Κυριακή, 22 Δεκ, 2024

Η αξία της νηστείας

Όταν λέμε ‘νηστεία’, σκεφτόμαστε συνήθως τη θρησκεία, την προετοιμασία για την αγία μετάληψη και τις μεγάλες εορτές. Πάσχα, Χριστούγεννα, Δεκαπενταύγουστος είναι για την Ορθοδοξία οι κυριότερες και τότε τηρείται και η νηστεία πιο μαζικά.

Η σχέση της νηστείας με τη θρησκεία ανάγεται στα αρχαία χρόνια, όπου, ακόμα και στις παλιότερες γνωστές κοινωνίες, όσοι ήθελαν να επικοινωνήσουν με ή να τιμήσουν το θείον ή να ζητήσουν εξιλέωση νήστευαν για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Απ’ όσο γνωρίζουμε, πρόκειται για μια συνήθεια των ανατολικών λαών και της Αιγύπτου, απ’ όπου πέρασε στους Έλληνες και τους Εβραίους.

Στην αρχαία Ελλάδα, η πρακτική της νηστείας παρέμεινε σχετικά περιορισμένη και αφορούσε τη συμμετοχή στα μυστήρια, την προετοιμασία για μια θυσία και την εξιλέωση. Ήταν μια δοκιμασία που τους βοηθούσε να πλησιάσουν το θείον.

Άλλοι λαοί που ασκούσαν νηστεία ήταν οι Ρωμαίοι, οι Άραβες, οι λαοί της Άπω Ανατολής και οι αφρικανικοί λαοί. Στους Ινδούς -ιδίως τους Βραχμάνους- η νηστεία είναι συνηθισμένη και παίρνει αυστηρές και ακραίες μορφές, πολλές φορές ως μέρος ενός όρκου, ενώ μόνο ο Ζωροαστρισμός, η θρησκεία των Πάρθων, δεν απαιτεί καθόλου νηστεία.

Με την εκκοσμίκευση πολλών κοινωνιών, η άσκηση της νηστείας έχει ατονήσει σε πολλά σημεία του κόσμου και λίγοι τηρούν τις νηστείες όπως αυτές ορίζονται από την κάθε θρησκεία και Εκκλησία. Στην Ελλάδα, η νηστεία της Σαρακοστής έχει περιοριστεί σε νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας ή ακόμα και σε νηστεία της Μεγάλης Παρασκευής και του Μ. Σαββάτου μονάχα. Παρόλ’ αυτά, τα έθιμα του οβελία, της μαγειρίτσας, των τσουρεκιών και όλων των άλλων πασχαλινών εδεσμάτων συνεχίζουν να τηρούνται με κάτι παραπάνω από θρησκευτική ευλάβεια.

Σημεία των καιρών φυσικά είναι αυτά, που αντανακλούν όχι μόνο την απομάκρυνση από το θείον και την Εκκλησία, αλλά και άλλες αλλαγές στις ιδέες και τις αξίες των ανθρώπων. Αν εξετάσουμε την πρακτική της νηστείας προσεκτικά, θα διαπιστώσουμε ότι οι λειτουργίες της είναι πολλαπλές και πολυεπίπεδες.

Έχοντας σαν βασικό κίνητρο τη σύνδεση με το θείο ή την κάθαρση, οι άνθρωποι που νηστεύουν υποβάλλουν τους εαυτούς τους σε μια πειθαρχία, μια δοκιμασία και μια απώλεια. Η νηστεία δεν αφορά μόνο το σώμα, αλλά πρωτίστως τον νου και την καρδιά.

Μια πρώτη συνέπεια είναι η εκμάθηση της πειθαρχίας σε μια εξωτερική επιταγή. Οι κανόνες της νηστείας σε κάθε θρησκεία είναι συγκεκριμένοι και αυτούς οφείλει να ακολουθεί ο κάθε πιστός. Η αυτοσυγκράτηση και ο αυτοέλεγχος σχετικά με την τροφή, στοιχείο επιβίωσης αλλά και πρωταρχική πηγή απόλαυσης, είναι βασικά πράγματα που μαθαίνουμε όταν νηστεύουμε.

Την περίοδο της νηστείας έχουμε την ευκαιρία να δούμε τις αδυναμίες και τις προσκολλήσεις μας πιο καθαρά. Τι είναι αυτό που δυσκολευόμαστε να αφήσουμε; Γιατί; Πόσο πιο δυνατοί είμαστε από την προσκόλλησή μας; Ή αλλιώς, πόση αξία δίνουμε στις μικρές γαστριμαργικές προσκολλήσεις μας; Για όποιον έχει τη διάθεση για ενδοσκόπηση, η περίοδος της νηστείας προσφέρει πολλές καλές ευκαιρίες για παρατήρηση του εαυτού μας. Και μπορεί να αποτελέσει ένα ακόμα βήμα προς την αυτογνωσία.

Ασκητισμός Φωτογραφίες Αρχείου, Royalty Free Ασκητισμός Εικόνες | Depositphotos
Όσο περισσότερο περίπλοκα και απαιτητικά τα γεύματά μας τόσο λιγότερη ενέργεια μας μένει για να αφιερώσουμε σε άλλα πεδία

 

Η εκμάθηση στη στέρηση και την απώλεια είναι άλλο ένα σημαντικό κέρδος που μας προσφέρει η εκούσια αποχή από την τροφή ή από ορισμένες τροφές, συνεχώς ή για συγκεκριμένες ώρες. Η στέρηση και η απώλεια είναι μέρος της ανθρώπινης ζωής με πολλούς τρόπους, από τον πιο απλό μέχρι τις πιο περίπλοκες και τραυματικές καταστάσεις. Ωστόσο, ας έχουμε υπ’ όψιν ότι το βάθος ενός τραύματος εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες, ένας από τους οποίους είναι η ηλικία. Δηλαδή, για ένα μικρό παιδί η απώλεια ενός παιχνιδιού μπορεί να είναι σημαντικότερη σε ψυχολογικές συνέπειες απ’ ό,τι για έναν ενήλικα η απώλεια ενός συντρόφου. Ιδίως όσον αφορά τα παιδιά, η τροφή ταυτίζεται με την αγάπη, τη στοργή και τη φροντίδα και αυτό είναι κάτι που πολλοί δεν καταφέρνουμε να ξεπεράσουμε κατά βάθος ακόμα και σε ώριμη ηλικία.

Η τροφή είναι επίσης και κάτι που μας δένει πιο στέρεα στον γήινο κόσμο. Η προετοιμασία των γευμάτων απαιτεί χρόνο και κόπο, που αφαιρείται από την πνευματική μας ζωή. Όσο περισσότερο περίπλοκα και απαιτητικά τα γεύματά μας τόσο λιγότερη ενέργεια μας μένει για να αφιερώσουμε σε άλλα πεδία. Η πέψη επίσης απαιτεί ενέργεια. Σε ορισμένους πολιτισμούς, το στομάχι συνδέεται με το ηλιακό πλέγμα στο κέντρο περίπου του σώματος, το οποίο με τη σειρά του συνδέεται με το ‘Εγώ’. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να πούμε ότι όσο περισσότερη έμφαση δίνουμε στη διατροφή μας τόσο περισσότερο καλλιεργούμε και μεγαλώνουμε το ‘Εγώ’, ενισχύοντας τη θέση του εαυτού μας ως επίκεντρο της ζωής μας.

Κατά τη διάρκεια μιας νηστείας, καλλιεργούμε και αναπτύσσουμε την καρτερία μας και την υπομονή μας για να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις της.

Σε μια εποχή και κοινωνία που θεωρεί τις δυσκολίες κάθε είδους ό,τι χειρότερο, που είναι ανίκανη να διαχειριστεί την απώλεια και απεύχεται τις στερήσεις, που επιλέγει την άνεση και υπερθεματίζει υπέρ των ατομικών ελευθεριών αδιακρίτως και εις βάρος άλλων αρχών και αξιών, θεωρώντας την υποταγή του ‘εγώ’ και των προσωπικών επιθυμιών, ονείρων κλπ. ως το χειρότερο κακό, είναι φυσικό η νηστεία να μην έχει πολλούς οπαδούς.

Μα τα παραπάνω είναι η φυσική συνέπεια της απομάκρυνσής μας από το θείο. Όταν λείπει το ανώτερο να μας εμπνέει, η προσοχή μας στρέφεται προς τα κάτω, προς τον εαυτό μας. Χωρίς αιτιολογία, πώς να υποβάλλουμε τους εαυτούς μας σε δυσκολίες, θυσιάζοντας την ευχαρίστησή μας;

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια επιστροφή στη νηστεία, η οποία σε μεγάλο βαθμό συνδέεται με την υγεία. Υγιεινή διατροφή, χορτοφαγία, διαλειμματική ή περιοδική νηστεία, βιγκανισμός, κλπ. έχουν εμφανιστεί για να καλύψουν το κενό της Σαρακοστής και των άλλων θρησκευτικών νηστειών του έτους και της εβδομάδας.

Αντίστοιχα, ίσως έχει αρχίσει να προβάλλει και το πνευματικό κενό που επέφεραν η αθεΐα κι ο ανθρωπισμός στον πολιτισμό μας. Αν συνειδητοποιήσουμε πόσο έχουμε σφάλλει στον δρόμο που έχουμε πάρει, σε πόση μοναξιά, υπαρξιακή φτώχεια και ευτέλεια μας οδηγεί, ενδεχομένως να καταφέρουμε και να τον αλλάξουμε.

Χανς Κρίστιαν Άντερσεν: Γεννημένος παραμυθάς

Στις 2 Απριλίου του 1805, γεννήθηκε στην πόλη Όντενσε της Δανίας ο πιο γνωστός κι αγαπημένος παραμυθάς μας,  ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Αν και οι γονείς του ήταν φτωχοί και δεν κατάφερε να λάβει ιδιαίτερη μόρφωση, γιατί έπρεπε να δουλεύει από μικρός, εξελίχθηκε σε συγγραφέα, ποιητή και μεγάλο παραμυθά. Προς τιμήν του έργου του, η ημερομηνία γέννησής του ανακηρύχθηκε το 1966 από το Διεθνές Συμβούλιο για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ) Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου.

Η σχέση του με τα παραμύθια και την αφήγηση ξεκινά νωρίς στη ζωή του, όταν νεαρός ακόμα έδινε τις δικές του παραστάσεις με ένα αυτοσχέδιο κουκλοθέατρο, όπου ο ίδιος έφτιαχνε ακόμα και τα ρούχα για τις κούκλες. Τα περισσότερα έργα που παρουσίαζε ήταν του Σαίξπηρ.

Όταν ο βασιλιά της Δανίας έμαθε για το αγόρι που έπαιζε μόνο του Σαίξπηρ με χαρακτηριστική ευκολία, ενδιαφέρθηκε για αυτόν και αποφάσισε να τον βοηθήσει να τελειώσει τις σπουδές του, στέλνοντάς τον σε ένα από τα καλύτερα Γυμνάσια της χώρας. Από εκεί ο Χανς αποφοίτησε σε ηλικία 23 χρόνων, με όχι πολύ καλές αναμνήσεις.

Από εκεί και πέρα, αφοσιώνεται στη συγγραφή δοκιμάζοντας τις δυνάμεις του σχεδόν σε κάθε είδος γραφής: ποίηση, μυθιστόρημα, θεατρικά έργα, λιμπρέτα, ταξιδιωτική λογοτεχνία κλπ., που αποσπούν την προσοχή του γερμανικού κυρίως κοινού.

