Στον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας συμφώνησαν σήμερα το Λαϊκό Κόμμα (ÖVP), το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPÖ) και οι φιλελεύθεροι NEOS. Καγκελάριος της πρώτης τρικομματικής κυβέρνησης της Αυστρίας, η οποία συγκροτείται σχεδόν έξι μήνες μετά τις εκλογές της 29ης Σεπτεμβρίου 2024, θα είναι ο αρχηγός του ÖVP Κρίστιαν Στόκερ. Ως βασικές προτεραιότητες τίθενται η δημοσιονομική εξυγίανση και ο έλεγχος της μετανάστευσης, ενώ προβλέπεται και «συνταγματική απαγόρευση» της μαντίλας για κορίτσια έως 14 ετών.
Το 200σέλιδο κυβερνητικό πρόγραμμα στο οποίο συμφώνησαν τα κόμματα «είναι αποτέλεσμα της πιο επίπονης προσπάθειας στην ιστορία των αυστριακών κυβερνήσεων», δήλωσε ο κος Στόκερ και έκανε λόγο για «εργασία μέρα και νύχτα». Οι τρεις αρχηγοί στις τοποθετήσεις τους ανέδειξαν το στοιχείο του συμβιβασμού «για το καλό της χώρας» και έκαναν λόγο για «ιστορική πρόκληση» που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η Αυστρία. «Αυτό που χρειάζεται είναι μια κυβέρνηση η οποία θα έχει τη δύναμη να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση», δήλωσε ο κος Στόκερ. «Τώρα κάνουμε το σωστό μαζί», συμπλήρωσε ο αρχηγός του SPÖ και μελλοντικός αντικαγκελάριος Αντρέας Μπάμπλερ και εξήγησε ότι «το να κάνουμε συμβιβασμούς είναι μια παλιά αυστριακή αρετή και έτσι το κυβερνητικό πρόγραμμα δεν προέρχεται 100% ούτε από εμάς ούτε από κανένα κόμμα του κυβερνητικού συνασπισμού».
Σχετικά με το περιεχόμενο του κυβερνητικού προγράμματος στο θέμα του ασύλου, ο μελλοντικός καγκελάριος προανήγγειλε «υποχρεωτικό πρόγραμμα ενσωμάτωσης από την πρώτη μέρα», στην τριετή διάρκεια του οποίου οι μετανάστες θα λαμβάνουν μόνο περιορισμένες κοινωνικές παροχές. Στο ίδιο πλαίσιο, σχεδιάζεται «συνταγματική απαγόρευση της μαντίλας» για κορίτσια έως 14 ετών και αναστολή της οικογενειακής επανένωσης, ενώ η κυβέρνηση διατηρεί το δικαίωμα να επιβάλει πάγωμα της διαδικασίας ασύλου βάσει της ρήτρας έκτακτης ανάγκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στην οικονομία, ο Κρίστιαν Στόκερ περιέγραψε την Αυστρία ως «τόπο επιχειρήσεων» και αναφέρθηκε σε σχέδιο για μείωση του κόστους εργασίας, αλλά «μόνο εφόσον το επιτρέπει ο προϋπολογισμός». Παράλληλα, θα δημιουργηθεί ανεξάρτητη «υπηρεσία απορρύθμισης», με στόχο τον περιορισμό της γραφειοκρατίας.
Στα δημοσιονομικά, με την Αυστρία να απειλείται με διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος από την ΕΕ, ο Αντρέας Μπάμπλερ δήλωσε ότι «ο προϋπολογισμός θα είναι ο μοχλός με τον οποίο θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε όλες τις προκλήσεις». Ο προϋπολογισμός θα αναδιαρθρωθεί, σημείωσε, «αλλά με πιο ισορροπημένο τρόπο από αυτόν που προτάθηκε στις αρχικές διαπραγματεύσεις, οι οποίες διακόπηκαν τον Ιανουάριο». Όπως είπε, στο εξής οι εταιρίες ενέργειας και οι επιχειρήσεις ακινήτων θα πρέπει να συνεισφέρουν περισσότερο, μέσω τραπεζικών εισφορών, φόρων μεταβίβασης ακινήτων και εισφορών από τους προμηθευτές ενέργειας. Θα δημιουργηθεί επίσης ταμείο μετασχηματισμού, με αντικείμενο την υποστήριξη της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα. Η κυβέρνηση θα επιβάλει κοινωνικό τιμολόγιο για την ενέργεια και την πρωτοβάθμια περίθαλψη και θα διαθέσει στους νέους μια συνδρομή σε εφημερίδες, ενώ θα εντατικοποιήσει τον έλεγχο σε πλατφόρμες όπως το ΤikTok. Στην παιδεία, το δεύτερο έτος του νηπιαγωγείου θα καταστεί υποχρεωτικό.
Η Μπεάτε Μάινλ-Ράιζινγκερ, αρχηγός των NEOS, οι οποίοι θα συμμετάσχουν για πρώτη φορά σε κυβερνητικό σχήμα, δήλωσε ότι το κόμμα της μπαίνει στην κυβέρνηση «με βαριά καρδιά» και παραδέχθηκε ότι οι μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις «δοκίμασαν τα νεύρα των πολιτών». Υποσχέθηκε ωστόσο ότι το κυβερνητικό πρόγραμμα θα δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα του λαού της Αυστρίας, αν και, όπως είπε, «τα επόμενα δύο χρόνια θα είναι δύσκολα, δεδομένης της δημοσιονομικής στενότητας» και επεσήμανε ότι υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις στο θέμα της ενδεχόμενης αύξησης των ορίων σύνταξης. Οι NEOS θα πρέπει την Κυριακή να θέσουν το κυβερνητικό πρόγραμμα στη γενική συνέλευση των μελών τους και απαιτείται η έγκριση τουλάχιστον των δύο τρίτων προκειμένου να καταστεί οριστική η συμμετοχή του κόμματος στην κυβέρνηση.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποχώρησε από τον Λευκό Οίκο την Παρασκευή, αφότου η συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Βανς εξελίχθηκε σε έντονη αντιπαράθεση.
Οι δύο χώρες είχαν κανονίσει τη συνάντηση ως ευκαιρία για τον Ουκρανό ηγέτη να συναντηθεί με τον Τραμπ και να οριστικοποιήσει μια συμφωνία συνεργασίας που θα έδινε στις Ηνωμένες Πολιτείες πρόσβαση στον πλούτο των φυσικών πόρων της Ουκρανίας.
Ο Τραμπ έχει επιδιώξει να διαπραγματευτεί μια γρήγορη λήξη του συνεχιζόμενου πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας. Έχει επίσης προωθήσει τη συμφωνία για πρόσβαση στους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας ως τρόπο ανάκτησης μέρους των κεφαλαίων που έχουν ήδη συνεισφέρει οι Ηνωμένες Πολιτείες στην πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας.
Ακόμα και πριν από τη συνάντηση, ο Τραμπ και ο Ζελένσκι είχαν συγκρουστεί για τους στόχους της συμφωνίας φυσικών πόρων και τις ευρύτερες προσπάθειες του Τραμπ να προάγει τη διαπραγμάτευση μιας ειρηνικής διευθέτησης της σύγκρουσης. Την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ χαρακτήρισε τον Ζελένσκι δικτάτορα, ενώ ο Ζελένσκι επέκρινε τις προσπάθειες του Τραμπ να εμπλέξει τη Μόσχα σε ειρηνευτικές συνομιλίες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο κύριος υποστηρικτής του Κιέβου από τότε που οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ουκρανία το 2022, και έχουν διαθέσει περισσότερα από 174 δισεκατομμύρια δολάρια για την Ουκρανία. Ο Ζελένσκι, εν τω μεταξύ, έχει επιμείνει ότι μια συμφωνία για τους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας θα πρέπει να περιλαμβάνει νέες εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ για την Ουκρανία.
Τα αντικρουόμενα οράματα του Τραμπ και του Ζελένσκι έγιναν εμφανή καθώς συζητήθηκαν μπροστά σε δημοσιογράφους, σε συνέντευξη Τύπου στο Οβάλ Γραφείο. Τελικά, ο Ζελένσκι αποχώρησε νωρίς από τον Λευκό Οίκο, και ο Τραμπ δήλωσε στην πλατφόρμα Truth Social ότι ο Ουκρανός ηγέτης «δεν είναι έτοιμος για Ειρήνη αν εμπλέκεται η Αμερική, επειδή αισθάνεται ότι η συμμετοχή μας του δίνει μεγάλο πλεονέκτημα στις διαπραγματεύσεις».
«Δεν θέλω πλεονέκτημα, θέλω ειρήνη. Ασέβησε προς τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής στο πολύτιμο Οβάλ Γραφείο. Μπορεί να επιστρέψει όταν είναι έτοιμος για Ειρήνη», έγραψε ο Τραμπ.
Ο Ζελένσκι πιέζει για όπλα και εγγυήσεις ασφαλείας
Καθώς άνοιγε τη συνέντευξη Τύπου στο Οβάλ Γραφείο, ο Τραμπ αναγνώρισε κάποιες από τις παλαιότερες εντάσεις που είχε με τον Ζελένσκι, δηλώνοντας: «Είχαμε μια μικρή διαφωνία στις διαπραγματεύσεις, αλλά αυτό λύθηκε τέλεια».
Στη συνέχεια, στράφηκε στη συμφωνία για τους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας, λέγοντας ότι θα συνεπαγόταν μια «μεγάλη δέσμευση από τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Η συζήτηση εξελίχθηκε καθώς οι δύο ηγέτες απαντούσαν σε ερωτήσεις του Τύπου στο Οβάλ Γραφείο. Ο Τραμπ πίεσε για την οριστικοποίηση της συμφωνίας για τα ορυκτά πριν από περαιτέρω συζητήσεις σχετικά με εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.
Ο Ζελένσκι, με τη σειρά του, ζητούσε επανειλημμένα πρόσθετη στρατιωτική υποστήριξη για την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών συστημάτων αεράμυνας. Ο Ουκρανός ηγέτης έθεσε την πιθανότητα η Ουκρανία να μοιραστεί τις άδειες παραγωγής των drone της σε αντάλλαγμα για άδειες παραγωγής αμερικανικών συστημάτων αεράμυνας.
«Ακόμη και μετά τον πόλεμο, χρειαζόμαστε το έθνος μας να είναι ήρεμο… γι’ αυτό χρειαζόμαστε αυτή την αεροπορική ασπίδα», είπε ο Ζελένσκι, επισημαίνοντας ότι οι ευρωπαϊκές χώρες είναι μεν πρόθυμες να παράσχουν τις δικές τους εγγυήσεις ασφαλείας, αλλά χωρίς περαιτέρω εγγυήσεις από τις ΗΠΑ, οι ευρωπαϊκές δεσμεύσεις δεν θα είναι «τόσο ισχυρές όσο χρειάζεται».
Ο Τραμπ έδειξε ότι θα ήταν πρόθυμος να υποστηρίξει περισσότερες αποστολές όπλων στην Ουκρανία και εξέφρασε την ελπίδα ότι οι περισσότερες από αυτές τις αποστολές δεν θα χρειαστούν αν επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία με τη Μόσχα.
«Ελπίζω να μην χρειαστεί να στείλω πολλά γιατί, ελπίζω, θα το έχουμε τελειώσει», είπε ο Τραμπ.
Ο Ζελένσκι λέει «όχι στους συμβιβασμούς», αρνείται την κατάπαυση πυρός με τους όρους του Τραμπ
Καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης στο Οβάλ Γραφείο, ο Ζελένσκι έδειξε απροθυμία να συμβιβαστεί με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν για να επιτύχει κατάπαυση πυρός με τη Ρωσία. Ο Ουκρανός ηγέτης αναφέρθηκε στον Πούτιν ως «δολοφόνο και τρομοκράτη».
