικάζει και απορρίπτει το γεγονός ότι επιτράπηκε η ενέργεια αυτή ως μορφή ελευθερίας του λόγου.

«Οποιοδήποτε βιβλίο θεωρείται ιερό θα πρέπει να γίνεται σεβαστό ώστε να γίνονται σεβαστοί αυτοί που πιστεύουν σ’ αυτό», δήλωσε ο πάπας σε συνέντευή του που δημοσιεύεται σήμερα από την εφημερίδα Αλ Ιτιχάντ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. «Αισθάνομαι θυμό και αηδία γι’ αυτές τις πράξεις.»

«Η ελευθερία του λόγου δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται ως πρόφαση για να καταφρονηθούν άλλοι και το να επιτρέπεται αυτό είναι απορριπτέο και καταδικαστέο.»

Έρευνες για υποκίνηση μίσους

Η σουηδική αστυνομία είχε δώσει άδεια να γίνει η διαμαρτυρία. Ωστόσο μετά την καύση σελίδων του Κορανίου άρχισε να διενεργεί έρευνα «για υποκίνηση [μίσους] εναντίον εθνικής ομάδας».

Επισημαίνεται ότι παρόμοια διαδήλωση είχε πραγματοποιηθεί και τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους στη Σουηδία, μπροστά από την πρεσβεία της Τουρκίας, η οποία αντιτίθεται στην ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, προκαλώντας την οργή της Άγκυρας:

«Αυτοί που επιτρέπουν τέτοια βλασφημία μπροστά από την πρεσβεία μας δεν μπορούν πλέον να περιμένουν την υποστήριξή μας για την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ», είχε δηλώσει τότε ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, απαντώντας στο κάψιμο του ιερού βιβλίου.

με πληροφορίες από τον Guardian

Από την αρχαιότητα, τα βιτρώ ή υαλογραφίες παραθύρων εκτιμούνταν για την ομορφιά τους. Με τη δημιουργία ιερών παραθύρων σε οίκους λατρείας, αυτή η μορφή τέχνης έφτασε στο απόγειό της κατά τον Μεσαίωνα, εμπνέοντας τους πιστούς με τις φωτεινές αφηγήσεις τους. Με το πέρασμα των αιώνων, το βιτρώ έγινε στοιχείο ιδιωτικών κατοικιών, αργότερα αναβίωσε και τελικά εντάχθηκε σε μουσειακές συλλογές σε όλο τον κόσμο.

Για την κατασκευή βιτρώ, αναμειγνύονται άμμος και τέφρα ξύλου, τα οποία στη συνέχεια λιώνουν. Το υγρό αυτό, όταν ψύχεται, γίνεται γυαλί. Για να δημιουργηθεί γυαλί με χρώμα, στο μείγμα προστίθενται συγκεκριμένα μέταλλα σε σκόνη, ενώ αυτό βρίσκεται σε λιωμένη κατάσταση. Για τη δημιουργία ενός πίνακα βιτρό, κομμάτια χρωματιστού γυαλιού τοποθετούνται πάνω σε ένα σχέδιο που σχεδιάζεται σε έναν πίνακα. Για την περαιτέρω συναρμολόγηση απαιτείται η τοποθέτηση των άκρων του γυαλιού σε οδηγούς μολύβδου και στη συνέχεια η συγκόλληση μεταξύ τους για την ενίσχυση του παραθύρου.

Τα απομνημονεύματα του Αγίου Γερμανού

Το μεσαιωνικό υαλογράφημα «Το όραμα του Αγίου Γερμανού των Παρισίων» προέρχεται από το Αββαείο του Saint-Germain-des-Prés. Αυτό το ισχυρό παρισινό Αββαείο Βενεδικτίνων ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα και αργότερα ονομάστηκε προς τιμήν του Αγίου Γερμανού. Ο Germain (Ζερμέν) γεννήθηκε στη Βουργουνδία και στη συνέχεια έγινε επίσκοπος του Παρισιού. Ένα από τα μεγάλα επιτεύγματά του ήταν να πείσει τον κοσμικό Μεροβίγγειο βασιλιά Χιλδεβέρτο Α΄ να ακολουθήσει μια πιο χριστιανική ζωή. Ως αποτέλεσμα, ο Ζερμέν βοήθησε τον Χιλδεβέρτο να χρηματοδοτήσει την οικοδόμηση του μεγάλου αβαείου.

