family

Μια καλή πράξη είναι σαν ένα πετραδάκι, που όλο και κατρακυλά, και ο απόηχός της δεν σταματά να απλώνεται. Όταν κάνουμε καλές πράξεις, λέγεται ότι ο ουρανός μάς στέλνει μακροζωία και ευτυχία. Αυτή η ιστορία δείχνει πώς.

Η περιπέτεια ενός νεαρού λόγιου

Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Μινγκ, ένας νεαρός λόγιος ξεκίνησε για την πρωτεύουσα για να δώσει τις αυτοκρατορικές εξετάσεις. Στον δρόμο, όμως, έχασε όλα του τα πράγματα. Μην μπορώντας να φτάσει στην πρωτεύουσα και νιώθοντας ντροπή να επιστρέψει στο σπίτι, ο νεαρός αποφάσισε να πνιγεί στο ποτάμι.

Εκείνη την ώρα, εμφανίστηκε ένας γέρος και σταμάτησε τον νέο. Μαθαίνοντας το πρόβλημά του, ο γέρος τον καθησύχασε με τα εξής λόγια:

«Δεν υπάρχει βουνό που να μην μπορείς να ανέβεις και δεν υπάρχει ποτάμι που να μην μπορείς να διασχίσεις. Τα χαμένα χρήματα μπορούν να κερδηθούν. Εγώ έχω ένα σακουλάκι με ασήμι. Πάρε το και μην αργήσεις για τις εξετάσεις.»

Με αυτά τα λόγια, ο ηλικιωμένος έβγαλε τα χρήματα που είχε μαζέψει για να αγοράσει ζώα και τα έδωσε στο παλικάρι. Ο νεαρός συγκινήθηκε βαθιά από την ευγενική πράξη του γέρου και άρχισε να κλαίει:

«Δάσκαλε, νιώθω ότι έχεις αναγεννηθεί πραγματικά από έναν από τους γονείς μου. Αν πετύχω στις εξετάσεις, θα σε στηρίξω και θα σε φροντίσω σαν να ήσουν πατέρας μου.»

Αποχαιρετώντας τον νεαρό, ο γέρος επέστρεψε στο σπίτι του.

Όταν ο γιος του και η νύφη του είδαν ότι ο γέροντας είχε επιστρέψει χωρίς ζώα και τον ρώτησαν τι συνέβη, ο γέρος τους είπε για τη συνάντηση που είχε με τον νεαρό και ότι του έδωσε τα χρήματα. Ακούγοντας το αυτό, ο γιος και η νύφη θύμωσαν και επιτέθηκαν στον γέρο:

«Δουλεύουμε ακούραστα όλο το εικοσιτετράωρο, αλλά μόλις και μετά βίας κερδίζουμε λίγα ασημένια νομίσματα το χρόνο. Μαζέψαμε αυτά τα χρήματα μετά από πολλά χρόνια σκληρής δουλειάς και εσύ τα έδωσες σε έναν άγνωστο. Όσο μεγαλώνεις γίνεσαι πιο χαζός. Σίγουρα δεν μας χρειάζεται ένα παράσιτο σαν εσένα.»

Και με αυτά τα λόγια, έδιωξαν τον πατέρα τους από το σπίτι.

Μια νέα ζωή

Γεμάτος απόγνωση, ο ηλικιωμένος ξάπλωσε στην άκρη του δρόμου για τη νύχτα και αποκοιμήθηκε. Σύντομα, όμως, ξύπνησε από κάτι κλάματα. Ανοίγοντας τα μάτια του, είδε δύο παιδιά να κλαίνε με λυγμούς εκεί. Ο ηλικιωμένος τα παρηγόρησε και τα ρώτησε γιατί κλαίνε.

«Παππούλη, πέθαναν και ο πατέρας και η μητέρα μας. Έχουμε μόνο δύο εκτάρια λαχανόκηπου και δεν υπάρχει κανείς να τον καλλιεργήσει. Πώς θα ζήσουμε;

Ο γέρος τους καθησύχασε:

«Παιδιά, μην κλαίτε. Ο παππούς θα σας βοηθήσει».

Τα παιδιά γονάτισαν και προσκύνησαν και τον αποκάλεσαν πατέρα.

Ο γέρος και τα παιδιά εγκαταστάθηκαν σε μια μικρή καλύβα με αχυροσκεπή. Από εκείνη την ημέρα δούλευε σκληρά καλλιεργώντας λαχανικά και τα παιδιά τα πουλούσαν. Έδιναν τα κέρδη στον γέρο και ζούσαν και οι τρεις αρμονικά, βοηθώντας ο ένας τον άλλον.

Μια μέρα, ο γέρος ξέθαψε ξαφνικά μια κανάτα με ασήμι. Ξόδεψε μέρος του ασημιού για να χτίσει καλά σπίτια για κάθε παιδί και λίγα χρόνια αργότερα κανόνισε κι από έναν γάμο για αυτά.

Η επιστροφή των αχάριστων

Η είδηση του απροσδόκητου πλούτου του γέρου έφτασε στον γιο του και τη νύφη του, που αποφάσισαν να πάνε να τον βρουν.  Όταν συναντήθηκαν, ο γιος άρπαξε τον γέροντα από τα ρούχα και άρχισε να τον σέρνει, αλλά η νύφη τού υπενθύμισε ήσυχα:

«Άφησε πρώτα τον πατέρα να πάρει τα χρήματα μαζί του. Τι ωφελεί χωρίς λεφτά;»

Εκείνη τη στιγμή επέστρεψαν από την αγορά οι δύο θετοί γιοι του γέρου. Χωρίς δισταγμό, έβαλαν τις φωνές στον νεοφερμένο:

«Τι κάνεις; Αυτός είναι ο πατέρας μας!»

Ο γιος απάντησε:

«Ανοησίες, είναι ο δικός πατέρας μου, ο πραγματικός πατέρας!»

Τα υιοθετημένα παιδιά, που ήξεραν ότι ο ηλικιωμένος δεν είχε ούτε γιους ούτε κόρες, ένιωσαν έκπληξη ακούγοντας αυτά τα λόγια και ρώτησαν:

«Αν είναι ο πατέρας σου, τότε γιατί δεν μένει στο σπίτι σου;»

Μη ξέροντας τι να απαντήσουν, ο γιος και η νύφη είπαν:

«Δεν θα το συζητήσουμε, αυτός είναι ο πατέρας μας, τελεία και παύλα.»

Η αποκάλυψη της αλήθειας

Ο γιος, η νύφη και τα θετά παιδιά του γέρου άρχισαν να μαλώνουν μεταξύ τους. Καθώς κανένας δεν υποχωρούσε, αποφάσισαν να απευθύνθηκαν στον περιφερειακό δικαστή για να λύσει το θέμα. Στην αίθουσα του δικαστηρίου, ο δικαστής ζήτησε από κάθε πλευρά να παρουσιάσει τα επιχειρήματά της. Αφού άκουσε προσεκτικά, ο δικαστής έμεινε για λίγο σιωπηλός και ξαφνικά είπε:

«Αυτός ο γέρος δεν είναι ούτε ο πατέρας σου ούτε ο δικός τους. Είναι ο δικός μου πατέρας.»

Αυτή η δήλωση συγκλόνισε όλους τους παρευρισκόμενους. Ο γέρος σήκωσε αργά το κεφάλι του και ο δικαστής ρώτησε:

«Πατέρα, ξέχασες; Πριν από πολλά χρόνια έχασα τα χρήματά μου προσπαθώντας να πάω στην πρωτεύουσα για τις φιλολογικές εξετάσεις – εσύ με βοήθησες και με έσωσες.»

Και ο δικαστής αφηγήθηκε πώς ο γέρος τού έδωσε το ασήμι για να τον συντρέξει και για τις πολυετείς αποτυχημένες προσπάθειες που έκανε αργότερα για να τον βρει, να τον ευχαριστήσει και να τον τιμήσει.

Ακούγοντας αυτά, ο γέρος είπε με πικρία:

«Αλίμονο, αυτός είναι ο λόγος που ο γιος και η νύφη μου με έδιωξαν από το σπίτι.»

Από ντροπή, ο γιος και η νύφη ήταν έτοιμοι να πέσουν στο έδαφος. Ο δικαστής τούς επέπληξε αυστηρά και με τη συγκατάθεση των δύο θετών γιων του, κάλεσε τον ηλικιωμένο στην κατοικία του για να περάσει τα γηρατειά του.

Η επιβράβευση

Ο γέρος έζησε 100 χρόνια, ακτινοβολώντας υγεία. Όταν οι νέοι τον ρωτούσαν το μυστικό μιας τέτοιας καλής υγείας σε ηλικία 100 ετών, ο γέρος απαντούσε χαμογελώντας:

«Το να είσαι ευγενικός με τους ανθρώπους θα φέρει καλοσύνη και σε εσάς. Ακόμα κι αν οι άλλοι δεν είναι πάντα καλοί, σίγουρα θα δρέψετε τους καρπούς της καλοσύνης σας. Οι καλές πράξεις είναι αόρατες και άυλες, αλλά φέρνουν πραγματικά οφέλη, όπως η καλή τύχη και η ευτυχία. Να είστε ειλικρινείς, ευγενικοί και να μην πληγώνετε τους ανθρώπους – αυτός είναι ο δρόμος προς τη μακροζωία και την ευτυχία.»

Του Max Lu, συγγραφέα που ειδικεύεται στην ασιατική γεωπολιτική

Η Εύβοια είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί μετά την Κρήτη και έχει άφθονες εναλλαγές τοπίου, με πολλές εκπλήξεις, συνδυάζοντας το  βουνό με τη θάλασσα, τον κάμπο και με τ’ αμπέλια.

Πικάντικο τουλουμίσιο τυρί, τραχανάς με καπνιστό χοιρινό, σεσκουλόπιτα, κατσικάκι Καρύστου γεμιστό, μπακλαβάς κουμιώτικος… Αυτές είναι μονάχα μερικές από τις πολλές χαρακτηριστικές γεύσεις της Εύβοιας, που μας προσκαλούν να ανακαλύψουμε ολόκληρο τον γαστρονομικό της πλούτο.

Οι γεύσεις ενός τόπου χαρακτηρίζονται από τις πρώτες ύλες που δίνει η γη του και η Εύβοια είναι ευλογημένη σε αυτό. Μεγάλη ποικιλία από αγνά προϊόντα κτηνοτροφικά (τυρί, γάλα, μυζήθρες, κρέας), αγροτικά (λάδι, κρασί, κηπευτικά, σύκα), προϊόντα αλλίευσης, αρωματικά βότανα και πολλά ακόμη. Ξηρά σύκα από τον Ταξιάρχη και την Κύμη, βιολογικές ελιές από τις Ροβιές, μανιτάρια από τη Δίρφυ και λιαστό κρασί από την Κάρυστο. Όλα αυτά συνδυάζονται με την πολιτισμική ταυτότητα και την παράδοση του νησιού. H Εύβοια είναι μια αποκάλυψη για τον ταξιδιώτη.

Κεντρική Εύβοια

Αφετηρία για τον εξερευνητή του νησιού είναι η κοσμοπολίτικη Χαλκίδα και στην ευρύτερη παράκτια περιοχή. Οι Ν. Αρτάκη, Πολιτικά, Αυλί­δα, Ν. Λάμψακος, Λευκαντί, Ερέτρια και Αμάρυνθος είναι γνωστές για τα ουζερί, τις ψαροταβέρνες τους και τη νυχτερινή ζωή.

