Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) ενισχύει τον ρόλο της στην υποστήριξη των πολιτών μέσω συμβουλευτικών δράσεων, οι οποίες στοχεύουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και στη διεύρυνση των προοπτικών απασχόλησης των συμμετεχόντων.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η διοικήτρια της ΔΥΠΑ, Γιάννα Χορμόβα, αναφέρει ότι η Υπηρεσία εξελίσσεται «σε έναν σύγχρονο οργανισμό που στηρίζει ουσιαστικά τους πολίτες στην πορεία τους προς την εργασία.
Οι συμβουλευτικές μας υπηρεσίες αποτελούν βασικό πυλώνα αυτής της προσπάθειας, προσφέροντας καθοδήγηση, ενδυνάμωση και ανάπτυξη δεξιοτήτων μέσα από εξειδικευμένα στελέχη.
Παρακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις και τις ανάγκες της αγοράς, εμπλουτίζουμε συνεχώς το περιεχόμενο των δράσεών μας με νέες θεματικές, ιδιαίτερα στον ψηφιακό και στον πράσινο τομέα.
Παράλληλα, ενισχύουμε την επιχειρηματικότητα με στοχευμένες ομάδες συμβουλευτικής για όσους θέλουν να κάνουν το επόμενο επαγγελματικό βήμα».
Η κ. Χορμόβα προσθέτει ότι, με νέες δομές, στρατηγικές συνεργασίες και σταθερό προσανατολισμό στην ενεργοποίηση των πολιτών, η ΔΥΠΑ συμβάλλει στη δημιουργία περισσότερων ευκαιριών εργασίας και ανάπτυξης.
«Θα συνεχίσουμε με συνέπεια και σχέδιο να στηρίζουμε κάθε πολίτη που επιδιώκει να προχωρήσει μπροστά», σημειώνει.
Εργαστήρια συμβουλευτικής
Τα εργαστήρια συμβουλευτικής της ΔΥΠΑ έχουν ως στόχο την ενεργοποίηση, την ενδυνάμωση και την υποστήριξη των ανέργων, με σκοπό την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη επανένταξή τους στην αγορά εργασίας.
Μέσα από σύγχρονες μεθοδολογίες, οι συμμετέχοντες αναπτύσσουν δεξιότητες και αποκτούν πρακτικά εργαλεία που ενισχύουν το επαγγελματικό τους προφίλ.
Από τον Μάρτιο του 2023, τα εργαστήρια υλοποιούνται διαδικτυακά, ενώ από τον Μάρτιο του 2024 πραγματοποιούνται και διά ζώσης στις κατά τόπους υπηρεσίες της ΔΥΠΑ.
Την περίοδο 2023-2024 πραγματοποιήθηκαν περισσότερα από 1.000 εργαστήρια σε όλη την Ελλάδα.
Ρεκόρ συμμετοχής το 2025
Το 2025 καταγράφεται αυξημένη δραστηριότητα του προγράμματος.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΔΥΠΑ, έως και τον Νοέμβριο 2025 έχουν υλοποιηθεί πάνω από 1.600 εργαστήρια, με περισσότερους από 20.000 ωφελούμενους.
Η υλοποίηση γίνεται διά ζώσης σε περισσότερα από 85 ΚΠΑ2, ενώ συνεχίζονται και τα διαδικτυακά εργαστήρια, ανοιχτά για όλους τους πολίτες.
JobReady by DYPA: Ημερίδες για ανέργους και εργαζόμενους
Σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Λάρισα πραγματοποιήθηκαν ημερίδες συμβουλευτικής JobReady by DYPA, με ανταπόκριση από το κοινό.
Για την εκδήλωση της Θεσσαλονίκης, η ΔΥΠΑ είχε ανακοινώσει ότι θα πραγματοποιηθεί στις 26 Νοεμβρίου 2025 (10:00–18:00) και θα περιλαμβάνει περισσότερα από 20 θεματικά εργαστήρια.
Υποστήριξη επιχειρηματικότητας και νέες θεματικές
Παράλληλα με τη στήριξη των αναζητούντων εργασία, η ΔΥΠΑ ενισχύει και την επιχειρηματική πρωτοβουλία, μέσω ομάδων συμβουλευτικής επιχειρηματικότητας, οι οποίες υλοποιούνται και διαδικτυακά.
Οι θεματικές ενότητες των εργαστηρίων καλύπτουν, μεταξύ άλλων, ζητήματα όπως η βελτίωση βιογραφικού, η προετοιμασία για συνέντευξη, η αξιοποίηση και ανάπτυξη δεξιοτήτων, καθώς και η δικτύωση.
Τον Ιανουάριο αναμένεται νέα θεματική ενότητα με τίτλο: «Βιογραφικό και Τεχνητή Νοημοσύνη».
Οκτώ μεγάλοι προγραμματιστές τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) αποτυγχάνουν να σχεδιάσουν το πώς θα διαχειρίζονταν ακραίους κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν από μελλοντικά μοντέλα ΑΙ, τα οποία θα μπορούν να ισοφαρίσουν ή και να ξεπεράσουν τις ανθρώπινες ικανότητες, σύμφωνα με μελέτη του Future of Life Institute (FLI), που δημοσιεύθηκε στις 3 Δεκεμβρίου.
Ο δείκτης Winter 2025 AI Safety Index του FLI αξιολόγησε τις αμερικανικές εταιρείες Anthropic, OpenAI, Google DeepMind, Meta και xAI, καθώς και τις κινεζικές εταιρείες Z.ai, DeepSeek και Alibaba Cloud, σε έξι θεματικές, οι οποίες περιλάμβαναν τις τρέχουσες βλάβες, τα πλαίσια ασφάλειας και την υπαρξιακή ασφάλεια.
Η ανεξάρτητη επιτροπή ειδικών που πραγματοποίησε την αξιολόγηση διαπίστωσε ότι, ακόμη και στους κατασκευαστές με τις υψηλότερες επιδόσεις, «η υπαρξιακή ασφάλεια παραμένει η βασική δομική αδυναμία της βιομηχανίας».
Η τεχνητή νοημοσύνη στενού σκοπού, ή «ασθενής ΑΙ», είναι το τρέχον επίπεδο ΑΙ που υπάρχει σήμερα, σύμφωνα με την IBM.
Οι τεχνολογικοί κολοσσοί εργάζονται για την ανάπτυξη της τεχνητής γενικής νοημοσύνης (Artificial General Intelligence – AGI), ή «ισχυρής ΑΙ», την οποία η IBM ορίζει ως ΑΙ που μπορεί να «χρησιμοποιεί προηγούμενες γνώσεις και δεξιότητες για να φέρνει εις πέρας νέα καθήκοντα σε διαφορετικό πλαίσιο, χωρίς να χρειάζεται οι άνθρωποι να εκπαιδεύσουν τα υποκείμενα μοντέλα».
Η τεχνητή υπερνοημοσύνη, ή Super AI, αν γίνει πραγματικότητα, «θα σκέφτεται, θα συλλογίζεται, θα μαθαίνει, θα εκφέρει κρίσεις και θα διαθέτει γνωστικές ικανότητες που υπερβαίνουν εκείνες των ανθρώπων», σύμφωνα με την IBM.
Το FLI ανέφερε στην έκθεση ότι «όλες οι εταιρείες που αξιολογήθηκαν τρέχουν προς την AGI/υπερνοημοσύνη χωρίς να παρουσιάζουν ρητά σχέδια για τον έλεγχο ή την ευθυγράμμιση μιας τεχνολογίας εξυπνότερης από τον άνθρωπο, αφήνοντας έτσι τους πιο κρίσιμους κινδύνους ουσιαστικά χωρίς αντιμετώπιση».
Όλοι αποτυγχάνουν στην υπαρξιακή ασφάλεια
Τα ευρήματα της αξιολόγησης παρουσιάστηκαν με τη μορφή δελτίων επίδοσης με βαθμούς από Α έως F, συνοδευόμενους από αντίστοιχο αριθμητικό μέσο όρο (Grade Point Average – GPA).
Για τον δείκτη υπαρξιακής ασφάλειας, ο οποίος «εξετάζει την ετοιμότητα των εταιρειών να διαχειριστούν ακραίους κινδύνους από μελλοντικά συστήματα ΑΙ που θα μπορούν να ισοφαρίσουν ή να ξεπεράσουν τις ανθρώπινες δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένων δηλωμένων στρατηγικών και έρευνας για ευθυγράμμιση και έλεγχο», κανένας κατασκευαστής δεν βαθμολογήθηκε πάνω από D.
Οι εταιρείες Anthropic, OpenAI και Google DeepMind έλαβαν όλες βαθμό D, ο οποίος, σύμφωνα με το FLI, υποδηλώνει ασθενή στρατηγική που περιέχει «αόριστα ή ελλιπή σχέδια για ευθυγράμμιση και έλεγχο» ή εμφανίζει «ελάχιστες ενδείξεις τεχνικής αυστηρότητας».
Καρέ από βίντεο που δημιουργήθηκε από νέο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης, με την ονομασία Sora, το οποίο παρουσίασε η OpenAI, στο Παρίσι, στις 16 Φεβρουαρίου 2024. (Stefano Rellandini/AFP μέσω Getty Images)
Οι υπόλοιποι πέντε κατασκευαστές έλαβαν F, κάτι που σήμαινε ότι κρίθηκαν πως δεν διαθέτουν «καμία αξιόπιστη στρατηγική», ότι δεν έχουν δικλίδες ασφαλείας ή ότι αυξάνουν την έκθεσή τους σε καταστροφικό κίνδυνο.
Σε βίντεο που συνόδευσε τη δημοσιοποίηση της έκθεσης, ο πρόεδρος του FLI, Μαξ Τέγκμαρκ (Max Tegmark), ανέφερε ότι όλοι οι προγραμματιστές ΑΙ απέτυχαν στην υπαρξιακή ασφάλεια επειδή οι αξιολογητές θεώρησαν πως κανείς τους δεν είχε σχέδιο για το πώς θα έλεγχε στην πράξη την AGI και την υπερνοημοσύνη.