Οι τιτουλάριοι άγιοι των αββαείων απεικονίζονται συχνά σε βιτρώ. Αυτός ο πίνακας προέρχεται από έναν κύκλο σκηνών για τη ζωή και τα θαύματα του Αγίου Γερμανού. Δημιουργήθηκε από το 1245 έως το 1247 και στεγαζόταν στο παρεκκλήσι της Θεοτόκου του αββαείου. Ενώ το παρεκκλήσι δεν υπάρχει πλέον, η εκκλησία του αββαείου εξακολουθεί να στέκεται στη διάσημη λεωφόρο Σεν Ζερμέν.

Το «Όραμα του Αγίου Γερμανού των Παρισίων» απεικονίζει ένα μεταθανάτιο θαύμα του Αγίου Γερμανού στο οποίο ο άγιος, η μορφή με το κόκκινο φωτοστέφανο, εμφανίζεται ως όραμα στο όνειρο ενός μοναχού για να τον προειδοποιήσει για μια επικείμενη εισβολή των Νορμανδών στο αββαείο, μαζί με τη διαβεβαίωση ότι τα λείψανά του θα παραμείνουν άθικτα. Ο μοναχός, με σταχτί πρόσωπο, απομακρύνεται από τη μορφή. Η σύνθεση του πίνακα κυριαρχείται από τις δύο μορφές και το πλούσια κορεσμένο μπλε φόντο, το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τις γραμμές και τις μάζες του κόκκινου. Η υπόλοιπη σκηνή έχει ελάχιστες λεπτομέρειες, κάτι που της προσδίδει έναν απόκοσμο τόνο.

Η εισβολή την οποία ο άγιος προανήγγειλε συνέβη πράγματι, αλλά το Αββαείο του Saint Germain-des-Prés (Σεν Ζερμέν-ντε-Πρε) επέζησε και ήκμασε καθ’ όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα, αποτελώντας ένα από τα πλουσιότερα και ισχυρότερα μοναστήρια σε όλη τη Γαλλία μέχρι τη Γαλλική Επανάσταση.

Το 1791, οι Μεροβίγγειοι τάφοι του Αββαείου, μεταξύ των οποίων και ο τάφος του βασιλιά Χιλδεβέρτου, βανδαλίστηκαν από το επαναστατικό καθεστώς. Τα θρησκευτικά κτίρια που γλίτωσαν από τον όχλο χρησιμοποιήθηκαν ως γραφεία του καθεστώτος, φυλακές, στρατώνες ή εκμισθώθηκαν σε επιχειρήσεις. Το Αββαείο του Saint-Germain-des-Prés έκλεισε και μετατράπηκε σε διυλιστήριο για την παρασκευή αλατόνερου, ενός εκρηκτικού χημικού συστατικού της πυρίτιδας.

Ο χώρος αποθήκευσης αυτού του υλικού εξερράγη το 1794, προκαλώντας ζημιές σε αρκετά παράθυρα του παρεκκλησίου της Θεοτόκου. Δεν είναι σαφές αν αυτό το βιτρώ είχε αφαιρεθεί πριν ή μετά την έκρηξη, αλλά σε κάθε περίπτωση επέζησε και μεταφέρθηκε σε μια αποθήκη ειδικά για έργα τέχνης που είχαν αφαιρεθεί από θρησκευτικά κτίρια. Ορισμένα από τα υαλογραφήματα του Αββαείου του Saint Germain-des-Prés επέστρεψαν αργότερα σε εκκλησιαστικό περιβάλλον ή κατέληξαν σε ιδιωτικές συλλογές και μουσεία. Αυτό το βιτρώ αποτελεί πλέον μέρος της συλλογής του The Met Cloisters και εκτίθεται μόνιμα σε μια βιτρίνα γοτθικού ρυθμού που θυμίζει εύστοχα την αρχική του παρουσίαση.

Αναγεννησιακά σχέδια εσωτερικών χώρων

Τα εκκλησιαστικά υαλογραφήματα στα παράθυρα των ναών συνεχίστηκαν να ανθίζουν στην Ευρώπη της Αναγέννησης. Καθώς το γυαλί έγινε πιο προσιτό στα τέλη της δεκαετίας του 1400, τα γυάλινα παράθυρα άρχισαν να εμφανίζονται συχνότερα και στην ιδωτική αρχιτεκτονική – με το βιτρώ να αποτελεί ένα δημοφιλές διακοσμητικό στοιχείο. Παραδείγματα τέτοιου υαλογραφημάτων διακρίνονται για τη χρήση του χρώματος, του φωτός, ακόμη και του χιούμορ. Τα συνήθη θέματα περιλαμβάνουν σημεία του ζωδιακού κύκλου, ιερές σκηνές, πορτραίτα και εραλδικές εικόνες.

