Μήνας: Οκτώβριος 2023

Το ανάκτορο των Αρχανών: Ένα μινωικό ανάκτορο που ήρθε πρόσφατα στο φως

Παρασκευή, 03 Νοέ, 2023Κυριακή, 29 Οκτ, 2023 Από NEWSROOM

Ένα λαμπερό ανάκτορο, στην κυριολεξία, φαίνεται ότι ήταν το μινωικό ανάκτορο των Αρχανών, όπως αποκάλυψε η φετινή ανασκαφή τής Αρχαιολογικής Εταιρείας υπό τη διεύθυνση της δρος Έφης Σαπουνά-Σακελλαράκη. Όπως ενημερώνει ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, η ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε στο βορειότερο, μέχρι στιγμής, τμήμα του ανακτόρου προσέθεσε πολλά νέα στοιχεία για το κτίριο και συμπλήρωσε τις γνώσεις μας για την αρχιτεκτονική και την κατασκευή του. Συγκεκριμένα, ανασκάφηκαν ο ισόγειος χώρος και ο πρώτος όροφος, ενώ πλήθος λίθων είχαν καταπέσει από τον δεύτερο ή τρίτο όροφο, συμπαρασύροντας τμήματα των δαπέδων.

Όπως σημειώνει η ίδια ανακοίνωση, το πιο ενδιαφέρον στοιχείο των φετινών ανασκαφών ήταν η αποκάλυψη της χρήσης για την κατασκευή του ενός λαμπερού υλικού, του γυψόλιθου, γνωστού από τη Φαιστό και την Κνωσό. Στις Αρχάνες χρησιμοποιήθηκε καθ’ υπερβολήν σε παραστάδες, πολύθυρα κ. ά. δημιουργώντας την εντύπωση του «λαμπερού» κτιρίου. Σημαντική ήταν και η αποκάλυψη του πολύθυρου του ανακτόρου, το οποίο μαζί με το δίθυρο -που επίσης αποκαλύφθηκε- από γυψόλιθο και έναν κεντρικό κίονα συγκροτούν το τμήμα ενός «Minoan Hall», σημαντικού στοιχείου της πολυτελούς μινωικής αρχιτεκτονικής.

Ένα ακόμη νέο στοιχείο είναι ο εντοπισμός του σημείου από όπου είχε αρχίσει η πυρκαγιά με αποτέλεσμα την καταστροφή αυτού του τμήματος του ανακτόρου. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, όπως είχε διαπιστωθεί στις ανασκαφές του 1999/2000 όλο το βόρειο ανασκαμμένο τμήμα (δωμάτια 30-33) είχε καταστραφεί από ισχυρή πυρκαγιά, αντίθετα με το λοιπό προς νότια και δυτικά τμήμα, το οποίο και ανεσκάφη τότε. Η πυρκαγιά είχε φθάσει στους 1.000 βαθμούς, όπως είχε γνωμοδοτήσει τότε η Πυροσβεστική Υπηρεσία, η οποία είχε κληθεί. Στον χώρο 33, εξάλλου, που δεν ήταν αποθηκευτικός, είχαν βρεθεί συγκεντρωμένα περί τα 20 μεγάλα πιθάρια, που περιείχαν κρασί, λάδι, ακόμη και υφάσματα, όπως επίσης ιδιαίτερα αγγεία για άρωμα και ένας αιγυπτιακός σκαραβαίος.

Από την ανασκαφή του 2023 φάνηκε ότι η φωτιά προήλθε από έναν χώρο ανωτέρου ορόφου. Παχύ στρώμα στάχτης και καμένου ξύλου βρέθηκε κυρίως στο ΒΑ τμήμα και έφθασε μέχρι το δάπεδο. Από το σημείο αυτό ίσως εξαπλώθηκε η φωτιά. Στη γωνία αυτή του ανασκαφέντος χώρου θα υπήρχε ιερό, όπως δείχνουν τα λίγα διασωθέντα θραύσματα από λίθινα αγγεία: ένα από ορεία κρύσταλλο, ένα από γκρίζο/λευκόλιθο, ένα από εγχάρακτο στεατίτη, καθώς και τμήματα οψιανού. Πρέπει να σημειωθεί, ότι ο οψιανός δεν είναι σύνηθες εργαλείο στην εποχή αυτή (ΥΜΙ περίοδο, περί το 1600 π. Χ.). Το πλήθος των οψιανών, επομένως, που βρίσκεται εδώ έχει μάλλον τελετουργικό/μαγικό χαρακτήρα.

Στο ιερό έχουν βρεθεί ακόμη τμήματα από μικροσκοπικά δείγματα μεγάλων αγγείων, όπως π.χ. από χύτρες, που είναι αφιερωματικά. Ένα ακόμη τελετουργικό εύρημα ήταν ένας θαλάσσιος τρίτωνας, που αποτελούσε όργανο επίκλησης της θεότητας, όπως γνωρίζουμε από σφραγίδα που έχει βρεθεί στο Ιδαίον Άντρο. Θαλάσσια βότσαλα μεγαλύτερου μεγέθους, που συμβολίζουν τη θαλάσσια υπόσταση της θεότητας και τη χρήση τους γνωρίζουμε από την Κνωσό, βρέθηκαν λίγο μακρύτερα (χώρος 37). Τα βότσαλα αυτά συλλέχθηκαν διασπαρμένα κοντά σε έναν εξαίρετο σφραγιδόλιθο από αχάτη με παράσταση ψαριού, που βρέθηκε στον διπλανό χώρο (34). Το ιερό, όπως συμβαίνει συχνά, δεν χρησιμοποιήθηκε ξανά στα μινωικά χρόνια, σημειώνει, μεταξύ άλλων, η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ που αναφέρει πολλά σημαντικά στοιχεία από τις νέες έρευνες.

Το ανάκτορο των Αρχανών βρίσκεται 15 χλμ από αυτό της Κνωσού, με το οποίο, όπως υπολογίσθηκε από τον Γιάννη Σακελλαράκη (Ανακοίνωση σε Κρητολογικό Συνέδριο) έχει το ίδιο μέγεθος. Για την ιστορία του εντοπισμού του, ο σερ Άρθουρ Έβανς, προφανώς έχοντας επισημάνει κάποια στοιχεία, πίστεψε, σύμφωνα με τις βικτωριανές αντιλήψεις της εποχής, ότι εκεί θα βρισκόταν το «θερινό ανάκτορο» της Κνωσού. Το ανάκτορο στη συνέχεια αναζήτησαν οι Μαρινάτος και Πλάτων αλλά σε λάθος θέσεις.

Έτσι, τη δεκαετία του΄60, ο νεαρός τότε αρχαιολόγος Γιάννης Σακελλαράκης, ψάχνοντας στα υπόγεια των σπιτιών αλλά και αποτυπώνοντας ορατά ερείπια βυθισμένα στους δρόμους, είχε την καλή τύχη να βρεθεί στην είσοδο του ανακτόρου, το οποίο αποδείχθηκε μεγαλοπρεπές: Τριώροφο, κατασκευασμένο από λαξευτούς πωρόλιθους, με τοιχογραφίες που εικονίζουν φυτικά και θαλάσσια μοτίβα και γυναικεία μορφή, δάπεδα από χρωματιστούς σχιστόλιθους, βωμούς και πλήθος κινητών, πολύτιμων αντικειμένων, όπως: χρυσελεφάντινα ειδώλια, ανάγλυφους λίθινους λύχνους, ποικίλα αγγεία, ειδώλια κ.ά. Όλα αυτά δεν άφηναν αμφιβολία για την αποκάλυψη του περιζήτητου ανακτόρου από το οποίο ήρθαν στο φως ο θεατρικός του χώρος και το Αρχείο. Ακόμη, ένα από τα ευρήματα, ο περίφημος «οικίσκος των Αρχανών» αποτελεί το μοντέλο για τη μορφή, που θα είχε ένα μινωικό σπίτι, βάζοντας έτσι, τον σύγχρονο άνθρωπο μέσα σ’ αυτό.

Ε.Μ.

Πάνω από 200 περιοδικά υγείας ζητούν από τον ΠΟΥ να κηρύξει «Παγκόσμια Έκτακτη Κατάσταση Υγείας» επικαλούμενα την κλιματική αλλαγή

Δευτέρα, 30 Οκτ, 2023Κυριακή, 29 Οκτ, 2023 Από NAVEEN ATHRAPPULLY

Περισσότερα από 200 περιοδικά υγείας δημοσίευσαν ταυτόχρονα ένα κύριο άρθρο που καλεί τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) να κηρύξει την «κρίση του κλίματος και της φύσης» ως παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία, ακόμη και όταν πολλοί επιστήμονες αμφισβητούν την προπαγάνδα των οικολόγων.

«Ο κόσμος ανταποκρίνεται σήμερα στην κλιματική κρίση και στην κρίση της φύσης σαν να πρόκειται για ξεχωριστές προκλήσεις. Αυτό είναι ένα επικίνδυνο λάθος», αναφέρει το κύριο άρθρο της 25ης Οκτωβρίου, όπως δημοσιεύθηκε στο British Medical Journal (BMJ). «Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θα πρέπει να ανακηρύξει την αδιαίρετη κρίση του κλίματος και της φύσης ως παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία». Το κύριο άρθρο υποστήριξε ότι η κλιματική αλλαγή πρόκειται να «ξεπεράσει την αποψίλωση των δασών και άλλες αλλαγές στις χρήσεις γης ως ο κύριος παράγοντας απώλειας της φύσης».

Η «αδιαίρετη πλανητική κρίση» θα οδηγήσει σε ελλείψεις γης, στέγης, τροφίμων και νερού, επιδεινώνοντας έτσι τη φτώχεια και οδηγώντας σε μαζική μετανάστευση και συγκρούσεις, αναφέρεται.

«Η άνοδος της θερμοκρασίας, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών είναι μερικές από τις σημαντικότερες απειλές για την υγεία που επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή».

Επιπλέον, η έκθεση υποστήριξε ότι (α) η ρύπανση έχει βλάψει την ποιότητα των υδάτων και έχει προκαλέσει αύξηση των ασθενειών που μεταδίδονται με το νερό, (β) έχει σημειωθεί «εντυπωσιακή απώλεια» της γενετικής ποικιλότητας στα συστήματα διατροφής, η οποία απειλεί την πρόσβαση σε καλή διατροφή, και (γ) χιλιάδες είδη έρχονται σε στενή επαφή λόγω των αλλαγών στη χρήση της γης, αυξάνοντας την ανταλλαγή παθογόνων μικροοργανισμών και ανοίγοντας το δρόμο για την εμφάνιση νέων ασθενειών και πανδημιών.

Τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, η Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα (Conference of the Parties-COP) συμφώνησε για την αποτελεσματική διατήρηση και διαχείριση τουλάχιστον του 30% της γης, των παράκτιων περιοχών και των ωκεανών του πλανήτη έως το 2030. Ωστόσο, «πολλές δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στις COP δεν έχουν τηρηθεί», αναφέρεται στο κύριο άρθρο.

«Αυτό επέτρεψε στα οικοσυστήματα να ωθηθούν ακόμη περισσότερο στο χείλος του γκρεμού, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο να φτάσουμε σε ‘σημεία καμπής’ -διαταραχές στη λειτουργία της φύσης», αναφέρεται. «Εάν αυτά τα γεγονότα συνέβαιναν, οι επιπτώσεις στην υγεία θα ήταν παγκοσμίως καταστροφικές».

«Οι τρεις προϋποθέσεις για να κηρύξει ο ΠΟΥ μια κατάσταση ως κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία διεθνούς ενδιαφέροντος είναι ότι είναι σοβαρή, ξαφνική, ασυνήθιστη ή απροσδόκητη, έχει επιπτώσεις στη δημόσια υγεία πέραν των εθνικών συνόρων του πληγέντος κράτους και μπορεί να απαιτήσει άμεση διεθνή δράση. Η κλιματική αλλαγή φαίνεται να πληροί όλες αυτές τις προϋποθέσεις».

Εκτός από το BMJ, άλλες εκδόσεις που συγκαταλέγονται στα 200 περιοδικά που δημοσιεύουν το κύριο άρθρο περιλαμβάνουν τα The Lancet, JAMA, The National Medical Journal of India, MJA και East African Medical Journal.

Το κύριο άρθρο έρχεται καθώς περισσότεροι από 1.800 επιστήμονες και επαγγελματίες από όλο τον κόσμο υπέγραψαν πρόσφατα μια κοινή Παγκόσμια Διακήρυξη για το Κλίμα (World Climate Declaration) στην οποία δηλώνεται ότι «δεν υπάρχει έκτακτη ανάγκη για το κλίμα». Η διακήρυξη δημοσιεύθηκε από την Παγκόσμια Ομάδα Πληροφοριών για το Κλίμα (Global Climate Intelligence Group-CLINTEL), ένα ανεξάρτητο ίδρυμα που δραστηριοποιείται στον τομέα της κλιματικής αλλαγής και της πολιτικής.

Στη διακήρυξη επισημαίνεται ότι το κλίμα της Γης ποικίλλει από τότε που υπάρχει, με τον πλανήτη να βιώνει διάφορες ψυχρές και θερμές φάσεις. Η Μικρή Εποχή των Παγετώνων έληξε μόλις το 1850, ανέφεραν. «Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τώρα βιώνουμε μια περίοδο θέρμανσης».

Η δήλωση διέψευσε την ιδέα ότι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) βλάπτει το περιβάλλον. Το διοξείδιο του άνθρακα είναι «απαραίτητο» για όλη τη ζωή στη γη και είναι «ευνοϊκό» για τη φύση. Το επιπλέον CO2 έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παγκόσμιας βιομάζας των φυτών, ενώ παράλληλα ενισχύει τις αποδόσεις των καλλιεργειών παγκοσμίως, αναφέρεται.

Άνθιση της φύσης

Οι ισχυρισμοί ότι η κλιματική αλλαγή βλάπτει το περιβάλλον έχουν αμφισβητηθεί από πολλούς εμπειρογνώμονες. Σε ένα άρθρο της 29ης Σεπτεμβρίου στο CLINTEL, η Τζοάν Νόβα (Joanne Nova), πτυχιούχος Μοριακής Βιολογίας, επισήμανε ότι ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος της Αυστραλίας -το μεγαλύτερο σύστημα υφάλων στον κόσμο- έχει δει τώρα «δύο χρόνια με ρεκόρ υψηλής κάλυψης κοραλλιών».

Οι κινδυνολόγοι της κλιματικής αλλαγής συνήθιζαν να επισημαίνουν τη μείωση της κάλυψης των κοραλλιών ως ένδειξη περιβαλλοντικής ζημίας που προκαλείται από την αλλαγή του κλίματος.

Το 2012, η κάλυψη των κοραλλιών στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο ήταν τόσο φτωχή που ήταν λιγότερη από το ήμισυ των πρόσφατων αριθμών. Αλλά από τότε, ο ύφαλος έχει αυξηθεί ραγδαία, παρά τους ισχυρισμούς περί αύξησης του CO2, υποτιθέμενων θερμότερων ωκεανών και ανόδου της στάθμης της θάλασσας.

Πράσινη χελώνα στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο της Αυστραλίας, στις 13 Ιουλίου 2021. (Melanie Sun/The Epoch Times)

Ένα άλλο αφήγημα που διαδίδεται από τους κινδυνολόγους είναι ότι η κλιματική αλλαγή προκαλεί το λιώσιμο των πάγων στη Γροιλανδία. Σε ένα άρθρο του CLINTEL στις 3 Ιουλίου, ο φιλοξενούμενος συγγραφέας Γιόργκεν Κάινικε (Jorgen Keinicke) επεσήμανε ότι οι θερμοκρασίες στη Γροιλανδία έφτασαν στο μέγιστο το 2010, ενώ η μαζική απώλεια πάγου κορυφώθηκε το 2011/2012.

«Το λιώσιμο κατά την επόμενη δεκαετή περίοδο είναι αξιοσημείωτα χαμηλότερο από εκείνο της προηγούμενης δεκαετίας», ανέφερε. «Από το 2010, στη Γροιλανδία επικρατεί πιο κρύο και η ετήσια απώλεια μάζας έχει αντίστοιχα μειωθεί. Η NASA δείχνει ότι η ταχύτητα ανόδου της στάθμης της θάλασσας είναι επίσης χαμηλότερη από το 2016».

Επιπλέον, ο ισχυρισμός του κύριου άρθρου του BMJ ότι υπάρχει «κρίση της φύσης» και «απώλεια της φύσης» είναι ύποπτος, δεδομένου ότι τα στοιχεία της NASA δείχνουν ότι η πράσινη κάλυψη του πλανήτη έχει στην πραγματικότητα αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες.

Σε μια ανάρτηση του Απριλίου 2019, η NASA ανέφερε ότι «ο κόσμος είναι κυριολεκτικά ένα πιο πράσινο μέρος από ό,τι ήταν πριν από 20 χρόνια», επικαλούμενη στοιχεία από τη δορυφορική της επιτήρηση.

«Το ‘πρασίνισμα’ του πλανήτη τις τελευταίες δύο δεκαετίες αντιπροσωπεύει μια αύξηση της φυλλικής επιφάνειας των φυτών και των δέντρων που ισοδυναμεί με την έκταση που καλύπτουν όλα τα τροπικά δάση του Αμαζονίου. Υπάρχουν τώρα περισσότερα από δύο εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια επιπλέον πράσινης φυλλικής επιφάνειας ετησίως, σε σύγκριση με τις αρχές της δεκαετίας του 2000 – μια αύξηση 5 τοις εκατό», αναφέρεται.

Το σχέδιο του ΥΠΑΑΤ για την ανασυγκρότηση του κτηνοτροφικού κλάδου στη Θεσσαλία

Κυριακή, 29 Οκτ, 2023 Από NEWSROOM

Τη δυνατότητα πλήρους χρηματοδότησης σε όσους κτηνοτρόφους επλήγησαν στις καταστροφικές πλημμύρες της Θεσσαλίας και επιθυμούν να επιστρέψουν στο επάγγελμα δίνει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Συγκεκριμένα, όπως είχε ανακοινώσει από τη Λάρισα ο αρμόδιος υπουργός Λευτέρης Αυγενάκης, «δεν θα υπάρξει λεπτό καθυστέρηση στην εφαρμογή του προγράμματος ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας».

Προς αυτή την κατεύθυνση, μέσω του Μέτρου 5.2. του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, οι κτηνοτρόφοι θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν το ζωικό τους κεφάλαιο, αλλά και να χτίσουν από την αρχή τις σταβλικές τους εγκαταστάσεις χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψουν ούτε ένα ευρώ οι ίδιοι μιας και θα χρηματοδοτηθούν 100%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, από τις πλημμύρες χάθηκαν περισσότερα από 115 χιλιάδες αιγοπρόβατα, βοοειδή και χοίροι ενώ καταστράφηκαν και σταβλικές εγκαταστάσεις.

Σύμφωνα με αυτοψία που διενεργούν οι αρμόδιοι φορείς, αλλά και με όσα έχουν δηλώσει οι παραγωγοί που επλήγησαν, εκτός από το ζωικό κεφάλαιο καταστροφές έχουν υποστεί σταβλικές εγκαταστάσεις, παγολεκάνες, σιλό όπου αποθηκεύονται ζωοτροφές, καθώς και άλλες υποστηρικτικές εγκαταστάσεις που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία ενός στάβλου.

