Ο μέχρι τώρα κανόνας της ιστορίας της τέχνης αναγνωρίζει ως αρχαιότερα καλλιτεχνικά δείγματα τα γλυπτά των παλαιολιθικών «Αφροδιτών», τη ζωγραφική, τα χαράγματα και τα ανάγλυφα στις παρειές των σπηλαίων, με πιο γνωστά τα σπήλαια του Λασκώ και της Αλταμίρα, όλα έργα του είδους μας, του homo sapiens.
Ωστόσο, αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν από την εμφάνιση του homo sapiens, προγονικά είδη κατασκεύαζαν εργαλεία ακολουθώντας την Αχελαία τεχνική παράδοση και επεδίωκαν τη συμμετρία δημιουργώντας δακρυόσχημα και σφαιρικά σχήματα. Κάποιες φορές επέλεγαν εντυπωσιακά πετρώματα, ενίοτε δημιουργούσαν κοφτερές ακμές γύρω από ένα κεντρικό σημείο αναφοράς, εγγενές στην πρώτη ύλη, για παράδειγμα ένα απολίθωμα ή μια κρυσταλλική ατέλεια ή επεδίωκαν τον γιγαντισμό των εργαλείων. Άλλα είδη αναγνώριζαν ανθρωπόμορφες ή ζωόμορφες απεικονίσεις σε πετρώματα και τα μετέφεραν στους καταυλισμούς τους.
Η έκθεση «Οι απαρχές της γλυπτικής. Αρχαιολογικά ευρήματα από τον Παλαιό Κόσμο και τη Λέσβο 2,5 εκατομμύρια έως 50.000 χρόνια πριν από σήμερα» περιλαμβάνει λίθινα αντικείμενα από εκείνα τα χρόνια και υποστηρίζει ότι η αισθητική αφύπνιση εμφανίζεται στην ιστορία του πολιτισμού πολύ νωρίτερα από ό,τι ήταν μέχρι σήμερα αποδεκτό. Εργαλεία, αλλά και «μορφές σε λίθο» που εικονίζουν πτηνά, πρόσωπα και σώματα και προέρχονται από διάφορες θέσεις της Ευρώπης, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Το αρχαιότερο έχει ηλικία γύρω στα 2,5 εκατ. χρόνια και το πιο πρόσφατο είναι μόλις 50.000 ετών.
Η έκθεση βασίζεται στην αντίστοιχη με τίτλο «First Sculpture: From Handaxe to Figure Stone» που διοργανώθηκε από το Nasher Sculpture Center στο Ντάλλας το 2018. Στην αθηναϊκή εκδοχή της έχει εμπλουτιστεί με παλαιολιθικά ευρήματα από τη Λέσβο, την Αφρική και την Ευρασία. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται σπάνια παλαιολιθικά εργαλεία και μορφές σε λίθο από τη συλλογή του Tony Berlant στο Ντάλλας, το Ινστιτούτο Ανθρώπινης Παλαιοντολογίας στο Παρίσι, το Μουσείο της ‘Ανω Γαλιλαίας και την αρχαιολογική συλλογή του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ στο Ισραήλ, το Μουσείο Ανθρωπολογίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Προϊστορικής Έρευνας στο Τοταβέλ και το Μουσείο του Βιτβάτερσραντ στο Γιοχάνεσμπουργκ, στη Νότια Αφρική. Δίπλα σε αυτά παρουσιάζονται, για πρώτη φορά στο ελληνικό και παγκόσμιο κοινό, εργαλεία από τη σημαντική θέση στα Ροδαφνίδια της Λέσβου, που ανασκάπτει συστηματικά το Πανεπιστήμιο Κρήτης από το 2012.
Η συνομιλία των ελληνικών ευρημάτων με ευρήματα από άλλα μέρη της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής αναδεικνύει τη σημασία του Αιγαίου ως πύλη εισόδου των πρώτων κατοίκων της Ευρώπης. Ταυτόχρονα, τεκμηριώνει το ειδικό βάρος της ατελώς γνωστής παλαιολιθικής κληρονομιάς του Αιγαιακού Αρχιπελάγους στην ιστορία της τέχνης, του πολιτισμού και των ανθρώπινων ροών στα βάθη της προϊστορίας, σε μια περίοδο πριν από τη γραφή, κατά τη διάρκεια της οποίας τα τεχνολογικά επιτεύγματα και οι αισθητικές αναζητήσεις εγγράφονται στον λίθο.
Την έκθεση επιμελούνται επιστημονικά η Νένα Γαλανίδου, Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και ο Τhomas Wynn, Καθηγητής Γνωσιακής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, ενώ καλλιτεχνικά ο Tony Berlant, εικαστικός καλλιτέχνης. Φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού και συνοδεύεται από κατάλογο σε δύο γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά), ξεναγήσεις για το κοινό, ομιλίες ειδικών από όλο τον κόσμο, εκπαιδευτικά προγράμματα απευθυνόμενα σε σχολικά και ειδικά ακροατήρια, παραγωγή κινηματογραφικού υλικού και μια πρωτότυπη απτική εμπειρία για τη διάχυση της γνώσης στο ευρύ κοινό.
Η έκθεση άνοιξε για το κοινό χθες Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 2023 και θα διαρκέσει έως την Κυριακή 7 Ιανουαρίου 2024. Εγκαινιάστηκε την Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Διοργάνωση: Πανεπιστήμιο Κρήτης, Μουσείο Μπενάκη και Περιφέρεια Κρήτης, με τη συμβολή της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και του Δήμου Δυτικής Λέσβου.
Ειδικοί της εκπαίδευσης αποδίδουν την αύξηση της διασπαστικής συμπεριφοράς των Αυστραλών μαθητών στη μη ικανοποιητική διαχείριση της τάξης από τους εκπαιδευτικούς.
Κατά τη διάρκεια έρευνας του κοινοβουλίου σχετικά με την αναστάτωση στις τάξεις, ο Γκλεν Φάχι, διευθυντής του εκπαιδευτικού προγράμματος του Κέντρου Ανεξάρτητων Μελετών, δήλωσε ότι στις αυστραλιανές αίθουσες διδασκαλίας παρατηρείται η μεγαλύτερη αναστάτωση παγκοσμίως.
Σύμφωνα με τον δείκτη πειθαρχικού κλίματος του ΟΟΣΑ, η Αυστραλία κατατάσσεται στην 69η θέση μεταξύ 76 χωρών.
«Αυτό μας τοποθετεί ουσιαστικά στον πάτο της κλίμακας, ιδίως όταν εξετάζουμε άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες και σχολικά συστήματα», δήλωσε ο κος Φάχι.
Ο διευθυντής δήλωσε ότι τα υψηλά επίπεδα αναστάτωσης στην τάξη ανακλώνται και στην πτώση των επιδόσεων των μαθητών της Αυστραλίας.
«Σε επίπεδο τάξης, η αναστάτωση επηρεάζει τόσο την ποσότητα όσο και την ποιότητα του διαθέσιμου χρόνου μάθησης», επεσήμανε.
«Όταν υπάρχει αναστάτωση μέσα στην τάξη, ο χρόνος μαθήματος που χάνεται είναι σημαντικός . Ακόμα και φαινομενικά χαμηλού επιπέδου διαταραχές, όπως το χτύπημα του θρανίου, η διάσπαση της προσοχής των μαθητών ή οι προσπάθειες απόσπασης της προσοχής των συμμαθητών τους, ισοδυναμούν με σημαντικό χαμένο χρόνο μάθησης. Κάθε λεπτό είναι πολύτιμο μέσα σε μια τάξη.»
Ο κος Φάχι σημείωσε ότι φαίνεται να υπάρχει ένα διδακτικό κενό στη γνώση και την πρακτική της διαχείρισης μιας τάξης στα σχολεία της Αυστραλίας, το οποίο συντελεί στη διασπαστική συμπεριφορά των μαθητών.
Οι εκπαιδευτικοί δεν διδάσκονται να ελέγχουν την τάξη
Η Τζέννυ Ντόνοβαν, διευθύνουσα σύμβουλος του Αυστραλιανού Οργανισμού Εκπαιδευτικής Έρευνας, δήλωσε στην έρευνα ότι μελέτες έδειξαν ότι η διαχείριση της τάξης ήταν η λιγότερο εφαρμοσμένη πρακτική μεταξύ των εκπαιδευτικών.
Η διευθύνουσα σύμβουλος δήλωσε ότι ενώ το 60% των εκπαιδευτικών του Δημοτικού εφάρμοζαν δίκαια και με συνέπεια τους κανόνες του σχολείου τους στο περιβάλλον της τάξης, μόνο το 38% των εκπαιδευτικών του Γυμνασίου το έκαναν αυτό.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι οι εκπαιδευτικοί είναι πολύ πρόθυμοι να εφαρμόσουν τεκμηριωμένες προσεγγίσεις , αλλά τους λείπει ο χρόνος και τους λείπει η αυτοπεποίθηση», δήλωσε.
Επιπλέον, η κα Ντόνοβαν δήλωσε ότι υπάρχει έλλειψη εκπαιδευτικού περιεχομένου σχετικά με τη διαχείριση της τάξης στο πρόγραμμα σπουδών των υποψήφιων εκπαιδευτικών.
«Σε έρευνες σε φοιτητές αρχικής εκπαίδευσης εκπαιδευτικών, ένα από τα πράγματα που διαπίστωσαν ότι απουσιάζει από την εκπαίδευση σε πάρα πολλές περιπτώσεις είναι η έμφαση στη διαχείριση της τάξης», είπε.
«Εν ολίγοις, δεν προετοιμάζουμε τους εκπαιδευτικούς να είναι έτοιμοι για την τάξη με την ολοκλήρωση των σπουδών τους.»
Μαθητές παίζουν στο διάλειμμα στο δημοτικό σχολείο Λύστερφιλντ στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, στις 26 Μαΐου 2020. (Daniel Pockett/Getty Images)
Εν τω μεταξύ, ο κος Φάχι δήλωσε ότι υπάρχει η τάση να αφήνονται οι δάσκαλοι να αυτοσχεδιάζουν όσον αφορά τη διαχείριση της συμπεριφοράς, αντί να λαμβάνουν τυπική εκπαίδευση.