Ο ελβετικός «Εραλδικός πίνακας με τα οικόσημα της οικογένειας Εμπερλέ» από τα τέλη του 15ου αιώνα, που τώρα ανήκει στη συλλογή του Μουσείου J. Paul Getty, κατασκευάστηκε πιθανότατα για ένα ιδιωτικό σπίτι. Ο πίνακας είναι εξαιρετικά εξεζητημένος λόγω των πολύπλοκων τεχνικών δεξιοτήτων που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του γυαλιού, καθώς και της εξαιρετικής καλλιτεχνικής εφαρμογής της ασημένιας κηλίδας και του υαλώδους χρώματος. Αυτό το εξειδικευμένο χρώμα αποτελείται από σωματίδια γυαλιού σε ένα υγρό συνδετικό υλικό που λιώνουν και συγχωνεύονται με έναν γυάλινο πίνακα κατά τη διάρκεια του ψησίματος.

Το υαλογράφημα του μουσείου Γκέτι απεικονίζει ένα οικογενειακό οικόσημο μαζί με μια όμορφη κοπέλα οπλισμένη με ένα στιλέτο σε θήκη. Φοράει ένα σκούρο φόρεμα με σχέδια, μακριά γάντια, χρυσή ζώνη, περιδέραιο, δαχτυλίδια και ένα μακρύ λευκό πέπλο προσαρτημένο σε ένα πολυτελές κάλυμμα κεφαλής. Παρόμοια με το «Όραμα του Saint Germain του Παρισιού», η σύνθεση δείχνει μια φιγούρα στραμμένη μακριά από μια άλλη. Σε αυτόν τον πίνακα, όμως, το εικονιζόμενο ζευγάρι αποτελείται από μια κόρη και έναν απειλητικό κόκκινο κάπρο, ένα ζώο που αποτελεί το εραλδικό μοτίβο της οικογένειας Εμπερλέ της Βασιλείας. Βρίσκονται σε στρώσεις πάνω σε ένα φόντο με μοτίβο δαμασκηνού, ένα πολύ πιο λεπτομερές φόντο από τον μεσαιωνικό μινιμαλισμό του βιτρώ του Αγίου Γερμανού.

Το οικόσημο της οικογένειας που απεικονίζεται στο κάτω μέρος του πίνακα περιλαμβάνει μια ασπίδα με το συμβολικό αγριογούρουνο σε χρυσό φόντο, ένα κράνος και την πυκνή διακόσμηση από κόκκινα και χρυσά σγουρά φύλλα. Μια ζωφόρος στο επάνω μέρος του πίνακα απεικονίζει ένα τοπίο με μια ομάδα νεαρών ανδρών και γυναικών που ασχολούνται με τη ιερακοτροφία: ένα άθλημα κυνηγιού με τη χρήση αρπακτικών πτηνών που ήταν μια δραστηριότητα που συνδεόταν με τα αυλικά φλερτ. Διακοσμητικά πουλιά κοσμούν τις πλευρές του πίνακα, συνδέοντας όλα τα σκηνικά τμήματα.

Βικτωριανή γοτθική αναβίωση

Στη βικτωριανή Αγγλία, το ενδιαφέρον για τη μεσαιωνική αρχιτεκτονική και τέχνη αναβίωσε και η αντίστοιχη γοτθική αναβίωση στην αρχιτεκτονική αναζωπύρωσε την αγορά του βιτρώ. Ένας από τους μεγαλύτερους σχεδιαστές της εποχής σε αυτό το μέσο ήταν ο Σερ Έντουαρντ Μπερν-Τζόουνς, μέλος του κινήματος των Προραφαηλιτών και διακεκριμένος ζωγράφος θρησκευτικών, μυθικών και λογοτεχνικών σκηνών.