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο Τραμπ δήλωσε ότι ο Ζελένσκι πιθανότατα θα πρέπει να κάνει συμβιβασμούς για να επιτύχει ειρήνη με τη Ρωσία. Απαντώντας στις δηλώσεις του Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο, ο Τραμπ επανέλαβε: «Νομίζω ότι θα πρέπει πάντα να κάνετε συμβιβασμούς. Δεν γίνονται συμφωνίες χωρίς συμβιβασμούς, οπότε σίγουρα θα πρέπει να κάνετε κάποιους συμβιβασμούς, αλλά ελπίζουμε ότι δεν θα είναι τόσο μεγάλοι όσο νομίζουν ορισμένοι», είπε ο Τραμπ.
Ο Ζελένσκι αντέδρασε, λέγοντας ότι η Μόσχα είχε παραβιάσει 25 προηγούμενες προσπάθειες διαπραγμάτευσης μιας διευθέτησης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας πριν από την εισβολή του 2022.
«Δεν μπορούμε απλώς να μιλάμε για κατάπαυση του πυρός και να μιλάμε και να μιλάμε. Δεν θα λειτουργήσει», είπε ο Ουκρανός ηγέτης.
Ο Ζελένσκι είπε ότι ο Πούτιν ξεκίνησε τον πόλεμο, και μια ειρηνική διευθέτηση θα πρέπει να ακολουθεί την αρχή ότι αυτός που άρχισε τον πόλεμο πρέπει να πληρώσει για τις ζημιές.
Καθώς οι συζητήσεις συνεχίζονταν, ο Τραμπ αντιμετώπισε ερωτήσεις σχετικά με το αν ευθυγραμμιζόταν με τον Πούτιν μέσω της διαπραγματευτικής του στάσης. Ο Τραμπ είπε ότι δεν προσπαθεί να ευθυγραμμιστεί με κανέναν από τους δύο ηγέτες και ότι δεν γίνεται να καταδικάσει τις ενέργειες του Πούτιν και ταυτόχρονα να έχει παραγωγικές ειρηνευτικές συνομιλίες με τον Ρώσο ηγέτη.
«Θέλετε να πω τρομερά πράγματα για τον Πούτιν και μετά να πω ‘Γεια σου Βλαντίμιρ, πώς πάμε με τη συμφωνία;’ Αυτό δεν λειτουργεί», είπε ο Τραμπ.
Ξεσπά διαφωνία καθώς ο Ζελένσκι αντιπαρατίθεται με τον Βανς και αμφισβητεί την αμερικανική διπλωματία
Καθώς η συζήτηση συνεχιζόταν, ο Βανς υπερασπίστηκε τις προσπάθειες της κυβέρνησης Τραμπ να διαπραγματευτεί μια ειρηνική διευθέτηση. Ο Ζελένσκι απάντησε επισημαίνοντας παλαιότερες ανεπιτυχείς προσπάθειες διπλωματίας, αναφέροντας μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και ανταλλαγής αιχμαλώτων του 2019 μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Ο Ζελένσκι είπε ότι η Ρωσία δεν τήρησε ποτέ τους όρους αυτής της συμφωνίας.
«Για τι είδους διπλωματία μιλάτε, Τζ.Ντ.;» ρώτησε ο Ζελένσκι.
«Μιλάω για το είδος της διπλωματίας που θα τερματίσει την καταστροφή της χώρας σας», απάντησε ο Βανς. «Κύριε πρόεδρε, με όλο το σεβασμό, νομίζω ότι είναι ασεβές να έρχεστε στο Οβάλ Γραφείο και να προσπαθείτε να επιχειρηματολογείτε γι’ αυτό μπροστά στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης».
Μετά από κάποια αντιπαράθεση μεταξύ του Ζελένσκι και του Βανς σχετικά με την καταλληλότητα της προσέγγισης του Ζελένσκι στο να ζητά περισσότερη βοήθεια από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Ουκρανός πρόεδρος υπονόησε ότι, αν και η σύγκρουση μπορεί να μην αποτελεί άμεσο πρόβλημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες, «θα το αισθανθείτε στο μέλλον».
Ο Τραμπ, που φάνηκε να προσβάλλεται από αυτή τη διατύπωση, παρενέβη:
«Δεν το ξέρετε αυτό», είπε. «Μην μας λέτε τι θα αισθανθούμε. Επειδή δεν είστε σε θέση να το υπαγορεύσετε αυτό».
Ο Τραμπ και ο Βανς λένε ότι ο Ζελένσκι στερείται διαπραγματευτικής ισχύος
Καθώς ο Ζελένσκι εξέφραζε τις αμφιβολίες του για την αποτελεσματικότητα της διπλωματίας, ο Τραμπ προειδοποίησε ξανά ότι ο Ζελένσκι στερείται διαπραγματευτικής ισχύος για να προωθήσει μια πιο σκληρή διαπραγματευτική στάση.
«Δεν έχετε τα χαρτιά αυτή τη στιγμή. Με εμάς, αρχίζετε να έχετε χαρτιά», είπε ο Τραμπ, με διακοπές από τον Ζελένσκι.
«Δεν παίζω χαρτιά. Είμαι πολύ σοβαρός», παρενέβη ο Ουκρανός ηγέτης.
«Παίζετε τζόγο με τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων. Παίζετε τζόγο με τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο», συνέχισε ο Τραμπ. «Και αυτό που κάνετε είναι πολύ ασεβές προς τη χώρα — αυτή τη χώρα — που σας υποστήριξε πολύ περισσότερο από ό,τι πολλοί είπαν ότι θα έπρεπε.»
Ο Τραμπ επαίνεσε τις ουκρανικές δυνάμεις που συνεχίζουν να πολεμούν σε έναν δύσκολο πόλεμο και απέδωσε μεγάλο μέρος αυτής της επιτυχίας στην αμερικανική υποστήριξη.
«Αν δεν είχατε τον στρατιωτικό μας εξοπλισμό, αυτός ο πόλεμος θα είχε τελειώσει σε δύο εβδομάδες», είπε ο Τραμπ.
Ο Τραμπ απειλεί να αποσύρει την αμερικανική υποστήριξη αν ο Ζελένσκι δεν κάνει συμφωνία
Καθώς οι συζητήσεις παρέμεναν τεταμένες, ο Βανς πρότεινε οι συνομιλίες να συνεχιστούν κεκλεισμένων των θυρών, αντί μπροστά στον Τύπο. «Ας πάμε να συζητήσουμε αυτές τις διαφωνίες, αντί να προσπαθούμε να τις λύσουμε μπροστά στα αμερικανικά μέσα, ενώ κάνετε λάθος», είπε ο Βανς στον Ζελένσκι.
Ο Τραμπ είπε ότι ένας από τους λόγους που επέτρεψε την εξέλιξη της διαφωνίας μπροστά στα μέσα ενημέρωσης για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν ότι θεωρούσε πως ήταν καλό για το κοινό να δει πώς κατέρρεαν οι συνομιλίες.
Σε ένα από τα τελευταία του σχόλια προτού το προσωπικό του Λευκού Οίκου οδηγήσει τους δημοσιογράφους έξω από το Οβάλ Γραφείο, ο Τραμπ είπε στον Ζελένσκι: «Ο λαός σας είναι πολύ γενναίος, αλλά είτε θα κάνετε μια συμφωνία είτε αποχωρούμε».
«Αν αποχωρήσουμε, θα πολεμήσετε μόνοι σας», συνέχισε ο Τραμπ. «Δεν νομίζω ότι θα είναι πολύ ωραία, αλλά θα πολεμήσετε.»
Μετά το δημόσιο τμήμα της συνάντησης, ο Ζελένσκι κλήθηκε να αποχωρήσει νωρίς από τον Λευκό Οίκο χωρίς να υπογράψει τη συμφωνία οικονομικής συνεργασίας.
Η Γερμανία θα χορηγήσει επιπλέον βοήθεια 300 εκατομμυρίων ευρώ στη Συρία, ανακοίνωσε σήμερα η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ, πριν από την έναρξη διάσκεψης δωρητών για τη χώρα αυτή στις Βρυξέλλες.
«Για αυτό το γιγάντιο έργο, η Γερμανία θα χορηγήσει στον ΟΗΕ και σε διάφορες οργανώσεις επιπρόσθετη βοήθεια 300 εκατομμυρίων ευρώ για τη διαδικασία ειρήνευσης και για τον συριακό λαό και στην περιοχή», δήλωσε η Γερμανίδα υπουργός πριν από σύνοδο των επικεφαλής της διπλωματίας των 27 χωρών μελών της ΕΕ.
Πάνω από τα μισά από τα κεφάλαια που θα χορηγηθούν θα ωφελήσουν τον λαό της Συρίας, δρομολογούμενα χωρίς να εμπλέκεται η μεταβατική κυβέρνηση της χώρας, σημείωσε η Μπέρμποκ.
Η χρηματοδότηση θα δοθεί στην παροχή τροφίμων, υπηρεσιών υγείας και καταλυμάτων έκτακτης ανάγκης, όπως και στη λήψη μέτρων προστασίας για τους ιδιαίτερα ευάλωτους, σύμφωνα με το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών.
Υποστήριξη θα λάβουν επίσης Σύροι πρόσφυγες και κοινότητες που τους φιλοξενούν στην Ιορδανία, τον Λίβανο, το Ιράκ και την Τουρκία, πρόσθεσε η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών.
Η Μπέρμποκ επανέλαβε εξάλλου την ανάγκη για μια συμπεριληπτική πολιτική διαδικασία για τη διασφάλιση ενός ειρηνικού μέλλοντος για τη Συρία.
«Ως Ευρωπαίοι, στεκόμαστε μαζί στο πλευρό του λαού της Συρίας, για μια ελεύθερη και ειρηνική Συρία», σημείωσε.
Επίσης κάλεσε τη μεταβατική κυβέρνηση της χώρας να ερευνήσει τον φόνο εκατοντάδων πολιτών σε χωριά αλαουιτών και να λογοδοτήσουν αυτοί που ευθύνονται.
Η επαρχία Λαττάκεια μετατράπηκε αυτόν τον μήνα σε θέατρο μαζικών εκτελέσεων αμάχων, στην πλειονότητά τους αλαουιτών, με έναυσμα επιθέσεις πιστών στον ανατραπέντα πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ εναντίον των δυνάμεων ασφαλείας των ντε φάκτο αρχών.
Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μη κυβερνητική οργάνωση με έδρα τη Βρετανία, μέσα σε μερικές ημέρες σκοτώθηκαν πάνω από 1.200 άνθρωποι.
Σε τηλεοπτική ομιλία του στις 5 Μαρτίου, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν είπε ότι η Γαλλία είναι πρόθυμη να εξετάσει το ενδεχόμενο να μοιραστεί την προστασία των πυρηνικών της όπλων με άλλα ευρωπαϊκά έθνη που αντιμετωπίζουν απειλή από τη Μόσχα.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπαθούν να ενισχύσουν τις αμυντικές δαπάνες και τις ικανότητές τους, καθώς παίρνουν πιο σοβαρά την πιθανότητα μίας Ευρώπης χωρίς την αμέριστη υποστήριξη των ΗΠΑ — ίσως ακόμη και χωρίς την προστασία των χιλιάδων πυρηνικών κεφαλών της.
Παρά τα φαινόμενα, ωστόσο, μπορεί να μην είναι η Γαλλία η χώρα που αλλάζει πραγματικά τη στρατηγική της. Η Γερμανία, η Πολωνία και άλλα έθνη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης αρχίζουν να σκέφτονται σοβαρά ποιανού πυρηνική ομπρέλα μπορούν να χρησιμοποιήσουν — και θυμούνται μία παλιά γαλλική προσφορά.
Με τη Ρωσία να έχει σχεδόν 20 φορές περισσότερες πυρηνικές κεφαλές από τη Γαλλία, μπορεί το Παρίσι να προσφέρει ουσιαστική αποτροπή; Πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει στην πράξη; Θα μπορούσε η απάντηση να είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τις δικές της κεφαλές;
«Μια πλήρης αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα σήμαινε το τέλος του ΝΑΤΟ και δεν νομίζω ότι είμαστε ακόμη εκεί», δήλωσε στην Epoch Times ο Αττίλα Ντέμκο, ειδικός σε θέματα ασφάλειας από την Ουγγαρία.