Ο ίδιος δήλωσε ότι πιστεύει πως «το καλύτερο απολυμαντικό είναι το φως του ήλιου» και ότι, «ρίχνοντας πραγματικά φως σε όσα κάνουν οι εταιρείες, τους δίνουμε κίνητρο να κάνουν καλύτερα, δίνουμε στις κυβερνήσεις κίνητρο να τις ρυθμίσουν καλύτερα και αυξάνουμε ουσιαστικά τις πιθανότητες να έχουμε ένα καλό μέλλον με την ΑΙ».
Κακή βαθμολογία
Η έκθεση διαπίστωσε επίσης σαφή διαχωρισμό ανάμεσα στους κορυφαίους —Anthropic, OpenAI και Google DeepMind— και στους υπόλοιπους, με το μεγαλύτερο χάσμα να εντοπίζεται στην εκτίμηση κινδύνου, στα πλαίσια ασφάλειας και στην κοινοποίηση πληροφοριών.
Ακόμη και μεταξύ των εταιρειών με την υψηλότερη βαθμολογία, οι συνολικοί βαθμοί ήταν χαμηλοί, με την Anthropic να προηγείται με C+ (GPA 2,67), να ακολουθεί η OpenAI (C+/2,31) και η Google DeepMind (C/2,08).
Στη δεύτερη ομάδα, η xAI του Ίλον Μασκ, η Meta του Μαρκ Ζάκερμπεργκ, καθώς και οι Z.ai και DeepSeek έλαβαν όλες D, ενώ η Alibaba Cloud πήρε D-.
Η υψηλότερη επιμέρους βαθμολογία ήταν ένα μόνο A- για την Anthropic, στην κατηγορία κοινοποίησης πληροφοριών.
Ο Ντέμης Χασάμπης, συνιδρυτής της νεοφυούς εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης DeepMind της Google, μιλά κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στη Σεούλ, στη Νότια Κορέα, στις 15 Μαρτίου 2016. (Jeon Heon-Kyun/Getty Images)
Εκπρόσωπος της Google DeepMind δήλωσε στην εφημερίδα TheEpoch Times ότι η εταιρεία ακολουθεί μια «αυστηρή, επιστημονικά καθοδηγούμενη προσέγγιση» για την ασφάλεια της ΑΙ.
Ο εκπρόσωπος ανέφερε ότι το πλαίσιο ασφάλειας της εταιρείας περιγράφει πρωτόκολλα για «τον εντοπισμό και τον μετριασμό σοβαρών κινδύνων από ισχυρά μοντέλα ΑΙ αιχμής πριν αυτοί εκδηλωθούν», προσθέτοντας ότι η DeepMind θα συνεχίσει να διατηρεί την ασφάλεια και τη διακυβέρνηση στον ίδιο ρυθμό με την καινοτομία.
Εκπρόσωπος της OpenAI δήλωσε στην Epoch Times ότι η εταιρεία επενδύει σημαντικά στην έρευνα για την ασφάλεια των μοντέλων αιχμής και ότι ενσωματώνει δικλίδες ασφαλείας στα συστήματά της. Ανέφερε επίσης ότι η ασφάλεια αποτελεί βασικό στοιχείο του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσει και διαθέτει η εταιρεία την ΑΙ και ότι «ενισχύει συνεχώς τις προστασίες της για να προετοιμαστεί για μελλοντικές δυνατότητες».
Η Epoch Times επικοινώνησε με τις xAI, Anthropic, Meta, Z.ai, DeepSeek και Alibaba Cloud για σχόλιο, αλλά οι εταιρείες δεν απάντησαν μέχρι την ώρα δημοσίευσης.
Κυβερνοεπιθέσεις και αγωγές
Η μελέτη δημοσιεύεται εν μέσω εντεινόμενων ανησυχιών για τον αντίκτυπο της ΑΙ, μετά από αναφορές για αυτοτραυματισμό που αποδίδεται στην ΑΙ, οι οποίες οδήγησαν σε αρκετές αγωγές που υποστηρίζουν ότι μοντέλα ΑΙ ώθησαν χρήστες να αυτοκτονήσουν.
Τον προηγούμενο μήνα, η Anthropic ανέφερε σε ανάρτηση ιστολογίου ότι κρατικά υποστηριζόμενοι Κινέζοι κυβερνοεισβολείς χρησιμοποίησαν το εργαλείο Claude Code σε αυτό που χαρακτήρισε ως την πρώτη παγκοσμίως κυβερνοεπίθεση καθοδηγούμενη από ΑΙ, η οποία, όταν αναπτύχθηκε, απαιτούσε ελάχιστη ανθρώπινη εμπλοκή.
Η εταιρεία δήλωσε στις 13 Νοεμβρίου ότι οι κυβερνοεισβολείς είχαν πραγματοποιήσει επιθέσεις εναντίον 30 στόχων παγκοσμίως, εκ των οποίων ένας μικρός αριθμός ήταν επιτυχής. Η Anthropic ανέφερε ότι η ΑΙ εκτέλεσε το 80% έως 90% της εργασίας κατά τη διάρκεια των κυβερνοεπιθέσεων, «με ανθρώπινη παρέμβαση να απαιτείται μόνο σποραδικά».
Η Anthropic πρόσθεσε ότι η επίθεση «βασίστηκε σε αρκετά χαρακτηριστικά των μοντέλων ΑΙ που είτε δεν υπήρχαν είτε βρίσκονταν σε πολύ πιο πρώιμη μορφή μόλις πριν από έναν χρόνο».
Η Ελλάδα καταγράφει, σύμφωνα με τα ευρήματα νέας έρευνας, αξιοσημείωτα επίπεδα δεδηλωμένης συμμετοχής σε εθελοντικές δράσεις· ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών αναφέρει ότι τον τελευταίο χρόνο ασχολήθηκε με τον εθελοντισμό, ενώ σε βάθος χρόνου η συμμετοχή εμφανίζεται αυξημένη.
Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Εθελοντών, στις 5 Δεκεμβρίου, παρουσιάστηκε στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών το προφίλ του Έλληνα εθελοντή, μέσα από τα αποτελέσματα έρευνας που εστιάζει στο ποιος είναι ο Έλληνας εθελοντής, τι τον ενθαρρύνει και τι τον αποθαρρύνει, με ποιες δραστηριότητες ασχολείται, μέσω ποιων φορέων δραστηριοποιείται και πώς ενημερώνεται για τις δράσεις στις οποίες συμμετέχει.
«Η μελέτη του χώρου του εθελοντισμού στην Ελλάδα έως σήμερα είχε εστιαστεί κυρίως στην καταγραφή και διερεύνηση των εθελοντικών οργανισμών (ΜΚΟ) στη χώρα μας. Καμία μελέτη στην Ελλάδα δεν είχε εστιάσει στην αποτύπωση του προφίλ του Έλληνα εθελοντή», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ανδρέας Ευαγγελάτος, στέλεχος του Εργαστηρίου Επιχειρησιακής Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονικά υπεύθυνος της έρευνας.
Όπως επεσήμανε, με την έρευνα αυτή καλύπτεται κενό στην καταγραφή δεδομένων και δημιουργείται βάση για επόμενες ερευνητικές προσπάθειες με εστίαση στον χώρο του εθελοντισμού. «Είναι επομένως σημαντική, καθώς ως πρώτη, θέτει ένα πλαίσιο μετρήσεων», σημείωσε.
Η Ελλάδα πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στους δείκτες εθελοντισμού
Ένα από τα ευρήματα της έρευνας, σύμφωνα με τον κο Ευαγγελάτο, αφορά την αποτύπωση της παρουσίας του εθελοντισμού στην Ελλάδα. Ως εθελοντική δραστηριότητα χαρακτηρίζεται η ελεύθερη προσφορά, δηλαδή χωρίς οικονομική ή άλλης μορφής αποζημίωση, του χρόνου, των δεξιοτήτων ή των υπηρεσιών ενός ατόμου για την εκτέλεση εργασιών, συνήθως προς όφελος άλλων, μιας κοινότητας ή μιας ομάδας ατόμων, ή για την επίτευξη ενός σκοπού.
Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό των εθελοντών τον τελευταίο χρόνο ανέρχεται στο 40,5%, ενώ όταν περιλαμβάνονται δραστηριότητες που αφορούν και προηγούμενα χρόνια, το ποσοστό ανέρχεται στο 66,3%, κάτι που, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, υποδηλώνει αυξημένη συμμετοχή σε βάθος χρόνου.
Αναλυτικότερα, το 35,3% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι είχαν και στο παρελθόν και σήμερα εθελοντική δραστηριότητα, το 31% ότι είχαν μόνο στο παρελθόν εθελοντική δραστηριότητα και το 4,4% ότι έχουν σήμερα εθελοντική δραστηριότητα, αλλά όχι στο παρελθόν. Το 29,2% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι δεν συμμετείχαν ποτέ σε εθελοντική δραστηριότητα.
«Το εύρημα αυτό είναι σημαντικό, γιατί σε σχετικές συζητήσεις εικαζόταν ότι η εθελοντική δραστηριότητα στην Ελλάδα βρίσκεται στο 4% έως 10%, παρουσιάζοντας τη χώρα ως μία περίπτωση με χαμηλή εθελοντική συμμετοχή. Το 40,5% μάς τοποθετεί πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και λίγο πιο κάτω από τις ΗΠΑ», σχολίασε ο κ. Ευαγγελάτος.