«Όσον αφορά την απώλεια του ζωικού κεφαλαίου, αυτή θα αποζημιωθεί όπως προβλέπεται από τον ΕΛΓΑ και θα αφορά όσους έχουν κάνει τη δήλωσή τους, ενώ οι καταστροφές στις εγκαταστάσεις αυτές θα αποζημιωθούν από την κρατική αρωγή», δήλωσαν στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Επιπλέον, έχει προβλεφθεί η δημιουργία κτηνοτροφικών πάρκων στις περιοχές που επλήγησαν, όπου οι κτηνοτρόφοι μέσω της οικονομίας κλίμακας θα μπορέσουν να μειώσουν τα έξοδα τους, ενώ θα τους παρασχεθεί και δωρεάν συμβουλευτική για όσους μπουν στο Μέτρο 5.2. από κτηνιατρικές σχολές της χώρας για διάστημα τριών ετών, ώστε να γίνουν βιώσιμοι και παραγωγικοί.

Όμως, όπως υπογραμμίζουν τα στελέχη του ΥΠΑΑΤ, «το εν λόγω μέτρο δεν είναι αποζημιωτικού χαρακτήρα. Απευθύνεται σε όσους πραγματικά επιθυμούν να παραμείνουν στο επάγγελμα, να δημιουργήσουν κοπάδια και να παράξουν ξανά».

Το ζωικό κεφάλαιο

Το ζωικό κεφάλαιο της Θεσσαλίας αναμφίβολα υπέστη σοβαρές απώλειες από τις πλημμύρες της θεομηνίας. Μεταξύ άλλων έχασαν τη ζωή τους 84.528 αιγοπρόβατα, 7.963 βοοειδή και 23.131 χοίροι.

Όπως είχε αναφέρει και ο κος Αυγενάκης, οι κτηνοτρόφοι θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν τις απώλειες που έχουν υποστεί στο ζωικό τους κεφάλαιο με 100% χρηματοδότηση, χωρίς να χρειαστεί να βάλουν ούτε ένα ευρώ οι ίδιοι.

Τη δεδομένη στιγμή, όπως ανέφεραν τα στελέχη του ΥΠΑΑΤ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «τα μοναδικά ζώα που είναι προς διάθεση αυτή τη χρονική περίοδο είναι τα έγκυα θηλυκά, τα οποία και λόγω της υψηλής τιμής γάλακτος, καθιστούν δύσκολη τη διάθεσή τους, καθώς οι κτηνοτρόφοι τα κρατάνε για να εκμεταλλευτούν το γάλα, όταν αυτά γεννήσουν. Ίδια είναι και η εικόνα που εντοπίζεται στις αγορές του εξωτερικού».

Έτσι, ο σχεδιασμός έχει στραφεί κατά κύριο λόγο στην απόκτηση μικρών και όχι ενήλικων θηλυκών, την περίοδο του Φεβρουαρίου – Μαρτίου του 2024. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να υπάρξει απώλεια εισοδήματος για τους κτηνοτρόφους και αυτό γιατί θα αρχίσουν να γίνονται παραγωγικά το Δεκέμβριο του 2024.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος 5.2 φτάνει τα 45 εκατ. ευρώ. Χρήματα υπεραρκετά μιας και ο αριθμός των ζώων πολλαπλασιαζόμενος με τις τιμές αγοράς απόκτησης είναι μικρότερος του ποσού αυτού.

Τα ίδια στελέχη, απαντώντας σε όσα έχουν ακουστεί το προηγούμενο διάστημα για το ότι δεν υπάρχουν ζώα και πού θα βρεθούν αυτά, σημειώνουν ότι «μόνο στη περιοχή της Θεσσαλίας, στις κτηνιατρικές βάσεις είναι εγγεγραμμένα περισσότερα από 1 εκατομμύριο ζώα και το επόμενο διάστημα αναμένεται να γεννηθούν 1,5 εκατομμύρια μικρά».

Θα πρέπει να τονιστεί, πάντως, ότι θα υπάρχουν επιτροπές που θα ελέγχουν ότι τα ζώα είναι κατάλληλα για αγορά, θα είναι υπεύθυνες για τυχόν υπερχρεώσεις ενώ θα δίνουν και το τελικό «ΟΚ» για το αν μια σταβλική εγκατάσταση είναι έτοιμη να υποδεχθεί τα ζώα.

Η προμήθεια των ζώων θα γίνει από συνεταιρισμούς και παραγωγικές μονάδες που θα υποδείξει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ώστε να πληρούνται οι απαιτήσεις και να καλύπτουν κάθε κτηνοτροφική εγκατάσταση που έχει η κάθε περιοχή.

Οι κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις

Στο ίδιο καθεστώς θα υπαχθεί και η επαναδημιουργία των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων που καταστράφηκαν στη Θεσσαλία. Οι ενταγμένοι κτηνοτρόφοι του Μέτρου 5.2 θα μπορέσουν να φτιάξουν από τη αρχή τους στάβλους τους με χρηματοδότηση 100%, μιας και στις επιλέξιμες δαπάνες περιλαμβάνονται και οι δαπάνες υποδομών.

Εντός των επόμενων ημερών, ίσως και μέσα στην επόμενη εβδομάδα, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θα δώσει στη δημοσιότητα τα πρότυπα σχέδια στάβλων.

Προβλέπονται να είναι κατασκευασμένοι με τέτοιο τρόπο, ώστε τα σταβλισμένα ζώα να μπορούν να αποδίδουν 100% της παραγωγής τους.

Επιπλέον, θα τηρούν πλήρως τους κανόνες υγιεινής και βιοασφάλειας, ενώ θα προβλέπεται και η δημιουργία εγκαταστάσεων, διαθέσιμων στους κτηνοτρόφους, προκειμένου να μπορούν απεγκλωβίζουν τα ζώα τους σε περίπτωση πλημμυρών. «Γενικότερα θα είναι υπερσύγχρονες μονάδες που θα μπορούν να αξιοποιήσουν όλες τις τελευταίες τεχνολογίες γύρω από τη ζωική παραγωγή» επισήμαναν.

Τα κτηνοτροφικά πάρκα

Στο νομοσχέδιο που ετοιμάζει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων υπάρχει μέριμνα για την απλοποίηση ίδρυσης και λειτουργίας κτηνοτροφικών πάρκων, τα οποία θα λειτουργούν με συγκεκριμένους κανόνες που πληρούν την ευζωία, και την υγιεινή των ζώων.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, με τη δημιουργία τους θα υπάρξουν οικονομίες κλίμακας και βελτιστοποίηση της παραγωγής και της οικονομικής βιωσιμότητας των κτηνοτρόφων.

Το ΥΠΑΑΤ βρίσκεται σε συνεννόηση με την τοπική αυτοδιοίκηση η οποία θα πρέπει να υποδείξει τους κατάλληλους χώρους, που θα πρέπει να πληρούν κάποιους βασικούς όρους, όχι μόνο ως προς τη χρήση αλλά και ως προς τη δυνατότητα διαφυγής των ζώων σε περίπτωση επανάληψης των πλημμυρών.

«Θα είναι εύκολα προσβάσιμα από τα χωριά, αλλά σε τέτοια σημεία που, σε περίπτωση μιας πιθανής πλημμύρας, να υπάρξει ασφαλής διαφυγή του ζωικού κεφαλαίου», σημείωσαν τα στελέχη του ΥΠΑΑΤ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η δημιουργία των κτηνοτροφικών πάρκων, σύμφωνα με τα ίδια στελέχη, θα έχει μεταξύ άλλων και ως αποτέλεσμα τη μείωση των εξόδων των κτηνοτρόφων, ενώ θα τους προσφέρεται και δωρεάν συμβουλευτική για τρία χρόνια.

«Το έχουμε προβλέψει αυτό σε συνεργασία με καθηγητές από την Κτηνιατρική Σχολή του ΑΠΘ, της Κτηνιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και συγκεκριμένα με το τμήμα Ζωικής Παραγωγής. Θα δημιουργηθούν ομάδες οι οποίες θα παρακολουθούν και θα συμβουλεύουν τους κτηνοτρόφους, ώστε να είναι βιώσιμοι και παραγωγικοί», κατέληξαν.

Του Θ. Παπακώστα

Εθνική υπόθεση η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων

Κυριακή, 29 Οκτ, 2023 Από NEWSROOM

«Η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων είναι εθνική υπόθεση και δεν πρόκειται να μείνουμε παρατηρητές επιτρέποντας την εξάπλωση αυτού του φαινομένου», τόνισε η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη, μιλώντας στο ΑΠΕ-MΠE για το φλέγον, όπως διαμορφώνεται, ζήτημα της εγκληματικότητας των ανηλίκων.

Όπως επεσήμανε, η ενδοσχολική βία και παραβατικότητα των ανηλίκων, που μπορεί να οδηγήσουν στην εγκληματικότητα, βρίσκονταν εξαρχής στην ατζέντα της κυβέρνησης, ενώ σημείωσε ότι «η µετα-COVID περίοδος, έβγαλε στην επιφάνεια πρωτόγνωρες συμπεριφορά, ιδίως στους εφήβους».

Επίσης, η κα Ζαχαράκη αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης και ειδικά του υπουργείου που προΐσταται, για την αντιμετώπιση της παιδικής παραβατικότητας-εγκληματικότητας και εκτίμησε ότι η συνεργασία όλων μπορεί να φέρει απτά αποτελέσματα.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφίας Ζαχαράκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι το εξής:

Ερ.: Η εγκληματικότητα των ανηλίκων, ένα φαινόμενο με παγκόσμιες διαστάσεις, διογκώνεται συνεχώς και στη χώρα μας. Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες του υπουργείου και της κυβέρνησης γενικότερα, για την αντιμετώπιση του προβλήματος;

Απ.: Πρέπει να ορίσουμε με σαφήνεια τις έννοιες εγκληματικότητα, παραβατικότητα και ενδοσχολική βία μεταξύ ανηλίκων είτε αυτή διαπράττεται μεταξύ τους είτε από τους ανήλικους προς τους ενήλικες.

Η εγκληματικότητα μεταξύ των ανηλίκων αποτελεί ανησυχητικό παγκόσμιο φαινόμενο. Στη χώρα μας τα προβλήματα εντοπίζονται, κυρίως, στην παραβατικότητα των ανηλίκων εντός και εκτός σχολείου με κέντρο την (οπαδική και την ενδοσχολική βία). Συναντάμε, όμως, πολλά σοκαριστικά περιστατικά σε χώρες του δυτικού κόσμου. Αυτό που πρέπει να τονιστεί δεν είναι τόσο η γεωγραφική έκταση της εγκληματικότητας των ανηλίκων όσο το ότι έχει πολλές διαστάσεις με ιδιαίτερα αυξημένη ένταση. Για εμάς ως Πολιτεία δεν υπάρχει εφησυχασμός, η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων είναι εθνική υπόθεση και δεν πρόκειται να μείνουμε παρατηρητές, επιτρέποντας την εξάπλωση αυτού του φαινομένου. Άλλωστε, τα συγκεκριμένα περιστατικά ενδοσχολικής βίας και παραβατικότητας που μπορεί να οδηγήσουν στην εγκληματικότητα βρίσκονται εξαρχής στην ατζέντα της κυβέρνησης, τόσο εντός των σχολείων, όπου απαιτείται διακριτός σχεδιασμός, όσο και έξω από αυτά, όπου το ζήτημα καθίσταται πιο περίπλοκο. Και ο ίδιος ο πρωθυπουργός ασχολείται προσωπικά με την πλήρη αποτύπωση και την αντιμετώπιση, αλλά κυρίως τις μεθόδους πρόληψης του φαινομένου.

Υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες που έχουν ελήφθησαν την προηγούμενη τετραετία με τριπλό στόχο: καταγραφή του φαινομένου, στήριξη της Σχολικής Κοινότητας, διαμόρφωση πλαισίου αποτελεσματικών πρακτικών για την αντιμετώπιση του. Σε νομοθετικό επίπεδο, αλλά και στο κομμάτι της εκπαίδευσης, όταν και ως υφυπουργός με την τότε υπουργό Νίκη Κεραμέως είχαμε πραγματοποιήσει την πρώτη εισαγωγή ψυχολόγων σε Γενικό Σχολείο και είχαμε διπλασιάσει τον αριθμό των ψυχολόγων-κοινωνικών λειτουργών σε 3.200. Νομοθετήθηκε νέο πλαίσιο για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού, ενώ έχει ενισχυθεί η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα ζητήματα αυτά με το πρόγραμμα «φιλία», συγχρόνως μέσω της ένταξης των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στο σχολικό πρόγραμμα που βοηθούν στην πρόληψη, μέσω των θεματικών του αλληλοσεβασμού και της διαφορετικότητας, της κατάρριψης στερεοτύπων και προώθησης της ισότητας, του σεβασμού των κανόνων και της θετικής συμπεριφοράς, και της αλληλεγγύης, των δημοκρατικών αξιών και της ενεργούς πολιτειότητας. Πολύ σημαντικές είναι και οι πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί για τη φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη.

Με την υποστήριξη της Προεδρίας της Κυβέρνησης προχωράμε, όμως, άμεσα σε μια διυπουργική πρωτοβουλία, με τη μορφή Επιτροπής, την οποία θα συντονίζει το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής & οικογένειας.

Πέρα από τα συναρμόδια υπουργεία, όπως το Παιδείας, Αθλητισμού και Θρησκευμάτων, το Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το Δικαιοσύνης, το Προστασίας του Πολίτη, το Μετανάστευσης και Ασύλου και το Εσωτερικών, πολύ βασικό ρόλο στο έργο της Επιτροπής θα διαδραματίσουν η επιστημονική κοινότητα, οι πολύ αξιόλογες οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών με τις καίριες παρεμβάσεις τους, καθώς και οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης με τις κοινωνικές τους υπηρεσίες.

Το φαινόμενο αυτό χρήζει άμεσης παρέμβασης και δεν πρόκειται να το αντιμετωπίσουμε γραφειοκρατικά. Και βέβαια είναι σημαντικό να προσθέσουμε ότι δεν χωράνε κομματικά στεγανά. Θα απασχολήσουμε και τις αντίστοιχες Επιτροπές στη Βουλή και με χαρά είμαστε διατεθειμένοι να πραγματοποιήσουμε και μια Ολομέλεια για το ζήτημα αυτό. Η σύνθεση απόψεων μεταξύ των κομμάτων θα είναι ωφέλιμη.

Στόχος μας είναι η πρόληψη τέτοιου είδους περιστατικών, η καταγραφή όλων των ήδη ληφθέντων μέτρων, η εκπόνηση νέων για την αντιμετώπιση του φαινομένου, καθώς και η επανένταξη στην κοινωνία των παιδιών µε παραβατική συμπεριφορά. Στόχος είναι μια κοινωνία που να αγκαλιάζει το παιδί, να νοιώθει ότι υπάρχει προστασία και οι γονείς να γνωρίζουν ότι μπορεί να υπάρξει συμβουλευτική και καθοδήγηση από ειδικούς.

Ερ.: Το πρόβλημα της παιδικής παραβατικότητας, σύμφωνα με μελέτες και ειδικούς, ξεκινά από την οικογένεια. Τα περιστατικά παιδικής παραβατικότητας-εγκληματικότητας έχουν αυξηθεί κατακόρυφα έπειτα από τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία του κορονοϊού. Συμμερίζεστε την άποψη αυτή; Θα υπάρξει κάποια θεσμική παρέμβαση;

Απ.: Δεν είναι σωστό να αδιαφορούμε απέναντι στην πραγματικότητα, που είναι η αύξηση των περιστατικών παιδικής παραβατικότητας. Υπάρχουν άλλωστε και επίσημα στοιχεία από την Ελληνική Αστυνομία, που καταδεικνύουν την ανησυχητική έκταση του φαινομένου. Μόνο τον μήνα Σεπτέμβριο, συνελήφθησαν συνολικά 1.353 ανήλικοι για διάφορα αδικήματα, ενώ συνολικά σχηματίστηκαν 1.201 δικογραφίες για ισάριθμες υποθέσεις. Μόνο ανησυχία μπορούν να προκαλέσουν αυτά τα δεδομένα, τα οποία δείχνουν ότι η βία μεταξύ των ανηλίκων είναι πλέον ένα καθημερινό φαινόμενο. Τα αίτια αυτής της μεγάλης έντασης μπορούν να αναζητηθούν στα περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας, κάτι που συνομολογεί και η επιστημονική κοινότητα. Ειδικότερα, η µετα-COVID περίοδος έβγαλε στην επιφάνεια πρωτόγνωρες συμπεριφορά, ιδίως σε ό,τι αφορά τους εφήβους. Κυρίαρχο ρόλο έπαιξε ο εγκλεισμός τους, διότι κλήθηκαν να αποξενωθούν από τον ιστό της γειτνίασης και της κοινότητας, που διαμορφώνει την κοινωνικοποίησή τους και ταυτόχρονα έπρεπε να μάθουν να λειτουργούν σε ένα ατομικό περιβάλλον.

Παράλληλα, είδαμε ότι η πανδημία επηρέασε και τον παραδοσιακό θεσμό της οικογένειας. Έκανε πιο έντονο το στοιχείο της αποξένωσης ανάμεσα στα μέλη της, το οποίο με τη σειρά του ενθάρρυνε τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, αλλά και την έλλειψη του ελέγχου των γονέων απέναντι στα παιδιά τους. Η έλλειψη του ελέγχου, καθώς και του πολύτιμου στοιχείου της επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια ευνόησε την παραβατικότητα και την ανεξέλεγκτη δράση από μέρους των ανηλίκων.

Συνεπώς, η δική μας στόχευση πρέπει να εστιάσει σε πρωτοβουλίες για την πρόληψη του φαινομένου. Να υιοθετήσουμε καλές πρακτικές από το εξωτερικό, αλλά και να ενθαρρύνουμε την εφαρμογή δράσεων που θα ευνοήσουν την ενίσχυση του θεσμού της οικογένειας από τη βάση της, την ευρύτερη κοινωνική ένταξη των ανηλίκων που έχουν προβεί ήδη σε κάποια εγκληματική συμπεριφορά ώστε να λειτουργήσει στο μέλλον υπέρ της προστασίας της κοινωνικής αρμονίας. Η ενίσχυση της οικογένειας προφανώς αγγίζει τη λήψη πολλών μέτρων με οικονομικό και κοινωνικό χαρακτήρα, μέτρα που θα ενδυναμώσουν την αίσθηση της ασφάλειας και της αισιοδοξίας στους πολίτες και θα αντικατοπτρίζεται στις υγιείς σχέσεις. Η οικογένεια είναι ο θεμέλιος λίθος της διαμόρφωσης της προσωπικότητας ενός ανθρώπου και συνδέεται βαθιά με την εξέλιξή του. Είναι προτεραιότητα να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα από τη ρίζα του για να φέρουμε αποτελέσματα.