Σύμφωνα με τον Ντέμκο, η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών που ζήτησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ από τα ευρωπαϊκά κράτη, σε συνδυασμό με τη γενικότερη αλλαγή της στάσης των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στον ρώσο-ουκρανικό πόλεμο, έχει σπείρει τον πανικό σε ορισμένους από τους ηγέτες, με αποτέλεσμα να αντιδρούν σπασμωδικά.
Ο Εμμανουέλ Ντυπουί, πρόεδρος του Institute for European Perspective and Security Studies, μίας δεξαμενής σκέψης με έδρα το Παρίσι, είπε ότι η Γαλλία έχει προσφέρει την πυρηνική της ομπρέλα στην υπόλοιπη Ευρώπη ήδη από τη δεκαετία του 1960.
«Δεν υπάρχει τίποτα καινούριο σε αυτό. Το καινούριο είναι ότι ορισμένες χώρες, που ήταν απρόθυμες να δεχτούν παλαιότερα, τώρα διάκεινται ευνοϊκότερα», δήλωσε ο Ντυπουί στην Epoch Times. «Η Γαλλία δεν έχει αλλάξει τη στρατηγική της για την πυρηνική αποτροπή». Χώρες όπως η Γερμανία και η Πολωνία είναι πλέον πιο ανοιχτές στην ιδέα της γαλλικής πυρηνικής ομπρέλας, ως αποτέλεσμα της αλλαγής θέσης από τις Ηνωμένες Πολιτείες, εξήγησε περαιτέρω ο κος Ντυπουΐ.
Η Γαλλία είναι η μόνη πυρηνική δύναμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από το μπλοκ το 2021. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων, διατηρεί το τέταρτο μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο, με περίπου 290 αναπτυγμένες πυρηνικές κεφαλές (πίσω από τη Ρωσία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα).
Στις 5 Μαρτίου, ο Μακρόν είπε ότι αποφάσισε «να ανοίξει τη στρατηγική συζήτηση για την προστασία των συμμάχων μας στην ευρωπαϊκή ήπειρο με την [πυρηνική] αποτροπή μας.»
«Η πυρηνική μας αποτρεπτική δύναμη προστατεύει εμάς. Είναι πλήρης, κυρίαρχη, γαλλική εξ ολοκλήρου. Όμως, ανταποκρινόμενος στο ιστορικό κάλεσμα του μελλοντικού καγκελαρίου της Γερμανίας, αποφάσισα να ανοίξω τη στρατηγική συζήτηση για την προστασία των συμμάχων μας στην ευρωπαϊκή ήπειρο μέσω της δική μας αποτροπής», πρόσθεσε.
Τον περασμένο μήνα, ο νικητής των εκλογών της Γερμανίας και πιθανός μελλοντικός καγκελάριος Φρήντριχ Μερτς ζήτησε μια συζήτηση για «πυρηνικό διάλογο» με τη Γαλλία, ενώ η Πολωνία και δύο από τα κράτη της Βαλτικής χαιρέτισαν την ομιλία του Μακρόν.
Στις 7 Μαρτίου, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ είπε ότι η Πολωνία «συζητά σοβαρά με τους Γάλλους για την ιδέα τους για μια πυρηνική ομπρέλα πάνω από την Ευρώπη».
Από την πλευρά τους, οι Ρώσοι χαρακτήρισαν απειλητική για τους ίδιους τη γαλλική πρόταση, σύμφωνα με δήλωση του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στη Μόσχα στις 6 Μαρτίου. Ο δε εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, είπε ότι η ομιλία του Μακρόν ήταν «εξαιρετικά επιθετική».
Αντιπολίτευση στην κοινή χρήση πυρηνικών
Ορισμένοι πολιτικοί της αντιπολίτευσης στη Γαλλία έχουν αντιταχθεί στη θέση του Μακρόν.
Η πρώην υποψήφια για την προεδρία, Μαρίν Λεπέν, μιλώντας σε γεωργική έκθεση στο Παρίσι την 1 Μαρτίου, είπε: «Η γαλλική άμυνα πρέπει να παραμείνει γαλλική άμυνα. Το γαλλικό πυρηνικό αποτρεπτικό [μέσο] πρέπει να παραμείνει γαλλικό πυρηνικό αποτρεπτικό. Δεν πρέπει να μοιράζεται, πόσο μάλλον να μεταβιβάζεται», σύμφωνα με το ΜΜΕ France 24.
Στις 10 Μαρτίου, ο Τζόρνταν Μπαρντέλα, ο ηγέτης του δεξιού Εθνικού Ράλι, έγραψε στην πλατφόρμα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης X: «Είμαι αντίθετος στο να μοιράζεται η Γαλλία το πυρηνικό κουμπί, όπως και στο να αποφασίσει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μια μέρα να στείλει Γάλλους στρατιώτες να πεθάνουν σε εξωτερικά πεδία μάχης».
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν (Δ) επθεωρεί τα γαλλικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια επίσκεψης σε στρατόπεδο στην ανατολική Γαλλία, στις 9 Οκτωβρίου 2024. (Thibault Camus/AFP μέσω Getty Images)
Η Γαλλία είχε μια μακρά και περίπλοκη σχέση με τα πυρηνικά όπλα.
Η χώρα διεξήγαγε την πρώτη δοκιμή ατομικής βόμβας, που ονομάστηκε Blue Gerbil, τον Φεβρουάριο του 1960, βαθιά στην έρημο Σαχάρα, εκεί που τότε ήταν η γαλλική αποικία της Αλγερίας.
Τον επόμενο χρόνο, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Σαρλ ντε Γκωλ, φιλοξένησε τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζον Φ. Κένεντι, στο Παρίσι.
«Δεν υπάρχει εθνική άμυνα στην Ευρώπη σήμερα, αλλά μόνο ολοκληρωμένη άμυνα υπό τη διοίκηση των ΗΠΑ. Αυτό δεν είναι αποδεκτό από τη Γαλλία», είχε πει ο Ντε Γκωλ, πρώην στρατηγός που ηγήθηκε των Ελεύθερων Γαλλικών δυνάμεων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια της συνάντησης, σύμφωνα με τα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τα πρακτικά του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Ντε Γκωλ δεν είχε «την εντύπωση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα χρησιμοποιούσαν ποτέ πυρηνικά όπλα, αλλά μόνο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χρησιμοποιούσαν πυρηνικά όπλα στη μοναδική περίπτωση που ένιωθαν ότι το έδαφός τους απειλείται άμεσα.»
«Το ίδιο κατά τη γνώμη του ισχύει για τους Σοβιετικούς και για τη Γαλλία όταν η Γαλλία έχει πυρηνικά όπλα».
Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Γαλλία είχε αναπτύξει ένα ανεξάρτητο πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο και από τότε το διατηρεί.
Στις 5 Μαρτίου, ο Μακρόν είπε: «Η πυρηνική μας αποτροπή προστατεύει εμάς. Είναι γαλλικό από το Α έως το Ω. Υπάρχει από το 1964 και έπαιζε πάντα ουσιαστικό ρόλο στη διασφάλιση της ειρήνης και της ασφάλειας στην Ευρώπη».
Ο Μακρόν είπε ότι οποιαδήποτε απόφαση για χρήση των πυρηνικών όπλων της Γαλλίας θα παραμείνει μόνο στα χέρια του Γάλλου προέδρου.
Το 1966, ο Ντε Γκωλ απέσυρε τη Γαλλία από τη στρατιωτική δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ και η χώρα εντάχθηκε ξανά το 2009.
Τον Απρίλιο του 2024, ο Ανατόλ Λίβεν, διευθυντής του Προγράμματος Eurasia στο Quincy Institute for Responsible Statecraft, έγραψε σε ένα άρθρο: «Ο πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν επιδιώκει ένα παλιό γκωλιστικό όνειρο: μια στρατιωτικά και γεωπολιτικά αυτόνομη Ευρώπη υπό την ηγεσία της Γαλλίας».
Ο Ντουπουί είπε ότι ο Μακρόν έκανε μια ομιλία τον Νοέμβριο του 2022 στην οποία είπε ότι η γαλλική πυρηνική αποτροπή δεν έχει αλλάξει από τότε που άρχισε.
«Το μόνο πράγμα που αλλάζει είναι το γεγονός ότι το γαλλικό στρατηγικό συμφέρον και το ευρωπαϊκό στρατηγικό συμφέρον μπορεί [τώρα] να είναι το ίδιο», πρόσθεσε ο Ντουπουί.
Ο Ντέμκο είπε ότι ορισμένες από τις ευρωπαϊκές απαντήσεις στις δηλώσεις του Τραμπ ήταν «παράξενες» και είπε ότι δεν υπάρχει περίπτωση η Γαλλία, ακόμη και με την υποστήριξη της Βρετανίας, να αντικαταστήσει την πυρηνική ομπρέλα των ΗΠΑ.
Η Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων εκτιμά ότι η Ρωσία τοποθέτησε 1.710 πυρηνικές κεφαλές. Συμπεριλαμβανομένων αποσυρμένων και αποθηκευμένων κεφαλών, έχει συνολικά 5.449 πυρηνικές κεφαλές και ο Ντέμκο είπε ότι μερικές από αυτές ήταν σε υποβρύχια, άλλες σε αεροπλάνα, και άλλες σε σιλό εδάφους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν περίπου 5.277, εκ των οποίων οι 1.670 είναι τοποθετημένες πυρηνικές κεφαλές.
Συγκριτικά, η Γαλλία έχει 290 και η Βρετανία 225 τοποθετημένες πυρηνικές κεφαλές.
«Η Ρωσία θα μπορούσε να καταστρέψει πλήρως το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, ενώ η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι σε θέση να καταστρέψουν πλήρως τη Ρωσία», είπε ο Ντέμκο.
«Φυσικά, θα μπορούσε να έχει πολύ μεγάλο αντίκτυπο στη Ρωσία, αλλά δεν ισχύει ότι … οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία είναι ισοδύναμες σε μια αμοιβαία εξασφαλισμένη καταστροφή».
Ωστόσο, ο Ντουπουί είπε ότι δεν έχει σημασία που η Γαλλία δεν έχει ισοδυναμία με τη Ρωσία στις πυρηνικές κεφαλές.
Είπε ότι η στρατηγική της Γαλλίας και της Βρετανίας, όπως της Ινδίας, Πακιστάν, ακόμη και Κίνας, δεν ήταν η ισοδυναμία, αλλά να έχουν αρκετές κεφαλές για να κάνουν τους αντιπάλους να σταματήσουν και να σκεφτούν τον κίνδυνο πριν χτυπήσουν.
Το ερώτημα Νάρβα
Από τότε που η Εσθονία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 2004, οι ειδικοί αμυντικής στρατηγικής έθεσαν το ερώτημα εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πήγαιναν σε πόλεμο ή θα εκτόξευαν πυρηνικούς πυραύλους για να υπερασπιστούν την πόλη Νάρβα, η οποία έχει μια μεγάλη ρωσική κοινότητα.
«Αλλά μπορούμε να κάνουμε το ίδιο ερώτημα, θα κινδύνευαν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία με πυρηνικό πόλεμο για τη Νάρβα; Αυτό είναι το ζήτημα με πολύ μικρότερες πυρηνικές δυνάμεις», είπε ο Ντέμκο.
Ο Ντέμκο είπε ότι οι Γάλλοι προσπαθούσαν να παίξουν ,αυτό το παιχνίδι επιρροής.»
«Ειλικρινά, ποιος πιστεύει σοβαρά ότι η Γαλλία θα ανταλλάξει το Παρίσι με τη Νάρβα. Όχι, δεν το πιστεύω», είπε.