Ανακαλύψτε παραδοσιακές συνταγές για μπι­φτέκια μανιταριών, κόκορα στιφάδο, λιλίκια, καλαμαράκια γεμιστά με σοτέ λάπαθο, τυροπιτάρι, αμυγδαλόπιτα, αχαμνόπιτα (γαλατόπιτα), κέικ με λιαστή ντομάτα Δύστου και ελιές, κουλίκια, μουστοκούλουρα.

Το όρος Δίρφη προσφέρει απλό­χερα τα φημισμένα αρωματικά βότα­να και αυτοφυή και καλλιεργούμενα μανιτάρια του.

Βόρεια Εύβοια

Ταξιδεύοντας, θα γνωρίσετε δασοσκεπή βουνά, πλούσια χλω­ρίδα και πανίδα, ποτάμια και πηγές, όμορφες και πολλές ακρογιαλιές, που δί­νουν λάδι, ελιές, σύκα, θαλασσινά και κρασί εν αφθονία στο βόρειο κομμάτι της Εύβοιας.

Γνωστά τοπικά πιάτα είναι η γαλίπα (ψαροκεφτέδες με θαλάσσια ανε­μώνη) και οι λωλοί χταποδιού.

Στην Κύμη και στην ευρύτερη περιοχή μέχρι το Αλιβέρι, συναντάμε συνταγές που περνούν από γενιά σε γενιά. Η περιοχή φημί­ζεται για τα αποξηραμένα σύκα της (προϊόν με προστατευόμενη ονομα­σία προέλευσης), τα παραδοσιακά γλυκά της όπως ο μπακλαβάς, τα αμυγδαλωτά, τα γλυκά από μούστο (π.χ. σουτζούκια και χαϊμαλιά), καθώς και για τα κηπευτικά που δίνει η περιοχή της λίμνης Δύστου. Κόκορας με γκόγκιλιες, ψαρόσουπα, μελιτζάνες με τραχανά, ρεβυθομάνεστρο, ντολμαδάκια με κιμά, ραβανί με πετιμέζι, καρυδόπιτα, μπακλαβάς κουμιώτικος, σπα­νακόπιτα, τηγανόψωμο και παστέλι, είναι μερικά από τα τοπικά γλυκά και πιάτα που αξίζει να δοκιμάσετε.

Νότια Εύβοια

Κυρίαρχη θέση στην οικονομική ζωή της άγονης Νότιας Εύβοιας (Κάρυστος, Μαρμάρι, Στύρα) είχε ανέκαθεν η κτηνοτροφία. Νόστιμα κρέατα από ζώα μεγαλωμένα στις βουνοπλαγιές της Όχης. Εδώ βρίσκουμε το πικάντικο τουλουμίσιο τυρί, το ανθότυρο, την κεφαλογραβιέρα, αλλά και εξαιρετικό αρωματισμένο μέλι που είναι από τα πιο φημισμένα προϊόντα του νησιού. Αποτέλεσμα, λαχταριστές επιλογές στο τραπέζι, κουρκουμπίνες, τραχανάς με καπνιστό χοιρινό, ψαρόσουπα, κατσικάκι Καρύστου γεμιστό στη γάστρα, βουλωτό αρνάκι ή κατσικάκι Καρύστου. Από γλυκά, μυζηθροχαλβάς, κιουνεφέ, ραβανί Καρύστου και καρυδόπιτα.

Τρία είναι τα πιο χαρακτηριστικά πιάτα της νότιας Εύβοιας, όπου τον τόνο δίνει η αρβανίτικη κουζίνα: το τυροπιτάρι, τα κουρκουμπίνια και το βουλωτό αρνί.

Το τυροπιτάρι (μισοφέγγαρο, με πιο λεπτό φύλλο) ή τηγανόψωμο (στρογγυλό, με πιο χοντρό φύλλο) είναι ένα ζυμάρι με προζύμι ή μαγιά ανοιγμένο σε φύλλο και γεμιστό με το λευκό, μαλακό, αιγοπρόβειο τουλουμοτύρι –της Καρύστου είναι διάσημο. Τα κουρκουμπίνια θεωρούνται ως χαρακτηριστικό ζυμαρικό της αρβανίτικης κουζίνας, οπότε θα τα βρείτε και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, όπου τα λένε γκόγκλες ή τζόλια. Και το βουλωτό φτιάχνεται με αρνί καρυκευμένο με σκόρδο και αλατοπίπερο, το οποίο σιγοψήνεται για ώρες σε γάστρα (ή σε κατσαρόλα κλεισμένη πολύ καλά τριγύρω με ζυμάρι), μέχρι να γίνει λουκούμι.

Κατσικάκι Καρύστου γεμιστό στη γάστρα

Υλικά

• 1 κατσικάκι 5 κιλών ή δύο μπροστινά
• 1½ ποτήρι νερού ρύζι Kαρολίνα
• 2 μεγάλα κρεμμύδια ψιλοκομμένα
• 1 ματσάκι δυόσμο ψιλοκομμένο
• 250 γρ. φρέσκο ανάλατο τυρί Καρύστου ή κασέρι
• 1 κ. γ. πελτέ ντομάτα
• 1 γαλέτα τριμμένη
• αλάτι θαλασσινό
• φρεσκοτριμμένο πιπέρι
• 1 κιλό πατάτες κομμένες κυδωνάτες
• χυμό από 2 λεμόνια
• 1 κ. σ. μουστάρδα πικάντικη
• 1 ποτήρι κρασιού ελαιόλαδο

Εκτέλεση

1. Πασπαλίζουμε το κατσικάκι με αλάτι και πιπέρι και το αφήνουμε στην άκρη.

2. Σε κατσαρόλα σοτάρουμε σε ελαιόλαδο το κρεμμύδι μέχρι «να γυαλίσει».

3. Προσθέτουμε 1½ ποτήρι ζεστό νερό, το ρύζι, το δυόσμο και τον πελτέ ντομάτας. Μόλις βράσει η γέμιση (περίπου 25 λεπτά), την κατεβάζουμε από τη φωτιά και πασπαλίζουμε με το τυρί και τη γαλέτα ανακατεύοντας με ξύλινη κουτάλα.

4. Γεμίζουμε με το μείγμα την κοιλιά τού κατσικιού. Εναλλακτικά, ανοίγουμε με το μαχαίρι διαχωρίζοντας το κρέας από τα κόκκαλα ώστε να υπάρχει χώρος να βάλουμε τη γέμιση.

5. Πιέζουμε τη γέμιση και ράβουμε με σακοράφα και χοντρή κλωστή το κρέας.

6. Σε μπολάκι αναμειγνύουμε τον χυμό λεμονιού, τη μουστάρδα και το ελαιόλαδο μέχρι να ομογενοποιηθούν.

7. Βάζουμε σε πήλινη γάστρα το κατσικάκι και τις πατάτες και τα περιχύνουμε με τη σάλτσα μουστάρδας και το σκεπάζουμε.

8. Ψήνουμε σε καλά προθερμασμένο φούρνο στους 200οC για 90 λεπτά. Αργότερα, χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία στους 180οC και ψήνουμε για 1 ώρα ακόμα .

9. Βγάζουμε τη γάστρα από τον φούρνο και αφήνουμε να κρυώσει λίγο το κρέας πριν το κόψουμε σε μερίδες.

Πηγές: Πρώτο Θέμα, Γαστρονόμος, Αιρετικά

Πριν από μερικά χρόνια, στην κρεβατοκάμαρά μου πρόσθεσα άλλη μία βιβλιοθήκη. Καθώς η μεγάλη, εντοιχισμένη βιβλιοθήκη που προϋπήρχε στο δωμάτιο είχε αρχίσει να αποκτά διπλές σειρές και πολλά βιβλία είχαν αρχίσει να στοιβάζονται μέσα στο δωμάτιο ή έμπαιναν όπως-όπως σε ντουλάπες, η αγορά κρίθηκε αναγκαία.

Η νέα βιβλιοθήκη ανακούφισε για λίγο τα πράγματα, αλλά σύντομα χρειάστηκε να αγοράσω και τρίτη βιβλιοθήκη. Και αυτή, όμως, φαίνεται να γεμίζει γρήγορα και θα χρειαστεί αρκετή σκέψη για να βολευτεί μία τέταρτη βιβλιοθήκη…

Υποθέτω ότι η δημοσιογράφος Ντόρι Σέβλεν (Dorie Chevlen) έγραψε το τελευταίο της άρθρο για ανθρώπους σαν κι εμένα. Στο «Ξεφορτωθείτε τα βιβλία σας», που δημοσιεύτηκε στο Slate, κα Σέβλεν υποστηρίζει ότι τα βιβλία «πρέπει να διαβάζονται και μετά να φεύγουν γρήγορα από το σπίτι».

Αν και συμμερίζομαι μέχρι ένα σημείο τις απόψεις της κας Σέβλεν για τη μείωση των αντικειμένων που τείνουν να συσσωρεύονται σε ένα σπίτι και για το μοίρασμα των βιβλίων μας με άλλους, πιστεύω ότι στο βάθος αυτό το σκεπτικό, που υποστηρίζει ότι οι ιδιοκτήτες πρέπει να δίνουν τα βιβλία μόλις τα διαβάσουν, στην πραγματικότητα υποβιβάζει την αξία των βιβλίων. Τα βιβλία είναι κάτι περισσότερο από αντικείμενα που διακοσμούν τα ράφια μας ή ιστορίες που εξαντλούνται γρήγορα – είναι φορείς γνώσεων και παρελθόντων κοινωνιών, άλλων νοοτροπία και πολύτιμων παραδόσεων. Η συλλογή βιβλίων συνδέεται, στην πραγματικότητα με μια ιδιαίτερη νοοτροπία, που ο πολιτισμός μας τείνει να αποβάλλει. Ωστόσο, η ενθάρρυνση αυτής της νοοτροπίας είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της κοινωνίας, όπως υποστηρίζει και ο Κ.Σ. Λιούις.

Τα βιβλία προκαλούν τη σκέψη μας

«Πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός στα αναγνώσματα που επιλέγει ένας νεαρός που επιθυμεί να παραμείνει πραγματικά άθεος», γράφει ο Κ.Σ. Λιούις στο «Surprised by Joy» (Ξαφνιασμένος από τη χαρά). «Υπάρχουν παγίδες παντού». Με άλλα λόγια, το να περιβάλλουμε τον εαυτό μας με βιβλία μάς επιτρέπει να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας και να καλλιεργήσουμε τον νου μας.

Ως ερευνήτρια και συγγραφέας, έχω διαβάσει πολλά διακεκριμένα έργα. Θα μπορούσα να διαγράψω αυτά τα έργα από τη λίστα μου, δίνοντας συγχαρητήρια στον εαυτό μου για την κατάκτηση του άλφα ή του βήτα τόμου. Αντ’ αυτού, επιστρέφω σε πολλά από αυτά επανειλημμένα, με άλλη ωριμότητα, αποκομίζοντας νέες γνώσεις, ανάλογα με την εμπειρία ή τις προκλήσεις που έχω αντιμετωπίσει στη ζωή μου. Όπως υπαινίσσεται ο κος Λιούις, τα βιβλία προκαλούν τη σκέψη μας και όταν γεμίζουμε την προσωπική μας βιβλιοθήκη με καλά βιβλία, στα οποία επανερχόμαστε τακτικά, ο νους μας παραμένει νέος και η κρίση μας διαυγής, ικανή να μας οδηγήσει μέσα από το πλήθος των αντικρουόμενων ιδεών και απόψεων του σύγχρονου πνευματικού πολιτισμού.