Ερ.: Η αστυνομική καταστολή θα έπρεπε να είναι, λογικά, η τελευταία παρέμβαση της Πολιτείας για την παιδική εγκληματικότητα. Ποιες πιστεύετε ότι πρέπει να είναι οι πρωτοβουλίες της Πολιτείας πριν φτάσουμε στην επέμβαση της αστυνομίας;

Απ.: Αρχικά, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε το σημαντικό και πολυδιάστατο έργο που επιτελούν τα στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας στον τομέα της αντιμετώπισης των παραβατικών φαινομένων των ανηλίκων. Δεν περιορίζονται μόνο στον τομέα της καταστολής του φαινομένου, που είναι μάστιγα για την εποχή μας, αλλά με την πολύτιμη συνεισφορά των ειδικών παιδοψυχολόγων προχωράμε στην καλύτερη καταγραφή και ανάλυση των περιστατικών, προκειμένου να εφαρμόσουμε τις βέλτιστες δυνατές πρακτικές.

Η καταστολή ναι μεν συνδέεται με την αντιμετώπιση της παραβατικότητας, προγενέστερα όμως οφείλουμε να εμβαθύνουμε στις πρακτικές της προστασίας των ανηλίκων από παραβατικές συμπεριφορές, αλλά και στην ενσωμάτωση των παραβατών, ώστε να τους καταστήσουμε συμμάχους μας στην εθνική αυτή στρατηγική της αντιμετώπισης της βίας. Με οργανωμένο πλαίσιο, με συστηματική συνεργασία όλων των αρμοδίων υπουργείων, με την ενεργοποίηση της Κοινωνίας των Πολιτών και με την ενίσχυση του ανθρωπίνου δυναμικού, καθώς και των κεντρικών κοινωνικών υπηρεσιών ανά περιοχή. Εάν θέλουμε να πετύχουμε και να μη βρισκόμαστε αμιγώς στο στάδιο της καταστολής, οφείλουμε να μην πορευόμαστε με γνώμονα την επικαιρότητα, αλλά με μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, ο οποίος θα μας οδηγήσει στο να βρισκόμαστε ένα βήμα μπροστά από τις εξελίξεις.

Ερ.: Πολλά περιστατικά σημειώνονται και μέσα στα σχολεία. Θα βοηθούσε η αύξηση μαθημάτων που θα είχαν σχέση με τις τέχνες, το περιβάλλον, τον αθλητισμό ή άλλες δραστηριότητες που θα βοηθούσαν στην άμβλυνση του προβλήματος; Υπάρχει κάποια συνεργασία με το αρμόδιο υπουργείο;

Απ.: Είναι πολύ εύστοχη η διαπίστωσή σας, καθώς πράγματι, το σχολείο έχει κομβικό ρόλο στην αποτροπή εκδήλωσης τέτοιων φαινομένων. Ως χώρος ουσιαστικής κοινωνικής ενσωμάτωσης, άμβλυνσης ανισοτήτων και καλλιέργεια ενσυναίσθησης, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει την ασπίδα όχι μόνο στην εξάπλωση του φαινομένου, αλλά και στη ριζική εξάλειψη του. Αρχικά, πρέπει να αναφέρουμε ότι ένα σημαντικό ποσοστό των περιστατικών λαμβάνει χώρα με τη μορφή του σχολικού εκφοβισμού (bullying). Αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει, πέρα από τη μεγέθυνση του ίδιου του φαινομένου, είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό των θυμάτων σιωπά. Πολύ μικρό ποσοστό θυμάτων εκφοβισμού απευθύνονται σε ενήλικους, ενώ περίπου το 97% των παιδιών εκτιμάται ότι φοβούνται να αναφέρουν περιστατικά σχολικού διαδικτυακού εκφοβισμού στους εκπαιδευτικούς.

Οφείλουμε, με την πρωτοβουλία και την καθοδήγηση του υπουργείου Παιδείας να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στο πλαίσιο. Η κατάρτιση ενός ορθολογικού πλαισίο, ενός οδικού χάρτη αντιμετώπισης του προβλήματος στο επίπεδο του σχολείου βοηθά στην αποτελεσματικότερη διαχείριση του φαινομένου. Ο πρόσφατος νόμος «Ζούμε Αρμονικά Μαζί – Σπάμε τη Σιωπή» είναι ακριβώς προς αυτή την κατεύθυνση.

Με την επεξεργασία του πλαισίου αυτού, μπορούμε να ενεργοποιήσουμε ακόμα περισσότερες δυνάμεις, που θα λειτουργήσουν προληπτικά, όπως ο Σύμβουλος Σχολικής Ζωής, ένας εκπαιδευτικός δηλαδή που θα εμπιστεύονται ευκολότερα οι μαθητές για θέματα που δημιουργούν «σκηνικό» εκφοβισμού στη σχολική κοινότητα, ο οποίος θα συνεργάζεται στενά με τον διευθυντή του εκάστοτε σχολείου για την αντιμετώπιση των κρουσμάτων βίας, όπως και οι Ομάδες Δράσης σε επίπεδο διεύθυνσης εκπαίδευσης στις οποίες συμμετέχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, ενώ σε κεντρικό επίπεδο συγκροτείται επιτροπή εμπειρογνωμόνων.

Εμφανέστατα θα βοηθήσει και η ενίσχυση των μαθημάτων μέσα στα εργαστήρια δεξιοτήτων στα δημοτικά σχολεία, αλλά και των μαθημάτων επιλογής που υιοθετούν σπουδαία μηνύματα για τον αλληλοσεβασμό, τη βοήθεια και τη συμμετοχή, τρεις αξίες που καλλιεργούν τον ψυχισμό των παιδιών και διδάσκουν την αποδοχή και την ανιδιοτελή προσφορά. Και βέβαια η ενθάρρυνση δράσεων που προβάλλουν τον εθελοντισμό, μια πολύτιμη αξία, η οποία άπαξ και αφομοιωθεί από ένα παιδί τότε μπορεί να μειώσει τις συμπεριφορές βίας.

Ένα μεγάλο στοίχημα είναι όμως και να παροτρύνουμε τα θύματα να «σπάνε τη σιωπή τους». Και εκτιμώ ότι οι σημαντικές πρωτοβουλίες του υπουργού Κυριάκου Πιερρακάκη και της υφυπουργού Δόμνας Μιχαηλίδου θα αποτελέσουν μια πολύ ουσιαστική βάση. Τα σχολεία πρέπει να λειτουργούν ως κοιτίδα γνώσης και δημιουργίας καλών προσωπικοτήτων και όχι ως ορμητήρια παραβατικών συμπεριφορών κι αυτό είναι υπόθεση όλων μας.

Ερ.: Η παιδική εγκληματικότητα συνδέεται εντόνως και με την οπαδική βία. Η κατανόηση του αθλητικού πνεύματος και του ευ αγωνίζεσθαι θα βοηθούσε. Μήπως θα βοηθούσε και η εξάπλωση του ερασιτεχνικού αθλητισμού;

Απ.: Είναι θλιβερό το γεγονός ότι ο αθλητισμός, που επικοινωνεί τόσο σπουδαία μηνύματα για την ευγενή άμιλλα και την αξία της συμμετοχής και της προσπάθειας, μολύνεται από τα φαινόμενα της οπαδικής βίας. Η κοινωνία μας έχει γίνει μάρτυρας πολλών τραγικών περιστατικών, δράστες των οποίων ήταν και ανήλικα άτομα, όπως συνέβη με την δολοφονία του Άλκη Καμπανού.

Τα τελευταία χρόνια ελήφθησαν αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Έγιναν ακόμα πιο αυστηρές οι ποινές για τους παραβάτες και έγινε πιο εύκολος ο έλεγχος. Παρότι υπήρξε βελτίωση, βλέπουμε ότι η βία είναι ακόμα εδώ. Γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη λήψη μιας σειράς μέτρων για τον περιορισμό του φαινομένου, που περιλαμβάνουν τον ουσιαστικό έλεγχο της νόμιμης ύπαρξης των λεσχών φιλάθλων, την ενίσχυση του ρόλου της Αστυνομίας, τον εκσυγχρονισμό των γηπέδων με συστήματα ασφαλείας, αλλά και τη συνεργασία του Κράτους με τους διεθνείς φορείς και τις ίδιες τις ομάδες. Στον σκοπό αυτό μπορεί να συμβάλει και ο ερασιτεχνικός αθλητισμός. Παροτρύνοντας τα παιδιά στην ενασχόληση με τον αθλητισμό, μπορούμε να πετύχουμε την υιοθέτηση μιας υγιούς κουλτούρας, στην οποία θα κυριαρχήσουν η αλληλεγγύη κι ο σεβασμός στον συνάνθρωπο, μειώνοντας τις βίαιες και τοξικές αντιλήψεις.

Δεν θέλουμε απλά να περιορίσουμε το φαινόμενο της βίας. Θέλουμε να το εξαλείψουμε. Ώστε τα αθλητικά γεγονότα να έχουν γεμάτες κερκίδες και οι οικογένειες να απολαμβάνουν το θέαμα, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η σωματική ακεραιότητα κανενός.

Ερ.: Υπάρχει τρόπος να καταπολεμηθεί η βία, η τοξικότητα, τα αρνητικά πρότυπα, που διαχέονται μέσω του διαδικτύου και των κοινωνικών δικτύων, τα οποία μιμούνται οι ανήλικοι;

Απ.: Δυστυχώς, είναι γεγονός ότι και το διαδίκτυο έχει συμβάλει στην έξαρση του φαινομένου, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της πανδημίας, όταν αποτέλεσε το βασικότερο μέσο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανηλίκων, και αποδεικνύει την πολυποικιλότητα του προβλήματος. Η υπέρμετρη χρήση του διαδικτύου, σε συνδυασμό με την περιορισμένη γνώση της χρήσης του από τους γονείς, αλλά και την έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου προς τα παιδιά, καταλήγει σε μια ανεξέλεγκτη έκφραση μηνυμάτων μίσους, τα οποία πολλές φορές λαμβάνουν διαστάσεις λεκτικής βίας. Εκτός από τα αρνητικά πρότυπα, που διαχέονται μέσω του διαδικτύου έχουμε παρατηρήσει στις τάξεις των εφήβων μια τάση αποενεχοποίησης των λέξεων και των παραβατικών συμπεριφορών μέσα από διάφορες μουσικές προτιμήσεις.

Το φαινόμενο μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο αν ενώσουμε δυνάμεις και στοχεύσουμε κυρίως στο να καλλιεργήσουμε στα παιδιά ισχυρές ηθικές αξίες, που θα τα καταστήσουν ανθεκτικά απέναντι σε κάθε είδους μήνυμα που εκ των πραγμάτων οι γονείς δεν μπορούν να ελέγξουν, ιδιαίτερα μέσα σε αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον που επιφέρουν οι νέες τεχνολογίες.

Ερ.: Πιστεύετε ότι πρόκειται για μία «μόδα» που θα περάσει στο άμεσο μέλλον ή ένα φαινόμενο που θα έχει διάρκεια και μπορεί να εξαπλωθεί περαιτέρω, με αρκετά δυσμενείς συνέπειες για τη χώρα;

Απ.: Η εγκληματική συμπεριφορά των ανηλίκων, παρά την ανησυχητική έξαρση που έχει λάβει μετά την πανδημία, δεν παύει να αποτελεί ένα ιστορικό φαινόμενο. Οπωσδήποτε, ένα τόσο πολυπαραγοντικό ζήτημα δεν μπορεί να λυθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Απαιτείται συνέπεια στην εφαρμογή όσο το δυνατόν περισσότερων μέτρων και αρμονικός συντονισμός μεταξύ των κατά τόπων και καθ’ ύλην φορέων. Καθώς o πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει αναγάγει το ζήτημα αυτό σε εθνική υπόθεση, έχω την πεποίθηση ότι η συνεργασία όλων μας μπορεί να φέρει απτά αποτελέσματα στον τομέα της πρόληψης του φαινομένου, της ενδυνάμωσης των παιδιών, της ευρύτερης κοινωνικής ένταξης όσων ανηλίκων είχαν εκδηλώσει παραβατική συμπεριφορά, αλλά και στην ενδυνάμωση, μετά από καιρό, του οικογενειακού πυρήνα, όπως και στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των συμπολιτών μας προς τον κοινωνικό ρόλο του σχολείου. Για να πετύχουμε, όμως, [τους παραπάνω στόχους] πρέπει να απαγκιστρωθούμε από τη νοοτροπία των επικοινωνιακών πολιτικών και να εστιάσουμε στην ουσιαστική διασύνδεση των πρωτοβουλιών μας με την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Σε κάθε περίπτωση η Πολιτεία, η οικογένεια και το σχολείο πρέπει να εστιάσουν και στην αντιμετώπιση των «θυτών», έτσι ώστε να υπάρχει η ένταξη τους, στην κανονικότητα όταν τα προβλήματα εντοπίζονται στο αρχικό στάδιο: Πρόληψη – Αντιμετώπιση – Ένταξη.

Κίνα: Υπόσχεται «σταθερή υποστήριξη» στο Ιράν εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου Ισραήλ-Χαμάς

Δευτέρα, 30 Οκτ, 2023Κυριακή, 29 Οκτ, 2023 Από EPOCH TIMES

Ο Κινέζος πρωθυπουργός Λι Τσιάνγκ δήλωσε την Πέμπτη ότι η Κίνα θα παράσχει « σταθερή υποστήριξη» στο Ιράν για τη διαφύλαξη της «κρατικής κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής αξιοπρέπειας» με φόντο τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.

Ο κ. Λι έκανε τις παρατηρήσεις αυτές κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον πρώτο αντιπρόεδρο του Ιράν, Μοχάμαντ Μοχμπέρ, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης στο Μπισκέκ, την πρωτεύουσα του Κιργιστάν, στις 26 Οκτωβρίου.

Υπογράμμισε τη «συνολική στρατηγική εταιρική σχέση» μεταξύ της Κίνας και του Ιράν, λέγοντας ότι οι δύο χώρες έχουν διατηρήσει τους διμερείς δεσμούς τους για πάνω από 50 χρόνια παρά «τις διακυμάνσεις που παρουσιάζει η διεθνής κατάσταση».

Ο κ. Λι επιβεβαίωσε την υποστήριξη της Κίνας προς το Ιράν και δήλωσε ότι η χώρα του «αντιτίθεται αποφασιστικά σε οποιαδήποτε εξωτερική παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράν», σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε η κινεζική πρεσβεία στην Ινδία.

«Οι δύο πλευρές θα πρέπει να εφαρμόσουν το ολοκληρωμένο σχέδιο συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, να προωθήσουν τη συνεργασία στη πρωτοβουλία “Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος”, να ενισχύσουν την αμοιβαία επωφελή συνεργασία σε διάφορους τομείς και τις ανταλλαγές μεταξύ των ανθρώπων και τις πολιτιστικές ανταλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, του πολιτισμού, του τουρισμού και των δεξαμενών σκέψης, και να εργαστούν για νέα και βιώσιμα επιτεύγματα στη συνεργασία Κίνας-Ιράν», αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Ο κ. Λι δεσμεύτηκε επίσης να ενισχύσει τον συντονισμό με το Ιράν στο πλαίσιο διεθνών οργανισμών, αλλά δεν έκανε καμία αναφορά στην κλιμακούμενη ένταση στη Μέση Ανατολή – η οποία τροφοδοτείται από τον συνεχιζόμενο πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.

Ο ρόλος του Ιράν στην επίθεση της Χαμάς

Την επομένη της αιφνιδιαστικής επίθεσης της Χαμάς κατά του Ισραήλ, ο Αμπού Ομπαϊντάχ, εκπρόσωπος των Ταξιαρχιών αλ Κασέμ, της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, απέδωσε τα εύσημα στο Ιράν για την πραγματοποίηση της σφαγής.

«Ευχαριστούμε την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, η οποία μας παρείχε όπλα, χρήματα και άλλο εξοπλισμό», δήλωσε σε βίντεο. «Μας έδωσε πυραύλους για να καταστρέψουμε τα σιωνιστικά οχυρά και μας βοήθησε με τυποποιημένους αντιαρματικούς πυραύλους».

Σύμφωνα με έκθεση του 2020 του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές τρομοκρατικές ομάδες έχουν λάβει συνολικά έως και 100 εκατομμύρια δολάρια ετησίως από το Ιράν.

Ο ηγέτης της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια δήλωσε πέρυσι στο Al-Jazeera ότι το Ιράν έδωσε 70 εκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει την ομάδα να αναπτύξει πυραύλους και αμυντικά συστήματα. Προσδιόρισε το Ιράν ως τον μεγαλύτερο χορηγό, αν και είπε ότι και άλλες χώρες της δίνουν χρήματα.

Η Κίνα παρέχει στο Ιράν επενδύσεις σε υποδομές

Εν τω μεταξύ, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας (ΚΚΚ) απέφυγε να καταδικάσει τη φονική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, με τον Κινέζο υπουργό Εξωτερικών Γουάνγκ Γι να αποκαλεί τη σύγκρουση «σημαντική επιλογή μεταξύ πολέμου και ειρήνης» στις 24 Οκτωβρίου.

Ο Γκάμπριελ Νορόνχα, συνεργάτης του Εβραϊκού Ινστιτούτου για την Εθνική Ασφάλεια της Αμερικής, δήλωσε ότι το ΚΚΚ «έχει παράσχει μια οικονομική σανίδα σωτηρίας” στο Ιράν, αγοράζοντας πέρυσι αργό πετρέλαιο από το Ιράν αξίας περίπου 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων και “πρόκειται να αγοράσει ακόμη περισσότερα το 2023».

Η προσπάθεια αυτή, είπε, είναι ζωτικής σημασίας για τις προσπάθειες του Ιράν να απομονωθεί από τις επιπτώσεις των κυρώσεων που έχουν υποβάλει οι Ηνωμένες Πολιτείες.

«Το ιρανικό καθεστώς επιδιώκει να απομονωθεί από τις κυρώσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της Δύσης με την εμβάθυνση των οικονομικών δεσμών με τη Ρωσία και την Κίνα», δήλωσε ο κ. Νορόνχα στη γραπτή κατάθεσή του στην Επιτροπή Οικονομικών Υπηρεσιών της Βουλής των Αντιπροσώπων στις 26 Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με τον κ. Νορόνχα, το Ιράν έχει παράσχει περισσότερα από 20 δισεκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη ξένων τρομοκρατικών ομάδων στη Μέση Ανατολή και παρέχει στη Χαμάς περίπου το 93% του στρατιωτικού της προϋπολογισμού.

Μεγάλο μέρος των χρημάτων αυτών προέρχεται από τις πωλήσεις πετρελαίου στην Κίνα. Μια έκθεση του 2022 διαπίστωσε ότι η Κίνα άρχισε να εισάγει αριθμό ρεκόρ ιρανικού πετρελαίου μετά την επιβολή διεθνών κυρώσεων. Το καθεστώς σταμάτησε να δημοσιεύει στοιχεία σχετικά με τις εισαγωγές ιρανικού πετρελαίου στα μέσα του 2022. Παρόλα αυτά, μια έκθεση των μυστικών υπηρεσιών υποδηλώνει ότι η Κίνα άρχισε να εισάγει αριθμό ρεκόρ ιρανικού πετρελαίου μετά την επιβολή διεθνών κυρώσεων.