«Βρισκόμαστε σε έναν επικίνδυνο κόσμο. Αλλά το ερώτημα είναι, εάν δεν εμπιστεύεστε τον κ. Τραμπ να τα προσφέρει, μπορούμε εμείς στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη να εμπιστευτούμε πλήρως το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, με πολύ μικρότερες δυνάμεις και πολύ περισσότερα να διακινδυνεύσουν;».
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν γράφει σημειώσεις καθώς παρακολουθεί ασκήσεις που πραγματοποιούνται από τις στρατηγικές πυρηνικές δυνάμεις της Ρωσίας, στη Μόσχα, στις 26 Οκτ. 2022. (Alexei Babushkin/Sputnik/Κρεμλίνο μέσω Reuters)
Ο Ντέμκο είπε ότι υπάρχουν ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα.
«Ποιος παίρνει την απόφαση να τοποθετήσει [όπλα] εάν υπάρξει ρωσική επιθετικότητα, ποιος αποφασίζει να απαντήσει με πυρηνική δύναμη; Η Γαλλία; Ποια είναι η αλυσίδα εντολών; Ποιος είναι αυτός που παίρνει την τελική απόφαση;»
Είπε ότι μια πιθανή εναλλακτική θα ήταν να έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση τα δικά της πυρηνικά όπλα, αλλά είπε, «Αυτό είναι ένα μακροπρόθεσμο έργο. Δεν γίνεται σε ένα έτος, ούτε σε δύο έτη, ούτε σε πέντε έτη, αλλά θα μπορούσε να είναι μια λύση».
Πυρηνική αποτροπή της ΕΕ
Είπε ότι ένα πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο της ΕΕ θα δυσκόλευε τη Μόσχα να συγκεντρώσει πολιτική ή οικονομική πίεση.
«Θα πρέπει να υπάρχει μια αβεβαιότητα στο μυαλό των Ρώσων, χωρίς να γνωρίζουν ποιος παίρνει την τελική απόφαση, γιατί αν ξέρουν ότι είναι η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, τότε διευκολύνεται η ζωή τους», είπε ο Ντέμκο.
«Αν θέλετε να είστε σοβαροί με αυτό, να έχετε μια πραγματική αποτρεπτική δύναμη κατά της Ρωσίας, πρέπει να έχουμε πολύ μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη από ό,τι έχουν οι δύο ευρωπαϊκές δυνάμεις».
Ο Ντέμκο είπε ότι οι Γάλλοι δεν έχουν πολλή δύναμη.
«Δεν πιστεύω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αποδεσμευτούν πλήρως από την Ευρώπη. Είναι ένα σενάριο πολύ χαμηλής πιθανότητας, αλλά θα ήταν ένα σενάριο πολύ μεγάλου αντίκτυπου», είπε.
«Η Ευρώπη πρέπει να ξυπνήσει όσον αφορά τις στρατιωτικές δαπάνες. Επομένως, νομίζω ότι το μήνυμα είναι σωστό από την κυβέρνηση Τραμπ ότι πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερα στην Ευρώπη και πρέπει να κάνουμε πολύ περισσότερα για την ασφάλειά μας και να μην θεωρούμε δεδομένο τους φορολογούμενους των ΗΠΑ.»
Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, ανακοίνωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα αυξήσει τις αμυντικές του δαπάνες στο 2,5% του ΑΕΠ έως το 2027, με στόχο να φτάσει το 3% μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Μιλώντας στο βρετανικό κοινοβούλιο στις 25 Φεβρουαρίου, ο Στάρμερ παρουσίασε το σχέδιό του για «τη μεγαλύτερη διαρκή αύξηση των αμυντικών δαπανών από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου».
Σήμερα, το Ηνωμένο Βασίλειο δαπανά περίπου 2,3% του ΑΕΠ του στην άμυνα, αποτελώντας ένα από τα λίγα μέλη του ΝΑΤΟ που καλύπτουν τον ελάχιστο στόχο του 2%. Οι χώρες της Συμμαχίας εξετάζουν αυξήσεις στις αμυντικές τους δαπάνες λόγω του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας και των αυξανόμενων εκκλήσεων για ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ευρώπη.
Προηγούμενες βρετανικές κυβερνήσεις είχαν θέσει ως στόχο την αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 2,5% του ΑΕΠ, αλλά η ανακοίνωση του Στάρμερ επισπεύδει το χρονοδιάγραμμα. Ο προκάτοχός του, Ρίσι Σούνακ, είχε θέσει το 2030 ως έτος επίτευξης του στόχου αυτού. Σύμφωνα με τον Στάρμερ, η αύξηση των δαπανών στο 2,5% αντιστοιχεί σε επιπλέον 13,4 δισεκατομμύρια λίρες (περίπου 16,1 δισεκατομμύρια ευρώ) για τον στρατό της χώρας.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η αύξηση αυτή απαιτεί «δύσκολες αποφάσεις». Για να εξασφαλιστούν οι απαραίτητοι πόροι, η βρετανική κυβέρνηση θα μειώσει τις δαπάνες για διεθνή αναπτυξιακά προγράμματα. Αυτή τη στιγμή, το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει το 0,5% του ΑΕΠ του στη διεθνή ανάπτυξη, αλλά σύμφωνα με το νέο σχέδιο, το ποσοστό αυτό θα μειωθεί στο 0,3%.
Ο Στάρμερ χαρακτήρισε την απόφαση ‘δύσκολη’ και δήλωσε πως το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ανθρωπιστικό ρόλο σε περιοχές όπως το Σουδάν, η Ουκρανία και η Γάζα, αλλά και να υποστηρίζει πολυεθνικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και παγκόσμιων υγειονομικών προκλήσεων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό τη διακυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, εντείνουν τις πιέσεις προς τους Ευρωπαίους συμμάχους να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Στις 12 Φεβρουαρίου, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, τόνισε ότι η Ουάσιγκτον σκοπεύει να ανακατευθύνει στρατηγικά το ενδιαφέρον της από την Ευρώπη προς την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, λόγω της αυξανόμενης αντιπαλότητας με την Κίνα. Κατά την επίσκεψή του στο ΝΑΤΟ, ο Χέγκσεθ κάλεσε τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ.
Ο Στάρμερ αναμένεται να συναντηθεί με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, στις 27 Φεβρουαρίου. Έχει εκφράσει την προθυμία του να αναπτύξει βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις στην Ουκρανία, ως μέρος μιας ειρηνευτικής δύναμης που θα διασφαλίσει τη σταθερότητα μετά από ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία. Παράλληλα, έχει υπογραμμίσει την ανάγκη για αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία, θεωρώντας ότι μόνο η Ουάσιγκτον μπορεί να αποτρέψει αποτελεσματικά μία νέα ρωσική επίθεση.
Αφού φορτώνουν την Αφροδίτη στη γαλλική κορβέτα «Estafette» και αφήνουν πίσω τους το νησί, ο γραμματέας της πρεσβείας στην Κωνσταντινούπολη, υποκόμης ντε Μαρσελλούς (de Marcellus), δίνει εντολή για τελικό προορισμό την Κωσταντινούπολη, όπου πρέπει να παραδοθεί το άγαλμα. Προηγουμένως όμως έχει να διεκπεραιώσει κάτι ….μικροδουλειές.
Μια Οδύσσεια με προορισμό την Κωνσταντινούπολη
Έτσι, το πλοίο με το πολύτιμο απόκτημα στ΄ αμπάρι του προσεγγίζει πρώτα τη Σιδώνα, όπου ο διπλωμάτης επισκέπτεται τη γοητευτική λαίδη Έστερ Στάνχοουπ (Hester Stanhope) κι έπειτα, μέσω Συρίας, Παλαιστίνης, Αιγύπτου, Ρόδου και Κυκλάδων, μπαίνει στον Πειραιά, όπου «δένει», με στόχο να επισκεφθεί στο σπίτι του, στα πόδια της Ακρόπολης, τον συμπατριώτη του, πρόξενο Φοβέλ (Louis-François-Sébastien Fauvel). Οι δυο τους μοιράζονται την ίδια εμμονή για τις ελληνικές αρχαιότητες. Ο Φοβέλ με το πρόσχημα της λήψης εκμαγείων, που θα βοηθήσουν στην παραγωγή πιστών αντιγράφων για την πατρίδα του, έχει πλημμυρίσει το σπίτι του με πολύτιμα ευρήματα, που έχουν φέρει στο φως ερασιτεχνικές ανασκαφές στην ελληνική γη. Κάμποσα από τα αυθεντικά θα τα φυγαδεύσει στη Γαλλία. Η εποχή της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προσφέρει μοναδική ευκαιρία στους ξένους αρχαιοθήρες, που επισκέπτονται σωρηδόν την Ελλάδα. Ο τόπος είναι καθημαγμένος, ο λαός ταλαιπωρημένος, ακαλλιέργητος, αγνοεί την αξία της κληρονομιάς των προγόνων του, την οποία βλέπει ως μέσο βιοπορισμού. Τα χωράφια «ξεβράζουν» πολύτιμα σπαράγματα των αρχαίων χρόνων. Έως ότου η χώρα αποδεσμευτεί από τον οθωμανικό ζυγό και στηθεί ένα στοιχειώδες κράτος για να μπουν οι πρώτοι κανόνες προστασίας της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς και αποτροπής της διασποράς της, οι γεωργοί πουλούν τα ευρήματα όσο όσο στους ενδιαφερόμενους μουστερήδες του εξωτερικού. Το πρώτο μισό του αιώνα στην άρτι απελευθερωθείσα Ελλάδα εγκαινιάζεται η συστηματική αρχαιολογία από τις ξένες σχολές. Η ιστορία, βέβαια, θα περιγράψει αργότερα αυτές τις ανασκαφές με έναν ακριβέστερο όρο: «αριστοκρατικές θησαυροθηρίες». Ο ντε Μαρσελλούς, πάντως, στο ξέχειλο από αρχαιοελληνικά ευρήματα σαλόνι του Φοβέλ, νιώθει σαν σε παιδική χαρά… Μελετά, θαυμάζει, καταγράφει. Η παραμονή του στην Αθήνα θα πάρει καιρό.