Τα βιβλία περιέχουν όμορφες αναμνήσεις

«Υπάρχει κάτι φοβερά ωραίο στο να ξαναδιαβάζεις ένα βιβλίο, με όλες τις μισο-συνειδητές αναμνήσεις που σου φέρνει», έγραφε ο κος Λιούις σε μια επιστολή του προς τον Άρθουρ Γκρηβς, σημειώνοντας ότι ένα συγκεκριμένο βιβλίο τού θύμισε έναν περίπατο που είχαν κάνει κάποτε οι δυο τους, «επειδή το διάβαζα τότε».

Πολλοί θα έχουν βιώσει κάτι παρόμοιο συναίσθημα. Για παράδειγμα, οι βραχώδεις παραλίες της λίμνης Σουπήριορ, όπου άρχισα να μελετώ για πρώτη φορά την «Τζέην Έυρ», θα μου θυμίζουν πάντα αυτό το κλασικό έργο. Παίρνοντας στα χέρια μου το «The Story of Holly and Ivy» (Η ιστορία του κισσού και του μηλοπούρναρου») μού φέρνει στη μνήμη τα Χριστούγεννα που, παιδάκι ακόμα ξενύχτησα μαζί με τη μαμά μου, διαβάζοντάς το δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο. Άλλα βιβλία, κάποια με σκισμένες σελίδες και πολλές υπογραμμίσεις, μου θυμίζουν δύσκολες στιγμές, αλλά με κάνουν επίσης να χαίρομαι που θυμάμαι τις αλήθειες που μου πρόσφεραν σε στιγμές συναισθηματικής ανάγκης.

Έτσι, η διατήρηση των βιβλίων και η προσεκτική αποθήκευσή τους στις βιβλιοθήκες μας μάς βοηθούν να θυμόμαστε το παρελθόν, αλλά και να σημειώνουμε το χρόνο, χαρτογραφώντας την πνευματική, νοητική, σωματική και συναισθηματική μας ανάπτυξη στη ζωή.

Τα βιβλία μάς βοηθούν να απολαμβάνουμε την ομορφιά

Είναι ο «αγράμματος άνθρωπος … αυτός που διαβάζει τα βιβλία μόνο μία φορά», έγραψε ο κος Λιούις στο «Of Other Worlds» («Για άλλους κόσμους»). «Δεν απολαμβάνουμε πλήρως μια ιστορία με την πρώτη ανάγνωση», συνέχισε. «Μόνο όταν η περιέργεια, η καθαρή αφηγηματική λαγνεία, έχει ικανοποιηθεί, μπορούμε πραγματικά να απολαύσουμε τα αληθινά χαρίσματα του έργου.»

Συμφωνώ. Η σειρά της Λ. Μ. Μοντγκόμερυ «Anne of Green Gables» (Η Άννα των αγρών) είναι μια συλλογή βιβλίων που έχω διαβάσει ξανά και ξανά. Η επανάληψη έχει δημιουργήσει μια βαθύτερη σχέση με αυτά τα βιβλία και το περιεχόμενό τους, που με βοηθά να βρίσκω εύκολα τα αποσπάσματα που χρειάζομαι σε μια συζήτηση ή μια ροή σκέψεων, σαν να έχουν γίνει μέρος του εαυτού μου με κάποιον τρόπο, αποκαλύπτοντάς μου καινούρια ψήγματα σοφίας σε κάθε νέα ανάγνωση. Τι κι αν δεν είναι συλλεκτικοί ή ιδιατέρως καλαίσθητοι – η εξοικείωση μαζί τους μου δίνουν  μια διορατικότητα στη ζωή που δεν θα είχα, αν δεν τους είχα κρατήσει ώστε να μπορώ να ανατρέχω σε αυτούς επανειλημμένα.

Παρακάμπτοντας τις ηλικιακές κατηγορίες

Στο «Τρεις τρόποι να γράφετε για παιδιά», ο Κ.Σ. Λιούις επισημαίνει ότι ο διαχωρισμός των βιβλίων σε ηλικιακές κατηγορίες ελάχιστα έχει να κάνει με τις συνήθειες των γνήσιων αναγνωστών. «Όσοι από εμάς κατηγορούμαστε ότι διαβάζουμε βιβλία για παιδιά, κατηγορούμασταν και όταν ήμαστε παιδιά ότι διαβάζαμε μεγαλίστικα βιβλία. Αλλά κανένας αναγνώστης που σέβεται τον εαυτό του δεν υπακούει σε τέτοιου είδους χρονοδιαγράμματα.»

Όταν φυλάμε τα βιβλία που διαβάσαμε, δίνουμε στον εαυτό μας, στα παιδιά και στα εγγόνια μας την ευκαιρία να πάρουν μια γεύση παλαιότερων εποχών και γενεών, να μοιραστούμε τα αναγνωστικά βιώματά μας και να συνδεθούν καλύτερα οι διαφορετικές γενιές. Τα βιβλία αποτελούν τόσο ένα κληροδότημα που βοηθά τους νεότερους να προχωρήσουν προς την ωριμότητα και τη σοφία με πιο σταθερά βήματα όσο και ένα παράθυρο μέσω του οποίου οι μεγαλύτεροι ξαναβρίσκουν τη χαρά και την αθωότητα της νιότης.

Της  Annie Holmquist

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Τα κάστανα είναι ο καρπός του χειμώνα. Εκτός από απολαυστικά, είναι και θρεπτικά και κατάλληλα για μια ισορροπημένη διατροφή. Παράλληλα, έχουν σπάνιες ευεργετικές ιδιότητες που βοηθούν στη σωστή λειτουργία του οργανισμού χάρη στις βιταμίνες και τα οξέα που περιέχουν.

Τα κάστανα ανήκουν στη μεγάλη ομάδα των ξηρών καρπών. Κάποιοι τα κατατάσσουν στα «απαγορευμένα» τρόφιμα λόγω της μεγάλης θερμιδικής τους αξίας, όμως ήρθε η στιγμή να καταρρίψουμε αυτό τον μύθο…

Συγκριτικά με τους άλλους ξηρούς καρπούς, δηλαδή τα αμύγδαλα και τα καρύδια, τα κάστανα περιέχουν τη χαμηλότερη τιμή λίπους και τις χαμηλότερες θερμίδες (ανά 100 γρ. προϊόντος). Είναι πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες, οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μίας ισορροπημένης διατροφής. Επιπλέον, τα κάστανα περιέχουν άφθονες φυτικές ίνες (6,8 γρ.) που είναι σημαντικές για τη σωστή λειτουργία του εντέρου και έχουν μέγιστη περιεκτικότητα σε νερό, με το ποσοστό του να φτάνει στο 51,7%!

Λόγω των σύνθετων υδατανθράκων, των φυτικών ινών και του χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη τους, η μέτρια κατανάλωση των καστάνων από άτομα με διαταραχές των τιμών γλυκόζης ορού μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των επιπέδων της. Τα κάστανα περιέχουν σε υψηλή αναλογία μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που προστατεύουν το καρδιαγγειακό μας σύστημα, μειώνοντας την «κακή» LDL χοληστερόλη που είναι υπεύθυνη για τον αυξημένο κίνδυνο αθηρωμάτωσης. Χάρη στην υψηλή τους περιεκτικότητα σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β (Β1 και Β2) και φυλλικό οξύ, τα κάστανα συμβάλλουν επίσης στην τόνωση του νευρικού και μυϊκού μας συστήματος.

Επίσης, τα κάστανα δεν περιέχουν γλουτένη, οπότε είναι ιδανικά για την κάλυψη των θερμιδικών αναγκών των ατόμων που πάσχουν από κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη). Λέγεται ότι τα κάστανα είναι «τα δημητριακά που μεγαλώνουν σε δέντρα». Τέλος, η κατανάλωση καστάνων ενδείκνυται και για άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση, δεδομένου ότι είναι πλούσια σε κάλιο και έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο.

Ιστορία του κάστανου

Τα κάστανα πιθανώς ήταν ένα από τα πρώτα τρόφιμα που καταναλώνονταν από τον άνθρωπο, διότι χρονολογούνται από τους προϊστορικούς χρόνους. Η αρχαιότερη καταγραφή καλλιέργειας της καστανιάς είναι από τον Θεόφραστο, που έγινε τον 3ο αιώνα π.Χ.. Οι καστανιές καλλιεργούνταν για περισσότερα από 6.000 χρόνια στην Κίνα και 3.000 χρόνια στην Ευρώπη. Η καστανιά, Castanea sativa, εισήχθη για πρώτη φορά στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τα κάστανα ανώτερα από τα αμύγδαλα, τα φουντούκια και τα καρύδια. Με καταγωγή από τη Μικρά Ασία, η Castanea sativa πήρε το όνομά της από την αρχαία πόλη Καστάνη της Θεσσαλίας. Άλλοι, πιο ποιητικά, θέλουν να πιστεύουν ότι γεννήθηκε από το σώμα της Νέας, μια νύμφης που παρενοχλούσε επίμονα ο Δίας. Προτιμώντας τον θάνατο από την εσχάτη προσβολή, η αγνή Νέα γέννησε την πιο όμορφη και γενναιόδωρη καστανιά.

Με τα χρόνια, οι ασθένειες, η μη κατανάλωση και η αστυφιλία οδήγησαν πολλούς μικροκαλλιεργητές σε σημαντικές κοπές αυτών των υπέροχων δένδρων, ενώ η πώληση του φλοιού σε εργοστάσια καλαθοποιίας επιδείνωσε το πρόβλημα. Όμως, τώρα πια, η περίοδος αυτή πέρασε ανεπιστρεπτί και οι καστανοκαλλιεργητές πολλαπλασιάζονται συνεχώς.

Οφέλη για την υγεία

Τα κάστανα, σε αντίθεση με άλλους καρπούς και σπόρους, έχουν σχετικά λίγες θερμίδες, περιέχουν λιγότερο λίπος και είναι πλούσια σε μέταλλα, βιταμίνες και φυτοθρεπτικά συστατικά, που είναι απαραίτητα για την καλή υγεία.

Ένα άλλο μοναδικό χαρακτηριστικό που διαθέτουν τα κάστανα είναι ότι περιέχουν κυρίως άμυλο, σε αντίθεση με άλλους σπόρους και καρπούς, που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες, πρωτεΐνες και λίπη. Έτσι, τα κάστανα έχουν διατροφική σύνθεση παρόμοια με εκείνη της γλυκοπατάτας, του καλαμποκιού, της πατάτας κλπ. Παρόλα αυτά, είναι καλύτερη πηγή μετάλλων, βιταμινών και ποιότητας πρωτεϊνών από τα υπόλοιπα αμυλούχα τρόφιμα.

Τα κάστανα αποτελούν καλή πηγή φυτικών ινών, αφού παρέχουν 8,1 γρ. (περίπου 21% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης) ανά 100 γρ. Οι φυτικές ίνες συμβάλουν στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα, περιορίζοντας την απορρόφησή της από το έντερο.

Επίσης, είναι εξαιρετικά πλούσια σε βιταμίνη C. Τα 100 γρ. κάστανα παρέχουν 43 mg βιταμίνης C (72% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης). Η βιταμίνη C αποτελεί ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, που προσφέρει προστασία από τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες στον οργανισμό.

Το κάστανο είναι πλούσιο σε φυλλικό οξύ, όπως και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, πράγμα αρκετά σπάνιο και μοναδικό χαρακτηριστικό καρπού. Τα 100 γρ. κάστανα παρέχουν 62 μg φυλλικού οξέος (15,5% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης). Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο για τον σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων και τη σύνθεση του DΗA. Η επαρκής κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε φυλλικό οξύ κατά την περίοδο πριν από τη σύλληψη, βοηθά στην πρόληψη των βλαβών του νευρικού σωλήνα στο έμβρυο.

