family

Πριν από μερικά χρόνια, στην κρεβατοκάμαρά μου πρόσθεσα άλλη μία βιβλιοθήκη. Καθώς η μεγάλη, εντοιχισμένη βιβλιοθήκη που προϋπήρχε στο δωμάτιο είχε αρχίσει να αποκτά διπλές σειρές και πολλά βιβλία είχαν αρχίσει να στοιβάζονται μέσα στο δωμάτιο ή έμπαιναν όπως-όπως σε ντουλάπες, η αγορά κρίθηκε αναγκαία.

Η νέα βιβλιοθήκη ανακούφισε για λίγο τα πράγματα, αλλά σύντομα χρειάστηκε να αγοράσω και τρίτη βιβλιοθήκη. Και αυτή, όμως, φαίνεται να γεμίζει γρήγορα και θα χρειαστεί αρκετή σκέψη για να βολευτεί μία τέταρτη βιβλιοθήκη…

Υποθέτω ότι η δημοσιογράφος Ντόρι Σέβλεν (Dorie Chevlen) έγραψε το τελευταίο της άρθρο για ανθρώπους σαν κι εμένα. Στο «Ξεφορτωθείτε τα βιβλία σας», που δημοσιεύτηκε στο Slate, κα Σέβλεν υποστηρίζει ότι τα βιβλία «πρέπει να διαβάζονται και μετά να φεύγουν γρήγορα από το σπίτι».

Αν και συμμερίζομαι μέχρι ένα σημείο τις απόψεις της κας Σέβλεν για τη μείωση των αντικειμένων που τείνουν να συσσωρεύονται σε ένα σπίτι και για το μοίρασμα των βιβλίων μας με άλλους, πιστεύω ότι στο βάθος αυτό το σκεπτικό, που υποστηρίζει ότι οι ιδιοκτήτες πρέπει να δίνουν τα βιβλία μόλις τα διαβάσουν, στην πραγματικότητα υποβιβάζει την αξία των βιβλίων. Τα βιβλία είναι κάτι περισσότερο από αντικείμενα που διακοσμούν τα ράφια μας ή ιστορίες που εξαντλούνται γρήγορα – είναι φορείς γνώσεων και παρελθόντων κοινωνιών, άλλων νοοτροπία και πολύτιμων παραδόσεων. Η συλλογή βιβλίων συνδέεται, στην πραγματικότητα με μια ιδιαίτερη νοοτροπία, που ο πολιτισμός μας τείνει να αποβάλλει. Ωστόσο, η ενθάρρυνση αυτής της νοοτροπίας είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της κοινωνίας, όπως υποστηρίζει και ο Κ.Σ. Λιούις.

Τα βιβλία προκαλούν τη σκέψη μας

«Πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός στα αναγνώσματα που επιλέγει ένας νεαρός που επιθυμεί να παραμείνει πραγματικά άθεος», γράφει ο Κ.Σ. Λιούις στο «Surprised by Joy» (Ξαφνιασμένος από τη χαρά). «Υπάρχουν παγίδες παντού». Με άλλα λόγια, το να περιβάλλουμε τον εαυτό μας με βιβλία μάς επιτρέπει να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας και να καλλιεργήσουμε τον νου μας.

Ως ερευνήτρια και συγγραφέας, έχω διαβάσει πολλά διακεκριμένα έργα. Θα μπορούσα να διαγράψω αυτά τα έργα από τη λίστα μου, δίνοντας συγχαρητήρια στον εαυτό μου για την κατάκτηση του άλφα ή του βήτα τόμου. Αντ’ αυτού, επιστρέφω σε πολλά από αυτά επανειλημμένα, με άλλη ωριμότητα, αποκομίζοντας νέες γνώσεις, ανάλογα με την εμπειρία ή τις προκλήσεις που έχω αντιμετωπίσει στη ζωή μου. Όπως υπαινίσσεται ο κος Λιούις, τα βιβλία προκαλούν τη σκέψη μας και όταν γεμίζουμε την προσωπική μας βιβλιοθήκη με καλά βιβλία, στα οποία επανερχόμαστε τακτικά, ο νους μας παραμένει νέος και η κρίση μας διαυγής, ικανή να μας οδηγήσει μέσα από το πλήθος των αντικρουόμενων ιδεών και απόψεων του σύγχρονου πνευματικού πολιτισμού.

Τα βιβλία περιέχουν όμορφες αναμνήσεις

«Υπάρχει κάτι φοβερά ωραίο στο να ξαναδιαβάζεις ένα βιβλίο, με όλες τις μισο-συνειδητές αναμνήσεις που σου φέρνει», έγραφε ο κος Λιούις σε μια επιστολή του προς τον Άρθουρ Γκρηβς, σημειώνοντας ότι ένα συγκεκριμένο βιβλίο τού θύμισε έναν περίπατο που είχαν κάνει κάποτε οι δυο τους, «επειδή το διάβαζα τότε».

Πολλοί θα έχουν βιώσει κάτι παρόμοιο συναίσθημα. Για παράδειγμα, οι βραχώδεις παραλίες της λίμνης Σουπήριορ, όπου άρχισα να μελετώ για πρώτη φορά την «Τζέην Έυρ», θα μου θυμίζουν πάντα αυτό το κλασικό έργο. Παίρνοντας στα χέρια μου το «The Story of Holly and Ivy» (Η ιστορία του κισσού και του μηλοπούρναρου») μού φέρνει στη μνήμη τα Χριστούγεννα που, παιδάκι ακόμα ξενύχτησα μαζί με τη μαμά μου, διαβάζοντάς το δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο. Άλλα βιβλία, κάποια με σκισμένες σελίδες και πολλές υπογραμμίσεις, μου θυμίζουν δύσκολες στιγμές, αλλά με κάνουν επίσης να χαίρομαι που θυμάμαι τις αλήθειες που μου πρόσφεραν σε στιγμές συναισθηματικής ανάγκης.

Έτσι, η διατήρηση των βιβλίων και η προσεκτική αποθήκευσή τους στις βιβλιοθήκες μας μάς βοηθούν να θυμόμαστε το παρελθόν, αλλά και να σημειώνουμε το χρόνο, χαρτογραφώντας την πνευματική, νοητική, σωματική και συναισθηματική μας ανάπτυξη στη ζωή.

Τα βιβλία μάς βοηθούν να απολαμβάνουμε την ομορφιά

Είναι ο «αγράμματος άνθρωπος … αυτός που διαβάζει τα βιβλία μόνο μία φορά», έγραψε ο κος Λιούις στο «Of Other Worlds» («Για άλλους κόσμους»). «Δεν απολαμβάνουμε πλήρως μια ιστορία με την πρώτη ανάγνωση», συνέχισε. «Μόνο όταν η περιέργεια, η καθαρή αφηγηματική λαγνεία, έχει ικανοποιηθεί, μπορούμε πραγματικά να απολαύσουμε τα αληθινά χαρίσματα του έργου.»

Συμφωνώ. Η σειρά της Λ. Μ. Μοντγκόμερυ «Anne of Green Gables» (Η Άννα των αγρών) είναι μια συλλογή βιβλίων που έχω διαβάσει ξανά και ξανά. Η επανάληψη έχει δημιουργήσει μια βαθύτερη σχέση με αυτά τα βιβλία και το περιεχόμενό τους, που με βοηθά να βρίσκω εύκολα τα αποσπάσματα που χρειάζομαι σε μια συζήτηση ή μια ροή σκέψεων, σαν να έχουν γίνει μέρος του εαυτού μου με κάποιον τρόπο, αποκαλύπτοντάς μου καινούρια ψήγματα σοφίας σε κάθε νέα ανάγνωση. Τι κι αν δεν είναι συλλεκτικοί ή ιδιατέρως καλαίσθητοι – η εξοικείωση μαζί τους μου δίνουν  μια διορατικότητα στη ζωή που δεν θα είχα, αν δεν τους είχα κρατήσει ώστε να μπορώ να ανατρέχω σε αυτούς επανειλημμένα.

Παρακάμπτοντας τις ηλικιακές κατηγορίες

Στο «Τρεις τρόποι να γράφετε για παιδιά», ο Κ.Σ. Λιούις επισημαίνει ότι ο διαχωρισμός των βιβλίων σε ηλικιακές κατηγορίες ελάχιστα έχει να κάνει με τις συνήθειες των γνήσιων αναγνωστών. «Όσοι από εμάς κατηγορούμαστε ότι διαβάζουμε βιβλία για παιδιά, κατηγορούμασταν και όταν ήμαστε παιδιά ότι διαβάζαμε μεγαλίστικα βιβλία. Αλλά κανένας αναγνώστης που σέβεται τον εαυτό του δεν υπακούει σε τέτοιου είδους χρονοδιαγράμματα.»

Όταν φυλάμε τα βιβλία που διαβάσαμε, δίνουμε στον εαυτό μας, στα παιδιά και στα εγγόνια μας την ευκαιρία να πάρουν μια γεύση παλαιότερων εποχών και γενεών, να μοιραστούμε τα αναγνωστικά βιώματά μας και να συνδεθούν καλύτερα οι διαφορετικές γενιές. Τα βιβλία αποτελούν τόσο ένα κληροδότημα που βοηθά τους νεότερους να προχωρήσουν προς την ωριμότητα και τη σοφία με πιο σταθερά βήματα όσο και ένα παράθυρο μέσω του οποίου οι μεγαλύτεροι ξαναβρίσκουν τη χαρά και την αθωότητα της νιότης.

Της  Annie Holmquist

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Τα κάστανα είναι ο καρπός του χειμώνα. Εκτός από απολαυστικά, είναι και θρεπτικά και κατάλληλα για μια ισορροπημένη διατροφή. Παράλληλα, έχουν σπάνιες ευεργετικές ιδιότητες που βοηθούν στη σωστή λειτουργία του οργανισμού χάρη στις βιταμίνες και τα οξέα που περιέχουν.

Τα κάστανα ανήκουν στη μεγάλη ομάδα των ξηρών καρπών. Κάποιοι τα κατατάσσουν στα «απαγορευμένα» τρόφιμα λόγω της μεγάλης θερμιδικής τους αξίας, όμως ήρθε η στιγμή να καταρρίψουμε αυτό τον μύθο…

Συγκριτικά με τους άλλους ξηρούς καρπούς, δηλαδή τα αμύγδαλα και τα καρύδια, τα κάστανα περιέχουν τη χαμηλότερη τιμή λίπους και τις χαμηλότερες θερμίδες (ανά 100 γρ. προϊόντος). Είναι πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες, οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μίας ισορροπημένης διατροφής. Επιπλέον, τα κάστανα περιέχουν άφθονες φυτικές ίνες (6,8 γρ.) που είναι σημαντικές για τη σωστή λειτουργία του εντέρου και έχουν μέγιστη περιεκτικότητα σε νερό, με το ποσοστό του να φτάνει στο 51,7%!