«Ένα πρόγραμμα σπουδών σχετικά με τη συμπεριφορά στην τάξη θα ήταν ένας αποδοτικός τρόπος, ώστε να τεθούν συνεπή πρότυπα και προσδοκίες σε όλο το σύστημα σχετικά με το τι μπορούμε να περιμένουμε από όλα τα 10χρονα παιδιά να μπορούν να κάνουν με αυτοπεποίθηση χωρίς περαιτέρω καθοδήγηση και τι πράγματα μπορούμε να περιμένουμε από όλα τα 5χρονα παιδιά να μπορούν να κάνουν», είπε.
«Νομίζω ότι θα ήταν χρήσιμο να ορίσουμε στους εκπαιδευτικούς τι είναι πραγματικά σημαντικό για τα παιδιά αναλόγως της ηλικίας τους.»
Ορίζοντας την αποδεκτή συμπεριφορά
Ο κος Φάχι είπε ότι τα πραγματικά αποτελεσματικά σχολεία είχαν σπουδαία διδακτικά μοντέλα για την παροχή δεξιοτήτων διαχείρισης της τάξης, τα οποία με τη σειρά τους οδηγούσαν σε γενικά καλές μαθητικές επιδόσεις.
Επεσήμανε το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου όλα τα παιδιά διδάσκονται ποια είναι η συμπεριφορά που αναμένεται από αυτά, ακόμη και για τα πιο απλά πράγματα, όπως το πώς να παραταχθούν ή πώς να μεταβούν από τη μία τάξη στην άλλη.
«Τα υψηλής αποτελεσματικότητας σχολεία δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη, όταν πρόκειται για συνήθειες, διαδικασίες και προσδοκίες σχετικά με τη συμπεριφορά, τη διαγωγή και τον τρόπο με τον οποίο οι συμμαθητές αλληλεπιδρούν μεταξύ τους», είπε.
Όσον αφορά την εκπαίδευση των διδασκόντων, ο κος Φάχι είπε ότι η Αυστραλία θα μπορούσε να διδαχθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι εκπαιδευτικές αρχές διόρισαν έναν σύμβουλο συμπεριφοράς για να διασφαλίσει ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί λαμβάνουν την κατάλληλη εκπαίδευση.
«Αυτού του είδους η έμφαση και η αποτίμηση της συμπεριφοράς στη διαχείριση της τάξης δεν έχει λάβει ακόμη επαρκή προσοχή στην προετοιμασία των εκπαιδευτικών ή την επαγγελματική ανάπτυξη στην Αυστραλία», είπε.
Εν τω μεταξύ, οι επιδόσεις των μαθητών της Αυστραλίας μειώνονται σταθερά.
Μια εθνική ανασκόπηση της σχολικής μεταρρύθμισης έδειξε ότι η προσοχή στην τάξη μειώθηκε από πάνω από 80% σε 76% μεταξύ 2015 και 2019 για τους μαθητές του Δημοτικού και από 74% σε 68% για τους μαθητές του Γυμνασίου.
Η σχολική φοίτηση μειώθηκε επίσης κατά 4% για τους μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και κατά 10% για τους μαθητές Γυμνασίου.
Εν τω μεταξύ, τον Αύγουστο, η αυστραλιανή Αρχή Προγραμμάτων Σπουδών, Αξιολόγησης και Αναφοράς αποκάλυψε ότι 1 στους 3 μαθητές που συμμετείχαν στις αξιολογικές εξετάσεις NAPLAN (National Assessment Program-Literacy and Numeracy – Εθνικό Πρόγραμμα Αξιολόγησης των γλωσσικών και των μαθηματικών γνώσεων) απέτυχε να ανταποκριθεί στα νέα κριτήρια αναφοράς στην ανάγνωση και την αριθμητική.
Η κετογονική διατροφή αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη διατροφική τάση των ημερών. Είναι μια δίαιτα η οποία γίνεται όλο και πιο γνωστή, κερδίζει υποστηρικτές και είναι αρκετά αποτελεσματική. Φυσικά, χρειάζεται προσοχή!
Η κετογονική δίαιτα είναι μια δίαιτα αποκλεισμού μιας ολόκληρης ομάδας τροφίμων και συγκεκριμένα των υδατανθράκων. Περιέχει συνήθως λιγότερα από 50 γραμμάρια υδατανθράκων ημερησίως και ενεργοποιεί τη βιοχημική διαδικασία της κέτωσης. Η κέτωση αποτελεί κατά κάποιο τρόπο μια στροφή του μεταβολισμού προς το αποθηκευμένο λίπος, παράγοντας τα κετονικά σώματα (εξ ου και η ονομασία της διατροφής) τα οποία έχουν ανορεξιογόνο επίδραση. Συνεπώς πρόκειται για μια διατροφή η οποία είναι πολύ αποτελεσματική στην καύση λίπους και παράλληλα συμβάλλει στο να μην υπάρχει έντονο το αίσθημα της πείνας.
Σημαντικά σημεία μίας κετογονικής δίαιτας
Πρέπει να σχεδιάζεται πάντα από κάποιον ειδικό.
Πρέπει η εξέλιξη της να παρακολουθείται από κάποιον ειδικό.
Να γίνεται για συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Χρειάζεται αυξημένη κατανάλωση υγρών.
Δεν πρέπει να περιορίζεται υπερβολικά το αλάτι όσο εφαρμόζεται η κετογονική διατροφή.
Χρειάζεται να συνοδεύεται με τη λήψη κάποιων συμπληρωμάτων διατροφής όπως το μαγνήσιο.
Δεν πρέπει να εφαρμόζεται από συγκεκριμένες ομάδες ατόμων, όπως άτομα με διαταραχές λήψης τροφής, εγκυμονούσες, διαβητικοί τύπου Α κ.ά.
Μία εύκολη και γρήγορη συνταγή χωρίς υδατάνθρακες είναι η παρακάτω:
Μπέργκερ χωρίς ψωμί
Χρόνος ετοιμασίας: 30΄
Υλικά (1 μερίδα)
Για τα μπιφτέκια
200 γρ κιμά μοσχαρίσιο
1 κ.σ. ελαιόλαδο
ό,τι μπαχαρικά θέλουμε και αλάτι
Λοιπά υλικά
4μανιτάρια πορτομπέλο
1 φύλλομαρούλι
Λίγηρόκα
2 στρογγυλές φέτεςντομάτας
2 φέτεςτυρί
Μουστάρδα
Αλάτι, πιπέρι
Εκτέλεση
1. Σε ένα μπολ βάζουμε όλα τα υλικά του κιμά και ζυμώνουμε καλά. Χωρίζουμε σε 2 μπιφτεκάκια και τα πιέζουμε να γίνουν πλατσουκωτά. Τα βάζουμε στο ψυγείο μέχρι να ετοιμάσουμε τα υπόλοιπα υλικά.
2. Σε ένα ίσιο τηγάνι βάζουμε 1 κ.σ. ελαιόλαδο και ρίχνουμε τα μανιτάρια χωρίς το κοτσάνι από την κάτω πλευρά για 5 λεπτά, σε μέτρια προς δυνατή φωτιά και μετά τα γυρνάμε. Το κάνουμε αυτό μέχρι να μαλακώσουν και να ψηθούν καλά. Τα βγάζουμε από το τηγάνι και βάζουμε πάνω τους το μαρούλι.
3. Αφού έχουμε έτοιμα και όλα τα μπαχαρικά, βάζουμε στο ίδιο τηγάνι σε μέτρια φωτιά τα μπιφτέκια χωρίς λάδι, αφού θα βγάλουν το δικό τους, Τα ψήνουμε πρώτα από την μία και μετά από την άλλη πλευρά, μέχρι να ψηθούν καλά. Στο τέλος, βάζουμε πάνω τους τις φέτες τυρί. Μόλις λιώσει, βάζουμε το μπιφτέκι πάνω στο μανιτάρι.
4. Πάνω από το μπιφτέκι, βάζουμε μουστάρδα, μετά ντομάτα και τέλος τη ρόκα, και αλατοπιπερώνουμε όπου χρειάζεται.
Η κοινωνία, προς όφελος ή εις βάρος της, περιστρέφεται γύρω από τις σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών όπως η πόρτα στους μεντεσέδες της.
Στο μεγάλο αφηγηματικό ποίημά του «Ειδύλλια του βασιλιά», το οποίο αποτελεί μια διασκευασμένη εξιστόρηση των θρύλων γύρω από τον βασιλιά Αρθούρο, ο μεγάλος βικτωριανός ποιητής Άλφρεντ, Λόρδος Τέννυσον διερευνά αυτή τη σχέση από διάφορες οπτικές γωνίες. Αν και διαδραματίζονται στη θρυλική, ομιχλώδη ηρωική εποχή της Βρετανίας, οι ιστορίες που αφηγείται ο Τέννυσον περιέχουν θησαυρούς μεγάλης σοφίας και ομορφιάς, που είναι άκρως κατάλληλες για τον σύγχρονο αναγνώστη.
Με εξαίσιους και γεμάτους θαύματα στίχους, ο Τέννυσον δραματοποιεί οικουμενικές πραγματικότητες σχετικά με το πώς οι άνδρες και οι γυναίκες σχετίζονται μεταξύ τους, ιδίως στον γάμο, και πώς η φύση αυτών των σχέσεων επιφέρει είτε την πλήρη άνθηση της ανθρώπινης ζωής είτε την πλήρη διάλυση της κοινωνίας, ανάλογα με τις αρετές που ασκούνται ή παραμελούνται εντός τους.
Πατέρες και κόρες, μητέρες και γιοι
Στις δύο πρώτες ενότητες του ποιήματός του, ο Τέννυσον περιγράφει δύο πολύ διαφορετικά ζευγάρια γονέων-παιδιών.
Στον «Ερχομό του Αρθούρου», διαβάζουμε για την πρώτη συνάντηση του Αρθούρου με την Γκουίνεβιρ. Καθώς περνούσε κάτω από τις επάλξεις του κάστρου της, «ένιωσε το φως των ματιών της τη ζωή του / να χτυπάει ξαφνικά». Και η ζωή του άλλαξε για πάντα. Ονειρεύεται να την πάρει ως βασίλισσά του για να τον βοηθήσει στο όραμά του να φέρει την τάξη, την ιπποσύνη και την ευγένεια σε έναν θυελλώδη και βάρβαρο κόσμο.