Οργανισμοί μέσω των οποίων δραστηριοποιούνται οι εθελοντές
Ευρήματα προκύπτουν και για τους φορείς μέσω των οποίων προσφέρουν οι εθελοντές. Το μεγαλύτερο ποσοστό (38,8%) δραστηριοποιείται ή έχει δραστηριοποιηθεί μέσω κάποιας αναγνωρισμένης εθελοντικής οργάνωσης. Ακολουθούν οι άτυπες ομάδες (12,7%) και η δραστηριότητα εκτός οργανισμών (12,4% δήλωσε ότι δραστηριοποιείται «μόνος»). Έπονται οι εκπαιδευτικοί οργανισμοί, όπως για παράδειγμα τα πανεπιστήμια (11,2%) και οι τοπικές κοινότητες (9,5%).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η δραστηριοποίηση μέσω εκπαιδευτικών οργανισμών συνολικά ανέρχεται στο 15,6%, εάν αθροιστούν οι εκπαιδευτικοί οργανισμοί (11,2%) και η πρακτική άσκηση (4,4%).
Για τον κο Ευαγγελάτο, σημείο που προκάλεσε έκπληξη ήταν η χαμηλότερη, σε ποσοστό, δραστηριοποίηση μέσω Εκκλησίας και θρησκευτικών ιδρυμάτων (4%). «Το νούμερο αυτό ενδεχομένως να συνδέεται με περιορισμένη εμβέλεια της φιλανθρωπικής δραστηριότητας την περίοδο της έρευνας ή με περιορισμένη συμμετοχή στην έρευνα εθελοντών που δραστηριοποιούνται μέσω Εκκλησίας ή θρησκευτικών οργανώσεων», σχολίασε.
Επιπλέον, σύμφωνα με την έρευνα, η ενημέρωση του κοινού για εθελοντικές δράσεις γίνεται σε μεγάλο ποσοστό από τους ίδιους τους εθελοντικούς οργανισμούς (22%) και «από στόμα σε στόμα» (17,2%). Σημαντική είναι η συμβολή των εκπαιδευτικών οργανισμών (7,5%), ενώ αξιοπρόσεκτη είναι η παρουσία των κοινωνικών δικτύων στην ενημέρωση (κυρίως Instagram και Facebook), τα οποία, σύμφωνα με τα ευρήματα, υπερτερούν των κλασικών καναλιών ενημέρωσης (τηλεόραση, εφημερίδες, ραδιόφωνο).
Τι είδους εθελοντική δράση αναλαμβάνεται
Σύμφωνα με τη μελέτη, οι εθελοντικές δράσεις επικεντρώνονται σε τομείς όπως η κοινωνική αλληλεγγύη, η προστασία του περιβάλλοντος (δασοπυρόσβεση και δασοπροστασία), η προστασία των ζώων, η υγεία, η εκπαίδευση και ο πολιτισμός.
Αναλυτικά, τα ποσοστά των κατηγοριών εθελοντικών δράσεων έχουν ως εξής:
Τα βασικότερα κίνητρα που προωθούν τη συμμετοχή των πολιτών σε εθελοντικές δραστηριότητες είναι τέσσερα: (1) οι αξίες του εθελοντισμού (αλληλοβοήθεια, συμπόνοια και προσφορά στον συνάνθρωπο), (2) η ευκαιρία για μάθηση, απόκτηση εμπειρίας και προσωπική εξέλιξη, (3) το παράδειγμα άλλων (κοινωνικό πρότυπο) και (4) η ψυχολογική ικανοποίηση από τη συνεισφορά στο κοινό καλό.
Αντίθετα, οι σημαντικότεροι ανασταλτικοί παράγοντες σχετίζονται με την έλλειψη ελεύθερου χρόνου, την περιορισμένη οικονομική δυνατότητα σε συνδυασμό με την απουσία ενδιαφέροντος για συγκεκριμένες δράσεις, την έλλειψη ενημέρωσης και εκπαίδευσης και αρνητικές εμπειρίες από ανεπαρκή οργάνωση δράσεων στο παρελθόν.
Οι γυναίκες εκπροσωπούν το 70% του δείγματος και οι άνδρες το 30%. Σύμφωνα με τα ευρήματα, η πιο ενεργή ηλικιακή ομάδα είναι εκείνη των 40 έως 59 ετών, ενώ οι ηλικίες 30 έως 39 ετών εμφανίζουν χαμηλότερη συμμετοχή, πιθανώς λόγω επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων.
Λίγα λόγια για την έρευνα
Η μελέτη «Το προφίλ του Έλληνα εθελοντή 2025» υλοποιήθηκε από το Εργαστήριο Επιχειρησιακής Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με τη Humanity Greece και με την υποστήριξη της Motodynamics.
Ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2025 και βασίστηκε σε δείγμα 2.333 πολιτών από τέσσερις μεγάλες περιοχές (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Κρήτη). Επιπλέον, περιελάμβανε εις βάθος συνεντεύξεις με 32 στελέχη μεγάλων εθελοντικών οργανισμών.
Επιστημονικά υπεύθυνος της έρευνας ήταν ο Ανδρέας Ευαγγελάτος, ο οποίος σημείωσε ότι θα ήταν χρήσιμο να διενεργείται η έρευνα ανά έτος ή διετία, ώστε να παρακολουθούνται διακυμάνσεις δεικτών και να εξάγονται συμπεράσματα για τον εθελοντισμό και τη λειτουργία της κοινωνικής συνοχής.
Η Κίνα, μια από τις πιο ταχέως αναπτυσσόμενες δυνάμεις στον τομέα της ρομποτικής, εισέρχεται σε μια νέα φάση: όχι μόνον κατασκευή μηχανών που κινούνται, αλλά ρομπότ με ανθρώπινη εμφάνιση, συναισθηματική έκφραση και ακόμη — όπως φαίνεται — γυναικεία ή ανδρική αισθητική. Στο επίκεντρο αυτής της τάσης βρίσκεται η εταιρεία AheadForm με έδρα τη Σαγκάη, το νεότερο δημιούργημα της οποίας, το Origin M1, είναι μια έκδοση «only head», μια κεφαλή-μονάδα ανθρωποειδούς ρομπότ που φέρει όσα μέχρι χθες ανήκαν περισσότερο στη σφαίρα της φαντασίας. Η εταιρεία δημοσίευσε βίντεο με ένα ρεαλιστικό ρομποτικό κεφάλι που ανοιγοκλείνει τα μάτια, γνέφει καταφατικά και κοιτάζει γύρω του, μιμούμενο πειστικά ένα πραγματικό ανθρώπινο πρόσωπο.
Τι είναι το Origin M1
Η AheadForm παρουσιάζει το Origin M1 ως «πλατφόρμα υψηλής απόδοσης για ανθρώπινες-ρομποτικές αλληλεπιδράσεις». Σύμφωνα με την εταιρεία, η κεφαλή φέρει έως και 25 μικροκινητήρες (blushless micro-motors), οι οποίοι επιτρέπουν λεπτές κινήσεις του προσώπου και ζωντανές εκφράσεις.
Ενσωματωμένες κάμερες στα μάτια (pupil cameras) και αισθητήρες επιτρέπουν στο ρομπότ να βλέπει, να παρακολουθεί το βλέμμα και να συντονίζει κεφάλι-μάτια.
Συγχρόνως, η εταιρεία αναφέρει ενσωμάτωση αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης (LLM/VLM) που στοχεύουν στη «συναισθηματική παρουσία» του ρομπότ, ώστε να μην είναι μόνο μια μηχανή αλλά ένας συνομιλητής πιο ‘ανθρώπινος’.
Το μοντέλο ξεπερνά το απλό κεφάλι. Στην έκδοση Half Body Edition, το κεφάλι φέρει έναν κινητό λαιμό/κορμό, με κίνηση κεφαλής-ματιών, συγχρονισμό χείλους-ομιλίας κ.ά. Σύμφωνα με την εταιρεία, η πλατφόρμα υποστηρίζει πλέον «συγχρονισμό χειλιών σε πραγματικό χρόνο και φυσικό συντονισμό κεφαλιού-ματιού», επιτρέποντας στο ρομπότ όχι μόνο να μιλάει συγχρονισμένα, αλλά και να παρακολουθεί αντικείμενα και να αλληλοεπιδρά με το περιβάλλον του με πιο πειστικό τρόπο.
«Η κεφαλή μπορεί να τοποθετηθεί σε διάφορες βάσεις ή να ενσωματωθεί σε μεγαλύτερα ρομποτικά συστήματα, καθιστώντας την ιδανική πλατφόρμα για μελέτες τεχνητής νοημοσύνης που βασίζονται σε συναισθήματα, έρευνα αλληλεπίδρασης ανθρώπου-ρομπότ και εγκαταστάσεις βασισμένες σε χαρακτήρες», υποστηρίζουν οι δημιουργοί του.
Ενώ μεγάλο μέρος της ρομποτικής βιομηχανίας βρίσκεται σε έναν αγώνα δρόμου για την κατασκευή δίποδων, ευέλικτων ανθρωποειδών ικανών για εργασία γενικής χρήσης, το AheadForm εργάζεται σε μια παράλληλη και εξίσου πολύπλοκη πρόκληση: την τελειοποίησης του ανθρώπινου προσώπου. Η εστίαση εδώ δεν είναι σε αυτό που μπορεί να κάνει το ρομπότ με τα χέρια του, αλλά σε αυτό που μπορεί να μεταφέρει με το πρόσωπό του.
Η εταιρεία σημειώνει ότι το Origin M1 δεν προορίζεται για μαζική οικιακή χρήση, αλλά πρωτίστως για «έρευνα αλληλεπίδρασης ανθρώπου-ρομπότ», εξυπηρέτηση πελατών, ψυχαγωγία και υψηλής αισθητικής εμφανίσεις. Καθώς τα ρομπότ χρησιμοποιούνται σε χώρους όπου η ανθρώπινη αλληλεπίδραση είναι κρίσιμη (ξενοδοχεία, αεροδρόμια, τουριστικά κέντρα, μουσεία), η εμφάνιση των ρομπότ δεν είναι ένα ελάσσον ζήτημα ούτε αφορά μόνο την αισθητική.