Λόγω των σύνθετων υδατανθράκων, των φυτικών ινών και του χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη τους, η μέτρια κατανάλωση των καστάνων από άτομα με διαταραχές των τιμών γλυκόζης ορού μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των επιπέδων της. Τα κάστανα περιέχουν σε υψηλή αναλογία μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που προστατεύουν το καρδιαγγειακό μας σύστημα, μειώνοντας την «κακή» LDL χοληστερόλη που είναι υπεύθυνη για τον αυξημένο κίνδυνο αθηρωμάτωσης. Χάρη στην υψηλή τους περιεκτικότητα σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β (Β1 και Β2) και φυλλικό οξύ, τα κάστανα συμβάλλουν επίσης στην τόνωση του νευρικού και μυϊκού μας συστήματος.

Επίσης, τα κάστανα δεν περιέχουν γλουτένη, οπότε είναι ιδανικά για την κάλυψη των θερμιδικών αναγκών των ατόμων που πάσχουν από κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη). Λέγεται ότι τα κάστανα είναι «τα δημητριακά που μεγαλώνουν σε δέντρα». Τέλος, η κατανάλωση καστάνων ενδείκνυται και για άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση, δεδομένου ότι είναι πλούσια σε κάλιο και έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο.

Ιστορία του κάστανου

Τα κάστανα πιθανώς ήταν ένα από τα πρώτα τρόφιμα που καταναλώνονταν από τον άνθρωπο, διότι χρονολογούνται από τους προϊστορικούς χρόνους. Η αρχαιότερη καταγραφή καλλιέργειας της καστανιάς είναι από τον Θεόφραστο, που έγινε τον 3ο αιώνα π.Χ.. Οι καστανιές καλλιεργούνταν για περισσότερα από 6.000 χρόνια στην Κίνα και 3.000 χρόνια στην Ευρώπη. Η καστανιά, Castanea sativa, εισήχθη για πρώτη φορά στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τα κάστανα ανώτερα από τα αμύγδαλα, τα φουντούκια και τα καρύδια. Με καταγωγή από τη Μικρά Ασία, η Castanea sativa πήρε το όνομά της από την αρχαία πόλη Καστάνη της Θεσσαλίας. Άλλοι, πιο ποιητικά, θέλουν να πιστεύουν ότι γεννήθηκε από το σώμα της Νέας, μια νύμφης που παρενοχλούσε επίμονα ο Δίας. Προτιμώντας τον θάνατο από την εσχάτη προσβολή, η αγνή Νέα γέννησε την πιο όμορφη και γενναιόδωρη καστανιά.

Με τα χρόνια, οι ασθένειες, η μη κατανάλωση και η αστυφιλία οδήγησαν πολλούς μικροκαλλιεργητές σε σημαντικές κοπές αυτών των υπέροχων δένδρων, ενώ η πώληση του φλοιού σε εργοστάσια καλαθοποιίας επιδείνωσε το πρόβλημα. Όμως, τώρα πια, η περίοδος αυτή πέρασε ανεπιστρεπτί και οι καστανοκαλλιεργητές πολλαπλασιάζονται συνεχώς.

Οφέλη για την υγεία

Τα κάστανα, σε αντίθεση με άλλους καρπούς και σπόρους, έχουν σχετικά λίγες θερμίδες, περιέχουν λιγότερο λίπος και είναι πλούσια σε μέταλλα, βιταμίνες και φυτοθρεπτικά συστατικά, που είναι απαραίτητα για την καλή υγεία.

Ένα άλλο μοναδικό χαρακτηριστικό που διαθέτουν τα κάστανα είναι ότι περιέχουν κυρίως άμυλο, σε αντίθεση με άλλους σπόρους και καρπούς, που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες, πρωτεΐνες και λίπη. Έτσι, τα κάστανα έχουν διατροφική σύνθεση παρόμοια με εκείνη της γλυκοπατάτας, του καλαμποκιού, της πατάτας κλπ. Παρόλα αυτά, είναι καλύτερη πηγή μετάλλων, βιταμινών και ποιότητας πρωτεϊνών από τα υπόλοιπα αμυλούχα τρόφιμα.

Τα κάστανα αποτελούν καλή πηγή φυτικών ινών, αφού παρέχουν 8,1 γρ. (περίπου 21% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης) ανά 100 γρ. Οι φυτικές ίνες συμβάλουν στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα, περιορίζοντας την απορρόφησή της από το έντερο.

Επίσης, είναι εξαιρετικά πλούσια σε βιταμίνη C. Τα 100 γρ. κάστανα παρέχουν 43 mg βιταμίνης C (72% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης). Η βιταμίνη C αποτελεί ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, που προσφέρει προστασία από τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες στον οργανισμό.

Το κάστανο είναι πλούσιο σε φυλλικό οξύ, όπως και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, πράγμα αρκετά σπάνιο και μοναδικό χαρακτηριστικό καρπού. Τα 100 γρ. κάστανα παρέχουν 62 μg φυλλικού οξέος (15,5% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης). Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο για τον σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων και τη σύνθεση του DΗA. Η επαρκής κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε φυλλικό οξύ κατά την περίοδο πριν από τη σύλληψη, βοηθά στην πρόληψη των βλαβών του νευρικού σωλήνα στο έμβρυο.

Όπως και οι υπόλοιποι καρποί, τα κάστανα αποτελούν πλούσια πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, όπως ελαϊκό (18:1) και παλμιτελαϊκό οξύ (16:1). Μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα μονοακόρεστα λιπαρά (MUFs) συμβάλουν στη μείωση της LDL (κακή χοληστερόλη) και αύξηση της HDL (καλή χοληστερόλη) στο αίμα. Η μεσογειακή διατροφή, η οποία είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, μονοακόρεστα λιπαρά, ωμέγα λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην πρόληψη του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και της νόσου των στεφανιαίων αρτηριών.

Τα κάστανα αποτελούν εξαιρετική πηγή μετάλλων όπως ο σίδηρος, το ασβέστιο, το κάλιο, το μαγνήσιο, το μαγγάνιο, το φώσφορο και ο ψευδάργυρος. Το κάλιο βοηθά στη μείωση της υψηλής πίεσης και συμβάλλει στη θεραπεία κατά της υπέρτασης. Το σίδηρο βοηθάει στην πρόληψη της μικροκυτταρικής αναιμίας (σιδηροπενική αναιμία). Το μαγνήσιο και ο φώσφορος είναι σημαντικά συστατικά του μεταβολισμού των οστών. Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Επιπλέον, είναι πλούσια σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Τα 100 γρ. κάστανα παρέχουν με βάση τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη, 11% σε νιασίνη, 29% σε πυριδοξίνη (βιταμίνη Β-6), 100% σε θειαμίνη, και 12% σε ριβοφλαβίνη.

Τα κινέζικα κάστανα (Castanea mollissima) αποτελούν καλή πηγή βιταμίνης Α και παρέχουν 202 IU ανά 100 γρ.

Αρωματικό τσουρέκι γεμιστό με κάστανο

Υπάρχουν πολλές θαυμάσιες συνταγές με κάστανα, για φαγητά, σαλάτες και γλυκά. Εδώ, θα σας παρουσιάσουμε ένα αρωματικό τσουρέκι του Γιώργου Τσούλη, γεμιστό με κάστανα.

Υλικά

Για τη ζύμη:

500 γρ. αλεύρι, γ.ο.χ.

100 γρ. ζάχαρη κρυσταλλική

3 κ.γλ. μαγιά ξηρή

Ξύσμα από ένα πορτοκάλι

¼ κ.γλ. μαστίχα

¼ κ.γλ. μαχλέπι

3 μεγάλα αυγά

120 ml γάλα πλήρες, χλιαρό

¾ κ.γλ. αλάτι

150 γρ. βούτυρο, παγωμένο και κομμένο σε κύβους

2 κρόκους, αραιωμένους σε λίγο νερό

Για τη γέμιση:

400 γρ. κάστανα βρασμένα

120 γρ. ζάχαρη κρυσταλλική

500 ml γάλα πλήρες

100 γρ. δάκρυα σοκολάτας

Για την επικάλυψη:

700 γρ. λευκή σοκολάτα λιωμένη

100 γρ. σοκολάτα κουβερτούρα λιωμένη

Εκτελέση

Για τη γέμιση:

Αδειάζουμε όλα τα υλικά σε μια κατσαρόλα και σιγοβράζουμε για 20 λεπτά σε μέτρια φωτιά ανακατεύοντας συνεχώς με ένα κουτάλι. Αμέσως μετά, μεταφέρουμε τα κάστανα σε ένα μούλτι και τα πολτοποιούμε. Αν χρειαστεί, προσθέτουμε λίγο γάλα ακόμα. Μόλις είναι έτοιμη, αφήνουμε τη γέμιση στην άκρη.

Για τη ζύμη:

Στον κάδο του μίξερ ρίχνουμε τη μισή ζάχαρη, τη μαγιά, το ξύσμα πορτοκαλιού, το γάλα, ανακατεύουμε με το σύρμα και τα αφήνουμε για 10 λεπτά, ώστε να ενεργοποιηθεί η μαγιά.

Κατόπιν, προσθέτουμε την υπόλοιπη ζάχαρη μέσα στο μούλτι μαζί με το μαχλέπι, τη μαστίχα και τα χτυπάμε, μέχρι να διαλυθούν τελείως.

Έπειτα, ρίχνουμε στον κάδο του μίξερ το αλεύρι, το μείγμα με τη ζάχαρη και τα ζυμώνουμε με το γάντζο σε δυνατή ταχύτητα.

Στη συνέχεια, διακόπτουμε το ζύμωμα, προσθέτουμε τα αυγά και με το γάντζο αρχίζουμε και ζυμώνουμε. Χαμηλώνουμε τη ταχύτητα του μίξερ και προσθέτουμε το αλάτι και το βούτυρο σιγά-σιγά, έπειτα ανεβάζουμε την ταχύτητα και ζυμώνουμε για 10-15 λεπτά, μέχρι να έχουμε ένα μαστιχωτό ζυμάρι.

Ύστερα, λαδώνουμε ελαφρά ένα μπολ, τοποθετούμε μέσα το ζυμάρι, σκεπάζουμε με μια πετσέτα και το αφήνουμε να φουσκώσει για 1 ώρα. Μόλις ετοιμαστεί η ζύμη, παίρνουμε τη μισή, τη χωρίζουμε σε 4 ίσα μέρη μέρη και αρχίζουμε να πλάθουμε το κάθε κομμάτι σε λωρίδες μήκους 15εκ. περίπου.

Κατόπιν, πατάμε την κάθε λωρίδα ελαφρώς, απλώνουμε στο κέντρο της 5 κ.σ. από τη γέμιση και τη ρολάρουμε σε μπαλάκι. Αμέσως μετά, ανοίγουμε το κάθε μπαλάκι σε λωρίδα ξανά.

Έπειτα, ενώνουμε τις πάνω άκρες των 4 λωρίδων, δημιουργούμε μία πλεξούδα όπως είναι το τσουρέκι κλείνοντας στο τελείωμα τις κάτω άκρες και το μεταφέρουμε σε ένα ταψί του φούρνου, στο οποίο έχουμε στρώσει λαδόκολλα. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία και για την άλλη μισή ζύμη.