Τζον Κόλλιερ, «H βασίλισσα Γκουίνεβιρ γιορτάζει την Πρωτομαγιά», 1900. Λάδι σε καμβά. Cartwright Hall Art Gallery, Μπράντφορντ, Αγγλία. (Public Domain)
Έτσι, ζητάει από τον πατέρα της το χέρι της. Ο βασιλιάς Ληοντόγκραν, ο πατέρας της Γκουίνεβιρ, βλέπει στην κόρη του τη «μοναδική του απόλαυση». Έτσι, καθυστερεί την απάντησή του, όπως πρέπει να κάνει ένας καλός πατέρας, προσπαθώντας να μάθει ό,τι μπορεί για τον Αρθούρο και για το αν θα ήταν κατάλληλος σύζυγος για το παιδί του. Η καταγωγή του Αρθούρου περιβάλλεται από μυστήριο, ωστόσο όλες οι μαρτυρίες τον δείχνουν ως τον ευγενέστερο άνθρωπο και ο Ληοντόγκραν τελικά συναινεί.
Ο ερχομός της Γκουίνεβιρ στο θρόνο θέτει σε κίνηση τόσο την άνοδο όσο και την πτώση του βασιλείου του Αρθούρου και του οράματός του.
Ο επόμενος γονέας που παρουσιάζεται στο ποίημα, η μητέρα του Σερ Γκάρεθ, δείχνει λιγότερη σοφία από τον Ληοντόγκραν. Ο Γκάρεθ έχει φτάσει στον προθάλαμο της ανδρικής ηλικίας και λαχταρά να ενταχθεί στην αυλή του Αρθούρου και να κάνει μεγάλα έργα. Όμως η μητέρα του, η Μπέλισεντ, θέλει να τον κρατήσει στο σπίτι.
Αναγνωρίζουμε αμέσως σε αυτήν έναν τύπο γονέα που εξακολουθεί να υπάρχει στις μέρες μας και χωρίς αμφιβολία θα υπάρχει δια παντός: την υπερπροστατευτική μητέρα. Η Μπέλισεντ προσπαθεί να πείσει τον γιο της ότι αντί να ρισκάρει τη ζωή του στη μάχη ή σε αποστολές για τον Αρθούρο, είναι καλύτερα να πάει για κυνήγι. Και μάλιστα θα του βρει και μία «νύφη πλούσια και ωραία».
Έντμουντ Λέιτον, «Ένας μικρός πρίγκιπας που θα ευλογήσει εγκαίρως έναν βασιλικό θρόνο (ή Vox Populi)», 1904. Λάδι σε καμβά. Ιδιωτική συλλογή. (Public Domain)
Το πρόβλημα, βέβαια, είναι ότι αν ο Γκάρεθ πρόκειται να γίνει άντρας, δεν μπορεί να παραμείνει «άνετος”, επιτρέποντας στη μητέρα του να κανονίζει τα πάντα γι’ αυτόν. Και το ξέρει.
Ανδρας έχω γίνει, ανδρική δουλειά πρέπει να κάνω. Να ακολουθήσω το ελάφι; Να ακολουθήσω τον Χριστό, τον Βασιλιά, Να ζήσω αγνά, να μιλώ αληθινά, να διορθώσω το λάθος, να ακολουθήσω τον Βασιλιά – Αλλιώς, γιατί γεννήθηκα;
Το να γίνεις άντρας και να κάνεις την δουλειά ενός άντρα εμπεριέχει κινδύνους, είναι αλήθεια. Αλλά ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να πάει μια ζωή χαμένη. Η άστοχη μητρική φροντίδα της Μπέλισεντ κοντεύει να πνίξει τον ανδρισμό του Γκάρεθ. Τελικά, όμως, η μητέρα το καταλαβαίνει αυτό.
Σύζυγοι
Τζέημς Άρτσερ, «Σερ Λάνσελοτ και βασίλισσα Γκουίνεβιρ», 1861-1868. Λάδι σε καμβά. Ιδιωτική συλλογή. (Public Domain)
Η απιστία της Γκουίνεβιρ προς τον Αρθούρο διατρέχει σαν δηλητήριο τις φλέβες όλων των ιστοριών των «Ειδυλλίων του Βασιλιά». Οι ψίθυροι της ντροπής της Γκουίνεβιρ και του Λάνσελοτ αρχίζουν να αντηχούν στους διαδρόμους του Κάμελοτ, φήμες που αποτελούν την πρώτη ρωγμή στο οικοδόμημα της τάξης και του πολιτισμού που ο Αρθούρος έχτιζε μια ζωή. Κατά τη διάρκεια του ποιήματος, αυτή η ρωγμή θα διευρυνθεί, ανοίγοντας την πόρτα σε περισσότερα κακά, προδοσίες, υποψίες, απιστίες και, τελικά, στην κατάρρευση του βασιλείου.
Στο «Γκεράιντ και Ήνιντ», οι φήμες για την Γκουίνεβιρ και τον Λάνσελοτ καταλήγουν να απειλούν έναν άλλο γάμο.
Ο σερ Γκεράιντ, ένας από τους ιππότες του Αρθούρου, και η σύζυγός του Ήνιντ είναι αφοσιωμένοι ο ένας στον άλλον με πάθος – μέχρι που η φιλία της Ήνιντ με την Γκουίνεβιρ κάνει τον Γκεράιντ να υποψιάζεται ότι μπορεί να έχει υποπέσει στο ίδιο σφάλμα με τη βασίλισσα.
Η αβάσιμη ζήλια του, η θλίψη και ο θυμός του, τον κάνουν να παραμελεί τα καθήκοντά του και την επιδίωξη της τιμής, μια συμπεριφορά που ο Τέννυσον αποκαλεί «θηλυπρέπεια». Στη συνέχεια, αναγκάζει την Ήνιντ να τον συνοδεύσει στο δάσος φορώντας το χειρότερο φόρεμά της, με την εντολή να μην του μιλήσει σε καμία περίπτωση. Η Ήνιντ, που παραμένει διορατική και συγκεντρωμένη στο καλό του συζύγου της, παλεύει ανάμεσα στο να υπακούσει στην εντολή του και στο να σπάσει τη σιωπή για να προειδοποιήσει τον σύζυγό της για τους ληστές που παραμονεύουν μπροστά τους. Ο Γκεράιντ, αποτραβηγμένος στον εαυτό του, αγνοεί τους κινδύνους του δρόμου. Φυσικά, η Ήνιντ τον προειδοποιεί εγκαίρως για να σώσει τη ζωή του (και τη δική της), αλλά δέχεται ελάχιστες ευχαριστίες γι’ αυτό.
Ρόουλαντ Γουίλραϊτ: «Ήντιντ και Γκεράιντ», 1907. Λάδι σε καμβά. (Κέντρο Ανανέωσης Τέχνης/Art Renewal Center)
Πολλές φορές, ο Γκεράιντ παραλίγο να ξεσπάσει και να εκφράσει το παράπονό του στην Ήνιντ. Αλλά δεν το κάνει, τα κρατάει όλα μέσα του και η ψυχολογική τους απόσταση μεγαλώνει, κάτι που εκδηλώνεται με απτό τρόπο όταν την αναγκάζει να πηγαίνει μπροστά του και όχι στο πλευρό του. Οι εικόνες του Τέννυσον είναι τέλειες εδώ: το ζευγάρι ιππεύει χωριστά μέσα σε επικίνδυνα εδάφη, διακινδυνεύοντας τη ζωή και των δύο. Παρομοίως, ο γάμος είναι ένα ταξίδι μέσα από τα «επικίνδυνα μονοπάτια» της ζωής και αν οι σύζυγοι είναι διχασμένοι και χωρισμένοι, ο κόσμος μπορεί εύκολα να τους συντρίψει.
Η Ήνιντ θα μπορούσε να είχε διαλύσει τις αμφιβολίες του Γκεράιντ στη στιγμή, αλλά εκείνος αρνείται να της ανοιχτεί. Στο τέλος, ο Γκεράιντ συνέρχεται και επιστρέφει σε εκείνη, αλλά θα πρέπει να διαβάσετε το ποίημα για να μάθετε πώς.
Όταν ο σύζυγος και η σύζυγος είναι ενωμένοι στην κοινή επιδίωξη της καλοσύνης και της αλήθειας, ούτε όλοι οι πειρασμοί και οι τρικυμίες της ζωής δεν μπορούν να τους νικήσουν. Αντιθέτως, θα είναι εκείνοι που, έστω και με κάποιο μικρό τρόπο, θα κατακτήσουν τον κόσμο. Έτσι, ο Τέννυσον βάζει τον βάρδο να τραγουδήσει για τον Αρθούρο:
Κι αν έβρισκε / Μια γυναίκα στη γυναικεία της φύση τόσο σπουδαία / Όσο ήταν αυτός στην ανδρική του φύση, τότε … Οι δυο μαζί τον κόσμο θα μπορούσαν να αλλάξουν.
Ο ίδιος ο Αρθούρος, όταν συναντά για πρώτη φορά τη μελλοντική του βασίλισσα, αναλογίζεται την αδυναμία του να ολοκληρώσει μόνος του το ευγενές όραμά του για τη ζωή και το βασίλειό του:
Εάν μαζί της / Δεν ενωθώ, που είναι η ωραιότερη κάτω από τον ουρανό, φαίνομαι σαν ένα τίποτα στον πανίσχυρο κόσμο / Και δεν μπορώ να θελήσω το θέλημά μου, ούτε να κάνω το έργο μου / Ολοκληρωτικά, ούτε να γίνω νικητής και άρχοντας στο δικό μου βασίλειο.
Αλλά ονειρεύεται τη δόξα που θα αποκτούσε αν παντρευόταν μαζί της:
Αλλά αν ήμουν ενωμένος μαζί της / Τότε θα μπορούσαμε να ζήσουμε μαζί σαν μια ζωή / Και βασιλεύοντας με μια θέληση σε όλα, / Να έχουμε δύναμη σε αυτή τη σκοτεινή τη γη να τη φωτίσουμε / Και δύναμη σε αυτό τον κόσμο τον νεκρό για να τον κάνουμε να ζήσει.
Οι δυνατότητες του γάμου
Αυτό που περιγράφει εδώ ο Τέννυσον είναι, υπό μία έννοια, το δυναμικό κάθε γάμου. Μπορεί να μην είμαστε όλοι βασιλιάδες και βασίλισσες, αλλά είμαστε όλοι βασιλιάδες και βασίλισσες των σπιτιών μας, της μικρής μας γωνιάς του κόσμου. Και αν ένα κοινό όραμα ενώνει τους δύο συζύγους, έχουν τη δύναμη να μεταμορφώσουν αυτό τον κόσμο με τρόπους που ίσως ούτε οι ίδιοι δεν μπορούν να φανταστούν.