Τα πρώτα του παραμύθια δημοσιεύονται το 1835, δεν έχουν όμως αμέσως επιτυχία. Ωστόσο, Άντερσεν επιμένει, γράφοντας όλο και περισσότερα, πολλά από τα οποία είναι σήμερα από τα πιο γνωστά, πολυμεταφρασμένα και πολυδιασκευασμένα παραμύθια. «Η μικρή γοργόνα», «Τα ρούχα του Αυτοκράτορα», «Τα κόκκινα παπούτσια», «Το ασχημόπαπο» και «Η Παρθένα των Πάγων» είναι λίγα μόνο από αυτά.

Τα παραμύθια του, όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, δεν μας δίνουν ακριβή εικόνα της σκέψης του μεγάλου παραμυθά. Πολλά έχουν αλλοιωθεί έτσι ώστε να ικανοποιούν το σύγχρονο σκεπτικό, που βρίσκεται μακριά από το πνεύμα του Άντερσεν.

Όποιος έχει την τύχη να βρει ή να έχει φυλαγμένες παλιές εκδόσεις με συλλογές του, σίγουρα γνωρίζει του λόγου το αληθές. Και όσοι ανακαλύψουν και τα λιγότερα γνωστά παραμύθια του θα διαπιστώσουν πόσα πραγματικά έδινε στον κόσμο με τις ιστορίες του.

Από τη μία, έχουμε έναν γνώστη της ανθρώπινης φύσης με κοφτερό βλέμμα, που γνωρίζει όλες τις αδυναμίες μας και δεν διστάζει να τις εκθέσει – προς παραδειγματισμό και παράδειγμα προς αποφυγή, φυσικά. Γνωρίζει, όμως, και το μεγαλείο του Θεού, που μερικές φορές εμπνέει τον άνθρωπο. Γνωρίζει επίσης κάποιες πολύ βαθιές αλήθειες της ζωής, όπως το μυστικό που αποκαλύπτει ο άγγελος του νεογέννητου για το δάκρυ της Νεράιδας του Πόνου («Το τελευταίο μαργαριτάρι»):

«Αυτό είναι το τελευταίο μαργαριτάρι, που δεν πρέπει να λείπει από τη ζωή κανενός ανθρώπου. Γιατί ο Πόνος ανεβάζει και δίνει αξία στην κάθε ευτυχία και στην κάθε χαρά… Όποιος δεν έχει πονέσει, δεν έχει ζήσει και δεν ξέρει να εκτιμήσει την αξία της ζωής… Το βλέπεις πώς λαμποκοπάει αυτό το μαργαριτάρι; Είναι σαν το ουράνιο τόξο, που δένει τη Γη με τους Ουρανούς… Χωρίς αυτό, κανένας μας δεν μπορεί να δει τα ουράνια. Ο Πόνος μόνο μάς επιτρέπει να πλησιάζουμε στην τελειότητα… Αυτός μονάχα μάς χαρίζει τα φτερά που μας χρειάζονται για να υψωθούμε πάνω από την ευτυχία της Γης και να φτάσουμε σ’ έναν ανώτερο, σ’ έναν καλύτερο κόσμο!…» [1]

Η ιστορία της «Μικρής γοργόνας» είναι και αυτή ένα παράδειγμα της αγάπης του Άντερσεν για το θείο και της πίστης του στο καλό. Όχι η ιστορία όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, από τα κινούμενα σχέδια και άλλες διασκευές, αλλά η γνήσια, έμπλεα νοήματος αφήγηση του Δανού παραμυθά.

Στην αρχική εκδοχή, ο πόθος της μικρής γοργόνας δεν είναι για το πρόσωπο του πρίγκηπα. Αυτό που επιθυμεί στο βάθος της καρδιάς της και για το οποίο υποβάλλει τον εαυτό της στα βασανιστήρια της αλαλίας και του πόνου είναι η αθάνατη ψυχή, την οποία έχουν μόνο οι άνθρωποι. Και μόνο μέσω ενός ανθρώπου, που θα την αγαπήσει περισσότερο από τη μητέρα και τον πατέρα του, μπορεί κι η ίδια να αποκτήσει αυτή την αθάνατη ψυχή.

Η μικρή γοργόνα ποθεί να αποκτήσει αθάνατη ψυχή. Εικονογράφηση: Λάουρα Σάβα, Laura Sava Artworks (artstation.com/laurasava)

 

Αυτό είναι το ύψιστο αγαθό για το οποίο θυσιάζει η μικρή γοργόνα τόσα πολλά: την οικογένειά της, την πατρίδα της, τη φωνή της, την ταυτότητά της. Χάνει τα πάντα, προσπαθώντας να κερδίσει τα πάντα. Και φαίνεται να αποτυγχάνει, αφού ο πρίγκηπας χαρίζει σε άλλην τον έρωτά του. Και η μικρή γοργόνα φτάνει στο ύστατο δίλημμα: η ζωή του άλλου για τη ζωή της… Η αθανασία δεν κατακτιέται εύκολα. Αλλά, οι αδελφές της της προσφέρουν μια λύση: αν σκοτώσει τον πρίγκηπα, θα ξαναγίνει γοργόνα και θα ζήσει 300 ευτυχισμένα χρόνια στο υδάτινο παλάτι τους. Αλλιώς, θα χαθεί ως αφρός της θάλασσας. Αυτή είναι μια μεγάλη δοκιμασία. Επιλέγοντας και πάλι τη θυσία, τη θυσία τη δικής ζωής τελικά, επιλέγοντας να μην κάνει επ’ ουδενί το κακό, η μικρή γοργόνα ανυψώνει επιτέλους την ύπαρξή της. Κι αντί να γίνει αφρός, μεταμορφώνεται σε ‘θυγατέρα του αέρα’, που αν συνεχίσει να κάνει το καλό για 300 χρόνια, θα αποκτήσει στο τέλος την αθάνατη ψυχή που επιθυμεί.

Πέρα από τη θέση που έχει το θείο και το καλό και από το πώς παρουσιάζεται το ζήτημα της θυσίας σε αυτό το παραμύθι, έχει πολύ ενδιαφέρον η λύση που δίνεται. Μια λύση καθόλου εύκολη, αλλά εντελώς προσωπική. Υπό αυτή την έννοια, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ακόμα και μοντέρνα την ιστορία, καθώς η γοργόνα πρέπει να βασιστεί αποκλειστικά στις δυνάμεις της για να αποκτήσει αυτό που θέλει. Ο ποιητής δεν της το χαρίζει μέσω του πρίγκηπα, του Άλλου, του γάμου. Μονάχα οι προσωπικές της θυσίες, προσπάθειες και επιλογές μπορούν να την οδηγήσουν σε ένα ανώτερο βασίλειο.

Είναι αλήθεια ότι η παραπάνω κατάληξη επικρίθηκε, θεωρούμενη ότι τρομοκρατεί και εκβιάζει τα παιδιά,  προκειμένου να έχουν καλή συμπεριφορά. Ο ίδιος ο Άντερσεν, όμως, είχε γράψει το 1837, σε ένα φίλο του: «Δεν έχω επιτρέψει στη γοργόνα να αποκτήσει αθάνατη ψυχή η οποία θα εξαρτάται από ένα εξωγήινο πλάσμα, από τον έρωτα ενός ανθρώπου, όπως ο ντε λα Μοτ Φουκέ στην Ούντινε [2]. Είμαι σίγουρος ότι είναι λάθος! Δε θα εξαρτιόταν περισσότερο από τύχη; Δε θα αποδεχτώ κάτι τέτοιο σε αυτόν τον κόσμο. Έχω επιτρέψει στη γοργόνα μου να ακολουθήσει ένα πιο φυσικό, ένα πιο θείο μονοπάτι.» [3]

Ας έχουμε εμπιστοσύνη στον δημιουργό. Δεν είναι τυχαίο που ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν θεωρείται κορυφαίος ανάμεσα στους Ευρωπαίους παραμυθάδες, γαλουχώντας γενιές και γενιές με τις ιστορίες του. Η αλήθεια ποτέ δεν χάνεται και ποτέ δεν σβήνει. Και οι άνθρωποι που είχαν όραμα και μπορούσαν να τη δεχθούν και να τη μεταδώσουν ήταν και είναι ακόμα πολύτιμοι για τον κόσμο μας.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

  1. ΑΠΑΝΤΑ Άντερσεν (Τα παραμύθια και τα διηγήματα, Τόμος Δ΄, σελ. 184. Μετάφραση: Σ. Πρωτόπαπα, εκδόσεις Ι. Δ. Αρσενίδη)
  2. Ούντινε, γοργόνα και ηρωίδα της ομώνυμης ιστορίας του Φρήντριχ ντε λα Μοτ Φουκέ (1811), που χρησίμευσε σαν βάση του παραμυθιού του Άντερσεν. Στο τέλος της ιστορίας του Φουκέ, η γοργόνα δολοφονεί τον θνητό άντρα που την προδίδει.
  3. https://homouniversalisgr.blogspot.com/2020/03/blog-post_91.html

Πληροφορίες από το sansimera.gr

Αναζητώντας την παραδοσιακή ινδική μουσική στο αρχαίο Κάσι

Της  Venus Upadhayaya

Μετάφραση: Αλία Ζάε

ΒΑΡΑΝΑΣΙ, ΙΝΔΙΑ – Ο Σουπρίγιο Μαΐτρο είναι διπλωματούχος τραγουδιστής  της Ντρουπάντ, το αρχαιότερο παραδοσιακό είδος της ινδικής μουσικής. Έχει τραγουδήσει στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο και είναι γνωστός στο ευρύ κοινό. Η μόνη εμπειρία που του λείπει στον τομέα του είναι η σαντάνα, η άσκηση στον ιερό δρόμο που οδηγεί στις αρχαίες γιογκικές παραδόσεις της Ινδίας.

Σαντάνα σημαίνει καλλιέργεια του πνεύματος για την ολοκλήρωση του εαυτού και η Ντρουπάντ -ένα είδος μουσικής που ανάγεται σε μια από τις παλαιότερες Ινδουιστικές γραφές, τη «Σάμα Βέδα» – μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο διαλογισμού.

Για Ινδούς μουσικούς σαν τον Μαΐτρο, που θέλουν να συνεχίσουν να μαθαίνουν και να εξελίσσονται ακόμα κι όταν φαίνεται να έχουν κατακτήσει πλήρως την τέχνη τους, η επιθυμία για αυτό-εκπλήρωση και πνευματική ανύψωση έρχεται φυσικά. Αυτή η επιθυμία τον έφερε άλλωστε στα Γκατ και τις όχθες του Γάγγη, στην αρχαία πόλη Κάσι – το σημερινό Βαρανάσι.

Στο Κάσι οι άνθρωποι πήγαιναν για να βρουν τη γνώση, τη φώτιση στην ινδουιστική, τη βουδιστική ή τη ζαϊνιστική θρησκεία ή απλά για να αφήσουν αυτή τη ζωή από μια ιερή πόλη. Οι ιστορίες για διαλογιστές, μουσικούς, λογίους, ακόμα και για καλλιτέχνες και αναζητητές από τη Δύση που αναζητούσαν επίσης την αυτο-εκπλήρωση, είναι άφθονες σε αυτήν τη γεμάτη παράδοξα πόλη.

Πώς αποφασίζει κάποιος να εγκαταλείψει όσα έχει πετύχει στη ζωή και την καριέρα του, να αφήσει πίσω του τις ανέσεις και να έρθει εδώ για να βρει την πνευματικότητα της κλασικής ινδικής μουσικής; Για τον Μαΐτρο είναι λογικό, μια φυσική εξέλιξη: «Αν το μάνγκο δεν είχε φλούδα, τι θα κρατούσε τη σάρκα; Κάποιοι άνθρωποι με περιορισμένη αντίληψη νομίζουν ότι το μάνγκο είναι μόνο η φλούδα του.»

Με άλλα λόγια, αυτό που μαθαίνουμε στην επιφάνεια δεν είναι ποτέ ολόκληρη η αλήθεια, η οποία πάντα κρύβεται στο βάθος.