Στη συνέχεια, σκεπάζουμε τα τσουρέκια με μια πετσέτα και τα αφήνουμε να φουσκώσουν για άλλα 30-40 λεπτά. Μόλις φουσκώσουν, αλείφουμε τα τσουρέκια με 2 κρόκους αραιωμένους σε νερό και τα ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 170°C στον αέρα για 25-30 λεπτά.

Μόλις ψηθούν τα τσουρέκια, τα μεταφέρουμε σε μία σχάρα του φούρνου και τα αφήνουμε να κρυώσουν για περίπου 30 λεπτά. Αφού κρυώσουν, μεταφέρουμε τη σχάρα με τα τσουρέκια πάνω από ένα ταψί του φούρνου, τα περιχύνουμε με τη λιωμένη λευκή σοκολάτα και τα αφήνουμε στην άκρη για 10 λεπτά.

Τέλος, ρίχνουμε στα τσουρέκια με ένα κουτάλι τη λιωμένη κουβερτούρα δημιουργώντας γραμμές, κόβουμε σε κομμάτια και σερβίρουμε.

Συμβουλές:

1. Το τσουρέκι γενικά χρειάζεται πολύ ζύμωμα, καθώς όσο πιο πολύ το χτυπάμε τόσες περισσότερες ίνες δημιουργούμε στη ζύμη.
2. Καταλαβαίνουμε ότι το τσουρέκι είναι έτοιμο, όταν πιέσουμε την επιφάνεια του και αυτή επανέρθει στην αρχική της θέση.

Καλή σας όρεξη!

Συνήθως, μεγαλώνοντας, συνηθίζουμε τόσο πολύ τα θαύματα του κόσμου μας που παύουν να μας εκπλήσσουν.

Κουβαλάμε στην τσέπη μας μια αποθήκη πληροφοριών μεγαλύτερη από την Εθνική Βιβλιοθήκη και αυτό δεν μας συγκινεί καθόλου. Βάζουμε ένα κουτί κατεψυγμένων τροφίμων σε εκείνο το μαραφέτι πάνω από τη σόμπα, πατάμε μερικά κουμπιά και μετά από λίγο τρώμε ένα ζεστό γεύμα – και αυτό για εμάς είναι κάτι το ‘φυσιολογικό’.

Σε αυτόν τον κατάλογο των θαυμάτων που θεωρούμε δεδομένα, θα πρέπει να προσθέσουμε και τα σούπερ μάρκετ. Τα βασικά προϊόντα και οι λιχουδιές σε αυτά τα εμπορικά καταστήματα επισκιάζουν αυτά που κάποτε βρίσκονταν στα μεγάλα παζάρια της μεσαιωνικής Ευρώπης. Αδιαφορώντας για τους θησαυρούς που βρίσκονται στα χέρια μας, σέρνουμε τα καρότσια με τα ψώνια μας σε φωτεινούς διαδρόμους γεμάτους με τρόφιμα και ποτά που ξεπερνούν την πιο τρελή φαντασία ακόμη και των πρόσφατων προγόνων μας.

Αυτό το μεγάλο σημείο συγκέντρωσης αγαθών που αποκαλούμε σούπερ μάρκετ – υπεραγορά –  είναι παράλληλα και ένα τεράστιο πεδίο μάθησης για τα παιδιά, που τα βοηθά όχι μόνο να εξασκήσουν όσα μαθαίνουν στο σχολείο αλλά και να τα συνδέσουν με πρακτικές, καθημερινές δραστηριότητες.

Προετοιμασία

Όποιος έχει παιδιά ή εγγόνια στο Δημοτικό μπορεί να μετατρέψει μια βόλτα στο παντοπωλείο ή το σούπερ μάρκετ σε εκπαιδευτική εκδρομή, σε μια αποστολή που δεν απαιτεί σχεδόν καμία προετοιμασία. Το μόνο που χρειάζονται τα παιδιά είναι ένα στυλό ή μολύβι, ένα σημειωματάριο και λίγο ενθουσιασμό μπολιασμένο με καλούς τρόπους. Δηλαδή να μην τρέχουν, να μην φωνάζουν και να μην πειράζουν τα διάφορα εμπορεύματα.

Τώρα, είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε.

Παντού αριθμοί!

Το παντοπωλείο σας είναι μια τεράστια αποθήκη αριθμών, γεμάτη με πρακτικά μαθήματα αριθμητικής. Οι τιμές του άρθρου είναι ενδεικτικές.

Με τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, μπορείτε να ξεκινήσετε με το μέτρημα. Πόσα ρολά χαρτί υγείας υπάρχουν στη συσκευασία; Πόσα μπισκότα περιέχει αυτό το κουτί στο ράφι πώλησης;

Στα παιδιά των πρώτων τάξεων του δημοτικού, μπορείτε να διδάξετε την πρόσθεση και την αφαίρεση. Παραδείγματος χάριν, αν οι μπανάνες κοστίζουν 2 ευρώ το κιλό, πόσο θα κοστίσουν δύο κιλά; Αν τα μήλα πωλούνται προς 1,50 ευρώ το κιλό, πόσο θα κοστίσουν ένα κιλό μπανάνες και ένα κιλό μήλα; Πόσο πιο ακριβά είναι τα μήλα ανά κιλό από τις μπανάνες; Αν ένα κουτί δημητριακών των 500 γρ. της μάρκας Α κοστίζει 3,20 ευρώ, ενώ το αντίστοιχο κουτί της μάρκας Β κοστίζει 5,30 ευρώ, πόσα χρήματα θα εξοικονομήσετε αγοράζοντας τα φθηνότερα δημητριακά;

Ο πολλαπλασιασμός και η διαίρεση για τα μεγαλύτερα παιδιά λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Αν ένα μήλο ζυγίζει περίπου 200 γρ, πόσο ζυγίζουν 14 μήλα; Αν ένα δοχείο βρώμης 500 γρ. περιέχει περίπου 30 μερίδες, πόσο καιρό θα διαρκέσει για μια τετραμελή οικογένεια που τρώει πρωινό βρώμης δύο φορές την εβδομάδα; Τα ποσοστά μπορούν επίσης να μελετηθούν. Ποια είναι η διαφορά σε ποσοστό στην τιμή των δύο κουτιών Α και Β δημητριακών;

Μπορείτε επίσης να διδάξετε συγκριτικές αγορές με βάση το μέτρο και την τιμή. Αυτό το μισό κιλό παγωτό βανίλια είναι σε έκπτωση, αλλά η αγορά δύο μισόκιλων θα είναι φθηνότερη από την αγορά ενός κιλού;

Βάλτε τα παιδιά να γράψουν τα προβλήματα στα τετράδιά τους και στη συνέχεια να επεξεργαστούν τις απαντήσεις, ενώ απολαμβάνουν μια λιχουδιά σε μια κοντινή καφετέρια.

Γεωγραφία και κυνήγι θησαυρού

Στην ίδια εξόρμηση στο κατάστημα, έψαξα για προϊόντα από ξένες χώρες. Σε λιγότερο από τέσσερα λεπτά – ήξερα γενικά πού να ψάξω – βρήκα το Alouette Brie από τη Γαλλία, το Van Kaas Gouda Style Goat Cheese από την Ολλανδία, τα Astor Italian Amaretto Cookies από την Ιταλία (έτυχε να βρίσκονται κοντά στα τυριά), το Mahi Mahi από το Περού και το Handy Jumbo Lump Crabmeat από την Ινδία.

Ο σκοπός αυτού του παιχνιδιού για τα παιδιά είναι απλός: να βρουν όσο το δυνατόν περισσότερα προϊόντα από ξένες χώρες μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο και να καταγράψουν το εμπορικό σήμα, το προϊόν και τη χώρα προέλευσης, διατηρώντας παράλληλα οπτική επαφή μαζί σας.

Το παιχνίδι δεν τελειώνει εδώ. Επιστρέφοντας στο σπίτι, ανοίξτε τον υπολογιστή ή έναν άτλαντα και ζητήστε από τα παιδιά να εντοπίσουν στον χάρτη τις χώρες-εξαγωγείς που βρήκαν. Βάλτε τους να γράψουν την πρωτεύουσα κάθε χώρας και όποια άλλη πληροφορία τους αναθέσετε.

Επιστήμη και διατροφή

Όταν πάτε στον μανάβη, ζητήστε από τα παιδιά να επιλέξουν ένα αγαπημένο φρούτο ή λαχανικό. Επιστρέφοντας στο σπίτι σας, βάλτε τα να ψάξουν στο διαδίκτυο την επιλογή τους για να ανακαλύψουν τη διατροφική της αξία και τον αριθμό των θερμίδων που περιέχει. Ποια είναι τα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση σταφυλιών; Ποια θρεπτικά συστατικά υπάρχουν στο πεπόνι; Μπορεί πραγματικά ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό να κάνει πέρα; Και τι γίνεται με το σπανάκι, που έγινε γνωστό ως υπερτροφή από τον χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων Ποπάι; Ψάξτε στο διαδίκτυο και τα παιδιά σας θα μάθουν ότι αυτό που χάρισε στο σπανάκι τη φήμη του ως σούπερ-δυναμωτικό ήταν ένα λάθος δεκαδικό ψηφίο κάποιου Γερμανού επιστήμονα.

Ελέγξτε τα ράφια με τις βιταμίνες, συνθετικές και μη. Βάλτε τα παιδιά να καταγράψουν τα ονόματα αρκετών από αυτές και όταν φτάσουν στο σπίτι να αναζητήσουν τα οφέλη τους. Κάντε τους ερωτήσεις κατά τη διάρκεια της αναζήτησής τους, όπως: «Γιατί οι παιδικές βιταμίνες έχουν συχνά σχήμα ζώου;» ή «Είναι οι υπογλώσσιες βιταμίνες καλύτερες από τις συνηθισμένες;».

Η πορεία ενός προϊόντος

Το 1958, ο Λέοναρντ Ρηντ δημοσίευσε το βιβλίο «Εγώ, το μολύβι», το οποίο αφηγείται την ιστορία του ‘αόρατου χεριού’ που χρησιμοποιείται για την κατασκευή ενός απλού μολυβιού. Πρόκειται για μια λαμπρή απεικόνιση του τρόπου με τον οποίο οι ελεύθερες αγορές δημιουργούν τα αγαθά μας. Οι μεγαλύτεροι μαθητές του δημοτικού μπορούν να απολαύσουν ένα σύντομο ταινιάκι κινουμένων σχεδίων στο YouTube που βασίζεται σε αυτό το δοκίμιο.

Το παντοπωλείο διαθέτει μολύβια, αλλά μπορείτε να ακολουθήσετε μια δική σας εκδοχή της οδύσσειας του Ρηντ. Θα μπορούσατε, για παράδειγμα, να σκεφτείτε το «Εγώ, το πορτοκάλι». Από πού προέρχονται τα πορτοκάλια; Πώς ταξιδεύουν χιλιάδες μίλια χωρίς να χαλάνε; Πόσοι άνθρωποι εμπλέκονται για να φτάσει ένα πορτοκάλι από το Άργος, την Κρήτη ή τη Λακωνία σε ένα παιδί που ζει στην Αθήνα; Ψάξτε στο διαδίκτυο για το «πώς φτάνει ένα πορτοκάλι στο παντοπωλείο» και θα βρείτε βίντεο, όπως η ταινία του Curiosity Quest, και άρθρα που περιγράφουν αυτό το συναρπαστικό ταξίδι.