Η δουλειά των στυλιστών ρομπότ
Με την άνοδο τέτοιων αισθητικά προηγμένων ρομπότ εμφανίζεται και μια νέα εργασία. Ειδικοί που αναλαμβάνουν το μακιγιάζ, το styling, το πρόσωπο του ρομπότ, πηγαίνοντας έν βήμα παραπέρα από την κατασκευή. Ουσιαστικά, η ανθρωποειδής μηχανική συναντά τη βιομηχανία της εμφάνισης : τον σχεδιασμό, το πρόσωπο, την έκφραση, την προσωπικότητα.
Η νέα αυτή ειδικότητα αναδύεται καθώς τα ανθρωποειδή ρομπότ αποκτούν πιο ρεαλιστικές εκφράσεις και πρόσωπα. Οι στυλίστες ρομπότ είναι μια διεπιστημονική ομάδα με δεξιότητες από διαφορετικά επαγγέλματα.
Ειδικοί μακιγιάζ τεχνητού δέρματος (silicon makeup artists): Αυτοί οι επαγγελματίες εφαρμόζουν χρωστικές πάνω σε σιλικονούχο δέρμα, ρεαλιστική απόδοση πορώδους, υφής και χρωματικών τόνων, με τεχνικές παρόμοιες με αυτές που χρησιμοποιούνται σε κινηματογραφικά ειδικά εφέ. Η εργασία χρειάζεται εξαιρετική ακρίβεια, καθώς ένα λάθος στο πάχος του χρώματος μπορεί να επηρεάσει την κίνηση των μικροκινητήρων του προσώπου.
Hair stylist για συνθετικά ή εμφυτευμένα μαλλιά: Για τα μαλλιά εμφυτεύονται μία προς μία οι τρίχες, διαδικασία που μπορεί να πάρει μέρες. Οι hair stylist ρυθμίζουν την κόμμωση, το χρώμα και το στυλ ανάλογα με τη χρήση του ρομπότ (π.χ. υπηρεσία, ρεσεψιόν, διασκέδαση).
Costume & fashion specialists: Σχεδιάζουν στολές, επιλέγουν υφάσματα που δεν εμποδίζουν τους σερβοκινητήρες (μικροί κινητήρες με εγκέφαλο που χρησιμοποιούνται ευρέως στη ρομποτική, στα drone, στα ρομποτικά χέρια κλπ), και γενικά δημιουργούν μία προσωπικότητα για το κάθε ρομπότ.
Τεχνικοί εκφράσεων: Ένας νέος ρόλος που συνδυάζει αισθητική με μηχανολογία. Αυτοί ρυθμίζουν μέσω λογισμικού τις βασικές εκφράσεις, το εύρος κίνησης των σερβοκινητήρων, το πώς το μακιγιάζ ή το υλικό του δέρματος ανταποκρίνεται στην κίνηση.
Ethical & cultural advisers: Στην Κίνα (και διεθνώς), ο σχεδιασμός πρέπει να είναι ευαίσθητος σε πολιτισμικά πρότυπα ομορφιάς, κοινωνικά στερεότυπα και την ισορροπία μεταξύ ανθρώπινης και μηχανικής ταυτότητας. Οι σύμβουλοι αυτοί βοηθούν στο να μην γίνεται ένα ρομπότ ούτε «πολύ ανθρώπινο» ούτε «πολύ απρόσωπο».
Χρησιμοποιούνται ειδικά εργαστήρια ρομποτικής αισθητικής, όπου τα ρομπότ στήνονται σε σταθμούς όπως σε μοντέλα μόδας, περνούν από camera test όπως οι ηθοποιοί για να ελεγχθεί αν οι εκφράσεις αποδίδονται σωστά υπό διαφορετικό φωτισμό, συνεργάζονται στενά με μηχανικούς τεχνητής νοημοσύνης, ώστε η εμφάνιση να συνδέεται σωστά με τον τρόπο ομιλίας και συμπεριφοράς του ρομπότ.
Η Κίνα με μεγάλη επένδυση στη ρομποτική και στην τεχνητή νοημοσύνη, φαίνεται έτοιμη να εισάγει τέτοιες ειδικεύσεις, καλλιτέχνες που θα φροντίζουν το πώς φαίνεται και πώς συμπεριφέρεται ένα ανθρωποειδές. Πρόκειται για την υπέρβαση των χαμηλού επιπέδου ρομπότ, που κινούνται και κάνουν απλά καθήκοντα, και την εισαγωγή ρομπότ που προσομοιάζουν περισσότερο τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Η επιδίωξη της AheadForm είναι σαφής: «Η ρομποτική κεφαλή δίνει ταυτότητα και κάνει το ρομπότ πιο προσιτό».
Ο αυξανόμενος ανθρωπομορφισμός των ρομπότ θέτει το εξής ερώτημα: Πώς πρέπει να δείχνουν οι μηχανές;
Όταν ένα ρομπότ μοιάζει πάρα πολύ με άνθρωπο, δημιουργείται το φαινόμενο της «άβολης οικειότητας». Πολλοί θεωρούν πως η τεχνολογία υπερβαίνει τα ανθρώπινα όρια. Πού πρέπει να μπει η γραμμή που διαχωρίζει τον βοηθό-μηχανή και το ανθρώπινο υποκατάστατο; Πώς επηρεάζεται η ανθρώπινη εργασία όταν ανθρωπόμορφες μηχανές μπορούν να αναλάβουν ρόλους και καθήκοντα; Τι σημαίνει για την ιδιωτικότητα, την αλληλεπίδραση και την ταυτότητα όταν το πρόσωπο που βλέπουμε είναι μηχανικό; Ποιες είναι οι κατευθυντήριες γραμμές για το πώς πρέπει και πώς μπορεί να φαίνεται ένα ρομπότ; Το ερώτημα αυτό μετεξελίσσεται σε «Τι είδους μηχανές θέλουμε να φαίνονται ως άνθρωποι;»
Η Κίνα, ακολουθώντας την πολιτική «εκσυγχρονισμός + τεχνολογία + τεχνητή νοημοσύνη», δείχνει να δίνει έμφαση όχι μόνο στην παραγωγή ρομπότ αλλά και στη διάδρασή τους με τους ανθρώπους. Η AheadForm, από τη Σαγκάη, λειτουργεί ως παράδειγμα αυτής της κατεύθυνσης. Με την κοινωνία και την αγορά να αλλάζουν, τέτοιου είδους μηχανές θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε θέσεις υποδοχής, φιλοξενίας, επικοινωνίας. Η Κίνα έχει σήμερα το προβάδισμα σε αυτό το πεδίο, όπου η εξέλιξη είναι γρήγορη. Το κρίσιμο είναι πού θα βάλουμε τη γραμμή ανάμεσα στο ρομπότ ως εργαλείο και στο ρομπότ ως ον με ανθρώπινη όψη.
Το μέλι είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια γεύση στο τραπέζι. Πίσω από κάθε βαζάκι κρύβεται ένας ολόκληρος κόσμος· χιλιάδες μελισσοκόμοι, εκατομμύρια κυψέλες, ολόκληρα οικοσυστήματα που εξαρτώνται από έναν μικροσκοπικό, αλλά κρίσιμο οργανισμό. Η χώρα μας βρίσκεται στις πρώτες θέσεις ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη όσον αφορά τόσο την παραγωγή όσο και τους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο.
Συγκεκριμένα, περισσότεροι από 20.000 μελισσοκόμοι, οι οποίοι κατέχουν 2,2 εκατομμύρια κυψέλες, παράγουν — σύμφωνα με εκτιμήσεις — 15.000 έως 20.000 τόνους ετησίως, με τη χώρα μας να διαθέτει τις περισσότερες κυψέλες ανά κάτοικο στην Ευρώπη.
«Η μελισσοκομία έχει έντονο κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα, ειδικά σε ορεινές, νησιωτικές και μειονεκτικές περιοχές», ανέφερε ο γενικός γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής, Σπύρος Πρωτοψάλτης, μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, τονίζοντας ότι «το ελληνικό μέλι — από το πευκόμελο και το θυμαρίσιο μέχρι τα μονοανθικά και τα ιδιαίτερα τοπικά προϊόντα — έχει κερδίσει τη θέση του στις αγορές, αλλά κυρίως στην καθημερινή διατροφή των Ελλήνων».
Ο κος Πρωτοψάλτης σημειώνει ότι τα τελευταία χρόνια η Πολιτεία και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προσπαθούν να στηρίξουν τον κλάδο με τρόπο ουσιαστικό και όχι απλώς τυπικό. Στο νέο πλαίσιο της ΚΑΠ, η μελισσοκομία απέκτησε το πρώτο της Τομεακό Πρόγραμμα, προϋπολογισμού 61,6 εκατ. ευρώ για την πενταετία.
Η απορρόφηση αγγίζει το 99%, κάτι που, όπως λέει, «αποδεικνύει ότι οι πόροι φτάνουν πραγματικά στους δικαιούχους».
Επιπλέον, το πρόγραμμα καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα δράσεων, όπως εκπαίδευση και συμβουλευτική για επαγγελματισμό και σύγχρονες πρακτικές, επιτήρηση ασθενειών (όπως το μικρό σκαθάρι της κυψέλης), ενίσχυση της νομαδικής μελισσοκομίας και του εξοπλισμού, αναλύσεις ποιότητας σε διαπιστευμένα εργαστήρια, εφαρμοσμένη έρευνα σε συνεργασία με επιστήμονες, αλλά και προώθηση και μάρκετινγκ του ελληνικού μελιού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
«Παράλληλα, ειδικά για τα μικρά νησιά του Αιγαίου υπάρχουν πρόσθετες ενισχύσεις, αναγνωρίζοντας ότι η μελισσοκομία είναι συχνά στήριγμα για μικρές νησιωτικές κοινωνίες», λέει ο κος Πρωτοψάλτης.