Μία πρόσκληση του άρχοντα Θωμά Χωματιανού Λογοθέτη προς τον υποκόμη να επισκεφθεί την εξοχική του κατοικία στο Δρακονήσι (Λαγονήσι, κατά τον Καμπούρογλου) γίνεται με χαρά αποδεκτή και ο Γάλλος βρίσκεται για κάμποσες μέρες να απολαμβάνει τη συντροφιά των θυγατέρων του Έλληνα οικοδεσπότη. Όταν θα επιστρέψει στον Πειραιά για να αποπλεύσει, το καλοκαίρι θα βαδίζει πια προς το τέλος του και στο μεταξύ, η όμορφη Αφροδίτη θα εξακολουθεί τον μακάριο ύπνο στο τόσο ευαίσθητο για κείνη υγρό αμπάρι της κορβέτας… Αλλά και πάλι, δεν μπαίνει φρένο στην περιπέτειά της. Γιατί ο ντε Μαρσελλούς βρίσκει την ευκαιρία να πλεύσει ως την Πελοπόννησο και να επισκεφθεί την Ελευσίνα και την Κόρινθο. Στην επιστροφή, θα κάνει πάλι μια μακρά στάση στον Πειραιά, επειδή κατά την προηγούμενη επίσκεψή του στην Αθήνα δεν είχε προλάβει να αναρριχηθεί στο τρελοβούνι, τον Υμηττό, ούτε και να πάει στον Μαραθώνα, που τόση αίγλη κουβαλάει από την αρχαιότητα…
Κι όταν όλα αυτά τελειώσουν, έρχεται πια η σειρά της ξεσπιτωμένης θεάς. Ύστερα από περιπλάνηση μηνών που μοιάζουν με αιωνιότητα, η «Estafette» θα βάλει ρότα προς το λιμάνι της Σμύρνης, όπου Αφροδίτη και λοιπά πολύτιμα ευρήματα θα μεταφορτωθούν στο πλοίο «Lionne» για να ταξιδέψουν επιτέλους για την Κωνσταντινούπολη. Αλλά εκείνη δεν θα καταλήξει στους Οθωμανούς. Άλλωστε, η Υψηλή Πύλη έχει ήδη τροφοδοτήσει τους Γάλλους με φιρμάνι, που τους αναγνωρίζει ως ιδιοκτήτες της. Την 1η Μαρτίου, η ακριβή, η πολύτιμη θεά, που όλον αυτόν τον καιρό «όργωνε» το Αιγαίο, θα παραδοθεί στον Γάλλο πρέσβη, Σαρλ Φρανσουά ντε Ριφαρντώ, μαρκήσιο του Ριβιέρ (Charles François de Riffardeau, marquis de Rivière) κι από κει στον αρχαιόφιλο βασιλιά Λουδοβίκο ΙΗ΄, ο οποίος δεν χάνει ευκαιρία να αυξήσει το γόητρο της Γαλλίας, εμπλουτίζοντας τις προθήκες του Λούβρου…
Αυτό το τελευταίο απόκτημά του, η Αφροδίτη, που έχει σηκωθεί σχεδόν ακέραιη από τον μακραίωνο ύπνο της στη γη της Μήλου, θα έχει ήδη υποστεί τον πρώτο ακρωτηριασμό της, ώσπου να καταλήξει στην αυλή του Λουδοβίκου. Κι εκεί, θα την… αποτελειώσει ο ίδιος ο Γάλλος βασιλιάς με έναν δραματικό τρόπο. Η περιπέτεια του περίφημου αρχαιοελληνικού αγάλματος ξεκινά ένα ανοιξιάτικο πρωινό…
Πολύφερνη νύφη για παθιασμένους αρχαιοθήρες
Στις αρχές του Απριλίου του 1820 ο Μηλιός αγρότης, Γιώργος Κεντρωτάς, προετοιμάζοντας για σπορά το χωράφι του (κοντά στο τμήμα των τειχών της αρχαίας πόλης του νησιού), ξεριζώνει ξερούς κορμούς δένδρων. Χτυπώντας με την τσάπα του μια ρίζα, ακούει έναν «κούφιο» ήχο και διαπιστώνει ότι από κάτω χάσκει υπόγεια στοά, όπου μπαίνει για εξερεύνηση. Στο βάθος της στοάς στέκει ένα θηριώδες γυναικείο άγαλμα (το ύψος του ξεπερνά τα δύο μέτρα) από μάρμαρο σε εξαιρετική κατάσταση, με τους προεξέχοντες βραχίονές του να διατηρούνται άθικτοι. Τα άκρα κάτω από τους αγκώνες λείπουν. Το επάνω μέρος του σώματος είναι γυμνό. Το κάτω καλύπτεται από ένα λεπτό ρούχο. Ο Κεντρωτάς ψάχνει για τους αποκολλημένους πήχεις του αγάλματος, ή και για άλλα αρχαία ευρήματα, αλλά δεν βρίσκει τίποτα.
Σε δημοσίευμά της τής 25ης Απριλίου του 1929, με το οποίο περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο αποκαλύφθηκε το άγαλμα, η εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» αποφαίνεται: «…Το σπήλαιον δεν ήτο προφανώς τόπος λατρείας, αλλά κρύπτη εις την οποίαν κάποιος πλούσιος προ χιλιετηρίδων έκρυψε την Αφροδίτην του, όταν είδε τα πανιά των βαρβάρων πειρατών να προβάλλουν εις τον ορίζοντα…».
Ο συντάκτης του άρθρου υποθέτει ότι ο πλούσιος ιδιοκτήτης του αγάλματος και οι οικείοι του πιάστηκαν αιχμάλωτοι από τους πειρατές ή και σφαγιάσθηκαν, αφήνοντας «ορφανό» και απροστάτευτο το κρυμμένο γλυπτό έως ότου το εντοπίσουν κάποιοι άλλοι, που μπήκαν στη στοά από άγνωστη δίοδο, και το συλήσουν, καθώς όπως αποφάνθηκαν οι μελετητές της Αφροδίτης, η θεά έφερε στ΄ αφτιά της ακριβά σκουλαρίκια.
Η είδηση ανεύρεσης του αγάλματος κυκλοφορεί στο νησί με ταχύτητα φωτός. Η Μήλος είναι τόπος με εντυπωσιακή «παραγωγή» σε αρχαία ευρήματα, γεγονός που οφείλεται στην άνω του μέσου όρου οικονομική κατάσταση των κατοίκων της από τους αρχαϊκούς χρόνους (7ος – 6ος αι. π.Χ.) όταν αποτελούσε το κέντρο δημιουργίας σφραγιδόλιθων από στεατίτη. Αλλά κι ακόμη παλιότερα, από τη μυκηναϊκή ακόμη εποχή, η Μήλος με κύριο οικισμό τη Φυλακωπή, θα γνωρίσει τεράστια ακμή ως κέντρο του κυκλαδικού πολιτισμού. Και τώρα, στα χρόνια της εκπνοής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τα καλλιτεχνήματα του παρελθόντος της έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων αρχαιολατρών, που σπεύδουν να ανακαλύψουν και να καρπωθούν ό,τι προλαβαίνουν. Και αμφορείς και αγαλματίδια και νομίσματα… Το πρώτο μισό του 19ου αι. η διασπορά ελληνικών αρχαιοτήτων της Μήλου στα διεθνή μουσεία είναι ήδη εντυπωσιακή. Σκάβουν ανεξέλεγκτα και ό,τι βρίσκουν, το παίρνουν, εξασφαλίζοντας εύκολα μία άδεια από την Υψηλή Πύλη. Αλλά και να μην εξασφαλίσουν την άδεια, δεν πτοούνται… Ωστόσο, ένα τέτοιο άγαλμα! Ούτε που μπορούσαν να φανταστούν ότι θα κρύβεται στα σπλάχνα του νησιού!
Το άγαλμα χωρίζεται σε δύο κομμάτια (με σημείο τομής τους μηρούς) που προσαρμόζονται σ΄ έναν σιδερένιο άξονα. Ο Κεντρωτάς, με τη βοήθεια γεωργών των παρακείμενων χωραφιών, «σπάει» τα δύο μέλη και τα μεταφέρει στον στάβλο του. Η είδηση του ευρήματος έχει διαρρεύσει σε όλο το νησί και κάποιοι περίεργοι χωρικοί, σπεύδουν στον στάβλο να το δουν. «Μα, δύο μέτρα άγαλμα;». Αυτή την εποχή, ήπια άνοιξη στο Αιγαίο, το νησί βρίθει ξένων θησαυροθήρων. Τα εδάφη του είναι ανασκαλεμένα από λαθρανασκαφές ή έστω, ανασκαφές με άδειες των Οθωμανών.
«Ακριβώς επί τα ίχνη της ανακαλύψεως αυτής» καταπλέει στο λιμάνι της Μήλου ένα γαλλικό πλοίο και ανάμεσα στους αξιωματικούς που βγαίνουν στην ξηρά είναι ο σημαιοφόρος του σκάφους, βοτανολόγος στο επάγγελμα Ζιλ Ντυμόν ντ΄ Ουρβίλ (Jules Dumont d’ Urville). Με το πρόσχημα της αναζήτησης σπάνιων φυτών, «απλώνει» την έρευνά του προς τον στάβλο του Κεντρωτά και μένει έκθαμβος από το εύρημα (όταν σε λίγο η χώρα απελευθερώνεται, ο ελληνικός Τύπος πλημμυρίζει δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία, «ο ντ΄ Ουρβίλ υπήρξε πράκτωρ των Γάλλων, με αποστολή τον εντοπισμό και τη συλλογή αρχαίων θησαυρών προς εμπλουτισμόν της συλλογής του βασιλέως»). Το ποσό που θέλει ο Κεντρωτάς για να δώσει το άγαλμα είναι 1200 φράγκα, αλλά ο Γάλλος δεν τα έχει. Δίνει 400 που κρατά επάνω του ως αρραβώνα και σπεύδει να βρει τα υπόλοιπα. Ζητά δανεικά από τον καπετάνιο του πλοίου του, αλλά εκείνος του ξεκαθαρίζει πως δεν ήρθε στη Μήλο για να αγοράσει αγάλματα κι επιπλέον πως έχει ήδη ένα βαρύ φορτίο στο σκάφος και δεν προτίθεται να του προσθέσει κι έναν τέτοιο μαρμάρινο όγκο! Πείθεται όμως να τον αφήσει να φύγει αμέσως για την Κωνσταντινούπολη και να ενημερώσει τον Γάλλο πρέσβη.
Αλλά το ταξίδι του ντ΄ Ουρβίλ διαρκεί περισσότερο απ΄ όσο μπορεί ο νησιώτης γεωργός να περιμένει. Καθώς έχουν εμφανιστεί κάμποσοι πελάτες για το πολύτιμο εύρημά του, αθετεί την υπόσχεση στον Γάλλο σημαιοφόρο και το πουλάει σε έναν Έλληνα ιερέα, ο οποίος στο μεταξύ το έχει δει, έχει υπολογίσει την τεράστια αξία του κι έχει πάρει «το πράσινο φως» από τον προκαθήμενο της ελληνορθόδοξης εκκλησίας να το αγοράσει, ακόμα και σε ποσό μεγαλύτερο των 1200 φράγκων, που ζητούσε από τον Γάλλο ο αγρότης. Ο ιερέας πληρώνει και στέλνει ένα πλοιάριο να φορτώσουν το άγαλμα.
Μάχη πριν την Επανάσταση – «Θα είναι πιο όμορφη χωρίς χέρια»…
Όταν ο νέος απεσταλμένος της Γαλλίας, υποκόμης ντε Μαρσελλούς (de Marcellus), γραμματέας της πρεσβείας, φτάνει στο λιμάνι της Μήλου με το ζητούμενο ποσό και τις ευλογίες του πρέσβη, το κάτω κομμάτι της Αφροδίτης έχει ήδη φορτωθεί στο πλοίο της εκκλησίας. Το επάνω, περιμένει τη σειρά του στην παραλία… Άνθρωποι του νησιού παρακολουθούν τη φόρτωση, αλλά οι Γάλλοι, διαμαρτυρόμενοι ότι εκείνοι «έκλεισαν» πρώτοι το εύρημα και συνεπώς τους ανήκε, ορμούν με τη βία να το αρπάξουν. Και τότε επεμβαίνουν οι ντόπιοι για να εμποδίσουν την αρπαγή. Λίγα χρόνια μετά, δημοσιεύματα του Τύπου περιγράφουν: «η παραλία της Μήλου έγινε σκηνή μιας από τας πρώτας μάχας της απελευθερώσεως. Ίσως έσπασαν μερικά κεφάλια και μύτες, αλλά ατυχώς! Η Αφροδίτη έχασε τους βραχίονάς της μέσα εις τον θόρυβον και την συμπλοκήν». Για εκατοντάδες νεκρούς κατά την συγκεκριμένη εμπλοκή, θα κάνει αναφορά στο έργο του ο ιστορικός Δ. Φωτιάδης, γεγονός που δεν επιβεβαιώνεται από άλλη σωζόμενη πηγή.