Το σπουδαιότερο μάθημα από όλα

Αυτή είναι μια τελευταία άσκηση για την οποία δεν χρειάζονται σημειωματάρια ή μολύβια.

Βρείτε ένα μέρος στο κατάστημα με καλή θέα. Ζητήστε από τα παιδιά να κοιτάξουν γύρω τους και να σας πουν τι βλέπουν. Μπορεί να είναι οτιδήποτε, από φραντζόλες ψωμιού και κουτιά γάλακτος μέχρι καρότσια για ψώνια και καταψύκτες. Όταν περάσει ένα λεπτό, πείτε τους να σταματήσουν. Μέχρι τότε, θα πρέπει να έχουν κατονομάσει 25-40 αντικείμενα.

Στη συνέχεια, επισημάνετε ότι τα πάντα σε αυτό το παντοπωλείο παράγονται από το μυαλό και τα χέρια των ανθρώπων. Από τους τοίχους και την οροφή μέχρι τη σακούλα με τα τζίντζερ – τα πάντα. Επισημάνετε, επίσης, ότι χιλιάδες άνθρωποι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, βοήθησαν να γίνει δυνατή η λειτουργία αυτού του καταστήματος και ότι χιλιάδες εξαρτώνται από αυτό για την επιβίωσή τους. Όλοι όσοι με τη δουλειά τους δημιούργησαν και έφεραν αυτά τα αγαθά σε αυτό το μέρος αξίζουν τις ευχαριστίες και την ευλογία μας. Μιλήστε και για τους ανθρώπους σε άλλες χώρες που δεν έχουν ανάλογες ευκολίες και αφθονία.

Ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητα των παιδιών, μπορείτε να αναπτύξετε αυτό το θέμα προς διάφορες κατευθύνσεις. Βοηθήστε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι τα αγαθά και οι ανέσεις μας δεν είναι δεδομένα.

Με λίγη τύχη, θα έχετε μόλις διδάξει ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα από όλα: την ευγνωμοσύνη.

Του Jeff Minick

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Το έθιμο της φωτισμένης κολοκύθας οφείλεται στην ιστορία κάποιου Τζακ, που όταν πέθανε του αρνήθηκαν την είσοδο τόσο στην Κόλαση όσο και στον Παράδεισο.

Ο μύθος λέει πώς όσο ζούσε ακόμα είχε καταφέρει να αιχμαλωτίσει τον διάβολο, ο οποίος προκειμένου να ελευθερωθεί του υποσχέθηκε ότι δεν θα τον ξαναενοχλήσει. Καθώς ο Τζακ έζησε άσωτη ζωή, όταν πέθανε βρήκε κλειστές τις πόρτες του Παραδείσου – όμως και οι πύλες της Κόλασης ήταν επίσης κλειστές για αυτόν, αφού ο διάβολος θυμόταν την υπόσχεση που του είχε δώσει. Του πέταξε παρόλα αυτά ένα κάρβουνο από τις φωτιές του, το οποίο ο Τζακ το έβαλε σε μια κολοκύθα που είχε μαζί του για να του φωτίζει το δρόμο, ενώ έψαχνε ένα μέρος για να ξεκουραστεί. Έτσι προέκυψε και το έθιμο της φωτισμένης κολοκύθας…

Η λέξη Halloween αποτελεί συντομογραφία του All Hallows Evening, δηλαδή της βραδιάς πριν από τη γιορτή των Αγίων Πάντων που είναι η 1η Νοεμβρίου. Από κάποιους θεωρείται μια παλιά παγανιστική γιορτή που συνδέεται με το στοιχείο του υπερφυσικού και τις κελτικές παραδόσεις, άλλοι ότι καθιερώθηκε από τον Πάπα Βονιφάτιο Δ΄τον 7ο αιώνα, ενώ άλλοι ξεκίνησε τον 9ο αιώνα μ.Χ. από Χριστιανούς προς τιμήν αγίων και μαρτύρων.

Η διατροφική αξία της κολοκύθας

Η κίτρινη κολοκύθα τα τελευταία χρόνια έχει μπει δυναμικά και πάλι στη διατροφή μας, μιας και είναι πεντανόστιμη, μαγειρεύεται με χίλιους τρόπους και παράλληλα έχει υψηλή διατροφική αξία και χαμηλό θερμιδικό φορτίο.

Η κολοκύθα βοηθά στην ομαλοποίηση του γαστρεντερικού σωλήνα. Απορροφάται εύκολα από τον οργανισμό και ταυτόχρονα απομακρύνει τις βλαβερές ουσίες από αυτόν. Βοηθά επίσης τόσο στη διάρροια όσο και στη δυσκοιλιότητα. Η τακτική κατανάλωσή της, λοιπόν, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη λειτουργία του στομάχου και των εντέρων.

Δεδομένου ότι η κολοκύθα είναι εύπεπτη και, επιπλέον, περιέχει μεγάλη ποσότητα βιταμίνης Κ, η κατανάλωσή της βοηθά και στη βελτίωση του μεταβολισμού, συμβάλλει στην απομάκρυνση των αποβλήτων και των τοξινών από το σώμα και στη μείωση του βάρους. Αυτός είναι και ο λόγος που η κολοκύθα περιλαμβάνεται στις περισσότερες δίαιτες, περιλαμβανομένων και των αθλητικών. Μια άλλη σημαντική ιδιότητά της είναι ότι δεν προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις ή άλλες παρενέργειες, επομένως σχεδόν όλοι μπορούν να την καταναλώσουν.

Η κολοκύθα περιέχει πολλά στοιχεία που έχουν ευεργετική επίδραση στην αιμοποιητική διαδικασία, ιδιαίτερα φώσφορο, χαλκό και, ιδιαίτερα, σίδηρο. Μια επαρκής ποσότητα αυτών των ουσιών είναι το κλειδί για την υψηλή αιμοσφαιρίνη και αυτό, με τη σειρά του, βοηθά στη βελτίωση του μεταβολισμού και της συνολικής ευεξίας. Επιπλέον, η κολοκύθα βελτιώνει την πήξη του αίματος, γεγονός που μειώνει τον κίνδυνο θρόμβων αίματος.

Μπορούμε να ισχυριστούμε, χωρίς να υπερβάλλουμε, ότι η κολοκύθα είναι μια πραγματική αποθήκη διαφόρων βιταμινών που συμβάλλουν στην αντίσταση του οργανισμού σε εξωτερικούς ερεθιστικούς παράγοντες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι βιταμίνες B, C, PP, καθώς και οι σπάνιες K και T. Επιπλέον, περιέχει πολλά μικροστοιχεία (ψευδάργυρο, φώσφορο, μαγνήσιο, σίδηρο, χαλκό), πρωτεΐνες, καροτίνη, πηκτίνες και φυτικές ίνες, ουσίες που, όπως και τα αντιοξειδωτικά, ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού μας. Επομένως, η κατανάλωση κολοκύθας λίγο πριν αρχίσουν τα κρύα είναι ιδιαίτερα σημαντική· θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τις επιδημίες γρίπης και άλλες οξείες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος χωρίς συνέπειες. Η κολοκύθα έχει επίσης πολύ κάλιο και έχει ευεργετική επίδραση στη λειτουργία της καρδιάς, μειώνοντας το πρήξιμο και βελτιώνοντας τη βατότητα των αγγείων.

Η κολοκύθα συμβάλλει και στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης στο αίμα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, αφού τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης είναι η κύρια αιτία εμφράγματος και άλλων επικίνδυνων παθήσεων του καρδιαγγειακού συστήματος. Ως εκ τούτου, η μείωση των λιπαρών τροφών και του φαστ-φουντ και η αντικατάστασή τους με πιάτα που περιέχουν κολοκύθα συνίσταται, ιδιαίτερα σε όσους πάσχουν από καρδιακά νοσήματα.

Το νευρικό σύστημα είναι άλλος ένας τομέας που ωφελείται από την κατανάλωση της κολοκύθας, η οποία κατευνάζει το στρες και βελτιώνει τη διάθεσή μας με τη γλυκιά γεύση της.

Τα πιάτα κολοκύθας είναι χρήσιμα για κάθε μωρό, εκτός αν υπάρχουν ατομικές δυσανεξίες ή αντενδείξεις. Ως αποθήκη χρήσιμων ουσιών θα βελτιώσει την υγεία σας, θα σας κάνει να κοιμάστε ήσυχοι και θα γίνει ένα «μαλακό» φάρμακο για τη λειτουργία των νεφρών, της καρδιάς και του στομάχου. Με την τακτική κατανάλωσή της, η πέψη ομαλοποιείται και το ανοσοποιητικό σύστημα ενισχύεται. Η πρόσληψη ορισμένων μερών της βοηθά ακόμα και στην απομάκρυνση των σκουληκιών των εντέρων.

Σήμερα, σας προσκαλούμε να δοκιμάσετε μια παλιά συνταγή για χυλό από κεχρί και κολοκύθα, νόστιμο και υγιεινό.

Κεχρί με κολοκύθα

Υλικά

Κίτρινη κολοκύθα 250gr

Κεχρί, 1 ποτήρι

Γάλα, 2 ποτήρια

Ζάχαρη ή στέβια, αλάτι ή κανέλα (προσθέτουμε ανάλογα με τις προτιμήσεις μας)

Εκτέλεση

Καθαρίζουμε την κολοκύθα και την κόβουμε σε μικρούς κύβους – όχι μεγαλύτερους από 1-2 εκ. Τους τοποθετούμε σε κατσαρόλα, προσθέτουμε νερό – όχι πολύ, τόσο όσο η κολοκύθα να καλυφθεί ελαφρώς – και μαγειρεύουμε σε μέτρια φωτιά για 5 λεπτά.

Στη συνέχεια προσθέτουμε το κεχρί και συνεχίζουμε το μαγείρεμα, ανακατεύοντας κατά διαστήματα, μέχρι να απορροφηθεί όλο το νερό από το δημητριακό. Μέχρι τότε, η κολοκύθα θα έχει μαλακώσει και μπορούμε εύκολα να λιώσουμε τους κύβους  με ένα κουτάλι ή πηρούνι (αναλόγως πόσο ομοιόμορφος θέλουμε να είναι ο χυλός).

Ρίχνουμε ένα ποτήρι γάλα στην κατσαρόλα, μειώνουμε τη φωτιά στη χαμηλότερη ρύθμιση και συνεχίζουμε το μαγείρεμα, ανακατεύοντας συνεχώς, καθώς το γάλα καίγεται εύκολα. Όταν το γάλα εξαφανιστεί στο μισό, προσθέστε το υπόλοιπο, προσθέστε ζάχαρη (προαιρετικά) και αλάτι και συνεχίστε το μαγείρεμα ανακατεύοντας όλη την ώρα. Αυτό θα διαρκέσει άλλα 15-20 λεπτά, αλλά θα πρέπει να είστε υπομονετικοί – όσο πιο αργά μαγειρευτεί ο χυλός, τόσο πιο νόστιμος θα γίνει.