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε ψήφισμα που καλεί σε «ανθρωπιστική εκεχειρία» στη Γάζα

Δευτέρα, 30 Οκτ, 2023Κυριακή, 29 Οκτ, 2023 Από MIMI NGUYEN LY

Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών (United Nations General Assembly-UNGA) ενέκρινε την Παρασκευή με συντριπτική πλειοψηφία ψήφισμα που ζητά άμεση «ανθρωπιστική εκεχειρία» στη Λωρίδα της Γάζας.

Στην ψηφοφορία για το ψήφισμα, το οποίο έρχεται εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, 121 κράτη μέλη τάχθηκαν υπέρ, 14 κατά και 44 απείχαν.

Το ψήφισμα έχει τίτλο «Protection of civilians and upholding legal and humanitarian obligations» («Προστασία των αμάχων και τήρηση των νομικών και ανθρωπιστικών υποχρεώσεων»). Το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες ψήφισαν κατά. Πέντε νησιωτικές χώρες του Ειρηνικού και τέσσερα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης -η Αυστρία, η Κροατία, η Τσεχία και η Ουγγαρία- τάχθηκαν επίσης κατά του μέτρου.

Σηματοδότησε την πρώτη αντίδραση των Ηνωμένων Εθνών στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς, ο οποίος ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου, όταν οι τρομοκράτες της Χαμάς πραγματοποίησαν μια άνευ προηγουμένου επίθεση εναντίον αμάχων στο Ισραήλ, από την οποία σκοτώθηκαν 1.400 άνθρωποι -η χειρότερη επίθεση στη χώρα εδώ και δεκαετίες. Η Χαμάς είναι μια υποστηριζόμενη από το Ιράν ισλαμιστική τρομοκρατική ομάδα που ελέγχει τη Γάζα.

Η Χαμάς δεν αναφέρεται καθόλου ονομαστικά στο ψήφισμα που συντάχθηκε από τους Άραβες. Το αρχικό σχέδιο από τα αραβικά κράτη είχε ζητήσει «άμεση κατάπαυση του πυρός», ενώ το ψήφισμα που εγκρίθηκε ζητεί «άμεση, μόνιμη και διαρκή ανθρωπιστική εκεχειρία που θα οδηγήσει σε παύση των εχθροπραξιών».

Η ψηφοφορία της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η οποία αποτελείται από 193 μέλη, πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή αφού το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ένα ξεχωριστό όργανο του ΟΗΕ, απέτυχε να καταλήξει σε συμφωνία για ένα ψήφισμα τέσσερις φορές τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Σε δύο προτεινόμενα ψηφίσματα ασκήθηκε βέτο και δύο δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν τις ελάχιστες εννέα ψήφους «ναι» που απαιτούνται για την έγκριση.

Σε αντίθεση με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να είναι νομικά δεσμευτικά, τα ψηφίσματα της ΓΣ του ΟΗΕ δεν είναι νομικά δεσμευτικά. Αλλά η πρέσβειρα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Λάνα Νουσεϊμπέχ (Lana Nusseibeh), η εκπρόσωπος των Αράβων στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι «έχουν απίστευτο βάρος και ηθικό κύρος». Πρόσθεσε ότι τα 10 εκλεγμένα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, τα οποία έχουν διετή θητεία, θα λάβουν την «ηθική εξουσία» από τη ΓΣ του ΟΗΕ και θα προσπαθήσουν να άρουν το αδιέξοδο για ένα ψήφισμα του Συμβουλίου.

Η ΓΣ του ΟΗΕ είχε αποτύχει νωρίτερα να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων για να περάσει μια καναδική τροπολογία για το ψήφισμα, την οποία υποστήριζαν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Είχε συγκεντρώσει 88 ψήφους υπέρ, 55 κατά και 23 αποχές. Η εν λόγω τροπολογία θα περιλάμβανε την κατηγορηματική απόρριψη και καταδίκη των «τρομοκρατικών επιθέσεων της Χαμάς … και της σύλληψης ομήρων» από το Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, καθώς και την απαίτηση για άμεση απελευθέρωση των ομήρων.

Το Ισραήλ έχει απορρίψει τις εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός, λέγοντας ότι οι τρομοκράτες της Χαμάς θα επωφεληθούν. Σε απάντηση στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, ο στρατός της χώρας διεξάγει πλήγματα με στόχο στόχους της Χαμάς στη Γάζα από αέρος, επέβαλε πολιορκία στη Γάζα και προετοιμάζει χερσαία εισβολή.

Προδιαγραφές ψηφίσματος

Το ψήφισμα υπό την ηγεσία της Ιορδανίας διατύπωσε την κατάσταση στη Γάζα ως «Παράνομες ισραηλινές ενέργειες στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ και στο υπόλοιπο κατεχόμενο παλαιστινιακό έδαφος» και έχει 14 βασικά αιτήματα.

Εκτός από το αίτημα για ανθρωπιστική εκεχειρία, το έγγραφο ζητούσε επίσης «άμεση, πλήρη, διαρκή, ασφαλή και ανεμπόδιστη ανθρωπιστική πρόσβαση» στη Γάζα για διάφορες ανθρωπιστικές οργανώσεις του ΟΗΕ και τους εταίρους τους που επιδιώκουν να παράσχουν «επείγουσα βοήθεια στους αμάχους στη Λωρίδα της Γάζας».

Το κείμενο τόνισε και επανέλαβε πολλές φορές τη σημασία της διασφάλισης της ασφάλειας των αμάχων στη Λωρίδα της Γάζας και ανέφερε ότι οι άμαχοι θα πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε βασικές προμήθειες και ανθρωπιστική βοήθεια, καθώς και να μπορούν να μετακινούνται με ασφάλεια.

Παλαιστίνιοι, οι οποίοι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους εν μέσω ισραηλινών επιδρομών, περιμένουν σε ένα σημείο διανομής τροφίμων, καθώς καταφεύγουν σε σκηνές που έχουν στηθεί σε ένα κέντρο που διαχειρίζονται τα Ηνωμένα Έθνη, στο Χαν Γιουνίς, στη νότια Λωρίδα της Γάζας, στις 26 Οκτωβρίου 2023. (Mohammed Abed/AFP μέσω Getty Images)

Το ψήφισμα απαιτούσε από το Ισραήλ -που αναφέρεται στο ψήφισμα ως «η κατοχική δύναμη»- να ανακαλέσει την εντολή του «να εκκενώσουν οι Παλαιστίνιοι άμαχοι και το προσωπικό των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και οι εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές και ιατρικές υπηρεσίες, όλες τις περιοχές της Λωρίδας της Γάζας βόρεια του Ουάντι και να μεταφερθούν … στη νότια Γάζα». Ξεχωριστά, το μέτρο επίσης «απορρίπτει σθεναρά κάθε προσπάθεια αναγκαστικής μεταφοράς του παλαιστινιακού άμαχου πληθυσμού».

Το έγγραφο ζητά ξεχωριστά «την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των αμάχων που κρατούνται παράνομα αιχμάλωτοι, απαιτώντας την ασφάλεια, την ευημερία και την ανθρώπινη μεταχείρισή τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο». Δεν αναφέρει, ωστόσο, ρητά τους περισσότερους από 200 ομήρους που η Χαμάς δήλωσε ότι έχει απαγάγει από το Ισραήλ.

Στο ψήφισμα τονίζεται «ο ιδιαίτερα σοβαρός αντίκτυπος που έχουν οι ένοπλες συγκρούσεις στις γυναίκες και τα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων και των εκτοπισμένων, καθώς και σε άλλους αμάχους που μπορεί να έχουν ειδικά τρωτά σημεία, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία και των ηλικιωμένων».

Τονίζεται επίσης «η σημασία της αποτροπής περαιτέρω αποσταθεροποίησης και κλιμάκωσης της βίας στην περιοχή» και καλούνται όλα τα μέρη να «επιδείξουν τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση».

Το ψήφισμα «[ε]πανεπιβεβαιώνει περαιτέρω ότι μια δίκαιη και βιώσιμη λύση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ειρηνικά μέσα, με βάση τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, και στη βάση της λύσης των δύο κρατών».

Το Ισραήλ υπόσχεται να συνεχίσει τις επιθέσεις κατά της Χαμάς

Ο Ριγιάντ Χ. Μανσούρ (Riyad H. Mansour), ο Παλαιστίνιος απεσταλμένος στα Ηνωμένα Έθνη, δήλωσε ότι είναι «ευγνώμων σε όλες τις χώρες που ψήφισαν υπέρ του ψηφίσματος».

«Είμαστε ενωμένοι στην επιδίωξη να μπει ένα τέλος στις δολοφονίες, το τραύμα και τον τρόμο, την καταστροφή. Αυτό, φυσικά, δεν είναι κάτι που ο εκπρόσωπος της κατοχικής δύναμης θα μπορούσε ποτέ να καταλάβει», δήλωσε ο κ. Μανσούρ.

Ο Παλαιστίνιος πρέσβης του ΟΗΕ Ριγιάντ Χ. Μανσούρ μιλάει στη Γενική Συνέλευση κατά τη διάρκεια της 10ης έκτακτης ειδικής συνόδου στην 39η ολομέλεια των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη, στις 26 Οκτωβρίου 2023. (Eduardo Munoz Alvarez/Getty Images)

Εν τω μεταξύ, ο πρέσβης του Ισραήλ στον ΟΗΕ Χίλαντ Ερντάν (Gilad Erdan) χαρακτήρισε την ψηφοφορία της ΓΣ του ΟΗΕ «μια μέρα που θα μείνει στην ιστορία».

«Το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του και η υλοποίηση αυτού του δικαιώματος θα διασφαλίσει ότι τέτοιες φρικαλεότητες δεν θα επαναληφθούν ποτέ. Ο μόνος τρόπος, ο μόνος τρόπος για να εξασφαλιστεί αυτό είναι η εξάλειψη των τρομοκρατικών δυνατοτήτων της Χαμάς. Ο μόνος τρόπος. Ωστόσο, αυτό το ψήφισμα δεν κατονομάζει καν τη Χαμάς, λες και αυτός ο πόλεμος ξεκίνησε από μόνος του», δήλωσε ο κ. Ερντάν μετά την ψηφοφορία.

«Το Ισραήλ δεν θα σταματήσει την επιχείρηση μέχρι να καταστραφούν οι τρομοκρατικές ικανότητες της Χαμάς και να επιστραφούν οι όμηροί μας. […] Και ο μόνος τρόπος για να καταστραφεί η Χαμάς είναι να ξεριζωθεί από τα τούνελ και την υπόγεια πόλη του τρόμου», είπε.

Ο πρέσβης του Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη Χίλαντ Ερντάν μιλάει στη Γενική Συνέλευση κατά τη διάρκεια της 10ης έκτακτης ειδικής συνόδου κατά την 39η συνεδρίαση της ολομέλειας στη Νέα Υόρκη, στις 26 Οκτωβρίου 2023. (Eduardo Munoz Alvarez/Getty Images)

«Γιατί υπερασπίζεστε τους δολοφόνους; Γιατί υπερασπίζεστε τρομοκράτες που αποκεφαλίζουν σκόπιμα παιδιά και απαγάγουν μωρά; Τι συμβαίνει εδώ; Αυτό πρέπει να κάνει τον καθένα από εσάς να αναρωτηθεί ποιος ήταν ο πραγματικός στόχος όταν κατατέθηκε αυτό το ψήφισμα», είπε στη ΓΣ του ΟΗΕ.

«Ωστόσο, αυτό το επικίνδυνο ψήφισμα απαιτεί από το Ισραήλ να καλέσει τους κατοίκους της Γάζας να επιστρέψουν, να επιστρέψουν σε αυτή την ενεργή εμπόλεμη ζώνη. Μήπως ο στόχος εδώ είναι να θέσει σε περαιτέρω κίνδυνο ανθρώπινες ζωές; Αυτό το γελοίο ψήφισμα έχει το θράσος να ζητά εκεχειρία. Ο στόχος της εκεχειρίας αυτού του ψηφίσματος είναι να πάψει το Ισραήλ να αμύνεται [εναντίον] της Χαμάς, ώστε η Χαμάς να μας βάλει φωτιά», είπε.

«Το Ισραήλ παρακολουθεί στενά την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα και γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει ανθρωπιστική κρίση σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Το να εμπιστεύεσαι τις αναφορές που έρχονται από τη Γάζα είναι ακριβώς σαν να εμπιστεύεσαι τις αναφορές του ISIS», πρόσθεσε, αναφερόμενος στην τρομοκρατική οργάνωση στη Συρία.

Από τις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ έχει ορκιστεί να εξαλείψει τις τρομοκρατικές δυνατότητες της Χαμάς και διεξάγει τη μεγαλύτερη εκστρατεία βομβαρδισμών κατά της Χαμάς, στοχεύοντας σε χώρους στη Γάζα που χρησιμοποιούν οι τρομοκράτες της Χαμάς. Ο ισραηλινός στρατός έχει επανειλημμένα καταδικάσει τη Χαμάς επειδή χρησιμοποιεί αμάχους της Γάζας ως «ανθρώπινες ασπίδες». Έχει σημειώσει ότι οι τρομοκράτες της Χαμάς εκτοξεύουν ρουκέτες από μη στρατιωτικές υποδομές, περιοχές και κτίρια στη Λωρίδα της Γάζας, καθιστώντας έτσι τις περιοχές αυτές νόμιμους στόχους για να πλήξει ο ισραηλινός στρατός. Κατηγορεί περαιτέρω τη Χαμάς ότι το κάνει σκόπιμα αυτό για να μεγιστοποιήσει τη διεθνή καταδίκη των όποιων ισραηλινών προσπαθειών να αντεπιτεθούν στους τρομοκράτες.

Επέκταση των χερσαίων επιχειρήσεων στη Γάζα

Την Παρασκευή, το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι «επεκτείνει» τις χερσαίες επιχειρήσεις στη Γάζα. Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν, εδώ και εβδομάδες, σηματοδοτήσει ότι μια χερσαία εισβολή στη Γάζα θα ερχόταν. Το Ισραήλ είχε ενθαρρύνει στις 12 Οκτωβρίου περίπου 1,1 εκατομμύρια ανθρώπους στη Γάζα -σχεδόν τον μισό πληθυσμό- να μετακινηθούν νότια. Ο ισραηλινός στρατός είχε, πριν από εβδομάδες, αποκαλύψει σχέδια για τη στόχευση του εκτεταμένου δικτύου σηράγγων της Χαμάς κάτω από την πόλη της Γάζας, το οποίο χρησιμοποιούν οι τρομοκράτες και προστατεύεται από τις αστικές δομές που βρίσκονται από πάνω. Η Χαμάς, από την άλλη πλευρά, ορκίστηκε να πολεμήσει μέχρι την τελευταία σταγόνα αίματος και έδωσε οδηγίες στους κατοίκους της Γάζας να μην εκκενώσουν την περιοχή.

Το υποστηριζόμενο από τη Χαμάς Υπουργείο Υγείας της Γάζας δήλωσε ότι περισσότεροι από 7.000 άμαχοι έχουν σκοτωθεί. Η εφημερίδα The Epoch Times δεν μπορεί να επαληθεύσει ανεξάρτητα τον αριθμό αυτό. Ο ισραηλινός στρατός επεσήμανε πρόσφατα ότι ένα αξιοσημείωτο μέρος των ρουκετών που έχει εκτοξεύσει η Χαμάς προς το Ισραήλ από τις 7 Οκτωβρίου έπεσαν στο κενό και χτύπησαν τη Γάζα. Σε προηγούμενες συγκρούσεις, ορισμένοι θάνατοι Παλαιστινίων στη Γάζα έχουν αποδοθεί σε ρουκέτες της Χαμάς που έπεσαν έξω.

Το αντιπυραυλικό σύστημα Iron Dome του Ισραήλ αναχαιτίζει ρουκέτες που εκτοξεύονται από τη Λωρίδα της Γάζας, όπως φαίνεται από το Άσκελον στο νότιο Ισραήλ, στις 8 Οκτωβρίου 2023. (Amir Cohen/Reuters)

Η έκδοση του ψηφίσματος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ήρθε την ίδια ημέρα που ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν κατηγόρησε την κυβέρνηση των ΗΠΑ ότι «διαχειρίζεται τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη» και προειδοποίησε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «δεν θα γλιτώσουν από τα πυρά» αν το Ισραήλ συνεχίσει να βομβαρδίζει τη Γάζα.

«Προειδοποιώ ότι αν συνεχιστεί η γενοκτονία στη Γάζα, δεν θα γλιτώσουν από αυτή τη φωτιά. Είναι το σπίτι μας και η Δυτική Ασία είναι η περιοχή μας», δήλωσε ο Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν (Hossein Amir-Abdollahian). «Δεν συμβιβαζόμαστε με κανένα κόμμα και καμία πλευρά και δεν έχουμε καμία επιφύλαξη όταν πρόκειται για την ασφάλεια της πατρίδας μας», είπε.

Ο Ιρανός υπουργός πρόσθεσε ότι η Χαμάς είναι έτοιμη να απελευθερώσει τους «πολιτικούς κρατούμενους» ως αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων του Ιράν με την ομάδα.

Το Ιράν είναι σταθερά ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της Χαμάς και άλλων τρομοκρατικών ομάδων που εμπλέκονται σε τρομοκρατικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ. Δεν είναι σαφές αν το Ιράν συμμετείχε άμεσα στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου που προκάλεσαν τον πόλεμο, αλλά Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν μιλήσει υπέρ των επιθέσεων.

Ο εκπρόσωπος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριξαν την παύση της ισραηλινής στρατιωτικής δραστηριότητας στη Γάζα, προκειμένου να μεταφερθεί ανθρωπιστική βοήθεια, καύσιμα και ηλεκτρικό ρεύμα στους αμάχους εκεί. Είπε επίσης ότι αν η απομάκρυνση των περισσότερων από 200 ομήρων που απήγαγε η Χαμάς από τη Γάζα απαιτεί μια τοπική προσωρινή παύση, τότε οι ΗΠΑ το υποστηρίζουν αυτό.

Οι απειλές του Ιράν έρχονται καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν την Τεχεράνη υπεύθυνη για το πρόσφατο κύμα επιθέσεων με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη με στόχο τα αμερικανικά στρατεύματα στη Μέση Ανατολή.

Εν τω μεταξύ, κατά μήκος των βόρειων συνόρων του Ισραήλ, οι εντάσεις αυξάνονται καθώς οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν τρομοκράτες της Χεζμπολάχ εξαπολύουν ρουκέτες στο Ισραήλ, προειδοποιώντας για ακόμη μεγαλύτερο μπαράζ αν η Ιερουσαλήμ εξαπολύσει χερσαία επίθεση στη Γάζα.

Η Josee Ng, το Associated Press και το Reuters συνέβαλαν σε αυτό το άρθρο.