Οι Προραφαηλίτες εμπνεύστηκαν από καλλιτέχνες που εργάζονταν πριν από την εποχή του Ραφαήλ, ιδίως από μεσαιωνικούς τεχνίτες και τις εικόνες τους για τη φύση. Ο Γουίλιαμ Μόρις, ηγέτης του αγγλικού κινήματος Arts and Crafts, εφάρμοσε αυτές τις ιδέες στις διακοσμητικές τέχνες, ιδρύοντας μια εταιρεία με τον φίλο του από την Οξφόρδη Μπερν-Τζόουνς για την παραγωγή βιτρώ, ταπισερί, ταπετσαριών και άλλων αντικειμένων.

Ο Μπερν-Τζόουνς δημιούργησε περίπου 750 σχέδια βιτρώ κατά τη διάρκεια της ζωής του. Το περίφημο σχέδιό του για την Αγία Καικιλία από την περίφημη συνεργασία των Μπερν-Τζόουνς και Μόρις ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές και χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία σχεδόν τριάντα παραθύρων για πολλά χρόνια. Η εκδοχή που βρίσκεται τώρα στη συλλογή του Μουσείου Τέχνης του Πανεπιστημίου Πρίνστον (γύρω στα 1900) μπορεί αρχικά να είχε τοποθετηθεί σε ιδιωτική τραπεζαρία ή χώρο ψυχαγωγίας.

Το τελευταίο θα ήταν ένα ευχάριστο σκηνικό, δεδομένου ότι η Αγία Καικιλία είναι η προστάτιδα της μουσικής και έχει ως χαρακτηριστικό της ένα όργανο. Ήταν μια παλαιοχριστιανή Ρωμαία μάρτυς και ο Μπερν-Τζόουνς την απεικονίζει σε αυτό το παράθυρο να παίζει ένα φορητό εκκλησιαστικό όργανο του 15ου αιώνα. Το Μουσείο σημειώνει στο Εγχειρίδιο Εισόδου του ότι «το επίπεδο, αφαιρετικό, γραμμικό ύφος και η σκυφτή στάση της απίστευτα ψηλής, χαριτωμένης γυναίκας παραπέμπουν στα έργα του Μποτιτσέλι, […] ενώ ο σαν ταπισερί διάκοσμος με τις ροδιές και το πλούσιο μοτίβο μπροκάρ υφάσματος θυμίζουν την πιο πρόσφατη γοτθική φάση της ιταλικής τέχνης». Τα πλούσια χρώματα, τα μοτίβα υφασμάτων και τα φυλλώδη μοτίβα χρησιμοποιούνται με εκθαμβωτικά αποτελέσματα, όπως στον «’Εραλδικό πίνακα με τα οικόσημα της οικογένειας Εμπερλέ». Ο Μπερν-Τζόουνς αναβιώνει αριστοτεχνικά το ύφος των μεσαιωνικών και πρώιμων αναγεννησιακών υαλογραφημάτων με το καινοτόμο στυλ του.

Ο Μπερν-Τζόουνς επαινείται από τους κριτικούς για την εξαιρετική ικανότητά του να μεταφέρει συναισθήματα και προσωπικότητα στο βιτρώ παρά τους περιορισμούς του μέσου. Η Αγία Καικιλία αποδεικνύει την αλήθεια της ρήσης του Μόρις ότι είναι ζωτικής σημασίας για τους καλλιτέχνες να χρησιμοποιούν φωτεινά χρώματα σε όλα τα σχέδια βιτρώ. Το παράθυρο προβάλλει την πεποίθησή του ότι οι συνθέσεις πρέπει να είναι απλές, ώστε να μπορούν να γίνουν κατανοητές και από μεγάλη απόσταση. Το έργο αντικατοπτρίζει επίσης την άποψη του καλλιτέχνη ότι οι οδηγοί μολύβδου συμβάλλουν στη συνολική ομορφιά ενός βιτρώ.

Και τα τρία υαλογραφήματα που παρουσιάσαμε είναι αντιπροσωπευτικά της εποχής παραγωγής τους, καθώς και υποδειγματικά έργα τέχνης. Η εμβάθυνση στις γυάλινες όψεις τους, πέρα από τα πλούσια χρώματα και τις μορφές τους, αποκαλύπτει τις συνδέσεις τους με τη θρησκευτική λατρεία, τις επιστημονικές τεχνικές και καινοτομίες, καθώς και τα καλλιτεχνικά κινήματα. Είναι παράθυρα που φωτίζουν την ιστορία και συνεχίζουν να συναρπάζουν τους θεατές σήμερα με την ομορφιά και τις αφηγήσεις τους.