Καλή σας όρεξη!

(Πηγές: eda.ru, cgon.rospotrebnadzor.ru, η μηχανή του χρόνου)

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

«Η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων είναι εθνική υπόθεση και δεν πρόκειται να μείνουμε παρατηρητές επιτρέποντας την εξάπλωση αυτού του φαινομένου», τόνισε η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη, μιλώντας στο ΑΠΕ-MΠE για το φλέγον, όπως διαμορφώνεται, ζήτημα της εγκληματικότητας των ανηλίκων.

Όπως επεσήμανε, η ενδοσχολική βία και παραβατικότητα των ανηλίκων, που μπορεί να οδηγήσουν στην εγκληματικότητα, βρίσκονταν εξαρχής στην ατζέντα της κυβέρνησης, ενώ σημείωσε ότι «η µετα-COVID περίοδος, έβγαλε στην επιφάνεια πρωτόγνωρες συμπεριφορά, ιδίως στους εφήβους».

Επίσης, η κα Ζαχαράκη αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης και ειδικά του υπουργείου που προΐσταται, για την αντιμετώπιση της παιδικής παραβατικότητας-εγκληματικότητας και εκτίμησε ότι η συνεργασία όλων μπορεί να φέρει απτά αποτελέσματα.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφίας Ζαχαράκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι το εξής:

Ερ.: Η εγκληματικότητα των ανηλίκων, ένα φαινόμενο με παγκόσμιες διαστάσεις, διογκώνεται συνεχώς και στη χώρα μας. Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες του υπουργείου και της κυβέρνησης γενικότερα, για την αντιμετώπιση του προβλήματος;

Απ.: Πρέπει να ορίσουμε με σαφήνεια τις έννοιες εγκληματικότητα, παραβατικότητα και ενδοσχολική βία μεταξύ ανηλίκων είτε αυτή διαπράττεται μεταξύ τους είτε από τους ανήλικους προς τους ενήλικες.

Η εγκληματικότητα μεταξύ των ανηλίκων αποτελεί ανησυχητικό παγκόσμιο φαινόμενο. Στη χώρα μας τα προβλήματα εντοπίζονται, κυρίως, στην παραβατικότητα των ανηλίκων εντός και εκτός σχολείου με κέντρο την (οπαδική και την ενδοσχολική βία). Συναντάμε, όμως, πολλά σοκαριστικά περιστατικά σε χώρες του δυτικού κόσμου. Αυτό που πρέπει να τονιστεί δεν είναι τόσο η γεωγραφική έκταση της εγκληματικότητας των ανηλίκων όσο το ότι έχει πολλές διαστάσεις με ιδιαίτερα αυξημένη ένταση. Για εμάς ως Πολιτεία δεν υπάρχει εφησυχασμός, η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων είναι εθνική υπόθεση και δεν πρόκειται να μείνουμε παρατηρητές, επιτρέποντας την εξάπλωση αυτού του φαινομένου. Άλλωστε, τα συγκεκριμένα περιστατικά ενδοσχολικής βίας και παραβατικότητας που μπορεί να οδηγήσουν στην εγκληματικότητα βρίσκονται εξαρχής στην ατζέντα της κυβέρνησης, τόσο εντός των σχολείων, όπου απαιτείται διακριτός σχεδιασμός, όσο και έξω από αυτά, όπου το ζήτημα καθίσταται πιο περίπλοκο. Και ο ίδιος ο πρωθυπουργός ασχολείται προσωπικά με την πλήρη αποτύπωση και την αντιμετώπιση, αλλά κυρίως τις μεθόδους πρόληψης του φαινομένου.

Υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες που έχουν ελήφθησαν την προηγούμενη τετραετία με τριπλό στόχο: καταγραφή του φαινομένου, στήριξη της Σχολικής Κοινότητας, διαμόρφωση πλαισίου αποτελεσματικών πρακτικών για την αντιμετώπιση του. Σε νομοθετικό επίπεδο, αλλά και στο κομμάτι της εκπαίδευσης, όταν και ως υφυπουργός με την τότε υπουργό Νίκη Κεραμέως είχαμε πραγματοποιήσει την πρώτη εισαγωγή ψυχολόγων σε Γενικό Σχολείο και είχαμε διπλασιάσει τον αριθμό των ψυχολόγων-κοινωνικών λειτουργών σε 3.200. Νομοθετήθηκε νέο πλαίσιο για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού, ενώ έχει ενισχυθεί η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα ζητήματα αυτά με το πρόγραμμα «φιλία», συγχρόνως μέσω της ένταξης των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στο σχολικό πρόγραμμα που βοηθούν στην πρόληψη, μέσω των θεματικών του αλληλοσεβασμού και της διαφορετικότητας, της κατάρριψης στερεοτύπων και προώθησης της ισότητας, του σεβασμού των κανόνων και της θετικής συμπεριφοράς, και της αλληλεγγύης, των δημοκρατικών αξιών και της ενεργούς πολιτειότητας. Πολύ σημαντικές είναι και οι πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί για τη φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη.

Με την υποστήριξη της Προεδρίας της Κυβέρνησης προχωράμε, όμως, άμεσα σε μια διυπουργική πρωτοβουλία, με τη μορφή Επιτροπής, την οποία θα συντονίζει το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής & οικογένειας.

Πέρα από τα συναρμόδια υπουργεία, όπως το Παιδείας, Αθλητισμού και Θρησκευμάτων, το Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το Δικαιοσύνης, το Προστασίας του Πολίτη, το Μετανάστευσης και Ασύλου και το Εσωτερικών, πολύ βασικό ρόλο στο έργο της Επιτροπής θα διαδραματίσουν η επιστημονική κοινότητα, οι πολύ αξιόλογες οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών με τις καίριες παρεμβάσεις τους, καθώς και οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης με τις κοινωνικές τους υπηρεσίες.

Το φαινόμενο αυτό χρήζει άμεσης παρέμβασης και δεν πρόκειται να το αντιμετωπίσουμε γραφειοκρατικά. Και βέβαια είναι σημαντικό να προσθέσουμε ότι δεν χωράνε κομματικά στεγανά. Θα απασχολήσουμε και τις αντίστοιχες Επιτροπές στη Βουλή και με χαρά είμαστε διατεθειμένοι να πραγματοποιήσουμε και μια Ολομέλεια για το ζήτημα αυτό. Η σύνθεση απόψεων μεταξύ των κομμάτων θα είναι ωφέλιμη.

Στόχος μας είναι η πρόληψη τέτοιου είδους περιστατικών, η καταγραφή όλων των ήδη ληφθέντων μέτρων, η εκπόνηση νέων για την αντιμετώπιση του φαινομένου, καθώς και η επανένταξη στην κοινωνία των παιδιών µε παραβατική συμπεριφορά. Στόχος είναι μια κοινωνία που να αγκαλιάζει το παιδί, να νοιώθει ότι υπάρχει προστασία και οι γονείς να γνωρίζουν ότι μπορεί να υπάρξει συμβουλευτική και καθοδήγηση από ειδικούς.

Ερ.: Το πρόβλημα της παιδικής παραβατικότητας, σύμφωνα με μελέτες και ειδικούς, ξεκινά από την οικογένεια. Τα περιστατικά παιδικής παραβατικότητας-εγκληματικότητας έχουν αυξηθεί κατακόρυφα έπειτα από τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία του κορονοϊού. Συμμερίζεστε την άποψη αυτή; Θα υπάρξει κάποια θεσμική παρέμβαση;

Απ.: Δεν είναι σωστό να αδιαφορούμε απέναντι στην πραγματικότητα, που είναι η αύξηση των περιστατικών παιδικής παραβατικότητας. Υπάρχουν άλλωστε και επίσημα στοιχεία από την Ελληνική Αστυνομία, που καταδεικνύουν την ανησυχητική έκταση του φαινομένου. Μόνο τον μήνα Σεπτέμβριο, συνελήφθησαν συνολικά 1.353 ανήλικοι για διάφορα αδικήματα, ενώ συνολικά σχηματίστηκαν 1.201 δικογραφίες για ισάριθμες υποθέσεις. Μόνο ανησυχία μπορούν να προκαλέσουν αυτά τα δεδομένα, τα οποία δείχνουν ότι η βία μεταξύ των ανηλίκων είναι πλέον ένα καθημερινό φαινόμενο. Τα αίτια αυτής της μεγάλης έντασης μπορούν να αναζητηθούν στα περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας, κάτι που συνομολογεί και η επιστημονική κοινότητα. Ειδικότερα, η µετα-COVID περίοδος έβγαλε στην επιφάνεια πρωτόγνωρες συμπεριφορά, ιδίως σε ό,τι αφορά τους εφήβους. Κυρίαρχο ρόλο έπαιξε ο εγκλεισμός τους, διότι κλήθηκαν να αποξενωθούν από τον ιστό της γειτνίασης και της κοινότητας, που διαμορφώνει την κοινωνικοποίησή τους και ταυτόχρονα έπρεπε να μάθουν να λειτουργούν σε ένα ατομικό περιβάλλον.

Παράλληλα, είδαμε ότι η πανδημία επηρέασε και τον παραδοσιακό θεσμό της οικογένειας. Έκανε πιο έντονο το στοιχείο της αποξένωσης ανάμεσα στα μέλη της, το οποίο με τη σειρά του ενθάρρυνε τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, αλλά και την έλλειψη του ελέγχου των γονέων απέναντι στα παιδιά τους. Η έλλειψη του ελέγχου, καθώς και του πολύτιμου στοιχείου της επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια ευνόησε την παραβατικότητα και την ανεξέλεγκτη δράση από μέρους των ανηλίκων.

Συνεπώς, η δική μας στόχευση πρέπει να εστιάσει σε πρωτοβουλίες για την πρόληψη του φαινομένου. Να υιοθετήσουμε καλές πρακτικές από το εξωτερικό, αλλά και να ενθαρρύνουμε την εφαρμογή δράσεων που θα ευνοήσουν την ενίσχυση του θεσμού της οικογένειας από τη βάση της, την ευρύτερη κοινωνική ένταξη των ανηλίκων που έχουν προβεί ήδη σε κάποια εγκληματική συμπεριφορά ώστε να λειτουργήσει στο μέλλον υπέρ της προστασίας της κοινωνικής αρμονίας. Η ενίσχυση της οικογένειας προφανώς αγγίζει τη λήψη πολλών μέτρων με οικονομικό και κοινωνικό χαρακτήρα, μέτρα που θα ενδυναμώσουν την αίσθηση της ασφάλειας και της αισιοδοξίας στους πολίτες και θα αντικατοπτρίζεται στις υγιείς σχέσεις. Η οικογένεια είναι ο θεμέλιος λίθος της διαμόρφωσης της προσωπικότητας ενός ανθρώπου και συνδέεται βαθιά με την εξέλιξή του. Είναι προτεραιότητα να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα από τη ρίζα του για να φέρουμε αποτελέσματα.