Στο γραφικό Άσσι-Γκατ του Κάσι, ο Μαΐτρο έχει ένα εξέχοντα σύντροφο: τον Ραβισανκάρ Σούκλα, έναν ιερέα που παίζει το πακαβάι, ένα αρχαίο βαρελόσχημο τύμπανο, το οποίο – κατά τους μύθους – παιζόταν από τον Γκανέσα, τον θεό της γνώσης στην Ινδουιστική θρησκεία.

Οι πρώτοι που ακολούθησαν την παράδοση της Ντρουπάντ, σύμφωνα με τον Σούκλα, πίστευαν ότι ήταν μια μουσική φόρμα δημιουργημένη από τους θεούς. Ο Μαΐτρο προσθέτει ότι «παλιά, παιζόταν στους ναούς. Τραγουδούσαν μόνο τις Βέδες, ιδίως τη Σάμα Βέδα. Τότε, το ζητούμενο δεν ήταν η μουσική αλλά η ψαλμωδία». Εξηγεί, επίσης, ότι, παραδοσιακά, οι ψαλμοί είχαν ορισμένα μέτρα, τονισμούς και σβάρας, νότες. «Ήταν συστηματοποιημένοι. Κοιτάξτε το Σανσκριτικό μέτρο, είναι πολύ πειθαρχημένο.»

Οι Βέδες, το παλαιότερο δείγμα κλασικής σανσκριτικής λογοτεχνίας, μεταδίδονταν προφορικά, με έναν πολύ συγκεκριμένο και κωδικοποιημένο τρόπο. Σήμερα, στους μη ειδικούς οι ψαλμοί ίσως ακούγονται σαν τραγούδι.

Οι μουσικοί της κλασικής ινδικής παράδοσης Σουπρίγιο Μαΐτρο (αρ.) και Ραβισανκάρ, Σούκλα (δ.) παίζουν Ντρουπάντ, στο Άσσι Γκατ στην αρχαία πόλη του Κάσι. (Venus Upadhayaya/Epoch Times)

 

Εκείνη την εποχή υπήρχαν μόνο τρεις νότες, τις οποίες ακολουθούσε η Σάμα Βέδα, την οποία ακολουθούσε η πραμπάντ – σύνθεση γραμμένη για τους θεούς, βασισμένη σε ιστορίες από τη μυθολογία.

Ο Μαΐτρο και ο Σούκλα κάθονται σε ένα μικρό δωμάτιο. Μόλις ο πρώτος αρχίζει να παίζει τον ηλεκτρικό ταμπουρά (ένα κουτί που προσομοιάζει στο παραδοσιακό ινδικό έγχορδο όργανο, το οποίο χρησιμοποιείται σε όλα τα είδη της παραδοσιακής ινδικής μουσικής), ο Σούκλα αρχίζει να  ζυμώνει  αλεύρι.

«Τοποθετούμε το ζυμάρι στο κέντρο της μικρότερης, δεξιάς πλευράς του πακαβάι, για να κάνουμε τον ήχο πιο μπάσο», εξηγεί ο Σούκλα. «Χρειάζεται μεγάλη εμπειρία –μια ολόκληρη ζωή- για να μάθει κανείς να φτιάχνει το ζυμάρι σωστά», προσθέτει ο Μαΐτρο.

Η Ινδία έχει μυστικές μουσικές παραδόσεις. Παραδείγματος χάριν, υπάρχουν ακόμα ναοί, στους οποίους η μουσική έχει ενσωματωθεί μέσα σε σμιλευμένους πέτρινους κίονες, οι οποίοι παίζουν μουσική όταν κολλιούνται. Αυτή η μουσικο-αρχιτεκτονική τεχνική δεν ασκείται πλέον.

Το πιο γνωστό μουσικό μνημείο είναι ο Ναός Σρι Βίταλα στο Χάμπι, από τον 15ο αιώνα.

Είναι πολύ ενδιαφέρουσα  η σχέση μεταξύ μουσικής και ύλης, όπως μας δείχνει και το κόλπο με το ζυμάρι ή οι μουσικοί κίονες, επισημαίνει ο Σούκλα.

Η φωνή του Μαΐτρο ενώνεται με τον ύμνο του ταμπουρά και τον βαθύ ήχο του πακαβάι και αρχίζει να ψέλνει τη ράγκα Γιαμάν, μια εσπερινή κλασική μελωδία που είναι από τις πρώτες που διδάσκονται οι νέοι μαθητές της Ντρουπάντ.

Η ράγκα, λέει ο Μαΐτρο, είναι «περίπου σαν την κλασική μελωδία», αλλά είναι και κάτι περισσότερο. «Σε μένα είναι μια οργανωμένη διαίσθηση, την οποία μου είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσω. Είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο της ινδικής μουσικής. Όπως ένας γραμματικός κανόνας, που μας βοηθά να καταλάβουμε τη μουσική διαισθητικά.

»Υπάρχουν άπειρες ράγκες στην Ντρουπάντ. Έχουν κατηγοριοποιηθεί σε διαφορετικούς αριθμούς σε διαφορετικά παραδοσιακά κείμενα. Οι μουσικοί  όμως συνεχίζουν να συνθέτουν καινούριες ράγκες.»

Μουσική παράδοση

Στην Ινδία, ιδιαίτερα στο Κάσι, υπάρχει ένα μωσαϊκό ήχων που συνοδεύουν κάθε πτυχή της καθημερινότητας: δίπλα στα κορναρίσματα, ακούγεται ένας πωλητής φλάουτων που παίζει όμορφες μελωδίες, ενώ κάθε βράδυ προστίθενται οι ήχοι των ψαλμών, των κυμβάλων, των κουδουνιών κλπ. από την εσπερινή προσευχή.

Ο Μαΐτρο παρατηρεί ότι στη συγκεκριμένη πόλη η μουσική συνείδηση είναι τονισμένη, ακόμα και ανάμεσα σε αυτούς που δεν έχουν λάβει κάποια ιδιαίτερη εκπαίδευση.

«Αυτός ο φλαουτίστας, που βλέπετε κοντά στο τεϊοποτείο, παίζει ράγκες. Τον ρώτησα πού έμαθε και μου απάντησε ότι έμαθε ακούγοντας στην πόλη. Δεν είναι συνηθισμένο να μαθαίνεις ράγκες απλά ακούγοντας κλασική ινδική μουσική. Αλλά σε αυτή την πόλη, η κλασική ινδική μουσική υπάρχει παντού, είναι μέρος της πόλης και της καθημερινής ζωής. Άνθρωποι όπως ο φλαουτίστας δεν γνωρίζουν καν πόσο υψηλό επίπεδο μουσικής συνείδησης έχουν», εξηγεί και συμπληρώνει:

«Δεν έχουν εγωισμό και περηφάνεια. Εδώ, ακόμα κι ένας βαρκάρης ξέρει τάαν (συγκεκριμένη φωνητική τεχνική που χρησιμοποιείται στις ράγκες).»

«Η Ντρουπάντ έχει παράδοση, χωρίς παράδοση τίποτα δεν γίνεται. Η μουσική είναι σαντάνα. Στη σαντάνα όσο περισσότερο καλλιεργείσαι τόσο περισσότερο το ξέρεις. Το άτομο που κάνει σαντάνα θα είναι πιο ήσυχο και θα περιβάλλεται από φως», λέει ο Σούκλα. Το Κάσι είναι μια πνευματική πόλη και καθώς το κοινό έρχεται με πίστη, αντιλαμβάνεται τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο.

Για τον Σούκλα, οι μουσικές παραδόσεις είναι όπως το σχολείο. Αν πας σε όλες τις τάξεις, αυξάνονται οι γνώσεις και η αντίληψή σου.

«Όμως, στην κλασική ινδική μουσική δεν έχουν σημασία τα πτυχία, αλλά η παράδοση. Όσο πιο αφοσιωμένος είσαι τόσο πιο ξεκάθαρος. Έτσι γίνεται και στις υπόλοιπες κλασικές παραδοσιακές μεθόδους μάθησης, όπως η νταγιάνα (διαλογισμός) και η σανυάσα (απάρνηση). Όσο πιο αφοσιωμένος είσαι τόσο πιο πολλά κερδίζεις.»

 

Οι μουσικοί της κλασικής ινδικής παράδοσης Σουπρίγιο Μαΐτρο (αρ.) και Ραβισανκάρ, Σούκλα (δ.) παίζουν Ντρουπάντ, στο Άσσι Γκατ στην αρχαία πόλη του Κάσι. (Venus Upadhayaya/Epoch Times

Ο Ευγένιος Ντελακρουά και η προσφορά του στην Ελληνική Επανάσταση

Για εμάς τους Έλληνες, ο Γάλλος ζωγράφος Ευγένιος Ντελακρουά [1798-1863] είναι μια οικεία και αγαπημένη, ακόμα και ηρωική προσωπικότητα, την οποία έχουμε συνδέσει άρρηκτα με τον ελληνικό αγώνα για ανεξαρτησία από τους Οθωμανούς. Οι πίνακες που φιλοτέχνησε με θέμα την Ελληνική Επανάσταση συνέβαλλαν αποφασιστικά στη δημιουργία και διατήρηση του φιλελληνικού ρεύματος στην Ευρώπη, που ενίσχυσε την επανάσταση και καθόρισε την επιτυχία της.

Κάθε επέτειος της ιστορικής ημερομηνίας που συνδέει συμβολικά την ελληνική επανάσταση με τη χριστιανική θρησκεία, η οποία τόσο καίριο ρόλο έπαιξε στη διαμόρφωση του διακριτού εθνικού μας χαρακτήρα και υπόστασης, αποτελεί και μία ευκαιρία να θυμηθούμε και να τιμήσουμε με τη σειρά μας τον ζωγράφο που συμμετείχε ενεργά με την τέχνη του και την ψυχή του στον ελληνικό αγώνα.

Ως θέμα, ο Ντελακρουά δεν εξαντλείται εύκολα. Ως ζωγράφος ήταν πολυδιάστατος, πολυπράγμων και ιδιοσυγκρασιακός. Ανήκει δικαίως στους Ρομαντικούς του 19ου αιώνα, με έργα που πάλλονται από δύναμη και ένταση και συγκινούν άμεσα τον θεατή. Παρόλα αυτά, ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του έναν κλασικιστή, που εμπνεόταν και αντέγραφε τους μεγάλους δασκάλους της Αναγέννησης. Ταυτόχρονα, πειραματιζόταν και έψαχνε αενάως, ανοίγοντας τον δρόμο προς τον μοντερνισμό, έστω και άθελά του. Ήταν «ο τελευταίος από τους κλασικούς ή ο πρώτος από τους μοντέρνους», σύμφωνα με τον Σεμπαστιάν Αλλάρ, διευθυντή του τμήματος ζωγραφικής του Μουσείου του Λούβρου, ο οποίος μελετά το έργο του Ντελακρουά για περισσότερα από 20 χρόνια.

"Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου" 1826, Ευγένιος Ντελακρουά, εμπνευσμένος από την τρίτη πολιορκία. Ελαιογραφία σε καμβά, Μουσείο καλών τεχνών στη Μπορντό
Ευγένιος Ντελακρουά, «Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου», 1826. Ο ζωγράφος εμπνεύστηκε αυτό τον πίνακα μετά από την τρίτη πολιορκία της πόλης. Λάδι σε καμβά, Μουσείο Καλών Τεχνών του Μπορντώ.