Το επόμενο βήμα του μελισσοκομικού κλάδου είναι η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Το Εθνικό Ηλεκτρονικό Μελισσοκομικό Μητρώο και η Ατομική Ψηφιακή Ταυτότητα δίνουν, για πρώτη φορά, μια καθαρή εικόνα για το ποιοι είναι οι μελισσοκόμοι και πόσες κυψέλες υπάρχουν.
«Πάνω σε αυτό το υπόβαθρο αναπτύσσεται το ‘e-honey’, μια πλατφόρμα που θα επιτρέπει ιχνηλασιμότητα σε όλη την αλυσίδα παραγωγής και διακίνησης μελιού, θα ενισχύει τον έλεγχο στις εισαγωγές και θα προστατεύει τον καταναλωτή από φαινόμενα νοθείας. Ήδη, σε συνεργασία με το υπουργείο Ανάπτυξης, γίνονται αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο ώστε τα νέα εργαλεία να λειτουργήσουν στην πράξη», επισημαίνει ο κος Πρωτοψάλτης.
Παρά τις θετικές εξελίξεις, η κλιματική αλλαγή αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη απειλή για το μέλλον του κλάδου. Η κλιματική κρίση αλλάζει τα πάντα· μετακινεί τις ανθοφορίες, μειώνει τη διαθεσιμότητα γύρης και νέκταρ, επηρεάζει την υγεία των μελισσών. Η απώλεια ενδιαιτημάτων και η πίεση στη βιοποικιλότητα συμπληρώνουν την εικόνα, ενώ ο διεθνής ανταγωνισμός και οι πιέσεις στις τιμές δημιουργούν νέες δυσκολίες για τον παραγωγό.
«Η απάντηση δεν μπορεί να είναι απλώς επιδοτήσεις», υπογραμμίζει ο γενικός γραμματέας και προσθέτει ότι «χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση: πράσινες πρακτικές, προστασία της βιοποικιλότητας, σύνδεση με την ευρύτερη βιωσιμότητα της ελληνικής υπαίθρου».
Τέλος, ο κος Πρωτοψάλτης καταλήγει με ένα σαφές μήνυμα, τονίζοντας ότι η επιτυχία της ελληνικής μελισσοκομίας δεν είναι υπόθεση ενός μόνο φορέα:
«Πολιτεία, παραγωγοί, επιστήμονες και καταναλωτές πρέπει να δουλέψουμε μαζί. Η Πολιτεία να προσφέρει στήριξη και διαφάνεια, οι παραγωγοί να επενδύουν στην ποιότητα, οι καταναλωτές να εμπιστεύονται και να επιλέγουν συνειδητά το ελληνικό μέλι», καθώς, όπως τονίζει, «χωρίς τις μέλισσες δεν υπάρχει βιώσιμη γεωργία και χωρίς βιώσιμη γεωργία δεν υπάρχει ζωντανή ύπαιθρος».
Ηχηρά μηνύματα επιβράβευσης για την ελληνική οικονομία εξέπεμψαν οι διεθνείς αγορές αλλά και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί την περασμένη εβδομάδα. Η επιστροφή της οικονομίας από την περιπέτεια της περασμένης δεκαετίας, με ρυθμούς ανάπτυξης σχεδόν διπλάσιους του μέσου ευρωπαϊκού και με ταχεία απομείωση του δημόσιου χρέους, τροφοδοτεί το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών, αναβαθμίζει τη θέση της χώρας στη διεκδίκηση κρίσιμων θέσεων στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και αποσπά τα εύσημα αγορών και διεθνών οργανισμών.
Το νέο σκηνικό αποτυπώθηκε την περασμένη εβδομάδα σε τρία διαφορετικά αλλά αλληλοεξαρτώμενα πεδία: α) στο Λονδίνο, από το μεγάλο ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε από τη διεθνή επενδυτική κοινότητα για τις ελληνικές τράπεζες στο συνέδριο της Morgan Stanley και της ΕΧΑΕ, β) στις Βρυξέλλες, από την ανακοίνωση των δύο υποψηφίων για την προεδρία του Eurogroup, ο ένας εκ των οποίων είναι ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, και γ) στο Λουξεμβούργο, από το νέο «πράσινο φως» που έδωσαν ο ESM και ο EFSF για την πρόωρη αποπληρωμή μνημονιακού δανείου ύψους 5,29 δισ. ευρώ.
Στην πρώτη περίπτωση, το αξιοσημείωτο είναι ότι το ενδιαφέρον για τις ελληνικές τράπεζες στο συνέδριο του Λονδίνου προήλθε κυρίως από μεγάλα, μακροπρόθεσμα επενδυτικά κεφάλαια, τα οποία πριν από μερικά χρόνια δεν ενδιαφέρονταν να επενδύσουν στην Ελλάδα. Γι’ αυτό και στο συνέδριο της Morgan Stanley πραγματοποιήθηκαν δεκάδες ραντεβού με τις διοικήσεις και τους εκπροσώπους των μεγάλων ελληνικών τραπεζών.
Υψηλή θέση στην ατζέντα των συζητήσεων είχαν οι προβλέψεις για την πορεία των βασικών τραπεζικών μεγεθών, οι οποίες κρίνονται ιδιαίτερα θετικές, παράλληλα με εκείνες για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, σύμφωνα με κύκλους που συμμετείχαν στις επαφές. Σύμφωνα με τους ίδιους παράγοντες, καθοριστικός παράγοντας για τη δρομολόγηση των εξελίξεων αυτών είναι η εξαγορά της ΕΧΑΕ από το Euronext.
Όσον αφορά το δεύτερο μήνυμα, ποτέ στο παρελθόν Έλληνας υπουργός Οικονομικών δεν είχε διεκδικήσει τη θέση του προέδρου του Eurogroup. Την παράδοση αυτή «έσπασε» ο Κυριάκος Πιερρακάκης, που διεκδικεί πλέον – και μάλιστα με ισχυρές πιθανότητες – τη θέση αυτή μαζί με τον αντιπρόεδρο της βελγικής κυβέρνησης και υπουργό Προϋπολογισμού, Βίνσεντ βαν Πέτεγκεμ.
Η υποψηφιότητα του Έλληνα υπουργού συνάντησε θετική ανταπόκριση σε διεθνή μέσα ενημέρωσης, τα οποία ανέδειξαν τις διαφορές μεταξύ των δύο υποψηφιοτήτων. Σε αναφορές ευρωπαϊκών και βρετανικών μέσων γίνεται λόγος για «προφίλ μεταρρυθμιστή», με έμφαση στην ψηφιοποίηση, τον εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα και το άνοιγμα στην καινοτομία και τις επενδύσεις.
Κοινή συνισταμένη των αναλύσεων είναι ότι η υποψηφιότητα Πιερρακάκη συνδέεται και με την ανοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας, με βασικά χαρακτηριστικά τη δημοσιονομική ισορροπία και την ταχεία απομείωση του χρέους. Η εκλογή του νέου προέδρου του Eurogroup θα γίνει την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου.
Η τρίτη παράμετρος αφορά την ταχεία μείωση του χρέους της Ελλάδας, το οποίο αναμένεται να υποχωρήσει φέτος στο 145,9% του ΑΕΠ από 154,2% του ΑΕΠ το 2024, για να μειωθεί περαιτέρω στο 138,2% το 2026, στο 131,7% το 2027, στο 124,6% το 2028 και στο 119% το 2029. Η γρήγορη μείωση προβλέπεται στον Πολυετή Δημοσιονομικό Προγραμματισμό που παρουσίασε το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Η συνέχιση της πορείας αποκλιμάκωσης του δημόσιου χρέους αποδίδεται στην ανοδική πορεία της οικονομίας, καθώς και στις πρόωρες αποπληρωμές, λόγω των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων των τελευταίων ετών. Το «πράσινο φως» για νέα πρόωρη εξόφληση χρέους έδωσαν την περασμένη εβδομάδα οι διοικήσεις των ESM και EFSF.
Πρόκειται για προεξόφληση μέρους του δανείου Greek Loan Facility (GLF), που ήταν μέρος του πρώτου προγράμματος χρηματοδοτικής στήριξης της Ελλάδας, το οποίο συμφωνήθηκε τον Μάιο του 2010. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει ήδη εξοφλήσει τα δάνειά της προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) από το 2022.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε υπόμνημα στις 5 Δεκεμβρίου με στόχο την ευθυγράμμιση των αμερικανικών συστάσεων για τα παιδικά εμβόλια με τις βέλτιστες πρακτικές σε «ανεπτυγμένες» και «συγκρίσιμες» χώρες, όπου τα παιδιά λαμβάνουν λιγότερα εμβόλια σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στο κείμενο του υπομνήματος ανέφερε ότι όταν ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του τον Ιανουάριο, οι ΗΠΑ συνιστούσαν την ανοσοποίηση των παιδιών έναντι 18 ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της COVID-19, αριθμός μεγαλύτερος από εκείνον που συνιστάται στη Δανία (10), στην Ιαπωνία (14) και στη Γερμανία (15).
Πρόσθεσε ότι και άλλες ισχύουσες αμερικανικές συστάσεις αποκλίνουν από τις πολιτικές της πλειονότητας των ανεπτυγμένων χωρών και ότι χρειάζεται περαιτέρω μελέτη ώστε οι Αμερικανοί να λαμβάνουν ιατρικές συμβουλές που υποστηρίζονται επιστημονικά.
Ενημερωτικό σημείωμα του Λευκού Οίκου που συνόδευε το υπόμνημα ανέφερε ότι οι ΗΠΑ συνιστούν σήμερα ετήσιο εμβολιασμό κατά της γρίπης από την ηλικία των έξι μηνών, ενώ πολλές συγκρίσιμες χώρες δεν περιλαμβάνουν τον ετήσιο εμβολιασμό κατά της γρίπης στον κορμό του βασικού παιδικού προγράμματος.