Ερ.: Η αστυνομική καταστολή θα έπρεπε να είναι, λογικά, η τελευταία παρέμβαση της Πολιτείας για την παιδική εγκληματικότητα. Ποιες πιστεύετε ότι πρέπει να είναι οι πρωτοβουλίες της Πολιτείας πριν φτάσουμε στην επέμβαση της αστυνομίας;

Απ.: Αρχικά, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε το σημαντικό και πολυδιάστατο έργο που επιτελούν τα στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας στον τομέα της αντιμετώπισης των παραβατικών φαινομένων των ανηλίκων. Δεν περιορίζονται μόνο στον τομέα της καταστολής του φαινομένου, που είναι μάστιγα για την εποχή μας, αλλά με την πολύτιμη συνεισφορά των ειδικών παιδοψυχολόγων προχωράμε στην καλύτερη καταγραφή και ανάλυση των περιστατικών, προκειμένου να εφαρμόσουμε τις βέλτιστες δυνατές πρακτικές.

Η καταστολή ναι μεν συνδέεται με την αντιμετώπιση της παραβατικότητας, προγενέστερα όμως οφείλουμε να εμβαθύνουμε στις πρακτικές της προστασίας των ανηλίκων από παραβατικές συμπεριφορές, αλλά και στην ενσωμάτωση των παραβατών, ώστε να τους καταστήσουμε συμμάχους μας στην εθνική αυτή στρατηγική της αντιμετώπισης της βίας. Με οργανωμένο πλαίσιο, με συστηματική συνεργασία όλων των αρμοδίων υπουργείων, με την ενεργοποίηση της Κοινωνίας των Πολιτών και με την ενίσχυση του ανθρωπίνου δυναμικού, καθώς και των κεντρικών κοινωνικών υπηρεσιών ανά περιοχή. Εάν θέλουμε να πετύχουμε και να μη βρισκόμαστε αμιγώς στο στάδιο της καταστολής, οφείλουμε να μην πορευόμαστε με γνώμονα την επικαιρότητα, αλλά με μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, ο οποίος θα μας οδηγήσει στο να βρισκόμαστε ένα βήμα μπροστά από τις εξελίξεις.

Ερ.: Πολλά περιστατικά σημειώνονται και μέσα στα σχολεία. Θα βοηθούσε η αύξηση μαθημάτων που θα είχαν σχέση με τις τέχνες, το περιβάλλον, τον αθλητισμό ή άλλες δραστηριότητες που θα βοηθούσαν στην άμβλυνση του προβλήματος; Υπάρχει κάποια συνεργασία με το αρμόδιο υπουργείο;

Απ.: Είναι πολύ εύστοχη η διαπίστωσή σας, καθώς πράγματι, το σχολείο έχει κομβικό ρόλο στην αποτροπή εκδήλωσης τέτοιων φαινομένων. Ως χώρος ουσιαστικής κοινωνικής ενσωμάτωσης, άμβλυνσης ανισοτήτων και καλλιέργεια ενσυναίσθησης, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει την ασπίδα όχι μόνο στην εξάπλωση του φαινομένου, αλλά και στη ριζική εξάλειψη του. Αρχικά, πρέπει να αναφέρουμε ότι ένα σημαντικό ποσοστό των περιστατικών λαμβάνει χώρα με τη μορφή του σχολικού εκφοβισμού (bullying). Αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει, πέρα από τη μεγέθυνση του ίδιου του φαινομένου, είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό των θυμάτων σιωπά. Πολύ μικρό ποσοστό θυμάτων εκφοβισμού απευθύνονται σε ενήλικους, ενώ περίπου το 97% των παιδιών εκτιμάται ότι φοβούνται να αναφέρουν περιστατικά σχολικού διαδικτυακού εκφοβισμού στους εκπαιδευτικούς.

Οφείλουμε, με την πρωτοβουλία και την καθοδήγηση του υπουργείου Παιδείας να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στο πλαίσιο. Η κατάρτιση ενός ορθολογικού πλαισίο, ενός οδικού χάρτη αντιμετώπισης του προβλήματος στο επίπεδο του σχολείου βοηθά στην αποτελεσματικότερη διαχείριση του φαινομένου. Ο πρόσφατος νόμος «Ζούμε Αρμονικά Μαζί – Σπάμε τη Σιωπή» είναι ακριβώς προς αυτή την κατεύθυνση.

Με την επεξεργασία του πλαισίου αυτού, μπορούμε να ενεργοποιήσουμε ακόμα περισσότερες δυνάμεις, που θα λειτουργήσουν προληπτικά, όπως ο Σύμβουλος Σχολικής Ζωής, ένας εκπαιδευτικός δηλαδή που θα εμπιστεύονται ευκολότερα οι μαθητές για θέματα που δημιουργούν «σκηνικό» εκφοβισμού στη σχολική κοινότητα, ο οποίος θα συνεργάζεται στενά με τον διευθυντή του εκάστοτε σχολείου για την αντιμετώπιση των κρουσμάτων βίας, όπως και οι Ομάδες Δράσης σε επίπεδο διεύθυνσης εκπαίδευσης στις οποίες συμμετέχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, ενώ σε κεντρικό επίπεδο συγκροτείται επιτροπή εμπειρογνωμόνων.

Εμφανέστατα θα βοηθήσει και η ενίσχυση των μαθημάτων μέσα στα εργαστήρια δεξιοτήτων στα δημοτικά σχολεία, αλλά και των μαθημάτων επιλογής που υιοθετούν σπουδαία μηνύματα για τον αλληλοσεβασμό, τη βοήθεια και τη συμμετοχή, τρεις αξίες που καλλιεργούν τον ψυχισμό των παιδιών και διδάσκουν την αποδοχή και την ανιδιοτελή προσφορά. Και βέβαια η ενθάρρυνση δράσεων που προβάλλουν τον εθελοντισμό, μια πολύτιμη αξία, η οποία άπαξ και αφομοιωθεί από ένα παιδί τότε μπορεί να μειώσει τις συμπεριφορές βίας.

Ένα μεγάλο στοίχημα είναι όμως και να παροτρύνουμε τα θύματα να «σπάνε τη σιωπή τους». Και εκτιμώ ότι οι σημαντικές πρωτοβουλίες του υπουργού Κυριάκου Πιερρακάκη και της υφυπουργού Δόμνας Μιχαηλίδου θα αποτελέσουν μια πολύ ουσιαστική βάση. Τα σχολεία πρέπει να λειτουργούν ως κοιτίδα γνώσης και δημιουργίας καλών προσωπικοτήτων και όχι ως ορμητήρια παραβατικών συμπεριφορών κι αυτό είναι υπόθεση όλων μας.

Ερ.: Η παιδική εγκληματικότητα συνδέεται εντόνως και με την οπαδική βία. Η κατανόηση του αθλητικού πνεύματος και του ευ αγωνίζεσθαι θα βοηθούσε. Μήπως θα βοηθούσε και η εξάπλωση του ερασιτεχνικού αθλητισμού;

Απ.: Είναι θλιβερό το γεγονός ότι ο αθλητισμός, που επικοινωνεί τόσο σπουδαία μηνύματα για την ευγενή άμιλλα και την αξία της συμμετοχής και της προσπάθειας, μολύνεται από τα φαινόμενα της οπαδικής βίας. Η κοινωνία μας έχει γίνει μάρτυρας πολλών τραγικών περιστατικών, δράστες των οποίων ήταν και ανήλικα άτομα, όπως συνέβη με την δολοφονία του Άλκη Καμπανού.

Τα τελευταία χρόνια ελήφθησαν αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Έγιναν ακόμα πιο αυστηρές οι ποινές για τους παραβάτες και έγινε πιο εύκολος ο έλεγχος. Παρότι υπήρξε βελτίωση, βλέπουμε ότι η βία είναι ακόμα εδώ. Γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη λήψη μιας σειράς μέτρων για τον περιορισμό του φαινομένου, που περιλαμβάνουν τον ουσιαστικό έλεγχο της νόμιμης ύπαρξης των λεσχών φιλάθλων, την ενίσχυση του ρόλου της Αστυνομίας, τον εκσυγχρονισμό των γηπέδων με συστήματα ασφαλείας, αλλά και τη συνεργασία του Κράτους με τους διεθνείς φορείς και τις ίδιες τις ομάδες. Στον σκοπό αυτό μπορεί να συμβάλει και ο ερασιτεχνικός αθλητισμός. Παροτρύνοντας τα παιδιά στην ενασχόληση με τον αθλητισμό, μπορούμε να πετύχουμε την υιοθέτηση μιας υγιούς κουλτούρας, στην οποία θα κυριαρχήσουν η αλληλεγγύη κι ο σεβασμός στον συνάνθρωπο, μειώνοντας τις βίαιες και τοξικές αντιλήψεις.

Δεν θέλουμε απλά να περιορίσουμε το φαινόμενο της βίας. Θέλουμε να το εξαλείψουμε. Ώστε τα αθλητικά γεγονότα να έχουν γεμάτες κερκίδες και οι οικογένειες να απολαμβάνουν το θέαμα, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η σωματική ακεραιότητα κανενός.

Ερ.: Υπάρχει τρόπος να καταπολεμηθεί η βία, η τοξικότητα, τα αρνητικά πρότυπα, που διαχέονται μέσω του διαδικτύου και των κοινωνικών δικτύων, τα οποία μιμούνται οι ανήλικοι;

Απ.: Δυστυχώς, είναι γεγονός ότι και το διαδίκτυο έχει συμβάλει στην έξαρση του φαινομένου, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της πανδημίας, όταν αποτέλεσε το βασικότερο μέσο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανηλίκων, και αποδεικνύει την πολυποικιλότητα του προβλήματος. Η υπέρμετρη χρήση του διαδικτύου, σε συνδυασμό με την περιορισμένη γνώση της χρήσης του από τους γονείς, αλλά και την έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου προς τα παιδιά, καταλήγει σε μια ανεξέλεγκτη έκφραση μηνυμάτων μίσους, τα οποία πολλές φορές λαμβάνουν διαστάσεις λεκτικής βίας. Εκτός από τα αρνητικά πρότυπα, που διαχέονται μέσω του διαδικτύου έχουμε παρατηρήσει στις τάξεις των εφήβων μια τάση αποενεχοποίησης των λέξεων και των παραβατικών συμπεριφορών μέσα από διάφορες μουσικές προτιμήσεις.

Το φαινόμενο μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο αν ενώσουμε δυνάμεις και στοχεύσουμε κυρίως στο να καλλιεργήσουμε στα παιδιά ισχυρές ηθικές αξίες, που θα τα καταστήσουν ανθεκτικά απέναντι σε κάθε είδους μήνυμα που εκ των πραγμάτων οι γονείς δεν μπορούν να ελέγξουν, ιδιαίτερα μέσα σε αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον που επιφέρουν οι νέες τεχνολογίες.