Αλληλογραφώντας με την πατρίδα

Δευτέρα, 30 Οκτ, 2023Σάββατο, 28 Οκτ, 2023 Από NEWSROOM

Υπήρξαν ένα καθοριστικής σημασίας μέσο εμψύχωσης, για τους στρατιώτες του Αλβανικού Έπους. Τα δέματα και τα γράμματα προς τους στρατιώτες, που λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 1940 βρίσκονταν ήδη στα χιονισμένα βουνά, ήταν μια οδηγία που είχε δοθεί από το υπουργείο Εσωτερικών και το υπουργείο Στρατιωτικών, με στόχο να τους κρατήσει συναισθηματικά ακμαίους, αν και οι συνθήκες που βίωναν μακριά από τα σπίτια τους και τις οικογένειες τους ήταν δύσκολες.

Γυναίκες και άνδρες από όλη τη χώρα έστελναν στα βουνά δέματα που περιείχαν τσιγάρα, χαρτζιλίκι, μια φανέλα, ένα κασκόλ ή ένα ζευγάρι γάντια και ένα γράμμα, χωρίς συγκεκριμένο παραλήπτη, αφού αυτά έφταναν με φορτηγά και μουλάρια στα βουνά και αφήνονταν για να τα παραλάβουν τυχαία οι φαντάροι μας, όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ιστορικός- ερευνητής Κωστής Μαμαλάκης.

«Πλησιάζοντας τα Χριστούγεννα του 1940, με το κρύο και τις κακουχίες να έχουν δυσκολέψει πάρα πολύ τις συνθήκες, η αποστολή τέτοιων δεμάτων ήταν πολύ σημαντική. Ακόμη και αν δεν υπήρχε συγκεκριμένη σύνδεση είτε οικογενειακή είτε φιλική, ένα γράμμα μπορούσε να δώσει ελπίδα σε έναν στρατιώτη στο μέτωπο. Ότι κάποιος τον σκέφτεται, ότι ένας συμπατριώτης του ή μια συμπατριώτισσα προσεύχεται για να είναι καλά», ανέφερε ο κος Μαμαλάκης.

Από τις αξιομνημόνευτες και περίεργες μικρές ανθρώπινες ιστορίες, τμήματα της μεγάλης ιστορίας του Αλβανικού Έπους, είναι και αυτή του στρατιώτη Εμμανουήλ Ασημιανάκη στα χιονισμένα βουνά, που παρέλαβε ένα τέτοιο δέμα, στις 14-12-1940.

Η αποστολέας έγραφε μεταξύ άλλων: «Αγαπητέ στρατιώτη. Φθάνουν Χρηστούγεννα. Όλλοι οι άνθρωποι μένουν στα σπίτια τους για να εορτάσουν….Εσείς οι ήρωές μας θα τα επεράσετε εις τα βουνά της Ηπείρου…Έχετε τη βοήθειαν του Θεού και νικάται τον αιμοβόρο εχθρό… Πρέπει να έχετε θάρρος και επιμονή… Θα νικήσετε όμως και έτσι θα γυρίσετε εις τα σπίτια σας νικηταί…».

Η νεαρή γυναίκα ζητούσε από τον στρατιώτη να της απαντήσει στο γράμμα της, όπως και έπραξε.

Ο στρατιώτης, διαβάζοντας το γράμμα, αναγνώρισε στην αποστολέα την ίδια του την αδελφή, τη Σοφία Ασημιανάκη, που ζώντας μέσα στο ίδιο της το σπίτι την αγωνία του αδελφού στο μέτωπο του πολέμου, είχε την ευαισθησία να στείλει σε έναν οποιοδήποτε στρατιώτη ένα δέμα που περιελάμβανε μεταξύ άλλων το γράμμα, τσιγάρα και 50 δραχμές και που ποτέ δεν θα μπορούσε να πιστέψει ότι θα ήταν ο ίδιος της ο αδελφός.

Την επιστολή της νεαρής γυναίκας και την απαντητική επιστολή του αδελφού της έχει στο αρχείο του ο ιστορικός – ερευνητής Κωστής Μαμαλάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στην απίστευτη αυτή σύμπτωση, την οποία, όπως τόνισε, είχε συμπεριλάβει στο ημερολόγιό του ως ιστορία και ο αξιωματικός Γεώργιος Καβός, που είχε τον Εμμανουήλ Ασημιανάκη, στην μονάδα του.

Όπως είπε ο κος Μαμαλάκης, στην απάντησή του ο Εμμανουήλ Ασημιανάκης αρχικά δεν αποκαλύφθηκε.

«Αγαπημένη πατριώτισσα… Η σημερινή ημέρα είναι χωρίς υπερβολήν μια από τις ποιο ευτηχησμένες της ζωής μου… Εις εμέ λοιπόν κατά την διανομήν επεφύλαξε η τύχη να κληρωθή το δικό σας δέμα… Εκπληρών λοιπόν την επιθυμίαν σας, σας γράφω και σας απαντώ… Να είσθαι βεβαία ηρωική πατριώτισσα ότι ο Έλλην στρατιώτης θα εκτελέση το καθήκον του παντού και πάντοτε. Πολύ δε περισσότερον όταν σκέπτετε ότι πίσω από αυτόν ευρίσκεται η σεμνή Ελληνοπούλα που περιμένη από αυτόν την ελευθερίαν και την σωτηρίαν της τιμής της…».

Πιο κάτω στην απάντησή του, ο Εμμανουήλ Ασημιανάκης αναφέρεται σε «μυθιστορηματικές» συμπτώσεις, γράφοντας χαρακτηριστικά: «Ούτε εγώ λοιπόν δεν πίστεβα εις αυταίς μέχρι της στιγμής όπου έλαβα το δέμα σας. Γιαυτό και θα φυλάξω τα δύο τσιγάρα όπου μου έστειλες και όταν γυρίσω νικητής, θα τα φουμάρουμε μαζί. Γιατί γλυκιά μου αδελφή Σοφία, ο στρατιώτης όπου έλλαβε το δέμα και την επιστολήν σας είμαι εγώ ο Αδελφός σου Ασημιανάκης Εμμ. Τα σέβη μου εις την Μητέρα και τα φιλιά μου εις την συσηγό μου Καλιόπη και αδελφή μας Μαρίκα, θείο Μηχάλη και εις όλους τους συνγγενείς. Σε φιλώ και ευχαριστό διά το ευγεναίς έσθιμα σου υπέρ της Αγαπημένης μας πατρίδος Ελλάδος. Σε φιλό και μένω υπόχρεος ο Αδελφός σου Ε. Ασημιανάκης».

Οι στρατιώτες στο μέτωπο είχαν την ανάγκη να γράφουν συχνά, είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κος Μαμαλάκης, ο οποίος συμπλήρωσε ότι αυτή η συνήθεια, συνδεόταν και με το φόβο του θανάτου.

«Έγραφαν και συνδέονταν με την πατρίδα, σκηνοθετούσαν στο μυαλό τους μια μητέρα, μια αδελφή που τους περίμενε. Έχει υπάρξει καταγραφή, ότι στρατιώτης έγραφε σχεδόν κάθε δύο ημέρες. Μια τέτοια επαναλαμβανόμενη ανάγκη να επικοινωνήσει, ίσως να σχετιζόταν και με το φόβο που είχαν αυτοί οι άνθρωποι ότι το κάθε γράμμα τους μπορεί και να ήταν το τελευταίο», εξήγησε ο κος Μαμαλάκης.

Πάτρα: Το καταφύγιο των Υψηλών Αλωνίων, καταφύγιο ιστορικής μνήμης

Πέμπτη, 09 Νοέ, 2023Σάββατο, 28 Οκτ, 2023 Από NEWSROOM

Σε «καταφύγιο» ιστορικής μνήμης και γνώσης έχει μετατραπεί το μεγαλύτερο και σημαντικότερο καταφύγιο που ξεκίνησε να λειτουργεί στην Πάτρα με την έναρξη του πολέμου του 1940, αφού η αχαϊκή πρωτεύουσα ήταν πρώτη μεγάλη πόλη που βομβαρδίστηκε στις 28 Οκτωβρίου από τα ιταλικά αεροπλάνα.

Με πρωτοβουλία του πολιτιστικού τομέα του Δήμου Πατρέων, ‘αποτυπώνονται’, μέσα από την έκθεση που λειτουργεί στο καταφύγιο, μοναδικής αξίας αρχειακού και ιστορικού υλικού στιγμές, από την κήρυξη του πολέμου, τους πρώτους βομβαρδισμούς της Πάτρας, την κατοχή της από τα ναζιστικά στρατεύματα, την αντίσταση και την απελευθέρωση της πόλης.

Ο ιστορικός χώρος του καταφυγίου, κάτω από την πλατεία Υψηλών Αλωνίων, ήταν γνωστός σε πολλούς κατοίκους της ευρύτερης περιοχής και όχι μόνο, αλλά παρέμενε αναξιοποίητος.

Τον Οκτώβριο του 2014, το περιφερειακό τμήμα του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας οργάνωσε την παρουσίαση της ομάδας εργασίας, με θέμα τους τρόπους αξιοποίησης του καταφυγίου, στο πλαίσιο των παράλληλων δράσεων της έκθεσης «Φαντάσου την πόλη: Πάτρα 2014».

Στη συνέχεια, με πρωτοβουλίες του Δήμου Πατρέων, το καταφύγιο αξιοποιήθηκε και αποδόθηκε ως χώρος ιστορικής μνήμης το 2020, στο πλαίσιο των εορτασμών για την απελευθέρωση της Πάτρας από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, στις 4 Οκτωβρίου του 1944.

Σύμφωνα με τον δήμο, ο χώρος του καταφυγίου είναι επισκέψιμος σε ετήσια βάση και πλέον έχει μετατραπεί σε πόλο έλξης για σχολεία, φορείς και συλλογικότητες από πολλές περιοχές της Ελλάδας.

Το ιστορικό του καταφυγίου περιγράφεται σε μία από τις εισόδους, όπου αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:

«Το καταφύγιο των Υψηλών Αλωνίων έχει κατασκευαστεί κάτω από την πλατεία και τα δύο σημεία πρόσβασης βρίσκονται στο πρανές που αρχίζει από το πάνω μέρος του πεζόδρομου της Τριών Ναυάρχων, συνεχίζει βορειοανατολικά, παράλληλα με την οδό Αθανασίου Διάκου και αποτελεί μέρος του Ρωμαϊκού αναλημματικού τοίχου. Ο συγκεκριμένος τοίχος έχει μήκος περίπου 70 μέτρων και πιθανότατα κτίστηκε στα χρόνια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Νέρωνα και έκτοτε – ιδιαίτερα κατά τον 19ο αιώνα – υπέστη αρκετές προσθήκες με αποτέλεσμα να έχει την σημερινή μορφή.»

»Αν και δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία ή έγγραφες μαρτυρίες για την κατασκευή του καταφυγίου, εικάζεται ότι κατασκευάστηκε στη δεκαετία του 1930 για να επιτελέσει τον σκοπό της προφύλαξης των αμάχων σε περίπτωση αεροπορικής επιδρομής μαζί με τους υπόγειους χώρους ορισμένων δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων της Πάτρας.

»Πρόκειται για το παλαιότερο και μεγαλύτερο καταφύγιο το οποίο υπήρχε στην Πάτρα και έσωσε αρκετό κόσμο τόσο κατά τη διάρκεια των αεροπορικών βομβαρδισμών των Ιταλών το 1940 όσο και στη συνέχεια, έπειτα από αρκετούς μήνες, από τα αεροσκάφη της γερμανικής αεροπορίας.

»Να σημειωθεί ότι η Πάτρα ήταν η πρώτη μεγάλη πόλη της Ελλάδας που βομβαρδίστηκε από τα αεροπλάνα των Ιταλών το 1940. Μάλιστα, τα καταφύγια λειτουργούσαν βάσει κανονισμού, τον οποίο έπρεπε να τηρούν οι πολίτες.

»Μέσα στο καταφύγιο μπορεί εύκολα να διακρίνει κανείς τους πέντε μικρούς θαλάμους που αποτελούν και τους χώρους εκείνους που φιλοξενούσαν για ώρες τους Πατρινούς, οι οποίοι έτρεχαν να σωθούν, όταν άκουγαν τις σειρήνες.

»Το καταφύγιο αποτελείται από τρεις διαδρόμους-στοές που συνδέονται μεταξύ τους σε σχήμα «Π» μήκους 39,13 μέτρων, 30,10 μέτρων και 39,50 μέτρων αντίστοιχα και πλάτους δύο μέτρων. Τα άκρα των δύο μεγαλύτερων και παράλληλων στοών αποτελούν τις εισόδους από τον δρόμο.

»Εσωτερικά σε διάφορα σημεία παραπλεύρως των στοών υπάρχουν πέντε μικροί θάλαμοι από 5 τ.μ. έως 8 τ.μ. ο καθένας. Το συνολικό εμβαδόν του καταφυγίου είναι 210 τ.μ., ενώ το μέγιστο ύψος είναι 2,10 μέτρα.

»Οι τοίχοι είναι κατασκευασμένοι από πέτρα, οι τοξωτές οροφές από κεραμικά στοιχεία (συμπαγή τούβλα) και οι δύο είσοδοί του έχουν σιδερένιες πόρτες με καμάρα σε ημικυκλικό τόξο.

»Πρόκειται χωρίς αμφιβολία για ένα από τα πιο ιστορικά και σημαντικά – ίσως το σημαντικότερο – καταφύγιο που έχει κατασκευαστεί και συνέβαλε στην προστασία των Πατρινών από τις αεροπορικές επιδρομές κατά τη διάρκεια της τριπλής φασιστικής κατοχής. Ωστόσο δεν είναι το μόνο, καθώς με βάση μαρτυρίες και πηγές συνολικά μέχρι τον Δεκέμβριο του 1940 είχαν διαμορφωθεί περισσότερα από 30 καταφύγια στην πόλη της Πάτρας, τα περισσότερα από τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα.»

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με μαρτυρίες και καταγραφές, ως καταφύγια χρησιμοποιήθηκαν υπόγεια μεγάλων κτιρίων, που εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να υπάρχουν μέσα στο κέντρο της πόλης.

Στη διασταύρωση της οδού Παναχαϊκού με την περιμετρική οδό της πλατείας των Υψηλών Αλωνίων, λίγα μόλις μέτρα μακρύτερα από το προαναφερόμενο καταφύγιο, υπάρχει ακόμα – αλλά ανακατασκευασμένο – το κτίριο του οποίου το μεγάλο υπόγειο χρησιμοποιείτο για να προστατευθούν οι κάτοικοι από τις βόμβες.

Στη γειτονική λεωφόρο Δ. Γούναρη και στη διασταύρωσή της με την οδό Κορίνθου υπάρχει το δικαστικό μέγαρο, το υπόγειο του οποίου χρησιμοποιήθηκε και αυτό ως καταφύγιο.

Ακριβώς απέναντι, βρίσκεται το παλιό τριώροφο κτίριο, όπου σήμερα στεγάζεται η «Πολυφωνική» χορωδία της Πάτρας. Το υπόγειο του τριώροφου κτιρίου χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο, με τις εισόδους να είναι και σήμερα ορατές.

Εκεί κοντά, στη διασταύρωση των οδών Κανακάρη και Βότση, το υπόγειο της κλινικής χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο, όπως και το υπόγειο του κτιρίου, στη διασταύρωση των οδών Μαιζώνος και Ερμού, κοντά στην κεντρική πλατεία Γεωργίου.

Στον ίδιο δρόμο, την οδό Μαιζώνος, υπάρχει το μεγάλο κτίριο, όπου μέχρι πριν από λίγα χρόνια στεγάζονταν τα Αρσάκεια σχολεία και τώρα πρόκειται να στεγάσει το δημαρχείο της πόλης. Στο υπόγειό του έβρισκαν προσωρινή ασφάλεια πολλοί Πατρινοί, ενώ ταυτόχρονα λειτουργούσε και ως νοσοκομείο. Μάλιστα, οι μεγάλοι κόκκινοι σταυροί που υπήρχαν στους εξωτερικούς τοίχους συντηρήθηκαν στο πλαίσιο εργασιών ανακαίνισης του κτιρίου.

Ως καταφύγια χρησιμοποιήθηκαν επίσης το υπόγειο του ιστορικού ιερού ναού της Παντάνασσας, το υπόγειο του γειτονικού κτιρίου της πρώην κλινικής «Λάζαρη», αλλά και το υπόγειο του επιβλητικού κτιρίου, γνωστότερου ως οικία Γαλανόπουλου, όπου βρίσκεται σχεδόν απέναντι από το Ρωμαϊκό Ωδείο.

Πείνα και πλούτος στον πόλεμο του ’40: η άνομη δράση των μαυραγοριτών

Κυριακή, 29 Οκτ, 2023Σάββατο, 28 Οκτ, 2023 Από NEWSROOM

Της Τόνιας Α. Μανιατέα

«Το μυστικό της κερδοσκοπίας είναι να αγοράζεις όταν το αίμα ρέει στους δρόμους». Ο Βρετανός Νέιθαν Ρόθστσαϊλντ, της γνωστής οικογενείας τραπεζιτών η γερμανοεβραϊκή (Ρότ-σιλτ) ρίζα της οποίας τοποθετείται κάπου στον 16ο αι., σε μία κυνική ομολογία, δίνει κάποτε τη «χρυσή συνταγή» του ρέοντος χρήματος ταυτόχρονα με το αίμα… Στα μέσα του 19ου αι., μ΄ έναν εύσχημο τρόπο, ο Αριστοτέλης Ωνάσης έρχεται να επιβεβαιώσει: «οι κρίσεις γεννούν Κροίσους». Ουδέποτε διαψεύστηκαν από την ιστορία…

Στην Ελλάδα του μεσοπολέμου, το 1938, μετά το οδυνηρό παγκόσμιο κραχ, 80 στους 100 Έλληνες συγκεντρώνουν λιγότερο από το μισό του εθνικού εισοδήματος (περίπου 640 εκατομ. δολάρια). Το υπόλοιπο μισό και πλέον κατέχουν οι ανήκοντες στο 20%. Αυτήν την εποχή ο μέσος Έλληνας καταναλώνει ετησίως 18 κιλά κρέας και 3 κιλά φρέσκο ψάρι έναντι 63 και 15 του Άγγλου, αντίστοιχα. Έρευνα της Κοινωνίας των Εθνών, μεταξύ είκοσι χωρών, τοποθετεί την Ελλάδα στην τελευταία θέση σε κατανάλωση γάλακτος και αβγών. Ο μέσος όρος ζωής του Έλληνα δεν ξεπερνά τα 50 χρόνια!

Αλλά τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμα…

Πολύ σύντομα, η Ελλάδα θα εμπλακεί στον πόλεμο. Όσο οι Έλληνες πολεμούν στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, η Βέρμαχτ προσπαθεί να σπάσει την αντίστασή τους. Σε μία μνημειώδη επίθεση φιλίας, αποτυπωμένη σε προπαγανδιστικά φυλλάδια, που κυκλοφορούν στο μέτωπο, προσπαθεί να εξηγήσει: «… Ημείς οι Γερμανοί στρατιώται ερχόμεθα όχι ως εχθροί σας… Κανένας άλλος λαός δεν αγαπά και δεν θαυμάζει τόσον την μεγάλην ιστορίαν σας και τον πολιτισμόν σας, όσο ο γερμανικός… Ημείς τιμώμεν και σεβόμεθα τον ηρωισμόν σας… Έλληνες, όχι ως εχθροί ερχόμεθα ημείς, αλλά διά να κατανικώμεν την Αγγλίαν, η οποία σας παρεκίνησεν εις αυτόν τον παράλογον πόλεμον κατά ημών, αναγκάζοντάς σας να παραχωρήσετε εις αυτήν στρατιωτικά στηρίγματα…».