Στο ίδιο σημείωμα επισημαινόταν ότι πρακτικές όπως ο εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Β κατά τη γέννηση είναι καθιερωμένες στις ΗΠΑ, αλλά ασυνήθιστες στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες, όπου συνήθως συνιστώνται μόνο για νεογνά των οποίων οι μητέρες έχουν βγει θετικές στη λοίμωξη.
Με το υπόμνημα, ο Τραμπ έδωσε εντολή στο υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών (HHS) και στα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) να εξετάσουν τις βέλτιστες πρακτικές σε «συγκρίσιμες, ανεπτυγμένες χώρες» σχετικά με τις βασικές συστάσεις παιδικού εμβολιασμού και τα επιστημονικά δεδομένα που τις στηρίζουν.
Εφόσον HHS και CDC καταλήξουν ότι οι πρακτικές αυτές είναι καλύτερες από τις αμερικανικές συστάσεις, θα πρέπει να επικαιροποιήσουν το βασικό πρόγραμμα παιδικών εμβολίων στις ΗΠΑ ώστε να ευθυγραμμιστεί με τα επιστημονικά δεδομένα και τις βέλτιστες πρακτικές, διατηρώντας παράλληλα την πρόσβαση των Αμερικανών στα ήδη διαθέσιμα εμβόλια.
Ο πρόεδρος είχε προαναγγείλει το υπόμνημα με ανάρτηση στο Truth Social, αναφέροντας ότι είχε δώσει οδηγία στο HHS να επιταχύνει την εξέταση προγραμμάτων παιδικών εμβολιασμών σε άλλες χώρες και να ευθυγραμμίσει τις αμερικανικές συστάσεις με όσες θεωρούνται βέλτιστες πρακτικές.
Η ανάρτηση ήρθε λίγες ώρες αφότου η Συμβουλευτική Επιτροπή για τις Πρακτικές Ανοσοποίησης (ACIP) ψήφισε να σταματήσει να συνιστά στα βρέφη τη χορήγηση του εμβολίου κατά της ηπατίτιδας Β, εκτός αν οι μητέρες τους είναι θετικές στον ιό.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι στηρίζει την κίνηση αυτή, σημειώνοντας ότι η επιτροπή έλαβε «μια πολύ καλή απόφαση», και πρόσθεσε ότι η επιτροπή εμβολίων του CDC αποφάσισε να τερματίσει τη σύσταση για το εμβόλιο της ηπατίτιδας Β στα βρέφη, τα περισσότερα από τα οποία, κατά την εκτίμησή του, δεν διατρέχουν κίνδυνο από την ηπατίτιδα Β, την οποία χαρακτήρισε ασθένεια που μεταδίδεται κυρίως μέσω σεξουαλικής επαφής ή μέσω μολυσμένων βελόνων.
Υποστήριξε, επίσης, ότι το αμερικανικό πρόγραμμα παιδικών εμβολιασμών επί μακρόν απαιτούσε 72 «ενέσεις» για απολύτως υγιή βρέφη, περισσότερες από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο και περισσότερες από όσες είναι αναγκαίες, χαρακτηρίζοντας αυτό «γελοίο».
Η ψηφοφορία της ACIP στις 5 Δεκεμβρίου έγινε στο πλαίσιο διήμερης συνεδρίασης και αφορούσε ειδικά τη σύσταση για τη δόση ηπατίτιδας Β στα νεογνά. Η επιτροπή ειδικών που έχει επιλεγεί από τον υπουργό Υγείας Ρόμπερτ Φ. Κέννεντυ Τζούνιορ ψήφισε να εισηγηθεί στους ομοσπονδιακούς αξιωματούχους να σταματήσουν να κατευθύνουν τους γονείς ώστε να εμβολιάζουν γρήγορα τα βρέφη τους κατά της ηπατίτιδας Β, εκτός αν οι μητέρες είναι θετικές.
Το CDC συνιστά σήμερα σχεδόν όλα τα νεογνά να λαμβάνουν το εμβόλιο εντός 24 ωρών από τη γέννηση. Ωστόσο, η πλειοψηφία της ACIP ανέφερε ότι στο εξής το CDC δεν θα πρέπει να συνιστά να λαμβάνουν εμβόλιο τα βρέφη που γεννιούνται από γυναίκες οι οποίες έχουν βγει αρνητικές, εκτός αν γονείς και επαγγελματίες υγείας αποφασίσουν να εμβολιάσουν τα βρέφη αφού σταθμίσουν κινδύνους και οφέλη.
Οκτώ μέλη ψήφισαν υπέρ και τρία κατά, ενώ όσοι τάχθηκαν υπέρ ανέφεραν ότι τα δεδομένα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας για τις ισχύουσες συστάσεις είναι ανεπαρκή. Ο Ρέτσεφ Λέβι (Retsef Levi) ανέφερε πριν από την ψηφοφορία ότι στόχος είναι η επιστροφή σε πολιτική δημόσιας υγείας βασισμένη στον κίνδυνο, στην ενημερωμένη συναίνεση και στην ατομική λήψη αποφάσεων, ώστε οι γονείς να αξιολογούν κίνδυνο και όφελος και να αποφασίζουν.
Ο Ρέτσεφ Λέβι, μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του CDC για τις Πρακτικές Ανοσοποίησης, στα κεντρικά γραφεία του CDC στην Ατλάντα της Τζόρτζια. ΗΠΑ, 4 Δεκεμβρίου 2025. (Elijah Nouvelage/Getty Images)
Σύμφωνα με την ACIP, η σύσταση για δόση εντός 24 ωρών θα πρέπει να παραμείνει σε ισχύ για βρέφη που γεννιούνται από γυναίκες θετικές στην ηπατίτιδα Β ή των οποίων το καθεστώς ηπατίτιδας Β είναι άγνωστο. Για βρέφη που γεννιούνται από γυναίκες αρνητικές, η επιτροπή εισηγήθηκε η απόφαση να λαμβάνεται κατά περίπτωση—δηλαδή να μην προχωρά εμβολιασμός αν οι γονείς δεν συμβουλευτούν επαγγελματίες υγείας και δεν σταθμίσουν τους κινδύνους και τα οφέλη του εμβολίου και τον κίνδυνο λοίμωξης από ηπατίτιδα Β.
Εφόσον οι γονείς προχωρήσουν, η επιτροπή πρότεινε η αρχική δόση να μη δίνεται νωρίτερα από την ηλικία των 2 μηνών. Για παιδιά που έχουν ήδη λάβει τουλάχιστον μία δόση, η ACIP ανέφερε ότι οι γονείς θα πρέπει να συζητούν με γιατρούς το ενδεχόμενο εξέτασης για αντισώματα έναντι της ηπατίτιδας Β πριν από πρόσθετες δόσεις και υποστήριξε ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα πρέπει να καλύπτουν το κόστος της εξέτασης.
Ο διευθυντής του CDC συνήθως υιοθετεί τις εισηγήσεις της ACIP χωρίς αλλαγές. Χρέη υπηρεσιακού διευθυντή του CDC εκτελεί ο Τζιμ Ο’Νηλ (Jim O’Neill), ο οποίος είναι επίσης αναπληρωτής υπουργός του Κέννεντυ. Το HHS ανέδειξε τις ψηφοφορίες της ACIP σε δελτίο Τύπου, στο οποίο παρατέθηκε δήλωση του Ο’Νηλ ότι ο αμερικανικός λαός έχει ωφεληθεί από την καλά ενημερωμένη, αυστηρή συζήτηση της επιτροπής σχετικά με το κατά πόσον είναι κατάλληλος ένας εμβολιασμός στις πρώτες ώρες της ζωής, χωρίς ωστόσο να διευκρινιστεί αν θα υιοθετηθεί η σύσταση.
Ηπατίτιδα Β
Η ηπατίτιδα Β περιγράφεται ως ιός που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όπως σκουρόχρωμα ούρα και λοίμωξη στο ήπαρ και ότι μεταδίδεται μέσω έκθεσης σε σωματικά υγρά από μολυσμένο άτομο, καθώς και από μητέρα σε παιδί κατά την εγκυμοσύνη. Εκτίμηση του Εθνικού Κέντρου Στατιστικών Υγείας των ΗΠΑ ανέφερε ότι περίπου 0,5% των εγκύων γυναικών βγαίνουν θετικές και ότι το 2021 γεννήθηκαν 17.827 παιδιά από μητέρες που είχαν βγει θετικές.
Την ίδια χρονιά, ενώ περίπου οκτώ στις δέκα γεννήσεις συνολικά ήταν από μητέρες γεννημένες στις ΗΠΑ, η πλειονότητα των μητέρων που είχαν βγει θετικές στην ηπατίτιδα Β δεν είχαν γεννηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με το CDC, περίπου το 80% των παιδιών που γεννήθηκαν στις ΗΠΑ το 2020 και το 2021 έλαβαν μία δόση εμβολίου κατά της ηπατίτιδας Β μέσα σε τρεις ημέρες από τη γέννηση.
Αξιωματούχοι συνιστούν από το 1991 όλα τα βρέφη να κάνουν εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β λίγο μετά τη γέννηση, ενώ το CDC και ορισμένοι ειδικοί εκτός κυβέρνησης αποδίδουν στο εμβόλιο τη συμβολή του σε απότομη μείωση των οξέων κρουσμάτων.
Ο Δρ Κόντυ Μάισνερ (Dr. Cody Meissner), μέλος της ACIP που ψήφισε κατά της αλλαγής του ισχύοντος προγράμματος, ανέφερε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης ότι η νόσος έχει μειωθεί στις ΗΠΑ χάρη στην αποτελεσματικότητα του τρέχοντος προγράμματος ανοσοποίησης.