Όσο για την κατάληξη, παρότι τα ημερολόγια τόσο του ελληνικού, όσο και του γαλλικού πλοίου δεν αναφέρουν κάτι για το περιστατικό, μαρτυρίες των χρονικογράφων της εποχής θέλουν τους Γάλλους ναύτες να ορμούν στο ελληνικό και να αρπάζουν με τη βία το επάνω κομμάτι του αγάλματος, φορτώνοντας ταυτόχρονα συνάδελφοί τους στην κορβέτα και το κάτω. Μέσα στον πανικό, σπάει στο ύψος του μπράτσου ο δεξιός βραχίονας της θεάς και πέφτει στη θάλασσα, ενώ ο αριστερός υφίσταται σοβαρές φθορές. Γρήγορα γρήγορα οι Γάλλοι ναύτες σηκώνουν άγκυρα και απομακρύνονται από την ακτή. Τώρα που άφησαν τη Μήλο με το άγαλμα στην κατοχή τους, δεν κινδυνεύουν. Θα ακολουθήσουν το μακρύ δρομολόγιο με τις πάμπολλες στάσεις, που χάραξε ο ντε Μαρσελλούς. Άνοιξη του 1820 φεύγουν από τη Μήλο, μία χειμωνιάτικη νύχτα του 1821 θα φτάσουν στην Κωνσταντινούπολη! Λέγεται μάλιστα ότι ο πρέσβης εκείνο το ίδιο βράδυ της άφιξης ανεβαίνει στο πλοίο και μένοντας έκθαμβος από το γλυπτό, δίνει εντολή στον κυβερνήτη να αποπλεύσει χωρίς χρονοτριβή για τη Γαλλία, φοβούμενος ενδεχόμενη απώλεια…
Με τούτα και με κείνα μπαίνει Μάιος και κάποτε πια η Αφροδίτη, ταλαιπωρημένη, πληγωμένη από την περιπέτεια, καταλήγει στο παλάτι του Λουδοβίκου ΙΗ’. «Ο νεαρός ναυτικός, Ντυμόν ντ’ Ουρβίλ, ο “ηθικός αυτουργός” όλης αυτής της περιπέτειας της Αφροδίτης, εκλήθη ενώπιον του μονάρχου, όστις του απένειμε το παράσημον του ιππότου του αγίου Λουδοβίκου και του εδώρισεν ένα καλλιτεχνικώς τυπωμένον και χρυσόδετον βιβλίον περί αιγυπτιακής τέχνης. Συνέστησε, δε, την ταχείαν προαγωγήν του νεαρού σημαιοφόρου, όστις κατά το μετέπειτα στάδιον ανεδείχθη εις ιστορικόν πρόσωπον» δημοσιεύει το «Ελεύθερον Βήμα».
Σχετικά δε με το θαυμαστό απόκτημά του, ο Λουβοδίκος παίρνει μία εντελώς ανερμήνευτη, αψυχολόγητη απόφαση… Προσέχοντας τις βλάβες στον αριστερό βραχίονα του αγάλματος, και λίγο πριν το στείλει στο μουσείου του Λούβρου, δίνει εντολή να αποκολληθεί εντελώς από τον κορμό ο τραυματισμένος βραχίονας! «Θα ήταν ωραιότερο χωρίς βραχίονες, παρά με πρόσθετα μέλη (!)» αποφαίνεται…
Έκτοτε, διακόσια και πλέον χρόνια, η Ελληνίδα θεά κοσμεί το βάθρο της στο ξένο μουσείο. Πριν από καμμία 15αριά χρόνια, έρευνα για τη δημοφιλία των εκθεμάτων του Λούβρου, αποκάλυψε ότι ο κύριος όγκος των επισκεπτών του μουσείου έρχονταν πρώτα για τη Μόνα Λίζα κι ύστερα για την Αφροδίτη της Μήλου. Την επόμενη χρονιά, το άγαλμα αποσύρθηκε για συντήρηση. Για καιρό πολύ, η θεά δεν κοσμούσε την περίοπτη θέση στην οποία ήταν τοποθετημένη για να διευκολύνει την πρόσβαση των επισκεπτών. Η μέτρηση δημοφιλίας, ωστόσο, έδινε πάντα το ίδιο αποτέλεσμα. Οι επισκέπτες έρχονταν πια για να δουν έστω το βάθρο της!
ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
«Οι αρχαιότητες στα χρόνια της επανάστασης», Σοφία Ματθαίου-Αθηνά Χατζηδημητρίου (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών/Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Αθήνα 2022)
«Ελληνικός Πολιτισμός», Brian A. Sparkes (Ινστιτούτο Βιβλίου – Α. Καρδαμήτσα, Αθήνα 2002)
«Το έθνος και τα ερείπιά του – Αρχαιότητα, αρχαιολογία και εθνικό φαντασιακό στην Ελλάδα», Γιάννης Χαμηλάκης (Εκδόσεις του εικοστού πρώτου, Αθήνα 2012)
«Ιστορία των Αθηναίων», Δημητρίου Γρ. Καμπούρογλου (Εκδόσεις ΠΑΛΜΟΣ, Αθήνα 1995
Τα αιτήματα προς τη βρετανική κυβέρνηση πληθαίνουν προκειμένου να εισαγάγει το ισοδύναμο του Τμήματος Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας των Ηνωμένων Πολιτειών (DOGE), αφότου αποκαλύφθηκε η έκταση των αποκαλούμενων «δαπανών για woke σκουπίδια» σε προγράμματα στο εξωτερικό που εμπίπτουν στην ομπρέλα της «ποικιλομορφίας, ισότητας και ένταξης» (Diversity, equity and inclusion – DEI).
Οι διαδοχικές συντηρητικές και εργατικές κυβερνήσεις έχουν υπογράψει προγράμματα όπως αυτό για τις 9.550.000 λίρες που χορηγήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2024 στην Cowater International για την υποστήριξη της «λογοδοσίας και της ένταξης» στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης που έγινε γνωστή μετά από διερεύνηση έχει έρθει μέσω του προϋπολογισμού ξένης βοήθειας που διαχειρίζεται το Γραφείο Ανάπτυξης Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας (FCDO), αν και οι εγχώριες δαπάνες για ακαδημαϊκά προγράμματα και τέχνη που φαίνεται να ωθούν την ατζέντα DEI έχουν επίσης δεχτεί έντονη κριτική.
«Στρατηγική ενσωμάτωσης των φύλων»
Πάνω από μισό εκατομμύριο λίρες (£575.000 ή €692.980) χορηγήθηκαν στο Ark Group από το Γραφείο Ανάπτυξης για παροχή συμβουλών για τη «στρατηγική ενσωμάτωσης φύλων» στις Ένοπλες Δυνάμεις της Ιορδανίας, υπό την προηγούμενη συντηρητική κυβέρνηση, τον Μάρτιο του 2024.
Τα προγράμματα ανά την υφήλιο που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της «κλιματικής κρίσης» είναι επίσης σημαντικοί αποδέκτες τεράστιων χρηματικών ποσών του Ηνωμένου Βασιλείου, με περισσότερες από 101 εκατομμύρια λίρες (121,72 εκατ. ευρώ) να δίνονται στην «προσαρμογή και την αειφόρο μετάβαση των ωκεανών» σε Ινδονησία, Φιλιππίνες, Βιετνάμ και Μοζαμβίκη, με συμβόλαιο που ανατέθηκε στο DAI Global τον Νοέμβριο του 2024.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επίσης διαθέσει επιπλέον £12 εκατομμύρια (€14,46 εκατ.) για μια «ομάδα εργασίας για θέματα πρόσβασης σε χρηματοδότηση κλίματος» στον Μαυρίκιο, με τη σύμβαση να εξακολουθεί να βρίσκεται σε καθεστώς διαγωνισμού μέχρι τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους, όπως δείχνει η βάση δεδομένων.
Ενώ πολλοί οδηγοί στο Ηνωμένο Βασίλειο πλήττονται από τη συμφόρηση, τη Ζώνη Πολύ Χαμηλών Εκπομπών Καυσαερίων και τις χρεώσεις στάθμευσης, σχεδόν μισό εκατομμύριο λίρες (£499.649,60 / €602.170) εγκρίθηκαν από το Γραφείο Ανάπτυξης το 2023 για να δοθούν ως δώρο 15 ηλεκτρικά οχήματα «στις αλβανικές φυλακές» από τη βρετανική πρεσβεία στην Τίρανα.
Από τη στιγμή που κέρδισε τις γενικές εκλογές τον περασμένο Ιούλιο, το Εργατικό κόμμα έχει επανειλημμένα ισχυριστεί ότι υπάρχει μια «μαύρη τρύπα £22 δισεκατομμυρίων» στο δημόσιο ταμείο δαπανών, για το οποίο η καγκελάριος Ρέιτσελ Ρηβς δήλωσε ότι απαιτεί σαρωτικές περικοπές, όπως η απώλεια του επιδόματος καυσίμων για την πλειονότητα των συνταξιούχων.
«Ζήτημα προτεραιοτήτων»
Μια ομάδα που λειτουργεί υπό το όνομα The Procurement Files από τον Δεκέμβριο του 2024 έχει αντλήσει πληροφορίες από τη δημοσίως διαθέσιμη βάση δεδομένων των κυβερνητικών δαπανών για να εκθέσει μερικές από τις περισσότερο αμφιλεγόμενες δαπάνες, δουλεύοντας με τη δημοσιογράφο Σάρλοτ Τζιλ, η οποία διαχειρίζεται ένα ιστολόγιο και χρησιμοποιεί την ονομασία @wokewaste.
Επίσης, υπό εξέταση βρέθηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια που απονέμονται σε διπλωματικές δαπάνες, όπως η ανακαίνιση πρεσβειών και γραφείων των ανώτατων πρέσβεων.
Ένας εκπρόσωπος της ομάδας Procurement Files δήλωσε στην Epoch Times: «Το Ηνωμένο Βασίλειο ξοδεύει πάνω από 100 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως για τόκους. Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε να βρεθούν τρόποι για να μειώσουμε τις τεράστιες δαπάνες και να διασώσουμε τα χρήματα των φορολογουμένων του Ηνωμένου Βασιλείου.»
«Για εμάς, είναι ζήτημα προτεραιοτήτων. Γιατί ο φορολογούμενος του Ηνωμένου Βασιλείου να χρηματοδοτεί ένα πρόγραμμα για ‘πράσινη αστική ανάπτυξη στη Σομαλία’ ή για έναν ‘κώδικα συμπεριφοράς καταδύσεων καρχαρία στις Μαλδίβες’ όταν οι άνθρωποι εδώ δυσκολεύονται να πληρώσουν υπερφουσκωμένους λογαριασμούς ρεύματος;
»Πολιτικοί από τους Συντηρητικούς και τη Μεταρρύθμιση, συμπεριλαμβανομένου του Νάιτζελ Φάρατζ, έχουν έρθει σε επαφή με εμάς και παρακολουθούν το έργο μας.
»Θα ακολουθήσουμε το γενικό σχέδιο που όρισε ο Ίλον Μασκ και η ομάδα DOGE των ΗΠΑ, το οποίο και επικροτούμε.»
Ο επικεφαλής του κόμματος Reform UK, Ρίτσαρντ Τάις, μιλάει σε επισκέπτες σε λεωφορείο προεκλογικής εκστρατείας στο Κίρκμπυ του Άσφιλντ της Αγγλίας, στις 15 Μαρτίου 2024. (Leon Neal/Getty Images)
Ο βουλευτής του κόμματος Reform, Ρίτσαρντ Τάις, είπε στην Epoch Times: «Πιστεύω ότι εκφράζω την πλειοψηφία των λογικών Βρετανών, των Βρετανών με κοινή λογική, όταν λέω ότι χρειαζόμαστε ένα ισοδύναμο του DOGE στο Ηνωμένο Βασίλειο.
»Όπως έχει αποδειχθεί στην Αμερική, οι μόνοι άνθρωποι που αντιτίθενται σε μια τέτοια υπηρεσία είναι οι ανίκανοι ή οι διεφθαρμένοι γραφειοκράτες. Ας εκθέσουμε το ύψος της σπατάλης της κυβέρνησης, της διαφθοράς, και της αδιαφορίας για τα χρήματα των φορολογουμένων. Ο κόσμος θέλει πλήρη διαφάνεια — ας του την δώσουμε.»
Ο Σαμ Μπίντγουελ, διευθυντής του Next Generation, μέρους του Ινστιτούτου Adam Smith, δήλωσε στην πλατφόρμα κοινωνικών μέσων X: «Τα οφέλη ενός βρετανικού DOGE θα φανούν σε μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και όχι σε βραχυπρόθεσμες αποταμιεύσεις.
»Έχουμε αρκετές εκατοντάδες υπαλλήλους ρυθμιστικών φορέων, ημικρατικούς οργανισμούς και [περίεργες κρατικές ομάδες], οι οποίοι παράγουν πλήθος αντιαναπτυξιακών κανονισμών. Η απομάκρυνση και η μεταρρύθμιση αυτών των σωμάτων θα ήταν ένα τεράστιο καθαρό κέρδος.»