Φυσικά, η μεγάλη τραγωδία της ιστορίας του Αρθούρου είναι ότι η Γκουίνεβιρ πέφτει. Και με την πτώση της, ματαιώνει τις μεγαλειώδεις δυνατότητες που είχε η σχέση τους. Όταν η σχέση της με τον Λάνσελοτ γίνεται γεγονός αδιαμφισβήτητο, κλονίζει το βασίλειο μέχρι τον πυρήνα του, διχάζει τους ιππότες και δίνει την ευκαιρία στον Μόρντρεντ να προσπαθήσει να ανατρέψει τον Αρθούρο.
Σε αυτή την ιστορία, μπορούμε να διακρίνουμε μια διαχρονική αλληγορία, που μας λέει ότι όταν το βασικό δομικό στοιχείο του πολιτισμού, ο γάμος, καταρρέει, τότε ολόκληρη η κοινωνία αναπόφευκτα θα καταρρεύσει επίσης.
Συντετριμμένος και έτοιμος να βαδίσει στην τελευταία του μάχη, ο Αρθούρος λέει στη βασίλισσά του:
Δεν έκανες τη ζωή μου τόσο γλυκιά για μένα, / Ώστε εγώ ο βασιλιάς να νοιάζομαι πολύ να ζήσω, / Γιατί εσύ χάλασες τον σκοπό της ζωής μου.
Ωστόσο, παρ’ όλα αυτά, ο Αρθούρος την αγαπά μέχρι το τέλος και η Γκουίνεβιρ μαθαίνει και αυτή – πολύ αργά – να αγαπά τον Αρθούρο.
Στον αποχαιρετισμό του προς τη Γκουίνεβιρ, ο Αρθούρος περιγράφει για άλλη μια φορά τον έντιμο ιπποτικό του κώδικα και τονίζει τη μεγάλη δύναμη που έχει μια γυναίκα να εμπνέει σε έναν άντρα την αγάπη για υψηλά ιδανικά και αντρικά επιτεύγματα:
Έβαλα [τους ιππότες] να βάλουν τα χέρια τους στα δικά μου και να ορκιστούν / Να σέβονται τον βασιλιά, σαν να ήταν η συνείδησή τους, και τη συνείδησή τους σαν τον βασιλιά τους, / Να συντρίβουν τους ειδωλολάτρες και να υποστηρίζουν τον Χριστό, / Να ιππεύουν μέχρι μακριά αποκαθιστώντας ανθρώπινες αδικίες, / Να μη λένε συκοφαντίες, όχι, ούτε να τις ακούνε, / Να τιμούν τον δικό τους λόγο σαν να ήταν του Θεού τους, / Να ζουν γλυκές ζωές με την αγνότερη αγνότητα, / Να αγαπούν μόνο μια κοπέλα, να προσκολλώνται σε αυτήν / Και να τη λατρεύουν με χρόνια ευγενών πράξεων / Μέχρι να την κερδίσουν, γιατί πράγματι δεν ήξερα / Κανέναν καλύτερο δάσκαλο κάτω από τον ουρανό από το κοριτσίστικο πάθος μιας κοπέλας, / Όχι μόνο για να κρατάει χαμηλά την ευτέλεια στον άντρα, αλλά και για να διδάσκει την υψηλή σκέψη και τα ευγενικά λόγια / Και την ευγένεια και την επιθυμία της φήμης / Και την αγάπη για την αλήθεια και όλα όσα κάνουν τον άντρα.
Το χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού, στον νομό Δράμας, συγκέντρωσε πλήθος κόσμου το Σαββατοκύριακο 15-16 Φεβρουαρίου, αφότου άρχισε να επαναλειτουργεί το 2024. Μάλιστα, η επαναλειτουργία του συνέβαλε σημαντικά στην οικονομική τόνωση της ορεινής ακριτικής Δράμας.
Ο ηλιόλουστος καιρός το Σάββατο και η ασθενής χιονόπτωση την Κυριακή αποτέλεσαν ιδανικές συνθήκες για τους λάτρεις του σκι αλλά και για οικογένειες, ώστε να απολαύσουν ποικίλες δραστηριότητες.
Το Χιονοδρομικό Κέντρο Φαλακρού, ένας από τους δημοφιλείς χειμερινούς προορισμούς στη Βόρεια Ελλάδα, άνοιξε ξανά τις πύλες του στις 21 Δεκεμβρίου 2024 προσφέροντας μοναδικές εμπειρίες στους επισκέπτες του.
Οι δυσκολίες που υπήρξαν μετά από πέντε ολόκληρα χρόνια στασιμότητας ήταν πολλές καθώς όλο αυτό το διάστημα οι υποδομές και ο τεχνολογικός εξοπλισμός είχαν σχεδόν εγκαταλειφθεί στη φθορά του χρόνου.
Κόσμος στο χιονοδρομικό κέντρο Φαλακρού στην Δράμα, στις 16 Φεβ., 2025. (ΑΠΕ-ΜΠΕ)
«Η εξαιρετική φυσική ομορφιά που διαθέτει σε συνδυασμό με τη μοναδική δυνατότητα που δίνει για ελεύθερο σκι, καθώς ολόκληρο το βουνό είναι μια μεγάλη πίστα χωρίς δέντρα, το καθιστά μια σημαντική τουριστική και αναπτυξιακή υποδομή για τη Δράμα και ολόκληρη την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη,» είπε ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Αργυρής Πατακάκης.
«Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για να δημιουργήσουμε όλες τις προϋποθέσεις προκειμένου το χιονοδρομικό να λειτουργεί πλέον με σύγχρονα δεδομένα, προσελκύοντας κόσμο.»
Μια όψη της πίστας χιονοδρομίας στο Φαλακρό Δράμας, στις 16 Φεβρουαρίου 2025. (ΑΠΕ-ΜΠΕ)
Η λειτουργία του χιονοδρομικού κέντρου
Το χιονοδρομικό κέντρο λειτουργεί από το 1980 και είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας, καταλαμβάνοντας μια έκταση 600 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Διαθέτει 21 πίστες για σκι, σε διάφορα υψόμετρα και με διαφορετικούς βαθμούς δυσκολίας, με συνολικό μήκος 20 χλμ.
Σήμερα, στο χιονοδρομικό λειτουργούν πλέον οι αναβατήρες: Baby 1, Baby 2, Μεστά και Παππούς με χιόνι βάσης εντός πίστας: 30εκ, χιόνι κορυφής εντός πίστας: 40εκ. και ποιότητα χιονιού παγωμένο. Ο δρόμος προς το χιονοδρομικό είναι ανοιχτός, χωρίς ανάγκη για αντιολισθητικές αλυσίδες. Ωστόσο, οι υπεύθυνοι λειτουργίας του χιονοδρομικού συστήνουν πάντα σε όλους τους επισκέπτες να έχουν πάντα μαζί τους στο αυτοκίνητο αντιολισθητικές αλυσίδες, καθώς οι συνθήκες στο βουνό μπορεί να αλλάξουν ξαφνικά.
Οι κεντρικές εγκαταστάσεις του βρίσκονται στο οροπέδιο του Αγίου Πνεύματος, σε υψόμετρο 1.700 μέτρων. Οι πίστες του χιονοδρομικού κέντρου εκτείνονται σε μεγάλα υψόμετρα, από τα 1.600 μέτρα μέχρι και τα 2.300 μέτρα, με αρκετές από αυτές να βρίσκονται σε υψόμετρο μεγαλύτερο από τα 2.000 μέτρα.
Παρόλο που το σκι είναι το δημοφιλέστερο των χειμερινών σπορ, στο Φαλακρό ο επισκέπτης μπορεί να κάνει όλο τον χρόνο και άλλα αθλήματα/δραστηριότητες όπως πεζοπορία, ορειβασία, αναρρίχηση, ή ποδηλασία βουνού.
Μια πολύ ιδιαίτερη δραστηριότητα στην περιοχή είναι η σπηλαιολογική καταρρίχηση, που γίνεται από έμπειρους σπηλαιολόγους-αναρριχητές για την εξερεύνηση της λεγόμενης «χιονότρυπας». Η χιονότρυπα είναι μια καταβόθρα με μεγάλο άνοιγμα στην κορυφή του Φαλακρού, της οποίας έχει καταρρεύσει η οροφή. Με βάθος 111 μέτρων, αποτελεί ένα από τα βαθύτερα βάραθρα της Μακεδονίας.
Η χιονότρυπα βρίσκεται σε υψόμετρο 2.100 μέτρων, κοντά στο σαλέ του χιονοδρομικού κέντρου Φαλακρού και είναι διανοιγμένη σε μάρμαρο. Η πρόσβαση στο εσωτερικό της εξαρτάται από τη χιονόπτωση και στον πυθμένα της υπάρχει μόνιμα χιόνι.
«Αθήναι, 405 π.Χ. Η πόλη στερείται ταλαντούχους ποιητές. Κατά συνέπεια, ο θεός Διόνυσος, συνοδευόμενος από τον δούλο του Ξανθία, ξεκινά ένα ταξίδι στον κάτω κόσμο για να ανασύρει τον διάσημο τραγικό ποιητή Ευριπίδη και να σώσει την πόλη των Αθηνών. Εν τω μεταξύ, τον Ηρακλή, τον αδελφό του Διονύσου, επισκέπτεται ο βασιλιάς Άδμητος, ο οποίος θρηνεί για την πρόσφατη απώλεια της συζύγου του Άλκηστης».
Συνδυάζοντας αποσπάσματα από τους «Βατράχους» του Αριστοφάνη, την «Άλκηστι» του Ευριπίδη, το «Συμπόσιον» του Πλάτωνα και τη «Βατραχομυομαχία», εμπλουτισμένα με πρωτότυπο περιεχόμενο, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία στον κόσμο εξ ολοκλήρου στην αρχαία ελληνική γλώσσα είναι γεγονός. Με τίτλο «Frogs» («Βάτραχοι»), η παραγωγή της Iuvenalis Pictures είναι μια ερασιτεχνική ταινία που δημιουργήθηκε από εθελοντές και με περιορισμένο προϋπολογισμό. Οι ηθοποιοί και το συνεργείο της μη επαγγελματικής εταιρείας παραγωγής είναι απόφοιτοι του Καθολικού Πανεπιστημίου του Λεβέν (Βέλγιο) εξειδικευμένοι στις κλασικές γλώσσες και με βαθύ πάθος για τον αρχαίο πολιτισμό και την τέχνη του κινηματογράφου.