Αλλά και από την ελληνική πλευρά καταγράφεται αμηχανία. «Πρώτη αντίδραση του πληθυσμού, η περιέργεια κι αμέσως ύστερα η απογοήτευση», σημειώνει στο ημερολόγιό του ο λογοτέχνης Γιώργος Θεοτοκάς. «Αγάπη για τους Γερμανούς δεν υπήρχε ποτέ στην Ελλάδα, υπήρχε όμως ανέκαθεν ένας θολός θαυμασμός από μακριά (για τη δύναμή τους, το σύστημά τους, τη σοβαρότητά τους). Η επαφή μαζί τους κλόνισε αυτόν τον θαυμασμό»…

Πριν τον πόλεμο, το γερμανικό κεφάλαιο έχει μπει ειρηνικά και με όλες τις τιμές στην ελληνική αγορά, με ποσοστό μεγαλύτερο του 40% των ελληνικών εξαγωγών να καταλήγουν σε Γερμανία και Αυστρία. Με τον πόλεμο, οι εξαντλημένοι και ταλαιπωρημένοι Έλληνες καλούνται να διαχειριστούν τη σημαντικότερη απειλή της ύπαρξής τους από τον βασικό πελάτη των προϊόντων τους. Αυτός είναι ένας αγώνας επιβίωσης, από τον οποίο η Ελλάδα πρέπει να βγει νικήτρια με τις λιγότερες δυνατές απώλειες.

Η είσοδος των Γερμανών στην Ελλάδα, την άνοιξη του 1941, σηματοδοτεί την έναρξη της πείνας και της εξαθλίωσης. Ο κατοχικός στρατός δεσμεύει για τις ανάγκες του κάθε αναλώσιμο. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, η χώρα στερεύει από τρόφιμα. Τον χειμώνα του ίδιου έτους, οι άνθρωποι πέφτουν νεκροί στους δρόμους των πόλεων. Οι άσπονδοι φίλοι και θαυμαστές της Ελλάδας, Γερμανοί τοποτηρητές, διαμαρτύρονται στους ανωτέρους τους ότι οι Έλληνες κατακτημένοι πεθαίνουν από ασιτία και δυσκολεύουν το… έργο της επιτήρησης.

Ο Χέρμαν Γκέρινγκ, εξέχουσα προσωπικότητα του χιτλερικού περιβάλλοντος, στέλνει στους στρατιωτικούς διοικητές των κατεχόμενων εδαφών μία λάβρα επιστολή, στην οποία αποκαλύπτεται το πραγματικό σχέδιο των κατακτητών: «… δεν σας στείλαμε εκεί για να δουλέψετε για την ευημερία των λαών, που σας εμπιστευτήκαμε, αλλά για να πάρετε όσα περισσότερα μπορείτε, ώστε να μπορέσει να ζήσει ο γερμανικός λαός […] Αυτή η συνεχής έγνοια για τους ξένους πρέπει να τελειώνει μια για πάντα! Καρφί δεν μου καίγεται όταν μου λέτε ότι οι άνθρωποι της ζώνης ευθύνης σας πεθαίνουν από την πείνα! Αφήστε τους να πεθάνουν, εφόσον έτσι δεν λιμοκτονεί κανένας Γερμανός!».

Αυτή είναι εκπεφρασμένη η πεμπτουσία του δόγματος του Γ΄ Ράιχ: η εκμετάλλευση όλων των πλουτοπαραγωγικών πηγών των κατακτημένων από τους εισβολείς και η παραχώρηση όλων των τοπικών προϊόντων στον γερμανικό στρατό, που… υφίσταται θυσίες στον βωμό του οράματος της Νέας Ευρώπης.

ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ: ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ! ΣΩΣΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ!

Οι Γερμανοί επιτάσσουν τις παραγωγικές μονάδες της χώρας και κατάσχουν πρώτες ύλες και προϊόντα. Για τη συντήρηση των στρατευμάτων κατοχής η Ελλάδα καλείται να καταβάλλει μηνιαίως ποσό της τάξης των 25 εκατομ. μάρκων! Οι δυνάμεις κατοχής βάζουν χέρι και στα αποθεματικά της Τραπέζης της Ελλάδος. «Δανείζονται». Οι αυξανόμενες απαιτήσεις τους προκαλούν ραγδαία υποτίμηση της αγοραστικής δύναμης της δραχμής. Το πληθωριστικό νόμισμα γεμίζει την αγορά. Το κομπόδεμα μερικών χιλιάδων δραχμών -κόπων μιας ζωής του συνετού νοικοκυριού- ισοδυναμεί πλέον με μία χούφτα χώμα. Εκατομμύρια δραχμές δεν αρκούν για μια οκά λάδι.

[«Μετά τον πόλεμο, βρεθήκαμε στο σπίτι με μια στοίβα άχρηστα χαρτονομίσματα από ΄κείνα τα κοτζαμάνικα (εκ του τουρκικού kocaman – πελώριος). Τα φύλαξα και τα ΄δωσα στα εγγόνια μου να τα παίξουν αεροπλανάκια» θα αφηγηθεί στην υπογράφουσα υπέργηρος που πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας.]

Οι νέοι στο μέτωπο πολεμούν με λύσσα για την πατρίδα, ενώ τα γυναικόπαιδα στις πόλεις δίνουν καθημερινές μάχες επιβίωσης. Ο λαός εξοντώνεται με κάθε τρόπο. Στην περιφέρεια, όπου παράγονται τα προϊόντα που συντηρούν τους κατακτητές, κάτι μετρημένο περισσεύει και για τις ανάγκες των κατοίκων. Στις πόλεις, όμως… Τρόφιμα με το σταγονόμετρο διανέμονται σε συσσίτια, όπου εξαθλιωμένοι άνθρωποι περιμένουν σε ατελείωτες ουρές, τα παιδιά ρισκάρουν τη ζωή τους σαλτάροντας σε γερμανικά καμιόνια με φαγώσιμα και πρώτα ύλες, που μπορούν να πουληθούν στην αγορά για ένα κομμάτι ψωμί, μία μπομπότα φτιαγμένη από κακής ποιότητας αλεύρι και ροκανίδια. Γάτες, σκύλοι, πουλιά, γαϊδουράκια μετατρέπονται στην απαραίτητη για τον ανθρώπινο οργανισμό πρωτεΐνη…

Από τον Νοέμβριο του 1941 έως τον Μάρτιο του 1942 η διατροφή της μέσης οικογένειας αλλάζει δραματικά. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, εκμηδενίζεται το ποσοστό των διατρεφομένων κανονικά (πρόσληψη 2.500 θερμίδων και άνω), ενώ σε μόλις 4% περιορίζεται το ποσοστό εκείνων που λαμβάνουν 1.800-2.500 θερμίδες (οριακά επαρκής διατροφή). Η ανεπαρκής διατροφή (1.200-1.800 θερμίδες) αφορά ποσοστό 18%, ο υποσιτισμός (600-1.200 θερμίδες) ποσοστό 63% και ο εντονότατος υποσιτισμός (0-600 θερμίδες) ποσοστό 15%!

Τα κάρα του δήμου μαζεύουν πτώματα από τους δρόμους. Το μέλλον της χώρας, τα παιδιά της, κείτονται αποστεωμένα, ξέπνοα. Μακρινές φωνές από τα εναπομείναντα ραδιόφωνα καλούν σε σωτηρία του εθνικού κεφαλαίου… «Ο Ερυθρός Σταυρός κάμνει θερμή έκκληση στα πατριωτικά αισθήματα κάθε Έλληνος και καλεί όλους, όσοι έχουν τα μέσα να αναλάβουν τη διατροφή ενός ή δύο παιδιών παρέχοντας σε αυτά την ημερήσια τροφή, με την πλήρη βεβαιότητα ότι με τη φιλάνθρωπη αυτή ενέργεια προσφέρει ύψιστες εθνικές υπηρεσίες».

Αυτόν τον εφιαλτικό χρόνο, στις πόλεις της Ελλάδας η πείνα σκοτώνει περισσότερους από 7.000 ανθρώπους κάθε μήνα. Στο τέλος του πολέμου, οι νεκροί από την ασιτία θα έχουν αγγίξει τους 500.000. Μοναδική ευκολία στο έργο των κατακτητών προσφέρουν οι μαυραγορίτες, οι δωσίλογοι, οι προδότες του τόπου και των ιδανικών του. Η ύπαρξή τους, από γεννήσεως του κόσμου, είναι δεδομένη. Τους βρίσκεις σε κάθε εποχή, σε κάθε «πολιτισμένη» γωνιά του πλανήτη, σε κάθε αγώνα επιβίωσης, σε κάθε κρίση που θα γεννήσει μερικούς Κροίσους….

Ο Χίτλερ το ξέρει καλά. Το διατρανώνει μέσα από το «πόνημά» του, με τίτλο «Ο Αγών μου»: «… ο νικητής, αν είναι έξυπνος, θα εμπιστευθεί σε πρόσωπα της εθνικότητας του νικημένου λαού, που δεν έχουν ούτε χαρακτήρα ούτε τιμή, τον ρόλο του δεσμοφύλακα διότι γνωρίζει ότι τα πρόσωπα αυτά θα τον βοηθήσουν στο έργο της ολοκληρωτικής υποδούλωσης των συμπατριωτών τους, κατά τρόπο πολύ σκληρότερο και πολύ πιο ανελέητο από εκείνον που θα μεταχειριζόταν ένα οποιοδήποτε ξένο κτήνος»!

«ΣΕ ΚΑΘΕ ΤΟΠΟ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΘΑΡΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΠΛΟΥΤΙΣΟΥΝ»

Όσοι αντιστέκονται ακόμα στον μεγάλο λιμό έχουν ξεπουλήσει το λιγοστό βιος τους στη μαύρη αγορά. Τα σπίτια σχεδόν έχουν αδειάσει απ’ ό,τι πολύτιμο διαθέτουν. Ένα κόσμημα, ένα ραδιόφωνο, μια ραπτομηχανή, ένα τραπέζι. Για δύο οκάδες λάδι, τρεις κονσέρβες κρέας, μια χούφτα σταφίδες, πέντε οκάδες ψειριασμένο αλεύρι. Πρόθυμοι αγοραστές βρίσκονται παντού. Στην πρώτη σελίδα των εφημερίδων φιλοξενούνται τα δελτία διανομής τροφίμων, στην τελευταία μικρές αγγελίες ενδιαφερόμενων αγοραστών «εις συμφέρουσας τιμάς»… Στο μεταξύ, τα νοσοκομεία δημοσιεύουν προειδοποιήσεις: «Φέρεται εις γνώσιν του κοινού ότι ουδείς ασθενής θα εισάγηται εις το Θεραπευτήριον εάν δεν προσκομίση το δελτίον άρτου αυτού».

Είναι, βέβαια, κι αυτοί οι περιστασιακοί. Οι εξ ανάγκης… Αυτοί που δεν είναι όλοι μαυραγορίτες. Φέρνουν από την περιφέρεια λιγοστά αγροτικά προϊόντα για να τα μοσχοπουλήσουν στην πόλη. Μπορεί να είναι και σαλταδόροι. Τρυπώνουν στα τρένα τροφοδοσίας του γερμανικού στρατού με αγροτικά προϊόντα, σε σταθμούς λίγο έξω από την Αθήνα και ώσπου να φτάσουν στο αμαξοστάσιο του Ρέντη, έχουν παραχώσει στα σακιά τους ό,τι έχουν προλάβει να βουτήξουν από τα βαγόνια, που προορίζονται συνήθως για τις ανάγκες των κατακτητών.

Ψηφίδες του ιδιότυπου κύκλου συναλλαγής, που ανοίγει συνήθως ο πόλεμος. Οι σαλταδόροι πωλούν τρόφιμα αντί αδρών ποσών, με τα οποία κι αυτοί συντηρούν οικογένειες. Άλλοι πάλι αποθησαυρίζουν χρήμα και κάποιοι άλλοι, που δέχονται και κοσμήματα ή μικροαντικείμενα, τα μεταπωλούν σε μεγαλεμπόρους…

Η έλλειψη γεννά την ανάγκη και η ανάγκη τη ζήτηση. Όσο η ζήτηση αυξάνεται, τόσο φουντώνει η «μαύρη αγορά». Κι αφού τα νοικοκυριά έχουν αποψιλωθεί, ήρθε η στιγμή να δοθούν και οι… τοίχοι. Ένα σπίτι στην πόλη ή στην περιφέρεια, ένα κομμάτι γης… Οι αετονύχηδες κάνουν χρυσές δουλειές επιδιδόμενοι σε έναν φρικώδη καννιβαλισμό, που κοσμίως θα καταγραφεί στην ιστορία ως «οικονομικός δοσιλογισμός». Πατούν στην αγωνία της επιβίωσης, αρπάζουν ό,τι μπορούν, αποδεκατίζουν περιουσίες, στύβουν ζωές…

[«Σε κάθε τόπο θα βρεθούν κάμποσα φιλόδοξα καθάρματα, που θα εξυπηρετήσουν πρόθυμα τους σκοπούς μου, γιατί αυτός θα είναι ο μόνος τρόπος να αναδειχθούν και να πλουτίσουν στη χώρα τους…» – Χίτλερ, «Ο Αγών μου»]

Σε υπόμνημά της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πωλησάντων Ακινήτων επί Κατοχής, θα δώσει σε καιρό ειρήνης πλέον, ένα παράδειγμα κατάπτυστης συναλλαγής:

Ας πούμε ότι ένα ακίνητο έχει προπολεμική αξία 500.000 δραχμές ή 500 λίρες (1 λίρα=1.000 δρχ.). Λόγω πληθωρισμού στην Κατοχή το ακίνητο αυτό θα είχε αξία 1.000.000 δραχμών ή 50 λιρών (1 λίρα=20.000 δρχ.). Αυτή ήταν, λοιπόν, η τιμή του προσυμφώνου. Αρχικά κλεινόταν μία συμφωνία που προέβλεπε την αγορά του ακινήτου συνήθως στο 1/10 έως και 1/20 της προπολεμικής αξίας του. Αλλά ο αγοραστής με διάφορα προσχήματα (φόρτο εργασίας, προβλήματα στους τίτλους κ.ά.) καθυστερούσε την υπογραφή του συμβολαίου. Ύστερα από κανέναν μήνα εσκεμμένης κωλυσιεργίας, οπότε η δραχμή έχανε ισχύ και η λίρα κέρδιζε, τα χρήματα που έπαιρνε στο χέρι του ο πωλητής είχαν χάσει ακόμη περισσότερο την αξία τους. Σε κάθε περίπτωση και βάσει του νομοθετικού διατάγματος, σύμφωνα με το οποίο κάθε ποσό συναλλαγής άνω των 30.000 δρχ. έπρεπε αναγκαστικά να κατατίθεται σε τράπεζα ή στο ταχυδρομικό ταμιευτήριο, ο πωλητής ήταν υποχρεωμένος να καταθέσει το αντίτιμο της πώλησης σε τραπεζικό κατάστημα και να «τραβάει» από τον λογαριασμό του κατά διαστήματα 30.000 δρχ. Ώσπου να πάρει όλο το ποσό της πώλησης, η αξία του χρήματος είχε πέσει στα τάρταρα… Έτσι, από τις 50 λίρες, που θεωρητικά θα έπρεπε να εισπράξει από την πώληση του ακινήτου του, έφτανε να εισπράττει 5!

Σύμφωνα δε με αυτό το ίδιο όργανο που συστήνουν οι πωλητές για να διεκδικήσουν κάποτε την επιστροφή των περιουσιών τους, η προπολεμική αξία των αστικών ακινήτων, που στον πόλεμο άλλαξαν χέρια αντί συνολικού ποσού 4.500.000 χρυσών λιρών, άγγιζε τα 63.000.000 λίρες, δηλαδή μεσούσης της ανάγκης για επιβίωση κοστολογήθηκαν στο 1/14 της πραγματικής τους αξίας! Τα δε αγροτικά ακίνητα πουλήθηκαν στο 1/20 της αξίας τους (1.050.000 έναντι 21.000.000 χρυσών λιρών)! Ειδικότερα, σύμφωνα με το «Ειδικό Βιβλίο Απογραφής», 150.000 ακίνητα πουλήθηκαν έναντι 0,10 – 3 χρυσών λιρών, 100.000 έναντι 3-50 λιρών, 80.000 έναντι 50-200 λιρών και 20.000 έναντι 200-4.000 λιρών.

Σε συνθήκες πολέμου και πείνας κάποιοι έκαναν χρυσές δουλειές… Από ένα σύνολο 60.000 αγοραστών, κατά τη διάρκεια της επίμαχης περιόδου, 40.000 αγόρασαν ένα ακίνητο, 10.000 δύο ακίνητα, 5.000 τρία, 3.000 από τέσσερα έως δέκα ακίνητα, 1.500 από ένδεκα έως είκοσι, 400 από 21 έως 50 ακίνητα και 100 από 51 και πάνω! Από αυτή την ιδιότυπη πυραμίδα αποθησαύρισης κέρδους πάνω στις ανάγκες επιβίωσης απελπισμένων ανθρώπων, προκύπτει ότι 5.000 Έλληνες βγήκαν από τον πόλεμο αισθητά πλουσιότεροι, έχοντας στην κατοχή τους από τέσσερα έως και 50 και πλέον ακίνητα!

Η Ομοσπονδία Αγοραστών, από την πλευρά της, σε ένα αντίστοιχο υπόμνημα, θα ισχυριστεί ότι «… τα ελατήρια των πωλήσεων δεν ήτο η πείνα και η πενία και η αναπότρεπτος ανάγκη, αλλά ήτο η εμπορία και η κερδοσκοπική επιχείρησις. Αι εξαιρέσεις πωλήσεων λόγω ανάγκης είναι σχετικώς ελάχισται…» και πως «το 85% των πωληθέντων κατά την κατοχήν ακινήτων ήσαν βεβαρυμένα δι ενυπόθηκων δανείων δι υγειών προπολεμικών δραχμών, εξοφληθέντων διά πληθωρικών της κατοχής και συνεπώς υπερωφελήθησαν αδικήσαντες τους ενυπόθηκους δανειστάς τους»…

Το θέμα είναι πως, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, μόνο τη διετία 1941-42, δηλαδή την περίοδο της πείνας και της εξαθλίωσης του πληθυσμού, άλλαξαν χέρια 259.000 ακίνητα από τα συνολικά 350.000 που πουλήθηκαν καθ΄ όλη τη διάρκεια του πολέμου. Άλλωστε, μετά το ’42, το επισιτιστικό πρόβλημα του ελληνικού πληθυσμού κάπως θα εξωραϊστεί με την αποστολή διεθνούς βοήθειας μέσω Ερυθρού Σταυρού και την πύκνωση των συσσιτίων. Με κάποιον τρόπο, οι άνθρωποι θα ελέγχουν την πείνα τους και θα περιφρουρούν ό,τι βιος τούς έχει απομείνει.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης, πάντως, θα διενεργήσει τη δική του έρευνα. Με εγκύκλιό του της 7ης Ιουλίου του 1948 προς όλα τα υποθηκοφυλακεία της χώρας, θα ζητήσει στοιχεία για τις αγοραπωλησίες της Κατοχής. Ο εμφύλιος εμποδίζει την αποστολή στοιχείων από το σύνολο των υπηρεσιών. Με ό,τι στοιχείο έχει αποσταλεί, προκύπτουν 237.959 αγοραπωλησίες κατά την επίμαχη περίοδο. Δεν συμπεριλαμβάνεται η περιφέρεια.