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Tην Τετάρτη 21 Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής, επέλεξε ο Δήμος Σίφνου για να απευθύνει μελωδικό κάλεσμα στο ταξιδιωτικό κοινό, μέσα από ένα πρωτότυπο μουσικό εγχείρημα. Οι καλλιτέχνες Πάνος Μπούσαλης και Ηλέκτρα Καράλη επισκέφτηκαν τις ζωντανές εστίες κεραμικής της Σίφνου και ένωσαν τις φωνές τους δίπλα στους κεραμοποιούς εν ώρα της δημιουργίας, με «σύμμαχο» μία κιθάρα. «Αναπλάθοντας το όνομα της Σίφνου από τα συστατικά του γράμματα και προβαίνοντας σε μια γενναία ορθογραφική ατασθαλία, η Σίφνος γίνεται Συν Φως» σχολίασε ο κ. Μπούσαλης.

Τα εκτενή μουσικά βίντεο που δημιουργήθηκαν περιλαμβάνουν τραγούδια από την παράδοση μέχρι και σύγχρονες δημιουργίες, νέες μελοποιήσεις ποιητικών θεμάτων με επίκεντρο τον πηλό και πάνω από όλα αγαπημένα τραγούδια των κεραμιστών που ζήτησαν από τους ερμηνευτές να τους χαρίσουν.

«Η Σίφνος είναι το νησί της αρμονίας και της έμπνευσης. Για τον λόγο αυτό επιλέγουμε πρωτότυπους και καλλιτεχνικούς τρόπους επικοινωνίας με το ταξιδιωτικό κοινό μας. Εφέτος, η τουριστική χρονιά εκτυλίσσεται για την Ελλάδα με ιδιαίτερο και απρόβλεπτο τρόπο, ωστόσο για τον Μάιο σημειώθηκε στη Σίφνο εντυπωσιακή αύξηση της τάξης του 30% στις αφίξεις σε σύγκριση με το 2019 και το 2022», δήλωσε η δήμαρχος Σίφνου Μαρία Ναδάλη.

Τα 14 χρόνια λειτουργίας γιόρτασε σήμερα Τρίτη, 20 Ιουνίου, το Μουσείο Ακρόπολης, προσφέροντας ένα μουσικό αφιέρωμα στη μελοποιημένη ελληνική ποίηση, αφιερωμένο στη μνήμη του καθηγητή Δημητρίου Παντερμαλή, που παρουσίασε η Ορχήστρα Νέων Δίου.

Οι λόγοι να γιορτάσει το Μουσείο δεν είναι λίγοι, όπως και οι ευχάριστες εκπλήξεις που έχει να προσφέρει στους επισκέπτες του, όπως έγινε φανερό και στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε σήμερα στο αμφιθέατρο «Δημήτριος Παντερμαλής», κατά την οποία παρουσιάστηκαν από τον γενικό διευθυντή του Μουσείου καθηγητή Νικόλαο Σταμπολίδη τα πεπραγμένα των τελευταίων δύο χρόνων, αλλά και κάποιες από τις μελλοντικές πρωτοβουλίες του.

Όπως ενημέρωσε, μεταξύ άλλων, ο κ. Σταμπολίδης, ήδη το Μουσείο έχει προχωρήσει σε μια σειρά διορθωτικών κινήσεων, κυρίως στην αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης, με σκοπό τον ορθολογικότερο καταμερισμό των εκθεμάτων στις θεματικές τους ενότητες, ενώ αναμένονται δυο μεγάλα εκθεσιακά γεγονότα – ένα περιοδικό κι ένα μόνιμο. Το πρώτο αφορά μια μεγάλη έκθεση (υπολογίζονται γύρω στα 160 αντικείμενα να την πλαισιώνουν) και το θέμα θα συζητηθεί στο επόμενο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Η έκθεση, που θα ξεκινήσει τον Νοέμβριο, θα έχει υπότιτλο «Προσωποποιήσεις και αλληγορίες από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα» και θα συνίσταται σε τέσσερα μέρη, θα εκτίθενται δηλαδή α) αρχαία έργα, β) έργα της εποχής του Βυζαντίου, γ) έργα της Αναγέννησης και δ) έργα της Μοντέρνας Τέχνης. Όπως τονίστηκε στη συνέντευξη Τύπου, στην έκθεση αυτή (πάντα υπό την αίρεση του ΚΑΣ) θα υπάρχουν έργα των Ρούμπενς και Μποτιτσέλι, χάλκινα ή μαρμάρινα αγάλματα που δεν έχουν ταξιδέψει ποτέ, καθώς και αγγεία τα οποία εκπροσωπούν το μουσείο το οποίο βρίσκονται.