«Η έμπνευση για την ταινία μας προέκυψε από το ατελείωτο πάθος μας για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και τον πολιτισμό της Αρχαίας Ελλάδας. Ως απόφοιτοι στον τομέα των Κλασικών Σπουδών (Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά), νιώσαμε επιτακτική ανάγκη να στηρίξουμε και να προωθήσουμε τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και της λογοτεχνίας της. Με το “Frogs” στοχεύουμε να φέρουμε την κλασική λογοτεχνία κοντά σε ένα σύγχρονο κοινό, ενθαρρύνοντας παράλληλα τη μελέτη όλων των πτυχών της», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Τιμπώ Λεζέν (Thibaut Lejeune), μιλώντας για λογαριασμό της Iuvenalis Pictures.
Ο διδακτορικός φοιτητής Αρχαίων Ελληνικών, που «υπογράφει» το σενάριο και τη σκηνοθεσία των συγκεκριμένων «Βατράχων», αναφέρεται και στην απόφαση των νεαρών κλασικιστών, αποφοίτων του Καθολικού Πανεπιστημίου του Leuven, να γυρίσουν μια ταινία εξ ολοκλήρου «στα προφορικά (και τραγουδισμένα) Αρχαία Ελληνικά». «Από τη μια, παρακινήθηκε από την επιδίωξη της ιστορικής ακρίβειας και αυθεντικότητας. Διασκευασμένες ιστορίες και λογοτεχνικά έργα, που έχουν γραφτεί στα Αρχαία Ελληνικά, εμφυσούν ζωή σε αυτές τις αφηγήσεις, προσδίδοντας στην ταινία τον μοναδικό χαρακτήρα και την πρωτοτυπία της, ακριβώς μέσα από την ίδια τη γλώσσα. Παραμένοντας, όσο το δυνατόν, κοντύτερα στα πρωτότυπα έργα, συμπεριλαμβανομένης της γλώσσας στην οποία συνετέθησαν (περισσότερα από 2.400 χρόνια πριν), ελπίζουμε να έχουμε ‘δικαιώσει’ τη λογοτεχνία όσο περισσότερο γίνεται. Από την άλλη πλευρά, η δυνατότητα δημιουργίας μιας πιστής αλλά σύγχρονης κινηματογραφικής μεταφοράς αυτών των πρωτότυπων έργων στα αρχαία ελληνικά υπογραμμίζει τη διαρκή δύναμη και την παγκόσμια αξία που οι αρχαίες ελληνικές ιστορίες κατέχουν ακόμα στη σύγχρονη κοινωνία μας», τονίζει ο ίδιος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Η ομάδα, παρά τον χαμηλό προϋπολογισμό, χρησιμοποίησε εξοπλισμό υψηλής ποιότητας κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της στην Ιταλία και τη Γαλλία τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 2021. Μετά από δύο χρόνια σχολαστικής επεξεργασίας, πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις του Νικ φαν Έλσεν και συναρπαστικές ιστορίες τέχνης από άμμο από την Κολέτ Ντεντύν η ταινία είναι έτοιμη για το ταξίδι της στον κόσμο. Η κινηματογραφική πρεμιέρα θα πραγματοποιηθεί στις 18 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα, σε συνεργασία με την «Ελληνική Αγωγή» (η είσοδος θα γίνει με προσκλήσεις και όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να καλέσει στη Γραμματεία του ιδρύματος, 21 0522 1314). Στη συνέχεια θα ακολουθήσει δωρεάν κυκλοφορία στο YouTube τον Οκτώβριο του 2023.
Οι ιστορίες από άμμο της Κολέτ Ντεντύν εμπλουτίζουν την παραγωγή των «Βατράχων».
«Ο Τιμπώ Λεζέν ήρθε σε επαφή με την “Ελληνική Αγωγή” μετά από σύσταση της Euroclassica, ενός ευρωπαϊκού οργανισμού που προωθεί τα κλασικά γράμματα στην Ευρώπη εδώ και 30 περίπου χρόνια. Ζήτησε τη συμμετοχή μας προκειμένου να μπορέσει να προωθήσει την ταινία και στο ελληνικό κοινό, αλλά και σε όλους εκείνους που μελετούν ή απλώς αγαπούν τη γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό. Ο ίδιος θεωρεί ότι η ταινία αποτελεί κατά κάποιον τρόπο εκπαιδευτικό υλικό σε έναν τομέα που δεν είναι τόσο ευρέως γνωστός, στην προφορική διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών. Τα τελευταία χρόνια, ο ρόλος της προφορικής διδασκαλίας κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος στη διδασκαλία των κλασικών γλωσσών και πολυάριθμες είναι οι ενέργειες σε χώρες όπως η Αγγλία, η Ιταλία και η Ισπανία για την προσθήκη της προφορικής διδασκαλίας στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών και Λατινικών, ώστε ο μαθητής να κατακτήσει τη γλώσσα όσο γίνεται καλύτερα», σημείωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ευγενία Μανωλίδου, υπεύθυνη Προγράμματος Σπουδών της Ελληνικής Αγωγής. Και πρόσθεσε: «Είναι ιδιαιτέρως συγκινητικό το γεγονός ότι στο εξωτερικό, “φιλέλληνες γράμμασιν ἡδόμενοι”, όπως χαρακτηρίζουν τους εαυτούς τους στον πρόλογο της ταινίας, προσπαθούν με τόση ζέση να κατακτήσουν μία γλώσσα που για εμάς είναι πολύ πιο εύκολη, δεδομένου ότι το 80% των λέξεων μάς είναι ήδη γνωστές. Θεωρώ ότι τέτοιες ενέργειες αποτελούν παράδειγμα για όλους εμάς και οφείλουμε με κάθε τρόπο να τις στηρίζουμε.»
Οι ηθοποιοί στην τραγικωμωδία «Frogs» χρησιμοποιούν την ερασμιακή προφορά, η οποία ευθυγραμμίζεται στενά με την προφορά που χρησιμοποιείται συνήθως σε χώρες όπως το Βέλγιο και η Ολλανδία. Ωστόσο, δημιουργήθηκε μια δεύτερη εκδοχή που χρησιμοποιεί την ελληνική προφορά προκειμένου να ικανοποιηθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερος αριθμός θεατών. Αυτό παρέχει στο κοινό την επιλογή να επιλέξει την προφορά που ταιριάζει καλύτερα στις προτιμήσεις του. Στην κινηματογραφική πρεμιέρα της Αθήνας έχει επιλεγεί η δεύτερη εκδοχή.
Από την ταινία «Frogs» του Τιμπώ Λεζέν.
«Εγγράφοντας την ταινία εξ ολοκλήρου στα προφορικά αρχαία ελληνικά, θέλαμε να αναδείξουμε την ομορφιά και τη μουσικότητα αυτής της αρχαίας γλώσσας. Επίσης, η γλώσσα και η προφορά που ακούγεται στην ταινία μπορεί να έχει εκπαιδευτικό ενδιαφέρον για όποιον σπουδάζει Αρχαία Ελληνικά, παρέχοντας ένα “βλέμμα” στο πώς μπορεί να ακούγονταν τα Αρχαία Ελληνικά και πώς ιστορίες, συχνά πολυδιαβασμένες, θα μπορούσαν να εμφανίζονται οπτικά (ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι ήταν κείμενα που προορίζονταν όχι μόνο για διάβασμα αλλά κυρίως για παράσταση στο θέατρο). Πιστεύουμε ότι το μοντέρνο μέσο μιας ταινίας είναι ένας σαγηνευτικός τρόπος που μπορεί να κεντρίσει το ενδιαφέρον του σύγχρονου κοινού για τις αρχαιοελληνικές ιστορίες και να τονώσει τη μελέτη των Αρχαίων Ελληνικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μεταξύ των κινήτρων μας, είναι η επιθυμία να προωθηθεί και να διαδοθεί η μελέτη των Αρχαίων Ελληνικών παγκοσμίως, παρέχοντας ταυτόχρονα σε δασκάλους εκπαιδευτικό οπτικοακουστικό υλικό, δεδομένου και του μειούμενου ενδιαφέροντος για τον κλάδο, ιδιαίτερα στο το επίπεδο του Γυμνασίου. Το ‘Frogs’ είναι επίσης προσβάσιμο στο ευρύ κοινό όλων των ηλικιών, χωρίς προηγούμενη γνώση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού», καταλήγει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Τιμπώ Λεζέν.
Στις αρχές Αυγούστου, ανέλαβα να μείνω με τα τέσσερα εγγόνια μου ηλικίας 3 έως 8 ετών για τρεις ημέρες και δύο νύχτες, ενώ ο γιος μου και η σύζυγός του ήταν στο μαιευτήριο για να φέρουν στον κόσμο το πέμπτο μέλος της ομάδας. Όλα πήγαιναν αρκετά καλά στη μοναχική μου βάρδια μέχρι τη δεύτερη νύχτα, όταν το 7χρονο παιδί κατέβηκε κάτω αφού τα είχα βάλει στο κρεβάτι.
«Η Σίσι κλαίει», είπε.
Πήγα πάλι επάνω.
«Θέλω τη μαμά”, έλεγε ξανά και ξανά η 5χρονη εγγονή μου που έκλαιγε, ενώ εγώ στεκόμουν στη σκιά του υπνοδωματίου και αναρωτιόμουν τι να κάνω στη συνέχεια. «Θέλω τη μαμά τώρα!»
«Μερικές φορές θέλω και εγώ τη μαμά μου», της είπα κάποια στιγμή, ελπίζοντας να της αποσπάσω την προσοχή.
Αλλά αυτό δεν λειτούργησε, έτσι κάθισα απλώς στο χαλί δίπλα στο κρεβάτι της, κουρασμένος από την πολυάσχολη μέρα που είχα με τα παιδιά, και αποφάσισα απλώς να περιμένω. Μετά από λίγα λεπτά ησύχασε και η αδελφή της, πλησιάζοντας σιγά από πίσω, μου ψιθύρισε στο αυτί: «Νομίζω ότι κοιμάται. Μπορείς να φύγεις τώρα». Ξαναείπα καληνύχτα και κατέβηκα στο ισόγειο.
Αυτές οι τρεις ημέρες με τα εγγόνια μου είχαν και κάποιες ακόμα στιγμές άγχους και κούρασης, αλλά η άφιξη στο σπίτι του Ιγνάτιου Τζον, 3 κιλών και μόλις 24 ωρών, εξαφάνισε την κούρασή μου. Ήταν, φυσικά, το πιο όμορφο μωρό του κόσμου!