Ερ.: Πιστεύετε ότι πρόκειται για μία «μόδα» που θα περάσει στο άμεσο μέλλον ή ένα φαινόμενο που θα έχει διάρκεια και μπορεί να εξαπλωθεί περαιτέρω, με αρκετά δυσμενείς συνέπειες για τη χώρα;

Απ.: Η εγκληματική συμπεριφορά των ανηλίκων, παρά την ανησυχητική έξαρση που έχει λάβει μετά την πανδημία, δεν παύει να αποτελεί ένα ιστορικό φαινόμενο. Οπωσδήποτε, ένα τόσο πολυπαραγοντικό ζήτημα δεν μπορεί να λυθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Απαιτείται συνέπεια στην εφαρμογή όσο το δυνατόν περισσότερων μέτρων και αρμονικός συντονισμός μεταξύ των κατά τόπων και καθ’ ύλην φορέων. Καθώς o πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει αναγάγει το ζήτημα αυτό σε εθνική υπόθεση, έχω την πεποίθηση ότι η συνεργασία όλων μας μπορεί να φέρει απτά αποτελέσματα στον τομέα της πρόληψης του φαινομένου, της ενδυνάμωσης των παιδιών, της ευρύτερης κοινωνικής ένταξης όσων ανηλίκων είχαν εκδηλώσει παραβατική συμπεριφορά, αλλά και στην ενδυνάμωση, μετά από καιρό, του οικογενειακού πυρήνα, όπως και στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των συμπολιτών μας προς τον κοινωνικό ρόλο του σχολείου. Για να πετύχουμε, όμως, [τους παραπάνω στόχους] πρέπει να απαγκιστρωθούμε από τη νοοτροπία των επικοινωνιακών πολιτικών και να εστιάσουμε στην ουσιαστική διασύνδεση των πρωτοβουλιών μας με την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Σε κάθε περίπτωση η Πολιτεία, η οικογένεια και το σχολείο πρέπει να εστιάσουν και στην αντιμετώπιση των «θυτών», έτσι ώστε να υπάρχει η ένταξη τους, στην κανονικότητα όταν τα προβλήματα εντοπίζονται στο αρχικό στάδιο: Πρόληψη – Αντιμετώπιση – Ένταξη.

Υπάρχουν μερικά απλά, βασικά πράγματα που όταν τα εφαρμόζουμε στην καθημερινότητά μας η ποιότητα των σχέσεών μας, τόσο με τους οικείους μας όσο και με τους τρίτους, αναβαθμίζεται με έναν διακριτικό αλλά πολύ αποτελεσματικό τρόπο.

Στον πυρήνα της στοιχειώδους ευγένειας βρίσκεται πάντα η σκέψη για τους άλλους και το πώς να τους βοηθήσουμε ή να τους κάνουμε να νιώσουν πιο όμορφα. Όταν σε μια κοινωνία αυτή η σκέψη υπάρχει στην πλειοψηφία των μελών της, οι καθημερινές μας επαφές γίνονται πιο αρμονικές και αποδοτικές.

Αν και οι βασικοί καλοί τρόποι συμπεριφοράς θα έπρεπε να μας είναι δεύτερη φύση, στην πραγματικότητα ξεχνιόμαστε μερικές φορές, ιδίως τώρα που η καθημερινή ευγένεια σπανίζει. Μια υπενθύμιση ποτέ δεν βλάπτει. Οι κινήσεις δεν χρειάζεται να είναι εξεζητημένες – η αληθινή ευγένεια είναι απλή, εύκολη και δεν κοστίζει τίποτα, εκτός μόνο από το να σκεφτόμαστε λιγότερο τον εαυτό μας και περισσότερο τους άλλους.

Κρατώντας ή ανοίγοντας την πόρτα για τους άλλους

Κατά την είσοδο ή την έξοδο από ένα κτίριο ή δωμάτιο, το να κρατάτε την πόρτα για όποιον έρχεται από πίσω σας ή πρόκειται να μπει, είναι μια απλή αλλά ευγενική κίνηση που εκτιμάται. Ακόμα καλύτερα είναι όταν ανοίγετε την πόρτα και αφήνετε τον άλλον να περάσει πρώτος. Η πράξη αυτή εκτιμάται περισσότερο όταν το άλλο άτομο είναι φορτωμένο ή κρατά ένα μικρό παιδί από το χέρι ή το λουρί του σκύλου. Όταν κρατάμε ή ανοίγουμε την πόρτα για τον άλλον, δείχνουμε ότι τον αναγνωρίζουμε. Όταν δε αυτή η κίνηση συνοδεύεται από ένα χαμόγελο, μπορεί να γίνει πηγή πραγματικής ευφορίας για εκείνον.

Ακούτε περισσότερο, μιλάτε λιγότερο

Είναι ιδιαιτέρως ενοχλητικό, ακόμα και αγενές εκ μέρους σας, αν σε μια συζήτηση δεν αφήνετε τον συνομιλητή σας να πει μια λέξη. Είναι σημαντικό να κρατάμε τις ισορροπίες στις κοινωνικές συναναστροφές μας και να φροντίζουμε να κάνουμε παύσεις στην κουβέντα μας, ώστε να επιτρέπουμε στο άλλο μέρος να μιλήσει εάν θέλει χωρίς να χρειαστεί να μας διακόψει. Με αυτό τον τρόπο, ακόμα και τα ντροπαλά άτομα θα αισθανθούν πιο άνετα και θα μπορέσουν να συμμετάσχουν στη συζήτηση. Δοκιμάστε το και δείτε τους να ανθίζουν – ίσως μάλιστα κερδίσετε και έναν νέο φίλο έτσι.

Οι δύο «μαγικές» λέξεις

Ας μην είμαστε φειδωλοί με τις δύο κατεξοχήν λέξεις ευγενείας, το «παρακαλώ» και το «ευχαριστώ». Όντας ευγενικοί με τον υπάλληλο στο σούπερ μάρκετ, με έναν συνάδελφο ή με τους συνεπιβάτες μας στα μέσα μαζικής μεταφοράς, δίνουμε ένα καλό παράδειγμα που δεν αποκλείεται να γίνει μεταδοτικό.

Κοιτάζοντας τους άλλους στα μάτια

Η οπτική επαφή είναι δείγμα καλής ανατροφής και επίσης ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να δημιουργήσετε και να διατηρήσετε έναν στενότερο δεσμό με τους άλλους. Είτε πρόκειται για μια τυχαία συνάντηση με έναν εντελώς άγνωστο στο εμπορικό κέντρο είτε για μια συνομιλία με ένα οικείο σας πρόσωπο, κοιτάζοντας τον στα μάτια τον διαβεβαιώνετε ότι τον προσέχετε και ότι ενδιαφέρεστε για αυτά που σας λέει και δημιουργείτε μια γέφυρα ανάμεσά σας και ένα καλό κλίμα.

Δείξτε σεβασμό

Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να αγγίξετε κάτι που δεν σας ανήκει, εκτός αν έχετε ρητή άδεια να το κάνετε.

Αυτός ο κανόνας ισχύει τόσο στον χώρο εργασίας, όπου ένας συνάδελφος μπορεί να έχει ένα ενδιαφέρον στυλό ή ένα μπιχλιμπίδι πάνω στο γραφείο του όσο και στο σπίτι κάποιου. Επίσης, οι ευγενικοί άνθρωποι δεν επαναλαμβάνουν τα κουτσομπολιά όσο ενδιαφέροντα κι αν είναι. Τέλος, όταν βρίσκεστε στο χώρο κάποιου άλλου, αποφύγετε να τον αναστατώσετε ή έστω φροντίστε πριν φύγετε να τα αφήσετε όλα όπως τα βρήκατε.

Του Bill Lindsey

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Τα  φημισμένα αρμένικα μπισκότα γκάτα είναι ίσως το πιο κοινό είδος ζαχαροπλαστικής στην Αρμενία. Το γκάτα είναι ένα επιδόρπιο που συνδυάζει τη σφολιάτα σε μια πίτα με γλυκιά γέμιση. Ούτε μια γιορτή δεν είναι ολοκληρωμένη χωρίς αυτά τα αρτοσκευάσματα. Πολύ συχνά, όμως, βρίσκεται και στο καθημερινό  τραπέζι.

Σε κάθε περίπτωση, οι παιδικές αναμνήσεις των Αρμενίων συνδέονται με το γκάτα, αφού η μοναδική γεύση και το άρωμά της θυμίζουν σπιτική άνεση, ζεστασιά, μητρική φροντίδα, ευεξία και καλοσύνη. Η πρώτη γραπτή αναφορά για τα γκάτα χρονολογείται από τον 13ο αιώνα, αλλά δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς εμφανίστηκε αυτό το επιδόρπιο. Αναμφίβολα, υπάρχει όσο ο ίδιος ο αρμενικός λαός. Αυτό το πιάτο έχει απορροφήσει το εθνικό πνεύμα. Παρά το γεγονός ότι οι Αρμένιοι ως λαός βίωναν εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, κατάφεραν να διατηρήσουν την ταυτότητα και τις πολιτιστικές τους αξίες. Το γκάτα εκτιμάται και αγαπιέται τόσο στην πατρίδα του όσο και στους εκπατρισμένους σε όλη τη γη.

Ακόμη και μακριά από την πατρίδα τους, οι Αρμένιοι έχουν διατηρήσει τα εθνικά χαρακτηριστικά της κουζίνας τους. Υπάρχουν πολλές όμορφες παραδόσεις που συνδέονται με αυτό το παραδοσιακό γλυκό. Για παράδειγμα, μια νύφη, πατώντας στο κατώφλι του σπιτιού του γαμπρού, φέρνει, μεταξύ άλλων, νόστιμα γκάτα. Τα κερνούν στις προξενήτρες, αλλά και στα κορίτσια που βοηθούν τη νύφη να ντυθεί πριν από το γάμο.

Οι Αρμένιοι ψήνουν σαρακοστιανά γκάτα για την Παρουσίαση του Κυρίου – σύμφωνα με ειδική συνταγή, χωρίς να σπάσουν τη νηστεία. Συνηθίζεται να βάζουν ένα νόμισμα μέσα και πιστεύεται ότι όποιος το κερδίσει θα είναι επιτυχημένος και ευλογημένος.

Υπάρχουν πολλές παραλλαγές της βασικής συνταγής, αλλά το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι ότι η ζύμη πρέπει να είναι πυκνή και να ξεφλουδίζει. Η λίστα των συστατικών είναι αρκετά απλή.

Αρμενικά μπισκότα γκάτα με ξηρούς καρπούς

Λεπτή ζύμη για κουλουράκια, τραγανή κρούστα, αρωματική γέμιση… Είναι όλα σχετικά με τα ανατολίτικα αυτά μπισκότα ή μάλλον επιδόρπιο. Αυτή είναι μια από αυτές τις συνταγές που θα θέλετε να χρησιμοποιήσετε ξανά και ξανά.