Όπως και οι υπόλοιποι καρποί, τα κάστανα αποτελούν πλούσια πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, όπως ελαϊκό (18:1) και παλμιτελαϊκό οξύ (16:1). Μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα μονοακόρεστα λιπαρά (MUFs) συμβάλουν στη μείωση της LDL (κακή χοληστερόλη) και αύξηση της HDL (καλή χοληστερόλη) στο αίμα. Η μεσογειακή διατροφή, η οποία είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, μονοακόρεστα λιπαρά, ωμέγα λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην πρόληψη του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και της νόσου των στεφανιαίων αρτηριών.

Τα κάστανα αποτελούν εξαιρετική πηγή μετάλλων όπως ο σίδηρος, το ασβέστιο, το κάλιο, το μαγνήσιο, το μαγγάνιο, το φώσφορο και ο ψευδάργυρος. Το κάλιο βοηθά στη μείωση της υψηλής πίεσης και συμβάλλει στη θεραπεία κατά της υπέρτασης. Το σίδηρο βοηθάει στην πρόληψη της μικροκυτταρικής αναιμίας (σιδηροπενική αναιμία). Το μαγνήσιο και ο φώσφορος είναι σημαντικά συστατικά του μεταβολισμού των οστών. Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Επιπλέον, είναι πλούσια σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Τα 100 γρ. κάστανα παρέχουν με βάση τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη, 11% σε νιασίνη, 29% σε πυριδοξίνη (βιταμίνη Β-6), 100% σε θειαμίνη, και 12% σε ριβοφλαβίνη.

Τα κινέζικα κάστανα (Castanea mollissima) αποτελούν καλή πηγή βιταμίνης Α και παρέχουν 202 IU ανά 100 γρ.

Αρωματικό τσουρέκι γεμιστό με κάστανο

Υπάρχουν πολλές θαυμάσιες συνταγές με κάστανα, για φαγητά, σαλάτες και γλυκά. Εδώ, θα σας παρουσιάσουμε ένα αρωματικό τσουρέκι του Γιώργου Τσούλη, γεμιστό με κάστανα.

Υλικά

Για τη ζύμη:

500 γρ. αλεύρι, γ.ο.χ.

100 γρ. ζάχαρη κρυσταλλική

3 κ.γλ. μαγιά ξηρή

Ξύσμα από ένα πορτοκάλι

¼ κ.γλ. μαστίχα

¼ κ.γλ. μαχλέπι

3 μεγάλα αυγά

120 ml γάλα πλήρες, χλιαρό

¾ κ.γλ. αλάτι

150 γρ. βούτυρο, παγωμένο και κομμένο σε κύβους

2 κρόκους, αραιωμένους σε λίγο νερό

Για τη γέμιση:

400 γρ. κάστανα βρασμένα

120 γρ. ζάχαρη κρυσταλλική

500 ml γάλα πλήρες

100 γρ. δάκρυα σοκολάτας

Για την επικάλυψη:

700 γρ. λευκή σοκολάτα λιωμένη

100 γρ. σοκολάτα κουβερτούρα λιωμένη

Εκτελέση

Για τη γέμιση:

Αδειάζουμε όλα τα υλικά σε μια κατσαρόλα και σιγοβράζουμε για 20 λεπτά σε μέτρια φωτιά ανακατεύοντας συνεχώς με ένα κουτάλι. Αμέσως μετά, μεταφέρουμε τα κάστανα σε ένα μούλτι και τα πολτοποιούμε. Αν χρειαστεί, προσθέτουμε λίγο γάλα ακόμα. Μόλις είναι έτοιμη, αφήνουμε τη γέμιση στην άκρη.

Για τη ζύμη:

Στον κάδο του μίξερ ρίχνουμε τη μισή ζάχαρη, τη μαγιά, το ξύσμα πορτοκαλιού, το γάλα, ανακατεύουμε με το σύρμα και τα αφήνουμε για 10 λεπτά, ώστε να ενεργοποιηθεί η μαγιά.

Κατόπιν, προσθέτουμε την υπόλοιπη ζάχαρη μέσα στο μούλτι μαζί με το μαχλέπι, τη μαστίχα και τα χτυπάμε, μέχρι να διαλυθούν τελείως.

Έπειτα, ρίχνουμε στον κάδο του μίξερ το αλεύρι, το μείγμα με τη ζάχαρη και τα ζυμώνουμε με το γάντζο σε δυνατή ταχύτητα.

Στη συνέχεια, διακόπτουμε το ζύμωμα, προσθέτουμε τα αυγά και με το γάντζο αρχίζουμε και ζυμώνουμε. Χαμηλώνουμε τη ταχύτητα του μίξερ και προσθέτουμε το αλάτι και το βούτυρο σιγά-σιγά, έπειτα ανεβάζουμε την ταχύτητα και ζυμώνουμε για 10-15 λεπτά, μέχρι να έχουμε ένα μαστιχωτό ζυμάρι.

Ύστερα, λαδώνουμε ελαφρά ένα μπολ, τοποθετούμε μέσα το ζυμάρι, σκεπάζουμε με μια πετσέτα και το αφήνουμε να φουσκώσει για 1 ώρα. Μόλις ετοιμαστεί η ζύμη, παίρνουμε τη μισή, τη χωρίζουμε σε 4 ίσα μέρη μέρη και αρχίζουμε να πλάθουμε το κάθε κομμάτι σε λωρίδες μήκους 15εκ. περίπου.

Κατόπιν, πατάμε την κάθε λωρίδα ελαφρώς, απλώνουμε στο κέντρο της 5 κ.σ. από τη γέμιση και τη ρολάρουμε σε μπαλάκι. Αμέσως μετά, ανοίγουμε το κάθε μπαλάκι σε λωρίδα ξανά.

Έπειτα, ενώνουμε τις πάνω άκρες των 4 λωρίδων, δημιουργούμε μία πλεξούδα όπως είναι το τσουρέκι κλείνοντας στο τελείωμα τις κάτω άκρες και το μεταφέρουμε σε ένα ταψί του φούρνου, στο οποίο έχουμε στρώσει λαδόκολλα. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία και για την άλλη μισή ζύμη.

Στη συνέχεια, σκεπάζουμε τα τσουρέκια με μια πετσέτα και τα αφήνουμε να φουσκώσουν για άλλα 30-40 λεπτά. Μόλις φουσκώσουν, αλείφουμε τα τσουρέκια με 2 κρόκους αραιωμένους σε νερό και τα ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 170°C στον αέρα για 25-30 λεπτά.

Μόλις ψηθούν τα τσουρέκια, τα μεταφέρουμε σε μία σχάρα του φούρνου και τα αφήνουμε να κρυώσουν για περίπου 30 λεπτά. Αφού κρυώσουν, μεταφέρουμε τη σχάρα με τα τσουρέκια πάνω από ένα ταψί του φούρνου, τα περιχύνουμε με τη λιωμένη λευκή σοκολάτα και τα αφήνουμε στην άκρη για 10 λεπτά.

Τέλος, ρίχνουμε στα τσουρέκια με ένα κουτάλι τη λιωμένη κουβερτούρα δημιουργώντας γραμμές, κόβουμε σε κομμάτια και σερβίρουμε.

Συμβουλές:

1. Το τσουρέκι γενικά χρειάζεται πολύ ζύμωμα, καθώς όσο πιο πολύ το χτυπάμε τόσες περισσότερες ίνες δημιουργούμε στη ζύμη.
2. Καταλαβαίνουμε ότι το τσουρέκι είναι έτοιμο, όταν πιέσουμε την επιφάνεια του και αυτή επανέρθει στην αρχική της θέση.

Καλή σας όρεξη!

Συνήθως, μεγαλώνοντας, συνηθίζουμε τόσο πολύ τα θαύματα του κόσμου μας που παύουν να μας εκπλήσσουν.

Κουβαλάμε στην τσέπη μας μια αποθήκη πληροφοριών μεγαλύτερη από την Εθνική Βιβλιοθήκη και αυτό δεν μας συγκινεί καθόλου. Βάζουμε ένα κουτί κατεψυγμένων τροφίμων σε εκείνο το μαραφέτι πάνω από τη σόμπα, πατάμε μερικά κουμπιά και μετά από λίγο τρώμε ένα ζεστό γεύμα – και αυτό για εμάς είναι κάτι το ‘φυσιολογικό’.

Σε αυτόν τον κατάλογο των θαυμάτων που θεωρούμε δεδομένα, θα πρέπει να προσθέσουμε και τα σούπερ μάρκετ. Τα βασικά προϊόντα και οι λιχουδιές σε αυτά τα εμπορικά καταστήματα επισκιάζουν αυτά που κάποτε βρίσκονταν στα μεγάλα παζάρια της μεσαιωνικής Ευρώπης. Αδιαφορώντας για τους θησαυρούς που βρίσκονται στα χέρια μας, σέρνουμε τα καρότσια με τα ψώνια μας σε φωτεινούς διαδρόμους γεμάτους με τρόφιμα και ποτά που ξεπερνούν την πιο τρελή φαντασία ακόμη και των πρόσφατων προγόνων μας.

Αυτό το μεγάλο σημείο συγκέντρωσης αγαθών που αποκαλούμε σούπερ μάρκετ – υπεραγορά –  είναι παράλληλα και ένα τεράστιο πεδίο μάθησης για τα παιδιά, που τα βοηθά όχι μόνο να εξασκήσουν όσα μαθαίνουν στο σχολείο αλλά και να τα συνδέσουν με πρακτικές, καθημερινές δραστηριότητες.

Προετοιμασία

Όποιος έχει παιδιά ή εγγόνια στο Δημοτικό μπορεί να μετατρέψει μια βόλτα στο παντοπωλείο ή το σούπερ μάρκετ σε εκπαιδευτική εκδρομή, σε μια αποστολή που δεν απαιτεί σχεδόν καμία προετοιμασία. Το μόνο που χρειάζονται τα παιδιά είναι ένα στυλό ή μολύβι, ένα σημειωματάριο και λίγο ενθουσιασμό μπολιασμένο με καλούς τρόπους. Δηλαδή να μην τρέχουν, να μην φωνάζουν και να μην πειράζουν τα διάφορα εμπορεύματα.

Τώρα, είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε.

Παντού αριθμοί!

Το παντοπωλείο σας είναι μια τεράστια αποθήκη αριθμών, γεμάτη με πρακτικά μαθήματα αριθμητικής. Οι τιμές του άρθρου είναι ενδεικτικές.