Ορισμένοι συντηρητικοί υποστήριξαν τις εκκλήσεις για ένα DOGE στο Ηνωμένο Βασίλειο, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής των Συντηρητικών της Σκωτίας, Ράσσελ Φίντλεϋ, ο οποίος υποσχέθηκε σε ομιλία την Τρίτη να δημιουργήσει μια υπηρεσία «αξίας και αποτελεσματικότητας» της Σκωτίας σε περίπτωση που εκλεχθεί πρώτος υπουργός.
Ο Φίντλεϋ είπε ότι ένα τέτοιο τμήμα θα επιφορτιζόταν με τον «τερματισμό της σπατάλης, την εύρεση τρόπων εξοικονόμησης χρημάτων και την παροχή μεγαλύτερης αξίας για τους φορολογούμενους.»
Ο Ράσσελ Φίντλεϋ, μπροστά από μια επιγραφή των Συντηρητικών, σε φωτογραφία αρχείου. (Jane Barlow/Pa)
«Πράσινη ανάπτυξη» και «υγεία γαρίδας»
Παρόλα αυτά, η βρετανική κυβέρνηση δεν μίλησε για ενδεχόμενη κατάργηση προγραμμάτων όπως των £22.490.382 (€27.109.681,56) που χορηγήθηκαν από το Γραφείο Ανάπτυξης στην PwC για «πράσινη ανάπτυξη» στο Νεπάλ λίγο μετά την ανάληψη της Βουλής από τους Εργατικούς τον Ιούλιο του 2024.
Υπό την προηγούμενη κυβέρνηση, χορηγήθηκαν 220 εκατομμύρια λίρες στο Palladium για το πρόγραμμα «Εταίροι της Βρετανίας για Επιταχυνόμενες Κλιματικές Μεταβάσεις» σε αναπτυσσόμενες χώρες, με επιλογή για υπερδιπλασιασμό αυτού του ποσού. Η ίδια εταιρεία πήρε επίσης £15,5 εκατομμύρια για να παραδώσει ένα πρόγραμμα «Κλιματικών έξυπνων θέσεων εργασίας» στην Ουγκάντα.
Το Γραφείο Ανάπτυξης δεν είναι η μοναδική κρατική υπηρεσία που βρέθηκε υπό διερεύνηση, με το υπουργείο Εσωτερικών επίσης να δέχεται επίκριση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την απονομή £133.000 στην Alcis Holdings για να παρακολουθεί την «απαγόρευση ναρκωτικών που επέβαλαν οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν.»
Στα συμβόλαια που διερευνήθηκαν, γενναιόδωρες δαπάνες για διπλωματία υψηλού επιπέδου είναι κάτι που εμφανίζεται συχνά, με £179.931 να χορηγούνται για «αντικατάσταση κλιματιστικών» στη βρετανική Ύπατη Αρμοστεία στο Μπαρμπάντος και ένα συμβόλαιο 14,4 εκατομμυρίων λιρών για μια ανακαίνιση ολόκληρου του κτηρίου στην Ύπατη Αρμοστεία στην Κένυα.
Μικρότερες ποσότητες χρηματοδότησης έχουν επίσης δεχτεί κριτική σχετικά με τη χρησιμότητα του προγράμματος, με μια ακαδημαϊκή μελέτη για την “Υγεία των γαρίδων στο Μπαγκλαντές» να παίρνει £50.000 τον Μάιο του 2023 μέσω του υπουργείου Περιβάλλοντος, Τροφίμων, και Αγροτικών Υποθέσεων.
Πινακίδα του υπουργείου Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου. (Yui Mok/Pa Media)
«Glitching Transgenderism»
Χρηματοδότηση που δίνεται από το Συμβούλιο Τεχνών, η οποία προωθεί θέματα DEI, έχει επίσης επίσης δεχτεί επικρίσεις από σχολιαστές και χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως τα £185.627 που δόθηκαν από το Συμβούλιο Έρευνας Τεχνών και Ανθρωπιστικών Επιστημών (ACHR) σε έναν ακαδημαϊκό τρανς για την έρευνα «Trans Performance Now: Glitching Transgenderism» στο πανεπιστήμιο Northumbria.
Η Τζιλ έχει επισημάνει αρκετές έρευνες που χρηματοδοτούνται από την AHRC στο έργο της, γράφοντας ότι «ο φορολογούμενος χρηματοδοτεί τη δική του κατάρρευση», άθελά του με προγράμματα όπως «η Ευρώπη που χτίστηκε από την ομοφυλοφιλική πορνογραφία», το οποίο πήρε £841.627 για τέσσερα χρόνια στο πανεπιστήμιο Birmingham City.
Xρηματοδότηση από το ACHR για ακαδημαϊκά προγράμματα στο εξωτερικό περιλάμβανε £ 318.510 για μια έρευνα που ισχυρίζεται ότι το νερό έχει βιώσει τραύμα και στοχεύει να «αντιμετωπίσει τα τρέχοντα ζητήματα νερού και ψυχικής υγείας που επηρεάζουν τις κοινότητες ιθαγενών» στο Περού και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από τότε που πήρε τον έλεγχο του Λευκού Οίκου για δεύτερη φορά, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει εκκινήσει ένα ευρύτατο και γρήγορο πρόγραμμα για να μειώσει αυτές που θεωρεί περιττές και μερικές φορές διεφθαρμένες κυβερνητικές δαπάνες, διορίζοντας τον διευθυντή του SpaceX, Ίλον Μασκ, ως επικεφαλής του DOGE, το οποίο ονομάστηκε έτσι από ένα αστείο που κυκλοφορούσε στο Διαδίκτυο.
Η πρώτη ριζοσπαστική κίνηση του DOGE ήταν να ανακοινώσει την μείωση του εργατικού δυναμικού της USAID από 14.000 σε 294 μετά από έλεγχο που αποκάλυψε ότι χρηματοδοτούσε προγράμματα όπως 1,5 εκατομμύρια δολάρια για την «Προχωρημένη DEI σε χώρους εργασίας της Σερβίας», καθώς και 2 εκατομμύρια δολάρια για αλλαγές φύλου και για «ΛΟΑΤΚΙ ακτιβισμό» στην Γουατεμάλα, και 32.000 δολάρια για ένα «τρανσέξουαλ κόμικ» στο Περού.
Διαμαρτυρόμενοι κατά της Υπηρεσίας Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE) μαζί με Δημοκρατικούς νομοθέτες στο Καπιτώλιο στην Ουάσινγκτον, στις 11 Φεβρουαρίου 2025. (Madalina Vasiliu/The Epoch Times)
Διαδηλώσεις για την USAID
Η USAID ιδρύθηκε το 1961 από τον Αμερικανό πρόεδρο Τζον Φ. Κένεντι για διαχείριση ανθρωπιστικής βοήθειας για λογαριασμό της κυβέρνησης των ΗΠΑ, αλλά μεγάλο μέρος του έργου της ανατίθεται πλέον σε εξωτερικούς φορείς.
Ο Μασκ ισχυρίζεται ότι έχει ήδη εξοικονομήσει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ περισσότερα από 3,4 δισεκατομμύρια δολάρια σταματώντας συμβάσεις DEI, και έχει μιλήσει για εκτεταμένη «απάτη» και «σπατάλη» αναρτώντας στην πλατφόρμα του Χ.
Η ομάδα του Τραμπ έχει πει ότι έως και ένα τρισεκατομμύριο δολάρια θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν μέσω του DOGE, αν και υπάρχει αντίθεση από Δημοκρατικούς και πολλές ΜΚΟ και άλλους που εργάζονται στον τομέα της ξένης βοήθειας.
Ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας είπε νωρίτερα αυτόν τον μήνα στο X: «Οι διεφθαρμένοι πολιτικοί που ‘διαδηλώνουν’ έξω από το κτίριο της USAID είναι αυτοί που παίρνουν χρήματα από την USAID. Γι’ αυτό είναι εκεί – θέλουν τα κλεμμένα φορολογηθέντα σας δολάρια!»
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής χρημάτων στον κόσμο για ξένη βοήθεια, με σημαντική διαφορά. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος προμηθευτής στον κόσμο, δίνοντας περίπου 15,4 δισεκατομμύρια λίρες το 2023, σε σύγκριση με περίπου 71,9 δισεκατομμύρια λίρες από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Ουκρανία δέχθηκε τους όρους μιας συμφωνίας με τις ΗΠΑ για τα ορυκτά της, με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να είναι πιθανό να μεταβεί την Παρασκευή στην Ουάσιγκτον για να την υπογράψει.
«Άκουσα να λένε ότι θα έρθει την Παρασκευή. Σίγουρα αυτό είναι ΟΚ για εμένα. Θα ήθελα να την υπογράψει μαζί μου και κατανοώ ότι αυτό είναι μια μεγάλη υπόθεση, μια πολύ μεγάλη υπόθεση», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ χθες Τρίτη από τον Λευκό Οίκο, όταν ερωτήθηκε σχετικά με την ενδεχόμενη επίσκεψη Ζελένσκι.
Ο Τραμπ έχει ζητήσει από την Ουκρανία να δώσει πρόσβαση στις ΗΠΑ στους ορυκτούς της πόρους προκειμένου να αποζημιωθούν για τα δισεκατομμύρια δολάρια που προσέφερε στο Κίεβο η προηγούμενη κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν εξαιτίας της σύρραξης με τη Ρωσία.
Σύμφωνα με υψηλόβαθμο Ουκρανό αξιωματούχο που μίλησε χθες στο AFP, το Κίεβο είναι έτοιμο να υπογράψει, καθώς οι Αμερικανοί «έχουν αφαιρέσει όλους τους όρους που δεν μας ταίριαζαν, κυρίως τα 500 δισεκ. δολάρια», το ποσό που εκτιμά η Ουάσιγκτον ότι θα της αποφέρουν τα ορυκτά της Ουκρανίας.
Οι ΗΠΑ θα εκμεταλλευθούν από κοινού με την Ουκρανία τον ορυκτό της πλούτο και τα έσοδα που θα προκύψουν θα πάνε σε ένα νεοσύστατο ταμείο το οποίο θα μπορούσε να είναι «κοινό για την Ουκρανία και την Αμερική», εξήγησε η ίδια πηγή.
Πριν την υπογραφή αυτής της συμφωνίας την Παρασκευή, οι ηγέτες των 27 χωρών-μελών της ΕΕ αναμένεται να έχουν βιντεοδιάσκεψη σήμερα προκειμένου να ενημερωθούν από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν για τη συνάντησή του με τον Τραμπ τη Δευτέρα.
Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών μεταξύ των δύο προέδρων αναφέρθηκε το ενδεχόμενο μιας σύντομης εκεχειρίας και η έγκριση της Ρωσίας για τη συμμετοχή των Ευρωπαίων στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις: οι σύμμαχοι του Κιέβου ελπίζουν ότι έπειτα από τρία χρόνια πολέμου θα υπάρξει κάποια πρόοδος προς την ειρήνη, αν και παράλληλα προειδοποιούν κατά μίας συμφωνίας που θα ισοδυναμούσε με «παράδοση» της Ουκρανίας.
Η Ρωσία, που έχει καταλάβει το 20% του εδάφους της Ουκρανίας, τονίζει ότι δεν θα σταματήσει τις εχθροπραξίες παρά μόνο εφόσον οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις καταλήξουν σε ένα αποτέλεσμα «που της ταιριάζει»: επιμένει να ζητά από την Ουκρανία να τις παραχωρήσει τις πέντε επαρχίες που ελέγχει πλήρως ή εν μέρει ο ρωσικός στρατός, καθώς και διαβεβαιώσεις ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Μετά την τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Τραμπ και του Ρώσου ομολόγου του, Βλαντίμιρ Πούτιν, στις 12 Φεβρουαρίου, οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να ετοιμάσουν μια δική τους πρόταση για τον τερματισμό του πολέμου, καθώς φοβούνται ότι θα αποκλειστούν από τις διαπραγματεύσεις.