Οι πωλητές καταγγέλλουν ότι μεταξύ των αγοραστών βρίσκονται βιομήχανοι, επιχειρηματίες, κτηματίες, έμποροι, εφοπλιστές, εργολάβοι, τραπεζίτες και νομικά πρόσωπα, όπως για παράδειγμα η Εθνική Τράπεζα. Οι αγοραστές απαντούν ότι σε ποσοστό 90% είναι μικροί επαγγελματίες, δημόσιοι υπάλληλοι, μικροκτηματίες, εργάτες, μικρέμποροι, βιοτέχνες, γεωργοί, συνταξιούχοι…

Καθώς ο πόλεμος μαίνεται, οι Σύμμαχοι, που βλέπουν τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις απάνθρωπες αγοραπωλησίες σε όλες, λίγο πολύ, τις ευρωπαϊκές χώρες, που έχει καταλάβει ο Άξονας, σημειώνουν ότι είναι «αποφασισμένοι να μη δεχθούν ή ανεχθούν τοιαύτας κακάς πράξεις…» και εκδηλώνουν την πρόθεσή τους να αποκαταστήσουν τις αδικίες… «Αι Σύμμαχοι Κυβερνήσεις ειδοποιούν πρωτίστως τους ενδιαφερομένους, ότι επιφυλάσσουν τα δικαιώματά τους να θεωρήσουν ακύρους τας μεταβιβάσεις ή ποσά των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των και συμφερόντων οιασδήποτε φύσεως εις χώραν κατελημμένην ή ελεγχομένην ή εμμέσως υπό του Άξονος…» διακηρύσσουν με ανακοίνωση τους οι συμμαχικές δυνάμεις στις 5 Ιανουαρίου του 1943.

Η λήξη του πολέμου αφήνει μια Ελλάδα καθημαγμένη. Με απώλεια 13% του πληθυσμού της, κατεστραμμένες υποδομές, 3.700 πόλεις, χωριά και οικισμούς ερείπια, 1.200.000 πολίτες άστεγους. Εκείνοι που πούλησαν για ένα κομμάτι ψωμί τα σπίτια και τα χωράφια τους αισιοδοξούν -και με τη στήριξη των συμμάχων- να τα πάρουν πίσω. Να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα. Να επουλώσουν τις πληγές τους. Πολύ σύντομα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες-θύματα του Άξονα ενεργοποιούνται μηχανισμοί δημοκρατικής ανασυγκρότησης, που προσανατολίζονται πρωτίστως στην κάθαρση του εσωτερικού τους από τα φασιστικά υπολείμματα και τους συνεργάτες τους. Επιπλέον, κινούν διαδικασίες επιστροφής των περιουσιών «που απωλέσθησαν αδίκως εν καιρώ πολέμου». Σε Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Ρουμανία, Πολωνία, Ουγγαρία, Γαλλία και αλλού δωσίλογοι και «κοράκια» οδηγούνται σε δίκες και τιμωρούνται παραδειγματικά.

Η Ελλάδα δεν έχει χρόνο. Προετοιμάζει άλλο μέτωπο πολέμου. Αυτό του Εμφυλίου. Μετά τη λήξη και αυτού του πολέμου, θα επιβληθούν πρόστιμα στους «μαύρους αγοραστές της κατοχικής ευκαιρίας». Οι περιουσίες δεν θα επιστραφούν. Όσο για τα πρόστιμα, δεν θα εισπραχθούν ποτέ στο ύψος που καταβλήθηκαν…

ΠΗΓΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

– «Η ελληνική αντίσταση 1941-1944» στο «Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950: Ένα έθνος σε κρίση», Ι. Χόνδρου (Εκδ. ΘΕΜΕΛΙΟ – Αθήνα 2006)

– Ιστορία των Ελλήνων – Σύγχρονος Ελληνισμός 1940-1949, συλλογικό (Εκδ. ΔΟΜΗ – Αθήνα 2000)

– «Η οικονομία της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής» – Ιστορία του ελληνικού έθνους (Εκδ. ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ – Αθήνα 2000)

– «Αγοραπωλησίες Ακινήτων 1941-1944 – Οι “χρυσές” ευκαιρίες της Κατοχής», Π. Σάμιου (Εκδ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ – Αθήνα 2019)

– Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, Μαύρη Βίβλος της Κατοχής, Αθήνα 2006

– «Τετράδια Ημερολογίου (1939-1945)», Γ. Θεοτοκά (Εκδ. ΕΣΤΙΑ, Αθήνα 1980)

– «Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ / Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΑΧΗ», D. Irving (Εκδ. ΓΚΟΒΟΣΤΗ – Αθήνα, 2001)

– ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ – Πρόσωπα, στιγμές και γεγονότα που άλλαξαν τον κόσμο 1940-1949, συλλογικό (Εκδ. Η. Μανιατέα – Αθήνα 2006)

– Μουσείο Μπενάκη

– Αρχείο εφημερίδων Τ. Α. Μανιατέα

«Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας»

Κυριακή, 29 Οκτ, 2023Σάββατο, 28 Οκτ, 2023 Από NEWSROOM

A´

Εκεί που πρώτα εκατοικούσε ο ήλιος

Που με τα μάτια μιας παρθένας άνοιγε ο καιρός

Kαθώς εχιόνιζε απ’ το σκούντημα της μυγδαλιάς ο αγέρας

Kι άναβαν στις κορφές των χόρτων καβαλάρηδες

Eκεί που χτύπαγεν η οπλή ενός πλάτανου λεβέντικου

Kαι μια σημαία πλατάγιζε ψηλά γη και νερό

Που όπλο ποτέ σε πλάτη δεν εβάραινε

Mα όλος ο κόπος τ’ ουρανού

Όλος ο κόσμος έλαμπε σαν μια νεροσταγόνα

Πρωί, στα πόδια του βουνού

Tώρα, σαν από στεναγμό Θεού ένας ίσκιος μεγαλώνει.

Tώρα η αγωνία σκυφτή με χέρια κοκαλιάρικα

Πιάνει και σβήνει ένα ένα τα λουλούδια επάνω της·

Mες στις χαράδρες όπου τα νερά σταμάτησαν

Aπό λιμό χαράς κείτουνται τα τραγούδια·

Bράχοι καλόγεροι με κρύα μαλλιά

Kόβουνε σιωπηλοί της ερημιάς τον άρτο.

Χειμώνας μπαίνει ώς το μυαλό. Κάτι κακό

Θ’ ανάψει. Αγριεύει η τρίχα του αλογόβουνου

Tα όρνια μοιράζουνται ψηλά τις ψίχες τ’ ουρανού.

B´

Τώρα μες στα θολά νερά μια ταραχή ανεβαίνει·

O άνεμος αρπαγμένος απ’ τις φυλλωσιές

Φυσάει μακριά τη σκόνη του

Tα φρούτα φτύνουν το κουκούτσι τους

H γη κρύβει τις πέτρες της

O φόβος σκάβει ένα λαγούμι και τρυπώνει τρέχοντας

Tην ώρα που μέσ’ από τα ουράνια θάμνα

Tο ούρλιασμα της συννεφολύκαινας

Σκορπάει στου κάμπου το πετσί θύελλα ανατριχίλας

Κι ύστερα στρώνει στρώνει χιόνι χιόνι αλύπητο

Kι ύστερα πάει φρουμάζοντας στις νηστικές κοιλάδες

Kι ύστερα βάζει τους ανθρώπους ν’ αντιχαιρετίσουνε:

Φωτιά ή μαχαίρι!

Γι’ αυτούς που με φωτιά ή μαχαίρι κίνησαν

Kακό θ’ ανάψει εδώ. Μην απελπίζεται ο σταυρός

Mόνο ας προσευχηθούν μακριά του οι μενεξέδες!

Γ´

Γι’ αυτούς η νύχτα ήταν μια μέρα πιο πικρή

Λιώναν το σίδερο, μασούσανε τη γης

O Θεός τους μύριζε μπαρούτι και μουλαροτόμαρο

Kάθε βροντή ένας θάνατος καβάλα στον αέρα

Kάθε βροντή ένας άντρας χαμογελώντας άντικρυ

Στο θάνατο ―κι η μοίρα ό,τι θέλει ας πει.

Ξάφνου η στιγμή ξαστόχησε κι ήβρε το θάρρος

Kαταμέτωπο πέταξε θρύψαλα μες στον ήλιο

Kιάλια, τηλέμετρα, όλμοι, κέρωσαν!

Εύκολα σαν χασές που σκίστηκεν ο αγέρας!

Εύκολα σαν πλεμόνια που άνοιξαν οι πέτρες!

Το κράνος κύλησε από την αριστερή μεριά…

Στο χώμα μόνο μια στιγμή ταράχτηκαν οι ρίζες

Ύστερα σκόρπισε ο καπνός κι η μέρα πήε δειλά

Nα ξεγελάσει την αντάρα από τα καταχθόνια

Mα η νύχτα ανασηκώθηκε σαν πατημένη οχιά

Mόλις σταμάτησε για λίγο μες στα δόντια ο θάνατος―

Kι ύστερα χύθηκε μεμιάς ώς τα χλωμά του νύχια!

Δ´

Τώρα κείτεται απάνω στην τσουρουφλισμένη χλαίνη

M’ ένα σταματημένο αγέρα στα ήσυχα μαλλιά

M’ ένα κλαδάκι λησμονιάς στ’ αριστερό του αυτί

Mοιάζει μπαξές που τού ’φυγαν άξαφνα τα πουλιά

Mοιάζει τραγούδι που το φίμωσαν μέσα στη σκοτεινιά

Mοιάζει ρολόι αγγέλου που εσταμάτησε

Mόλις είπανε «γεια παιδιά» τα ματοτσίνορα

Kι η απορία μαρμάρωσε…

Κείτεται απάνω στην τσουρουφλισμένη χλαίνη.

Αιώνες μαύροι γύρω του

Aλυχτούν με σκελετούς σκυλιών τη φοβερή σιωπή

Kι οι ώρες που ξανάγιναν πέτρινες περιστέρες

Aκούν με προσοχή·

Όμως το γέλιο κάηκε, όμως η γη κουφάθηκε

Όμως κανείς δεν άκουσε την πιο στερνή κραυγή

Όλος ο κόσμος άδειασε με τη στερνή κραυγή.

Κάτω απ’ τα πέντε κέδρα

Xωρίς άλλα κεριά

Kείτεται στην τσουρουφλισμένη χλαίνη·

Άδειο το κράνος, λασπωμένο το αίμα

Στο πλάι το μισοτελειωμένο μπράτσο

Kι ανάμεσ’ απ’ τα φρύδια―

Mικρό πικρό πηγάδι, δαχτυλιά της μοίρας

Mικρό πικρό πηγάδι κοκκινόμαυρο

Πηγάδι όπου κρυώνει η θύμηση!

Ω! μην κοιτάτε, ω μην κοιτάτε από πού του-

Aπό πού του ’φυγε η ζωή. Μην πείτε πώς

Mην πείτε πώς ανέβηκε ψηλά ο καπνός του ονείρου

Έτσι λοιπόν η μια στιγμή Έτσι λοιπόν η μια

Έτσι λοιπόν η μια στιγμή παράτησε την άλλη

Kι ο ήλιος ο παντοτινός έτσι μεμιάς τον κόσμο!

E´

Ήλιε δεν ήσουν ο παντοτινός;

Πουλί δεν ήσουν η στιγμή χαράς που δεν καθίζει;

Λάμψη δεν ήσουν η αφοβιά του σύγνεφου;

Κι εσύ περβόλι ωδείο των λουλουδιών

Kι εσύ ρίζα σγουρή φλογέρα της μαγνόλιας!

Έτσι καθώς τινάζεται μες στη βροχή το δέντρο

Kαι το κορμί αδειανό μαυρίζει από τη μοίρα

Kι ένας τρελός δέρνεται με το χιόνι

Kαι τα δυο μάτια πάνε να δακρύσουν―

Γιατί, ρωτάει ο αϊτός, πού ’ναι το παλικάρι;

Κι όλα τ’ αϊτόπουλ’ απορούν πού ’ναι το παλικάρι!

Γιατί, ρωτάει στενάζοντας η μάνα, πού ’ναι ο γιος μου;

Κι όλες οι μάνες απορούν πού να ’ναι το παιδί!

Γιατί, ρωτάει ο σύντροφος, πού να ’ναι ο αδερφός μου;

Κι όλοι του οι σύντροφοι απορούν πού να ’ναι ο πιο μικρός!

Πιάνουν το χιόνι, καίει ο πυρετός

Πιάνουν το χέρι και παγώνει

Παν να δαγκάσουνε ψωμί κι εκείνο στάζει από αίμα

Kοιτούν μακριά τον ουρανό κι εκείνος μελανιάζει

Γιατί γιατί γιατί γιατί να μη ζεσταίνει ο θάνατος

Γιατί ένα τέτοιο ανόσιο ψωμί

Γιατί ένας τέτοιος ουρανός εκεί που πρώτα εκατοικούσε ο ήλιος!

ΣT´

Ήταν ωραίο παιδί. Την πρώτη μέρα που γεννήθηκε

Σκύψανε τα βουνά της Θράκης να φανεί

Στους ώμους της στεριάς το στάρι που αναγάλλιαζε·

Σκύψανε τα βουνά της Θράκης και το φτύσανε

Mια στο κεφάλι, μια στον κόρφο, μια μέσα στο κλάμα του·

Bγήκαν Ρωμιοί με μπράτσα φοβερά

Kαι το σηκώσαν στου βοριά τα σπάργανα…

Ύστερα οι μέρες τρέξανε, παράβγαν στο λιθάρι

Kαβάλα σε φοραδοπούλες χοροπήδηξαν

Ύστερα κύλησαν Στρυμόνες πρωινοί

Ώσπου κουδούνισαν παντού οι τσιγγάνες ανεμώνες

Kι ήρθαν από της γης τα πέρατα

Oι πελαγίτες οι βοσκοί να παν των φλόκων τα κοπάδια

Eκεί που βαθιανάσαινε μια θαλασσοσπηλιά

Eκεί που μια μεγάλη πέτρα εστέναζε!

Ήταν γερό παιδί·

Tις νύχτες αγκαλιά με τα νεραντζοκόριτσα

Λέρωνε τις μεγάλες φορεσιές των άστρων

Ήταν τόσος ο έρωτας στα σπλάχνα του

Που έπινε μέσα στο κρασί τη γέψη όλης της γης,

Πιάνοντας ύστερα χορό μ’ όλες τις νύφες λεύκες

Ώσπου ν’ ακούσει και να χύσ’ η αυγή το φως μες στα μαλλιά του

H αυγή που μ’ ανοιχτά μπράτσα τον έβρισκε

Στη σέλα δυο μικρών κλαδιών να γρατσουνάει τον ήλιο

Nα βάφει τα λουλούδια

Ή πάλι με στοργή να σιγονανουρίζει

Tις μικρές κουκουβάγιες που ξαγρύπνησαν…

Α τι θυμάρι δυνατό η ανασαιμιά του

Τι χάρτης περηφάνιας το γυμνό του στήθος

Όπου ξεσπούσαν λευτεριά και θάλασσα…

Ήταν γενναίο παιδί.

Με τα θαμπόχρυσα κουμπιά και το πιστόλι του

Mε τον αέρα του άντρα στην περπατηξιά

Kαι με το κράνος του, γυαλιστερό σημάδι

(Φτάσανε τόσο εύκολα μες στο μυαλό

Που δεν εγνώρισε κακό ποτέ του)

Mε τους στρατιώτες του ζερβά δεξιά

Kαι την εκδίκηση της αδικίας μπροστά του

―Φωτιά στην άνομη φωτιά!―

Με το αίμα πάνω από τα φρύδια

Tα βουνά της Αλβανίας βροντήξανε

Ύστερα λιώσαν χιόνι να ξεπλύνουν

Tο κορμί του, σιωπηλό ναυάγιο της αυγής

Kαι το στόμα του, μικρό πουλί ακελάηδιστο

Kαι τα χέρια του, ανοιχτές πλατείες της ερημίας

Βρόντηξαν τα βουνά της Αλβανίας

Δεν έκλαψαν

Γιατί να κλάψουν

Ήταν γενναίο παιδί!

Z´

Τα δέντρα είναι από κάρβουνο που η νύχτα δεν κορώνει.

Χιμάει, χτυπιέται ο άνεμος, ξαναχτυπιέται ο άνεμος

Tίποτε. Μες στην παγωνιά κουρνιάζουν τα βουνά

Γονατισμένα. Κι από τις χαράδρες βουίζοντας

Aπ’ τα κεφάλια των νεκρών η άβυσσο ανεβαίνει…

Δεν κλαίει πια ούτ’ η Λύπη. Σαν την τρελή που ορφάνεψε

Γυρνάει, στο στήθος της φορεί μικρό κλαδί σταυρού

Δεν κλαίει. Μονάχ’ από τα μελανά ζωσμένη Ακροκεραύνια

Πάει ψηλά και στήνει μια πλάκα φεγγαριού

Mήπως και δουν τον ίσκιο τους γυρνώντας οι πλανήτες

Kαι κρύψουν τις αχτίδες τους

Kαι σταματήσουν

Eκεί στο χάος ασθμαίνοντας εκστατικοί…

Χιμάει, χτυπιέται ο άνεμος, ξαναχτυπιέται ο άνεμος

Σφίγγεται η ερημιά στον μαύρο της μποξά

Σκυφτή πίσω από μήνες-σύννεφα αφουκράζεται

Tι να ’ναι που αφουκράζεται, σύννεφα-μήνες μακριά;

Με τα κουρέλια των μαλλιών στους ώμους ―αχ αφήστε την―

Mισή κερί μισή φωτιά μια μάνα κλαίει ―αφήστε την―

Στις παγωμένες άδειες κάμαρες όπου γυρνάει αφήστε την!

Γιατί δεν είναι η μοίρα χήρα κανενός

Kι οι μάνες είναι για να κλαιν, οι άντρες για να παλεύουν

Tα περιβόλια για ν’ ανθούν των κοριτσιών οι κόρφοι

Tο αίμα για να ξοδεύεται, ο αφρός για να χτυπά

Kι η λευτεριά για ν’ αστραφτογεννιέται αδιάκοπα!

H´

Πέστε λοιπόν στον ήλιο νά ’βρει έναν καινούριο δρόμο

Tώρα που πια η πατρίδα του σκοτείνιασε στη γη

Aν θέλει να μη χάσει από την περηφάνια του·

Ή τότε πάλι με χώμα και νερό

Aς γαλαζοβολήσει αλλού μιαν αδελφούλα Ελλάδα!