Με τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, μπορείτε να ξεκινήσετε με το μέτρημα. Πόσα ρολά χαρτί υγείας υπάρχουν στη συσκευασία; Πόσα μπισκότα περιέχει αυτό το κουτί στο ράφι πώλησης;

Στα παιδιά των πρώτων τάξεων του δημοτικού, μπορείτε να διδάξετε την πρόσθεση και την αφαίρεση. Παραδείγματος χάριν, αν οι μπανάνες κοστίζουν 2 ευρώ το κιλό, πόσο θα κοστίσουν δύο κιλά; Αν τα μήλα πωλούνται προς 1,50 ευρώ το κιλό, πόσο θα κοστίσουν ένα κιλό μπανάνες και ένα κιλό μήλα; Πόσο πιο ακριβά είναι τα μήλα ανά κιλό από τις μπανάνες; Αν ένα κουτί δημητριακών των 500 γρ. της μάρκας Α κοστίζει 3,20 ευρώ, ενώ το αντίστοιχο κουτί της μάρκας Β κοστίζει 5,30 ευρώ, πόσα χρήματα θα εξοικονομήσετε αγοράζοντας τα φθηνότερα δημητριακά;

Ο πολλαπλασιασμός και η διαίρεση για τα μεγαλύτερα παιδιά λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Αν ένα μήλο ζυγίζει περίπου 200 γρ, πόσο ζυγίζουν 14 μήλα; Αν ένα δοχείο βρώμης 500 γρ. περιέχει περίπου 30 μερίδες, πόσο καιρό θα διαρκέσει για μια τετραμελή οικογένεια που τρώει πρωινό βρώμης δύο φορές την εβδομάδα; Τα ποσοστά μπορούν επίσης να μελετηθούν. Ποια είναι η διαφορά σε ποσοστό στην τιμή των δύο κουτιών Α και Β δημητριακών;

Μπορείτε επίσης να διδάξετε συγκριτικές αγορές με βάση το μέτρο και την τιμή. Αυτό το μισό κιλό παγωτό βανίλια είναι σε έκπτωση, αλλά η αγορά δύο μισόκιλων θα είναι φθηνότερη από την αγορά ενός κιλού;

Βάλτε τα παιδιά να γράψουν τα προβλήματα στα τετράδιά τους και στη συνέχεια να επεξεργαστούν τις απαντήσεις, ενώ απολαμβάνουν μια λιχουδιά σε μια κοντινή καφετέρια.

Γεωγραφία και κυνήγι θησαυρού

Στην ίδια εξόρμηση στο κατάστημα, έψαξα για προϊόντα από ξένες χώρες. Σε λιγότερο από τέσσερα λεπτά – ήξερα γενικά πού να ψάξω – βρήκα το Alouette Brie από τη Γαλλία, το Van Kaas Gouda Style Goat Cheese από την Ολλανδία, τα Astor Italian Amaretto Cookies από την Ιταλία (έτυχε να βρίσκονται κοντά στα τυριά), το Mahi Mahi από το Περού και το Handy Jumbo Lump Crabmeat από την Ινδία.

Ο σκοπός αυτού του παιχνιδιού για τα παιδιά είναι απλός: να βρουν όσο το δυνατόν περισσότερα προϊόντα από ξένες χώρες μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο και να καταγράψουν το εμπορικό σήμα, το προϊόν και τη χώρα προέλευσης, διατηρώντας παράλληλα οπτική επαφή μαζί σας.

Το παιχνίδι δεν τελειώνει εδώ. Επιστρέφοντας στο σπίτι, ανοίξτε τον υπολογιστή ή έναν άτλαντα και ζητήστε από τα παιδιά να εντοπίσουν στον χάρτη τις χώρες-εξαγωγείς που βρήκαν. Βάλτε τους να γράψουν την πρωτεύουσα κάθε χώρας και όποια άλλη πληροφορία τους αναθέσετε.

Επιστήμη και διατροφή

Όταν πάτε στον μανάβη, ζητήστε από τα παιδιά να επιλέξουν ένα αγαπημένο φρούτο ή λαχανικό. Επιστρέφοντας στο σπίτι σας, βάλτε τα να ψάξουν στο διαδίκτυο την επιλογή τους για να ανακαλύψουν τη διατροφική της αξία και τον αριθμό των θερμίδων που περιέχει. Ποια είναι τα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση σταφυλιών; Ποια θρεπτικά συστατικά υπάρχουν στο πεπόνι; Μπορεί πραγματικά ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό να κάνει πέρα; Και τι γίνεται με το σπανάκι, που έγινε γνωστό ως υπερτροφή από τον χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων Ποπάι; Ψάξτε στο διαδίκτυο και τα παιδιά σας θα μάθουν ότι αυτό που χάρισε στο σπανάκι τη φήμη του ως σούπερ-δυναμωτικό ήταν ένα λάθος δεκαδικό ψηφίο κάποιου Γερμανού επιστήμονα.

Ελέγξτε τα ράφια με τις βιταμίνες, συνθετικές και μη. Βάλτε τα παιδιά να καταγράψουν τα ονόματα αρκετών από αυτές και όταν φτάσουν στο σπίτι να αναζητήσουν τα οφέλη τους. Κάντε τους ερωτήσεις κατά τη διάρκεια της αναζήτησής τους, όπως: «Γιατί οι παιδικές βιταμίνες έχουν συχνά σχήμα ζώου;» ή «Είναι οι υπογλώσσιες βιταμίνες καλύτερες από τις συνηθισμένες;».

Η πορεία ενός προϊόντος

Το 1958, ο Λέοναρντ Ρηντ δημοσίευσε το βιβλίο «Εγώ, το μολύβι», το οποίο αφηγείται την ιστορία του ‘αόρατου χεριού’ που χρησιμοποιείται για την κατασκευή ενός απλού μολυβιού. Πρόκειται για μια λαμπρή απεικόνιση του τρόπου με τον οποίο οι ελεύθερες αγορές δημιουργούν τα αγαθά μας. Οι μεγαλύτεροι μαθητές του δημοτικού μπορούν να απολαύσουν ένα σύντομο ταινιάκι κινουμένων σχεδίων στο YouTube που βασίζεται σε αυτό το δοκίμιο.

Το παντοπωλείο διαθέτει μολύβια, αλλά μπορείτε να ακολουθήσετε μια δική σας εκδοχή της οδύσσειας του Ρηντ. Θα μπορούσατε, για παράδειγμα, να σκεφτείτε το «Εγώ, το πορτοκάλι». Από πού προέρχονται τα πορτοκάλια; Πώς ταξιδεύουν χιλιάδες μίλια χωρίς να χαλάνε; Πόσοι άνθρωποι εμπλέκονται για να φτάσει ένα πορτοκάλι από το Άργος, την Κρήτη ή τη Λακωνία σε ένα παιδί που ζει στην Αθήνα; Ψάξτε στο διαδίκτυο για το «πώς φτάνει ένα πορτοκάλι στο παντοπωλείο» και θα βρείτε βίντεο, όπως η ταινία του Curiosity Quest, και άρθρα που περιγράφουν αυτό το συναρπαστικό ταξίδι.

Το σπουδαιότερο μάθημα από όλα

Αυτή είναι μια τελευταία άσκηση για την οποία δεν χρειάζονται σημειωματάρια ή μολύβια.

Βρείτε ένα μέρος στο κατάστημα με καλή θέα. Ζητήστε από τα παιδιά να κοιτάξουν γύρω τους και να σας πουν τι βλέπουν. Μπορεί να είναι οτιδήποτε, από φραντζόλες ψωμιού και κουτιά γάλακτος μέχρι καρότσια για ψώνια και καταψύκτες. Όταν περάσει ένα λεπτό, πείτε τους να σταματήσουν. Μέχρι τότε, θα πρέπει να έχουν κατονομάσει 25-40 αντικείμενα.

Στη συνέχεια, επισημάνετε ότι τα πάντα σε αυτό το παντοπωλείο παράγονται από το μυαλό και τα χέρια των ανθρώπων. Από τους τοίχους και την οροφή μέχρι τη σακούλα με τα τζίντζερ – τα πάντα. Επισημάνετε, επίσης, ότι χιλιάδες άνθρωποι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, βοήθησαν να γίνει δυνατή η λειτουργία αυτού του καταστήματος και ότι χιλιάδες εξαρτώνται από αυτό για την επιβίωσή τους. Όλοι όσοι με τη δουλειά τους δημιούργησαν και έφεραν αυτά τα αγαθά σε αυτό το μέρος αξίζουν τις ευχαριστίες και την ευλογία μας. Μιλήστε και για τους ανθρώπους σε άλλες χώρες που δεν έχουν ανάλογες ευκολίες και αφθονία.

Ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητα των παιδιών, μπορείτε να αναπτύξετε αυτό το θέμα προς διάφορες κατευθύνσεις. Βοηθήστε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι τα αγαθά και οι ανέσεις μας δεν είναι δεδομένα.

Με λίγη τύχη, θα έχετε μόλις διδάξει ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα από όλα: την ευγνωμοσύνη.

Του Jeff Minick

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Το έθιμο της φωτισμένης κολοκύθας οφείλεται στην ιστορία κάποιου Τζακ, που όταν πέθανε του αρνήθηκαν την είσοδο τόσο στην Κόλαση όσο και στον Παράδεισο.

Ο μύθος λέει πώς όσο ζούσε ακόμα είχε καταφέρει να αιχμαλωτίσει τον διάβολο, ο οποίος προκειμένου να ελευθερωθεί του υποσχέθηκε ότι δεν θα τον ξαναενοχλήσει. Καθώς ο Τζακ έζησε άσωτη ζωή, όταν πέθανε βρήκε κλειστές τις πόρτες του Παραδείσου – όμως και οι πύλες της Κόλασης ήταν επίσης κλειστές για αυτόν, αφού ο διάβολος θυμόταν την υπόσχεση που του είχε δώσει. Του πέταξε παρόλα αυτά ένα κάρβουνο από τις φωτιές του, το οποίο ο Τζακ το έβαλε σε μια κολοκύθα που είχε μαζί του για να του φωτίζει το δρόμο, ενώ έψαχνε ένα μέρος για να ξεκουραστεί. Έτσι προέκυψε και το έθιμο της φωτισμένης κολοκύθας…

Η λέξη Halloween αποτελεί συντομογραφία του All Hallows Evening, δηλαδή της βραδιάς πριν από τη γιορτή των Αγίων Πάντων που είναι η 1η Νοεμβρίου. Από κάποιους θεωρείται μια παλιά παγανιστική γιορτή που συνδέεται με το στοιχείο του υπερφυσικού και τις κελτικές παραδόσεις, άλλοι ότι καθιερώθηκε από τον Πάπα Βονιφάτιο Δ΄τον 7ο αιώνα, ενώ άλλοι ξεκίνησε τον 9ο αιώνα μ.Χ. από Χριστιανούς προς τιμήν αγίων και μαρτύρων.

Η διατροφική αξία της κολοκύθας

Η κίτρινη κολοκύθα τα τελευταία χρόνια έχει μπει δυναμικά και πάλι στη διατροφή μας, μιας και είναι πεντανόστιμη, μαγειρεύεται με χίλιους τρόπους και παράλληλα έχει υψηλή διατροφική αξία και χαμηλό θερμιδικό φορτίο.

Η κολοκύθα βοηθά στην ομαλοποίηση του γαστρεντερικού σωλήνα. Απορροφάται εύκολα από τον οργανισμό και ταυτόχρονα απομακρύνει τις βλαβερές ουσίες από αυτόν. Βοηθά επίσης τόσο στη διάρροια όσο και στη δυσκοιλιότητα. Η τακτική κατανάλωσή της, λοιπόν, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη λειτουργία του στομάχου και των εντέρων.

Δεδομένου ότι η κολοκύθα είναι εύπεπτη και, επιπλέον, περιέχει μεγάλη ποσότητα βιταμίνης Κ, η κατανάλωσή της βοηθά και στη βελτίωση του μεταβολισμού, συμβάλλει στην απομάκρυνση των αποβλήτων και των τοξινών από το σώμα και στη μείωση του βάρους. Αυτός είναι και ο λόγος που η κολοκύθα περιλαμβάνεται στις περισσότερες δίαιτες, περιλαμβανομένων και των αθλητικών. Μια άλλη σημαντική ιδιότητά της είναι ότι δεν προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις ή άλλες παρενέργειες, επομένως σχεδόν όλοι μπορούν να την καταναλώσουν.

