Μετάφραση: Αλία Ζάε
Καθισμένη μπροστά σε ένα ανοικτό παράθυρο, μια νεαρή κοπέλα είναι απορροφημένη από την ανάγνωση μιας επιστολής. Σε ένα τραπέζι στο μπροστινό πλάνο, βλέπουμε ένα γερμένο μπωλ με φρούτα, κάποια από τα οποία είναι πεσμένα πάνω σε ένα πολύχρωμο, πλούσιο υφαντό. Ίσως η ίδια η κοπέλα να το σκούντησε πάνω στη βιασύνη της να διαβάσει το γράμμα που κρατά τόσο σφιχτά.
Ή, ίσως, ο Ολλανδός ζωγράφος Γιοχάνες Βερμέερ, που ζωγράφισε τον πίνακα «Κορίτσι που διαβάζει γράμμα μπροστά από ένα ανοικτό παράθυρο», να τοποθέτησε το υφαντό και το μπωλ με τα φρούτα εκεί μπροστά για να μας τραβήξει μέσα στον πίνακα. Ένα άλλο μέσον που χρησιμοποιεί για να μας βάλει μέσα στον πίνακα είναι η πράσινη βελούδινη κουρτίνα στα δεξιά. Το χρώμα της κουρτίνας «δένει» με το πράσινο φόρεμα της κοπέλας.
Εκτός από τα κόκκινα και τα πράσινα στοιχεία, τα υπόλοιπα χρώματα του πίνακα είναι ουδέτερα. Το μεγάλο, άδειο φόντο μας μεταφέρει την αίσθηση της απομόνωσης της κοπέλας και τονίζει ακόμα περισσότερο την προσήλωσή της στο περιεχόμενο της επιστολής.
Για περισσότερα από 350 χρόνια, η πληθώρα των επισκεπτών που το αντίκρυζαν στην Πινακοθήκη των Παλαιών Δασκάλων [Old Masters Picture Gallery], στη Δρέσδη της Γερμανίας, πιθανότατα να κατέληγαν σε παρόμοια συμπεράσματα. Αλλά δεν είναι αυτή η σκηνή που απεικόνιζε ο πίνακας όταν ολοκληρώθηκε αρχικά στο εργαστήριο του Βερμέερ γύρω στα 1659. Στην πραγματικότητα, η γνώση για το έργο και τις προθέσεις του καλλιτέχνη διέφευγε των ειδικών για πολλά χρόνια.
Ένα δώρο
Ο πίνακας ανήκει στην Πινακοθήκη των Παλαιών Δασκάλων από το 1742. Εκείνη τη χρονιά, ο εκλέκτορας της Σαξονίας και βασιλιάς της Πολωνίας, Αύγουστος Γ΄, αγόρασε 30 πίνακες από τον πρίγκηπα Καρινιάν στο Παρίσι. Ο πίνακας «Κορίτσι που διαβάζει γράμμα μπροστά από ένα ανοικτό παράθυρο» προστέθηκε σε αυτούς σαν ένα δώρο προς τον βασιλιά.
Εκείνη την εποχή ο Βερμέερ δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστός έξω από τα σύνορα της χώρας του και ο πίνακας αποδιδόταν στον Ρέμπραντ. Αργότερα, ο πίνακας αποδόθηκε στη Σχολή του Ρέμπραντ, ύστερα σε μαθητές του Ρέμπραντ, ακόμα και στο Πίτερ ντε Χόοχ, ο οποίος δούλεψε και αυτός στο Ντελφτ όπως ο Βερμέερ. Και, παρόλο που με την πάροδο των ετών, οι μελετητές της τέχνης κατέληξαν ότι αυτός ο πίνακας πρέπει ήταν του Βερμέερ, το συμπέρασμά τους δεν έγινε επίσημα αποδεκτό μέχρι τη δεκαετία του 1860.