Υλικά

Ζύμη

250 γρ. βούτυρο

200 γρ. γιαούρτι ή ξινόγαλο

1 αυγό

1 κ.γλ. μπέικιν πάουντερ (ή 1/2 κ. γλ. μαγειρική σόδα)

μια πρέζα αλάτι

βανιλίνη για γεύση

400 γρ. αλεύρι (+/-)

1 κρόκο αυγού για το άλειμμα

1 ασπράδι για να αλείψουμε τη ζύμη

Πρώτη γέμιση

130 γρ. καρύδια (ή άλλους ξηρούς καρπούς της προτίμησής σας)

130 γρ. ζάχαρη

1 ασπράδι αυγού

1 βανίλια

Ψήνουμε τα καρύδια στο φούρνο να πάρουνε λίγο χρώμα, μετά τα ψιλοκόβουμε, προσθέτουμε ζάχαρη, βανίλια και ένα ασπράδι αυγού και ανακατεύουμε καλά.

Δεύτερη γέμιση

130 γρ. αλεύρι

130 γρ. ζάχαρη

60 γρ. λιωμένο βούτυρο

1 βανίλια

Ψήνουμε το αλεύρι στο τηγάνι για να πάρει λίγο χρώμα. Όταν κρυώσει προσθέτουμε τη ζάχαρη, βανίλια, πολύ μαλακό βούτυρο. Ανακατεύουμε μέχρι να σχηματιστούν ψίχουλα.

Προετοιμασία

Τοποθετήστε το βούτυρο στην κατάψυξη μία ώρα πριν ετοιμάσετε τη ζύμη. Ανακατεύουμε κοσκινισμένο αλεύρι με αλάτι, βανίλια, μπέικιν πάουντερ. Τρίβουμε το βούτυρο στο αλεύρι με χοντρό τρίφτη (κατά τη διάρκεια της διαδικασίας έβαλα το βούτυρο σε αλεύρι για να μην σβολιάσει). Ανακατεύουμε με ξύστρα το βούτυρο και το αλεύρι σε ψίχουλα. Συνδυάστε το γιαούρτι ή το ξινόγαλο με το αυγό μέχρι να ομογενοποιηθεί και προσθέστε την στα ψίχουλα. Ανακατεύουμε ξανά.

Μαζεύουμε τη ζύμη σε ένα μπολ και τη συμπιέζουμε λίγο (είναι βολικό να το κάνετε στο τραπέζι). Δεν πρέπει να ζυμώνετε αυτήν τη ζύμη σαν ζύμη μαγιάς! 1-1,5 λεπτό είναι αρκετό για να γίνει λίγο-πολύ ομοιογενής. Αν είναι πολύ μαλακή και κολλώδης, προσθέστε περισσότερο αλεύρι. Χωρίζουμε τη ζύμη σε 2 μέρη, δίνουμε παραλληλόγραμμο σχήμα, τυλίγουμε το καθένα με μεμβράνη και το βάζουμε στο ψυγείο για 1 ώρα. Στη συνέχεια, πασπαλίζουμε τη ζύμη με αλεύρι.

Ανοίγουμε τη ζύμη σε λεπτή στρώση (≈53 x 33). Για να ανοίξουμε το ρολό ευκολότερα, πασπαλίζουμε τη ζύμη και το τραπέζι με αλεύρι. Αλείφουμε την ανοιγμένη ζύμη με ασπράδι αυγού. Ύστερα, στρώνουμε την πρώτη γέμιση στην ανοιγμένη ζύμη, την ισοπεδώνουμε και την τυλίγουμε σε ρόλο με τη ραφή προς τα κάτω. Τυλίγουμε απαλά το ρολό, πατώντας το με έναν πλάστη για να γίνει λίγο πιο επίπεδο. ⠀

Αλείφουμε το ρολό με κρόκο αυγού. Με ένα πιρούνι χαράσσουμε σχήματα όπως στην παρακάτω εικόνα. Με ένα σγουρό μαχαίρι κόβουμε το ρολό διαγώνια σε κομμάτια πλάτους περίπου 3 εκ. ή σε τρίγωνα κομμάτια. Τοποθετήστε τα κομμάτια σε αλειμμένο με λάδι ή βούτυρο ταψί. Ψήνετε στους  180º C για περίπου 30 λεπτά, ανάλογα με τον φούρνο σας. ️

Κάνετε το ίδιο με το δεύτερο μέρος της ζύμης και της γέμισης.

Εναλλακτικά, μπορείτε να ανακατέψετε την πρώτη με τη δεύτερη γέμιση και να τις χρησιμοποιήσετε ως μία.

Πηγή: prostorecepty.com

«Σε όποια ερώτηση, η αγάπη είναι η απάντηση» είναι τα λόγια της Βαρβάρας Τέτη, όταν τη ρωτούν για την απόφασή της να γίνει ανάδοχη μητέρα σε συνολικά πέντε παιδιά!

Η κα Τέτη ήταν 32 χρονών όταν αποφάσισε να προχωρήσει σε τεκνοθεσία για ένα κοριτσάκι μόλις λίγων μηνών, με προβλήματα υγείας και από τότε δεν σταμάτησε να έχει ανοικτή την αγκαλιά της για τα παιδιά των ιδρυμάτων. Σήμερα, στα 71 της χρόνια, υπήρξε ανάδοχη μητέρα για πέντε παιδιά, έχει ένα βιολογικό παιδί και έχει οριστεί δικαστική συμπαραστάτις για ένα παιδί με αναπηρίες.

Σε παιδιά των ιδρυμάτων άνοιξαν το σπίτι τους στη Θεσσαλονίκη η Βαρβάρα και ο Θωμάς Τέτης, οι οποίοι αγκάλιασαν κυρίως εκείνα που δεν θα ήταν «ευνοημένα» σε τυχόν υιοθεσίες καθώς είχαν προβλήματα υγείας.

«Ήμουν 32 χρονών και εργαζόμουν ως διοικητική υπάλληλος στο νοσοκομείο “ Ιπποκράτειο”, όταν έμαθα για ένα νεογνό κοριτσάκι που γεννήθηκε με θρομβοπενία και καρδιοπάθεια, εγκαταλείφθηκε από τους γονείς του και θα πήγαινε σε ίδρυμα. Έχοντας ως τότε ήδη δύο αποβολές, αποφάσισα να το υιοθετήσω χωρίς δεύτερη σκέψη. Μετά από λίγο καιρό έμεινα έγκυος και γέννησα ένα κοριτσάκι, το οποίο προήλθε από δίδυμη κύηση, στην οποία απέβαλα το άλλο έμβρυο», εξιστορεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κα Τέτη.

Έχοντας πλέον δύο κόρες και αμείωτο ενεργό ενδιαφέρον για τα παιδιά των ιδρυμάτων, μετά από λίγους μήνες γίνεται ανάδοχη μητέρα σε ένα αγοράκι λίγων μηνών με καρδιοπάθεια το οποίο υιοθετείται τελικά από ένα ζευγάρι μετά από έναν χρόνο.
«Όταν έφυγε ο Χρήστος, γιατί έτσι λεγόταν το μωράκι, πήρα στο σπίτι μου με αναδοχή ένα άλλο αγοράκι, επίσης με το όνομα Χρήστος, το οποίο ήταν 7 χρονών και βρέθηκε σε ίδρυμα μετά από κακοποίηση. Έμεινε στην οικογένειά μου περίπου δύο χρόνια και στη συνέχεια τον διεκδίκησε και τον πήρε ο πατέρας του», λέει η κα Τέτη. Στη συνέχεια, ένα άλλο αγοράκι λίγων μηνών, ο Οδυσσέας, βρίσκει «καταφύγιο» στο σπίτι της οικογένειας Τέτη, όπου παραμένει για 2 χρόνια μέχρι να δοθεί τελικά για τεκνοθεσία.

«Το έκτο παιδί που μπήκε στο σπίτι μας ήταν ένα τρίχρονο κορίτσι το οποίο επέστρεψε στην οικογένειά του μετά από δύο χρόνια. Στη συνέχεια, η  Καρολάιν  ήρθε και έμεινε μαζί για 10 χρόνια». Όπως εξηγεί η κα Τέτη, η Καρολάιν γεννήθηκε στο ταξίδι της προσφυγιάς που έκανε η μητέρα της από χώρα της Αφρικής, αλλά αποφάσισε να την αφήσει σε ίδρυμα στη Θεσσαλονίκη απ’ όπου και την παρέλαβε.

«Μεγάλωσε στην οικογένειά μας και περίπου στα 12 της χρόνια πήγε να ζήσει με την μητέρα της ενώ τώρα πλέον, μένει μαζί της στη Γαλλία και είναι 23 χρονών».

Το ταξίδι της αναδοχής για την κα Τέτη τελείωσε με τον Νικόλα, ένα παιδί που έβαλε στην οικογένειά της από 4 μηνών χωρίς να πτοηθεί από τη βαριά αναπηρία του καθώς πάσχει από νοητική υστέρηση, σύνδρομο Ντάουν και αυτισμό. Σήμερα ο Νικόλας μου είναι 22 ετών και δυστυχώς αναγκάζομαι να τον “μοιράζομαι” με τον Αγιο Δημήτριο γιατί ο σύζυγός μου είναι βαριά άρρωστος και δεν μπορώ να διαχειριστώ τις μεγάλες ανάγκες του Νικόλα. Πηγαίνω και τον βλέπω στο ίδρυμα, όπως και οι κόρες μου, αλλά το μεγάλο μου άγχος είναι τι θα γίνει όταν πεθάνω. Ζω γι’ αυτό το παιδί, με κάνει απίστευτα ευτυχισμένη και ανησυχώ πολύ για το μέλλον του», λέει με έντονη συγκινησιακή φόρτιση.

«Ήθελα να δώσω αγάπη»

Η Βαρβάρα Τέτη πήρε όπως λέει, πολλή αγάπη από τη μητέρα της και ήθελε κι αυτή με τη σειρά της να δώσει αγάπη, γι’ αυτό και έστρεφε το βλέμμα της πάντα στα παιδιά και ειδικά σ’ αυτά με αναπηρίες. Απεχθάνεται να την αποκαλούν «ηρωίδα» για το έργο της και όταν τη ρωτούν, ειδικά για τον Νικόλα, για ποιον λόγο έγινε ανάδοχη μητέρα αφού δεν μπορούσε να τον κάνει χρήσιμο στην κοινωνία λόγω της αναπηρίας του, απαντά: «Χρήσιμο δεν τον έκανα, τον έκανα ευτυχισμένο».

Παροτρύνει όλους να γίνουν ανάδοχοι, να προσφέρουν αγάπη σε παιδιά που ζουν σε ιδρύματα και δεν έχουν την αποκλειστικότητα της αγκαλιάς μιας μητέρας και ενός πατέρα. Η ίδια δεν θα σταματήσει να δίνει από το απόθεμα ψυχής της μέχρι να φύγει από τη ζωή. Άλλωστε, συμμετέχει ενεργά στο Δίκτυο Αναδόχων Γονέων και Εθελοντών για την εξωιδρυματική κοινωνική φροντίδα των ανηλίκων «Δικαίωμα στην Οικογένεια», στο ίδρυμα Αγιος Δημήτριος και στο Εργαστήρι Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Θεσσαλονίκης.

«Έχεις να δώσεις αγάπη; Δώστην!» καταλήγει.

Της Νατάσας Καραθάνου