Επέστρεψα στο σπίτι μου με πολλές όμορφες και χιουμοριστικές αναμνήσεις, αλλά για τις επόμενες ημέρες, σκεφτόμουν περισσότερο απ’ όλα τη θρηνητική κραυγή της Σίσι: «Θέλω τη μαμά!»
Η αιώνια φλόγα
Λίγο πριν πεθάνει, στην ταινία «Η διάσωση του στρατιώτη Ράιαν», ο γιατρός Γουέιντ ψιθυρίζει αρκετές φορές «Μαμά». Έναν αιώνα νωρίτερα, οι στρατιώτες της Ένωσης στον Εμφύλιο Πόλεμο τραγουδούσαν καθισμένοι γύρω από τις φωτιές τους: «Λίγο πριν από τη μάχη, Μητέρα, σε σκέφτομαι περισσότερο». Όταν ήμουν μικρός και παρακολουθούσα αγώνες ποδοσφαίρου στην τηλεόραση, οι κάμερες έκαναν πανοραμική προβολή στους πάγκους των παικτών και πάντα ένας από αυτούς χαιρετούσε χαμογελαστός, λέγοντας: «Γεια σου, μαμά». Η Κριστίνα Ροσέτι, όπως και πολλοί άλλοι ποιητές και συγγραφείς, απέτισε φόρο τιμής στη μητέρα της στο «Τα σονέτα είναι γεμάτα αγάπη»:
Σ’ αγαπώ, Μητέρα, ένα στεφάνι έπλεξα από στίχους, το τιμημένο σου όνομα να στεφανώσω : Ούτε ογδόντα χρόνια δεν μπορούν τη φλόγα να θαμπώσουν της αγάπης σου, που η ευλογημένη λάμψη της τους νόμους ξεπερνά του χρόνου και της αλλαγής, της ζωής και του θανάτου.
Όπως η Σίσι, όλοι θέλουν τη μαμά τους κάποια στιγμή. Ακόμα και κάποιοι ενήλικες που γνώρισα και που είχαν απαίσιες μητέρες – γυναίκες που έβριζαν, καταριόνταν, ακόμα και χτυπούσαν τα παιδιά τους – εξακολουθούσαν να λαχταρούν τη στοργή, τη φροντίδα και την αγάπη μιας μαμάς.
Από την αυγή του χρόνου, οι μητέρες παρείχαν καθοδήγηση, προστασία και στοργή στα παιδιά. (Biba Kayewich)
Η μητρότητα ως στόχος επίθεσης
Στο βιβλίο «Το τέλος της γυναίκας», η συγγραφέας Κάρι Γκρες (Carrie Gress) αφιερώνει μεγάλο μέρος του βιβλίου της στην ανάλυση του φεμινιστικού κινήματος των τελευταίων 200 ετών. Εξετάζει τις πρωτοπόρους του πρώιμου φεμινισμού, γυναίκες όπως η Μαίρη Γούλστοκραφτ, η Ελίζαμπεθ Κάντυ Στάντον και η Σούζαν Μπ. Άντονυ (Mary Wollstonecraft, η Elizabeth Cady Stanton, Susan B. Anthony) και στη συνέχεια φέρνει τους αναγνώστες μέχρι τον 20ό αιώνα με φεμινίστριες όπως η Μπέττυ Φρίνταν και η Κέιτ Μίλλετ (Betty Friedan, Kate Millet). Σε αντίθεση με τις συγγραφείς άλλων παρόμοιων ιστορικών επισκοπήσεων, η κα Γκρες ξηλώνει την κουρτίνα που τόσο συχνά σκεπάζει την ιδιωτική ζωή αυτών των γυναικών και αποκαλύπτει τις πηγές των ριζοσπαστικών ιδεών τους – την ελεύθερη αγάπη, την απέχθεια για τους άντρες, την υπεράσπιση της άμβλωσης, τα επιχειρήματα υπέρ του λεσβιακού τρόπου ζωής, τις επιθέσεις στην παραδοσιακή οικογένεια – που συχνά προέρχονται από τις προσωπικές τους εμπειρίες.
Το πιο σημαντικό, ίσως, είναι ότι η κα Γκρες αποκαλύπτει τις επιθέσεις ορισμένων φεμινιστριών στην τεκνοποιία. Τα μωρά, υποστηρίζουν, γίνονται δεσμά, που κρατούν τις γυναίκες μακριά από την καριέρα τους και την ελευθερία να ακολουθήσουν τα δικά τους ενδιαφέροντα και τις δικές τους απολαύσεις. Η υπέρμαχος του ελέγχου των γεννήσεων και ευγονίστρια Μάργκαρετ Σάνγκερ (Margaret Sanger), για παράδειγμα, πριν από πολύ καιρό όρισε τη Μητέρα ως «μηχανή αναπαραγωγής και αγγαρεία – δεν αποτελεί περιουσιακό στοιχείο, αλλά βάρος για τη γειτονιά της, την τάξη της, την κοινωνία».
Εξίσου ενοχοποιητική είναι και η σιωπή πολλών φεμινιστριών όσον αφορά τη μητρότητα και τα παιδιά. Εδώ, γράφει η κα Γκρες, «υπάρχει μια αξιοσημείωτη απουσία συζήτησης για τα παιδιά, για το τι σημαίνει να είσαι μητέρα, για το πώς είναι μια σχέση με ένα παιδί – τα καλά και τα δύσκολα, οι τρυφερές στιγμές, οι μικρές νίκες».
Η μητρότητα στη σκιά
Αν η οικογένεια είναι το θεμέλιο του πολιτισμού, τότε η καταστροφή της οικογένειας, τόσο στην εκτεταμένη όσο και στην πυρηνική εκδοχή της, σημαίνει την καταστροφή του πολιτισμού. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι αποδείξεις ότι η οικογένεια νοσεί και αποδυναμώνεται είναι άφθονες.
Τώρα, αν η οικογένεια είναι το θεμέλιο, τότε σίγουρα η μητρότητα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος. Από την αυγή της ανθρώπινης φυλής, τα βρέφη και τα νήπια χρειάζονται σίτιση και προστασία για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Οι μητέρες ικανοποιούσαν αυτές τις ανάγκες, ενώ οι πατέρες παρείχαν προστασία και τροφή για όλους. Από καιρό έχουμε απομακρυνθεί από αυτή την πρώιμη φόρμουλα επιβίωσης, αλλά όπως γράφει η κα Γκρες, μέχρι πρόσφατα ο πολιτισμός μας τιμούσε τη μητρότητα και τα παιδιά.
Ο σημερινός πολιτισμός εξακολουθεί να αναγνωρίζει τη σημασία των παιδιών. Η κυβέρνησή μας και οι διάφοροι κοινωνικοί φορείς προσφέρουν πολυάριθμα προγράμματα βοήθειας για τα παιδιά και διαθέτουμε τεράστια χρηματικά ποσά και προσπάθειες για την εκπαίδευσή τους. Αν μη τι άλλο, οι μάχες που μαίνονται τώρα σε όλη τη χώρα για το τι, πώς και πότε πρέπει να διδάσκονται τα παιδιά είναι ενδεικτικές αυτής της έμφασης που δίνεται στους νέους.
Τι γίνεται όμως με τις μητέρες; Τις τιμούμε ακόμα όπως κάποτε;
Όπως σημειώνει και η κα Γκρες, όχι και τόσο.
Ο πιο τρυφερός δεσμός
Στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου της «Μητέρα», η κα Γκρες υπενθυμίζει στους αναγνώστες τη βαθιά έννοια της μητέρας.
«Η μητρική φροντίδα και η μητρότητα είναι βασικά κομμάτια της γυναικείας φύσης», γράφει. «Αυτό είναι που κρατάει το είδος μας ζωντανό. Είναι ζωτικό και απαραίτητο και μέχρι πρόσφατα αναγνωριζόταν ως ο πιο τρυφερός και φυσικός δεσμός. Είναι ένας από τους ισχυρότερους ανθρώπινους δεσμούς στον κόσμο. Υπάρχουν λίγα πράγματα που προκαλούν τη δύναμη, το θάρρος, την υπομονή, την επιμονή, το σθένος και την καινοτομία της αγάπης μιας μητέρας για το παιδί της.»
Η κα Γκρες αναγνωρίζει επίσης ότι οι περισσότερες γυναίκες που, για διαφορετικούς λόγους, δεν έχουν παιδιά, ωστόσο «κατανοούν βαθιά την αξία της πνευματικής μητρότητας και τη σημασία της καθοδήγησης, της αγάπης και της φροντίδας για τους πιο ευάλωτους ανάμεσά μας».
Μία σημείωση προς τις μητέρες
Στην εποχή μας, το κύρος των μητέρων και ο σεβασμός που λαμβάνουν ως τέτοιες φθίνει. Τα εκατομμύρια των μητέρων που μεγαλώνουν δυνατούς, έξυπνους και ενάρετους γιους και κόρες κερδίζουν ελάχιστους επαίνους εκτός από εκείνους που τους απονέμουν τα παιδιά και οι οικογένειές τους.
Είμαι άντρας και έτσι έχω ελάχιστες γνώσεις για το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα ή μητέρα. Ωστόσο, έχω μάτια και αυτιά και κάθε μέρα με κάνει να αντιλαμβάνομαι τα καθήκοντα και τις ευθύνες, κάποιες επαχθείς, κάποιες ευχάριστες, που επωμίζονται οι μητέρες. Η κόρη μου και οι σύζυγοι των τριών γιων μου είναι όλες μητέρες. Οι νεότερες φίλες μου έχουν παιδιά. Στην εκκλησία μου υπάρχουν παιδιά που κυμαίνονται από νεογέννητα μέχρι νήπια και εφήβους, τα οποία έφεραν στον κόσμο μητέρες και τα οποία παρακολουθούν μητέρες και πατέρες. Στην καφετέρια όπου μερικές φορές πηγαίνω για να γράψω συρρέουν μαμάδες που συνοδεύονται από παιδιά, γυναίκες που φέρνουν τα παιδιά τους για ένα παγωτό ή αναψυκτικό, που τα κρατούν καθισμένα σε ένα τραπέζι και που τους υπενθυμίζουν να σκουπίζουν τη σοκολάτα από τα χείλη και το πηγούνι τους. Καλές μαμάδες, όλες τους.