Ένα βρέφος μετά τη χορήγηση εμβολίου κατά της ηπατίτιδας Β και άλλων ασθενειών, σε φωτογραφία αρχείου. (Riccardo Milani/Hans Lucas/AFP μέσω Getty Images)
Ταυτόχρονα, η Σύνθια Νέβισον (Cynthia Nevison), εργολάβος του CDC, ανέφερε ότι το επίπεδο αντισωμάτων στους εμβολιασμένους μειώνεται με τον χρόνο και έχει εντοπιστεί σε χαμηλά επίπεδα σε μεγαλύτερες ηλικίες, ιδίως μεταξύ παιδιών που εμβολιάστηκαν νωρίς στη ζωή τους, παραπέμποντας σε αρκετές εργασίες, μεταξύ των οποίων έρευνα του 2016 σε ενήλικες και παιδιά στην Αλάσκα.
Το CDC αναγνωρίζει στον ιστότοπό του ότι τα αντισώματα μειώνονται με τον χρόνο, αλλά αναφέρει επίσης ότι η ανοσολογική μνήμη παραμένει.
Η Νέβισον σημείωσε ακόμη ότι τα κρούσματα ηπατίτιδας Β μειώνονταν ήδη από κορύφωση το 1985, όταν εισήχθη η καθολική δόση κατά τη γέννηση, σε αντίθεση με δημοσίευση του CDC το 1991, η οποία εξηγούσε την επέκταση της εκστρατείας σε όλα τα νεογνά και ανέφερε ότι ο επιλεκτικός εμβολιασμός ατόμων με αναγνωρισμένους παράγοντες κινδύνου δεν είχε μειώσει τη συχνότητα της ηπατίτιδας Β.
Κλινικές δοκιμές και ποιότητα δεδομένων
Η Δρ Τρέισι Μπεθ Χόεγκ (Dr. Tracy Beth Hoeg), νέα υπηρεσιακή διευθύντρια του Κέντρου Αξιολόγησης και Έρευνας Βιολογικών Προϊόντων του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), επέκρινε τις κλινικές δοκιμές που αποτέλεσαν τη βάση για την έγκριση των εμβολίων κατά της ηπατίτιδας Β, επισημαίνοντας ότι δεν είχαν ομάδες ελέγχου και ότι παρακολούθησαν βρέφη μόνο έως επτά ημέρες, προσθέτοντας ότι σήμερα δεν θα εγκρινόταν εμβόλιο με δεδομένα αυτού του τύπου.
Ανέφερε ακόμη ότι δοκιμές μετά την αδειοδότηση δεν χρησιμοποίησαν ομάδες σύγκρισης που έλαβαν εικονικό φάρμακο, οδηγώντας —κατά τη διατύπωσή της— σε πολύ χαμηλό επίπεδο εμπιστοσύνης στο ότι τα οφέλη υπερτερούν των κινδύνων με τα διαθέσιμα δεδομένα.
Ο Λέβι χαρακτήρισε τα δεδομένα εξωφρενικά και είπε ότι δεν γνωρίζει πώς υπάρχει το θάρρος, με τόσο περιορισμένα στοιχεία, να λέγεται στους γονείς ότι είναι εντάξει η χορήγηση σε νεογέννητο στις πρώτες ώρες της ζωής του όταν ο κίνδυνος είναι τόσο χαμηλός.
Το CDC συνιστά σήμερα τα παιδιά να λαμβάνουν αρχική δόση κατά της ηπατίτιδας Β λίγο μετά τη γέννηση, δεύτερη στην ηλικία 1 έως 2 μηνών και τρίτη μεταξύ 6 και 18 μηνών. Το CDC αναφέρει ότι πάνω από το 90% των ληπτών κάτω των 40 ετών αναπτύσσουν αντισώματα μετά από τρεις δόσεις και εκτιμά ότι το σχήμα είναι αποτελεσματικό σε ποσοστό 80% έως 100%.
Το πρόγραμμα εμβολιασμών του CDC λειτουργεί ως οδηγός για πολιτείες και οργανισμούς σε όλη τη χώρα, ενώ πολλές πολιτείες επιβάλλουν υποχρεωτικούς εμβολιασμούς βασισμένους εξ ολοκλήρου ή σε μεγάλο βαθμό σε αυτό.
Αντιδράσεις και στήριξη εντός και εκτός κυβέρνησης
Ομάδες εκτός κυβέρνησης, όπως η American Academy of Family Physicians (Αμερικανική Ακαδημία Οικογενειακών Ιατρών), καθώς και ορισμένοι πρώην αξιωματούχοι του CDC, αντιτάχθηκαν σε αλλαγή πολιτικής.
Η πρώην διευθύντρια του CDC Δρ Ροσέλ Ουαλένσκυ (Dr. Rochelle Walensky) και δύο ακόμη γιατροί εκτίμησαν ότι θα υπάρξει μεγαλύτερος αριθμός λοιμώξεων από ηπατίτιδα Β μεταξύ παιδιών από τις μητέρες τους αν η πρώτη δόση μετατεθεί, ενώ σε άρθρο γνώμης στο Journal of the American Medical Associationανέφεραν ότι η καθυστέρηση πέρα από τη νεογνική περίοδο εισάγει κινδύνους με ισόβιες επιζήμιες συνέπειες και κανένα μετρήσιμο όφελος για την υγεία.
Παράλληλα, εκπρόσωπος του HHS ανέφερε σε πρόσφατο ηλεκτρονικό μήνυμα προς την εφημερίδα The Epoch Times ότι το CDC δεν έχει μοντελοποιήσει τον αντίκτυπο της καθυστέρησης της πρώτης δόσης.
Από την άλλη πλευρά, ο οργανισμός Children’s Health Defense (Υπεράσπιση της Υγείας των Παιδιών), του οποίου πρώην πρόεδρος ήταν ο Κέννεντυ, και άλλες οργανώσεις στήριξαν την επικαιροποίηση.
Ο Μπράιαν Χούκερ (Brian Hooker), επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος του Children’s Health Defense, ανέφερε στην Epoch Times ότι τα βρέφη θα πρέπει να αποφεύγουν τα άλατα αλουμινίου που χρησιμοποιούνται ως ενισχυτικό στο εμβόλιο και ότι εναλλακτικές λύσεις όπως οι ανοσοσφαιρίνες είναι επαρκείς.
Η Βίκυ Πέμπσγουορθ (Vicky Pebsworth) ανέφερε ότι η ανασκόπηση του εμβολίου ξεκίνησε επειδή δεν είχε εξεταστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ ο καταστατικός χάρτης της ACIP προβλέπει περιοδική επανεξέταση παιδιατρικών εμβολίων, και πρόσθεσε ότι έρευνες σε γονείς έδειξαν πως ορισμένοι απέφευγαν ή καθυστερούσαν τον εμβολιασμό λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια και για το αν το εμβόλιο ήταν απαραίτητο. Στα ανεπιθύμητα συμβάντα μετά τον εμβολιασμό περιλαμβάνονται πυρετός και σύνδρομο Γκιγιέν-Μπαρρέ.
Αναφέρθηκε ότι σε πολλές άλλες χώρες υψηλού εισοδήματος οι αξιωματούχοι συνιστούν τον εμβολιασμό κατά της ηπατίτιδας Β νωρίς —ή και καθόλου— μόνο για βρέφη των οποίων οι μητέρες έχουν βγει θετικές στον ιό.
Εκπρόσωποι των GlaxoSmithKline, Merck και Sanofi, που κατασκευάζουν εμβόλια κατά της ηπατίτιδας Β, μίλησαν κατά της αλλαγής του προγράμματος.
Η Δρ Κάντις Ρόμπινσον (Dr. Candice Robinson), ιατρική διευθύντρια επιστημονικών υποθέσεων και δημόσιας υγείας στη GlaxoSmithKline, ανέφερε προς την επιτροπή ότι τα δεδομένα δείχνουν με συνέπεια πως η δόση κατά τη γέννηση είναι κρίσιμη για την πρόληψη χρόνιων λοιμώξεων από τον ιό της ηπατίτιδας Β.
Εάν το CDC υιοθετήσει τις αλλαγές, αυτό θα αποτελεί την πιο πρόσφατη επικαιροποίηση του προγράμματος εμβολιασμών υπό την ηγεσία του Κέννεντυ. Προηγούμενες αλλαγές περιλάμβαναν την κατάργηση της καθολικής σύστασης για εμβόλια COVID-19 και την υποστήριξη μεμονωμένου εμβολιασμού κατά της ανεμοβλογιάς.
Νέο πακέτο κυρώσεων επέβαλε το Ηνωμένο Βασίλειο στη Ρωσία τη Δευτέρα, 4 Δεκεμβρίου, μία ημέρα αφότου δημόσια έρευνα για τον θάνατο της Ντον Στέρτζις, η οποία δηλητηριάστηκε από τον νευροτοξικό παράγοντα Novichok το 2018, καταλόγισε ευθύνη στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Το Λονδίνο κάλεσε επίσης τον Ρώσο πρέσβη στη βρετανική πρωτεύουσα να δώσει εξηγήσεις, κάνοντας λόγο για «συνεχιζόμενη εκστρατεία εχθρικών ενεργειών» εις βάρος της χώρας.
Η δημόσια έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «ο Πούτιν είχε διατάξει την επίθεση με Novichok το 2018 από πράκτορες της GRU κατά του Σεργκέι Σκριπάλ, Ρώσου αποστάτη και πρώην συνταγματάρχη της GRU, στο Σόλσμπερι του Γουίλτσιρ, γεγονός που τελικά προκάλεσε τον θάνατο της Στέρτζις, η οποία δεν είχε καμία σχέση με τον Σκριπάλ και τη Ρωσία».