 

Θα μπορούσαμε να τον αποκαλέσουμε παιδί της Γαλλικής Επανάστασης, καθώς γεννήθηκε μόλις 9 χρόνια μετά από το ξέσπασμά της και έναν μόλις χρόνο πριν από τη λήξη της και τη μετάβαση στα Ναπολεόντεια χρόνια. Ήταν χρόνια ανόδου του φιλελευθερισμού, του ριζοσπαστισμού και του Διαφωτισμού, ιδέες που δεν σταμάτησαν να διαδίδονται ακόμα και μετά το πέρας της επανάστασης στη Γαλλία, επηρεάζοντας πολλές κοινωνίες και κράτη, πυροδοτώντας στους λαούς, περιλαμβανομένου και του ελληνικού, το πάθος για τη δημοκρατία και φέρνοντας την πτώση πολλών μοναρχιών.

Η Ελευθερία οδηγεί το Λαό, Ευγένιος Ντελακρουά -
Ευγένιος Ντελακρουά, «Η ελευθερία οδηγεί τον λαό», 1830. Λάδι σε καμβά, 2,60 x 3,25 μ. Μουσείο Λούβρου, Παρίσι.

 

Αν το πάθος αυτό ήταν καλό ή κακό, δεν είμαστε σε θέση να το κρίνουμε, πάντως ήταν ένα από τα σημεία των καιρών από τα οποία δεν ξέφυγε η οικουμένη. Ο Ντελακρουά περιγράφεται και ο ίδιος σαν ένας παθιασμένος άνθρωπος, έντονα συγκινημένος από τα δεινά των Ελλήνων και τα άγρια αντίποινα των Τούρκων. Ήταν παρών σε πολλές στιγμές της ελληνικής επανάστασης, βιώνοντας από πρώτο χέρι τις δυσκολίες και τους ενθουσιασμούς των Ελλήνων και αποτυπώνοντάς τες ολοζώντανες αργότερα στους καμβάδες του που μετέφεραν τις εικόνες του πολέμου σε όλη την Ευρώπη.

Ο Ντελακρουά επιθυμούσε να εντυπωσιάσει και να κατακτήσει το κοινό. Ήθελε και πίστευε ότι μετά από τον θάνατό του, το όνομά του θα γραφόταν δίπλα σε αυτό των Ραφαήλ, Μιχαήλ Άγγελου και Πουσέν. Μιμήθηκε την terribiltà του δεύτερου (μια ιδιότητα της τέχνη του που προκαλεί τρόμο ή δέος ή την αίσθηση του υψηλού στον θεατή), συνδυάζοντάς τη με τις ζωηρές πινελιές των Ζερικό και Ρούμπενς.

«Για να τραβήξει την προσοχή του κοινού, ισορροπούσε την τόλμη ενός σκοτεινού θέματος με τη δραματική ένταση των χειρονομιών και του χρώματος και με την τρομακτική πλευρά της σκηνής που αναπαριστούσε», είχε γράψει ο Αλλάρ, με αφορμή τη μεγάλη αναδρομική έκθεση που διοργάνωσε το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης το 2018.

Η μάχη του Γκιαούρη και του Χασάν, Ευγένιος Ντελακρουά, Ελαιογραφία σε καμβά, διαστάσεις  58 × 71 cm.  Art Institute of Chicago
Ευγένιος Ντελακρουά, «Η μάχη του γκιαούρη και του Χασάν», 1826, εμπνευσμένο από το ποίημα του Λόρδου Μπάιρον «Ο γκιαούρης» (1813). Λάδι σε καμβά, 58×71 εκ. Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο. (Art Institute of Chicago)

 

Η μαθητεία του στη ζωγραφική ξεκίνησε στα 16 του χρόνια κοντά στον νεοκλασικό ζωγράφο Πιερ-Ναρσίς Γκεράν [Pierre-Narcisse Guérin, 1774–1833], ενώ έναν χρόνο μετά άρχισε τις σπουδές του στη γαλλική Σχολή Καλών Τεχνών. Έκανε ακαδημαϊκές σπουδές, ανατομικές μελέτες και αντέγραφε πολύ τους κλασικούς.

Είχε αναπτύξει μια δική του μέθοδο τριών σταδίων: πρώτα αντέγραφε με ριζόχαρτο, κατόπιν με ελεύθερο χέρι και τέλος από μνήμης. «Πριν ξεκινήσεις, μελέτα αδιάκοπα. Μα όταν έχεις ξεκινήσει, δούλεψε ελεύθερα», είχε σημειώσει στο ημερολόγιό του.

Αγαπημένος του δάσκαλος ο Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, του οποίου τα χαρακτικά αντέγραφε συχνότερα από των άλλων παλαιών δασκάλων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αν και δεν επισκέφθηκε ποτέ την Ιταλία όπως οι σύγχρονοί του ομότεχνοι, απορρόφησε την κλασική γνώση της Αναγέννησης, θεμελιώνοντας το έργο του σε στέρεες βάσεις.

Epoch Times Photo
Ευγένιος Ντελακρουά, σκίτσα.

 

«Είναι διασκεδαστική η αντιγραφή και κάνει τη μελέτη ευχάριστη. Έτσι, αποτυπώνονται στη μνήμη τα ωραία έργα, χωρίς την κούραση και την αγωνία που διακατέχουν συνήθως τον δημιουργό», είχε γράψει στο ημερολόγιό του.

Αργότερα, πέρασε στην αντιγραφή της φύσης, καλλιεργώντας την ικανότητά του να οργανώνει και να αποδίδει αποτελεσματικά το περιβάλλον. Όμως ούτε αυτό ήταν ο τελικός στόχος του Ντελακρουά. Αυτό που ο ζωγράφος πραγματικά επεδίωκε ήταν να εμπλουτίσει τη μνήμη του με εικόνες που θα μπορούσε αργότερα να χρησιμοποιήσει για να υλοποιήσει τις σκηνές που θα γεννούσε η φαντασία του.

Epoch Times Photo
Ευγένιος Ντελακρουά, «Μελέτες αλόγων που τρέχουν με αναβάτες», 1824-25. Γραφίτης σε χαρτί, 24×30 εκ. Δωρεά στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης από τη συλλογή Ντελακρουά Κάρεν Μπ. Κοέν, προς τιμήν του Κόλιν Μπ. Μπέιλι. (The Metropolitan Museum of Art, Νεα Υόρκη)

 

«Αυτό που ονομάζουμε δημιουργικότητα στους μεγάλους ζωγράφους είναι απλά ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο ο καθένας έβλεπε, οργάνωνε και απέδιδε τη φύση», ισχυρίστηκε ο ζωγράφος το 1856.

Η παρατήρηση της φύσης χαρίζει ζωή και πειστικότητα σε ένα έργο. «Όταν δουλεύουμε χωρίς μοντέλο, όσο καλή και να είναι η αρχική μας σύλληψη, χάνουμε το εντυπωσιακό αποτέλεσμα που πετύχαιναν με απλό τρόπο οι μεγάλοι δάσκαλοι, παρατηρώντας και αποτυπώνοντας δηλαδή τα φυσικά φαινόμενα.»

Σφαγή της Χίου - Βικιπαίδεια
Ευγένιος Ντελακρουά, «Η σφαγή της Χίου», 1824. Λάδι σε καμβά, 4,19 x 3,54 μ . Ο πίνακας, που αποτυπώνει τα αντίποινα των Τούρκων στο νησί το 1822, εκτέθηκε στο ετήσιο παρισινό Σαλόνι, συγκλονίζοντας το κοινό. Μουσείο Λούβρου, Παρίσι.

 

Εξαιρετικά σημαντικά για τον Ντελακρουά ήταν και τα γρήγορα σκίτσαpremières pensées- με τα οποία κατέγραφε τις ιδέες του. Είτε εμφανίζονταν αργότερα σε έναν πίνακα είτε όχι δεν είχε καμία σημασία. Περιείχαν τον σπόρο από τον οποίο θα γεννιόταν ο πίνακας. Ήταν δεινός σκιτσογράφος, εφάμιλλος του Ενγκρ, αλλά με πιο ελεύθερο στυλ.

«Μάθε να σχεδιάζεις και επιστρέφοντας από ένα ταξίδι, τα αναμνηστικά που θα φέρνεις μαζί θα είναι απείρως πιο ενδιαφέροντα από το ημερολόγιο στο οποίο πάλευες να καταγράψεις τις εντυπώσεις σου από κάθε μέρος. Ένα απλό σκίτσο με μολύβι έχει την ικανότητα να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια σου και να ανακαλεί στη μνήμη τη σκηνή που αποτύπωσες και κάθε τι που σχετίζεται με αυτήν -τι έκανες πριν ή μετά, τι λέγατε με τους φίλους σου- και ακόμα και χιλιάδες νόστιμες εντυπώσεις, όπως τον ήλιο, την ατμόσφαιρα και το τοπίο, που το ίδιο το μολύβι δεν έχει αποτυπώσει. Επιπλέον, με τα σκίτσα, μπορούν οι φίλοι σου να καταλάβουν πώς αισθανόσουν, γιατί ποια γραπτή ή προφορική περιγραφή δίνει ποτέ μια πλήρη εικόνα αυτού που περιγράφει;»

"Self-Portrait with Green Vest,” circa 1837, by Eugène Delacroix (French, 1798– 1863). Oil on canvas, 25 9/16 inches by 21 7/16 inches, Musée du Louvre, Paris. (RMN–Grand Palais Musée du Louvre/Michel Urtado)
Ευγένιος Ντελακρουά, «Αυτοπροσωπογραφία με πράσινο γιλέκο», περ. 1837. Λάδι σε καμβά, 65×55 εκ. Μουσείο Λούβρου, Παρίσι. (RMN-Grand Palais Musée du Louvre/Michel Urtado)

 

Ο Ευγένιος Ντελακρουά ήταν ένα ανήσυχο πνεύμα, που δεν αρκέστηκε στις κατακτήσεις των παλαιοτέρων ούτε και στις δικές του. Ταξιδευτής και συγγραφέας επίσης, πίστευε στην ενδοσκόπηση και είχε τη θαυμαστή ικανότητα να βλέπει μέσα στη δημιουργική διαδικασία και να αντιλαμβάνεται την αξία που δίνει η τέχνη στα πράγματα.

Όσον αφορά την Ελληνική Επανάσταση, δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει την αλληγορία για να προωθήσει το μήνυμα και τον σκοπό του, συνδέοντας την υποδουλωμένη Ελλάδα με το πνεύμα, το φως και τον πολιτισμό και τους Οθωμανούς με την πρωτόγονη βία και την καταπίεση.

 

ΠΗΓΕΣ

theepochtimes.com

theepochtimes.com

mixanitouxronou.gr

Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου

Το 1966, το Διεθνές Συμβούλιο για τη Νεότητα (International Board on Books for Young people|IBBY) καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, ορίζοντας τον εορτασμό της στις 2 Απριλίου, προς τιμήν του σπουδαίου Δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, που γεννήθηκε εκείνη την ημέρα.

Kάθε χρόνο, ανατίθεται σε διαφορετικό τμήμα της ΙΒΒΥ η δημιουργία του μηνύματος και της αφίσας, τα οποία μεταφράζονται σε πολλές γλώσσες και διανέμονται σε όλο τον κόσμο. Φέτος, η τιμή ανήκει στο ελληνικό τμήμα. Το μήνυμα έγραψε ο συγγραφέας Βαγγέλης Ηλιόπουλος, ενώ την αφίσα φιλοτέχνησε η εικονογράφος Φωτεινή Στεφανίδη.

Είμαι ένα βιβλίο, διάβασέ με

Είμαι ένα βιβλίο.
Είσαι ένα βιβλίο.
Όλοι είμαστε βιβλία.

Η ψυχή μου είναι η ιστορία που αφηγούμαι.
Κάθε βιβλίο έχει τη δική του ιστορία να πει.

Μπορεί να φαινόμαστε εντελώς διαφορετικά –
άλλα μεγάλα, άλλα μικρά,
άλλα πολύχρωμα, άλλα μαυρόασπρα,
άλλα με λίγες σελίδες κι άλλα με πολλές.