Η κολοκύθα περιέχει πολλά στοιχεία που έχουν ευεργετική επίδραση στην αιμοποιητική διαδικασία, ιδιαίτερα φώσφορο, χαλκό και, ιδιαίτερα, σίδηρο. Μια επαρκής ποσότητα αυτών των ουσιών είναι το κλειδί για την υψηλή αιμοσφαιρίνη και αυτό, με τη σειρά του, βοηθά στη βελτίωση του μεταβολισμού και της συνολικής ευεξίας. Επιπλέον, η κολοκύθα βελτιώνει την πήξη του αίματος, γεγονός που μειώνει τον κίνδυνο θρόμβων αίματος.

Μπορούμε να ισχυριστούμε, χωρίς να υπερβάλλουμε, ότι η κολοκύθα είναι μια πραγματική αποθήκη διαφόρων βιταμινών που συμβάλλουν στην αντίσταση του οργανισμού σε εξωτερικούς ερεθιστικούς παράγοντες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι βιταμίνες B, C, PP, καθώς και οι σπάνιες K και T. Επιπλέον, περιέχει πολλά μικροστοιχεία (ψευδάργυρο, φώσφορο, μαγνήσιο, σίδηρο, χαλκό), πρωτεΐνες, καροτίνη, πηκτίνες και φυτικές ίνες, ουσίες που, όπως και τα αντιοξειδωτικά, ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού μας. Επομένως, η κατανάλωση κολοκύθας λίγο πριν αρχίσουν τα κρύα είναι ιδιαίτερα σημαντική· θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τις επιδημίες γρίπης και άλλες οξείες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος χωρίς συνέπειες. Η κολοκύθα έχει επίσης πολύ κάλιο και έχει ευεργετική επίδραση στη λειτουργία της καρδιάς, μειώνοντας το πρήξιμο και βελτιώνοντας τη βατότητα των αγγείων.

Η κολοκύθα συμβάλλει και στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης στο αίμα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, αφού τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης είναι η κύρια αιτία εμφράγματος και άλλων επικίνδυνων παθήσεων του καρδιαγγειακού συστήματος. Ως εκ τούτου, η μείωση των λιπαρών τροφών και του φαστ-φουντ και η αντικατάστασή τους με πιάτα που περιέχουν κολοκύθα συνίσταται, ιδιαίτερα σε όσους πάσχουν από καρδιακά νοσήματα.

Το νευρικό σύστημα είναι άλλος ένας τομέας που ωφελείται από την κατανάλωση της κολοκύθας, η οποία κατευνάζει το στρες και βελτιώνει τη διάθεσή μας με τη γλυκιά γεύση της.

Τα πιάτα κολοκύθας είναι χρήσιμα για κάθε μωρό, εκτός αν υπάρχουν ατομικές δυσανεξίες ή αντενδείξεις. Ως αποθήκη χρήσιμων ουσιών θα βελτιώσει την υγεία σας, θα σας κάνει να κοιμάστε ήσυχοι και θα γίνει ένα «μαλακό» φάρμακο για τη λειτουργία των νεφρών, της καρδιάς και του στομάχου. Με την τακτική κατανάλωσή της, η πέψη ομαλοποιείται και το ανοσοποιητικό σύστημα ενισχύεται. Η πρόσληψη ορισμένων μερών της βοηθά ακόμα και στην απομάκρυνση των σκουληκιών των εντέρων.

Σήμερα, σας προσκαλούμε να δοκιμάσετε μια παλιά συνταγή για χυλό από κεχρί και κολοκύθα, νόστιμο και υγιεινό.

Κεχρί με κολοκύθα

Υλικά

Κίτρινη κολοκύθα 250gr

Κεχρί, 1 ποτήρι

Γάλα, 2 ποτήρια

Ζάχαρη ή στέβια, αλάτι ή κανέλα (προσθέτουμε ανάλογα με τις προτιμήσεις μας)

Εκτέλεση

Καθαρίζουμε την κολοκύθα και την κόβουμε σε μικρούς κύβους – όχι μεγαλύτερους από 1-2 εκ. Τους τοποθετούμε σε κατσαρόλα, προσθέτουμε νερό – όχι πολύ, τόσο όσο η κολοκύθα να καλυφθεί ελαφρώς – και μαγειρεύουμε σε μέτρια φωτιά για 5 λεπτά.

Στη συνέχεια προσθέτουμε το κεχρί και συνεχίζουμε το μαγείρεμα, ανακατεύοντας κατά διαστήματα, μέχρι να απορροφηθεί όλο το νερό από το δημητριακό. Μέχρι τότε, η κολοκύθα θα έχει μαλακώσει και μπορούμε εύκολα να λιώσουμε τους κύβους  με ένα κουτάλι ή πηρούνι (αναλόγως πόσο ομοιόμορφος θέλουμε να είναι ο χυλός).

Ρίχνουμε ένα ποτήρι γάλα στην κατσαρόλα, μειώνουμε τη φωτιά στη χαμηλότερη ρύθμιση και συνεχίζουμε το μαγείρεμα, ανακατεύοντας συνεχώς, καθώς το γάλα καίγεται εύκολα. Όταν το γάλα εξαφανιστεί στο μισό, προσθέστε το υπόλοιπο, προσθέστε ζάχαρη (προαιρετικά) και αλάτι και συνεχίστε το μαγείρεμα ανακατεύοντας όλη την ώρα. Αυτό θα διαρκέσει άλλα 15-20 λεπτά, αλλά θα πρέπει να είστε υπομονετικοί – όσο πιο αργά μαγειρευτεί ο χυλός, τόσο πιο νόστιμος θα γίνει.

Καλή σας όρεξη!

(Πηγές: eda.ru, cgon.rospotrebnadzor.ru, η μηχανή του χρόνου)

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

«Η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων είναι εθνική υπόθεση και δεν πρόκειται να μείνουμε παρατηρητές επιτρέποντας την εξάπλωση αυτού του φαινομένου», τόνισε η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη, μιλώντας στο ΑΠΕ-MΠE για το φλέγον, όπως διαμορφώνεται, ζήτημα της εγκληματικότητας των ανηλίκων.

Όπως επεσήμανε, η ενδοσχολική βία και παραβατικότητα των ανηλίκων, που μπορεί να οδηγήσουν στην εγκληματικότητα, βρίσκονταν εξαρχής στην ατζέντα της κυβέρνησης, ενώ σημείωσε ότι «η µετα-COVID περίοδος, έβγαλε στην επιφάνεια πρωτόγνωρες συμπεριφορά, ιδίως στους εφήβους».

Επίσης, η κα Ζαχαράκη αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης και ειδικά του υπουργείου που προΐσταται, για την αντιμετώπιση της παιδικής παραβατικότητας-εγκληματικότητας και εκτίμησε ότι η συνεργασία όλων μπορεί να φέρει απτά αποτελέσματα.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφίας Ζαχαράκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι το εξής:

Ερ.: Η εγκληματικότητα των ανηλίκων, ένα φαινόμενο με παγκόσμιες διαστάσεις, διογκώνεται συνεχώς και στη χώρα μας. Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες του υπουργείου και της κυβέρνησης γενικότερα, για την αντιμετώπιση του προβλήματος;

Απ.: Πρέπει να ορίσουμε με σαφήνεια τις έννοιες εγκληματικότητα, παραβατικότητα και ενδοσχολική βία μεταξύ ανηλίκων είτε αυτή διαπράττεται μεταξύ τους είτε από τους ανήλικους προς τους ενήλικες.

Η εγκληματικότητα μεταξύ των ανηλίκων αποτελεί ανησυχητικό παγκόσμιο φαινόμενο. Στη χώρα μας τα προβλήματα εντοπίζονται, κυρίως, στην παραβατικότητα των ανηλίκων εντός και εκτός σχολείου με κέντρο την (οπαδική και την ενδοσχολική βία). Συναντάμε, όμως, πολλά σοκαριστικά περιστατικά σε χώρες του δυτικού κόσμου. Αυτό που πρέπει να τονιστεί δεν είναι τόσο η γεωγραφική έκταση της εγκληματικότητας των ανηλίκων όσο το ότι έχει πολλές διαστάσεις με ιδιαίτερα αυξημένη ένταση. Για εμάς ως Πολιτεία δεν υπάρχει εφησυχασμός, η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων είναι εθνική υπόθεση και δεν πρόκειται να μείνουμε παρατηρητές, επιτρέποντας την εξάπλωση αυτού του φαινομένου. Άλλωστε, τα συγκεκριμένα περιστατικά ενδοσχολικής βίας και παραβατικότητας που μπορεί να οδηγήσουν στην εγκληματικότητα βρίσκονται εξαρχής στην ατζέντα της κυβέρνησης, τόσο εντός των σχολείων, όπου απαιτείται διακριτός σχεδιασμός, όσο και έξω από αυτά, όπου το ζήτημα καθίσταται πιο περίπλοκο. Και ο ίδιος ο πρωθυπουργός ασχολείται προσωπικά με την πλήρη αποτύπωση και την αντιμετώπιση, αλλά κυρίως τις μεθόδους πρόληψης του φαινομένου.

Υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες που έχουν ελήφθησαν την προηγούμενη τετραετία με τριπλό στόχο: καταγραφή του φαινομένου, στήριξη της Σχολικής Κοινότητας, διαμόρφωση πλαισίου αποτελεσματικών πρακτικών για την αντιμετώπιση του. Σε νομοθετικό επίπεδο, αλλά και στο κομμάτι της εκπαίδευσης, όταν και ως υφυπουργός με την τότε υπουργό Νίκη Κεραμέως είχαμε πραγματοποιήσει την πρώτη εισαγωγή ψυχολόγων σε Γενικό Σχολείο και είχαμε διπλασιάσει τον αριθμό των ψυχολόγων-κοινωνικών λειτουργών σε 3.200. Νομοθετήθηκε νέο πλαίσιο για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού, ενώ έχει ενισχυθεί η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα ζητήματα αυτά με το πρόγραμμα «φιλία», συγχρόνως μέσω της ένταξης των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στο σχολικό πρόγραμμα που βοηθούν στην πρόληψη, μέσω των θεματικών του αλληλοσεβασμού και της διαφορετικότητας, της κατάρριψης στερεοτύπων και προώθησης της ισότητας, του σεβασμού των κανόνων και της θετικής συμπεριφοράς, και της αλληλεγγύης, των δημοκρατικών αξιών και της ενεργούς πολιτειότητας. Πολύ σημαντικές είναι και οι πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί για τη φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη.

Με την υποστήριξη της Προεδρίας της Κυβέρνησης προχωράμε, όμως, άμεσα σε μια διυπουργική πρωτοβουλία, με τη μορφή Επιτροπής, την οποία θα συντονίζει το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής & οικογένειας.

Πέρα από τα συναρμόδια υπουργεία, όπως το Παιδείας, Αθλητισμού και Θρησκευμάτων, το Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το Δικαιοσύνης, το Προστασίας του Πολίτη, το Μετανάστευσης και Ασύλου και το Εσωτερικών, πολύ βασικό ρόλο στο έργο της Επιτροπής θα διαδραματίσουν η επιστημονική κοινότητα, οι πολύ αξιόλογες οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών με τις καίριες παρεμβάσεις τους, καθώς και οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης με τις κοινωνικές τους υπηρεσίες.

Το φαινόμενο αυτό χρήζει άμεσης παρέμβασης και δεν πρόκειται να το αντιμετωπίσουμε γραφειοκρατικά. Και βέβαια είναι σημαντικό να προσθέσουμε ότι δεν χωράνε κομματικά στεγανά. Θα απασχολήσουμε και τις αντίστοιχες Επιτροπές στη Βουλή και με χαρά είμαστε διατεθειμένοι να πραγματοποιήσουμε και μια Ολομέλεια για το ζήτημα αυτό. Η σύνθεση απόψεων μεταξύ των κομμάτων θα είναι ωφέλιμη.