Το δεύτερο μεγάλο εκθεσιακό γεγονός του Μουσείου Ακρόπολης, θα αφορά τη μόνιμη έκθεση των αντικειμένων της Αρχαιολογικής Ανασκαφής στο -1 επίπεδο. «Το Τμήμα Αρχαιολογικών Συλλογών συνεχίζει την τεκμηρίωση των συλλογών με έρευνα, νέα λήμματα, επεξηγήσεις όρων (γλωσσάρι), βιβλιογραφικές αναφορές, φωτογραφίες και σχέδια για τα 1.112 αντικείμενα που πρόκειται να παρουσιαστούν στην επιτόπια έκθεση της Αρχαιολογικής Ανασκαφής», σημειώθηκε μεταξύ άλλων στη δημοσιογραφική συνάντηση για την έκθεση, η οποία έχει πλέον μπει σε πορεία υλοποίησης και αναμένεται να παρουσιαστεί στις αρχές του 2024.

Η συνέντευξη Τύπου

Με αναφορά στον «αγαπημένο δάσκαλο και φίλο», αείμνηστο Δημήτριο Παντερμαλή, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 14 Σεπτεμβρίου 2022, άνοιξε ο κ. Σταμπολίδης τη συνέντευξη Τύπου για τα πεπραγμένα του μουσείου της περιόδου από τον Ιούνιο 2021 έως τον Ιούνιο 2023, που πραγματοποιήθηκε σήμερα με αφορμή τα 14 χρόνια λειτουργίας του. «Το Μουσείο Ακρόπολης τέλεσε μνημόσυνο 40 ημερών στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου και Αγίων Αναργύρων Μακρυγιάννη και την ίδια μέρα φυτεύτηκε μία ελιά στη μνήμη του αείμνηστου Προέδρου του, η οποία υποδέχεται τους επισκέπτες στην είσοδο του Μουσείου επί της οδού Μητσαίων», σημείωσε μεταξύ άλλων ο Ν. Σταμπολίδης για το δέντρο που ήδη «θάλλει και βγάζει καρπούς» και «θα εξακολουθεί να υπάρχει και όταν δεν θα είμαστε εδώ». Επίσης έκανε αναφορά στο Πρόγραμμα Υποτροφίας Κλασικής Αρχαιολογίας «Δημήτριος Παντερμαλής» που θεσμοθέτησε το ΔΣ του μουσείου, το οποίο έδωσε και το όνομα του αείμνηστου Προέδρου του στο Αμφιθέατρο.

Ο γενικός διευθυντής αναφέρθηκε μεταξύ πολλών άλλων και στην ανανέωση της μόνιμης έκθεσης κυρίως στην Αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης, με σκοπό τον ορθολογικότερο καταμερισμό των εκθεμάτων στις θεματικές τους ενότητες. Η ανανεωμένη αίθουσα, που θα παραμείνει ως έχει με σημειακές αλλαγές «δίνει την ευκαιρία στους επισκέπτες να καταλάβουν όχι μόνο την ομορφιά αυτών των έργων αλλά και την κοινωνία και το πολιτικοκοινωνικό γίγνεσθαι της περιόδου που τα δημιούργησε», δήλωσε κατά την επιτόπια ξενάγηση ο κ. Σταμπολίδης. Συγκεκριμένα, στην είσοδο της εν λόγω αίθουσας, τον επισκέπτη υποδέχονται οι δύο Σφίγγες της Ακρόπολης που βρίσκονται πλέον αντικριστά, ενώ αμέσως μετά περίοπτη θέση έχει ο περίφημος Μοσχοφόρος, ένα από τα σημαντικότερα έργα πλαστικής της Αρχαϊκής εποχής (γύρω στο 570 π.Χ.).