Μπορεί να συμφωνούμε ή να λέμε εντελώς διαφορετικά πράγματα.
Όμως αυτή είναι η ομορφιά μας.
Θα ήταν πολύ βαρετό να ήμασταν όλα ίδια.

Καθένα μας είναι μοναδικό.
Και καθένα από εμάς έχει το δικαίωμα να το σέβεσαι,
να το διαβάζεις χωρίς προκαταλήψεις,
να έχει τη θέση του στη βιβλιοθήκη σου.

Μπορείς να έχεις τις απόψεις σου για εμένα.
Μπορείς να ερευνάς, να κρίνεις και να σχολιάζεις ό,τι διαβάζεις.

Μπορείς να με βάλεις πίσω στο ράφι
ή να με κρατήσεις σφιχτά στην αγκαλιά σου
και να ταξιδέψουμε μαζί πολύ μακριά.

Αλλά ποτέ μην αφήσεις κάποιον να με πετάξει
ή να με διώξει σε άλλο ράφι.
Ποτέ μη ζητήσεις την καταστροφή μου
ή μην επιτρέψεις σε κάποιον να με καταστρέψει.

Κι αν έρθει κάποιο βιβλίο από άλλο ράφι στο δικό σου,
γιατί κάποιος ή κάτι το έδιωξε μακριά,
κάνε χώρο.
Αν πας λίγο πιο κει, χωράει δίπλα σου.

Προσπάθησε να νιώσεις όπως νιώθει.
Κατάλαβέ το. Προστάτεψέ το.
Μπορεί να βρεθείς εσύ στη θέση του αύριο.

Γιατί κι εσύ είσαι ένα βιβλίο.
Όλοι είμαστε βιβλία.

Έλα, φώναξέ το δυνατά, ώστε να το ακούσουν όλοι:
«Είμαι ένα βιβλίο, διάβασέ με».

Βαγγέλης Ηλιόπουλος

Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου 2023
Είμαι ένα βιβλίο, I am a book, je suis un livre…. Κάθε άνθρωπος έχει τη δική του ιστορία να αφηγηθεί και κάθε βιβλίο έχει τη δική του ψυχή να αποκαλύψει.

 

Ας γιορτάσουμε, λοιπόν, την αγάπη μας για το διάβασμα και για τα βιβλία που κλείνουν μέσα τους και μεταφέρουν απ’ άκρη σ’ άκρη της γης μηνύματα, αξίες και αρχές, συνδέοντας τους ανθρώπους, βοηθώντας μας να γίνουμε καλύτεροι και να εξερευνήσουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο όλο. Τα παιδικά βιβλία, που απευθύνονται στις πιο τρυφερές ηλικίες, έχουν τους δικούς τους κώδικες και αποστολή, να δημιουργήσουν και να καλλιεργήσουν τη φιλία με τα παιδιά. Πρέπει να ‘εξημερώσουν’ τα παιδιά για να μπορέσουν να τους δείξουν  τον μεγάλο κόσμο, γεμάτο ιδέες και φαντασία και υψηλά ιδανικά, που κρύβεται μέσα στο απλό χαρτί…

Οι μαθητές γράφουν τραγούδια για την ειρήνη

Η διαδικτυακή ψηφοφορία για το Βραβείο Κοινού του Πανελλήνιου Μαθητικού Διαγωνισμού
Τραγουδιού και Ραδιοφωνικού Μηνύματος «Κάν’ το ν’ ακουστεί» έχει ξεκινήσει. Μέχρι τις 20 Απριλίου, μπορούμε να ακούσουμε τα τραγούδια που έγραψαν φέτος μαθητές από σχολεία της χώρας και της Ευρώπης και να ψηφίσουμε, συμμετέχοντας κι εμείς με τον τρόπο μας σε αυτή τη δημιουργική γιορτή.

Ο τίτλος του φετινού διαγωνισμού είναι «Η νέα γενιά για την ειρήνη – Youth for Peace», θέμα που πάντα αγγίζει τους νέους, το μέλλον τους και το παρόν τους, ένα αγαθό που καλούνται να μάθουν να τιμούν και να υπερασπίζονται. Η τέχνη είναι ένα μέσον με δύναμη, που μπορεί να εκφράσει ιδέες , να συγκινήσει και να επηρεάσει σε βάθος και πλάτος τους ανθρώπους.

Τον διαγωνισμό οργανώνει κάθε χρόνο το European School Radio, διαδικτυακός ραδιοφωνικός σταθμός με κοινό ραδιοφωνικό πρόγραμμα για όλα τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Οι απαρχές του European School Radio βρίσκονται στο «Ράδιο Εκάλη», που λειτουργούσε στο Γυμνάσιο Εκάλης από το 2008 έως το 2010. Σταδιακά, η δράση του διευρύνθηκε ώστε να περιλαμβάνει και άλλα σχολεία και γι’ αυτό μετονομάστηκε σε European School Radio την άνοιξη του 2010. Στόχος του ήταν να προβάλλει τις ιδέες, τη δημιουργικότητα και τις ανησυχίες των μαθητικών κοινοτήτων και να τις επικοινωνήσει ευρύτερα, συμβάλλοντας στη δικτύωση μεταξύ σχολείων Ελλάδας και εξωτερικού, αλλά και μεταξύ των σχολείων και της κοινωνίας.

Περιλαμβάνει ραδιοφωνικές εκπομπές, ζωντανές και ηχογραφημένες, εκπαιδευτικά προγράμματα, σεμινάρια κλπ. Τα παιδιά εμπλέκονται σε όλες τις διαδικασίες μιας ραδιοφωνικής παραγωγής και αναλαμβάνουν ρόλους παραγωγού, τεχνικού/ηχολήπτη, υπεύθυνου προώθησης, παρουσιαστή κ.ά.

Τα πεδία που καλύπτονται από τα εκπαιδευτικά προγράμματα αφορούν τα πεδία της Δημοσιογραφίας, της Τεχνολογίας και της Πληροφορικής, της Γλώσσας και της Λογοτεχνίας, της Μουσικής και της Αισθητικής Δημιουργίας. Μπορεί να υλοποιούνται με εργαστήρια εντός των σχολικών δομών είτε με επισκέψεις εκτός σχολείου.

Ευθύνη της λειτουργίας και των δράσεων του European School Radio έχει, από τα τέλη του 2013, η Επιστημονική Εταιρεία «Διαθεματικό, Διαπολιτισμικό Ραδιόφωνο της Εκπαιδευτικής Κοινότητας» με τον διακριτικό τίτλο «European School Radio, Το Πρώτο Μαθητικό Ραδιόφωνο», που αποτελείται από εκπαιδευτικούς με ενδιαφέρον για το ραδιόφωνο και την εκπαίδευση. Το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας αποτελείται από τους ιδρυτές και συντονιστές του Μαθητικού Ραδιοφώνου, αλλά περιλαμβάνει και μέλη της επιστημονικής και ευρύτερης κοινότητας.

Το 2014, το European School Radio διακρίθηκε στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό Medea Awards με ειδικό βραβείο ως υψηλά προτεινόμενο για αξιοποίηση στην εκπαίδευση.

Από το 2014 χρονολογείται και ο ετήσιος θεματικός διαγωνισμός “Κάν’ το ν΄ ακουστεί”, που ξεκίνησε ως Πανελλήνιο Φεστιβάλ Μαθητικού Ραδιοφώνου. Ο διαγωνισμός δίνει τη δυνατότητα σε μαθητές να συμμετέχουν στη ραδιοφωνική κοινότητα στέλνοντας ένα μήνυμα ή γράφοντας ένα πρωτότυπο τραγούδι. Ο θεσμός  παρουσιάζει μεγάλη απήχηση σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα, αριθμώντας έως και 200 συμμετοχές.

Για να ακούσετε τα τραγούδια και να λάβετε μέρος στην ψηφοφορία, πατήστε εδώ.

Οι καλοί τρόποι στο τραπέζι, μέρος α΄

Η ποιότητα της ζωής μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ποιότητα συναναστροφής με τους άλλους και από το επίπεδο στο οποίο κινούνται οι σχέσεις μας. Η ευγένεια, όσο ξεπερασμένη κι αν ακούγεται σαν έννοια, είναι ζωτικής σημασίας για την καθημερινή ευτυχία και αρμονία, που εξαρτάται και από τα μικρά και φαινομενικά ασήμαντα πράγματα. Όταν σκεφτόμαστε τους άλλους και θυσιάζουμε γι’ αυτούς, όταν βλέπουμε ότι κι εκείνοι μάς σκέφτονται και θυσιάζουν για εμάς, δεν είναι αυτό μια πρακτική εκδήλωση της ανθρώπινης καλοσύνης που φωτίζει τον κόσμο;

Το παρακάτω άρθρο αποτελεί απόσπασμα από το «Βιβλίο Καλών Τρόπων και Ευγένειας για Κυρίους» του Σέσιλ Μπ. Χάρτλεϋ, εκδ. Locke & Bubier, 1875.

Ας μην παραπλανηθούμε όμως από τον τίτλο: η ευγένεια και οι καλοί τρόποι είναι τόσο αντρική όσο και γυναικεία υπόθεση. Τόσο χθεσινή όσο και σημερινή. 

 ΜΕΡΟΣ Α΄

Το να τρώμε είναι μια καθημερινή συνήθεια, φαινομενικά απλή, αλλά είναι και μια περίσταση όπου η ύπαρξη ή η έλλειψη καλών τρόπων γίνονται έντονα αισθητές. Είτε τρώμε στο σπίτι είτε με παρέα, είτε η συγκέντρωση είναι φιλική είτε επίσημη οι κανόνες ευγενείας στο τραπέζι δεν αλλάζουν.  Λίγα σημεία αφορούν αποκλειστικά τα εκτός σπιτιού γεύματα.

Όταν γνωρίζουμε και τηρούμε αυτούς τους κανόνες δείχνουμε σεβασμό και φροντίδα για τους άλλους και αποφεύγουμε να γίνουμε χυδαίοι, προσβλητικοί ή ενοχλητικοί. Όταν τους τηρούμε και στο σπίτι μας, γίνονται εύκολα δεύτερη φύση μας, έτσι ώστε όταν βρεθούμε με παρέα, η συμπεριφορά μας δεν στερείται φυσικότητας και χάρης.

Στο παράθεμα που ακολουθεί περιλαμβάνονται και οι κανόνες που αφορούν μια πρόσκληση σε δείπνο, ενώ ορισμένα σημεία απευθύνονται συγκεκριμένα στους άντρες.

Μια πρόσκληση σε δείπνο

Λαμβάνοντας μια πρόσκληση σε δείπνο, οφείλουμε να απαντήσουμε άμεσα είτε σκοπεύουμε να την αποδεχθούμε είτε όχι.

Είναι σημαντικό να είμαστε συνεπείς στην ώρα μας και να μην αργήσουμε καθόλου. Καλό είναι δε να φτάσουμε 5-10 λεπτά νωρίτερα.

Μόνο μετά από συνεννόηση με τους οικοδεσπότες, μπορούμε να φέρουμε κάποιον φίλο ή φίλη. Είναι δικό τους προνόμιο να καλέσουν στο σπίτι τους αυτούς που θέλουν και είναι αναίδεια να τους αναγκάσουμε να δεχτούν απρόσκλητους επισκέπτες.

Κατά την είσοδό μας, χαιρετάμε πρώτα την οικοδέσποινα και μετά τον οικοδεσπότη.