Στόχος μας είναι η πρόληψη τέτοιου είδους περιστατικών, η καταγραφή όλων των ήδη ληφθέντων μέτρων, η εκπόνηση νέων για την αντιμετώπιση του φαινομένου, καθώς και η επανένταξη στην κοινωνία των παιδιών µε παραβατική συμπεριφορά. Στόχος είναι μια κοινωνία που να αγκαλιάζει το παιδί, να νοιώθει ότι υπάρχει προστασία και οι γονείς να γνωρίζουν ότι μπορεί να υπάρξει συμβουλευτική και καθοδήγηση από ειδικούς.

Ερ.: Το πρόβλημα της παιδικής παραβατικότητας, σύμφωνα με μελέτες και ειδικούς, ξεκινά από την οικογένεια. Τα περιστατικά παιδικής παραβατικότητας-εγκληματικότητας έχουν αυξηθεί κατακόρυφα έπειτα από τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία του κορονοϊού. Συμμερίζεστε την άποψη αυτή; Θα υπάρξει κάποια θεσμική παρέμβαση;

Απ.: Δεν είναι σωστό να αδιαφορούμε απέναντι στην πραγματικότητα, που είναι η αύξηση των περιστατικών παιδικής παραβατικότητας. Υπάρχουν άλλωστε και επίσημα στοιχεία από την Ελληνική Αστυνομία, που καταδεικνύουν την ανησυχητική έκταση του φαινομένου. Μόνο τον μήνα Σεπτέμβριο, συνελήφθησαν συνολικά 1.353 ανήλικοι για διάφορα αδικήματα, ενώ συνολικά σχηματίστηκαν 1.201 δικογραφίες για ισάριθμες υποθέσεις. Μόνο ανησυχία μπορούν να προκαλέσουν αυτά τα δεδομένα, τα οποία δείχνουν ότι η βία μεταξύ των ανηλίκων είναι πλέον ένα καθημερινό φαινόμενο. Τα αίτια αυτής της μεγάλης έντασης μπορούν να αναζητηθούν στα περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας, κάτι που συνομολογεί και η επιστημονική κοινότητα. Ειδικότερα, η µετα-COVID περίοδος έβγαλε στην επιφάνεια πρωτόγνωρες συμπεριφορά, ιδίως σε ό,τι αφορά τους εφήβους. Κυρίαρχο ρόλο έπαιξε ο εγκλεισμός τους, διότι κλήθηκαν να αποξενωθούν από τον ιστό της γειτνίασης και της κοινότητας, που διαμορφώνει την κοινωνικοποίησή τους και ταυτόχρονα έπρεπε να μάθουν να λειτουργούν σε ένα ατομικό περιβάλλον.

Παράλληλα, είδαμε ότι η πανδημία επηρέασε και τον παραδοσιακό θεσμό της οικογένειας. Έκανε πιο έντονο το στοιχείο της αποξένωσης ανάμεσα στα μέλη της, το οποίο με τη σειρά του ενθάρρυνε τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, αλλά και την έλλειψη του ελέγχου των γονέων απέναντι στα παιδιά τους. Η έλλειψη του ελέγχου, καθώς και του πολύτιμου στοιχείου της επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια ευνόησε την παραβατικότητα και την ανεξέλεγκτη δράση από μέρους των ανηλίκων.

Συνεπώς, η δική μας στόχευση πρέπει να εστιάσει σε πρωτοβουλίες για την πρόληψη του φαινομένου. Να υιοθετήσουμε καλές πρακτικές από το εξωτερικό, αλλά και να ενθαρρύνουμε την εφαρμογή δράσεων που θα ευνοήσουν την ενίσχυση του θεσμού της οικογένειας από τη βάση της, την ευρύτερη κοινωνική ένταξη των ανηλίκων που έχουν προβεί ήδη σε κάποια εγκληματική συμπεριφορά ώστε να λειτουργήσει στο μέλλον υπέρ της προστασίας της κοινωνικής αρμονίας. Η ενίσχυση της οικογένειας προφανώς αγγίζει τη λήψη πολλών μέτρων με οικονομικό και κοινωνικό χαρακτήρα, μέτρα που θα ενδυναμώσουν την αίσθηση της ασφάλειας και της αισιοδοξίας στους πολίτες και θα αντικατοπτρίζεται στις υγιείς σχέσεις. Η οικογένεια είναι ο θεμέλιος λίθος της διαμόρφωσης της προσωπικότητας ενός ανθρώπου και συνδέεται βαθιά με την εξέλιξή του. Είναι προτεραιότητα να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα από τη ρίζα του για να φέρουμε αποτελέσματα.

Ερ.: Η αστυνομική καταστολή θα έπρεπε να είναι, λογικά, η τελευταία παρέμβαση της Πολιτείας για την παιδική εγκληματικότητα. Ποιες πιστεύετε ότι πρέπει να είναι οι πρωτοβουλίες της Πολιτείας πριν φτάσουμε στην επέμβαση της αστυνομίας;

Απ.: Αρχικά, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε το σημαντικό και πολυδιάστατο έργο που επιτελούν τα στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας στον τομέα της αντιμετώπισης των παραβατικών φαινομένων των ανηλίκων. Δεν περιορίζονται μόνο στον τομέα της καταστολής του φαινομένου, που είναι μάστιγα για την εποχή μας, αλλά με την πολύτιμη συνεισφορά των ειδικών παιδοψυχολόγων προχωράμε στην καλύτερη καταγραφή και ανάλυση των περιστατικών, προκειμένου να εφαρμόσουμε τις βέλτιστες δυνατές πρακτικές.

Η καταστολή ναι μεν συνδέεται με την αντιμετώπιση της παραβατικότητας, προγενέστερα όμως οφείλουμε να εμβαθύνουμε στις πρακτικές της προστασίας των ανηλίκων από παραβατικές συμπεριφορές, αλλά και στην ενσωμάτωση των παραβατών, ώστε να τους καταστήσουμε συμμάχους μας στην εθνική αυτή στρατηγική της αντιμετώπισης της βίας. Με οργανωμένο πλαίσιο, με συστηματική συνεργασία όλων των αρμοδίων υπουργείων, με την ενεργοποίηση της Κοινωνίας των Πολιτών και με την ενίσχυση του ανθρωπίνου δυναμικού, καθώς και των κεντρικών κοινωνικών υπηρεσιών ανά περιοχή. Εάν θέλουμε να πετύχουμε και να μη βρισκόμαστε αμιγώς στο στάδιο της καταστολής, οφείλουμε να μην πορευόμαστε με γνώμονα την επικαιρότητα, αλλά με μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, ο οποίος θα μας οδηγήσει στο να βρισκόμαστε ένα βήμα μπροστά από τις εξελίξεις.

Ερ.: Πολλά περιστατικά σημειώνονται και μέσα στα σχολεία. Θα βοηθούσε η αύξηση μαθημάτων που θα είχαν σχέση με τις τέχνες, το περιβάλλον, τον αθλητισμό ή άλλες δραστηριότητες που θα βοηθούσαν στην άμβλυνση του προβλήματος; Υπάρχει κάποια συνεργασία με το αρμόδιο υπουργείο;

Απ.: Είναι πολύ εύστοχη η διαπίστωσή σας, καθώς πράγματι, το σχολείο έχει κομβικό ρόλο στην αποτροπή εκδήλωσης τέτοιων φαινομένων. Ως χώρος ουσιαστικής κοινωνικής ενσωμάτωσης, άμβλυνσης ανισοτήτων και καλλιέργεια ενσυναίσθησης, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει την ασπίδα όχι μόνο στην εξάπλωση του φαινομένου, αλλά και στη ριζική εξάλειψη του. Αρχικά, πρέπει να αναφέρουμε ότι ένα σημαντικό ποσοστό των περιστατικών λαμβάνει χώρα με τη μορφή του σχολικού εκφοβισμού (bullying). Αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει, πέρα από τη μεγέθυνση του ίδιου του φαινομένου, είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό των θυμάτων σιωπά. Πολύ μικρό ποσοστό θυμάτων εκφοβισμού απευθύνονται σε ενήλικους, ενώ περίπου το 97% των παιδιών εκτιμάται ότι φοβούνται να αναφέρουν περιστατικά σχολικού διαδικτυακού εκφοβισμού στους εκπαιδευτικούς.

Οφείλουμε, με την πρωτοβουλία και την καθοδήγηση του υπουργείου Παιδείας να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στο πλαίσιο. Η κατάρτιση ενός ορθολογικού πλαισίο, ενός οδικού χάρτη αντιμετώπισης του προβλήματος στο επίπεδο του σχολείου βοηθά στην αποτελεσματικότερη διαχείριση του φαινομένου. Ο πρόσφατος νόμος «Ζούμε Αρμονικά Μαζί – Σπάμε τη Σιωπή» είναι ακριβώς προς αυτή την κατεύθυνση.

Με την επεξεργασία του πλαισίου αυτού, μπορούμε να ενεργοποιήσουμε ακόμα περισσότερες δυνάμεις, που θα λειτουργήσουν προληπτικά, όπως ο Σύμβουλος Σχολικής Ζωής, ένας εκπαιδευτικός δηλαδή που θα εμπιστεύονται ευκολότερα οι μαθητές για θέματα που δημιουργούν «σκηνικό» εκφοβισμού στη σχολική κοινότητα, ο οποίος θα συνεργάζεται στενά με τον διευθυντή του εκάστοτε σχολείου για την αντιμετώπιση των κρουσμάτων βίας, όπως και οι Ομάδες Δράσης σε επίπεδο διεύθυνσης εκπαίδευσης στις οποίες συμμετέχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, ενώ σε κεντρικό επίπεδο συγκροτείται επιτροπή εμπειρογνωμόνων.

Εμφανέστατα θα βοηθήσει και η ενίσχυση των μαθημάτων μέσα στα εργαστήρια δεξιοτήτων στα δημοτικά σχολεία, αλλά και των μαθημάτων επιλογής που υιοθετούν σπουδαία μηνύματα για τον αλληλοσεβασμό, τη βοήθεια και τη συμμετοχή, τρεις αξίες που καλλιεργούν τον ψυχισμό των παιδιών και διδάσκουν την αποδοχή και την ανιδιοτελή προσφορά. Και βέβαια η ενθάρρυνση δράσεων που προβάλλουν τον εθελοντισμό, μια πολύτιμη αξία, η οποία άπαξ και αφομοιωθεί από ένα παιδί τότε μπορεί να μειώσει τις συμπεριφορές βίας.

Ένα μεγάλο στοίχημα είναι όμως και να παροτρύνουμε τα θύματα να «σπάνε τη σιωπή τους». Και εκτιμώ ότι οι σημαντικές πρωτοβουλίες του υπουργού Κυριάκου Πιερρακάκη και της υφυπουργού Δόμνας Μιχαηλίδου θα αποτελέσουν μια πολύ ουσιαστική βάση. Τα σχολεία πρέπει να λειτουργούν ως κοιτίδα γνώσης και δημιουργίας καλών προσωπικοτήτων και όχι ως ορμητήρια παραβατικών συμπεριφορών κι αυτό είναι υπόθεση όλων μας.