Η συγκέντρωση των αρχαϊκών αρχιτεκτονικών γλυπτών, των Κορών και των ανδρικών αγαλμάτων, σε διακριτές ενότητες επιτρέπει την καλύτερη πρόσληψη του μουσειακού αφηγήματος και την ενίσχυση της εμπειρίας του επισκέπτη. Δημιουργήθηκε, επίσης, η νέα εκθεσιακή ενότητα «Αξιωματούχοι και επαγγελματίες», που δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να δει με άλλο μάτι, όχι μόνο την αισθητική ομορφιά των αγαλμάτων, αλλά και τα έργα τέχνης, τους ανθρώπους και τις κοινωνίες που τα παρήγαγαν. Παράλληλα, η έκθεση εμπλουτίστηκε με νέα έργα. Στην Αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης επανατοποθετήθηκε ο Κούρος (Ακρ. 596), μετά την επανασυντήρηση και τη συνάρμοση του κορμού με τη βάση, και προστέθηκαν από τις αποθήκες η βάση περιρραντηρίου της Πλύντριας Σμικύνθης (Ακρ. 607), ο κίονας του γναφέα Σίμωνα (Ακρ. 429) και ο κιονίσκος με το άγαλμα της Κόρης (Ακρ. 6503). Στη βόρεια πτέρυγα του πρώτου ορόφου προστέθηκε η κεφαλή του Ομήρου (EAM 626), η κεφαλή που αποδίδεται στον ρήτορα Δέξιππο (EAM 581) και το αρχιτεκτονικό μέλος με τα ανάγλυφα σύμβολα της Αθηνάς (Ακρ. 2444). Επιπλέον, το Μουσείο προχώρησε στην αλλαγή φωτισμού στους εκθεσιακούς χώρους του πρώτου και του τρίτου ορόφου, δημιουργώντας καλύτερες συνθήκες θέασης και αναδεικνύοντας γοητευτικές λεπτομέρειες των εκθεμάτων.

Ενδιαφέρουσα ήταν επίσης η ενημέρωση σχετικά με τις προσπάθειες επανένωσης αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα, οι οποίες ευοδώθηκαν την περασμένη διετία, όπως η Απόφαση της UNESCO, που αναγνώρισε τον διακρατικό/διακυβερνητικό χαρακτήρα του ελληνικού αιτήματος για την επανένωση των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα και η οποία πάρθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2021 για πρώτη φορά έπειτα από 38 χρόνια συστάσεων, η επιστροφή από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στο Μουσείο Ακρόπολης δέκα θραυσμάτων του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα στις 3 Ιανουαρίου 2022 και, κυρίως, η «διαδρομή» της οριστικής επανένωσης του «θραύσματος Fagan» στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα στο Μουσείο Ακρόπολης, που πραγματοποιήθηκε στις 4 Ιουνίου 2022, ενέργεια η οποία άνοιξε τον δρόμο για την οριστική επιστροφή τριών θραυσμάτων του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα από τα Μουσεία του Βατικανού που έφτασαν στην Αθήνα στις 10 Μαρτίου 2023 και επανενώθηκαν με τα υπάρχοντα στην έκθεση του Μουσείου στις 24 Μαρτίου 2023.

«Δεν μπορεί να ακούγεται ότι οι Έλληνες θέλουν τα γλυπτά για τη δική τους ταυτότητα και περηφάνια. Είναι λάθος αυτό. Οι Έλληνες τα θέλουν εδώ, όχι μόνοι τους. Τα θέλει η παγκόσμια κοινότητα εδώ για το βιωματικό χαρακτήρα που έχει η αίθουσα του Παρθενώνα στο Μουσείο Ακρόπολης με το μνημείο το ίδιο απέναντι. Η παγκόσμια κοινότητα τα θέλει και εκείνη πιέζει προς κάθε κατεύθυνση γιατί όπου και να  τοποθετηθούν, στο καλύτερο μουσείο του κόσμου, σε όποιες συνθήκες φωτισμού, ποτέ δεν θα έχουν το χάδι από το φως του ήλιου που τα γέννησε. Αυτά τα μάρμαρα λάμπουν στον ήλιο μόνο εδώ. Πουθενά αλλού δεν μπορεί να αντανακλάται το φως με το ίδιο τρόπο όπως εδώ», τόνισε μεταξύ άλλων ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, που αναφέρθηκε διεξοδικά και στην ιστορία της επιστροφής του θραύσματος Fagan. «Είναι το πρώτο ‘ελγίνειο’ που επιστρέφει στην Ελλάδα», είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας τη μεγάλη σημασία που είχε η οριστική επιστροφή του στην Ελλάδα, καθώς «αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί, ο δρόμος δηλαδή της καλής θέλησης».