Όταν αναγγέλλεται το δείπνο, ο οικοδεσπότης ή η οικοδέσποινα θα μας πουν να περάσουμε στο τραπέζι. Οι κύριοι, παλαιότερα, συνόδευαν τις κυρίες προσφέροντας το αριστερό τους μπράτσο μέχρι να μπουν στην τραπεζαρία, ύστερα παραμέριζαν και περίμεναν να καθίσουν εκείνες -όλες οι κυρίες- πριν καθίσουν οι ίδιοι.

Restaurants | Jot101
Η φροντίδα των κυρίων προς τις κυρίες ήταν κάποτε εκ των ων ουκ άνευ.

 

Αν δεν υπήρχαν κυρίες, οι κύριοι απέδιδαν τη φροντίδα και το σεβασμό τους στους πιο ηλικιωμένους (παραμέριζαν για να περάσουν πρώτοι, περίμεναν να καθίσουν κλπ.)

Στο τραπέζι

Όντας στο τραπέζι, υπάρχουν άπειρες μικρές λεπτομέρειες που χρήζουν προσοχής. Αν και δεν είναι όλες εξίσου σημαντικές, φανερώνουν την ανατροφή μας.

Κάθε άνθρωπος έχει ορισμένες δικές του ιδιαίτερες συνήθειες και αντιλήψεις για τη διαδικασία του δείπνου. Αν τυχαίνει να είναι ο οικοδεσπότης μας, οφείλουμε να σεβαστούμε τις ιδιοτροπίες του ως προσκεκλημένοι. Από την άλλη, ως οικοδεσπότες πρέπει να αποφεύγουμε να επιβάλλουμε τα χούγια μας.

Πριν καθίσουμε, περιμένουμε να μας υποδείξουν το πού. Αν υπάρχουν καρτελάκια με ονόματα, τότε βρίσκουμε απλά τη σημειωμένη για εμάς θέση.

Στο τραπέζι, φροντίζουμε να καθόμαστε άνετα, χωρίς όμως να στριμώχνουμε τους δίπλα μας. Η καρέκλα μας δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ κοντά ούτε πολύ μακριά από το τραπέζι.

Με την πετσέτα μας, καλύπτουμε τα πόδια μας. Είναι ξεπερασμένη η συνήθεια και δείχνει κακό γούστο να την κρεμάμε από τον λαιμό μας. Επίσης, δεν τυλίγουμε τα μανίκια μας. Όλα αυτά δείχνουν ότι δεν μπορούμε να φάμε προσεκτικά, χωρίς να λερωθούμε.

Σε περίπτωση που μας δώσουν ένα έτοιμο πιάτο, απλώς το παίρνουμε. Καλύτερα να μην το προωθήσουμε, γιατί οι άλλοι μπορεί να έχουν ζητήσει κάτι διαφορετικό. Αν χρειάζεται να σερβιριστούμε οι ίδιοι, φροντίζουμε όχι μόνο το πιάτο μας αλλά και των δίπλα μας, αν θέλουν. Αν παραγγέλνουμε σε έναν σερβιτόρο, οι κύριοι δίνουν προτεραιότητα στην παραγγελία των κυριών.

Όσο νόστιμες κι αν δείχνουν οι σερβιρισμένες λιχουδιές, καλό είναι να αποφεύγουμε να παίρνουμε μεγάλες ποσότητες στο πιάτο μας και πρέπει να αρνηθούμε όταν μας προσφερθούν δεύτερη φορά. Αν όμως γνωρίζουμε ότι οι οικοδεσπότες μας θα προσβληθούν από την άρνησή μας, μπορούμε να υποχωρήσουμε λίγο.

Σε κάθε περίπτωση, δεν είμαστε ούτε λαίμαργοι ούτε μίζεροι. Η βουλιμία είναι από μόνη της αποκρουστική, ενώ η υπερβολική λεπτότητα μπορεί να φαίνεται σαν περιφρόνηση προς τις περιποιήσεις της οικοδέσποινας.

Προσέχουμε να παραμείνουμε νηφάλιοι. Διαλέγουμε ένα είδος κρασιού και πίνουμε με αυτοσυγκράτηση.

Αν βρούμε στη σαλάτα μας ή στο φρούτο ένα έντομο ή σκουλήκι ή μια τρίχα, το επιστρέφουμε χωρίς σχόλια στον σερβιτόρο, ο οποίος θα καταλάβει και θα το αντικαταστήσει. Αν δεν υπάρχει σερβιτόρος, ο κανόνας της διακριτικότητας ισχύει και πάλι.

Susanna Ives' Floating World
Ο υπάρχων εθιμοτυπικός κώδικας επιτρέπει τη μέγιστη διακριτικότητα στην εξυπηρέτηση και την επικοινωνία μεταξύ συνδαιτημόνων και σερβιτόρων.

 

Κατά τη διάρκεια του δείπνου, καθόμαστε ίσια και ήσυχα, χωρίς να ξαπλώνουμε πίσω στην καρέκλα μας. Οι έντονες χειρονομίες και οι φωνές αντενδείκνυνται. Συζητάμε σε χαμηλό τόνο με τους κοντινούς μας συνδαιτυμόνες, αλλά χωρίς να δίνουμε την εντύπωση ότι έχουμε μια μυστική συνομιλία. Αν όμως στο τραπέζι γίνεται μια γενική συζήτηση, τότε αποφεύγουμε το τετ-α-τετ. Και πάλι, φροντίζουμε να μην υψώνουμε πολύ τη φωνή μας. Αν δεν μπορούν να μας ακούσουν όσοι κάθονται μακριά, καλύτερα να απευθύνουμε τα σχόλιά μας μόνο στους γύρω μας.

Για να μιλήσουμε σε κάποιον, τον φωνάζουμε με το όνομά του. Ποτέ δεν δείχνουμε ούτε κάνουμε σήματα στο τραπέζι.

Ποτέ δεν διαλέγουμε ένα ορισμένο κομμάτι από κάποιο πιάτο. Το κάνουμε μόνο αν μας ρωτήσει η οικοδέσποινα συγκεκριμένα, ώστε να μην την αναγκάσουμε να διαλέξει και να κόψει αυτή για εμάς.

Ποτέ δεν φυσάμε τη σούπα για να κρυώσει ούτε σηκώνουμε το πιάτο μας για να τη ρουφήξουμε. Περιμένουμε να κρυώσει και τρώμε μόνο με το κουτάλι. Τελειώνοντας τη σούπα, αφήνουμε το κουτάλι μας μέσα στο πιάτο ώστε να τα πάρει μαζί ο σερβιτόρος. Ποτέ δεν παίρνουμε δεύτερη μερίδα σούπας.

Κάποιοι άνθρωποι έχουν τη συνήθεια να ρουφάνε τη σούπα τους ή να μασάνε το φαγητό τους κάνοντας τόσο θόρυβο που ακούγονται στην άλλη άκρη του τραπεζιού. Άλλοι μπουκώνονται με το φαγητό ή  χρησιμοποιούν το δικό τους μαχαίρι για να πάρουν βούτυρο ή τυρί ή κάνουν άλλα παρόμοια ατοπήματα, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι φέρονται άσχημα και τραβούν την προσοχή.

Μέχρι να τελειώσουμε τη σούπα, δεν αγγίζουμε τα μαχαιροπήρουνα. Μετά, αν τα πιάτα αλλάζονται κατά τη διάρκεια του δείπνου, αφήστε τα μαχαιροπήρουνά σας στην άκρη. Τα αφήνετε μέσα στο πιάτο σας σταυρωτά, μόνο όταν έχει ολοκληρωθεί το δείπνο και είναι ώρα για το γλυκό.

Για να φάμε το ψωμί μας, κόβουμε μικρές μπουκιές με τα δάκτυλα και τις βάζουμε στο στόμα. Δεν το κόβουμε με το μαχαίρι ούτε κόβουμε μπουκιές με τα δόντια μας. Αποφεύγουμε επίσης να το βουτυρώνουμε κατά τη διάρκεια του δείπνου ή να το βουτάμε στη σάλτσα. Αν θέλουμε να φάμε ψωμί με σάλτσα, κόβουμε μια μπουκιά με τα χέρια μας και χρησιμοποιούμε το πηρούνι μας.

Για τα εδέσματα που είναι κοινά για όλους, θυμόμαστε να χρησιμοποιούμε τα μαχαίρια και τα κουτάλια που έχουν τοποθετηθεί ειδικά για το σερβίρισμα και όχι τα δικά μας ή τα χέρια μας. Επίσης, δεν χρησιμοποιούμε τα δικά μας μαχαιροπήρουνά για να βοηθήσουμε άλλους.

Κατά τα άλλα, έχουμε κατά νου ότι τα μαχαίρια προορίζονται για το κόψιμο του φαγητού και σε καμία περίπτωση για να μπαίνουν στο στόμα μας. Το προνόμιο αυτό το έχει το πηρούνι.

Και είναι καλό να έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε το πηρούνι μας με το αριστερό χέρι, ώστε να μη χρειάζεται να το αλλάζουμε συνεχώς από το αριστερό στο δεξί για να κόψουμε και να φάμε το φαγητό μας.

The New Dinner Party: Dining á la Russe - The Gloss Magazine
Η φροντίδα και η προσοχή στις λεπτομέρειες ήταν εμφανείς με πολλούς τρόπους.

 

Ποτέ δεν κριτικάρουμε ένα πιάτο.

Αν δεν μας αρέσει ή δεν είναι καλά ψημένο, το αρνούμαστε ευγενικά και χωρίς σχόλια. Είναι αντιαισθητικό να ακούγονται σε ένα τραπέζι άσχημες ή αηδιαστικές περιγραφές για την αποστροφή που μπορεί να προκαλεί ένα φαγητό σε κάποιον. Όσο πικάντικη κι αν είναι η ιστορία που έχουμε να διηγηθούμε εις βάρος ενός πιάτου, καλύτερα να την παραλείψουμε παρά να γίνουμε τόσο κατάφωρα αγενείς. Και φυσικά δεν επικρίνουμε τις επιδόσεις του μάγειρα!

Είναι δείγμα εξαιρετικά κακής ανατροφής να μιλάμε με το στόμα γεμάτο ή να χρησιμοποιούμε την οδοντογλυφίδα χωρίς να καλύπτουμε το στόμα μας με ένα μαντήλι ή έστω με το χέρι μας.

Τα κουκούτσια και τα κόκκαλα πρέπει να τοποθετούνται στην άκρη του πιάτου μας, ποτέ πάνω στο τραπεζομάντηλο.

Όταν τρώμε, φροντίζουμε να μη είμαστε ούτε πολύ βιαστικοί ούτε πολύ αργοί, αλλά να συμβαδίζουμε με τους άλλους.

Δεν κρατάμε το μπουκάλι του κρασιού μπροστά μας, αλλά μόλις βάλουμε στο ποτήρι μας, το προωθούμε.

Όταν γίνει μία πρόποση, αν δεν πίνουμε κρασί οι ίδιοι, συμμετέχουμε παρόλα αυτά υψώνοντας το ποτήρι του νερού μας. Πριν πιούμε, πάντα σκουπίζουμε τα χείλη μας, ώστε να μην αφήσουμε σημάδια πάνω στο ποτήρι.

Εμείς αποφεύγουμε να κάνουμε πρόποση στον οικοδεσπότη. Είναι δικό του προνόμιο.

Αν δεν θέλουμε να πιούμε άλλο, απλά αρνούμαστε ευγενικά. Ποτέ δεν γυρίζουμε ανάποδα το ποτήρι μας, ακόμα κι αν μας πιέζουν, αλλά παραμένουμε σταθεροί στην απόφασή μας, ιδίως αν νιώθουμε ότι έχουμε πιει αρκετά.

Ολοκληρώνοντας το δείπνο

Την ώρα του καφέ, περιμένουμε να κρυώσει αντί να τον χύσουμε στο πιατάκι ή να ρουφάμε με θόρυβο.