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Σερ Κηρ Στάρμερ δήλωσε: «Η δηλητηρίαση στο Σόλσμπερι συγκλόνισε το έθνος και τα σημερινά συμπεράσματα υπενθυμίζουν με τον πλέον δραματικό τρόπο την περιφρόνηση του Κρεμλίνου για την ανθρώπινη ζωή. Ο άδικος θάνατος της Ντον ήταν μία τραγωδία που θα υπενθυμίζει για πάντα την ασυλλόγιστη επιθετικότητα της Ρωσίας. Οι σκέψεις μου είναι με την οικογένειά της και τους ανθρώπους που την αγαπούσαν. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα στέκεται πάντα απέναντι στο βίαιο καθεστώς Πούτιν και θα χαρακτηρίζει τη δολοφονική του μηχανή με το όνομά της. […] Οι σημερινές κυρώσεις αποτελούν το τελευταίο βήμα στην αμετακίνητη υπεράσπιση της ευρωπαϊκής ασφάλειας, καθώς συνεχίζουμε να πιέζουμε τα οικονομικά της Ρωσίας και να ενισχύουμε τη θέση της Ουκρανίας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Εκτός από τη στόχευση κατά της GRU εν συνόλῳ, το Λονδίνο επέβαλε κυρώσεις σε οκτώ στελέχη κυβερνοστρατιωτικής αντικατασκοπείας και σε τρεις ακόμη αξιωματικούς της GRU, τους οποίους θεωρεί υπεύθυνους για εχθρικές ενέργειες στην Ουκρανία και σε χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένου σχεδίου επίθεσης σε ουκρανικά σούπερ μάρκετ. Οι νέες κυρώσεις προστίθενται σε διαδοχικά πακέτα μέτρων που έχει ανακοινώσει το Ηνωμένο Βασίλειο εις βάρος της Μόσχας, σε ένδειξη στήριξης προς την Ουκρανία.
Η Ρωσία αρνείται κάθε ανάμειξη στην υπόθεση του Σόλσμπερι και καταδικάζει τις βρετανικές κινήσεις. Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα, μιλώντας στο κρατικό πρακτορείο TASS, δήλωσε: «Η ρωσική πλευρά δεν αναγνωρίζει τις παράνομες κυρώσεις που επιβάλλονται με προσχηματικά επιχειρήματα, παρακάμπτοντας το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, και διατηρεί το δικαίωμα για αντίμετρα. Οι Βρετανοί μπορούν να είναι βέβαιοι για το αναπόφευκτο αυτών των μέτρων».
Η Ζαχάροβα αμφισβήτησε επίσης τις βρετανικές αιτιάσεις σχετικά με το κινητό τηλέφωνο της Γιούλια Σκριπάλ, κόρης του Σεργκέι, λέγοντας: «Γιατί η ίδια η Γιούλια Σκριπάλ δεν τοποθετείται δημόσια; Πώς ζει όλα αυτά τα χρόνια; Τι συνέβη με τον πατέρα της; Πώς γίνεται το χακάρισμα της ηλεκτρονικής της συσκευής να εξισώνεται με υπονόμευση της κρατικής ακεραιότητας; Με έχουν κουράσει αυτά τα κακόγουστα αγγλικά παραμύθια».
Η 44χρονη Ντον Στέρτζις έχασε τη ζωή της όταν εκτέθηκε στον Novichok, που είχε τοποθετηθεί σε μπουκαλάκι αρώματος και βρέθηκε πεταμένο στο Έιμσμπερι του Γουίλτσιρ, τον Ιούλιο του 2018. Ο θάνατός της συνέβη μετά από τη δολοφονική απόπειρα σε βάρος της οικογένειας Σκριπάλ και του τότε αστυνομικού Νικ Μπέιλι, οι οποίοι είχαν δηλητηριαστεί στο γειτονικό Σόλσμπερι τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς.
Σύμφωνα με το πόρισμα της δημόσιας έρευνας, οι τελευταίοι υπέστησαν βλάβες όταν μέλη της στρατιωτικής αντικατασκοπείας της Ρωσίας άλειψαν τον νευροτοξικό παράγοντα στη λαβή της πόρτας του Σεργκέι Σκριπάλ. Στην τελική του έκθεση, που δημοσιεύτηκε στις 4 Δεκεμβρίου, ο δικαστής Λόρδος Χιουζ κατέληξε ότι «η απόπειρα δολοφονίας του Σκριπάλ έτυχε έγκρισης από το υψηλότερο επίπεδο, δηλαδή από τον πρόεδρο Πούτιν».
Ο Χιουζ επεσήμανε: «Η συμπεριφορά των Πέτροφ και Μπασάροφ, των ανωτέρων τους στη GRU και όσων ενέκριναν την αποστολή τους, έως και – όπως διαπίστωσα – του προέδρου Πούτιν, ήταν απερίγραπτα απερίσκεπτη. Εκείνοι και μόνον εκείνοι φέρουν την ηθική ευθύνη για τον θάνατο της Ντον».
Νέες επαφές μεταξύ Ουκρανών και Αμερικανών ήταν προγραμματισμένες για την Παρασκευή, 5 Δεκεμβρίου, στο Μαϊάμι της Φλόριντας, για να συζητηθεί η αμερικανική πρόταση για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο εκπρόσωπος του Κιέβου.
«Ναι, μια νέα συνάντηση αναμένεται σήμερα», δήλωσε χθες ο Ολεκσάντρ Μπεβζ, σύμβουλος του επικεφαλής της ουκρανικής προεδρίας, διευκρίζοντας ότι ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Κιέβου Ρουστέμ Ουμέροφ βρίσκεται εκεί.
Ο Γουίτκοφ πρόκειται να ενημερώσει τον Ουκρανό αξιωματούχο για τη συνάντηση που είχε στη Μόσχα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, δήλωσε η πηγή στο Reuters, προσθέτοντας ότι η συνάντηση δεν θα επικεντρωθεί στο ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ.
Αμερικανός αξιωματούχος που ζήτησε να μην κατονομαστεί είχε δηλώσει την Τετάρτη ότι ο Αμερικανός απεσταλμένος του Ντόναλντ Τραμπ, ο Στηβ Γουίτκοφ, και ο γαμπρός του Αμερικανού προέδρου, ο Τζάρεντ Κούσνερ, επρόκειτο να συναντήσουν τον Ουμέροφ την Πέμπτη στη Φλόριντα.
Ο Μιχαΐλο Ποντολιάκ, σύμβουλος της ουκρανικής προεδρίας, υπογράμμισε στην πλατφόρμα Χ ότι αν και «η διπλωματική διαδικασία διεξάγεται κυρίως στα παρασκήνια, οι θέσεις είναι ξεκάθαρες . […] Η Ουκρανία θέλει το τέλος του πολέμου και είναι έτοιμη για συνομιλίες».
Από τότε που οι Αμερικανοί παρουσίασαν το σχέδιο του προέδρου Τραμπ, πριν από σχεδόν τρεις εβδομάδες, αρκετές συνεδριάσεις έχουν πραγματοποιηθεί με τους Ουκρανούς στη Γενεύη και στη Φλόριντα σε μια προσπάθεια να γίνουν τροποποιήσεις στο κείμενο υπέρ του Κιέβου.
Ταυτόχρονα, ο ρωσικός στρατός συνεχίζει την προώθησή του στο μέτωπο, δηλώνοντας ότι κατέλαβε την τοποθεσία Μπεζιμενέ στην περιφέρεια του Ντονέτσκ, στην ανατολική Ουκρανία, όπου επικεντρώνονται οι μάχες.
Η ουκρανική πολεμική αεροπορία ανέφερε από την πλευρά της ότι η Ρωσία εκτόξευσε 137 μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια της χθεσινής νύχτας, εκ των οποίων τα 80 καταρρίφθηκαν.
Συνάντηση με τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Ακίλα Σάλεχ, ο οποίος πραγματοποιεί επίσκεψη στην Αθήνα, είχε την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, αμφότεροι αναφέρθηκαν στις ιστορικές σχέσεις Ελλάδας-Λιβύης και τόνισαν ότι η άμεση γειτνίαση των δύο χωρών καθιστά αναγκαία τη συνέχιση διεξαγωγής ειλικρινούς διαλόγου και τη συνεργασία σε σειρά θεμάτων.
Ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στην ουσιαστική συμβολή της Ελλάδας, ως κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκλεγμένου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, στην οριστική επίλυση του Λιβυκού, μέσω της διεξαγωγής ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, χωρίς έξωθεν παρεμβάσεις, για την ανάδειξη μιας αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης.
Επανέλαβε ακόμη τη θέση της Ελλάδας αναφορικά με το ανυπόστατο, άκυρο και παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, σημειώνοντας ότι πρόκειται για θέση και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως υπογράμμισαν οι ίδιες πηγές.
Επιπλέον, αναφέρθηκε στα βήματα που έχουν γίνει μετά τις επισκέψεις του στην Βεγγάζη και την Τρίπολη, οι οποίες δημιούργησαν μια θετική δυναμική στις σχέσεις Ελλάδας-Λιβύης:
1. Την εκπαίδευση στελεχών της λιβυκής ακτοφυλακής και την πρόθεση της Ελλάδας για υποδοχή νέων το επόμενο διάστημα. Επεσήμανε τη σημασία ελέγχου των μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη προς την Ελλάδα και τόνισε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μην παγιωθεί μια νέα μεταναστευτική οδός.
2. Την έναρξη απευθείας αεροπορικής γραμμής με τη Λιβύη, σημειώνοντας τα ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα που αναμένεται να έχει για την ενίσχυση του τουρισμού, της επιχειρηματικής κινητικότητας και των επαφών μεταξύ των δύο λαών.
3. Την οργάνωση επιχειρηματικής αποστολής στη Βεγγάζη στις αρχές του 2026 και την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα του εμπορίου, των επενδύσεων και της ενέργειας.
Αμφότερες οι πλευρές, τέλος, συμφώνησαν να διατηρήσουν έναν ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας και εξέφρασαν την κοινή βούλησή τους για διατήρηση στενούς συνεργασίας, ώστε να καταστεί η Μεσόγειος μια θάλασσα σταθερότητας και ευημερίας.