Αποκαλύπτοντας τον Έρωτα
Το 1979, μια ακτινοσκόπηση του πίνακα αποκάλυψε ότι αρχικά ο Βερμέερ είχε ζωγραφίσει και την εικόνα ενός Ερωτιδέα στη δεξιά γωνία της σύνθεσης. Ο Έρωτας κρατά ένα τόξο με το δεξί του χέρι και υψώνει το αριστερό. Το μοτίβο του Ερωτιδέα υπάρχει σε τρεις ακόμα πίνακες εσωτερικού χώρου του Βερμέερ, όπως π.χ. στο «Γυναίκα που στέκεται μπροστά σε βιργινάλι» (περ. 1670), που βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Σύμφωνα με τον ιστότοπο της Πινακοθήκης, η απόδοση του Έρωτα ακολουθά το στυλ ενός εικονογραφημένου βιβλίου του 1608 και αναπαριστά την πιστή αγάπη.
Για πολλά χρόνια, κυριαρχούσε η άποψη ότι ήταν ο ίδιος ο Βερμέερ αυτός που κάλυψε την εικόνα του Ερωτιδέα και γι’ αυτό δεν γίνονταν προσπάθειες να αποκαλυφθεί.
Αλλά όταν το 2017 ο πίνακας στάλθηκε για συντήρηση, μια ανάλυση έδειξε ότι το χρώμα που κάλυπτε τον Ερωτιδέα είχε τοποθετηθεί πολλές δεκαετίες αργότερα από το χρώμα που χρησιμοποιήθηκε για το ζωγράφισμά του. Συμπερασματικά, δεν θα μπορούσε να είναι ο ίδιος ο καλλιτέχνης αυτός που έκανε την επικάλυψη. Τότε οι συντηρητές συνειδητοποίησαν ότι μπορούν να αφαιρέσουν την επίστρωση του χρώματος και να αποκαταστήσουν τον πίνακα στην αρχική μορφή του. Πιστεύεται πλέον ότι ο Ερωτιδέας καλύφθηκε σε κατοπινή εποχή εξαιτίας των αλλαγών στα ήθη και τις προτιμήσεις της κοινωνίας.
Για τους συντηρητές σήμερα, η αφαίρεση των πρόσθετων στρωμάτων χρώματος απαιτεί υπομονή. Για να εξασφαλιστεί ότι ο πίνακας του Βερμέερ δεν θα υποστεί βλάβη, αφαιρούσαν απαλά μικρά κομματάκια μπογιάς χρησιμοποιώντας μικροσκόπιο και νυστέρι.
Η Πινακοθήκη των Παλαιών Δασκάλων δημοσίευσε μια φωτογραφία που δείχνει την πρόοδο της αποκατάστασης, τραβηγμένη στις 16 Ιανουαρίου 2020. Στον πίνακα φαίνεται ένας Ερωτιδέας που κοιτάζει τον θεατή γεμάτος αυτοπεποίθηση και υπερηφάνεια – ίσως γιατί πρόκειται να εμφανιστεί και πάλι μετά από τουλάχιστον 270 χρόνια. Και όχι μόνον αυτό: Όταν ολοκληρωθεί η αποκατάσταση του πίνακα, οι θεατές θα δουν το νεαρό κορίτσι κάτω από ένα καινούριο φως. Το φως του Έρωτα.
Με αφετηρία τις 4 Ιουλίου, ο αποκατεστημένος πίνακας «Κορίτσι που διαβάζει γράμμα μπροστά από ένα ανοικτό παράθυρο» θα πρωταγωνιστήσει στην έκθεση «Johannes Vermeer: On Reflection» στο Zwinger της Δρέσδης. Για περισσότερες πληροφορίες για τον πίνακα του Βερμέερ «Κορίτσι που διαβάζει γράμμα μπροστά από ένα ανοικτό παράθυρο», επισκεφθείτε το GemaeldeGalerie.SKD.museum
Ακολουθήστε μας στο Telegram @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο Parler @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο SafeChat @epochtimesgreece