Είναι αποκλειστικό δικαίωμα του οικοδεσπότη και της οικοδέσποινας να ζητήσουν από κάποιον να τραγουδήσει ή να πει μια ιστορία. Αν ζητηθεί από εμάς κάτι παρόμοιο και είμαστε σίγουροι ότι θα είμαστε ευχάριστοι, ανταποκρινόμαστε άμεσα στην παράκληση. Αν όμως αρνηθούμε, πρέπει να μείνουμε σταθεροί στην αρχική μας άρνηση, ακόμα κι αν αλλάξουμε ύστερα γνώμη.

Αν μας δώσουν νερό για να ξεπλύνουμε τα δάκτυλά μας, τα βουτάμε ελαφρά μέσα και ύστερα τα σκουπίζουμε με την πετσέτα μας.

Ποτέ δεν σηκωνόμαστε από το τραπέζι, αν δεν δώσει το σήμα η οικοδέσποινα.

Victorian Dining Etiquette: Common Sense Advice for Eating in Company | Mimi Matthews
Οι κύριοι βοηθούν και συνοδεύουν τις κυρίες, όπως και στην αρχή του δείπνου.

 

Φεύγοντας αφήνουμε την πετσέτα μας στο τραπέζι, χωρίς να τη διπλώσουμε.

Ένας κύριος συνοδεύει την κυρία που συνόδευσε και ερχόμενος.

Είναι εξαιρετική αγένεια να φύγουμε από το σπίτι αμέσως μόλις τελειώσει το δείπνο. Πρέπει να παραμείνουμε τουλάχιστον μία ώρα, αν δεν θέλουμε αν προσβάλλουμε τους οικοδεσπότες μας.

Ποτέ δεν παίρνουμε φρούτα ή γλυκά στις τσέπες μας φεύγοντας.

(πηγή: EPOCH INSPIRED STAFF , theepochtimes.com)

Βιβλίο: «Η γκιλοτίνα του Ναυπλίου»

Το 1872, στη φυλακή του Παλαμηδίου στο Ναύπλιο, δυο άντρες περιμένουν να εκτελεστούν δι’ αποκεφαλισμού. Καθώς από ένα ατύχημα που σκοτώνει τους δημίους που ήσαν καθ’ οδόν η εκτέλεση αναβάλλεται, οι δυο συγκρατούμενοι έχουν την ευκαιρία να μοιραστούν τις ιστορίες τους, ο ένας με τον άλλον και με τους αναγνώστες.

Έτσι ξεκινά το πρώτο μυθιστόρημα για ενηλίκους του Φαίδωνα Κυριακού, «Η γκιλοτίνα του Ναυπλίου», ένα ιστορικό μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται τον 19ο αιώνα γύρω από τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης, τα οποία παρουσιάζονται τόσο από την ευρωπαϊκή όσο και από την ελληνική σκοπιά, μέσα από τις ζωές των δύο ηρώων.

Ο Πάρις Πρεβώ και ο Ανέστης Ρίζος. Δυο πολύ διαφορετικοί άνθρωποι με πολύ διαφορετική πορεία μέσα από τα ταραγμένα εκείνα χρόνια. Κάποια στιγμή οι δρόμοι τους συγκλίνουν και συναντιούνται με τρόπο δραματικό, που κορυφώνει την ένταση του μυθιστορήματος.

Το έργο του Κυριακού,  πολυεπίπεδο και πλούσιο, πραγματεύεται (εκτός από τα ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία), προσφέρει (εκτός από πικάντικες συναντήσεις με ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα) και εξερευνά (εκτός από την ανθρώπινη φύση στις ποικίλες της διαστάσεις) φιλοσοφικά ζητήματα που φτάνουν μέχρι τη ζωή και τον θάνατο. Γιατί τι άλλο ορίζει πιο απόλυτα την ανθρώπινη ζωή εκτός από το αναπόφευκτο τέλος της;

Πώς λέγεται η γκιλοτίνα στα ελληνικά; - ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Η χρήση της γκιλοτίνας (στα ελληνικά λαιμητόμος) καθιερώθηκε στα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης, αν και ο θάνατος δι’ αποκεφαλισμού ήταν ποινή που επιβαλλόταν από την αρχαιότητα.

 

Η Ιστορία υφαίνεται έξυπνα και λειτουργικά στην ιστορία και εξυπηρετεί τις ανάγκες της αφήγησης, ικανοποιώντας παράλληλα την πείνα του αναγνώστη για πληροφορίες και εμπλουτίζοντας το περιβάλλον στο οποίο διαδραματίζονται τα γεγονότα με ιστορική εγκυρότητα, που δημιουργεί οικειότητα.

Για παράδειγμα, ο συγγραφέας μάς πληροφορεί για την ανακάλυψη της Αφροδίτη της Μήλου από Γάλλους αρχαιολόγους. Το γεγονός, πέρα από τις άφθονες λεπτομέρειες για ‘τεχνικά’ ζητήματα, όπως το καθεστώς που ίσχυε για τα αρχαία ευρήματα σε σχέση με το σουλτανάτο και το πώς γινόταν η διαχείρισή τους, γίνεται η αφορμή να εγκαταλείψει ο Πρεβώ το νησί του και να μεταβεί στο Παρίσι, πατρίδα του πατέρα του. Εκεί θα ζήσει την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης τα γεγονότα από την ευρωπαϊκή πλευρά, ενισχύοντας το κίνημα του φιλελληνισμού και γνωρίζοντας προσωπικότητες όπως ο Ντελακρουά και ο Μπράιγ.

Η άλλη πλευρά, η ελληνική, παρουσιάζεται μέσα από τη ζωή του δεύτερου ήρωα, Ανέστη Ρίζου (ή Λιανού), ο οποίος ως αντίποδας του Πάρι έζησε όλη τη βαρβαρότητα και σκληρότητα των χρόνων των πολέμων και των μαχών με τους Τούρκους, από μικρό παιδάκι ακόμα. Ξεκινά την αφήγηση της προσωπικής του ιστορίας από τη σφαγή της Χίου, από την οποία ήταν από τους ελάχιστους που γλίτωσαν. Ύστερα, μεταφέρεται στην Πόλη όπου πουλιέται σαν σκλάβος και τελικά βρίσκει τον δρόμο του προς την ηπειρωτική Ελλάδα και τις αντάρτικες ομάδες των κλεφτών.

Οι δύο προσωπικότητες, με εκ διαμέτρου αντίθετη αφετηρία και βιώματα, συναντιούνται τελικά στο Παλαμήδι. Πώς γίνεται αυτό; Πώς γίνεται ο ευαίσθητος, καλλιεργημένος γαλλοτραφής αστός Πρεβώ (μια τιμητική αναφορά  στον συνωνόματο αββά-συγγραφέα της Μανόν Λεσκώ;), που έζησε μια ζωή προστατευμένη και ευλογημένη με όλα τα καλά και τις χαρές, να έχει καταλήξει στο ίδιο σημείο με τον σκληροτράχηλο, εγκληματικό τύπο του Λιανού; Ο συγγραφέας δεν βιάζεται να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα, αλλά αφήνει τους ήρωες να κονταροχτυπιούνται και τον αναγνώστη να αναρωτιέται και να παίζει με διάφορες πιθανότητες με το μυαλό του.

Το μυθιστόρημα, εξαιρετικά καλογραμμένο, δεν μας αφήνει να πλήξουμε ούτως ή άλλως. Η αφηγηματική δεινότητα του συγγραφέα, οι ήρωες και η πλοκή κρατούν το ενδιαφέρον μας αμείωτο και στις 474 σελίδες του. Πέρα όμως από αυτές τις αρετές, που δεν είναι αμελητέες, η «Γκιλοτίνα του Ναυπλίου» έχει και το βάθος που φτάνουν μόνο τα έργα που ξεπερνούν τα εφήμερα ζητήματα και ασχολούνται με τα αιώνια.

Στην προκειμένη, αυτό με το οποίο αναμετράται ο συγγραφέας είναι ένα από τα πιο θεμελιώδη για τον άνθρωπο: το τέλος της ύπαρξης. Το θέμα του θανάτου που αποτελεί τον άξονα του βιβλίου, ερευνάται από πολλές πλευρές και με διάφορους τρόπους, μέσα από ποικίλες συγκυρίες. Αυτό βέβαια που δεσπόζει είναι η επικρεμάμενη παρουσία της γκιλοτίνας, αρχή και τέλος της ιστορίας και διάχυτη σε κάθε σελίδα.

Γιατί «το τίμημα της ζωής είναι ο θάνατος. Όχι ο δικός μας θάνατος, παρά ο θάνατος των ανθρώπων που αγαπάμε».

Βιβλίο: «Η γκιλοτίνα του Ναυπλίου»

Συγγραφέας: Φαίδων Κυριακού

Εκδόσεις: Κέδρος 2020

Σελίδες: 474

1ο Φεστιβάλ Παιδικού Βιβλίου στις Σπέτσες

Μάγισσες και πειρατές,
πριγκίπισσες και δράκοι
απ’ τα βιβλία τό ‘σκασαν,
τους πήρε τ’ αεράκι…
Ταξίδεψαν σε ουρανούς,
χωριά, βουνά και δάση
κι η όμορφη παρέα αυτή
στις Σπέτσες έχει φτάσει.
Φίλτρα, σπαθιά, σκούπες, ραβδιά,
μαγεία θα χορτάσουν.
Τη μέρα αυτή του Φεστιβάλ
θα σας ενθουσιάσουν!
 
Το “Βιβλιοσκόπιο” και το Δημοτικό Σχολείο Σπετσών σάς προσκαλούν στο πιο όμορφο Φεστιβάλ Παιδικού Βιβλίου που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 9 Απριλίου 2023 στην Αναργύρειο & Κοργιαλένειο Σχολή!
AI7I7408
Εκείνη την ημέρα, οι φίλοι του παιδικού βιβλίου θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν:
  • Διαδραστικές αφηγήσεις παραμυθιών από αγαπημένους συγγραφείς και παιδαγωγούς
  • Ανοιχτά εργαστήρια για εικαστικές δημιουργίες & παιχνίδια
  • Πολλές ακόμη εκπλήξεις!

Για λεπτομερή πληροφόρηση, ακολουθήστε τις δημοσιεύσεις της διοργάνωσης στο Instagram.

Συμμετοχή μπορείτε να δηλώσετε στο Facebook event
Η είσοδος θα είναι ελεύθερη για μικρούς και μεγάλους!
Διάρκεια: 10 ώρες
Διοργανωτής: Βιβλιοπωλείο ΒιβλιοσκόπιοBiblioscopio Bookstore

«Μήνας Εφαρμογών των Εικαστικών Τεχνών, β’ μέρος»

Αυτές τις μέρες και για έναν μήνα, φιλοξενείται στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων η έκθεση του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ) «Μήνας Εφαρμογών των Εικαστικών Τεχνών, β’ μέρος», σε συνδιοργάνωση με τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ).

114 καλλιτέχνες διαφόρων ειδικοτήτων παρουσιάζουν έργα που ανήκουν στις λεγόμενες εφαρμοσμένες τέχνες, δηλαδή στις τέχνες που έχουν μια λειτουργικότητα και ενσωματώνονται κατά κάποιο τρόπο πιο άμεσα στην καθημερινότητά μας.

Όταν η εικαστικότητα και οι  κανόνες της αισθητικής συναντούν τη λειτουργικότητα, μπορούμε να πούμε ότι οι διάφορες πτυχές της ζωής μας εμπλουτίζονται, εκλεπτύνονται και ανυψώνονται. Το ευγενές συναντά το οικείο και η καλαισθησία γίνεται μέρος της ζωής μας. «Με τις εφαρμοσμένες τέχνες, ο πνευματικός μόχθος και η έρευνα του καλλιτέχνη πάνω στα εικαστικά παίρνει μορφή και αποδίδεται πίσω στην κοινωνία».