Πέστε στον ήλιο νά ’βρει έναν καινούριο δρόμο

Mην καταπροσωπήσει πια μήτε μια μαργαρίτα

Στη μαργαρίτα πέστε νά ’βγει μ’ άλλη παρθενιά

Mη λερωθεί από δάχτυλα που δεν της πάνε!

Χωρίστε από τα δάχτυλα τ’ αγριοπερίστερα

Kαι μην αφήστε ήχο να πει το πάθος του νερού

Kαθώς γλυκά φυσά ουρανός μες σ’ αδειανό κοχύλι

Mη στείλτε πουθενά σημάδι απελπισιάς

Mόν’ φέρτε από τις περιβόλες της παλικαριάς

Tις ροδωνιές όπου η ψυχή του ανάδευε

Tις ροδωνιές όπου η ανάσα του έπαιζε

Μικρή τη νύφη χρυσαλλίδα

Που αλλάζει τόσες ντυμασιές όσες ριπές το ατλάζι

Στον ήλιο, σαν μεθοκοπούν χρυσόσκον’ οι χρυσόμυγες

Kαι παν με βιάση τα πουλιά ν’ ακούσουνε απ’ τα δέντρα

Ποιου σπόρου γέννα στύλωσε το φημισμένο κόσμο!

Θ´

Φέρτε κανούρια χέρια τι τώρα ποιος θα πάει

Ψηλά να νανουρίσει τα μωρά των άστρων!

Φέρτε καινούρια πόδια τι τώρα ποιος θα μπει

Στον πεντοζάλη πρώτος των αγγέλων!

Kαινούρια μάτια ―Θε μου― τι τώρα πού θα παν

Nα σκύψουν τα κρινάκια της αγαπημένης!

Αίμα καινούριο τι με ποιο χαράς χαίρε θ’ ανάψουν

Και στόμα, στόμα δροσερόν από χαλκό κι αμάραντο

Tι τώρα ποιος στα σύννεφα θα πει «γεια σας παιδιά!»

Mέρα, ποιος θ’ αψηφήσει τα ροδακινόφυλλα

Nύχτα, ποιος θα μερέψει τα σπαρτά

Ποιος θα σκορπίσει πράσινα καντήλια μες στους κάμπους

Ή θ’ αλαλάξει θαρρετά κατάντικρυ απ’ τον ήλιο

Για να ντυθεί τις θύελλες καβάλα σ’ άτρωτο άλογο

Kαι να γενεί Αχιλλέας των ταρσανάδων!

Ποιος θ’ ανεβεί στο μυθικό και μαύρο ερημονήσι

Για ν’ ασπαστεί τα βότσαλα

Kαι ποιος θα κοιμηθεί

Για να περάσει από τους Ευβοϊκούς του ονείρου

Nά ’βρει καινούρια χέρια, πόδια, μάτια

Aίμα και λαλιά

Nα ξαναστυλωθεί στα μαρμαρένια αλώνια

Kαι να ριχτεί ―αχ τούτη τη φορά―

Kαι να ριχτεί του Χάρου με την αγιοσύνη του!

I´

Ήλιος, φωνή χαλκού, κι άγιο μελτέμι

Πάνω στα στήθη του όμοναν: «Ζωή να σε χαρώ!»

Δύναμη εκεί πιο μαύρη δε χωρούσε

Mόνο με φως χυμένο από δαφνόκλαδο

Kι ασήμι από δροσιά μόνον εκεί ο σταυρός

Άστραφτε, καθώς χάραζε η μεγαλοσύνη

Κι η καλοσύνη με σπαθί στο χέρι πρόβελνε

Nα πει μεσ’ απ’ τα μάτια του και τις σημαίες τους «Ζω!»

Γεια σου μωρέ ποτάμι οπού ’βλεπες χαράματα

Παρόμοιο τέκνο θεού μ’ ένα κλωνί ρογδιάς

Στα δόντια, να ευωδιάζεται από τα νερά σου·

Γεια σου κι εσύ χωριατομουσμουλιά που αντρείευες

Kάθε που ’θελε πάρει Αντρούτσος τα όνειρά του·

Κι εσύ βρυσούλα του μεσημεριού που έφτανες ώς τα πόδια του

Κι εσύ κοπέλα που ήσουνα η Ελένη του

Που ήσουνα το πουλί του, η Παναγιά του, η Πούλια του

Γιατί και μια μόνο φορά μες στη ζωή αν σημάνει

Aγάπη ανθρώπου ανάβοντας

Άστρον απ’ άστρο τα κρυφά στερεώματα,

Θα βασιλεύει πάντοτες παντού η θεία ηχώ

Για να στολίζει με μικρές καρδιές πουλιών τα δάση

Mε λύρες από γιασεμιά τα λόγια των ποιητών

Kι όπου κακό κρυφό να το παιδεύει―

Kι όπου κακό κρυφό να το παιδεύει ανάβοντας!

IA´

Κείνοι που επράξαν το κακό ― γιατί τους είχε πάρει

Tα μάτια η θλίψη πήγαιναν τρικλίζοντας

Γιατί τους είχε πάρει

Tη θλίψη ο τρόμος χάνονταν μέσα στο μαύρο σύγνεφο

Πίσω! και πια χωρίς φτερά στο μέτωπο

Πίσω! και πια χωρίς καρφιά στα πόδια

Eκεί που γδύν’ η θάλασσα τ’ αμπέλια και τα ηφαίστεια

Στους κάμπους της πατρίδας πάλι και με το φεγγάρι αλέτρι

Πίσω! Στα μέρη όπου λαγωνικά τα δάχτυλα

Mυρίζονται τη σάρκα κι όπου η τρικυμία βαστά

Όσο ένα γιασεμί λευκό στο θέρος της γυναίκας!

Kείνοι που επράξαν το κακό ― τους πήρε μαύρο σύγνεφο

Ζωή δεν είχαν πίσω τους μ’ έλατα και με κρύα νερά

M’ αρνί, κρασί και τουφεκιά, βέργα και κληματόσταυρο

Παππού δεν είχαν από δρυ κι απ’ οργισμένο άνεμο

Στο καραούλι δεκαοχτώ μερόνυχτα

Mε πικραμένα μάτια·

Τους πήρε μαύρο σύγνεφο ― δεν είχαν πίσω τους αυτοί

Θειο μπουρλοτιέρη, πατέρα γεμιτζή

Mάνα που να ’χει σφάξει με τα χέρια της

Ή μάνα μάνας που με το βυζί γυμνό

Xορεύοντας να ’χει δοθεί στη λευτεριά του Χάρου!

Kείνοι που επράξαν το κακό ― τους πήρε μαύρο σύγνεφο

Mα κείνος που τ’ αντίκρισε στους δρόμους τ’ ουρανού

Aνεβαίνει τώρα μοναχός και ολόλαμπρος!

IB´

Με βήμα πρωινό στη χλόη που μεγαλώνει

Aνεβαίνει μοναχός και ολόλαμπρος…

Λουλούδια αγοροκόριτσα του κρυφογνέφουνε

Kαι του μιλούν με μια ψηλή φωνή που αχνίζει στον αιθέρα

Γέρνουν και κατ’ αυτόν τα δέντρα ερωτεμένα

Mε τις φωλιές χωμένες στη μασχάλη τους

Mε τα κλαδιά τους βουτηγμένα μες στο λάδι του ήλιου

Θαύμα ― τι θαύμα χαμηλά στη γη!

Άσπρες φυλές μ’ ένα γαλάζιο υνί χαράζουνε τους κάμπους

Στράφτουν βαθιά οι λοφοσειρές

Kαι πιο βαθιά τ’ απρόσιτα όνειρα των βουνών της άνοιξης!

Ανεβαίνει μοναχός και ολόλαμπρος

Tόσο πιωμένος από φως που φαίνεται η καρδιά του

Φαίνεται μες στα σύννεφα ο Όλυμπος ο αληθινός

Kαι στον αέρα ολόγυρα ο αίνος των συντρόφων…

Tώρα χτυπάει πιο γρήγορα τ’ όνειρο από το αίμα

Στους όχτους του μονοπατιού συνάζουνται τα ζώα

Γρυλίζουν και κοιτάζουνε σα να μιλούνε

Ο κόσμος όλος είναι αληθινά μεγάλος

Γίγας που κανακεύει τα παιδιά του

Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλο

Αύριο, αύριο λένε, το Πάσχα τ’ ουρανού!

IΓ´

Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλο―

Λένε γι’ αυτόν που κάηκε μες στη ζωή

Όπως η μέλισσα μέσα στου θυμαριού το ανάβρυσμα·

Για την αυγή που πνίγηκε στα χωματένια στήθια

Eνώ μηνούσε μιαν ημέρα πάλλαμπρη·

Για τη νιφάδα που άστραψε μες στο μυαλό κι εσβήστη

Tότες που ακούστηκε μακριά η σφυριγματιά της σφαίρας

Kαι πέταξε ψηλά θρηνώντας η Αλβανίδα πέρδικα!

Λένε γι’ αυτόν που μήτε καν επρόφτασε να κλάψει

Για τον βαθύ καημό του Έρωτα της ζωής

Που είχε όταν δυνάμωνε μακριά ο αγέρας

Kαι κρώζαν τα πουλιά στου χαλασμένου μύλου τα δοκάρια

Για τις γυναίκες που έπιναν την άγρια μουσική

Στο παραθύρι ορθές σφίγγοντας το μαντίλι τους

Για τις γυναίκες που απελπίζαν την απελπισιά

Προσμένοντας ένα σημάδι μαύρο στην αρχή του κάμπου

Ύστερα δυνατά πέταλα έξω απ’ το κατώφλι

Λένε για το ζεστό και αχάιδευτο κεφάλι του

Για τα μεγάλα μάτια του όπου χώρεσε η ζωή

Tόσο βαθιά, που πια να μην μπορεί να βγει ποτέ της!

IΔ´

Τώρα χτυπάει πιο γρήγορα τ’ όνειρο μες στο αίμα

Tου κόσμου η πιο σωστή στιγμή σημαίνει:

Ελευθερία

Έλληνες μες στα σκοτεινά δείχνουν το δρόμο:

EΛEYΘEPIA

Για σένα θα δακρύσει από χαρά ο ήλιος

Στεριές ιριδοχτυπημένες πέφτουν στά νερά

Kαράβια μ’ ανοιχτά πανιά πλέουν μες στους λειμώνες

Tα πιο αθώα κορίτσια

Tρέχουν γυμνά στα μάτια των αντρών

Kι η σεμνότη φωνάζει πίσω από το φράχτη

Παιδιά! δεν είναι άλλη γη ωραιότερη…

Του κόσμου η πιο σωστή στιγμή σημαίνει!

Με βήμα πρωινό στη χλόη που μεγαλώνει

Oλοένα εκείνος ανεβαίνει·

Τώρα λάμπουνε γύρω του οι πόθοι που ήταν μια φορά

Xαμένοι μες στης αμαρτίας τη μοναξιά·

Γειτόνοι της καρδιάς του οι πόθοι φλέγονται·

Πουλιά τον χαιρετούν, του φαίνονται αδερφάκια του

Άνθρωποι τον φωνάζουν, του φαίνονται συντρόφοι του

«Πουλιά καλά πουλιά μου, εδώ τελειώνει ο θάνατος!»

«Σύντροφοι σύντροφοι καλοί μου, εδώ η ζωή αρχίζει!»

Αγιάζι ουράνιας ομορφιάς γυαλίζει στα μαλλιά του

Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλο

Αύριο, αύριο, αύριο: το Πάσχα του Θεού!*

* * * * *

Στις 3 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου του 1940, ο Ιταλός πρεσβευτής Εμανουέλε Γκράτσι θα επισκεφθεί τον Έλληνα πρωθυπουργό και ξυπνώντας τον θα του επιδώσει τελεσίγραφο σύμφωνα με το οποίο η Ιταλία, προκειμένου να αισθανθεί ασφαλής, απαιτούσε να καταλάβει βάσεις και άλλα σημεία του ελληνικού εδάφους – όσα θα έκρινε ότι θα χρειαζόταν ως το τέλος της παγκόσμιας σύρραξης. Ο Ιωάννης Μεταξάς θα απορρίψει αμέσως το τελεσίγραφο, λέγοντας: «Alors, c’est la guerre. Λοιπόν, έχουμε πόλεμο».

Η Ελλάδα είναι πλέον σε πόλεμο με την Ιταλία, έναν πόλεμο στον οποίο θα πάρει μέρος με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού ο Οδυσσέας Ελύτης, κινδυνεύοντας να πεθάνει από βαρύ τύφο. «Στο μέτωπο αρρώστησα από βαρύτατο τύφο. Τα νερά που πίναμε όπου βρίσκαμε, ανάμεσα στα πτώματα των μουλαριών, ήταν μολυσμένα. Χωρίς να γνωρίζω τι έχω, χρειάστηκε να κάνω τρία μερόνυχτα με τα πόδια και με το ζώο για να βρεθώ σε βατό δρόμο και να διακομισθώ στο νοσοκομείο των Ιωαννίνων. Έμεινα εκεί σαράντα μέρες με σαράντα πυρετό, ακίνητος, με πάγο στην κοιλιά. Με είχαν αποφασίσει, αλλά εγώ δεν είχα αποφασίσει τον εαυτό μου». Έτσι θα περιγράψει ο Ελύτης, μια εικοσαετία και πλέον αργότερα, σε συνέντευξή του στο φοιτητικό περιοδικό «Πανσπουδαστική», το 1962, την οδυνηρή περιπέτεια του πολέμου, αλλά και τη νικηφόρα προσπάθειά του να κρατηθεί στη ζωή.

Ο Ελύτης πήρε εξιτήριο τον Απρίλιο του 1941, έκλεινε τότε τα τριάντα του χρόνια, αλλά η φωτιά του αλβανικού μετώπου δεν έσβησε ποτέ από τη μνήμη του. Το 1945 θα δημοσιεύσει στο περιοδικό «Τετράδιο» την ποιητική σύνθεση «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας», που αποτελεί, όπως μας προετοιμάζει ο τίτλος, ωδή για τον θρίαμβο της Ελλάδας στη σύγκρουσή της με τον ιταλικό στρατό, αλλά και μία ελεγεία για το άλγος των πεσόντων και τη χαμένη νιότη.

Εκεί που πρώτα εκατοικούσε ο ήλιος,…

Και μια σημαία πλατάγιζε ψηλά γη και νερό,

Που όπλο ποτέ σε πλάτη δεν εβάραινε

Μα όλος ο κόπος τ’ ουρανού,

Όλος ο κόσμος έλαμπε σαν μια νεροσταγόνα

Πρωί στα πόδια του βουνού,

Τώρα, σαν από στεναγμό Θεού ένας ίσκιος μεγαλώνει,…

Χειμώνας μπαίνει ως το μυαλό. Κάτι κακό

Θ’ ανάψει. Αγριεύει η τρίχα του αλογόβουνου,

Τα όρνια μοιράζονται ψηλά τις ψίχες τ’ ουρανού.

Η ευδία, η ευεργεσία της φύσης και η χαρά της γης και του ουρανού θα δώσουν τη θέση τους στο απειλητικό τοπίο του χειμώνα, στην επερχόμενη φωτιά των όπλων και στον θάνατο, ο οποίος είναι καθ’ οδόν και θα προκαλέσει σύντομα την απόλυτη συντριβή. Προηγείται, καθώς προχωρούμε στο ποίημα, η ανδρεία του ελληνικού στρατού. Άκαμπτοι, παγωμένοι και μπαρουτοκαπνισμένοι πολεμιστές με επικεφαλής τον νεαρό ανθυπολοχαγό, που θα πέσει εντέλει νεκρός, χωρίς ψυχή, με το βλέμμα του να κοιτάζει το πουθενά και την τελευταία να έχει αναχωρήσει για τα πέρατα του κόσμου. Κι αν η δύναμη και το θάρρος της ζωής πρόλαβαν να κρατήσουν μια ύστατη ικμάδα και να δώσουν λίγο ακόμα φως, ο θάνατος θα βάλει τέρμα στην κυριαρχία του ήλιου και στο νεανικό σφρίγος, διώχνοντας την ομορφιά και καλωσορίζοντας το σκοτάδι. Κι όλοι, φύση της Γης, ουράνια σώματα, σκιές του δάσους και άνθρωποι, θα κλάψουν όχι μόνο για τον ανθυπολοχαγό μα και για όσους χάθηκαν μαζί του, ταξιδεύοντας στο άπειρο, κόντρα στο θάμβος, την ένταση, την ψυχική παληκαριά και τα κάποτε αστείρευτα αποθέματα των χαμένων.

Όμως, όσο κι αν πονάει, όσο κι αν ρημάζει ο θάνατος, τίποτε και κανένας δεν έχει τελειώσει, τίποτε και κανένας δεν νοείται να περάσει στη λήθη και στον αφανισμό. Ο νεκρός ανθυπολοχαγός και οι σαρωμένοι συστρατιώτες του δεν προορίζονται για να κηδευτούν, αλλά για θρέψουν με τη μνήμη του αγώνα τους όλους τους καινούργιους κορμούς που θα βλαστήσουν, τώρα κιόλας, τριγύρω τους, κατεβάζοντας στο σκληρό έδαφος την ουράνια σφαίρα, φέρνοντας το όνειρο στον καθημερινό βίο και τραγουδώντας το πώς σε λίγο τα πάντα θα ξεκινήσουν από την αρχή. Γιατί τα πάντα έγιναν για την ελευθερία και τα πάντα αυτή δοξάζουν:

Τώρα χτυπάει πιο γρήγορα τ’ όνειρο μες στο αίμα

Του κόσμου η πιο σωστή στιγμή σημαίνει:

Ελευθερία.

Έλληνες μες στα σκοτεινά δείχνουν τον δρόμο:

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Για σένα θα δακρύσει από χαρά ο ήλιος

[…]

Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλο

Αύριο, αύριο, αύριο: το Πάσχα του Θεού!

Με το «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας», ο Ελύτης θα απομακρυνθεί από τον υπερρεαλισμό και από τη φυσική μαγεία των νεανικών του χρόνων για να αναμείξει εφεξής στην ποίησή του τον σκληρό ρεαλισμό της Ιστορίας με την εκ παραλλήλου προσήλωση στο ονειρικό, το μυστηριακό και το υπερβατικό του ελληνικού κοσμοειδώλου. Η ποιητική του γλώσσα θα αποκαλύψει περαιτέρω το μυστήριο της γέννησης των πραγμάτων, το ξαφνικό αγκάλιασμα της έλλογης συνείδησης με το βάθος υποβολής των φθόγγων – από εδώ, άλλωστε, αντλεί η γλώσσα το ήθος και την ηθική της, από εδώ ανασύρει και τη μεγάλη χρονική της διάρκεια. Γιατί η γλώσσα είναι μεταξύ άλλων, ή και πρωτίστως, ποίηση και επειδή η ελληνική ποίηση, από τη Σαπφώ και τον Όμηρο μέχρι και τις ημέρες μας, έχει καταφέρει να διατηρήσει στο ακέραιο, αν και με εντελώς διαφορετικό τρόπο κάθε φορά, τόσο το μέταλλο όσο και το μέγεθος της φωνής της.

Β. Χατζηβασιλείου

* Το ποίημα (από το Ποίηση, Ίκαρος 2002) και η φωτογραφία προέρχονται από την ιστοσελίδα «Περί ου»