Ερ.: Η παιδική εγκληματικότητα συνδέεται εντόνως και με την οπαδική βία. Η κατανόηση του αθλητικού πνεύματος και του ευ αγωνίζεσθαι θα βοηθούσε. Μήπως θα βοηθούσε και η εξάπλωση του ερασιτεχνικού αθλητισμού;

Απ.: Είναι θλιβερό το γεγονός ότι ο αθλητισμός, που επικοινωνεί τόσο σπουδαία μηνύματα για την ευγενή άμιλλα και την αξία της συμμετοχής και της προσπάθειας, μολύνεται από τα φαινόμενα της οπαδικής βίας. Η κοινωνία μας έχει γίνει μάρτυρας πολλών τραγικών περιστατικών, δράστες των οποίων ήταν και ανήλικα άτομα, όπως συνέβη με την δολοφονία του Άλκη Καμπανού.

Τα τελευταία χρόνια ελήφθησαν αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Έγιναν ακόμα πιο αυστηρές οι ποινές για τους παραβάτες και έγινε πιο εύκολος ο έλεγχος. Παρότι υπήρξε βελτίωση, βλέπουμε ότι η βία είναι ακόμα εδώ. Γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη λήψη μιας σειράς μέτρων για τον περιορισμό του φαινομένου, που περιλαμβάνουν τον ουσιαστικό έλεγχο της νόμιμης ύπαρξης των λεσχών φιλάθλων, την ενίσχυση του ρόλου της Αστυνομίας, τον εκσυγχρονισμό των γηπέδων με συστήματα ασφαλείας, αλλά και τη συνεργασία του Κράτους με τους διεθνείς φορείς και τις ίδιες τις ομάδες. Στον σκοπό αυτό μπορεί να συμβάλει και ο ερασιτεχνικός αθλητισμός. Παροτρύνοντας τα παιδιά στην ενασχόληση με τον αθλητισμό, μπορούμε να πετύχουμε την υιοθέτηση μιας υγιούς κουλτούρας, στην οποία θα κυριαρχήσουν η αλληλεγγύη κι ο σεβασμός στον συνάνθρωπο, μειώνοντας τις βίαιες και τοξικές αντιλήψεις.

Δεν θέλουμε απλά να περιορίσουμε το φαινόμενο της βίας. Θέλουμε να το εξαλείψουμε. Ώστε τα αθλητικά γεγονότα να έχουν γεμάτες κερκίδες και οι οικογένειες να απολαμβάνουν το θέαμα, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η σωματική ακεραιότητα κανενός.

Ερ.: Υπάρχει τρόπος να καταπολεμηθεί η βία, η τοξικότητα, τα αρνητικά πρότυπα, που διαχέονται μέσω του διαδικτύου και των κοινωνικών δικτύων, τα οποία μιμούνται οι ανήλικοι;

Απ.: Δυστυχώς, είναι γεγονός ότι και το διαδίκτυο έχει συμβάλει στην έξαρση του φαινομένου, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της πανδημίας, όταν αποτέλεσε το βασικότερο μέσο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανηλίκων, και αποδεικνύει την πολυποικιλότητα του προβλήματος. Η υπέρμετρη χρήση του διαδικτύου, σε συνδυασμό με την περιορισμένη γνώση της χρήσης του από τους γονείς, αλλά και την έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου προς τα παιδιά, καταλήγει σε μια ανεξέλεγκτη έκφραση μηνυμάτων μίσους, τα οποία πολλές φορές λαμβάνουν διαστάσεις λεκτικής βίας. Εκτός από τα αρνητικά πρότυπα, που διαχέονται μέσω του διαδικτύου έχουμε παρατηρήσει στις τάξεις των εφήβων μια τάση αποενεχοποίησης των λέξεων και των παραβατικών συμπεριφορών μέσα από διάφορες μουσικές προτιμήσεις.

Το φαινόμενο μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο αν ενώσουμε δυνάμεις και στοχεύσουμε κυρίως στο να καλλιεργήσουμε στα παιδιά ισχυρές ηθικές αξίες, που θα τα καταστήσουν ανθεκτικά απέναντι σε κάθε είδους μήνυμα που εκ των πραγμάτων οι γονείς δεν μπορούν να ελέγξουν, ιδιαίτερα μέσα σε αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον που επιφέρουν οι νέες τεχνολογίες.

Ερ.: Πιστεύετε ότι πρόκειται για μία «μόδα» που θα περάσει στο άμεσο μέλλον ή ένα φαινόμενο που θα έχει διάρκεια και μπορεί να εξαπλωθεί περαιτέρω, με αρκετά δυσμενείς συνέπειες για τη χώρα;

Απ.: Η εγκληματική συμπεριφορά των ανηλίκων, παρά την ανησυχητική έξαρση που έχει λάβει μετά την πανδημία, δεν παύει να αποτελεί ένα ιστορικό φαινόμενο. Οπωσδήποτε, ένα τόσο πολυπαραγοντικό ζήτημα δεν μπορεί να λυθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Απαιτείται συνέπεια στην εφαρμογή όσο το δυνατόν περισσότερων μέτρων και αρμονικός συντονισμός μεταξύ των κατά τόπων και καθ’ ύλην φορέων. Καθώς o πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει αναγάγει το ζήτημα αυτό σε εθνική υπόθεση, έχω την πεποίθηση ότι η συνεργασία όλων μας μπορεί να φέρει απτά αποτελέσματα στον τομέα της πρόληψης του φαινομένου, της ενδυνάμωσης των παιδιών, της ευρύτερης κοινωνικής ένταξης όσων ανηλίκων είχαν εκδηλώσει παραβατική συμπεριφορά, αλλά και στην ενδυνάμωση, μετά από καιρό, του οικογενειακού πυρήνα, όπως και στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των συμπολιτών μας προς τον κοινωνικό ρόλο του σχολείου. Για να πετύχουμε, όμως, [τους παραπάνω στόχους] πρέπει να απαγκιστρωθούμε από τη νοοτροπία των επικοινωνιακών πολιτικών και να εστιάσουμε στην ουσιαστική διασύνδεση των πρωτοβουλιών μας με την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Σε κάθε περίπτωση η Πολιτεία, η οικογένεια και το σχολείο πρέπει να εστιάσουν και στην αντιμετώπιση των «θυτών», έτσι ώστε να υπάρχει η ένταξη τους, στην κανονικότητα όταν τα προβλήματα εντοπίζονται στο αρχικό στάδιο: Πρόληψη – Αντιμετώπιση – Ένταξη.

Υπάρχουν μερικά απλά, βασικά πράγματα που όταν τα εφαρμόζουμε στην καθημερινότητά μας η ποιότητα των σχέσεών μας, τόσο με τους οικείους μας όσο και με τους τρίτους, αναβαθμίζεται με έναν διακριτικό αλλά πολύ αποτελεσματικό τρόπο.

Στον πυρήνα της στοιχειώδους ευγένειας βρίσκεται πάντα η σκέψη για τους άλλους και το πώς να τους βοηθήσουμε ή να τους κάνουμε να νιώσουν πιο όμορφα. Όταν σε μια κοινωνία αυτή η σκέψη υπάρχει στην πλειοψηφία των μελών της, οι καθημερινές μας επαφές γίνονται πιο αρμονικές και αποδοτικές.

Αν και οι βασικοί καλοί τρόποι συμπεριφοράς θα έπρεπε να μας είναι δεύτερη φύση, στην πραγματικότητα ξεχνιόμαστε μερικές φορές, ιδίως τώρα που η καθημερινή ευγένεια σπανίζει. Μια υπενθύμιση ποτέ δεν βλάπτει. Οι κινήσεις δεν χρειάζεται να είναι εξεζητημένες – η αληθινή ευγένεια είναι απλή, εύκολη και δεν κοστίζει τίποτα, εκτός μόνο από το να σκεφτόμαστε λιγότερο τον εαυτό μας και περισσότερο τους άλλους.

Κρατώντας ή ανοίγοντας την πόρτα για τους άλλους

Κατά την είσοδο ή την έξοδο από ένα κτίριο ή δωμάτιο, το να κρατάτε την πόρτα για όποιον έρχεται από πίσω σας ή πρόκειται να μπει, είναι μια απλή αλλά ευγενική κίνηση που εκτιμάται. Ακόμα καλύτερα είναι όταν ανοίγετε την πόρτα και αφήνετε τον άλλον να περάσει πρώτος. Η πράξη αυτή εκτιμάται περισσότερο όταν το άλλο άτομο είναι φορτωμένο ή κρατά ένα μικρό παιδί από το χέρι ή το λουρί του σκύλου. Όταν κρατάμε ή ανοίγουμε την πόρτα για τον άλλον, δείχνουμε ότι τον αναγνωρίζουμε. Όταν δε αυτή η κίνηση συνοδεύεται από ένα χαμόγελο, μπορεί να γίνει πηγή πραγματικής ευφορίας για εκείνον.

Ακούτε περισσότερο, μιλάτε λιγότερο

Είναι ιδιαιτέρως ενοχλητικό, ακόμα και αγενές εκ μέρους σας, αν σε μια συζήτηση δεν αφήνετε τον συνομιλητή σας να πει μια λέξη. Είναι σημαντικό να κρατάμε τις ισορροπίες στις κοινωνικές συναναστροφές μας και να φροντίζουμε να κάνουμε παύσεις στην κουβέντα μας, ώστε να επιτρέπουμε στο άλλο μέρος να μιλήσει εάν θέλει χωρίς να χρειαστεί να μας διακόψει. Με αυτό τον τρόπο, ακόμα και τα ντροπαλά άτομα θα αισθανθούν πιο άνετα και θα μπορέσουν να συμμετάσχουν στη συζήτηση. Δοκιμάστε το και δείτε τους να ανθίζουν – ίσως μάλιστα κερδίσετε και έναν νέο φίλο έτσι.

Οι δύο «μαγικές» λέξεις

Ας μην είμαστε φειδωλοί με τις δύο κατεξοχήν λέξεις ευγενείας, το «παρακαλώ» και το «ευχαριστώ». Όντας ευγενικοί με τον υπάλληλο στο σούπερ μάρκετ, με έναν συνάδελφο ή με τους συνεπιβάτες μας στα μέσα μαζικής μεταφοράς, δίνουμε ένα καλό παράδειγμα που δεν αποκλείεται να γίνει μεταδοτικό.

Κοιτάζοντας τους άλλους στα μάτια

Η οπτική επαφή είναι δείγμα καλής ανατροφής και επίσης ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να δημιουργήσετε και να διατηρήσετε έναν στενότερο δεσμό με τους άλλους. Είτε πρόκειται για μια τυχαία συνάντηση με έναν εντελώς άγνωστο στο εμπορικό κέντρο είτε για μια συνομιλία με ένα οικείο σας πρόσωπο, κοιτάζοντας τον στα μάτια τον διαβεβαιώνετε ότι τον προσέχετε και ότι ενδιαφέρεστε για αυτά που σας λέει και δημιουργείτε μια γέφυρα ανάμεσά σας και ένα καλό κλίμα.

Δείξτε σεβασμό

Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να αγγίξετε κάτι που δεν σας ανήκει, εκτός αν έχετε ρητή άδεια να το κάνετε.

Αυτός ο κανόνας ισχύει τόσο στον χώρο εργασίας, όπου ένας συνάδελφος μπορεί να έχει ένα ενδιαφέρον στυλό ή ένα μπιχλιμπίδι πάνω στο γραφείο του όσο και στο σπίτι κάποιου. Επίσης, οι ευγενικοί άνθρωποι δεν επαναλαμβάνουν τα κουτσομπολιά όσο ενδιαφέροντα κι αν είναι. Τέλος, όταν βρίσκεστε στο χώρο κάποιου άλλου, αποφύγετε να τον αναστατώσετε ή έστω φροντίστε πριν φύγετε να τα αφήσετε όλα όπως τα βρήκατε.

Του Bill Lindsey

Επιμέλεια: Αλία Ζάε