Πριν από πολύ καιρό, στο Δημοτικό, μάθαμε ότι η Μεσοποταμία ήταν η «κοιτίδα του πολιτισμού», αλλά ως πατέρας και παππούς, ξέρω τώρα ότι η πραγματική κοιτίδα του πολιτισμού είναι η κούνια ενός μωρού. Και όπως αποδεικνύεται από το δακρύβρεχτο «Θέλω τη μαμά!» της εγγονής μου, η δουλειά της μητέρας είναι η πιο απαραίτητη, αν πρόκειται να διατηρήσουμε και να ανοικοδομήσουμε αυτόν τον παλιό, ταλαιπωρημένο κόσμο. Σας χρειαζόμαστε, μαμάδες, ίσως περισσότερο απ’ όσο οι περισσότερες από εσάς συνειδητοποιείτε.
Είναι Τρίτη, ένα ζεστό καλοκαιρινό απόγευμα στη Βιρτζίνια, και η Σίσι με ξεναγεί στη βιβλιοθήκη της. Πάνω στο γραφείο βρίσκονται τα δύο βιβλία που διαβάζει αυτή τη στιγμή, το «Betsy-Tacy and Tib» της Μωντ Χαρτ Λάβλεϊς και το «Happy Little Family» της Ρεμπέκα Κώντιλ. «Αυτό εδώ μιλάει για πέντε παιδιά και τη μητέρα και τον πατέρα τους», λέει και στη συνέχεια διαβάζει δυνατά το κείμενο στο οπισθόφυλλο, γλιστρώντας αβίαστα πάνω σε λέξεις όπως φαντασία, αιχμές βελών και κροταλίας.
Στη συνέχεια, με οδηγεί σε ένα άλλο ράφι, που φιλοξενεί μια συλλογή με ιστορίες για λίγο μεγαλύτερους αναγνώστες, μεταξύ των οποίων και αρκετές από τον εκδοτικό οίκο εκλεκτής λογοτεχνίας για νέους Bethlehem Books. Στη συνέχεια μπαίνουμε στην κρεβατοκάμαρα για τους ξένους, όπου ένα ράφι της βιβλιοθήκης είναι αφιερωμένο στη σειρά «Η παιδική ηλικία διάσημων Αμερικανών», μυθιστορηματικές βιογραφίες που αποτελούσαν και δικό μου αγαπημένο ανάγνωσμα πριν από πολύ καιρό στο δημοτικό σχολείο. Είναι και μερικές από τις αγαπημένες της Σίσι, επίσης. «Μου αρέσουν γιατί είναι αληθινές», λέει, «και μου μαθαίνουν πολλά πράγματα που δεν ξέρω και μπορώ να μάθω την ιστορία της Αμερικής. Η πρώτη που διάβασα ήταν της Άμπιγκεϊλ Άνταμς. Είναι πολύ διασκεδαστικό να μαθαίνεις γι’ αυτήν». Όταν αναρωτιέμαι φωναχτά πόσες από αυτές τις βιογραφίες έχει στην κατοχή της – και τις έχει διαβάσει όλες – λέει «Αφήστε με να τις μετρήσω» και μετράει 20 τίτλους με τον δείκτη του χεριού της.
Η Σίσι είναι 6 ετών – «Του χρόνου θα πάω στη δευτέρα», μου λέει – και διδάσκεται στο σπίτι. «Η μαμά μου άρχισε να μου μαθαίνει να διαβάζω όταν ήμουν τεσσάρων ετών.»
Τι λέει η μαμά
«Χρησιμοποιήσαμε το βιβλίο “Μάθε το παιδί σου να διαβάζει σε 100 εύκολα μαθήματα”», λέει η μητέρα της Σίσι, η Μπέκκα, μια ευχάριστη, δραστήρια μητέρα τεσσάρων παιδιών. «20 λεπτά την ημέρα ήταν το μόνο που χρειαζόταν. Προς το τέλος, τα μαθήματα έγιναν μεγαλύτερα, οπότε τα χωρίσαμε στη μέση». Κάνει μια παύση για λίγο, και στη συνέχεια προσθέτει ότι συμπλήρωσαν αυτά τα μαθήματα με μερικά από τα βιβλία εργασιών «Explode the Code», τα οποία «τα παιδιά μπορούν να χρησιμοποιούν μόνα τους πολύ εύκολα”. Ακόμα και πριν η Σίσι τελειώσει τα «100 Εύκολα Μαθήματα», μου λέει η Μπέκκα, μπορούσε να διαβάσει τα πρώτα αναγνωστικά, όπως τα βιβλία «Βάτραχος και Φρύνος».
Όταν τη ρωτάω αν η Σίσι διαβάζει ποτέ φωναχτά, η Μπέκκα απαντά καταφατικά. «Μου διαβάζει από τα βιβλία της ιστορίας και των θρησκευτικών για να εξασκηθεί στην προφορά της». Και στη συνέχεια, προσθέτει: «Και είτε ο Σαμ είτε εγώ διαβάζουμε στα παιδιά. Αυτή τη στιγμή διαβάζουμε το ‘Νησί των γαλάζιων δελφινιών’».
Σε κάποιο σημείο της συζήτησής μας, η Μπέκκα παρατηρεί: «Δεν βλέπουμε πολύ τηλεόραση». Εννοείται ότι τα παιδιά δεν παίζουν παιχνίδια στο τηλέφωνο ή στον υπολογιστή της μαμάς.
Αν και το τελευταίο σχόλιο της Μπέκκα ήταν τυχαίο, επισφραγίζει τη φόρμουλα για τη δημιουργία ενός αναγνώστη. Μοιραστείτε βιβλία και ιστορίες που διαβάζονται δυνατά με τα παιδιά, βρείτε και χρησιμοποιήστε ένα πρόγραμμα ανάγνωσης στο οποίο ανταποκρίνονται καλά, αφιερώστε λίγα λεπτά κάθε μέρα για να βάλετε σε εφαρμογή αυτό το πρόγραμμα και περιορίστε την πρόσβαση στην τηλεόραση και τις ηλεκτρονικές συσκευές: αυτός είναι ο δρόμος που θα οδηγήσει το παιδί σας στην ανάγνωση.
Πρόσθετα οφέλη
Όταν ρωτάω τη Σίσι τι της αρέσει στο διάβασμα, μου λέει ότι είναι διασκεδαστικό και στη συνέχεια λέει: «Είναι κάτι που μπορούν να κάνουν τα χέρια μου και κάτι που μπορώ να κάνω όταν βαριέμαι». Η παρατήρησή της για τα χέρια της ήταν εντελώς καινούργια για μένα, ένα χαρακτηριστικό της ανάγνωσης που δεν είχα ακούσει ποτέ πριν να αναφέρεται και το νόημα του οποίου ακόμα απασχολεί σποραδικά τις σκέψεις μου. Το σχόλιό της για την καταφυγή στα βιβλία όταν βαριέται, ωστόσο, αξίζει κάποια προσοχή.
Όταν η Σίσι έγινε αναγνώστρια, όχι μόνο άνθισε μπροστά της ένας ατελείωτος κήπος από λουλούδια, αλλά το νέο της ταλέντο αποδείχθηκε σπουδαία βοήθεια για τους πολυάσχολους γονείς της. Δεν χρειάζεται συνεχή ψυχαγωγία ή προσοχή εκ μέρους τους – έχει τα βιβλία. Ενώ η μητέρα της βοηθάει την 4χρονη αδελφή της με τις σχολικές εργασίες, η Σίσι διαβάζει μόνη της. Επιπλέον, μερικές φορές διαβάζει στην αδελφή της ή στον 2χρονο αδελφό της, απελευθερώνοντας τη μαμά για να ασχοληθεί με τις δουλειές του σπιτιού και να φροντίσει τις ανάγκες του μωρού της οικογένειας.
Φυσικά, το διάβασμα χαρίζει επίσης το δώρο της αυτομάθησης. Από τα βιβλία «Παιδική ηλικία διάσημων Αμερικανών», η Σίσι δηλώνει μεν ότι δεν θυμάται όλα όσα έμαθε από αυτά, αλλά τα ονόματά τους – Άμπιγκεϊλ Άνταμς, Ρόμπερτ Η. Λη, Μπέτσυ Ρος και οι υπόλοιποι – έχουν κατατεθεί στην τράπεζα μνήμης της. Σιγά σιγά, όπως συμβαίνει με κάθε εκπαίδευση, θα συσσωρεύονται περισσότερα γεγονότα και εντυπώσεις για αυτές τις μορφές της ιστορίας.
Ξεκινώντας
Όπως πολλοί άλλοι, η Μπέκκα χρησιμοποιεί τα δοκιμασμένα στο χρόνο «100 Εύκολα Μαθήματα». Η εταιρεία ταχυδρομικών παραγγελιών για το σπίτι που κάποτε είχαμε εγώ και η σύζυγός μου, η Saints and Scholars, παρουσίαζε αυτό το βιβλίο καθώς και άλλους παρόμοιους οδηγούς, αυτούς που είχαμε χρησιμοποιήσει με τα δικά μας παιδιά ή που είχαν συστηθεί από άλλους γονείς. Ψάξτε στο διαδίκτυο για ένα «πρόγραμμα σπουδών ανάγνωσης και φωνητικής» και θα βρείτε πληθώρα επιλογών και κριτικές πελατών.
Εκτός αν ένα παιδί πάσχει από κάποια διαταραχή των αναγνωστικών του ικανοτήτων, όπως είναι π.χ. η δυσλεξία, οι γονείς, οι παππούδες, οι γιαγιάδες κλπ. διαθέτουν την ικανότητα να διδάξουν ανάγνωση ή να βοηθήσουν τους νέους τους με τα μαθήματα ανάγνωσης από το σχολείο. Τα εργαλεία υπάρχουν και η προσπάθεια, ο χρόνος και το κόστος είναι αμελητέα – η ανταμοιβή, ωστόσο είναι ένα δώρο που διαρκεί για μια ολόκληρη ζωή.
Το Φεστιβάλ Γαίας Αττικής 2023 «Νέα Θεσμοφόρια», που ξεκίνησε χθες και θα διαρκέσει έως την Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου, αποτελεί μια γιορτή ανάδειξης της Αττικής Γης και διασύνδεσης, του πολιτιστικού στοιχείου με την αγροδιατροφή, τα προϊόντα της και τον τουρισμό, από την αρχαιότητα έως σήμερα.
Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο έργο, αλλά και πεδίο συνάντησης του πολιτισμού με τον τουρισμό και τον πρωτογενή τομέα, το οποίο εξελίσσεται σε διάφορα σημεία της Αττικής και πραγματοποιείται με πρωτοβουλία της Περιφέρειας Αττικής από τον Αναπτυξιακό Οργανισμό «Νέα Μητροπολιτική Αττική».
Τελεί υπό την αιγίδα του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, κατόπιν σχετικής πρότασης της προέδρου του Ε.Ο.Τ. ‘Αντζελας Γκερέκου, σε συνεργασία με τη Δρα Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, τ. διευθύντρια του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
Στο πλαίσιο της γιορτής αναδεικνύονται τα προϊόντα τα οποία διαχρονικά έχουν επικρατήσει στην Αττική γη: σιτηρά (με προστάτιδα τη θεά Δήμητρα), ελιά και ελαιόλαδο (με προστάτιδα τη θεά Αθηνά), αμπέλι και κρασί (με προστάτη τον θεό Διόνυσο). Πρόκειται για προϊόντα- οικονομικούς πυλώνες της Αθηναϊκής Πολιτείας, τα οποία εξακολουθούν και σήμερα να χαρακτηρίζουν την εθνική οικονομία και την παραγωγική ταυτότητα της Ελλάδας.
Το φεστιβάλ εξελίσσεται στο Αττικό Άλσος, στο Πάρκο Αντώνης Τρίτσης, στο Πεδίο του Άρεως, στον ‘Αλιμο (Αθηναϊκή Ριβιέρα),στον Κεραμεικό και στον Πολυχώρο Λιπασμάτων Κερατσινίου-Δραπετσώνας. Περιλαμβάνει πολιτιστικές δράσεις, εκπαιδευτικά εργαστήρια, δράσεις βιωματικής εκπαίδευσης περιβαλλοντικού και αγροδιατροφικού χαρακτήρα, καθώς και προγράμματα προώθησης των προϊόντων με σύγχρονες μεθόδους.
Η αυλαία των εκδηλώσεων θα ανοίξει την Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου στο θέατρο του Αττικού Άλσους, «Κατίνα Παξινού», με το πρωτότυπο έργο «Θεσμοφορίων Χορός: Μια Ωδή στη Γη» του Γιώργου Βούκανου, με περισσότερους από 60 συντελεστές. Πρόκειται για ένα συμφωνικό οπτικοακουστικό χορόδραμα, με τον Βασίλη Σαλέα σε ρόλο μουσικού αφηγητή.
Ο Περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης, αναφερόμενος στα «Νέα Θεσμοφόρια», επισημαίνει: «Η διοργάνωση συνδέει τον πρωτογενή παραγωγικό τομέα με τον πολιτισμό και τον τουρισμό, αναδεικνύει τα προϊόντα, το δυναμικό και τον πολιτισμό της Αττικής γης και αποτελεί μια πρωτοπόρα πρωτοβουλία με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της εξωστρέφειας των προϊόντων της Αττικής, αποτελώντας έτσι μια πολύτιμη παρακαταθήκη. Με όχημα τον πολιτισμό, προβάλλουμε το γαστρονομικό και οινικό πλούτο της Αττικής μας, ενισχύοντας την παραγωγική ταυτότητα της Περιφέρειας μας».
Η πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, ‘Αντζελα Γκερέκου μιλώντας για την επαναφορά των Θεσμοφόριων, στο σήμερα, είπε ότι είναι μια γιορτή που υμνεί τη γονιμότητα, τη γυναίκα, την καρποφορία και τα μοναδικά σε ποιότητα και σημασία προϊόντα της Αθηναϊκής πολιτείας. Μια γιορτή για τη δύναμη του πολιτισμού, την αυθεντικότητα των τοπικών κοινοτήτων και των κορυφαίων τοπικών προϊόντων μας. Όσα αναζητά και ο σύγχρονος, συνειδητοποιημένος ταξιδιώτης από έναν προορισμό. «Όλα αυτά αποτελούν και τους πυλώνες για ένα αειφόρο, βιώσιμο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης, που θα σέβεται το Περιβάλλον, τον Πολιτισμό και την ποιότητα ζωής των κατοίκων» υπογράμμισε η κα Γκερέκου. .
Ο πρόεδρος του Αναπτυξιακού Οργανισμού Νίκος Παπαγεωργίου δήλωσε ότι: «Η Νέα Μητροπολιτική Αττική Α.Ε. αγκαλιάζει το Φεστιβάλ για τη σύνδεση και την ανάδειξη βασικών στοιχείων της Αττικής, ενώ με την τεχνογνωσία και την πείρα του, ο Οργανισμός «διασφαλίζει ένα άριστο επίπεδο διοργάνωσης και υλοποίησης απαιτητικών και πολύπλευρων δράσεων, όπως η συγκεκριμένη, κάνοντας τις ιδέες πράξη».
Τέλος στη διάρκεια του φεστιβάλ, από 16 έως 24 Σεπτεμβρίου, θα πραγματοποιηθούν 7 εκδηλώσεις με κοινή αναφορά στον πολιτισμό και την εύφορη γη της Αττικής. Εκπαιδευτικά και Βιωματικά Εργαστήρια στο Μητροπολιτικό Πάρκο Αντώνης Τρίτσης, Πολιτιστικές εκδηλώσεις παραδοσιακών χορών στον Πολυχώρο Λιπασμάτων του Δήμου Κερατσινίου-Δραπετσώνας, Θεατρικές Παραστάσεις στο Θέατρο του Αττικού ‘Αλσους «Κατίνα Παξινού», Γαστρονομικές εκδηλώσεις – τόσο παραδοσιακών γεύσεων στον Πολυχώρο Λιπασμάτων όσο και σύγχρονες γευστικές εμπειρίες mixologist στο Momix Bar – οι οποίες θα αναδείξουν τον γαστρονομικό πλούτο της Αττικής.
Περισσότερες πληροφορίες και το Πρόγραμμα των Εκδηλώσεων εδώ
Η εποχή της φράουλας έχει φτάσει και είναι ακριβώς ο καιρός που μπορούμε να απολαύσουμε το γλυκό αυτό φρούτο με χίλιους δυο τρόπους. Οι φράουλες κατέχουν ιδιαίτερη θέση στη ζαχαροπλαστική, δημιουργώντας δροσερούς συνδυασμούς με την κρέμα αλλά και τη σοκολάτα. Σε αυτό το άρθρο, σας προτείνουμε δύο συνταγές: μία για τούρτα φράουλα από τον Στέλιο Παρλιάρο και μία για ρολό με κρέμα και φράουλες.
Τούρτα φράουλα
Υλικά
20 γρ. φύλλα ζελατίνης
500 γρ. πολτοποιημένες φρέσκες φράουλες
200 γρ. φρέσκες φράουλες, ψιλοκομμένες
250 γρ. ζάχαρη άχνη
250 γρ. κρέμα γάλακτος πλήρης, για ζαχαροπλαστική
Εκτέλεση
Μουσκεύουμε τα φύλλα ζελατίνης σε ένα μπολ με κρύο νερό για 5-6 λεπτά, μέχρι να μαλακώσουν. Τα στίβουμε με τα χέρια μας.
Σε μία κατσαρόλα ζεσταίνουμε μια μικρή ποσότητα από τον πολτό φράουλας σε μέτρια φωτιά και ρίχνουμε τα μαλακωμένα φύλλα ζελατίνης.
Ανακατεύουμε μέχρι να λιώσουν (προσοχή, δεν δυναμώνουμε τη φωτιά για να μην κάψει ο πολτός και κολλήσει στο σκεύος).
Αδειάζουμε σε μεγάλο μπολ, προσθέτουμε τον υπόλοιπο πολτό φράουλας και την άχνη και ανακατεύουμε καλά μέχρι να διαλυθεί η ζάχαρη.
Ενσωματώνουμε την κρέμα γάλακτος και ανακατεύουμε ξανά.
Συνεχίζουμε το ανακάτεμα μέχρι το μείγμα να αρχίσει να πήζει χάρη στην επίδραση της ζελατίνης. Τότε ρίχνουμε και τις ψιλοκομμένες φράουλες και ανακατεύουμε (αν τις ρίξουμε πριν αρχίσει να πήζει το μείγμα, θα πέσουν όλες μαζί στο κάτω μέρος του μείγματος).
Στρώνουμε διάφανη μεμβράνη ή ένα κομμάτι λαδόκολλας μέσα σε ένα ταψάκι διαμέτρου 20 εκ., καλύπτοντας και τα τοιχώματα. Αδειάζουμε μέσα το μείγμα και βάζουμε στο ψυγείο για όλο το βράδυ, μέχρι να σταθεροποιηθεί.
Αναποδογυρίζουμε την τούρτα σε πιατέλα, απλώνουμε επιμελώς σε όλη την επιφάνεια ένα λεπτό στρώμα από τη σαντιγί και, αν θέλουμε, γαρνίρουμε με φρέσκες φράουλες.
Για το σερβίρισμα
200 γρ. κρέμα γάλακτος πλήρης, για ζαχαροπλαστική, χτυπημένη στο μίξερ σε σαντιγί
Χτυπάμε τα αυγά και το γλυκαντικό (canderel) σε μπεν μαρί.
Μετά το κατεβάζουμε από τη φωτιά και το χτυπάμε μέχρι να είναι κρύο και κρεμώδες.
Προσθέτουμε το ξύσμα από ένα λεμόνι και το αλεύρι στο μίγμα.
Τοποθετούμε το μίγμα στο χαρτί και ψήνουμε 20 λεπτά στους 170 βαθμούς στον αέρα, μέχρι να πάρει ελάχιστο χρώμα.
Το βγάζουμε από το χαρτί και το αναποδογυρίζουμε σε ένα άλλο αντικολλητικό χαρτί. Πάνω από το αντικολλητικό χαρτί βάζουμε μια νωπή πετσέτα. Τυλίγουμε αμέσως σε ρολό.
Γέμιση:
Χτυπάμε σε ένα μπολ το τυρί κρέμα, το γλυκαντικό για τη γέμιση και τη βανίλια. Χτυπάμε την κρέμα γάλακτος ελαφρά και την προσθέτουμε αργά αργά στο υπόλοιπο μίγμα.
Πριν κρυώσει το ‘παντεσπάνι’ τελείως, απλώνουμε την κρέμα και τις φράουλες ψιλοκομμένες, αφού το ανοίξουμε.