Τη Δευτέρα, ο Μακρόν προσπάθησε να πείσει τον Τραμπ να αλλάξει στάση, όπως θα κάνει αύριο Πέμπτη και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ κατά την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο.
«Εκτιμούμε το γεγονός ότι οι εταίροι μας είναι έτοιμοι όχι μόνο να συνεχίσουν αλλά και να αυξήσουν την υποστήριξή τους προς τη χώρα μας και τον λαό μας», δήλωσε από την πλευρά του ο Ζελένσκι χθες το βράδυ, διευκρινίζοντας ότι είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Μακρόν.
Με την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο στις 20 Ιανουαρίου, ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος έχει αλλάξει εντελώς την αμερικανική πολιτική στο θέμα της Ουκρανίας, έχει επιτεθεί στον Ζελένσκι και τονίζει ότι υπάρχει «αρκετά μεγάλο δυναμικό» συνεργασίας μεταξύ της Μόσχας και της Ουάσιγκτον για την ανάπτυξη των μεγάλων αποθεμάτων στρατηγικών ορυκτών στη Ρωσίας και στις κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές.
Νέα συνάντηση μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών διπλωματών είναι προγραμματισμένη για το τέλος της εβδομάδας, σύμφωνα με τη Μόσχα, έπειτα από αυτή που πραγματοποιήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου στη Σαουδική Αραβία μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών.
Δύο ουκρανικές εταιρείες θα συμμετάσχουν στην κατασκευή πρωτότυπων drone για το Πεντάγωνο, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να ενισχύσουν γρήγορα τις μη επανδρωμένες ικανότητές τους. Η Μονάδα Καινοτομίας Άμυνας (Defense Innovation Unit – DIU), η οποία στοχεύει στην ταχεία ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών στο αμερικανικό στρατιωτικό σύστημα, ανακοίνωσε στις 14 Μαρτίου την ανάθεση συμβάσεων σε τέσσερεις εταιρείες για την ανάπτυξη νέων επιθετικών drone μίας χρήσης.
Μεταξύ αυτών, οι αμερικανικές αμυντικές εταιρείες AeroVironment και Dragoon Technologies εξειδικεύονται στην κατασκευή μη επανδρωμένων αεροπορικών συστημάτων (Unmanned Aerial Systems-UAS). Παράλληλα, οι εταιρείες λογισμικού Auterion και Swan, που συνεργάζονται με Ουκρανούς κατασκευαστές drone, θα συμβάλουν στη δημιουργία των πρωτοτύπων. Η επιλογή των αναδόχων έγινε έπειτα από εξέταση 165 προτάσεων από το Πεντάγωνο, το οποίο προχώρησε και σε δοκιμαστικές πτήσεις των προϊόντων που αναπτύχθηκαν από τις εταιρείες που έλαβαν συμβάσεις.
Για λόγους ασφαλείας, η DIU δεν αποκάλυψε τα ονόματα των ουκρανικών εταιρειών.
Ο Τρεντ Εμενέκερ, διαχειριστής προγραμμάτων της DIU, δήλωσε ότι ο οργανισμός ανυπομονεί να αναπτύξει νέες, χαμηλού κόστους τεχνολογίες drone που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στα μελλοντικά πεδία μάχης. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτός ήταν και ο στόχος του Κογκρέσου όταν καθοδήγησε το Πεντάγωνο να επιταχύνει την παροχή δυνατοτήτων στους στρατιώτες με ταχύτερο ρυθμό από τα παραδοσιακά αμυντικά προγράμματα.
Οι συμβάσεις εντάσσονται στο πρόγραμμα Artemis, το οποίο στοχεύει στην ανάπτυξη drone μακράς εμβέλειας, ικανών να λειτουργούν χωρίς πρόσβαση σε δορυφορικά συστήματα πλοήγησης και ανθεκτικών σε ηλεκτρονικά αντίμετρα. Η εμπειρία της Ουκρανίας στην ανάπτυξη drone υπό συνθήκες πολέμου τα τελευταία τρία χρόνια, καθώς και η διατήρηση της αμυντικής της βιομηχανίας παρά την εισβολή, την καθιστούν πολύτιμο εταίρο για τις ΗΠΑ, οι οποίες επιδιώκουν να αξιοποιήσουν αυτήν τη γνώση.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της DIU, οι στόχοι του προγράμματος Artemis βασίζονται σε δεδομένα από τα τρέχοντα πεδία μάχης καθώς και σε ανατροφοδότηση από τους χρήστες του αμερικανικού στρατού σχετικά με τις απαιτούμενες δυνατότητες για την αντιμετώπιση απειλών από προηγμένους αντιπάλους. Οι εταιρείες που έλαβαν συμβάσεις καλούνται να παρουσιάσουν ένα επιτυχημένο πρωτότυπο μέχρι τα τέλη Μαΐου. Τα drone θα πρέπει να είναι εκτοξευόμενα από το έδαφος, χαμηλού κόστους, με εμβέλεια 30 έως 180 μιλίων, ικανότητα πτήσης σε χαμηλό ύψος και δυνατότητα μεταφοράς διαφορετικών φορτίων.
Το αμερικανικό στρατιωτικό επιτελείο έχει ενισχύσει τις προσπάθειες για την ανάπτυξη drone, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε τη σημασία των UAS στις σύγχρονες στρατιωτικές τακτικές. Το 2023, το Πεντάγωνο ανακοίνωσε την πρωτοβουλία Replicator, η οποία στοχεύει στην ανάπτυξη χιλιάδων αυτόνομων συστημάτων έως το 2025. Την επόμενη χρονιά, παρουσίασε νέα, απόρρητη στρατηγική για τα drone, με στόχο την παρακολούθηση και αντιμετώπιση απειλών UAS σε πραγματικό χρόνο και την ενσωμάτωσή τους στον στρατηγικό σχεδιασμό των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων.
Αν και οι ΗΠΑ παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στην Ουκρανία, η βασική τους ανησυχία επικεντρώνεται στην Κίνα. Το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας προετοιμάζεται για πόλεμο και έχει επενδύσει μαζικά στον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεών του, με έμφαση στον πόλεμο μέσω drone, καθιστώντας την τεχνολογία αυτή κρίσιμη για την αμερικανική στρατηγική άμυνας.
Εκτιμάται ότι έχουν σκοτωθεί 43.000 Ουκρανοί στρατιώτες από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκυ.
Σε μια ενημέρωση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 8 Δεκεμβρίου, ο Ζελένσκυ ανέφερε επίσης ότι 370.000 έχουν τραυματιστεί από την έναρξη της σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Είπε ότι τα επικαιροποιημένα στοιχεία για τις ρωσικές απώλειες δείχνουν περισσότερες από 750.000 θύματα, συμπεριλαμβανομένων 198.000 νεκρών και περισσότερων από 550.000 τραυματιών.
Ο Ζελένσκυ έκανε την ανάρτηση μετά την συνάντηση με τον εκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, καθώς ηγέτες διαφόρων χωρών συγκεντρώθηκαν το Σαββατοκύριακο στο Παρίσι για την εορταστική επαναλειτουργία του παγκοσμίου φήμης καθεδρικού ναού Νοτρ Νταμ.
Ο Τραμπ μέσω του Truth Social έγραψε στις 8 Δεκεμβρίου ότι η Ουκρανία είχε χάσει «400.000 στρατιώτες και πολύ περισσότερους πολίτες». Είπε επίσης ότι η Ρωσία είχε 600.000 Ρώσους στρατιώτες που «κείτονται τραυματισμένοι ή νεκροί».
Αυτοί οι αριθμοί ρωσικών απωλειών ευθυγραμμίζονται με εκείνους που έδωσε το Πεντάγωνο στις 9 Οκτωβρίου.
Ο Τραμπ έγραψε: «Θα πρέπει να υπάρξει άμεση εκεχειρία και να αρχίσουν διαπραγματεύσεις.
«Πάρα πολλές ζωές χάνονται τόσο άσκοπα, πάρα πολλές οικογένειες καταστρέφονται και αν συνεχιστεί, μπορεί να μετατραπεί σε κάτι πολύ μεγαλύτερο και πολύ χειρότερο.
«Γνωρίζω καλά τον Βλαντιμίρ. Είναι η ώρα του να δράσει. Η Κίνα μπορεί να βοηθήσει. Ο κόσμος περιμένει».
Ο Ζελένσκυ δήλωσε ότι είχε μια «καλή συνάντηση» με τον Τραμπ.
Είπε, ωστόσο, ότι μια κατάπαυση του πυρός «δεν μπορεί να τελειώσει απλώς με ένα κομμάτι χαρτί και μερικές υπογραφές».
Τον Οκτώβριο, η πρόσκληση προς την Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ έγινε βασικό σημείο στο «σχέδιο νίκης» του Ζελένσκυ.
Ωστόσο, οποιαδήποτε απόφαση για την ένταξη της Ουκρανίας στην στρατιωτική συμμαχία θα απαιτούσε μεγαλύτερη διαδικασία και την ομόφωνη συμφωνία όλων των κρατών μελών.
Η επιλογή του Τραμπ για ειδικό απεσταλμένο για την Ουκρανία και την Ρωσία είναι ο Κιθ Κέλογκ, ένας 80χρονος, εξαιρετικά παρασημοφορημένος, απόστρατος στρατηγός τριών αστέρων.
Ο Κέλογκ και ο πρώην επικεφαλής του προσωπικού του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας Φρεντ Φλίτζ παρουσίασαν ένα σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου νωρίτερα φέτος, λέγοντας ότι θα προσπαθήσουν να παγώσουν τις γραμμές του μετώπου και να πιέσουν για διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας.
Οι Κέλογκ και Φλιτζ δημοσίευσαν προηγουμένως ορισμένα από τα σημεία του σχεδίου τους σε ένα ερευνητικό έγγραφο για την δεξαμενή σκέψης America First Policy Institute, όπου και οι δύο κατέχουν ηγετικές θέσεις.
Η εν λόγω έκθεση χαρακτήριζε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ως μια σύγκρουση που θα μπορούσε να αποφευχθεί, και προκλήθηκε λόγω της πλατφόρμας εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Μπάιντεν.
Το έγγραφο υπογράμμιζε επίσης τους επανειλημμένους ισχυρισμούς του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν ότι δεν πρέπει να επιτραπεί στην Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και ότι το να της επιτραπεί κάτι τέτοιο θα υπονόμευε την εθνική της ασφάλεια.
Εν μέσω των συνεχιζόμενων εχθροπραξιών στη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας, οι ανησυχίες για ευρύτερες γεωπολιτικές επιπτώσεις αυξάνονται.
Τον περασμένο μήνα, η Ουκρανία πραγματοποίησε τα πρώτα της πλήγματα εντός ρωσικού εδάφους με αμερικανικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς ATACMS.
Πύραλοι ATACMS, που παρείχαν οι ΗΠΑ, εκτοξεύονται από μια άγνωστη τοποθεσία στην Ουκρανία στις 19 Νοεμ., 2024. (Lachen Pyshe Telegram via AP)
Στην συνέχεια, οι ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν έναν υπερηχητικό βαλλιστικό πύραυλο μεσαίου βεληνεκούς για να πλήξουν στόχους στην ανατολική ουκρανική πόλη Ντνίπρο στις 21 Νοεμβρίου. Ο πύραυλος ήταν οπλισμένος με μη πυρηνική κεφαλή.
Στις 18 Νοεμβρίου, ο Πούτιν υπέγραψε ένα νέο δόγμα που μειώνει το όριο για τη χρήση πυρηνικών όπλων.
Το δόγμα αναφέρει πλέον ότι μια επίθεση κατά της Ρωσίας από οποιοδήποτε έθνος που χρησιμοποιεί συμβατικούς πυραύλους που προμηθεύεται από πυρηνική δύναμη θα θεωρείται κοινή επίθεση.