Παπαϊωάννου Ευθύμης, «Αίλουρος», 2022. Ψηφιδωτό με μάρμαρο φυσική πέτρα και σμάλτο, 100x100x4 εκ. Ψηφιδωτό δάπεδο – Εγκατάσταση. Από την έκθεση του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος «Μήνας Εφαρμογών των Εικαστικών Τεχνών, β΄μέρος», Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, 2023.

 

Ιδιαιτερότητα της έκθεσης είναι τα εργαστήρια και οι διαλέξεις που θα διεξαχθούν κατά τη διάρκειά της, ανοιχτά στο κοινό, ώστε να μπορέσει ο κόσμος να έρθει σε επαφή με τις τεχνικές δημιουργίας των έργων, καλλιεργώντας έτσι μια αμφίδρομη σχέση με τον καλλιτέχνη και δίνοντας στη δράση εκπαιδευτικό χαρακτήρα.

Τόσο οι διαλέξεις όσο και τα εργαστήρια πραγματοποιούνται από καλλιτέχνες της έκθεσης, αφορούν ειδικότητες που παρουσιάζονται στην έκθεση και έχουν ελεύθερη είσοδο.

Διαλέξεις θα γίνουν πάνω στη φωτογραφία, την κεραμική (ξυλοκάμινο), το βιτρώ, την εικονογράφηση και την ξυλογλυπτική.

Γεωργίου Στέλλα, «Γοτθική βιβλιοδεσία», 2019. Τίτλος βιβλίου: «Ο Γκρέκο και η τέχνη της εποχής του» από τις «Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης». Γοτθική βιβλιοδεσία με καπάκια, όλο δέρμα. Το ράψιμο πάνω σε δερμάτινες ταινίες. Κεφαλάρια 15ου-16ου αι. πλεγμένα με δερμάτινη ταινία. Διακόσμηση με την τεχνική cuir cisele, 31x21x4 εκ. Καλλιτεχνική βιβλιοδεσία. Από την έκθεση του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος «Μήνας Εφαρμογών των Εικαστικών Τεχνών, β΄μέρος», Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, 2023. Η κα. Γεωργίου θα πραγματοποιήσει 2 εργαστήρια και ένα happening καλλιτεχνικής βιβλιοδεσίας κατά τη διάρκεια της έκθεσης.

 

Τα εργαστήρια θα είναι για την εικονογράφηση, τη νωπογραφία, την καλλιτεχνική βιβλιοδεσία, το animation, την performance, τη χύτευση και τις χρωστικές.

Σκοπός είναι να ακούσει και να κατανοήσει το κοινό καλύτερα τις αρχές που διέπουν κάθε ειδικότητα χωριστά, ώστε να νοιώθει και να αντιλαμβάνεται με πιο διεισδυτικό τρόπο τις συγκεκριμένες τέχνες, αλλά και να μπορεί να τις εφαρμόσει το ίδιο.

Πρόγραμμα των διαλέξεων και των εργαστηρίων

Δευτέρα, 6 Φεβρουαρίου (Έναρξη Έκθεσης)

  • 18:00-21:00, ΔΡΩΜΕΝΟ (Performance) από το σχήμα bodarch. Kτίριο Α΄, πατάρι.

Τετάρτη, 8 Φεβρουαρίου

  • 17:00-19:00, ΔΡΩΜΕΝΟ (Performance) – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από το σχήμα bodarch. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.

Παρασκευή, 10 Φεβρουαρίου

  • 17:00-19:00, «Η ιστορία του Βιτρώ» – ΔΙΑΛΕΞΗ από τη Σόνια Βασιλάκη. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.

Σάββατο, 11 Φεβρουαρίου

  • 15:30-18:30, «Για την Εικονογράφηση του Παιδικού Βιβλίου» – ΔΙΑΛΕΞΗ από τον Νικόλα Ανδρικόπουλο. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.

Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου

  • 11:00-14:00, ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: «Προσεγγίζοντας ένα παραμύθι» – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από τη Δέσποινα Καραπάνου. Kτίριο Β΄, πατάρι.
  • 11:00-16:00, ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΤΕΧΝΗΣ – Happening από τη Στέλλα Γεωργίου. Kτίριο Β΄, εκθεσιακός χώρος.
Καραπάνου Δέσποινα, “Σελιδοδείκτες”, 2022. Γραφίτης σε χαρτί κανσόν. Τρίπτυχο, 8 x 21 εκ. έκαστο. Εικονογράφηση για μια σειρά 6 σελιδοδεικτών. Από την έκθεση του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος «Μήνας Εφαρμογών των Εικαστικών Τεχνών, β΄μέρος», Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, 2023. Η κ. Καραπάνου θα πραγματοποιήσει 3 εργαστήρια εικονογράφησης και 2 εργαστήρια animation κατά τη διάρκεια της έκθεσης.

 

Τετάρτη, 15 Φεβρουαρίου

  • 12:00-15:00, ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: «Προσεγγίζοντας ένα παραμύθι» – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από τη Δέσποινα Καραπάνου. KΤΙΡΙΟ Β΄, πατάρι.
  • 17:00-19:00, ΔΡΩΜΕΝΟ (Performance) – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από το σχήμα bodarch. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.

Πέμπτη, 16 Φεβρουαρίου

  • 16:00-18:00, Animation: «Φτιάξτε το δικό σας flipbook» – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από τη Δέσποινα Καραπάνου. Kτίριο Β΄, πατάρι.

Παρασκευή, 17 Φεβρουαρίου

  • 16:00-19:00, ΝΩΠΟΓΡΑΦΙΑ (Fresco) – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από την Εύα Μελά. Kτίριο Β΄, πατάρι.
Μελά Εύα, “Προσφυγοπούλα”, 2018. Νωπογραφία, 20 x 20 εκ. Από την έκθεση του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος «Μήνας Εφαρμογών των Εικαστικών Τεχνών, β΄μέρος», Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, 2023. Η κ. Μελά θα πραγματοποιήσει 1 εργαστήριο νωπογραφίας (φρέσκο) κατά τη διάρκεια της έκθεσης.

 

Σάββατο, 18 Φεβρουαρίου

  • 12:00-14:00, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Ι – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από τον Κωνσταντίνο Σταυρόπουλο. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.
  • 14:30-16:00, ΔΡΩΜΕΝΟ (Performance): Rosebud2022 και ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από την Κωνσταντίνα Παπαντωνάτου. Kτίριο Α΄, εκθεσιακός χώρος.
  • 16:30-18:30, «Ξυλοκάμινο Κεραμικής & Παρουσίαση Βιβλίου Κεραμικής» – ΔΙΑΛΕΞΗ από τον Χρήστο Τσιμπουρλά. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.

Τετάρτη, 22 Φεβρουαρίου

  • 15:30-18:30, ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: «Προσεγγίζοντας ένα παραμύθι» – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από τη Δέσποινα Καραπάνου. Kτίριο Β΄, πατάρι.
  • 17:00-19:00, ΔΡΩΜΕΝΟ (Performance) – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από το σχήμα bodarch. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.

Παρασκευή, 24 Φεβρουαρίου

  • 12:00-14:00, Animation: «Φτιάξτε το δικό σας flipbook» – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από τη Δέσποινα Καραπάνου. Kτίριο Β΄, πατάρι.

Σάββατο, 25 Φεβρουαρίου

  • 12:00-14:00, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΙΙ – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από τον Κωνσταντίνο Σταυρόπουλο. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.

Κυριακή, 26 Φεβρουαρίου

  • 12:00-14:00, ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΤΕΧΝΗΣ Ι – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από τη Στέλλα Γεωργίου. Kτίριο Β΄, πατάρι.
  • 12:30-13:30, «Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο – φωτογραφία και νεωτερικότητα» – ΔΙΑΛΕΞΗ από τον Κωνσταντίνο Σταυρόπουλο. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.

Τετάρτη, 1 Μαρτίου

  • 17:00-19:00, ΔΡΩΜΕΝΟ (Performance) – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από το σχήμα bodarch. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.
Πέτρου Πέτρος – Χατζηπαναγιώτου Στέλλα (bodarch), «Tech-Pregnancy. Η τεχνολογία εγκυμονεί κινδύνους…», 2022. Objet Trouvé, σύνθεση: δύο παλιές τηλεοράσεις, δύο μαύρα φορέματα, δύο παλιά σκαμπό, ένα κλαδί δέντρου αναρρίχησης, ένα μεγάλο μαύρο πλαίσιο, 40x150x40 εκ. Installation with performance. Από την έκθεση του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος «Μήνας Εφαρμογών των Εικαστικών Τεχνών, β΄μέρος», Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, 2023. Οι bodarch θα πραγματοποιήσουν δυο performance (μία στα εγκαίνια και μια στο finissage) και δυο εργαστήρια.

 

Παρασκευή, 3 Μαρτίου

  • 16:30-18:30, «Υλικά και είδη χύτευσης» – ΔΙΑΛΕΞΗ από τον Γιώργο Βακουφτσή. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.

Σάββατο, 4 Μαρτίου

  • 11:00-13:00, «Χρωστικές – ιδιότητες και χρήση» – ΔΙΑΛΕΞΗ από τον Γιώργο Βακουφτσή. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.
  • 14:00-15:30, ΔΡΩΜΕΝΟ (Performance): Rosebud2022 και ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από την Κωνσταντίνα Παπαντωνάτου. Kτίριο Α΄, εκθεσιακός χώρος.
  • 14:00-16:30, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΙΙΙ – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από τον Κωνσταντίνο Σταυρόπουλο. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.

Κυριακή, 5 Μαρτίου

  • 12:00-14:00, ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΤΕΧΝΗΣ ΙΙ – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ από τη Στέλλα Γεωργίου. Kτίριο Β΄, πατάρι.
  • 12:30-14:30, «Provio – Εφαρμοσμένη Ξυλογλυπτική» – ΔΙΑΛΕΞΗ από τον Αλέξανδρο Βέργη. Kτίριο Α΄, χώρος διαλέξεων.
  • 13:00-15:00, ΔΡΩΜΕΝΟ (Performance) από το σχήμα bodarch. Kτίριο Α΄, πατάρι.
Καμούτση Αναστασία (Τέτη), «Ερρέμβαζον 1», 2021. Εκτύπωση σε μουσαμά, 100 x 137 εκ. Visual Art / Πολυμέσα / Ψηφιακές Τέχνες. Από την έκθεση του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος «Μήνας Εφαρμογών των Εικαστικών Τεχνών, β΄μέρος», Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, 2023.

 

Επειδή ο αριθμός των συμμετοχών για τα εργαστήρια είναι περιορισμένος, θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Δηλώσεις συμμετοχής στο 210 3300016

Περαιτέρω πληροφορίες για τις διαλέξεις και τα εργαστήρια στο Facebook: «Μήνας Εφαρμογών των Εικαστικών Τεχνών» event.

Η έκθεση πραγματοποιείται από τις 6  Φεβρουαρίου μέχρι και τις 5 Μαρτίου 2023 στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, Λεωνίδου & Μυλλέρου, Μεταξουργείο.

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Σάββατο: 11:00 – 19:00 και Κυριακή: 10:00 – 16:00. Δευτέρα κλειστά. Τηλ.: 210 5202420

Γεμενάκη Δανάη, «Όταν η κεραμική συναντιέται με τη θάλασσα», 2019-2021. Πηλός & υαλώματα υψηλής θερμοκρασίας (stoneware), υαλόξυλα, βερνίκι, εποξική κόλλα, άμμος, 50x47x50 εκ. Κεραμική. Από την έκθεση του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος «Μήνας Εφαρμογών των Εικαστικών Τεχνών, β΄μέρος», Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, 2023.